Page 87 - ARM_19-1945_02

ւտ բ տ տ ա ա Չսօւաաւտ ձ ւ տ ա տաօբտ ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ

քօոճ<5 6Ո 1925 ԱՐԻԻՆԱԼԻ ԿՌԻԻՆԵՐ
Ա.Շ..Տ 376.286 ՍՈԻՐԻՈՅ ՄԷՋ

1 7 , &Ա6 ՕՅւա6տա6 - Բ ձ 8 1 Տ ( 1 3 6 )
: 0 0 8 . 15-70 ֊ Շ. 0. ք. Բտոտ 1 6 7 8 - 6 3

ՕՐՇԲ>՝ԽՐէ&՝ 1945 Ուրբաթ– 1 Յունիս Գամսւսկոս ռմբակոծուեցաւ

Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 166 ձոո66 «°4416–՚նոր շրջան թ ի ւ45 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱ*ԵԱ1ւ Գին՝ 3 Ֆր Մէկ °բէն միւսը աւելի ծանրացաւ կացութիւ­
նը Աուրիոյ մէք, Հակառակ
բոլոր զգուշական մի–

քոցնեբուն։ Այն աստիճան որ, Պ* է՚յ"/՚ն ստիպուե–

ցաւ նոր յայտարարութիւն մը ընել Անգլիո յ ե–

Ն ա թղթաւբամևե. ու խ Ա դ խ ը Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ը ԵՐԷԿ ԵԻ ԱՅՍՕՐ րեսվւ * ժողովին մէք։

Ինչպէս գրած էինք երէկ , արգէն խռովու­

(Բ • եւ վերջին մաս | իմ իւննե ր ծագած էին Հալէպի, Հօմսի ել Համայի
դարձաւ
ԹՈՒԱԿԱՆԸ ՏԷ Ո Ր ա հ Ա Մ ՏԱԿԱԻԻՆ... մէք։ Վեր քին՜ պաՀ ուն Գամասկոսն ալ
կը
Մ օնտ» , կի սա պաշտ օն ական ֊օր կանո եւ չո­ 1 9 1 7 ^ Ռ ուսական Տեղափոխութենէն Ղ\^Ր^՛ ռազմադաշտ : Ռիւթէրի իրազեկ թղթակիցը

րեքշաբթի առա ո ւան գրեթէ բոլոր թե րթե ր ո գրած Հայ ազգայնական կուսակցութիւն մը ժամանակ Հեռադրէր երէկ*

էին թէ թգթագրամներու փո թան ակութ իւն բ պիտի մը վարեց երկիրը (Հայաստան) եւ, անկախ Հա­ ՚համասկոսի կռիւը , որ տեւեց ամբողք երեք­

յաստանի Համար գիմում կատարեց Փարիզի խա­ շաբթի օբբ , գեռ կբ շա բ ո ւն ա կո ւէ ր ա յս առտու ։

կատարուի երկուշաբթի , 4 Յունիս , վե րքանա էով ղաղութեան ՎեՀամոզովին : Ամբողք գիշերը, բացի կարճ բնդՀատումէ մը ,

Յուլիս ճեինւ Այգ օրերուն Հայկական Հարցի մասին շատ թնդանօթի ո-ումբեբ կը ճարճատէին ել գնգացիբ–

Ե լմ տա կան նա խա բա րո ւթ ի ւն բ երէկ Հ ետեւեա ք գրուեցաւ ամերիկեան մամուլին մէչ, եւ այգ ն ե րը կ ր շա չէ ին ։ Կ ո ի ւը սկսաւ եր եքշա բթի իր ի՜

գեկո յո բ Հ բատ արա կես այս մ ասին * Հակառակ մ ասՆաւորաբար ա յն սլա աճասով որ՝ Ամերիկա յի կուն ել երկու ժամ կատագօրէն տեւելէ վերք, Լ ՜111

Մամուլի Դ՛աշնակցութեան յանձնառութեան , կարգ կառաքարկուէբ րնգունիլ Հայաստանի Հոգատա ֊ րունակուեցալ ամ բողք գիշերը , աւելի կամ նուազ

