Page 167 - ARM_19-1945_04

ւտ ր ո տ ա * Չսօւաւքյտ & ա ա « տ ո քւաշտ Թուքք մամոպը

ք-1 ձքՀ ճ 1՝ՐԻք *, օ ռ ձ ՚° 1 9 3 1 շաԱթԽ կ՛աւ՛ձակհ
*
8 , 6 . 8 . Տ76.Ձ88

17, »Ա6 Օ&ատտատ - (13") ԿՐՆԱՆ* Ս1ԱՄԱՆԻՆ ՀՐԱՑ

741.։ Շ08. 15-70 ֊ Շ. Շ. I V քնոտ 1678-63 ԳՏՆՈՒԻԼ ԶԷՆ Ի ՋԵՌԻՆ

ք ՚ Ա Ժ ՚ ե Ե Գ Ի ն • - Տար. 750, 6ամ"ս. 400, Յամս. 200 ֆրանք։ Անղսասւյէս կ ր հհո.ա<յրհն Դ>եկտ. 24 թոսս.

ւ^տՈՅէա 26 ն&էէոհո 1945 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 2 6 Դ հ կ տ • կաքհւվ . քհաաիօ - Անգարա եւ ամքողչ^ թուրք

մամուլը կը շարունակեն աննկուն ընդդիմութիւն

Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ*ԵԱ1ւ ԳԻ*ե; 3 Ֆր օոլւլնեչ քէ) • Միութեան Հողային աաՀան^ներուն :
Ւո լորն ալ կը շեշտեն
* է – ՏԱՐԻ - 17« ձոո6« 4493-Նոր շրջան թ ւ 222 թէ րացարձակապէ ս անկա»

ըեէի է նոյնիոկ էԼիճարանիչ. այդ մասին եւ կը

յա յանեն թէ Թ ո ւ ր ք ի ա վ ա լ ա ծ է գ է ս ք ի դ ի մ ե լ , ե թ է

ՄԵՐ ԽՕՍ՚ՐԸ Փ ր կ ա թ ե ա Ա Աիբւց մը (էուսիա սպաճնայ րոԹտւթփւս բանեցնել :
•օ ատիօ - Անգարա կը յայտարարէ * <Տ
Թա֊բ––
քիա յարձակու մ չկրեց : Ան ոչ մէկուն վրայ. յար*•.,

ԾՈ՛Վ., Ծ/քվ Սիրեք լի գ8առաջ» հ նիւթս նոր չէ—- ֊Ազգա– ձակեցաւ , ոչ մէկէն Հող կը պաՀանջէ եւ ո եւ է

պաՀպանում ։ Այո խորագրին տակ շատ բան մէկուն տալիք Հոդ չունի։ Մեղի Համար շատ

նոր, թէեւ, անուղղակի գրուեցաւ տարիներէ ի վեր ֆրանսաՀայ թեբթե– դժուար է Հաւատալ թէ Մ ոսկուայի խոբՀրգաժո–
Մ ոսկուայի սլաՀանֆ– ու մէջ, նոյն ժամանակաշրջանին սերունդ
աՀ ա զովբ կրնայշօշափել մեր սաՀմաննեբուն վերաբեր­

ներէն վեր9ը .9-10 մը արգէն Հասաւ։ եալ խնդիրներ ։ Եթէ ջիղերու պատերազմ է , լաւ

նաՀանգ լուրերը ցամ­ ՆորաՀաս սեբունգը դժբախտաբար մ Լ ծամ աս– կ րցայ որ գիտնան թէ Թուրքերը չեն ճանչնար ,

քեցան յանկարծ ։ է լ միջազգային մ ամ ոԼլյը յ ապ– նութեամբ Հայերէն գրել կարդալ չ ի գիտեր , եթէ եթէ կը կարծեն որ անոնց ջիգերը^ որ դարերով

