Page 72 - ARM_19-1945_02
P. 72
6 ԱՌ ԱՋ
ԾաԽ դհպքեք ԱթափԱի տեսակետը ԼԱՎ.ԱԼ Կ՚ՈՒՏԷՐ ա Ո & ե Լ ԷՌԻՕն
Լ խ ա Ա ա Ա ի եւ Ա ո ւ փ պ մկ փււական ճէտ՚ցի մասին, ՛կաթկին վարչապետ էռիօ որ 31 ամիս է ի վեր
Կիրակէ եւ երկուշաբթի օր արիւնալի դէպքեր օ արզ ե լափա կո ւած էր Գերմ աննե բու կողմէ , Լիոն
պատաՀեցան Պէ յՐ"*֊1^Ի եւ Գամ ասկոսէ մ ԷԼ : Ֆր Ա՛ ո ս կո ւա յի անթելը Հաղորդեց Աթալինի յայ Հասնելով, ընգունուեցաւ արտակարգ խ ան դավա-
րան սա կան նոր ուժ՜եր Հասած ԱԱաԼո1Լ ա յ գ երկիր տարարութիւնը «Թայմղ»ի թղթակցին , իբրեւ պա ռութեամբ ։ Այս առթիւ իմացաւ թէ նորէն քաղա
ները, բողոքներ եղան եւ երկու կառավարութ իւն– տասխան լե Հ ա կան տագնապի մասին եղած Հաբ ֊ քապետ ընտ ր ո ւած է Լիոն ի , պաշտօն ^մ ը զոր կր
ներր որո շեռէն խզել Ֆրան սա յի պաաուէրակէն ցումի մր ։ Աթալին կ՚ըսէ թէ լեՀական խնդիրը վ-արէ քառասուն տարիէ ի վեր ։ հիշելով իր վեր
զօր* Պէյնէէ Հետ կատար ո ւա ծ բանակցութիւն - պէտք է կարգադրուի Համաձայն Եալթայի մէջ ջին Հանգէպուն՚ը Լավալի Հետ , ըսաւ թէ «կեանքիս
նեբլլ յ տրուած որոշումներուն ; ԼեՀ ա ս տ ան ի առժամեա յ ա՛մէնէն խոր ցնցումը կրեցի, երբ Գերմանիոյ ար
Լոնաոնի ֆրանսական շրջանակները դիտել կառավարութիւնը պէտք է ճան չցոլի իբրեւ կորիզր գելարանին գուռր բացուեցալ ել Լավալ ներս մը–
կուաան թէ ղրկուած նոր զօրքին թի՚֊ը այնքան ան– ա պա գա յ կա ռա վա ր ո ւթ ե ան , ՚ բարեկամ ական քա - աալ : Վիւլս լիաթթուեցաւ , իբրեւ թէ ի՛նք քՐ1/աՐ
շան է որ չէ կրնար ճնշում նկատուէլ բանակս ու - ղա քա կան ո ւթ ի ւն մ ր վարելո վ Խ* Միութեան Հետ։ ղիո Գերմաններուն յանձնողը եւ ըսաւ* աւետի՛ս
թեանց վրա յ ։ Ցետո յ , անընդունելի կը դանեն այն Այո խնդիգւր պէտք է քննուի այն լեՀ անձնաւորու քեղի* ազատ ո ւա՛ ծ ես՝»։ Երբ Փարիզ էինք, Լավալ
առարկութէւնր թէ ֆրանսական նոր զօրքին ա– թեանց Հետ որ ԼեՀ ասաան կր գտնուին այժմ ։ Գա ուզեց գործիք դարձնել ղիո ։ Պայման գրիոԸ ես
ռաքումը սպառնալիք մըն է Աուրիոյ եւ Լիբանանի լով ձերբակալուած 1 6 լեՀ երեւելիներուն , Աթալին անցն իմ պաշտօնի գլուխ իբրեւ նախագաՀ երեսփ *
գերիշխանութեան դէմ, քանի որ Ֆրանսս/ չէովէ^ կր կրկնէ թէ անոնք որ եւ է կապ չունին լեՀական ժողովին եւ Փէթէն եւ ինք Հեռանան : Լավալ լա
ընդունած է անոնց գերիշխանութեան սկզբունքը կառավարութեան Հարցին Հետ եւ Հրաւիրուած ցաւ , տրտնջաց թէ խաբուած է , յետ ո յ աւելցուց *
եւ միտք չունի վիճելի դարձնելու զայն ; չէին բանակցելու եք * Աի ո լիք ե ան Հետ , այլ ամ բաս֊ «Օգնէ ինծի այս փորձանքէն գուբս ելլելու Հա
Պէյրութէն Հասած Հեռագրի մը Համաձայն, ա ան ո ւ ած են իբրեւ դաւադիր եւ պիաի դատուին ։ մար» : Պատասխանեցի , «Գուն ինծի խորՀուրգ
քանի մը Հոգի ս պանն ո ւե ց ան եւ ուրիշներ վիրա | • Անգլիական եւ ամերիկեան կ ա ո ա վար ու - Հ էսրցուց թ՛ ր այս գործին մէջ մտած ատեն : Հիմ ա
ւո բո լեց ան , երբ ցուցաբա րներ ր յարձակեցա՛ւ կա թիւներր չեն ընդունիր այս տեսակէտը։ գլխոլդ ճարը նայէ» : Լավալ փլաւ , ճեփ-ճերմակ
ռավարական շէնքի մը վրայ։ Հալէսչի մէջ ալ ութ * Տ Զրրչիլ եւ Մ * ՆաՀանգներոլ նախագաՀ ր դարձաւ , աւելի ճերմակ քան իր փողկապը եւ պաՀ
մը տկարացաւ , յետոյ ինքզինքր զանելով, առա
Հոգի սպաննուած ԼՀ,ոՐաԼՀ ֆրանսացի) , ել 25 Հոգի կը խորՀրդակցին, փութացնելու Համար Հաշտու
վ իր ա ւո ր ո ւա ծ են։ թեան ժողովր, անոր ձգձգումր վտանգաւոր գտնե ջարկեց , «Կ՚ուղե^ս Զուիցերիա երթալ ։ Ես կր