մբ թերթեր նոր էն կա րծ ե ս ե ա լ ճ շգո ւմն ե ր տուեր ր ութի ւն ո : սաստ կո ւթեամբ ։ Ամ էն տեսակ զէնքեր կը գոր­
1920/5* կոմունիստնե
էին թգթագրամներու փոխանակութեան ձեւակեր­ րբ ձեռք ձգեցին երկրին ծածուէին , Հրացան, գնդացիր, դաշտային թըն–

պութեանց մ ասին ։ նախարարութիւնը կբ յիշեցնէ իշխանութիւնը ել յա յաաբարեց ին Հա յա սա ան ր դանօթներ եւ Հրասանդներ : Մթնկոխէն քիչ վեբքբ *

թէ ինչպէս Հ ագո րգած էբ Մ այիս 2 4 / գեկոյցով, Հա յկական ինքնավար Հանրապետութիւն մբ : լո յսեր երեւցան քաղաքին վրա յ , ֆր ան ս ա կան օ–

թգթագրամներու փոխանակութիւնբ իրապէս տե­ 1 921 ին ԽորՀրգային կառավար ո ւթ իւնբ Թուր­ գանաւերով : Տակաւին դժուար է ճշդել թէ ի նչ

ղի պիտի ունենայ մօտերս, բ ա յ ց ա յ գ գ ո ր ծ ո ղ ո ւ ­ քիո յ յանձնեց կարս ի նաՀանգբ, որ մաս կբ կազ­ սլաս։ աՀ Լ ցաւ ի րապէս * բայց խռովութիւնն սկսաւ

թեան թուականը պիաի որոշոլի միայն այն աաեն մէր Ա՛ուսական Հայաստանին : երբ Ֆրանսացիները ուժի ցոյց մը կատարեցին

երբ մասնագիտական բոլոր պայմանները լրացած Բաւական թուով Հայեր , Հաւանաբար մօտ զր ա Հ ա պա տ ինքն ա շա բժն ե ր ո վ , Ա ուր իոյ խոբՀր–

ը լ լ ա ն ։ Անգամ մը եւս կը յիշեցնենք թէ փ ո խանա­ 100.000, Թուրքիա յէն , 3 ուն աս տան էն ել ուրիշ գաբանին մօտ։ կ՚ըսուի թէ Աուրիացի դասալիք մը

կո ւթիւնը պիտի ըլլա յ ֆբասքի գէմ ֆ բ ա ս ք ռ վ , ա՛ ւ-ւեզե րէ գազթեցին Հա յա ս ա ան , օգտուելոլ Համ ար ֆրանսական բանակէն փախչելով ապաստանած էբ

ռանց կրճատման կամ ա բ լէե լքի ։ Խ . Միութեան մէք Հ աստ ատուած Հայ Հա յ բեն իքի բազմութեան մէք ոբ փորձեց պաշտպանել զայն ։

Զեկոյցը նոբէն կը Հրաւիրէ գանձ ատոս մս.սեւ իրենց դնծայելիք ցեզային , կրօնական ել ուրիշ Զ) բան սաց ինե բ բ կրակ բաց ին եւ բաղմ ութեան մ է–
փոխանակութիւ­ կարգի
եւն. գնել, դիւրացնելու Համար ազատոլթիւններէն : քէն սլ Հարուածներ պարսլուէ սն։ Ե՛ սյսպէւ

նը։ Անոնք որ ընթացիկ Հաշիւներ ունին գրամ՛տ­ Հրացանաձգութիւնը ծաւալէ ցաւ ։

տուններու մէչ, պիտի կրնան չէ քեր քա լե լ առա չին 1 9 2 6 — 1 9 3 9 / ^ Խ • Հա յաստանի բն ա կչո ւթ ի ւն ր Լոնտոնի սուրիական ել լի բ ան ան Լ ան դեսպա­

օրէն իսկ, սովորական ձեւակերպութեամբ։ աւելցաւ աւելի քան 4 5 առ Հարիւր , չավռսնիշ մբ նաւս ո ւննե րը Հ եաեւեալ զեկո յց ը Հ ր ա տ ա ր ա կե ց ին