շաՀար , կր դոՀանայ մութ խորՀբգածու թիւններ գիտէ խօսիլ, ան ալ անշուշտ ոչ ս աՀ ան : ամրացած են Անաաօլա ի մէջ, կրնան երբեք տ կամ­

Հրաաարակելով : ՝ Ւ^նչ ընել : Կոչ ուղղուեցաւ ծնողներուն 0քէ՜ րանա լ » ։

Մեր կարդացած թերթեյէուն մ ԷՀ, մինչեւ. Հի" $ նութեան Հասնիլ, անօգուտ : « Թասվիր » թերթը կը գբէ •— « Ռուսիոյ կը

մա չՀանդիպեցանք Լրագրի մը. որ ^աա ագո վէր Կազմակերպուեցան ամէն գաղութի մէջ տա­ մնա յ կա՛մ Հրաժարիլ իր տենչերէն , եւ կամ վճռա­

ռուսական պաՀանջնեըը ։ Մինչեւ անգամ ընկեր՜ րիներէ ի վեր , եւ այսօր ալ կը կազմակերպուին կան քայլ մը առնել եւ բռնութեան դիմելով փոր­
դեռ՝ Հայերէնի դասընթացքներ
վար ական պաշա<յնաթերթր, Լհ ^ՕբւձտձէՇ , կր Հեգ­ ։ Արդիւնքը՝ ոչ– ձել զանոնք իրականացնել»։

նէր ղանոնք, գիտել տալով թէ կը Հակասեն Հա– ՝ *Հ Վաթան » խօսքն ուղղելով Ա ոսկուայի մէջ՝
ու­ գոՀացուցիչ ։
լ ա քա կան ա պաՀ ո վո ւթե ան , մ ոոովրգա պետ
ԱզգապաՀպանման Հարցի լուծումը\ վերապա­ ժ ո զովի նստած անգլելս աքս ոն նախարարներուն ,
թեան եւ մ ան աւան գ աղգային գեր ի շխ ան ո ւթե ան ։
Կլա թուի թէ մեր պաշտօնակից ր շատ ալ ծա­ հեցինք ներգաղթին։ Ներգաղթով անշուշտ կր կ՝րսէ «Եթէ Մ ոսկուայի մէչ նոր Ա՝ իւն էիւ մը

նօթ չէ կովկասի եւ մանաւանգ Մօտաւոր Արեւել­ լուծուի ձուլում ի Հարցը, բա յց մինչեւ առյդ X պիտի ստեղծէք ի վնաս մեզի , գիտցէք ոբ մենք

քի ժամանակակից պատմութեան ւ Այլապէս, ետ առա ջ» ի մէջ կարդացի սրացաւ. Հօր մբ աըր– Ջեխոսլովաքնեբ չենք ե լ չենք կրնար ընգունիլ

պիտի էերթար մինչեւ ԺԵ * կամ (Ի&> Դա1՚երր , տռւնջր նոյն նիւթին շուրջ* Հ&ոնէ ֆրանսերէն ն ո ւ աղաղ ո յն սակարկու թիէն մը մեր իրաւունքնե­

վ իճելի դարձնելու Համ ար եղած պաՀանջնեըը : յօդուածներ տպուին , ո րպէ ս զիւ կարենամ րսել զա­ րուն Վրայ» ։

Ա ենք աչքի աո֊շեւ չունինք վրացի երկու ա– ւակներուս , եկէք, կարդանք միասին»։ Հ Եէնի Ս ապաՀ » կը յայտարարէ * <ձԵթէ

կաղեմ՛ա կաննեբուն , լՀանացիայի եւ ք*երծենեշվի– իրապէս լուծում մր ։ ՖրանսաՀայ երիտասար­ Հարկ ըէէայ, Թուրքիա պիտի գիտնայ սուղ ծախել

լի նամակին ամբողջ բնագիրը , որ Հրատարակ­ դին Հ ամ ար պէտք էր ֆր ան ս ե բ էն լեզուով շաբա­ իր անկախութիւնն ո լ կեանքը » ;