Աուրիոյ վարչապետը, ճէմիլ Աէրտան . յ՛"֊՜ լով Եվրոպայի ներկայ կացութեան մէջ՝. Այս մտա֊ կարգադրեմ գործր։ Աւելի քան մէկ միլիոն ֆրանք
չագիր մ ը յան ձնեց ֆրանսական պա ա ուր Ի ակ էն ։ Հոդութեամբ , խնդրած են Աթալթնէն որ անյապաղ ունիմ Հոն, երկուքիս ալ կր բաւէ։ Բայց պէտք է
Հոն մնաս եւ չՀեռանաս» : $ ա ջ ո ր զ օրը Գերմաննե
Տետոյ րնգունելով օտար դեսպանները, յայտարա ժողով մր գումարեն Երեք Մեծերր։
րեց թէ երկու կառա վար ո ւթ ի ւնն եր ր Համ ախ որ - Զ°Ը ՚ ՚ո ր Կօլ եւ Մ * ՆաՀանգներոլ նախագաՀ ր րը առին տարին քշռիօն ։ «Լավալ ինձմէ բաժնուե
Հուրդ որոշեց ին չշարունակել բանա կց ութի ւնն եր ը մօտերս տեսակցութիւն մր պիտի ունենան ։ ցաւ առանց նո յնիսկ մնաք բարով ըսելու։ Իր վե Ը՜
ֆրանսական պատուիրակին Հետ : ջին խաղը խաղացած էր» ։
դեսպանը
Լոնտոնի ֆրանսական , որ այս մա– Աշխատանքի տագնապը ց Լիոնի մէջ խօսած ատեն , էռիօ րսալ որ եթէ
ս ին երկար տեսակցութիւն մը ունեցած է ը Անգլիոյ —,—֊օ Ֆրանսա պաՀ ած ր լ լ ա ր 10 • Մ իութեան Հետ կնքած
արտաքին նախարարին Հետ, Փարիզ եկաւ, խոր– Անցեալ շա՚բթուան գո րծա դո ւլն ե ր ո ւն եւ Րսո զինակցութիւնր , պատերազմ չէր ծաղեր ։ Այս աո ֊
Հրդակցելու Համար ։ «Ֆ /՚ անս– Ս ո /.առ» կր գրէ թէ տագնապներու տռթ իւ , կա ռ ա վա ր ո ւթ ի ւն ր անրնդ– իժի՛– փառաբանեց կարմիր բանակր, Ա քան չե լի՛
Լիբանան պաՀ ան^ած էբ ետ քաշել ֆրանսական Հատ կը խորՀրդակցի , ելք մր գտնելու Համար ; Հ • ի՛՛նչ կարզապաՀ ութիւն , ի՛նչ գիտակցութիւն ,
ղ°ԲՔԸ) եւ Անգլիա ուժ կուտայ այս պաՀ ան Լին , Ա * Աշխատանքի ել Ազգ* Տնտեսութեան նախարար - ի՛՛նչ Հա յրենաս իրական Հաւատք ՝. եք ա զա ղո ւթ ի ւն ը
՛ՆաՀանգնեբուն Հեա ։ ները ^"գէրէՀ քննեցին Աշխատանքի րնգՀ * Գաշ ապաՀովելոլ միջոցն է Ֆրանսա յի, ք$ . Միութեան
Ֆրանսական կա ռա վա բ ո ւթ ի ւն ը վերջերս յու ն ակց ութեան քա րտուղարին Հետ ։ ք$որՀ բ գա կզու եւ ժ ո ղո վր գա պետ ո ւթ եան ց դո րծա կց ո ւթ իւն ր» ։
շագիր մը յանձնած էր Ա ուր իոյ եւ Լիբանանի կա թեանց ներկայ էր նաեւ զօր* տր Կօլ, որ նոր կր **" Պ ՚ էռիօ Փարիզ զալով տեսակցութիւն մը
ռավարութեանց , պաՀանֆելով որ իրեն վերապաՀ– վերադառնար Շթութկարտէն ել Ալզասէն ։ Մւոա– ունեցաւ զօր* ար Կօլի Հետ՛. Կ՚րսուի թէ ՛Աան
ուին «ռազմ ագի տ՛ա կան դէրք մր , անտեսական Հ ո գո ւթ ի ւն ը ծանր է մ անաւ ան զ անոր Համ ար որ Ֆրանչիսկօ պիտի երթայ, մասնակցելու Համար
գիրք մը, եւ վերջապէս Հոգեկան եւ մտաւոր գիրք եթէ տագնապը շարունակուի , կրնայ վնասել երկ միջազգային խորՀրգաժողովին ։
մ ր , Համ ա սլա ա ա ս խ ան ա յն դե ր ին զո ր Ֆրան սա րին տնտեսական վերակազմ ութեան : Գլխաւո ր
կատարած է եւ այն դիրքին զոր ունեցած է գարերէ դժ ո ւա ր ո ւթ ի ւն ր ա յն է որ բանուորներ ր ն ո ւա զա - ՁԵՐԲԱԿԱԼՈՒԵՑԱՒ մաոէշալ Փէթէնի մաս -
ի վեր»։ գոյն աշխատավարձ կր պա Հանվեն ամսական 4 0 0 0 նաւոր բժիշկն ու մ՛տերիմ խորՀրզականր, Մէնէ–
Աուրիան ալ կր պաՀ անֆէ ետ քաշել բոլոր Օ– ֆրանք , իսկ կառավա բութ իւնր 1լ առաջարկէ 3 4 7 0 ։ թրէլ ։ Ա առէ շա լր վճռապէս ուրացաւ թէ իսՔ
տար զինուորնեբր, քանի որ պատերազմ ր գագրած Տեաոյ ժամական աշիսատանքի Համար կր պաՀան– ն՛ աս կը կազմ է ր «փ ի լոնաւո րներո ւ» գազան ի կազ
է եւ ինք ազգային բանակ ունի ։ Աուրիական յու Vեն 2 3 ֆրանք փոիւանտ կ 20ի , կը պաՀանչեն զեղ մակերպութեան ։ Աւստրիո յ մէջ ձերբակալուեցաւ.
