Page 15 - ARM_19-1945_03
P. 15
լ ք « ա ա տ ւշսօւայտք* * ա ա ա տ օտ ա ւ օ ո Վ Ե Ր Ջ Ի Ն ԺԱՄ
է>օոձ6 տռ 192 6 ՋԵՌՆԱԾ11ԻԹԻԻՆՆԵՐԸ
Տ.Շ.Տ. 876.286
0ս6շէ6Աք–Բւօբո6է&ւէ6 : տա. տտտծճա՝ւ
17, 11ս6 0»ա6տա6 - 1»ձ1ԱՏ (13°)
Ո\. : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&ոտ 1678-63
ՐԱԺՆԵԳ1՚՚Ն Տար. 750, ճամս. 400, ՅաւՐս. 200 ֆրանք։
օրւս–*՝ԵՐք–*՝ Մա&ոէհտ 8 մսԱԽէ 1945 Կիրակի 8 Յուլիս Ւ1օա՚շ116Տ Տ(ա6է1զԱ6Տ (7 Ցուլիս) 4 Փարիզի խոր՜
ԺՏ– ՏԱՐԻ - 16՛ ձոո66 8 ° 4448-'եոր շրջան թ ի ւ 77 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱթԵԱ՚Ն Գին՝ 3 Ֆր– Հ րգային դեսպանատան շաբաթական .. տեղեկա -
տուն, այս խորագրով գրութեամբ.մը կը մերկա -
ցնէ Թուբքիո յ խաղերբ ՝ պատերազմ էլ ընթ֊ա ցքին. է.
(Հօգուաճագիբ ը , Աթամպուլով^, քննելովդ մ աս
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ Խ– ՀԱՅԱՍՏԱ՛ՆԻ ԳՐԱԿԱ՛Ն Ո ԻԹԻԻ՚Ն նաւո րապէս թուր ք մ ամ ուլին աբտա յա յտ ութիւն -
ԼՌՈԻԹԻԻՆԸ ՈՍԿԻ՛ է ԱՄԵՆԱՆ/1ԻԻՐԱԿԱՆԸ ները , ծիծաղելի կը գտնէ Թուբքիո յ չէղոքութեան
(ՐԱԼԼԱԳ) առասաե/նառե լսեր ը : կր հր ատարա կենք
առաջին մասը՝
կարեւոր յօդուածին
« Սթալինկրաաէն առա չ, Պերլինի մէչ էր որ
Շաբաթներէ ի վեր կր խօսուի Մ ոսկուա յի Հնուց երգ Է , բ ա յ ց նոր՞ոց Է յաւիտեան, Թուրքիան կ՚աբժեցնէր «չէղոքութեան» ՝ արմ տ -
պահանջներու մասին, Տարաանէլ , ֊Հորս - Արեւելքի արեււսթագ արքան ծեր նիքները։ Եթէ Հիթլէր յազթած ըԱար , կարգ մը
Արտահան , «.սրբագրութիւն» պալքանեան սահ - Ունէր հրեք ականջ կտրիս որդիներ: թուրք շրջանակներ պիտի փութային հռչակել թէ
Ու ծագումից մինչ մայրամուտ ոսկեման
մաններոլ եւն * : Արեւն ինչքան աշիարհ տեսնէր՝ իրենն էր ան այս յաղթանակը կր պարտէր այդ չէգոքոլ -
Ու անյաղթ էր էն բազմայաղթ արքան ծ ե ր ։
Աւելի կամ պակաս վաւերական լուրեր եւ Րայց բախտը չէր որ ժպտում էր միշտ նրան թեան : Երբ Գերմանիս յ կացութիւնը ւուսաՀատա–
Ասոււք էին, թ է իր ձհոքոււ1՛ նա ունի
զար մաանս ասա ն զրոյցներ չրի կ՚ընեն թերթէ Հրաշագործ հրեղէն թուրն Հավլունի : կան դարձաւ , թրքական չէղոքութիւնը պիտակ
, երբեմն կը Հեբ– Ու ծաղկում է բ հայրենիքում ամէն բան,
թերթ : Երբեմն կը Հաստատուին Բարի արքան միշտ սրբազան իր թրով վախեց % Այգ չէգո քո ւթ ի ւն ը ա յսոլՀեաեւ մեծ ագ
Կեանքն հեզում էր խաղաղութեան վարդերով :
քուին : Երբեմն ալ «կբ ճշդուին» , ինչպէս եբէկ դակն էբ Ղ՝ա շԳւա կի ցներ ո ւ յագթանակին : փան ի մը
ուան Հեռագիրը Պոլսէն , ոբ էլ ըսէր թէ Միու ֊ ամ իս առաջ , թրքական մ եծ թեր թերէն մ է կը կբ
թիւնը ((.նախ էլուզէ ե ա առնել կաըսի եւ Ար ա ա Հ ու գրէր , առանց միտքէն անցրնելու թէ ծիծաղ կբ
նի նաՀանգնե բ ր եւ երաշխիքներ ստանալ Հ/եգուռ– շարժէր.— « Ե թ է ԼԼնգլիա զրկուած ըլլար թրք™ -
նե բու ապաՀ ովո ւթեան Համար» : կաԼւ բարեկամութենէս, Միջերկրականը պիաի
Հեռագիրը էլ աւե լռնէ ր թէ Մ ո լո թ ո վ ոչ ներքին կորլաւէր իրեն ճամար»; Թուրք լրագրող Ե՚սլչըն
բարենորոգումներ թելադրած է Թուբքիո յ , ոչ ալ Սակայն հասաւ եւ օրր խոր ծերութեան, ( Հիւսէ յին էձՀաՀ իա) աւելի առաջ գնաց : Ջէ^ որ ,
Եւ մահամօտ գիւցազունը հաււաչեց,
Հդրգած է Հ ո գա յին Հ ատ ո լռումն եր ստանալ ուրիշ Որդիներին ահա իրեն մօտ կանչեց • գ ե ռ վերջերս կբ Հաւաստէբ թէ արեւելեան ճակա
շրջաններու մ է 2» ՚՛ ( Անշուշտ էլ ակնարկէ Հալէպ ի տի եւ կովկասի գերման յա րձա կո ղա կան բ կասե -