ուած է Թբիլիսիի (Թիֆլիո) «.Կոմունիստ» քէեր– թաթերթ մը ։ ճոխ բովանղակութեամբ , Հայոց <(, Աօն Փոստա» * ^ Վաղը կրնանք գտնուիլ

թին մէ^Հ Փարիզի Համայնավար պաշտօնաթեր­ պատմ ութեան դրուագներով , գրականութեան , սաՀմ անին վրայ ( ոէն ի ձեռին»։ ^ՎաԳԸթ ^ %Ը
խորա֊
թը^ <ձԻւմանիթէ»ն ալ, այղ մասին տպած էր ա ձ ս " Հայ գաղութներու կեանքէն պատմ ուած քնե րով , բացագանչէ վեց սիւնակի վրա յ փռուած

քան տեղեկութիւն ո րքան երեւցաւ մեր թերթ ին մարզական բաժինով։ Եւ որպէսզի թերթը ըԱայ գբով մը *— «Թօււրքե ր ր պ ի ա ի կ ւ ա ւ ի ն » ;

մէչ, առածին օրէն; . աւելի Հ ր ա պո ւր ի չ , մ իջազդա յին անցուդարձեր ու Միւս կողմէ կր ծանուց ուի թէ թրքական կա­

Կիրակի օր , թերթին Մ ոսկուայի ի^գիքակիցը բաժ՛ին մ ըն ալ տալ անոր։ Եթէ Ամերիկայի մէջ ռավարութիւնը արդէն իսկ զինուորական միջոց­

երկար նամակով մը կը խօսէր նաեւ այգ մասին,. Հա յերը ստիպուեցան ան գլի եը էն թերթեր Հ րաա ա– ներ ձեոք առած է էսհ րՀրգա յին սաՀմ անին վրայ ,

շեշաելով թէ գեկտեմբեբ 2,\ին զՓրավտա» եւ րակել նորաՀասներու Համար, ինչպէս 14շԱ1*Օա1է դ իմադ րաւ ելու Համ ար ամ էնպատաՀ ական ու թիւն ։

« իղվեստիա » , կուսակցական եւ կառավարական ւ ււ -ւ * Զօր * Գարապէքիր ՚թեազիմ (կաբսի յաղ­

օրկաններԸ, չ ո ր ս ս ի ւ ն ա կ ի վլւսւյ Հրատարակած են անշուշտ պաՀան^ը ե լ արդիւնքը շօշա­ թականը) , որուն յայտարարութեանց մէկ մասր

երկու գիտուններուն նամակը, որ կր աարզէ Վրա­ փելի էին : Հրատարակեր էինք, րսած է նաեւ, Ագգ ՚ 3՝ողո–

ցիներու գա ր աւո ր պայքարը թ՛ուրքերուն գէ^ 1 Տասը ամսուան մէջ Հանգիպեցայ մօտաւոբա– վին մէչ.

«1Լր ա սա ան երբեք չէ ճանչցած Թուբքիոյ կողմէ պէս յիսուն Հայ աղոց , բո լո րն ալ ամերիկեան բա­ — « Եթէ Ռուսերը անդ են, տարակոյս էկայ

կցումը վրացական Հողերոլ եւ վերջինը ոը տեղի նակի զինուոբներ , Լ,իսի մէջ, որ արձակուրդի թ է . ։դի։ոի , պատերազմինք : Պիտի կռուինք մինչեւ

ունեցայ. \Գ՚Հ\ին ,~ Ար աաՀ ան , Արդուին , 9/թիձ կայան դարձած է անցեալ Յունուարէն ի վեր։ աշիսարՀ ի *իեր2ը , մինչեւ որ մէկ Հատիկ Թուրք

ինչպէս գիտեն մեր ընթերցողները, պաՀան– ԱմերիկաՀայ տղաքր Հայերէն գրել– կարդալ չմ՛նայ » :