շագիրը կը յա յա արա ր է թէ ֆ ր անս ա կան կա ռա վա ծել Փարիզի եւ ղաւառի ա շխա տա վարձքեր ուն մի– Ֆէրտօնէ , «Հյթութկարտի դաւաճան ր» , որ Գեր–*
րս ւթ իւն ը պատ աս իսանատու պիտ ի մնա յ կաց ու - Լեւ եղած տարբերութիւնր եւն . ; Երէկ նոր տեսակ մանիան կր փառաբանէր անթելով եւ որ ն՛ա Հոլ ան
թեան ապագա յ Հետեւանքներուն ։ ցութիւն մր տեղի ունեցաւ Աշիսատանքի Գա էակ դատապարտուած էր պատերազմին սկիզբր։ Ե~
Ցուցարարներբ որոշեր էին ընգՀ • գործադուլ ցութեան Հ ետ ՝. Ընկերային ապաՀ ովագրութեանրուսազէմի Հռչակաւոր միւֆթին, որ Հէք^էէսք՛
Հռչակել , բողոքելու Համ ար ֆրանսական նոր ու պա շտօնեանե բուն գործադուլը կր շարունակուի։ զ լ իւաւո ր գործակալը կր Համարուէր Մ օտաւո բ Ա -
էք ե բու. ժամ անում ին դէմ , բայց վար չապետ ր սլա֊ լեւ ելքի մէջ, Փարիզ փո խաղրուեցաւ եւ Անգլիա
Հանվեց սպասել , որպէսզի Ա ո ւր իո յ խորՀրգարանը «ՓհԼԻՍՈՓԱՆ ա լ ձ ե ր բ ա կ ա լ ո ւ ե ց ա ւ ց՛իներուն պիտի յանձնո լի : Տ ր Պ րինօն , Վ^իշիէ
կարենա յ խնդի ր ր քննել Հանդարտ միքն ո լո ր տ ի մ ր 0 գես պան ր Փարէզէ մէջ, Ֆրէնէ բանտէն մէջ Հար
մ Է9 ։ ք*ոլոբ գպրոցնե ր ր վւակոլած են : Ա ուր իո յ քհոզէնպէրկ , արիական վարղասլետութեան փի ցաքննուելով , յայտարարեց թէ սլաարասա է քա
վւորչապետր կարեւոր յայտարարութիւն մը պիտի լիսոփան ել Գերմանիոյ Արեւելեան գրաւեալ շյրր– ւելու էր յանցանքր։ ինք եւ կի՛նր 15 պայուսակ ու
ընէ իսորՀ ր գա ր ան ին մ ԷԼ ։ Հաններոլ նա խա րա րր , ձե ր րա կա լո ւեցալ Անգլիա նէին, որոնց մէկուն մէջ ա ե զա ւո ր ո ւած է իր անձ
Ծան/՛ տագնապ Ա Ա դ փ պ մկ ցիներուն կողմէ , Յյլէնսաուրկի Հիւանդանոցին նական գրամ ր եւ «Ա իկմ արինկէնի կա ււա վա ր ո ւ -
մէԼ։ Այս քաղաքը ծովակալ Տէօնիցի կեդրոնաաե– թե ան» գանձր ; Ամ եր ի կաց ինեբր Աւստրիո լ մ էջ
Ան գլի ո յ ա շխա ա ա ւո ր ա կան կո ւս ա կց ո ւթ ե ան ղին րլլալով, կր կարծուի թէ Հիթլէրի յա^որգր ձ ե ր բա կա լ ե ց ին անդլիաց ի Ֆէրտօնէն , «Լորտ Հաու
րնգՀ * ժոգովթ 1 100 պատգամաւորներու Լախ^ա - գիտէր անոր սլաՀուահ՝ քԼԱաԼ(լ » ուրեմն խախտած Հասու կամ Հավ - Հավ :
խիչ մեծամասնութեամր , ֊ 200.000^ դէմ 1.300.000 է ղինագագարի սչայմաններր։ Ո՚ոգէնսլէրկ ծնուն–
ձայնուէ մերժեց ԶՐԸչէ էէ առապար կր , ՛որ կր թե - գով ռուս է , ծնած՝ \893ին, Ռէվալի մէչ (էսթո– ՎԵՐԱԴԱՐՁԱԾ ԳԵՐԻՆԵՐ
քագրէբ խառն գա Հ լիճին մ ԷԼ մնալ մ ինչեւ ճա վա նիա) ։ Ոիկայի եւ Մ ոսկուա յի մէԼ ճարտարապե Մտկտէպուրկէն (Գերմանիա) վերադարձած
նական պատերազմին վերկանալս , ա յս ինքն առ տութիւն սորվելէ վերԼ, նուիրոլեցաւ գրականու 1-ն– Արաս/ Աողիկեան (Տտրօնցի) , Լի՛՛ւրէն Ա՝ա–
աո աւելն 18 ամիս։ ԳաՀլէճէն Հինգ ա շխ ա ւո սւ ւո ր ա՜ թեան , փիլիսոփա յութեան եւ պատմ ութեան եւ նուկեան (Վանեցի) , Աարսէյլ, կարպիս Վարդան–
կան անգամն եր էն երկոլքր ուժ տուին վարչապե մասնագէտ մը կր Համ՛արուէ ր քաղաքական խնղիր– եան (Վանեցի) , Մարսէ յլ, է) աչիկ Ալթունեան
տին այս թելադրութեան , բայց ժողովր բուռն վի ներու , մ անաւանդ ք)՝ ո ւս ի ււ յ եւ Պալթեան երկիրնե (Լիոն), Պաթիսթ Թէրզիպաչեան (Լիոն), Միչէլ
ճաբան ո ւթ իւննե րէ եւ դռնփակ նիստէ մը Վերջ, րու վե ր ա բե ր ե ա լ Հարցե բու ։ \ 921 ին խմ բագրապե– Տէյիրմէնեան (Վալանս) , Գասսլար Վուկասեան
ժխտական պատասխան տուաւ՝. Այս պատասխանին տ րն էր Հիթլէրական օ ր կան ին % Գրած է չորս՜ նշա֊ (թ՛ուռ) , Գեղամ Փազարճեան (իսի լէ Մուլինօ) ,
Վրա յ , Հաւանական է որ ընգՀ անուր ը ն ա ր ո լիք իւն նաւոր դիրքեր որոնք ներշնչարան դարձան Հ իթլէ– Օննիկ Վարժապետեան (Փարիզ) , Գարրիէլ Փա -
նե ր կատարուին յուլիսին ։ ( Աշխատաւորականներր րական վարդապետութեան , «Հրեաներու Հետքր րատեան (Փարիզ) , Հայկ Գալիթեան (Մաբսէյլ) ,
կ՛ ո լզեն կատարել Հ ո կա եմբեր ին ) յ կ ուս ակց ո ւթիւ ժամանակի րնթացքին^ , «Ազատ ֊ Որմնադի րնե բու Աանասար Պալեան (Մարսէյլ) , " ւ սլա ր Շ աքար
նր մերժեց նաեւ Ջրրչէլէ երկրորդ առա^արկր, ոճիրրդ , «Արիւն եւ Պատիւք , «քսաներորդ գարու է՛ ւ՛՛՛ե (Լիոն) , ճաշարանապետ Ան ի ի որդին (Փա -
Հանրաքոլէ կատարել երկրին մէջ, Հասկնալու Հա Աււասպելր^ եւն * : Այս ՛Լերդին գիրքը Գերմանացի– 1'1'՚լ) 1 Գեղամ Տ • ՕՀանեան (Պէլվիլ) , Լազար ^.