եւ \ճէղի րէ ի շրջաններուն , որոնց մասին լուրեր — Ով դուք սիւներ՝ լուս ամրոցի իմ անուան մուս ցածա պիտի չըլլա յին , եթէ թրքական բարեկա
Հասոլէհաս է ահա խաղաղ օրհասն ի մ , մութիւնը
Հրատարակուեցան կարգ մը թերթեբու մէջ) : Ամէն գիշեր ես ինձ մեռած կը տեսնեմ : ճամբան փակած էՀԼԷէաբ ՚
Դժբախտաբար դժուար է ստուգել վ աւեր ա - Որդիները մււայլ մտքի մէջ ընկան, Այո բոլորը կարելի էբ բնգունիլ իբրեւ Հրի -
Սակայն խօսեց սորից արքան ծերունի–
կանն ու ենթադրականը այս լուրերուն մէջւ քէւ - — հայց ո՞ր մէկիդ թողնեմ ես թուրն Հավլունի։ սլած ս րամ տուի(իւն • բա յց անճաշակ կատակ ^ ըԱ
*բեմն ստիպուած ենք արձանագրել օրը օրին ,սպա– Որդիները նորից լքտքի մէջ ընկան, է * Ազատասէր մ ո դո վու րղսերը ՚յշխարՀբ նացիա
Սակայն արքան նրանց նայեց ժպտադէմ, կթյն բռնութենէն Հոսե
սելով պաշտօնական յայտաբարութեան մը կամ Ո լ այս տեսաւ պայման դրեց նրանց դ է մ ՛ վւրկեցին արեան Հեղեղներ
Երեք Աեծե րոլ ժ ո գովին : ցնելով։ Երբ մարդիկ խեղկատակութ իւննեբ կը
հւնգիրը այն է որ, այս ժողովին մէջ ալ թըզ– վարձեն այս աՀաւոբ տռամին դիմաց , մ ի -
թակիցները ՚գուրս պիաի ձգուին , ինչպէս եգաւ այն ժխորին զայր ո յ թ կը պատճառեն ։ ճիշդ է ոբ
Թէհրանի եւ Եալթայի մ էի Եւ մամուլը պիտի իժր քական Հչէղո քո ւթ ի ւ ն բ» գեր մը կատարեց այս
հարկագրուի գոհանալ պաշտօնական զեկոյցով։ — Ով որ ինձ տայ մի հշմաբիտ պատասխան , պատերաղմ ի ն մ էջ , բա յց ա յնպիսի գեր մ ը որուն
Թէ ամէէփց ինչն Է անուշն, անհունի,
Եւ կամ սպասել բանակցութեանց ելքին : ՞Նրան կը տամ սրբազան թուրն Հավլունի : վրա յ Հ իանալու պատճառ չունին Դաշնակիցները :
Որդիները անհուն մտքի մէջ ընկան,
Միայն մէկ բան որոշ է, տրուած լուրերուն Ու խորհեցին խորին խոհեր օրն ի բուն, Պատերազմ ի նախօրեակին , Թուրքիա $)բան -
Թէ ամէնից ինչն է անուշ աշխարհում :
մէջ՝. Որ եւ է խօսք շ՛ի լսուիր Թ րքահ ա յաստանի սայի եւ Անգլիոյ Հետ կնքեց ղինակցոլթիւն մբ ոբ
Եօթը գիշեր անհուն մտքի մէջ ընկան ,
մասին , - այն ինչ որ կը կոչենք Հայկական Գատ : Ելան երԼ^-Լ էր կիր անց ան ՚րսչպէ՜ս գետ. իրէն էլը պաըտագըէր զինուորական ճշգբիտ յանձ
Ամէն մէկը մի բան գտած , եկաւ ետ :
Ատենին բացատրած՜ եգանք , Ա ոսկուա ետ Ու մեծ որդին այսպէս խօսեց խնդաձայն, նառութիւնն ե ր , զինակցութիւն մ ր որ ՀՀ ան շաՀ ա -
պահանջելով Կարսն ու Արտահանը, ոչ թէ Հայ - են,
կական Հարց է որ կը յա ր ո լ ցանէ , այլ սլա ր ՛լա սլ I ս Լւ՚Ր^ Լ\է՛՜Ր ՚՛ Թուրքիա կան քսաւ պաՀանջած եւ
. էլոլգէ վերահաստատել 1914^ սահմանները։ //»ա քք է՛յծ Էր Ալէ քսանտ րկ թ ր % ք*ա յց Հ ի իքլէ ր ա կան
^19 2.\րն խորհրդային իշխանութիւնը տկար արշաւանքին վճռա/չան սլաՀուն, պալքանեան թե–
էր* Նոր կը կագմ աւո բուէ ր , ե լ Համաձայնական րակղղիին մ էջ , է՛ ր բ դա շԳւ ա ղ ի ր բ պիտ ի կրնար իր
պետութեանց ախորժակները սանձելու համար , — Ով հայր անմեռ, տիեզերքում այս հսկայ արդիւնքս ցուցնել , Թուրքիա ուրիշ դաշնագիր մը
նախընտրեց սիրաշահիլ քէմալական Թուրքիան : Կին ու գինուց ուրիշ անուշ բան չկայ • • • կնքեց ամենայն Հանդարտութեամբ , ֊ բարեկա -
Ո՛չ միայն բարեկամացաւ անոր հետ, այլեւ օգնեց Միջնակ որդին այսպէս ասաց մեղմաձայն • մութեան եւ ո չ– յա րձա կմ ան ոաշինքբ ^եբմանիոյ
բաբոյապէս եւ նիւթապէս ւ Ալ Հնէն ճակատագրա — Ով բարի՛ հայր, ներող եղիր, թ է ասեմ հե տ, ոբ կբ վճռկ ր պալքանեան սլաաերաղմին ել