ջուած նաՀանգնեըն են Արտ ա Հան , Արդուին, 0 լ՜ գրեթէ չեն գիտեր , եւ խօսիլ շատ ք ի չ ։ Մեծ գըժ– Զ.օրավարը այս առթիւ պատմած է թէ Լէնին

թի\ Թորթում, Ապեբ, Բարերդ, Կիւմիւշխանէ եւ ու ա բութ եամբ եւ ամ երիկեան շեշտով կը խօսին եւ Չիչէըին քանիցս Հաւասաաձ– էին թէկաըսիդաշ–

արեւելեան Լաղիստանը, զմէջն ըլլալով Տրապզո– Հայերէն։ Անոնք որ քիչ չ՛՛՛ա սաՀուն կը խօսին, նագիրր ւէերՀհական է ե լ թէ ապագային որ եւ է

նի եւ Կիրասոնի շրջանները . ա յսինքն միա յն մատի վրայ կը Համ բուին , ինչպէ՞ս էլուզկք որ սաՀմանային /սնգիր պիտի շձ՜ադի քիուսիո յ եւ

Թուբքիոյ յափշտակած Հոգերը»*՝ այդ վիճակին մէջ կարենան կարդալ Հայերէն տա– Թուրքի ո յ մ իքեւ :

Անցեալ մարտին, երր Կարս-ԱրտաՀանի Հտբ– ռհրով դիրք կամ թերթ–. Կրտղքւոսէք1բ1 ։ Ի՚Աչ կ՚ըսեԱ Խ յ թեդհդ
ց բ յ ո ւ գո ւեցաւ , Հա յաս տանի անունը յառաջ կը ԸնդՀաքն+ո՚ւայբց, Հաքռաշոաւլմի ով ենմաքմուեր ամՀեբաիյկաՀենայ

քշէին։ Այս անգամ պաՀանջնեըը կը ներկայացուին աղաք։ Ամէնքն ալ դիտեն Հայոց պատմութեան
յանուն Վբաստանի ; Կ ա Բ լ ֊լոր ւ ւդւրւ գները։ Ա&սշաե ՝$/էէեկ կը կ–»ր–
Հեռագրի մբ Համաձայն , Պոլսոյ Հայերէն

Ամէն պարագայի մէջ, Մռսկուան է որ Հոգ կր գանք, կ՚ըսեն։ Հ* 8 * Պ՝ * Երիա *Ա ի ո ւթե ան անդամ թերթերը կր մեղադրեն Թուրքիան թէմիշա երկ­

պաՀանջէ Թուրքիա յէն , առանց պաշտօնական բա­ էի , ըսաւ մէկը, Հակումբներ Իւնինք, կ՚երթանք րորդ աստիճանի քաղաքացիներ նկատած է Հայե–

նաձեւ մը ներկայացնելու։ իժերթ կը կարդանք» ։ Ուրիշ մբ իրբել յիշատակ ՐԸ։ Ամդ լրագիրներէն մէկը կը գրէ <ձԵթէ Հա­

Պիաի Հարցնէք, ինչո^լ այսպէս կողմնակի , նսաաւ էջմիածնի գմրէթը գծեց։ յերը միեւնոյն իրաւունքներն ունենային ինչ որ
Հեո ուներր չզգային գաղթելու
ե լ ոչԱյսթէ Հոաւրղցողւամկի ին, պւաշտօնասպխէասնր : շատ Հպարտ են իրենց Հայ անունով։ Ոչ մէկր ու– Թուրքերը, պէտք պիտի

պիտի տանէր մեղ։ զեց ծածկել իբ ազգութիւնը ։ Թուրքիայէն» :