մար ժողովուրղին ^աՐ°՜իքԸ՝ երեսփ* րնարու– ները իրենք ի" կ ՚իերցուցին Հրապարակէն, երբ ՕՀանեան (Պէլվիլ) , շնկեր Գէորգ Պօղոսեան (Շա–
թեանց փութացման մասին։ Աշխատաւորականնե– տուն - տեղ եղայծ էին Փարիզի մէԼ* * * Վէէ) 1 Լիպարիտ Աերոբեան (Փարիզ) :
ՐՐ կր նախրնտրեն սպասել որ մաս մը զինուորներ
արձակուին ե քուէարկութեան մասնակցին։ Երկու Ո՛ ո զէն պ է ր կ մ՛ի եւն ո յն ատեն անդամ էր Գեր– ՏԷՐ ԵՒ ՏԻԿԻՆ ՎԱ՚ԼԱՐՇԱԿ ՎԱՐՊԵՏԵԱՆ
աշխատաւո բա կան նախարարներ դիտել տուին թէ մ ան իո յ խորՀ րդա բանին \ 930^՜ ն ի վեր , է1 ա (* Ի էէՀ 2 0 0 0 ֆրանք կր նուի բեն ՖրանսաՀայ կապոյտ հ/ ա–
Հանրաքուէն օտար Հնարք մրն է , ^–Հիթեէբ ի ա՜ արտաքին քա ղա քա կան ո ւթ ե ան ։ Ոչ մ իա յն Հակա– չին, ողբացեալ ԱԵԳԱ ՎԱՐՊԵՏԵԱՆի եզերական
նունին Հետ կապուած» , ել երբեք չի կրնար սն Հրեայ, ա յլեւ թշնամ ի փոքր ազզերու եւ մ ասնա– մ անուան տարելիցին առիթով ԼղոՀ ռմբակոծոլ -
դուն ուի լ Անդլիո յ մ ԷԼ ։ Ա յս առթիւ ուրիշ գա զա֊ ՚ւորապէս տարագիր բազմութեանց՝. Աէկ խօսքով թեան)։ Ստանալ «Տառախէն :
փարակիցներ ալ դիտել տուին թէ ընտրութիւնները ներշնչողր ցեղա յին ատելութեանց ։ թղթակից մը
փութացնէ լը «կան խամ տած ուած փորձ մըն է շա– երբ Հարցումներ կ՚ուղղէր գերմ ան արգելարաննե
Հագործելու յաղթ ան ակր ել Պ * Ջրբչիլի անձր, ի րու մէԼ կատարուած խժդժութեանց մասին, քիո– ՇՆՈՐՀԱԿԱԼԻ* Բէսլապճեան , ՏԼԷյթուն -
շաՀ պահպանողական կուսակցութեանդ ։ զէնպէրկ ալ պատասխանեց միւսներուն պէս «Եո եան, Պալեան , Հարու սա եան , Գույումճեան, ըն -
Վ^ար չապետ ր ա շխա տաւո րա կան կուսակցու լ՚՚ւր չունիմ այգ բաներէն» ։ Իր տեսութիւնները տանիքներր իրենց խորին շնորՀակալութիւնը կը
թեան ուղղած նամակին մ ԷԼ պաՀ անջիլով կա՛մ շա տառապէս գործադրուեցան ԼեՀաստանի , ք\ւ էլրայ– յայ անեն ամէն անոնց որոնք իրենց ներկա յոլ -
րունակել խառն դաՀլիճր մինչեւ ճափոնական պա նայի եւ ուրիշ գրաւեալ շրջաններու մԷԼ։ Ատոր թեամբ, ծաղկեպսակով, Հեռագրով, եւ նամակով
տերազմին վախճան ր ել կամ լուծել երեսփ* ժո– Համար է որ ԼեՀերր մա Հոլ չափ կ՛ատեն զայն, ցաւակցութիւն յայտնած էին Պ • ԶԱՐԵՀ ՚ԲհՊԱՊ–
ղովը եւ նոր ընտրութեան ձե ռնարկել Հ ինգ - վեց ի"կ Ռուսերը անոր ան ո լ ն ր արձանագրած են իբրեւ ,/ՀԵԱՆի մ աՀ ււ ւան առթիւ։ Նոյնպէս Աէվրանի Հայ
շաբաթէն , կր շեշտէ ր թէ մ իֆաղդային կացութեան պատերազմի առածին ոճրագործներէն մէկր։ Թըղ– գաղութ հն՝ որ փոխան ծաղկեպսակի ղրկած էր
ներկայ վրղ–"վիչ դարձուածքին մէջ, անՀ բաժեշտ թակից մը կը դրէ թէ վախէն կր դողար բանտին 4 6 3 0 ֆրանք, որ յանձնուեցաւ Պ* Աարաֆեանի մի
է որ Աեծն ք՝ ր ի ա ան ի ան միաձայն եւ միակամ ե– մ էի ջոցաւ նախկին Ռազմիկներու Մ իութեան , յ՛՛՛ա -
բեւայ աշխարՀի առջեւ։ կտցուելու Համար Աէվրանի Հայ դերինեբուն։
Եթէ վերջին պաՀուն ելք մր չգանուի , աշխա– 23 ԹՈՆ ՈԱԿԻ գտնուեցաւ իտալիոյ մէԼ, ա–
մ եր ի կաց ի զինուո րնե բու կողմէ եւ գրուեցաւ Գաշ–
տաւորական նաիսարարները պիտի Հրաժարին։ նակից իշխանութեանց տ րամ ագրութեան տակ։ 1աքոաա« 0Տ1է–ա)1»ա1, 17, &ս« Օ ս ս ա ւ .
