Page 65 - ARM_19-1945_02
P. 65
լ ը ո տ ա & ո Չ Ս օ ւ ա ւ Թ ւ ճ ա Ը Ի 1 1 Թ 1 ատ տ ա օ Բ է ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
քօոճ© 6Ո 1925
Ո.Օ.Տ. 376.286
ՕՄտշէշա-ք՚աբոշէաո։ : ՏՇ9. ա Տ Տ ծ ճ ա յ Օ՚ԼԱԿՆԽՐԸ ԿԸ ՊՐԿՈՒԻՆ
1 7 , &116 0<սո«տա6 - Բ ձ 1 Ա Տ ( 1 3 6 )
ԳԵՐՄԱՆԻՈՅ ՄԷՀ
761. : Շ 0 8 . 15-70 ֊ 0. 0. Բ. Բ*ոտ 1678-63
0ՈԱ<>՝հՐ1*՝ \^6ոճ>6ա 1 8 Տ1տս 1945 Ուրբաթ 18 Մայիս տԴՈհՔ ՃԱՐԵՑԷՔ ԶԵՐ ՈՒՏԵԼԻՔԸ»
Զօր ԱյզընՀաուըր , որ Լոնտոն կը գտնուի քա
Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 16տ ձոՈ66 « " 4 4 0 5 - Ն պ ւ շրջան թ ի ս 3 4 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ1 Գին՛ 3 Ֆր նի մը Օրէ– ի վեյւ , երկար խո րՀ րգա կց ութ իւննե ր
ունեցաւ Զըրչիլի Հետ, Գերմանիոյ վերաբերեալ
խնդիրներոլ մասին : Անգլիոյ վարչապետը պա -
ՄԵՐ Խ Օ Ս * Ը ԵՐԵՍՆԱՄԵԱՑ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ տասխանելով երեսփ. ժ ո զովին մէէ եղած֊ Հար -
ըրաւ
ցումներուն , Հետեւեալ յայտարարութիւնն
ապագայ գերման կառավարութեան մասին.
ՏԱՐՐԱԿԱՆ Պ Ա Հ Ա Ն Ջ ՄԸ Նախընթաց յօդուածով մը ( Յ ա ւ ւ ա ջ թիւ 2 0 ) ԸնգՀանոլը առումով, կ՛ուզենք ոբ Գեր -
0 ՛մարզեցինք խէրտինանտի - գերման ձլ այսեր ծ՜բա–֊֊. մանները իրենք կառավարեն իրենց երկիրը, Հա֊
Այս էգերուն, մ էէ , տարիներով յի շեջ ո լցած֊ Ինք ԳԻԲԼՀՀ "Ր Կլւ^գաէք Պաչթրկէն մինչեւ. ԱգրիակաԱմաձայն Գաշնակիցներոլ Հրահանգներուն ֊. Մենք
• տարրական պահանկ մը , - սերտ կապ մեր ապրած՝ կեգրյւնացեալ, միատարր , միակրօն պետութիւն, երբեք մ իտք չուինք կրելռլ. Գերմ անիո յ վարչական
մը Հիմնել։ Համագերմանականութեան. մէկ .. նա..– բեռը։ Գալով կառավարութեան ձելին, վստաՀ
միէավայրր գոբծ֊օն , ազդեցիկ տարրերուն .Հետ ֊. խափո բձը : չեմ թէ կեդրոնական կամ չր էանա յին որ եւ է կա
Ոք. միայն ֊այստեղ , ա յլ բոլոր գաղութն եր ու՛ն մ էէ. Այ* ծրագիրը կ/լ խաչաձեւէր այգ գարու֊ եւ - ռավարութիւն գոյութիւն ունի Գերմանիոյ մէէ :
Ս ինչեւ. ֊Մօտաւոր Արեւելքի ափերուն վրայ։ ր ո պա կան մեծ֊ պետութեանց՝ էոլէտի ել Ֆրան - Այգ֊"ԻսԻ Հարցումի մը պատասխանած֊ ատեն , ես
ՊաՀ անէր աւելի քան ստիպողական է այժ֊մ, "այի շահերը։ պիտի նաիւրնտրէի «.վարչութիւն՝» բառը, փոխան