Կը ըաւէ ըսել թէ՝ Հայկական թէ վրացական Եթթէ է ֆ Հր>անրա*սսաՀա, այ տզաքը կ՝ամ չԳէ ան ի բենք Իբրեւ պատասխան , Հ^Թանին» դիտել կուտա յ
յն Է որ քեն
Հողերլու* . պ.ա.Հ..ա.ն.ջձըձձ ս.ե.րետոտ կեաապա ոոււննիե վՎոոսսՓփոոոըհի եեււ զիրենք ^տյ կոշելս Ս/ատճառւ որ ձէթէ Հայ խմբագիբը այսպիսի յձդուած մր
գիտեր իրենց ծագման , իրենց ազգի, իրենց դրա­
Տ ա ր տ ան է լի Հարցին Հետ։ Եւ ատոր Համար է որ
կանութեան չքնաղ Էջերր ։ Գրէր Հայաստանի մէջ, գնդակ մը պիտի րն–

միջազգային մամուլը մեծ մասով, ինչպէս եւ Տուի^նք իրենց ձեռքը իրենց Հասկցած լեզու ով գուէւէբ ծոծրակին վրայ»։

Լոնտոնի եւ Ո ւո շին կթ ըն ի քաղաքական շրջանակ­ Հեռագիբր կ^ըսէ թէ Պոլսոյ Հայերուն գազթր

ները կը կարծեն թէ Խ * Մ իութիւնը ամէն բանէ թերթ մը ե չկաբդացիԲն տ զ է ՚ գ ի Խ* Հայաստան կը սպառնայ վերաբանալ

առաջ կ^ուգէ ճնշում բանեցնել , .իր ուզած եղանա­ Հայկական Ղ՝ատի Հարցը 1լ արծարծուի : ձեռ­ փոքրամասնութեանց խնդիրը :
ՀԱ8ԵՒ-ԲԻՒՐՏ ԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹԻ՞ՒՆ
կով լուծելու Համար Նեգուցներու խնդիրը ՝* նարկուած է Հանգանակութեանց ։ ինչոթլ չՀիմնել

Գ՛աղտնիք չէ ռուսական ծրագիրը՝ Նեղուցնե­ ձեռնարկ մը) ծանօթացնելու Համար մեր նորաՀաս ՀԹայմ զ» ի թգյթակիցր Հեռագիր մը ուղղելով

րու մասին , ռազմական խարիսխներ ապաՀո– եր իտասա րդութեան ի ը արդար ՛ի ատը , իր Հ աս– Անգ արայէն , կ՚ըսէ թէ Թուրքեր ր վճռած են պա–

*ԼՒւ՝> Թուբքիոյ - մ ի ա յ ն Թ ւ ւ ւ ր ք ի ո յ հ ե ա ստանձ­ կցած լեզուով : * Հել իրենց Հողային ամբողջութիւնը , որ մ՛իաժա­

նելով անոնց Հ ս կո դո ւթի ւն ը ։ Տարբեր բացատ րա֊ ինքն է աէրը այդ դատին , բայց չ ի գիտեր թէ մանակ երաշվսաւ սրուած է Անգլիո յ եւ քիուսիո յ
ա–
թեամբ , աղատ ելք գէպի ծով։ ՝*հէպի տաք ջուրե– ինք ուրկէ կուգայ եւ ուր կ՚երթւ կոզմէ , 1941 Օգոստոս \Հ)ի Հաւաքական ծանուցա­
՜՝ •* * * ւ ւ »»
րը ւ իրականացումը դարաւոր երազի մը : * *ւ գրով ւ Յետոյ կը պատմէ ՚ — Պատճառներ կան Հա­

ինքնավար Աարպատականի խնդիրն անգամ Ֆրանց Վէբֆէլ իր <հՄուսա Տաղով» շատ ւատալու թյէ Հայ եւ քիւրտ յեղափոխական կո մի­

կապ ունի այգ Հիմնական ծրագրին Հետ ,~— ճամ­ ւեըի օժանդակեց Հայութեան՝ օտարին ծանօթա­ սք էն երր ատեն մբ գործակցած են Աոլրիոյ ե լ Մի­