կան պահ ո ւն , հանգուցեալ Զիշ^բինն էր որ կը հե– Մայրն է անուշն ամէնից քաղցրն ու վսեմ • • • քը այգ շրջանին ե լ անգլիական պաբտութիւնը
ռադրէր Ա՝ * ՝Բէմալի, թէ մեր եւ ձեր նպատակնե Փոքրն ասաց՝ չկայ ուրիշ անուշ բան՝ Հունաստանի մէջ X
րը ն ո յ ն ն են, • պայքարիլ աշխարհակալութեան "ք՛ան հայրենիքն, ո՜վ հայր արքայ իմաստուն Թուբքիո յ քաղաքական դէմքերը այն ատեն ը–
•գէմ (դլխաւո րապէս Ա եծն Բրիտանիոյ գէմ) : Առանց նրան՝ ինչպէս թռչունն առանց բ ո յ ն ։ սին թէ Ղ*երմանիոյ Հետ կնքուած բարեկամու -
գառն բաժ ակ
Այս քաղաքականութիւնը Երեւանի մը ե֊ իէքիւնբ շատ լաւ կը լրացնէր Անդլիո յ Հետ եղած
, այլեւ հա -
դաւ ոչ միայն Մոսկուայի Փ՛ոքրի խօսքր շարունակեց ծեր արքան, զինակցութիւնը ե լ թէ ամէնէն բնական բանն էբ*
մար, որ կորսնցուց կաբսը, Աուրմալուն եւ Նա - — Առանց նրան՝ ինչպէս պատեանն առանց սուր : Թուրք առե ւտ ո ւր ի վարպետներն ալ , գործ եւիող–
խիշեւանը, ն ո յ ն իսկ պատմական Անին, գաւլնալով Առանց նրան՝ ինչպէս որ ձուկն առանց ջուր: նեըը իրենց կարգին Հ աս տատ Լ ցին թէ կրնան դիւ
րաց գ ա շ տ մը, որ եւ է արշաւանքի համար Հ (Ար Եւ համբուրեց փոքր որդուն ծեր արքան, րաւ ապրանքներ ստանալ Դաշնակիցներէն , Համա–
մասնաւորապէս կապ ունի երաս ՛Նրան թողեց հրեղէն թուրն Հավլունի ,
տահանի խ՚սղիրր ինքր մեռաւ ու սոլզոլեց գիրկն անհունի: ձա յն Փ ո խ - Վարձի օրէնքին ե լ ռազմ ական Հոլմ
տանի հետ) ւ նիւ թեր ճարել դեր մ ան ճար տար ագո րծո ւթեան ։
Արդ, Խ • Միութիւնը հետզհետէ զօրանալով Եւ այնօրից վաքբ ււբդին յաղթական, Ցայտն ի է որ գ ե ռ \944ին, Լոնաոն եւ Ուոշինկթըն
Րազմեց գահին առած թուրը Հավլունի ,
ե լ դառնալով հզօր ուժ մը, մանաւանգ այս պա Աշխարհ բերեց անյայտ գանձերն անհունի : Բսետեի1 պուեցԳան՚յդրեցնելու կորսվի միջամտութիւն մբ կատա -
Իսկ հայրենիքն անուշ ծաղկեց անվախճան , . պի Գերմանիա։ ը է–
տերազմի յաղթանակէն ՎերիԼ, այժմ կ՚ուգէ ետ Եւ թ ո ռ ն է թ ո ռ Հավլունի շ>ոլրն է շողում (ՄՀնամաացրեալըքրոմյ աիջ ոարրտդածոովւ)մ։ գ
Եւ թշնամին դալկում էր դէմն ու դոզում՛ • •
առնել ինչ որ ձգած էր ակամայ : Հնուց երգ է, բայց նորոց է յաւիտեան՝ Նա դհպքեք Սուրայ մկ
Տիեզերքի անուշն ես դու, հայրենիք,—
Իսկ Հայկական Հո՚՞բցԸ.՛ էի՞ կրնար ա յգ Ա՛ռ սիրտս զոհ , օ , դո՛ւ սեղան սրբութ հան • • • :
հարցն ալ արծարծել, եթէ ոչ լուծել, քանի որ իր
ուժի ղաղաթնակէտին հասած՛ է այսօր Տ «ւէյրոլթէն կը հեռագրեն Յուլիս 8 թուակա
Ով պիտի յալակնէր պատասխանել այս նով.»— Առ նուաւլն տասը հոգի սպաննուեցան ե-
հարցումին, օրուան այս ժամուն*** բէկ, ֆրանսացի գինուոր ներ ու եւ քաղաքացինե -
Բանգէտներ կ՚ըսեն , սպասեցէք , ժամանա բու միջեւ ծագած խռովութենէ մը, Լաթաքիոյ
կը կուգայ , կը կարգագրէ •* իսկ ե՛թէ յարմար ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶ
մէջ, երբ տղայ մբ սպաննուեցաւ, ֆրանսական
չ գ ա տ է , անօգուտ է ձեր աղմ ուկը : ղ ի ն ո ւո ր ա կան կառքի մ ո տակ մնալով : Անգլիացի
Ուրիշներ , աւելի անհամբեր, կը կարծեն թէ ՃԱՓՈՆՑԻՆԵՐԸ սկսան պարպել Հնգկաչինը : ները եւ 3) ր ան ս ա ց ին ե ր ը առանձին ղեկո յցներ Հ բա֊
տարրական պարտականութիւն է անընգհատ ար Ամերիկացիները ռմբակոծ՛եցին ՚Բորէան : տարակեցին, նկարագրելով գէաքբ, բայց մինչ