Փոխանակութեան լուրերու Հր ատաոա որ կր գերազանցէ աճում բ միւս բոլոր Հանրապե– ա յս մ ասին * Ղ՝ ս՛ մ ւս ս կո ս էն կը տեղեկացնեն թէ՝

կումէն ի վեր, պոչեր կազմուած են գրամատուն– աոլթեանց մ ո զո վո ւր զն ե ր ո լ : երեքշաբթի գիշեր ժամը 21 ին •%բ ան ս ա ց ին ե ր ո

ներուն աս/ո չ՝ ել : Ամէն օր Հարիւրաւոր միլիոն ար֊ Երեւան, որ կը ճանչցուի իբրեւ կեգբոն Հա ք ռմբակոծեցին քաղաքը–։ (հմ բա կոծ ութ իւնը դադ–

՚եէքով Հին թղթադրամներ կր յանճէնուին : Փարիզի մշակս,Թի, 191 4^5.՜ ունէր 29.000 բնակչութիւն՝, բեցաւ անգլիական դեսպան ին մ իքամ տ ո ւթ ե ամ բ ,

մէչ փոխանակութիւնը պիաի կատարուի 3500 իսկ ներկայիս բնակչոլթեան թիլն է 150.000։ սակայն կռիւը կո շար անա կուի :

դրասենեակներէ , իլրաքանչիւրԱ երեք քարտուղա­ ՝Բ ա զա քը Ե ր ե ւան , կբ ներկա յացնէ կարգ մ ր Պ է յրութէն կը Հեռագրեն թէ դ՛ամասկուէի բոլոր

րով։ Ամ բո զչ Տ/րանսայի մէչ պիտի գործեն 3 4 0 0 0 բնտիր ճարտարապետական այմմէական շինոլ– ֆ բ ան սա կան պաՀ ականոցները յարձակում կրեց ին

ղրասենեակներ : Հաշիւ եղած է թէ ամէն օր 125 թիլննե բու տեսաբան մը։ Հյատ մբ նոր շէնքեբ կա– եւ բուռն կռիւներ տեղի ունեցան երեքշաբթի գի­

Հազար Հոգի պիաի բանին այս գբասենեակնեբուն ո ուցուած են Հա յաս ա ան ի յատուկ վաբգագո յն շերն ի բուն ւ ՛Լ, ո յն աղբիւր ին Հ ամ աձա յն Հ Ա ուր իոյ

մէչ–. իրազեկներու կարծիքով,\աաաֆր .իՀին ; ՚ուֆէն : ՝Բաբ մրն է այս , ոբ շատ Հաճելի տեսք ոստ ի զան– զօրքն ու ժոզովսլրղը յարձակեցան սլա֊

թղթադրամներ ւզի տի ֊ վէոխանակուին X ՛հոր թըղ՜ ու՚ևի եւ որուն կարելի է տալ զանազան ձեւեր . ան Հ ականոցն՜երուն– վբայ եւ ֆրանսական օդանաւերն

թագրամնե ր ը ամ բողք Ա) ր ան ս ա յի մ էք բամնելո լ թեթեւ էք բայց աւելի տոկուն է քան ոբ եւ է՛ սո­ ու թնդանօթները ստի պո ւե ցան կրակ բանալ ՀՈւ֊բիշ

Համ ար ե լմ աական ն ա խ ա ր ա ր ո ւթ ի ւն ը 5 0 0 բեռնա– վորական քար կամ կղմինտր : . լուրերու Համաձայն՚ , ֆրանսական զ°բքբ Աուրիո ք

կառքեր օգտագործած է աւելի քան երկու ամիս , Հայ մր, որուն անունը շատ յաճախ կ՚երեւի խորՀ րգա բան ր մտաւ , եւ Հեռաձայնի Հ ա դո ր գա կ–

եւ աւելի քան 3 0 թոն թուղթ է տպած , ա յս գոր­ խորՀ բգային պատերազմական ռեկո յցներու մ էք , ցոլթ իւննե րը ՝ խզուեց ան Պէյբութի եւ Ղ՚ամասկոսի