^ՐԲ յաղթականները կը փորձեն նոր կարգուսարք Շոլէտի թագաւորն էր կիւսթավ Ատօլֆ , մէկը «.կառավարութեան» :
մը Հաստատել պատերազմի փլատ ակն/, ր ուն վրա յ , պատմութեան յայտնի ռազմագէտ թագաւորնե - Միւս կողմէ, Զօր • ԱյզընՀաուըր կը կարՆԷ թէ
կամ գոնէ Հիմնովին բարեփոխել , վերակազմել ինչ րէն : Ֆրանսայի պետական ղեկը կը գտնուէր Կար– ևրր զինուորական ապաՀովոլթիւնը թոյլատրէ ,
ոբ կարելի է : տինալ Ռիշըլիէօյի ափին մէշ֊. Երկուքն ալ կորո– ազատ մամուլ մը պիտի Հաստատուի Գերմանիոյ
Ամէն տեղ ալ սերունդ Հասած՜ է եւ կը Հասնի ՎԻ ւ յամառ ել Հեռատես պետական մարդիկ եղած՜ մէէ. բայց միայն այն ատեն երբ վերէնապէս ան -
այլազան , յաճախ յեղափոխական ըմբռնումներով։ են , որ միջոցներու աո ԷԼ լ կանգ առնել չեն գիտ - Հետացած՜ ըլլան նացիական եւ ռազմապաշտ ազ -
Ներ դանդաղաշարժ– Արեւելքն անդամ անճա ցած֊, Հասնելու Համար իրենց նպատակներուն : գեցութիւններր : Մ • ՆաՀանգներոլ նախագահը
նաչելի դարձած– է, թ՛ուրքի ոյ , իրանի, Եգիպտոսի Կիւսթավ Ատօլֆ Պալթիկ ծ՜ովը կը նկատէր մամուլին հաղորդելով սպարապետին այս կարծ՛ի
աւելի կամ պակաս արմատական յեղաշրջումներէն չոլէտական լիճ մը ել Հաշտ աչքով կը գիտեր երբ քը , աւելցոլց .
ի վեր՛֊ Այս պատերազմէն վերէ, աւելի ղգալի , շօ գերման կայսրը, Ֆէրտինանտ Բ. Պալթիկի Հա - Թոյլ պիտի չտանք որ համագերման տաբ–
ժո
շափելի պիտի դառնայ փոփոխութիւնը։ Այնպէս բալային ափերուն վյրայ կ՝ամրանար ու կը տա ֊ րերը ժ-ողովրգապետոլթեան դէմ գործ՜ած-են
ըրաւ
որ , կարելի չէ կանգուն մնալ, գիրք պահել, նուա րած՜ուէր : ղովրդապետ ո ւթ ե ան իրաւունքները , ինչպէս
ճումներ կատարել Հին գիտելիքներով եւ. քարացաք– Կիւսթավ Ատոլֆ Ֆրանսայի Հետ փոխադարձ Հիթլէր :
ա սան գո ւթ ի ւնն եր ո վ ; օգնութեան դաշինք մը կնքելով, 1630 Յունիսին
Առնենք մեր միկավայրբ^–֊^ յաւիտենական զինուորական ցամաքաՀանում մը կատարեց Գեր •ԲՐՏԻՆՀ ԵՒ ԱՐԻՒՆ ՀԱՄԵԼ ՊԻՏԻ ՏԱՆ
վառարանը էրկերային եւ քաղաքական յեղաւիո - մանիոյ պալթիկեան ափին վրայ։ Զօր* ՝$լէյ 1 Զօր* ԱյզընՀաուըր ի օգնականը ,
իւութեանռ ; 1631 Աեպտեմբերին առածին յաղթանակ մը Հետեւեալ յայտարարութիւնն բբաւ Գերմանիոյ
Աւելի քան քսան տարի շփուեցանք այս ժո - տաբալ կայսեր բանակին վրայ Լայփցիկի մօտ։ Համար ծրագրուած առակագրութեանց մասին*