ծարծել այս ժողովուրդին պահանջներ ո , ղ րնել ԱԹԷՆԲԷՆ կը հեռագրեն թէ միապետականնե երկուքն ալ Համաձայն են թէ խռովութիւնը սկսաւ
ամէն ղուռ , որպէսզի չմոռնան մեզ՛. րը հետղհետէ կր սաստկացնեն իրենց պայքարը , տգուն մ աՀ ուտն Հետեւանքով , Անգլիացիներբ էլ՛ բ–
Այս մտահ ո գութ եամբ , յոլշագիբներ յանձ - մ եհ– յոյսեր գնելով Ան գլի ո յ պա հ պան ո ղա կանն ե - սեն թէ տասբ Հոգի սպաննուեցան եւ 45 Հոդի վի–
նած են Ատն 3)րանչիսկոյի խորհրգաժոգովին , որ բու յագթանակին վրայ։ կ՝րսուի թէ վւետրոլարէն րաւոբուեցտն , մէջն ՀԼԷէալով երեք ղինուորնեբ
բոլորովին տարբեր օրակարգ ունէր Հ (Տուչագիր– ի վեր 238 ժողովրդականներ սպաննուած՝ են , 42 սպաննուած եւ ութ վիրաւոր ո ւած, էսկ ւՖբանսա–
ներ ոչ միայն Ամերիկա յէ ն , Հայկ. Գատ ի Յանձ ժողովրդավար թերթեբու շէոքերր քանդուած֊ , ւլիներբ կորսեն թէ երեք ղինուորնեբ եւ 20 քաղա
նախումբին եւ Հայ Աւետարանական Միութեան 2500 «կասկած՜ելի» սպաներ բանակէն քշուած , քացիներ սպաննուեցան եւ զքան ի մ բ» ղ ի ն ո ւո բներ
միիցաւ , այլեւ Փարիզէն) : 13.000 հա յրենասէրներ Աղեքսանդրիա եւ Ա ուտ ան վիբաւոբուեցան ;
Տարակոյս չկայ թէ յուշաղիրներ պիտի յանձ - աքս ո ր ո լած՛ են։ Երկու ղ ի ն ո ւո բտկան ղեկո յցնեբն ալ կը Հաս -
նուին նաեւ Խաղաղութեան Համաժողովին , որ ԱՐՋԱԿՈԻՐԳԻ ԱՌԹԻՒ, վերա շինութեան նա֊
պիտի գումարուի աշնան՛. խա բարութ ի ւ ն ր մասնաւոր զեկոյցովդ մը նոբէն տ ա տ են թէ երբ աղան սպաննուեցաւ , երեք ֆրան
իսկ մինչեւ այգ քար լռութիւն, քագաքա կան կ՚աղգարարէ թէ Աս՛ լան ւո եան ի , Ա ան շ ի ե լ Մ ի - սացի ղինուորնեբ խողխողուեցան ղանէսկներով ,
եւ դիւանաղիտական շրիւնակներու , այլ մանա - ^երկրականի ծ՚ովեղե րքնե ր ր ականներով լեցուն մեկուսի կռիւներու մէջ՛. Ուրիշ ղինուորնեբ իրենց
ւանղ Մ ոսկուա յի մէի. են, հետեւաբար մուտքր պիտի արգիլուի ամբողշ1 զօր ան ո ցնե բբ փութաց ի ն , զինուեցան եւ էլբակ բա
ձեր տգա–
1945/՛ ամ ասս։ «Մի վ՛՛՛րձէք հոն ղրկել ցին քաղա քա ց ինե ր ո ւն վրա յ , դորհ ածելով Հրա -
Առածը կ՝ը"է թէ լռութիւնը ոսկի է ։ «Համբե ցաններ , ձեռնառումբեր եւ Հրասանդներ : Արաբ -
րէ, պապան (կամ ՛Բեռին) բան բերէ»։ ք1՚ ՚՛ Երկու ամսուան մէչ 194 մանուկներ մե ռաօ՜
են միայն Հինգ նաՀանգներու մէջ, ականներու ներ բ պատասխանեց ի ն կրակ բանալով իրենց կար–
երկրին
Հաւատա՞նք թէ այս անգամ ալ իսկապէս ոս վրայ։ Եթէ կ՝ոլ֊ղէք զուարճանալ, գացէք ղ ի ն ։ Անգլիական զօրքր մամք– ՏՅՕին միջամտելով
կի է լռութիւնը :
ներսերը։ փուտով մեր ծովեղեբքնեբը նոբէն աղատ վհրաՀաստատհց անդորրութիւնը։ Այսօր անգլ»
սլա Հա կա խումբեր
իսկ եթէ քարի՛" ւ ղ հոտի, թվպէս 191 4-1 8ին . . . պիտ՛ի ըլլան՛. Համբերեց՛էք» : էլը շրջէին քաղաքին ՚^՚^՜^է
Fonds A.R.A.M
է>օոձ6 տռ 192 6 ՋԵՌՆԱԾ11ԻԹԻԻՆՆԵՐԸ
Տ.Շ.Տ. 876.286
0ս6շէ6Աք–Բւօբո6է&ւէ6 : տա. տտտծճա՝ւ
17, 11ս6 0»ա6տա6 - 1»ձ1ԱՏ (13°)
Ո\. : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&ոտ 1678-63
ՐԱԺՆԵԳ1՚՚Ն Տար. 750, ճամս. 400, ՅաւՐս. 200 ֆրանք։
օրւս–*՝ԵՐք–*՝ Մա&ոէհտ 8 մսԱԽէ 1945 Կիրակի 8 Յուլիս Ւ1օա՚շ116Տ Տ(ա6է1զԱ6Տ (7 Ցուլիս) 4 Փարիզի խոր՜
ԺՏ– ՏԱՐԻ - 16՛ ձոո66 8 ° 4448-'եոր շրջան թ ի ւ 77 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱթԵԱ՚Ն Գին՝ 3 Ֆր– Հ րգային դեսպանատան շաբաթական .. տեղեկա -
տուն, այս խորագրով գրութեամբ.մը կը մերկա -
ցնէ Թուբքիո յ խաղերբ ՝ պատերազմ էլ ընթ֊ա ցքին. է.