Fonds A.R.A.M
ԾաԽ դհպքեք ԱթափԱի տեսակետը ԼԱՎ.ԱԼ Կ՚ՈՒՏԷՐ ա Ո & ե Լ ԷՌԻՕն
Լ խ ա Ա ա Ա ի եւ Ա ո ւ փ պ մկ փււական ճէտ՚ցի մասին, ՛կաթկին վարչապետ էռիօ որ 31 ամիս է ի վեր
Կիրակէ եւ երկուշաբթի օր արիւնալի դէպքեր օ արզ ե լափա կո ւած էր Գերմ աննե բու կողմէ , Լիոն
պատաՀեցան Պէ յՐ"*֊1^Ի եւ Գամ ասկոսէ մ ԷԼ : Ֆր Ա՛ ո ս կո ւա յի անթելը Հաղորդեց Աթալինի յայ Հասնելով, ընգունուեցաւ արտակարգ խ ան դավա-
րան սա կան նոր ուժ՜եր Հասած ԱԱաԼո1Լ ա յ գ երկիր տարարութիւնը «Թայմղ»ի թղթակցին , իբրեւ պա ռութեամբ ։ Այս առթիւ իմացաւ թէ նորէն քաղա
ները, բողոքներ եղան եւ երկու կառավարութ իւն– տասխան լե Հ ա կան տագնապի մասին եղած Հաբ ֊ քապետ ընտ ր ո ւած է Լիոն ի , պաշտօն ^մ ը զոր կր
ներր որո շեռէն խզել Ֆրան սա յի պաաուէրակէն ցումի մր ։ Աթալին կ՚ըսէ թէ լեՀական խնդիրը վ-արէ քառասուն տարիէ ի վեր ։ հիշելով իր վեր
զօր* Պէյնէէ Հետ կատար ո ւա ծ բանակցութիւն - պէտք է կարգադրուի Համաձայն Եալթայի մէջ ջին Հանգէպուն՚ը Լավալի Հետ , ըսաւ թէ «կեանքիս
նեբլլ յ տրուած որոշումներուն ; ԼեՀ ա ս տ ան ի առժամեա յ ա՛մէնէն խոր ցնցումը կրեցի, երբ Գերմանիոյ ար
Լոնաոնի ֆրանսական շրջանակները դիտել կառավարութիւնը պէտք է ճան չցոլի իբրեւ կորիզր գելարանին գուռր բացուեցալ ել Լավալ ներս մը–
կուաան թէ ղրկուած նոր զօրքին թի՚֊ը այնքան ան– ա պա գա յ կա ռա վա ր ո ւթ ե ան , ՚ բարեկամ ական քա - աալ : Վիւլս լիաթթուեցաւ , իբրեւ թէ ի՛նք քՐ1/աՐ
շան է որ չէ կրնար ճնշում նկատուէլ բանակս ու - ղա քա կան ո ւթ ի ւն մ ր վարելո վ Խ* Միութեան Հետ։ ղիո Գերմաններուն յանձնողը եւ ըսաւ* աւետի՛ս
թեանց վրա յ ։ Ցետո յ , անընդունելի կը դանեն այն Այո խնդիգւր պէտք է քննուի այն լեՀ անձնաւորու քեղի* ազատ ո ւա՛ ծ ես՝»։ Երբ Փարիզ էինք, Լավալ
առարկութէւնր թէ ֆրանսական նոր զօրքին ա– թեանց Հետ որ ԼեՀ ասաան կր գտնուին այժմ ։ Գա ուզեց գործիք դարձնել ղիո ։ Պայման գրիոԸ ես
ռաքումը սպառնալիք մըն է Աուրիոյ եւ Լիբանանի լով ձերբակալուած 1 6 լեՀ երեւելիներուն , Աթալին անցն իմ պաշտօնի գլուխ իբրեւ նախագաՀ երեսփ *
գերիշխանութեան դէմ, քանի որ Ֆրանսս/ չէովէ^ կր կրկնէ թէ անոնք որ եւ է կապ չունին լեՀական ժողովին եւ Փէթէն եւ ինք Հեռանան : Լավալ լա
ընդունած է անոնց գերիշխանութեան սկզբունքը կառավարութեան Հարցին Հետ եւ Հրաւիրուած ցաւ , տրտնջաց թէ խաբուած է , յետ ո յ աւելցուց *
եւ միտք չունի վիճելի դարձնելու զայն ; չէին բանակցելու եք * Աի ո լիք ե ան Հետ , այլ ամ բաս֊ «Օգնէ ինծի այս փորձանքէն գուբս ելլելու Հա
Պէյրութէն Հասած Հեռագրի մը Համաձայն, ա ան ո ւ ած են իբրեւ դաւադիր եւ պիաի դատուին ։ մար» : Պատասխանեցի , «Գուն ինծի խորՀուրգ
քանի մը Հոգի ս պանն ո ւե ց ան եւ ուրիշներ վիրա | • Անգլիական եւ ամերիկեան կ ա ո ա վար ու - Հ էսրցուց թ՛ ր այս գործին մէջ մտած ատեն : Հիմ ա
ւո բո լեց ան , երբ ցուցաբա րներ ր յարձակեցա՛ւ կա թիւներր չեն ընդունիր այս տեսակէտը։ գլխոլդ ճարը նայէ» : Լավալ փլաւ , ճեփ-ճերմակ
ռավարական շէնքի մը վրայ։ Հալէսչի մէջ ալ ութ * Տ Զրրչիլ եւ Մ * ՆաՀանգներոլ նախագաՀ ր դարձաւ , աւելի ճերմակ քան իր փողկապը եւ պաՀ
մը տկարացաւ , յետոյ ինքզինքր զանելով, առա
Հոգի սպաննուած ԼՀ,ոՐաԼՀ ֆրանսացի) , ել 25 Հոգի կը խորՀրդակցին, փութացնելու Համար Հաշտու
վ իր ա ւո ր ո ւա ծ են։ թեան ժողովր, անոր ձգձգումր վտանգաւոր գտնե ջարկեց , «Կ՚ուղե^ս Զուիցերիա երթալ ։ Ես կր