ղովուրգին Հետ, այս անգամ խմբովին , զանդուա֊ Յետոյ, այն գարու սովորութեան Համաձայն, փո « Կ՛ ո լզեմ որ կատաբ ելա պէս յստակ ըլլա յ
հօրէն ; Աչ իմէ իրրեւ սլա ա աՀ ական Համրանք ,այէ խանակ ձմեռը Հանգչելու, ընդՀակառակն յարձա թէ Գերմ անիո յ Համ ար առակագրուածկառավաբհւ֊
իբրեւ ժո ղո վուր՛գ ; կս զական ը շարունակեց , գրաւեց Պաղ՛արիան , մը– թիւնը զինուորական .պիտի էԱայ։ Գերմանները
Են Լ որ վարձեցինք արժ՜եցնել այստեղ, մեր տաւ Ա*իւնիխ ու կը պատրաստուէր քալելու Վիէն պիտի սորվին թէ ի նչ կը նշանակէ ա յ դ : 0ետո յ
մեծ ու փոքր Հոգերուն առթիւ, այլեւս մաշաֆ֊ է : նայի վբայ։ բաւական ժամանակ պիտի ունենանք Հեռաւոր
վերա -
Առ նուաղն սնամէկ Համակրանք , եթէ ոէ արգա ^այսՐԼՀ անգամ մը եւս օգնութեան կանչեց ն պա տ ա կն ե ր ո ւ եւ գերմ ան ժողովուրդին
հատանք , տեսակ մ լլ ողորմածութիւն կր շարժէ ւ Վալենշթայնը։ 1632 նոյեմբեր \6ին երկու բանակ ծնութեան մասին մտածելու Համար։ Մեր առակին
7՝ ս ա ն տարի եւ աւելի առակ ալ , մ ար գի կ Հա– ներ ր բախում մ բ ունեցան Լիւցընի մ օա ։ թէեւ նպատակբ պիտի բլլա յ կա խկսւխ ե լ որ եւ է ուժ որ
ղի»– թէ կր Հետաքրքրուէին մեր կարգերով ու գերման բանակբ չարաչար պարտութիւն մը կրեզ յ կրնա, մնտցահ /////«/ Գերմակիս, մէՀ,֊ ապագայ
՜փլուզումներով։ է լ այն ատեն տարրեր էին է> ^ բայց ճակատամարտ ին մէ 9 սպաննուեցաւ Կիւս - պատերազմ մ բ սարքելու Հաս ար ։ Ուրեմն անխնա յ
պիտի քշենք նացիներ բ որ ել է ի շխանոլթենէ ։.
մաըգիկը, եւ թէ աէրոէԼ ա րամադբոլթիւննեբը 5 թավ Ատոլֆ ։
Այն ատեն Ա՚ե^ Պ ՀՀ ուէտացինե րբ չլքեցին պայքարը։ Գերման Պատերազլքի ո ճ ր ա գ ո ր ծ ն ե ր ը ի՚ր&նց ոոիրները պի
ատերաղմէն բողոքականներու կանացին աի քաւեն իրենց կեանքով, իրենց ատոաութիւննե–
շատ առակ Հետ Հ ամա խո րՀ ուրդ ,
քիչ շատ Հաստատուն էր աշխարՀբ իր Հ իմ ե բուն շարունակել Կ* Ատոլֆի գործը։ Բայց \Տ34ին կա ր ո վ , ի ր ե ն ց ք ր տ ի ն ք ո վ ե ս ա ր ի ւ ն ո վ : Երբ այս առա֊
վրայ, եւ տեսակ մր ասպետականութիւն կր Հոսէր տարեալ աղէտի մը մատնուեցաւ իրենց բանակը։ կին նպատակն իրագործուի , այն ատեն պիտի
մարգոց երակներուն մէկ։ Այն ատեն, ժողովուր Բ ո ղո քա կան Համ ախոՀներ փորձեցին լեզու գտնել զբաղինք Հ եռա ւո ր խնդիրներով ։ Ամ եր ի կա ցիները