(Հօգուաճագիբ ը , Աթամպուլով^, քննելովդ մ աս
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ Խ– ՀԱՅԱՍՏԱ՛ՆԻ ԳՐԱԿԱ՛Ն Ո ԻԹԻԻ՚Ն նաւո րապէս թուր ք մ ամ ուլին աբտա յա յտ ութիւն -
ԼՌՈԻԹԻԻՆԸ ՈՍԿԻ՛ է ԱՄԵՆԱՆ/1ԻԻՐԱԿԱՆԸ ները , ծիծաղելի կը գտնէ Թուբքիո յ չէղոքութեան
(ՐԱԼԼԱԳ) առասաե/նառե լսեր ը : կր հր ատարա կենք
առաջին մասը՝
կարեւոր յօդուածին
« Սթալինկրաաէն առա չ, Պերլինի մէչ էր որ
Շաբաթներէ ի վեր կր խօսուի Մ ոսկուա յի Հնուց երգ Է , բ ա յ ց նոր՞ոց Է յաւիտեան, Թուրքիան կ՚աբժեցնէր «չէղոքութեան» ՝ արմ տ -
պահանջներու մասին, Տարաանէլ , ֊Հորս - Արեւելքի արեււսթագ արքան ծեր նիքները։ Եթէ Հիթլէր յազթած ըԱար , կարգ մը
Արտահան , «.սրբագրութիւն» պալքանեան սահ - Ունէր հրեք ականջ կտրիս որդիներ: թուրք շրջանակներ պիտի փութային հռչակել թէ
Ու ծագումից մինչ մայրամուտ ոսկեման
մաններոլ եւն * : Արեւն ինչքան աշիարհ տեսնէր՝ իրենն էր ան այս յաղթանակը կր պարտէր այդ չէգոքոլ -
Ու անյաղթ էր էն բազմայաղթ արքան ծ ե ր ։
Աւելի կամ պակաս վաւերական լուրեր եւ Րայց բախտը չէր որ ժպտում էր միշտ նրան թեան : Երբ Գերմանիս յ կացութիւնը ւուսաՀատա–
Ասոււք էին, թ է իր ձհոքոււ1՛ նա ունի
զար մաանս ասա ն զրոյցներ չրի կ՚ընեն թերթէ Հրաշագործ հրեղէն թուրն Հավլունի : կան դարձաւ , թրքական չէղոքութիւնը պիտակ
, երբեմն կը Հեբ– Ու ծաղկում է բ հայրենիքում ամէն բան,
թերթ : Երբեմն կը Հաստատուին Բարի արքան միշտ սրբազան իր թրով վախեց % Այգ չէգո քո ւթ ի ւն ը ա յսոլՀեաեւ մեծ ագ
Կեանքն հեզում էր խաղաղութեան վարդերով :
քուին : Երբեմն ալ «կբ ճշդուին» , ինչպէս եբէկ դակն էբ Ղ՝ա շԳւա կի ցներ ո ւ յագթանակին : փան ի մը
ուան Հեռագիրը Պոլսէն , ոբ էլ ըսէր թէ Միու ֊ ամ իս առաջ , թրքական մ եծ թեր թերէն մ է կը կբ
թիւնը ((.նախ էլուզէ ե ա առնել կաըսի եւ Ար ա ա Հ ու գրէր , առանց միտքէն անցրնելու թէ ծիծաղ կբ
նի նաՀանգնե բ ր եւ երաշխիքներ ստանալ Հ/եգուռ– շարժէր.— « Ե թ է ԼԼնգլիա զրկուած ըլլար թրք™ -
նե բու ապաՀ ովո ւթեան Համար» : կաԼւ բարեկամութենէս, Միջերկրականը պիաի
Հեռագիրը էլ աւե լռնէ ր թէ Մ ո լո թ ո վ ոչ ներքին կորլաւէր իրեն ճամար»; Թուրք լրագրող Ե՚սլչըն
բարենորոգումներ թելադրած է Թուբքիո յ , ոչ ալ Սակայն հասաւ եւ օրր խոր ծերութեան, ( Հիւսէ յին էձՀաՀ իա) աւելի առաջ գնաց : Ջէ^ որ ,
Եւ մահամօտ գիւցազունը հաււաչեց,
Հդրգած է Հ ո գա յին Հ ատ ո լռումն եր ստանալ ուրիշ Որդիներին ահա իրեն մօտ կանչեց • գ ե ռ վերջերս կբ Հաւաստէբ թէ արեւելեան ճակա
շրջաններու մ է 2» ՚՛ ( Անշուշտ էլ ակնարկէ Հալէպ ի տի եւ կովկասի գերման յա րձա կո ղա կան բ կասե -
եւ \ճէղի րէ ի շրջաններուն , որոնց մասին լուրեր — Ով դուք սիւներ՝ լուս ամրոցի իմ անուան մուս ցածա պիտի չըլլա յին , եթէ թրքական բարեկա
Հասոլէհաս է ահա խաղաղ օրհասն ի մ , մութիւնը
Հրատարակուեցան կարգ մը թերթեբու մէջ) : Ամէն գիշեր ես ինձ մեռած կը տեսնեմ : ճամբան փակած էՀԼԷէաբ ՚
Դժբախտաբար դժուար է ստուգել վ աւեր ա - Որդիները մււայլ մտքի մէջ ընկան, Այո բոլորը կարելի էբ բնգունիլ իբրեւ Հրի -