Աուրիոյ վարչապետը, ճէմիլ Աէրտան . յ՛"֊՜ լով Եվրոպայի ներկայ կացութեան մէջ՝. Այս մտա֊ կարգադրեմ գործր։ Աւելի քան մէկ միլիոն ֆրանք
չագիր մ ը յան ձնեց ֆրանսական պա ա ուր Ի ակ էն ։ Հոդութեամբ , խնդրած են Աթալթնէն որ անյապաղ ունիմ Հոն, երկուքիս ալ կր բաւէ։ Բայց պէտք է
Հոն մնաս եւ չՀեռանաս» : $ ա ջ ո ր զ օրը Գերմաննե
Տետոյ րնգունելով օտար դեսպանները, յայտարա ժողով մր գումարեն Երեք Մեծերր։
րեց թէ երկու կառա վար ո ւթ ի ւնն եր ր Համ ախ որ - Զ°Ը ՚ ՚ո ր Կօլ եւ Մ * ՆաՀանգներոլ նախագաՀ ր րը առին տարին քշռիօն ։ «Լավալ ինձմէ բաժնուե
Հուրդ որոշեց ին չշարունակել բանա կց ութի ւնն եր ը մօտերս տեսակցութիւն մր պիտի ունենան ։ ցաւ առանց նո յնիսկ մնաք բարով ըսելու։ Իր վե Ը՜
ֆրանսական պատուիրակին Հետ : ջին խաղը խաղացած էր» ։
դեսպանը
Լոնտոնի ֆրանսական , որ այս մա– Աշխատանքի տագնապը ց Լիոնի մէջ խօսած ատեն , էռիօ րսալ որ եթէ
ս ին երկար տեսակցութիւն մը ունեցած է ը Անգլիոյ —,—֊օ Ֆրանսա պաՀ ած ր լ լ ա ր 10 • Մ իութեան Հետ կնքած
արտաքին նախարարին Հետ, Փարիզ եկաւ, խոր– Անցեալ շա՚բթուան գո րծա դո ւլն ե ր ո ւն եւ Րսո զինակցութիւնր , պատերազմ չէր ծաղեր ։ Այս աո ֊
Հրդակցելու Համար ։ «Ֆ /՚ անս– Ս ո /.առ» կր գրէ թէ տագնապներու տռթ իւ , կա ռ ա վա ր ո ւթ ի ւն ր անրնդ– իժի՛– փառաբանեց կարմիր բանակր, Ա քան չե լի՛
Լիբանան պաՀ ան^ած էբ ետ քաշել ֆրանսական Հատ կը խորՀրդակցի , ելք մր գտնելու Համար ; Հ • ի՛՛նչ կարզապաՀ ութիւն , ի՛նչ գիտակցութիւն ,
ղ°ԲՔԸ) եւ Անգլիա ուժ կուտայ այս պաՀ ան Լին , Ա * Աշխատանքի ել Ազգ* Տնտեսութեան նախարար - ի՛՛նչ Հա յրենաս իրական Հաւատք ՝. եք ա զա ղո ւթ ի ւն ը
՛ՆաՀանգնեբուն Հեա ։ ները ^"գէրէՀ քննեցին Աշխատանքի րնգՀ * Գաշ ապաՀովելոլ միջոցն է Ֆրանսա յի, ք$ . Միութեան
Ֆրանսական կա ռա վա բ ո ւթ ի ւն ը վերջերս յու ն ակց ութեան քա րտուղարին Հետ ։ ք$որՀ բ գա կզու եւ ժ ո ղո վր գա պետ ո ւթ եան ց դո րծա կց ո ւթ իւն ր» ։
շագիր մը յանձնած էր Ա ուր իոյ եւ Լիբանանի կա թեանց ներկայ էր նաեւ զօր* տր Կօլ, որ նոր կր **" Պ ՚ էռիօ Փարիզ զալով տեսակցութիւն մը
ռավարութեանց , պաՀանֆելով որ իրեն վերապաՀ– վերադառնար Շթութկարտէն ել Ալզասէն ։ Մւոա– ունեցաւ զօր* ար Կօլի Հետ՛. Կ՚րսուի թէ ՛Աան
ուին «ռազմ ագի տ՛ա կան դէրք մր , անտեսական Հ ո գո ւթ ի ւն ը ծանր է մ անաւ ան զ անոր Համ ար որ Ֆրանչիսկօ պիտի երթայ, մասնակցելու Համար
գիրք մը, եւ վերջապէս Հոգեկան եւ մտաւոր գիրք եթէ տագնապը շարունակուի , կրնայ վնասել երկ միջազգային խորՀրգաժողովին ։
մ ր , Համ ա սլա ա ա ս խ ան ա յն դե ր ին զո ր Ֆրան սա րին տնտեսական վերակազմ ութեան : Գլխաւո ր
կատարած է եւ այն դիրքին զոր ունեցած է գարերէ դժ ո ւա ր ո ւթ ի ւն ր ա յն է որ բանուորներ ր ն ո ւա զա - ՁԵՐԲԱԿԱԼՈՒԵՑԱՒ մաոէշալ Փէթէնի մաս -
ի վեր»։ գոյն աշխատավարձ կր պա Հանվեն ամսական 4 0 0 0 նաւոր բժիշկն ու մ՛տերիմ խորՀրզականր, Մէնէ–
Աուրիան ալ կր պաՀ անֆէ ետ քաշել բոլոր Օ– ֆրանք , իսկ կառավա բութ իւնր 1լ առաջարկէ 3 4 7 0 ։ թրէլ ։ Ա առէ շա լր վճռապէս ուրացաւ թէ իսՔ
տար զինուորնեբր, քանի որ պատերազմ ր գագրած Տեաոյ ժամական աշիսատանքի Համար կր պաՀան– ն՛ աս կը կազմ է ր «փ ի լոնաւո րներո ւ» գազան ի կազ
է եւ ինք ազգային բանակ ունի ։ Աուրիական յու Vեն 2 3 ֆրանք փոիւանտ կ 20ի , կը պաՀանչեն զեղ մակերպութեան ։ Աւստրիո յ մէջ ձերբակալուեցաւ.