դի մը տառապանքը յաճախ լեռներ շարժել կու– Ֆէրաինանտ Բ . կայսեր ՛Հետ, որ անգամ մբ եւս Հաւանաբար շատ երկար պիտի մնան Գերմանիոյ
տարՀ Հոգ չէ թէ ի խնդիր քաղաքական եւ՛ տնտե Գերմանիոյ միաՀեծան տէրն ու տիրականը կը մէէ–. Մ ե ն ք ո ւ տ ե լ ի ք պ ի տ ի չ գ ր կ ե ն ք Գ ե ր մ ա ն ի ո յ ,
սական ա շխարՀա կա լո ւթեան ։ դառնար Հ մինչեւ որ սովամահութեան նշաններ ցուցնեն:
Հիմա շատ է մանրացած մարդկութիւնը։– Ա– Այն ատեն՝ է որ Ֆբանսան պէտք տեսաւ միջա Գերմանիոյ պարենաւորումը պիտի ը Աայ պիրկ
մէն բան վե ր ած ո ւած է թուաբանութեան եւ տո մտելու % (Իի՚շյէիէօ Հինգ բանակ Ոտքի Հանեց եւ սեղմում , այժ՜մ տրամադրելի ուտելիքներով պի
մարակալութեան։ Կամ պարզապէս ա շխարՀ ա ֊ ստիպուեցաւ պայքաբիլ երկու ճակատի վրայ , տի կերակրենք տեղահան բազմ ութ իւննե ր ր ինչ -
գրութեան , ելքի եւ *^ուտքի տոմարներով; ՀքՒբշ*֊ Ապանիոյ եւ Գերմանիոյ դէմ ։ պէս եւ Գերմանները։ Ազդեցիկ պաշտօններէ վբ՜
ուառ Հայաստան»նեբը այլեւս այնքան կ՚ազդեն Այգ պատերազմը տեւեց 1635 1 6 4 8 , տասնե տաբուած֊ Նացիներր գ ո ր ծ պ ի տ ի հ ա ր ե ն փ ո ս ե ր ե ւ
որքան եղերական կամ սրտաշարժ տեսաբան մը րեք տարի ։ Ակզբնական շրջանին Ֆ րան սա ձախո գ ե ր ե զ մ ա ն ն ե ր փ ո ր ե լ ո վ : Ուրիշներ Հաւաքուելով
շարժանկարին վյրայՀ ղանքներ ունեցաւ մանաւանդ Պիրենեան ճակա բանտ պիտի նետոլին , բայց բոլորն ալ Հսկոզոլ -
Ուրեմն մեր արտաքին յարա բե բութեանց ոգին տի վբայ • բայց աստիճանաբար կացութիւնը բար– թեան տակ պիտի առնուին , որպէսղի թունաւոր
ու պաշարը պիտի Ալլան արդիական։ .Աենք ալ ւոքեցաւ ։ Ֆրանսական եւ շուետական զինուորա - գա ղա փա րնե ր չտարած՜են : Կը յուսամ թէ պատե -
պէտք է խօսինք դաժան եւ անողոք իր ա կանո ւ - կան զեկավարնեբբ ծրագրեցին միացեալ դբոՀով րազմի առաէին ոճ րագո րծ՜ներ ր պիտի զատուին
թեան լեզուով, ա շխարՀ ագրո ւթեամբ եւ տնտե– մը Գանուբի Հովիտին մէ^էն քալել Վիէննայի վը– մօտերս» :
սագիտութեամբ ։ Անշուշտ նաեւ մտաւոր աբժա - րայ ։ ՛Բանի մը յա^ոզ փորձեբէ փռՐ^) \ե4ճին , Պատասխանելով Հատուցումներու մասին ե -
նիքներով, եւ Հայկական բազուկին ընծայած ֆրանսական նշանաւոր Հրամանատար Թի՛ րէն Գա զած՜ Հարցումի մր, ամերիկացի զօրավար ը ըսաւ
փառքերով ։ նուբի վրայ վճռական յաղթանակ մբ տարաւ ։ թէ Համաձայնութիւն գոյացած՜ է մասնաւոր յանձ–