բայ բանալ գէպի Պարսից ծոց։ Ղ՝էպի Հնզկական ցնելով Հ , ա յ ը , քան մենք մեր ամենօրեայ աՀազսւն– ջին Արեւելքի մէջ՛. Հետեւաբար , կը թուի թէ
գով՝ մեր զաւակներուն ։
ո վ ելի ան ո ս : ք բա ական եւ Հայկական պաՀանջներր կրնան միա­

Այս ճամ բուն վրայ , Մ ռսկուան իր դիմաց ր Զուր է Հնչեցնել աՀ աղանդը , առանց գործ­ ժամանակ ներկայացուիլ։ Եթէ այդպէս ԸԱայ »

կը գտնէ Մեծն ք՛բիտ անի ան եւ Մ * ՆաՀանգները , նական ձեռնարկի մը։ կրնայ շաա ծանր հետեւանքներ ունենալ •

որոնց Հաւաստիքները ուժ կո ւա ան Թուրքիո յ՝ ՀԵՐՄԻՆհ X Վերջին լուրերու Համաձայն , Մ ո ս կո ւա

բացարձակապէս ժխտական գիրք մը բռնելու Հա­ ՍՊԱՆԻԱ6ԷՆ Հասան լուրերու Համաձայն , պաշտօնապէս դիմում կատարած է Անգա րա . տո­

մար՛։ ինչպէս միշտ Կրետէի օրերէն սկսելով—- զօր • Ֆրանքօ կազմ ե լ պատրաստ կը պաՀԷ 600 ղային պաՀանջներոլ առթիւ , ի|Օսել11վ մ ի ա յ ն

Թուրքիա Հոչ» կ՚արտասանէ բարձրաձայն ։ Հկի– 700.000 Հոգինոց բանակ մը ։ Պետական ելմտացոյ– Կարսի, Արտահանի եւ Արգափնի, ինչպէս եւ Տ ա ր –

րիա պիզիմ ճանըմըզ» ,կ՝ըսէին երէկ ւՀեեղո լցներ ը ցին մէկ երրօրդր յատկացուած է բանակին եւ ոս­ ա ա ն է լ ի մ ա ս ի ն (ռազմական խարիսխներ) ։

մեր կոկորդն են, կաըսո՝ մեր ողնայարը», Հ՝Ը~ տի կան ո ւթե ան ծախքերուն յ Մ իւս կողմէ Տէ*րանքօ « Ուլուս », Անգաբայի պաշտօնական գրկանը,

սեն այսօր ԼԳարա Պէքիր ՚Բեաղիմ) : ՝ կարգ մը բարեփոխումներ ծրագրած է , Դաշնա­ Հանդարտութեան յոբգոր կարդալով, կը յիշեցնէ

Վերջին լուրերու Համաձայն , Մ * ՆաՀանգնե– կիցներուն Համակրանքը շաՀելու Համար։ Փարիզի թէ <ձպէտք չէ մոռնալ տարբերութիւնը անոնց որ

րոլ պաշտօնական շրջանակները կ՛ուզեն անջատել մ էջ կը պնդեն դի ւան ագի տա կան յա բաբեր ու­ անպատասխանատու են եւ իրենց խելքին փչածը

Նեղուցներու ի՚նգիրը^ իբրեւ միջազգային Հարց, իք եան ց խզման ՚էբայ ։ Թերթերը կը գրեն թէ Ապա– գուբս կու տան եւ այն անձեբուն, որ պատասխանա­

եւ միւս Հողային պաՀանջներր կապել սաՀմանա­ նիոյ Հանրապետական կառավարութիւնը Փարիզ տու են իրենց երկրի ե լ աշխարՀի ճակատագրին» :

յին սրբագրութեանց Հարցին , ոբ պիտի քննուի սլիտի փոխադրուի * Կառավարութիւնդ ամբող^ութեամբ Հ ր ա–

Միացեալ Ազգերու ընգՀՀ ժողովին մ է ^ ։ 5»

Fonds A.R.A.M