Սակայն խօսեց սորից արքան ծերունի–
կանն ու ենթադրականը այս լուրերուն մէջւ քէւ - — հայց ո՞ր մէկիդ թողնեմ ես թուրն Հավլունի։ սլած ս րամ տուի(իւն • բա յց անճաշակ կատակ ^ ըԱ
*բեմն ստիպուած ենք արձանագրել օրը օրին ,սպա– Որդիները նորից լքտքի մէջ ընկան, է * Ազատասէր մ ո դո վու րղսերը ՚յշխարՀբ նացիա
Սակայն արքան նրանց նայեց ժպտադէմ, կթյն բռնութենէն Հոսե
սելով պաշտօնական յայտաբարութեան մը կամ Ո լ այս տեսաւ պայման դրեց նրանց դ է մ ՛ վւրկեցին արեան Հեղեղներ
Երեք Աեծե րոլ ժ ո գովին : ցնելով։ Երբ մարդիկ խեղկատակութ իւննեբ կը
հւնգիրը այն է որ, այս ժողովին մէջ ալ թըզ– վարձեն այս աՀաւոբ տռամին դիմաց , մ ի -
թակիցները ՚գուրս պիաի ձգուին , ինչպէս եգաւ այն ժխորին զայր ո յ թ կը պատճառեն ։ ճիշդ է ոբ
Թէհրանի եւ Եալթայի մ էի Եւ մամուլը պիտի իժր քական Հչէղո քո ւթ ի ւ ն բ» գեր մը կատարեց այս
հարկագրուի գոհանալ պաշտօնական զեկոյցով։ — Ով որ ինձ տայ մի հշմաբիտ պատասխան , պատերաղմ ի ն մ էջ , բա յց ա յնպիսի գեր մ ը որուն
Թէ ամէէփց ինչն Է անուշն, անհունի,
Եւ կամ սպասել բանակցութեանց ելքին : ՞Նրան կը տամ սրբազան թուրն Հավլունի : վրա յ Հ իանալու պատճառ չունին Դաշնակիցները :
Որդիները անհուն մտքի մէջ ընկան,
Միայն մէկ բան որոշ է, տրուած լուրերուն Ու խորհեցին խորին խոհեր օրն ի բուն, Պատերազմ ի նախօրեակին , Թուրքիա $)բան -
Թէ ամէնից ինչն է անուշ աշխարհում :
մէջ՝. Որ եւ է խօսք շ՛ի լսուիր Թ րքահ ա յաստանի սայի եւ Անգլիոյ Հետ կնքեց ղինակցոլթիւն մբ ոբ
Եօթը գիշեր անհուն մտքի մէջ ընկան ,
մասին , - այն ինչ որ կը կոչենք Հայկական Գատ : Ելան երԼ^-Լ էր կիր անց ան ՚րսչպէ՜ս գետ. իրէն էլը պաըտագըէր զինուորական ճշգբիտ յանձ
Ամէն մէկը մի բան գտած , եկաւ ետ :
Ատենին բացատրած՜ եգանք , Ա ոսկուա ետ Ու մեծ որդին այսպէս խօսեց խնդաձայն, նառութիւնն ե ր , զինակցութիւն մ ր որ ՀՀ ան շաՀ ա -
պահանջելով Կարսն ու Արտահանը, ոչ թէ Հայ - են,
կական Հարց է որ կը յա ր ո լ ցանէ , այլ սլա ր ՛լա սլ I ս Լւ՚Ր^ Լ\է՛՜Ր ՚՛ Թուրքիա կան քսաւ պաՀանջած եւ
. էլոլգէ վերահաստատել 1914^ սահմանները։ //»ա քք է՛յծ Էր Ալէ քսանտ րկ թ ր % ք*ա յց Հ ի իքլէ ր ա կան
^19 2.\րն խորհրդային իշխանութիւնը տկար արշաւանքին վճռա/չան սլաՀուն, պալքանեան թե–
էր* Նոր կը կագմ աւո բուէ ր , ե լ Համաձայնական րակղղիին մ էջ , է՛ ր բ դա շԳւ ա ղ ի ր բ պիտ ի կրնար իր
պետութեանց ախորժակները սանձելու համար , — Ով հայր անմեռ, տիեզերքում այս հսկայ արդիւնքս ցուցնել , Թուրքիա ուրիշ դաշնագիր մը
նախընտրեց սիրաշահիլ քէմալական Թուրքիան : Կին ու գինուց ուրիշ անուշ բան չկայ • • • կնքեց ամենայն Հանդարտութեամբ , ֊ բարեկա -
Ո՛չ միայն բարեկամացաւ անոր հետ, այլեւ օգնեց Միջնակ որդին այսպէս ասաց մեղմաձայն • մութեան եւ ո չ– յա րձա կմ ան ոաշինքբ ^եբմանիոյ
բաբոյապէս եւ նիւթապէս ւ Ալ Հնէն ճակատագրա — Ով բարի՛ հայր, ներող եղիր, թ է ասեմ հե տ, ոբ կբ վճռկ ր պալքանեան սլաաերաղմին ել