Բարեբախտաբար այժմ զօրաւոր ենք ա յգ Վիէննա յի ճամ բան բացուած էր այլեւս ։ նաժ՜ողով մը կազմելու Մ ոսկուայի մէէ, անդա -
դեանին վրայ, անվիճելի եւ տոկուն վաստակ մբ Գերման կայսրը ստիպուեցաւ Հաշտութիւն մակցութեամ բ Մ • ՆաՀանդներու , Անգլիո յ եւ Ռու
շաՀած Լ\ԷԼաէուէ նախորդ, աձէ մանաւանդ ներկայ խնղրել : սիս յ ներկայացուցիչներուն : իրազեկներ գիտել
պատերազմին մէկ։ • ք– անակց ո ւթիւններ ը տեղի ունեցան Օսնա - տուին թէ քիուսերր արդէն մեծ՜ քանակութեամբ
Այս տեսակէտէն , արդիւնաւոր գեր կրնան պրիւք եւ Աիւնսթրր քաղաքներում մէէ եւ 1648 շինանիւթ եւ բազմաթիւ Գերմաններ կը փոխա -
կատարել այն Հազարաւոր ռազմիկնեբբ որ սկսած Հոկտ . 241>ն ստորագրուեցաւ խաղաղութեան դա– գրեն Գոլս իւս , «այնքան արագութեամբ որ շատ
են կազմակերպուիլ, թէ դասակարգային եւ թէ չինքը որ յայտնի է Վեսթֆալիոյ դաշնագիր անու բան մնացած՜ պիտի չըլլայ նորոդելու Համար ռու
բնգՀանուբ շաՀեբ պաշտ պանե լու Համար։ նով։ սական շրէանին մէէ»։ Զօրավար ը ժ՜պտելով րսաւ
Արդէն ունէինք Ֆրանսական ճակատի Նախ - Ֆրանսայի Համար քաղաքական յաղթանակ մը թէ իրենք եւ Անգլիացիները այդպէս պիտի չընեն,
կին կամաւոբներու Ա՛իութիւն մը , փոքրաթիւ եղաւ Վեսթֆալնիոյ այս դաշինքը որ գրեթէ երկու
\9\4ին գաղութն ալ շատ փոքբ էր Րաձ$ եփուն դարէ աւելի տեւող ժամ ան ա կա շ ր էտն ի մը Համար Գժոլաո չէ երեւակայել թէ Երեսնամեայ այգ
եւ գործօն։ Ա արտ 24ին կազմուեցաւ Հայ Մար - կը ճշդէր Գերմանիոյ ներքին կազմ ր ել ապակեղ– պատերազմր ինչ ահ ո ե լի թշուառութեան մատնեց
տիկներու Միութիւնբ , նախաձեռնութեամբ ներ - բոնացեալ վա ր չաձեւր : Գերմանիան :
կայ պատերազմի ռազմիկներուն , իբրեւ՝ Հատուած Վեսթֆալիոյ դաշնադիրը կր Համարուի առա– ՀողագորՆութիւնր քայքայուեցաւ։ Լծ՜կան ա–
ֆրանսական Ա ԻԼ ՇՀթ։ էինը Եւրոպայի միէազդային Հ ամ՛աձա յնագբերէն : նասուն չէր մնացած՜։ Մարդիկ իրենք կը լծ՜ուէին
Տակաւին ծանօթ չենք երկու՛ Հայկական Միու֊ Ան կր նուիրագործ-էր Գերմանիոյ ներքին անէատ արօրին, չորս առ չորս, մչակելոլ Համար Հողը :
թեանց յար ա բե բ ո ւթ ի ւննե ր ո ւն ։ Բա յց վստաՀ ենք կազմը եւ գրեթէ անկարելի կը դառնար կեդրոնա Գիւղերը մեծ– մասով պարպուած՜ էին : Գայլերը ա–