ծողութեան առթիւ։ Հյատ կարեւոր պա՛կաս մբ, կարմ իր Բանակի զօրավար ի վան Բա զբամ եանն է ւ միքեւ։ Պէյբութի ֆրանսական անթելբ կ՚ոսէ թէ

րաւա բար չափով գ ն դ ա ս ե ղ ^ կ ա յ , թղթա գրամները Ուրիշ կաբեւո բ Հայ մը՝ կարօ Ա * Հա լա պ եան մ է– ասլստամ բներ ը յարձակեցան Ղ*ամ ասկոսի ֆրան -

կցելու Համար ։ Բայց կարելի եղաձ֊ է թուղթ ճա­ կը ա քն ճարտաբապետնեբէն որ կառուցին Նի*– սա կան դեսպանատան վրա յ եւ 3)րանսացիներբ

րել , Հին թղթագբամներ բ փաթթելու Համար : Ե ո բքի Աշխ ա ր Հ ա Հ ան գէ ս ի խորՀ րգ * գեգեց իկ տ ա՜ «ան Հ բ աժ ե շտ մ իքոցնեբբ ձեռք առին» : Այս առթ իւ

Ն որ թղթագրամնե րբ , որոնք տ պ ո ւած են Անգ– զա ւա ր ը եւ գլխաւս բն է Աթա լին կ բա տ ր կառուցա– զարնուած է, կ՛քսեն, Ղ՚ամասկոսի ամենամեծ Հիւ­

լիո յ եւ Ամ երիկա յի մէք , բ ան ս ա փոխագրուած նոզ ճարտարապետական յանձնախումբին : րանոց ը , Արիան Փալաս : Պէյբութի մէչ ալ Լիրա–

ատեն , սնտուկներուն վրայ գրուած էր -—« դեւոնս1– Հայաստան , նման Վրաստանի , գերազանցօ­ նանի Երիտասարդական վարժում բ որոշեց վե բ–

խ ն ձ ո ր , ս ո խ դ ս ա ե պ ղ ի ն կամ ս ո ւ ն կ , որպէսղի ու– րէն երկրագործական երկիր է բ առաքին Հ ամ ա շ - ււ կ ս ի լ բնգՀանոլբ ղ ոբծագոլլը որ յետաձգուած էբ

շա գր ո ւթ ի ւն չգրաւեն : խարՀա յին պատերազմ էն առաք : Անկէ ի վեր ան անցեալ շաբթու ;

Թերթ մբ կբ գրէ թէ փոխանակութիւնը կրնաք ունեցած է ճ ա ր տ ա բ ա ր ո ւե ս տ ա կան կարեւոր զար­ Ամ երիկեան գո բծա կա լո ւթիւնը կթ Հ ա ս ւո ա ւո է
4էին
տեղի ունենալ եբկուչաբթի օր մը , Յունիս գացում * անոր ճա ր տ ա ր ա ր ո ւե ս տ ի արտադբ ո ւթիւ­ թէ Ֆ ր անսա ց ինե ր բ ռմ բա կոծեց ին Ղ՚ամ ասկոսբ ե–

կամ \ \ ի ն ։ նբ, Համեմատած 1 9 1 3 - 1 9 1 7 , բարձրացած է 21.7 բեքշաբթի իրիկուն ժամը (ձՅ^էն 10, ել օդանաւ մբ

առ Հարիւրէն 71 .6 առ Հարիւբի : Միամամանակ * քանի մբ ռումբեր ձգեց ։ Հաղո րգա կց ո ւթ իւննե բ ր

Մայիս 28ը Փա՚իզի Վկ անոր երկրագործութիւնր դարձած է ամ բո զքո վին խզուած Բէէալով , կարելի չէ ստուգել ամէն բան ։

օ արդիական : Բամ պա կա մ շա կո ւթ ի ւն , ծխախոտի ՛համաս կո սի ամ երիկեան Հ իւպատոս ը անգլիական

Հա յ ա ս տ ան ի Հանրապետութեան Հաստատմ ան մ շա կո ւթ ի ւն եւ ա ր քա ռա բո ւծ ո ւթ ի ւն կազմ ակեր - ինքնաշարժ մ բ ցատկելով Ա ուրիո յ նախագաՀ ին