կան պահ ո ւն , հանգուցեալ Զիշ^բինն էր որ կը հե– Մայրն է անուշն ամէնից քաղցրն ու վսեմ • • • քը այգ շրջանին ե լ անգլիական պաբտութիւնը
ռադրէր Ա՝ * ՝Բէմալի, թէ մեր եւ ձեր նպատակնե Փոքրն ասաց՝ չկայ ուրիշ անուշ բան՝ Հունաստանի մէջ X
րը ն ո յ ն ն են, • պայքարիլ աշխարհակալութեան "ք՛ան հայրենիքն, ո՜վ հայր արքայ իմաստուն Թուբքիո յ քաղաքական դէմքերը այն ատեն ը–
•գէմ (դլխաւո րապէս Ա եծն Բրիտանիոյ գէմ) : Առանց նրան՝ ինչպէս թռչունն առանց բ ո յ ն ։ սին թէ Ղ*երմանիոյ Հետ կնքուած բարեկամու -
գառն բաժ ակ
Այս քաղաքականութիւնը Երեւանի մը ե֊ իէքիւնբ շատ լաւ կը լրացնէր Անդլիո յ Հետ եղած
, այլեւ հա -
դաւ ոչ միայն Մոսկուայի Փ՛ոքրի խօսքր շարունակեց ծեր արքան, զինակցութիւնը ե լ թէ ամէնէն բնական բանն էբ*
մար, որ կորսնցուց կաբսը, Աուրմալուն եւ Նա - — Առանց նրան՝ ինչպէս պատեանն առանց սուր : Թուրք առե ւտ ո ւր ի վարպետներն ալ , գործ եւիող–
խիշեւանը, ն ո յ ն իսկ պատմական Անին, գաւլնալով Առանց նրան՝ ինչպէս որ ձուկն առանց ջուր: նեըը իրենց կարգին Հ աս տատ Լ ցին թէ կրնան դիւ
րաց գ ա շ տ մը, որ եւ է արշաւանքի համար Հ (Ար Եւ համբուրեց փոքր որդուն ծեր արքան, րաւ ապրանքներ ստանալ Դաշնակիցներէն , Համա–
մասնաւորապէս կապ ունի երաս ՛Նրան թողեց հրեղէն թուրն Հավլունի ,
տահանի խ՚սղիրր ինքր մեռաւ ու սոլզոլեց գիրկն անհունի: ձա յն Փ ո խ - Վարձի օրէնքին ե լ ռազմ ական Հոլմ
տանի հետ) ւ նիւ թեր ճարել դեր մ ան ճար տար ագո րծո ւթեան ։
Արդ, Խ • Միութիւնը հետզհետէ զօրանալով Եւ այնօրից վաքբ ււբդին յաղթական, Ցայտն ի է որ գ ե ռ \944ին, Լոնաոն եւ Ուոշինկթըն
Րազմեց գահին առած թուրը Հավլունի ,
ե լ դառնալով հզօր ուժ մը, մանաւանգ այս պա Աշխարհ բերեց անյայտ գանձերն անհունի : Բսետեի1 պուեցԳան՚յդրեցնելու կորսվի միջամտութիւն մբ կատա -
Իսկ հայրենիքն անուշ ծաղկեց անվախճան , . պի Գերմանիա։ ը է–
տերազմի յաղթանակէն ՎերիԼ, այժմ կ՚ուգէ ետ Եւ թ ո ռ ն է թ ո ռ Հավլունի շ>ոլրն է շողում (ՄՀնամաացրեալըքրոմյ աիջ ոարրտդածոովւ)մ։ գ
Եւ թշնամին դալկում էր դէմն ու դոզում՛ • •
առնել ինչ որ ձգած էր ակամայ : Հնուց երգ է, բայց նորոց է յաւիտեան՝ Նա դհպքեք Սուրայ մկ
Տիեզերքի անուշն ես դու, հայրենիք,—
Իսկ Հայկական Հո՚՞բցԸ.՛ էի՞ կրնար ա յգ Ա՛ռ սիրտս զոհ , օ , դո՛ւ սեղան սրբութ հան • • • :
հարցն ալ արծարծել, եթէ ոչ լուծել, քանի որ իր
ուժի ղաղաթնակէտին հասած՛ է այսօր Տ «ւէյրոլթէն կը հեռագրեն Յուլիս 8 թուակա
Ով պիտի յալակնէր պատասխանել այս նով.»— Առ նուաւլն տասը հոգի սպաննուեցան ե-
հարցումին, օրուան այս ժամուն*** բէկ, ֆրանսացի գինուոր ներ ու եւ քաղաքացինե -
Բանգէտներ կ՚ըսեն , սպասեցէք , ժամանա բու միջեւ ծագած խռովութենէ մը, Լաթաքիոյ
կը կուգայ , կը կարգագրէ •* իսկ ե՛թէ յարմար ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶ
մէջ, երբ տղայ մբ սպաննուեցաւ, ֆրանսական
չ գ ա տ է , անօգուտ է ձեր աղմ ուկը : ղ ի ն ո ւո ր ա կան կառքի մ ո տակ մնալով : Անգլիացի