թէ դժուար պիաի չէԱա յ եղրա յ րա կան դո րծակց ու կան ուժ՜եղ իշխանութեան մր Հաստատում ր ։ «Բա– զատօրէն մինչեւ քաղաք ներր կԴէնէին։
թիւն մբ Հաստատել անոնց միկեւ, որպէսղի կազ ժանեա՛ , զիս տիրեսցես»ի սկզբունքին մէկ կիրար Աովը սով ւս ր ական բան մը դարձած՜ էր, որով
մակերպութիւն բ դառնա յ տիրական ազդակ մը կումն էր, ֆրանսական դիւանագիտութեան տե հետեւ բանակները կը փճացնէին ոչ միայն արտե
մեր ներքին եւ արտաքին յաբաբեբութեանց մէկ։ ւական մտաՀոգութիւնը , որպէսղի իր արեւելեան րը , այլեւ պտղատու ծ՜առերը, այգիները։
Այս վստաՀութիւնբ անոր Համար փորձով սաՀմանին վրայ ազատ մնայ ուժ՜եղ Հարեւանի մը Համաճարակներ եկան ամբողէացնել ալե -
գիտենք թէ յաճախ զինուորները աւելի լաւ կը սպառնալիքէն : բումի գործ՜ը։
Հասկնան իրար, քան գրոց-բրոցներն ու տնաբոյս Գաշնագիրր կը նոլիրագործ՜էր նաեւ կրօնա • Գրեթէ դար մր պէաք եղաւ, որպէսղի ժողո
չրէանին րոլոր
բանգէտնեբը ։ Ռազմագաշտը , ճակատը , կրակը կան ազատութեան սկզբունքը Գերմանիոյ մէէ։ վուրդը դարմանէ այդ աղետալի
թանկագին քուրաներ են, Հալեցնելու Համար կիր Հողային փոփոխութեան տեսակէտով, Ֆրան– վէրքերը ••
քերն ու նախապաշարումները ։ սա կը կցէր Ալզասը եւ մինչեւ ՀՀուէտ Պալթիկ ծ՜ո Փ– ՍԱՆԱՍԱՐ
•Ուրեմն կամաւորներու եւ Մ արտիկներու Մ ի՛ վու ափին վրայ կարեւոր գետաբերաններ :
ութ իւննե րբ պիտի կազմեն առա էին ազդակներէն
մէկը, գոհացնելու Համար տարրական պահանէը։ Fonds A.R.A.M
քօոճ© 6Ո 1925
Ո.Օ.Տ. 376.286
ՕՄտշէշա-ք՚աբոշէաո։ : ՏՇ9. ա Տ Տ ծ ճ ա յ Օ՚ԼԱԿՆԽՐԸ ԿԸ ՊՐԿՈՒԻՆ
1 7 , &116 0<սո«տա6 - Բ ձ 1 Ա Տ ( 1 3 6 )
ԳԵՐՄԱՆԻՈՅ ՄԷՀ
761. : Շ 0 8 . 15-70 ֊ 0. 0. Բ. Բ*ոտ 1678-63
0ՈԱ<>՝հՐ1*՝ \^6ոճ>6ա 1 8 Տ1տս 1945 Ուրբաթ 18 Մայիս տԴՈհՔ ՃԱՐԵՑԷՔ ԶԵՐ ՈՒՏԵԼԻՔԸ»
Զօր ԱյզընՀաուըր , որ Լոնտոն կը գտնուի քա
Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 16տ ձոՈ66 « " 4 4 0 5 - Ն պ ւ շրջան թ ի ս 3 4 Խմբագիր՝ Շ • ՄԻՍԱՔԵԱ1 Գին՛ 3 Ֆր նի մը Օրէ– ի վեյւ , երկար խո րՀ րգա կց ութ իւննե ր
ունեցաւ Զըրչիլի Հետ, Գերմանիոյ վերաբերեալ
խնդիրներոլ մասին : Անգլիոյ վարչապետը պա -
ՄԵՐ Խ Օ Ս * Ը ԵՐԵՍՆԱՄԵԱՑ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ տասխանելով երեսփ. ժ ո զովին մէէ եղած֊ Հար -
ըրաւ
ցումներուն , Հետեւեալ յայտարարութիւնն
ապագայ գերման կառավարութեան մասին.