տաբեգարձին առթիւ ԼԱ այիս 2 8 ) , Հ* 3* Ղ՝ * « ծ – պո ւած են Հ աւաքական տնտեսութեան Հ իմ երոլ պալատը գնաց։ Այս վեբքինբ Անգլիո յ եւ Մ * Նա–

գի պտաց ի» կոմիա էն րնկե րա–Համակր ական Հ ան­ վրա ք : Ե ր կրագործական արտագբութիւնբ մեծ Հանզնեբուն անմիքական միքամտութիւնը խնդրեց ։

գէս մը սարքած էր Ա այիս 2 7 ի ն , շաբաթ իրիկուն, չափով աւելցած է) շԳաբՀիւ ոռոգման Հսկայ ծրա– Չորեքշաբթի առտու կանուխ ֆրանսական Օ՛­

Աոսիէթէ Աավանթի մէկ սրաՀին մէք։ Խանդավառ գբ ի մը իրա կանաց մ ան : դանաւեր ռմբակոծեցին Համան ։ Աուրիացի ոստի­

բաղմ ութիւն մ ո եկած էր յարգելու յ ի շա տ ա կբ ա– Անոնցմէ ամէնէն տպաւոբիչբ օգտագործումն կան - ղինուո ր մբ վար առաւ օդանաւ մր։ Հ՜անրի

նոնց որ կռուեցան ազատութեան Համար : Թուբ– է Աեւան լճին, որ մէկն է աշխարՀի բարձր լեռնե– Փարաւոն , Լի բանան ի արտաքին նախարարը ,^ուժ–

բոլ լիճերու ամէնէն մեծերէն եւ ամէնէն գեղեցիկ­ գնօբէն բոգոքեց ՛ք՛ամ աս կո սի ՜ ռմբակոծութեան

ՔԲ անգամ բսած է * «Հո գր չի ա ր ո ւ ի ր , կ՚առ­ ներ էն : Անոր Հիւսիսային անկիւնին վրա ւ կր գէմ : Աքս առթիւ ըսաւ թէ կառավարական պալա­

նուի» : Այն ափ մբ Հոգն ալ, ոբ մեր Հայրենիքն է բա բձ բանա ք ա րՀ ամ ա րՀ ուած Կա^ լքուած Հրա - տին մէկ մասը եւ () ո իան Փալասը վնասուած են

այսօր , իբրեւ պա րգե լ չտր ուեցաւ մ եղի , ա յլ խրլ– բխաքԿն կղզիի մբ մէք շինուած Հայկական Հին ռմբակոծութենէն , թէ զինեալ քաղաքացիներ յար­

ուեցաւ մեր քբաինքով, արիւնով, եղունգներով։ վանք մր , որ կառուցուա ծ է աւելի քան 1500 տա– ձակեցան ֆրանսական պաՀականոցնեբուն վբայ ել

Հանզէսին կը նախագաՀէր բնկեբ Հր . Աա– բինեբ առաք է բաղմ աթիւ ղինուո րնե բ սպաննուեցան կամ վիբա­

մուէլ, որ բանախօսութեամբ մբ պարզեց Հայ մո­ Ոոոգման ծրագրի մաս կր կազմէ Աեւան ի լճի ւո բուեցան : Անգլիաց ի սպա յ մ բ սպաննուեցաւ եւ

զովս ւր գին անկախութեան ձգտ ո ւմն ե բ բ եւ ա յգ մէկ մասը - որմէ տարեկան 300.000 կալօն կրշո– ուրիշ մը վիբաւո րուեցաւ Օո֊իան Փա լաս ի ռմբա–

գա զա փա րր իրա կան ացն ելու Համար թափած ճի­ զֆանւ Օգտագործելու, բնզարձակելոլ Համար կոծութեան Հետեւանքով : Չորեքշաբթի օր ժամ ր