շագիրը կը յա յա արա ր է թէ ֆ ր անս ա կան կա ռա վա ծել Փարիզի եւ ղաւառի ա շխա տա վարձքեր ուն մի– Ֆէրտօնէ , «Հյթութկարտի դաւաճան ր» , որ Գեր–*
րս ւթ իւն ը պատ աս իսանատու պիտ ի մնա յ կաց ու - Լեւ եղած տարբերութիւնր եւն . ; Երէկ նոր տեսակ մանիան կր փառաբանէր անթելով եւ որ ն՛ա Հոլ ան
թեան ապագա յ Հետեւանքներուն ։ ցութիւն մր տեղի ունեցաւ Աշիսատանքի Գա էակ դատապարտուած էր պատերազմին սկիզբր։ Ե~
Ցուցարարներբ որոշեր էին ընգՀ • գործադուլ ցութեան Հ ետ ՝. Ընկերային ապաՀ ովագրութեանրուսազէմի Հռչակաւոր միւֆթին, որ Հէք^էէսք՛
Հռչակել , բողոքելու Համ ար ֆրանսական նոր ու պա շտօնեանե բուն գործադուլը կր շարունակուի։ զ լ իւաւո ր գործակալը կր Համարուէր Մ օտաւո բ Ա -
էք ե բու. ժամ անում ին դէմ , բայց վար չապետ ր սլա֊ լեւ ելքի մէջ, Փարիզ փո խաղրուեցաւ եւ Անգլիա
Հանվեց սպասել , որպէսզի Ա ո ւր իո յ խորՀրգարանը «ՓհԼԻՍՈՓԱՆ ա լ ձ ե ր բ ա կ ա լ ո ւ ե ց ա ւ ց՛իներուն պիտի յանձնո լի : Տ ր Պ րինօն , Վ^իշիէ
կարենա յ խնդի ր ր քննել Հանդարտ միքն ո լո ր տ ի մ ր 0 գես պան ր Փարէզէ մէջ, Ֆրէնէ բանտէն մէջ Հար
մ Է9 ։ ք*ոլոբ գպրոցնե ր ր վւակոլած են : Ա ուր իո յ քհոզէնպէրկ , արիական վարղասլետութեան փի ցաքննուելով , յայտարարեց թէ սլաարասա է քա
վւորչապետր կարեւոր յայտարարութիւն մը պիտի լիսոփան ել Գերմանիոյ Արեւելեան գրաւեալ շյրր– ւելու էր յանցանքր։ ինք եւ կի՛նր 15 պայուսակ ու
ընէ իսորՀ ր գա ր ան ին մ ԷԼ ։ Հաններոլ նա խա րա րր , ձե ր րա կա լո ւեցալ Անգլիա նէին, որոնց մէկուն մէջ ա ե զա ւո ր ո ւած է իր անձ
Ծան/՛ տագնապ Ա Ա դ փ պ մկ ցիներուն կողմէ , Յյլէնսաուրկի Հիւանդանոցին նական գրամ ր եւ «Ա իկմ արինկէնի կա ււա վա ր ո ւ -
մէԼ։ Այս քաղաքը ծովակալ Տէօնիցի կեդրոնաաե– թե ան» գանձր ; Ամ եր ի կաց ինեբր Աւստրիո լ մ էջ
Ան գլի ո յ ա շխա ա ա ւո ր ա կան կո ւս ա կց ո ւթ ե ան ղին րլլալով, կր կարծուի թէ Հիթլէրի յա^որգր ձ ե ր բա կա լ ե ց ին անդլիաց ի Ֆէրտօնէն , «Լորտ Հաու
րնգՀ * ժոգովթ 1 100 պատգամաւորներու Լախ^ա - գիտէր անոր սլաՀուահ՝ քԼԱաԼ(լ » ուրեմն խախտած Հասու կամ Հավ - Հավ :
խիչ մեծամասնութեամր , ֊ 200.000^ դէմ 1.300.000 է ղինագագարի սչայմաններր։ Ո՚ոգէնսլէրկ ծնուն–
ձայնուէ մերժեց ԶՐԸչէ էէ առապար կր , ՛որ կր թե - գով ռուս է , ծնած՝ \893ին, Ռէվալի մէչ (էսթո– ՎԵՐԱԴԱՐՁԱԾ ԳԵՐԻՆԵՐ
քագրէբ խառն գա Հ լիճին մ ԷԼ մնալ մ ինչեւ ճա վա նիա) ։ Ոիկայի եւ Մ ոսկուա յի մէԼ ճարտարապե Մտկտէպուրկէն (Գերմանիա) վերադարձած
նական պատերազմին վերկանալս , ա յս ինքն առ տութիւն սորվելէ վերԼ, նուիրոլեցաւ գրականու 1-ն– Արաս/ Աողիկեան (Տտրօնցի) , Լի՛՛ւրէն Ա՝ա–
աո աւելն 18 ամիս։ ԳաՀլէճէն Հինգ ա շխ ա ւո սւ ւո ր ա՜ թեան , փիլիսոփա յութեան եւ պատմ ութեան եւ նուկեան (Վանեցի) , Աարսէյլ, կարպիս Վարդան–
կան անգամն եր էն երկոլքր ուժ տուին վարչապե մասնագէտ մը կր Համ՛արուէ ր քաղաքական խնղիր– եան (Վանեցի) , Մարսէ յլ, է) աչիկ Ալթունեան
տին այս թելադրութեան , բայց ժողովր բուռն վի ներու , մ անաւանդ ք)՝ ո ւս ի ււ յ եւ Պալթեան երկիրնե (Լիոն), Պաթիսթ Թէրզիպաչեան (Լիոն), Միչէլ
ճաբան ո ւթ իւննե րէ եւ դռնփակ նիստէ մը Վերջ, րու վե ր ա բե ր ե ա լ Հարցե բու ։ \ 921 ին խմ բագրապե– Տէյիրմէնեան (Վալանս) , Գասսլար Վուկասեան
ժխտական պատասխան տուաւ՝. Այս պատասխանին տ րն էր Հիթլէրական օ ր կան ին % Գրած է չորս՜ նշա֊ (թ՛ուռ) , Գեղամ Փազարճեան (իսի լէ Մուլինօ) ,
Վրա յ , Հաւանական է որ ընգՀ անուր ը ն ա ր ո լիք իւն նաւոր դիրքեր որոնք ներշնչարան դարձան Հ իթլէ– Օննիկ Վարժապետեան (Փարիզ) , Գարրիէլ Փա -
նե ր կատարուին յուլիսին ։ ( Աշխատաւորականներր րական վարդապետութեան , «Հրեաներու Հետքր րատեան (Փարիզ) , Հայկ Գալիթեան (Մաբսէյլ) ,
կ՛ ո լզեն կատարել Հ ո կա եմբեր ին ) յ կ ուս ակց ո ւթիւ ժամանակի րնթացքին^ , «Ազատ ֊ Որմնադի րնե բու Աանասար Պալեան (Մարսէյլ) , " ւ սլա ր Շ աքար
նր մերժեց նաեւ Ջրրչէլէ երկրորդ առա^արկր, ոճիրրդ , «Արիւն եւ Պատիւք , «քսաներորդ գարու է՛ ւ՛՛՛ե (Լիոն) , ճաշարանապետ Ան ի ի որդին (Փա -
Հանրաքոլէ կատարել երկրին մէջ, Հասկնալու Հա Աււասպելր^ եւն * : Այս ՛Լերդին գիրքը Գերմանացի– 1'1'՚լ) 1 Գեղամ Տ • ՕՀանեան (Պէլվիլ) , Լազար ^.