Ուրիշներ , աւելի անհամբեր, կը կարծեն թէ ՃԱՓՈՆՑԻՆԵՐԸ սկսան պարպել Հնգկաչինը : ները եւ 3) ր ան ս ա ց ին ե ր ը առանձին ղեկո յցներ Հ բա֊
տարրական պարտականութիւն է անընգհատ ար Ամերիկացիները ռմբակոծ՛եցին ՚Բորէան : տարակեցին, նկարագրելով գէաքբ, բայց մինչ
ծարծել այս ժողովուրդին պահանջներ ո , ղ րնել ԱԹԷՆԲԷՆ կը հեռագրեն թէ միապետականնե երկուքն ալ Համաձայն են թէ խռովութիւնը սկսաւ
ամէն ղուռ , որպէսզի չմոռնան մեզ՛. րը հետղհետէ կր սաստկացնեն իրենց պայքարը , տգուն մ աՀ ուտն Հետեւանքով , Անգլիացիներբ էլ՛ բ–
Այս մտահ ո գութ եամբ , յոլշագիբներ յանձ - մ եհ– յոյսեր գնելով Ան գլի ո յ պա հ պան ո ղա կանն ե - սեն թէ տասբ Հոգի սպաննուեցան եւ 45 Հոդի վի–
նած են Ատն 3)րանչիսկոյի խորհրգաժոգովին , որ բու յագթանակին վրայ։ կ՝րսուի թէ վւետրոլարէն րաւոբուեցտն , մէջն ՀԼԷէալով երեք ղինուորնեբ
բոլորովին տարբեր օրակարգ ունէր Հ (Տուչագիր– ի վեր 238 ժողովրդականներ սպաննուած՝ են , 42 սպաննուած եւ ութ վիրաւոր ո ւած, էսկ ւՖբանսա–
ներ ոչ միայն Ամերիկա յէ ն , Հայկ. Գատ ի Յանձ ժողովրդավար թերթեբու շէոքերր քանդուած֊ , ւլիներբ կորսեն թէ երեք ղինուորնեբ եւ 20 քաղա
նախումբին եւ Հայ Աւետարանական Միութեան 2500 «կասկած՜ելի» սպաներ բանակէն քշուած , քացիներ սպաննուեցան եւ զքան ի մ բ» ղ ի ն ո ւո բներ
միիցաւ , այլեւ Փարիզէն) : 13.000 հա յրենասէրներ Աղեքսանդրիա եւ Ա ուտ ան վիբաւոբուեցան ;
Տարակոյս չկայ թէ յուշաղիրներ պիտի յանձ - աքս ո ր ո լած՛ են։ Երկու ղ ի ն ո ւո բտկան ղեկո յցնեբն ալ կը Հաս -
նուին նաեւ Խաղաղութեան Համաժողովին , որ ԱՐՋԱԿՈԻՐԳԻ ԱՌԹԻՒ, վերա շինութեան նա֊
պիտի գումարուի աշնան՛. խա բարութ ի ւ ն ր մասնաւոր զեկոյցովդ մը նոբէն տ ա տ են թէ երբ աղան սպաննուեցաւ , երեք ֆրան
իսկ մինչեւ այգ քար լռութիւն, քագաքա կան կ՚աղգարարէ թէ Աս՛ լան ւո եան ի , Ա ան շ ի ե լ Մ ի - սացի ղինուորնեբ խողխողուեցան ղանէսկներով ,
եւ դիւանաղիտական շրիւնակներու , այլ մանա - ^երկրականի ծ՚ովեղե րքնե ր ր ականներով լեցուն մեկուսի կռիւներու մէջ՛. Ուրիշ ղինուորնեբ իրենց
ւանղ Մ ոսկուա յի մէի. են, հետեւաբար մուտքր պիտի արգիլուի ամբողշ1 զօր ան ո ցնե բբ փութաց ի ն , զինուեցան եւ էլբակ բա
ձեր տգա–
1945/՛ ամ ասս։ «Մի վ՛՛՛րձէք հոն ղրկել ցին քաղա քա ց ինե ր ո ւն վրա յ , դորհ ածելով Հրա -
Առածը կ՝ը"է թէ լռութիւնը ոսկի է ։ «Համբե ցաններ , ձեռնառումբեր եւ Հրասանդներ : Արաբ -
րէ, պապան (կամ ՛Բեռին) բան բերէ»։ ք1՚ ՚՛ Երկու ամսուան մէչ 194 մանուկներ մե ռաօ՜
են միայն Հինգ նաՀանգներու մէջ, ականներու ներ բ պատասխանեց ի ն կրակ բանալով իրենց կար–
երկրին
Հաւատա՞նք թէ այս անգամ ալ իսկապէս ոս վրայ։ Եթէ կ՝ոլ֊ղէք զուարճանալ, գացէք ղ ի ն ։ Անգլիական զօրքր մամք– ՏՅՕին միջամտելով
կի է լռութիւնը :
ներսերը։ փուտով մեր ծովեղեբքնեբը նոբէն աղատ վհրաՀաստատհց անդորրութիւնը։ Այսօր անգլ»
սլա Հա կա խումբեր
իսկ եթէ քարի՛" ւ ղ հոտի, թվպէս 191 4-1 8ին . . . պիտ՛ի ըլլան՛. Համբերեց՛էք» : էլը շրջէին քաղաքին ՚^՚^՜^է
Fonds A.R.A.M