գերը : Շտւո ,շատ Հինէն կուգաը մեր մոզովուըգին Զանդոլ գետին ծաւալս ել այդպիսով աստիճանա– , 2 4 զինադուլ կնքուեցաւ , որպէսղի քաղաքացինե­

ազատութեան Համար ո ւնե ցած սէրբ, խոր ու ս ւ՛ բ ֊ բա բ Հ աւասաբակշռե լու լճի քուրին պաբունակու– րդ կարենան ապաՀով տեղ մը փոխադրուիլ։

ւո ւս ո ո ւ չ որ ի վեր քոյ քանգե ցաւ Ա այիս 2 8 / պատ­ թիւնբ եւ շոգիացումբ։ Հեռագրի մը Համաձայն , Անդր յո րգանան ի

մական գէաքին : Ընկեր Հայկ Ա ա րգիսեան ոբ 2 5 Զանգու գետ ին արագ յո բդումբ ուժ կ՛ արտա­ սաՀմանին վրայ, Տէբաայի ֆրանսական փոքր

տաբի վերքն ալ կարծես օբբ օր ին կ՛ապրի նո յն գրէ Հսկա ք քրաելեկտբական Հաստատութեանց , պաՀականոցը մերժած է անձնատուր բԱալ, իսկ

տառապանքի եւ ուրախութեան խառն օրերը , յի– որոնց մէկբ արդէն իսկ ծանօթ է իր կրաքարէ էզրա էհ պաՀականոցբ ստիպուեր Է տեղի տալ դե–

շեց ճակատ ամ ա բտնե բու ( ՛Լար աքի լի սէ ,Ա արտաբա– պատրաստուած Համ աղ բա կան ձզախէժով :

պատ , Պաշ Արարան^ Հերոսական գրուագներբ, ւմե, աո֊չեւ
՝>Կմ՚ր՛.ւ ..ւ» –..^
մ ո գո վո ւր գին անն կա ր ա գր ե լի աագնապբ եւ այե
*** Մ– ՆաՀանգնեո ոլ նախագաՀ ը տակաւին
խանգավառ ընդունելութիւնը զոր ըրաւ Թիֆլիզէն
ՊՈ ԼԱ ԷՆ կր Հեոադրեն թէ թերթեր յլ խոշոր որ եւ Է Հրաւէր չէ ստացած , միքամտելու Համար ։

Հասնող իր անդ բան ի կ կառավարութեան : Յետոյ վերնադիրներով կ^ աւետեն «Թուրքեւխո րՀ բդա յին Ուրիշ Հեռագրի մը Համ աձա յն , \,ուրի փաշա , ի–

բեմ Հրաւիրուեցաւ Հյ * Ա՝իսաքեան , որ նկարագրեց դաշնագրին վերանորոգումը»։ Այս առթիւ մասնա– րաքի նախկին վարչապետը, խնդրած է միքամտել։

Հայ մողովուրգի զաւակներուն անՀնաըին ճիգը եւ ւոբապէս կր շեշտեն այն քերմագին բնդոլնելու - Աուրիոյ գէոլքեբբ մեծ մտաՀոզոլթիւն կբ

վաստակը Հայրենիքի աղա ա ագրո ւ թեան պայքա­ թիւնր որուն արժանացած է թուրք դեսպանբ , պատճառ են Վատիկանի մէք, ոբ կը վախնայ թէ

րին մէք։ Բուռն ծափեր կ՛ դնդՀ ատէին բանախօ– Մ՚՚սկուա վերադարձած օրն իսկ։ Կբ կարծուի թէ Հ ա մ ա բ ա բա կ ան քաղաքական ու թիւն թ սլիտի վնասէ

ս ութ իւննե րը : Մէքընգմէք երգեց Օր • Ասազիկ Ա– բա՚նակցա թիւններբ պիտի սկսին յունիսի կիսուն ՚, կաթոլիկ աղգերու եւ մանաւանգ Ֆրանսայի վար–

ռաքե լեան , իսկ արտասանութիւններ բբին Օբ՛ Լ* Կին՝ Միչին Արեւելքի մէչ–.

Գորգիկեան եւ Պ՛ Ժ՛ Մուըաաեանւ— $• Fonds A.R.A.M