մար ժողովուրղին ^աՐ°՜իքԸ՝ երեսփ* րնարու– ները իրենք ի" կ ՚իերցուցին Հրապարակէն, երբ ՕՀանեան (Պէլվիլ) , շնկեր Գէորգ Պօղոսեան (Շա–
թեանց փութացման մասին։ Աշխատաւորականնե– տուն - տեղ եղայծ էին Փարիզի մէԼ* * * Վէէ) 1 Լիպարիտ Աերոբեան (Փարիզ) :
ՐՐ կր նախրնտրեն սպասել որ մաս մը զինուորներ
արձակուին ե քուէարկութեան մասնակցին։ Երկու Ո՛ ո զէն պ է ր կ մ՛ի եւն ո յն ատեն անդամ էր Գեր– ՏԷՐ ԵՒ ՏԻԿԻՆ ՎԱ՚ԼԱՐՇԱԿ ՎԱՐՊԵՏԵԱՆ
աշխատաւո բա կան նախարարներ դիտել տուին թէ մ ան իո յ խորՀ րդա բանին \ 930^՜ ն ի վեր , է1 ա (* Ի էէՀ 2 0 0 0 ֆրանք կր նուի բեն ՖրանսաՀայ կապոյտ հ/ ա–
Հանրաքուէն օտար Հնարք մրն է , ^–Հիթեէբ ի ա՜ արտաքին քա ղա քա կան ո ւթ ե ան ։ Ոչ մ իա յն Հակա– չին, ողբացեալ ԱԵԳԱ ՎԱՐՊԵՏԵԱՆի եզերական
նունին Հետ կապուած» , ել երբեք չի կրնար սն Հրեայ, ա յլեւ թշնամ ի փոքր ազզերու եւ մ ասնա– մ անուան տարելիցին առիթով ԼղոՀ ռմբակոծոլ -
դուն ուի լ Անդլիո յ մ ԷԼ ։ Ա յս առթիւ ուրիշ գա զա֊ ՚ւորապէս տարագիր բազմութեանց՝. Աէկ խօսքով թեան)։ Ստանալ «Տառախէն :
փարակիցներ ալ դիտել տուին թէ ընտրութիւնները ներշնչողր ցեղա յին ատելութեանց ։ թղթակից մը
փութացնէ լը «կան խամ տած ուած փորձ մըն է շա– երբ Հարցումներ կ՚ուղղէր գերմ ան արգելարաննե
Հագործելու յաղթ ան ակր ել Պ * Ջրբչիլի անձր, ի րու մէԼ կատարուած խժդժութեանց մասին, քիո– ՇՆՈՐՀԱԿԱԼԻ* Բէսլապճեան , ՏԼԷյթուն -
շաՀ պահպանողական կուսակցութեանդ ։ զէնպէրկ ալ պատասխանեց միւսներուն պէս «Եո եան, Պալեան , Հարու սա եան , Գույումճեան, ըն -
Վ^ար չապետ ր ա շխա տաւո րա կան կուսակցու լ՚՚ւր չունիմ այգ բաներէն» ։ Իր տեսութիւնները տանիքներր իրենց խորին շնորՀակալութիւնը կը
թեան ուղղած նամակին մ ԷԼ պաՀ անջիլով կա՛մ շա տառապէս գործադրուեցան ԼեՀաստանի , ք\ւ էլրայ– յայ անեն ամէն անոնց որոնք իրենց ներկա յոլ -
րունակել խառն դաՀլիճր մինչեւ ճափոնական պա նայի եւ ուրիշ գրաւեալ շրջաններու մԷԼ։ Ատոր թեամբ, ծաղկեպսակով, Հեռագրով, եւ նամակով
տերազմին վախճան ր ել կամ լուծել երեսփ* ժո– Համար է որ ԼեՀերր մա Հոլ չափ կ՛ատեն զայն, ցաւակցութիւն յայտնած էին Պ • ԶԱՐԵՀ ՚ԲհՊԱՊ–
ղովը եւ նոր ընտրութեան ձե ռնարկել Հ ինգ - վեց ի"կ Ռուսերը անոր ան ո լ ն ր արձանագրած են իբրեւ ,/ՀԵԱՆի մ աՀ ււ ւան առթիւ։ Նոյնպէս Աէվրանի Հայ
շաբաթէն , կր շեշտէ ր թէ մ իֆաղդային կացութեան պատերազմի առածին ոճրագործներէն մէկր։ Թըղ– գաղութ հն՝ որ փոխան ծաղկեպսակի ղրկած էր
ներկայ վրղ–"վիչ դարձուածքին մէջ, անՀ բաժեշտ թակից մը կը դրէ թէ վախէն կր դողար բանտին 4 6 3 0 ֆրանք, որ յանձնուեցաւ Պ* Աարաֆեանի մի
է որ Աեծն ք՝ ր ի ա ան ի ան միաձայն եւ միակամ ե– մ էի ջոցաւ նախկին Ռազմիկներու Մ իութեան , յ՛՛՛ա -
բեւայ աշխարՀի առջեւ։ կտցուելու Համար Աէվրանի Հայ դերինեբուն։
Եթէ վերջին պաՀուն ելք մր չգանուի , աշխա– 23 ԹՈՆ ՈԱԿԻ գտնուեցաւ իտալիոյ մէԼ, ա–
մ եր ի կաց ի զինուո րնե բու կողմէ եւ գրուեցաւ Գաշ–
տաւորական նաիսարարները պիտի Հրաժարին։ նակից իշխանութեանց տ րամ ագրութեան տակ։ 1աքոաա« 0Տ1է–ա)1»ա1, 17, &ս« Օ ս ս ա ւ .
Fonds A.R.A.M