ՏԱՐՐԱԿԱՆ Պ Ա Հ Ա Ն Ջ ՄԸ Նախընթաց յօդուածով մը ( Յ ա ւ ւ ա ջ թիւ 2 0 ) ԸնգՀանոլը առումով, կ՛ուզենք ոբ Գեր -
0 ՛մարզեցինք խէրտինանտի - գերման ձլ այսեր ծ՜բա–֊֊. մանները իրենք կառավարեն իրենց երկիրը, Հա֊
Այս էգերուն, մ էէ , տարիներով յի շեջ ո լցած֊ Ինք ԳԻԲԼՀՀ "Ր Կլւ^գաէք Պաչթրկէն մինչեւ. ԱգրիակաԱմաձայն Գաշնակիցներոլ Հրահանգներուն ֊. Մենք
• տարրական պահանկ մը , - սերտ կապ մեր ապրած՝ կեգրյւնացեալ, միատարր , միակրօն պետութիւն, երբեք մ իտք չուինք կրելռլ. Գերմ անիո յ վարչական
մը Հիմնել։ Համագերմանականութեան. մէկ .. նա..– բեռը։ Գալով կառավարութեան ձելին, վստաՀ
միէավայրր գոբծ֊օն , ազդեցիկ տարրերուն .Հետ ֊. խափո բձը : չեմ թէ կեդրոնական կամ չր էանա յին որ եւ է կա
Ոք. միայն ֊այստեղ , ա յլ բոլոր գաղութն եր ու՛ն մ էէ. Այ* ծրագիրը կ/լ խաչաձեւէր այգ գարու֊ եւ - ռավարութիւն գոյութիւն ունի Գերմանիոյ մէէ :
Ս ինչեւ. ֊Մօտաւոր Արեւելքի ափերուն վրայ։ ր ո պա կան մեծ֊ պետութեանց՝ էոլէտի ել Ֆրան - Այգ֊"ԻսԻ Հարցումի մը պատասխանած֊ ատեն , ես
ՊաՀ անէր աւելի քան ստիպողական է այժ֊մ, "այի շահերը։ պիտի նաիւրնտրէի «.վարչութիւն՝» բառը, փոխան
^ՐԲ յաղթականները կը փորձեն նոր կարգուսարք Շոլէտի թագաւորն էր կիւսթավ Ատօլֆ , մէկը «.կառավարութեան» :
մը Հաստատել պատերազմի փլատ ակն/, ր ուն վրա յ , պատմութեան յայտնի ռազմագէտ թագաւորնե - Միւս կողմէ, Զօր • ԱյզընՀաուըր կը կարՆԷ թէ
կամ գոնէ Հիմնովին բարեփոխել , վերակազմել ինչ րէն : Ֆրանսայի պետական ղեկը կը գտնուէր Կար– ևրր զինուորական ապաՀովոլթիւնը թոյլատրէ ,
ոբ կարելի է : տինալ Ռիշըլիէօյի ափին մէշ֊. Երկուքն ալ կորո– ազատ մամուլ մը պիտի Հաստատուի Գերմանիոյ
Ամէն տեղ ալ սերունդ Հասած՜ է եւ կը Հասնի ՎԻ ւ յամառ ել Հեռատես պետական մարդիկ եղած՜ մէէ. բայց միայն այն ատեն երբ վերէնապէս ան -
այլազան , յաճախ յեղափոխական ըմբռնումներով։ են , որ միջոցներու աո ԷԼ լ կանգ առնել չեն գիտ - Հետացած՜ ըլլան նացիական եւ ռազմապաշտ ազ -
Ներ դանդաղաշարժ– Արեւելքն անդամ անճա ցած֊, Հասնելու Համար իրենց նպատակներուն : գեցութիւններր : Մ • ՆաՀանգներոլ նախագահը
նաչելի դարձած– է, թ՛ուրքի ոյ , իրանի, Եգիպտոսի Կիւսթավ Ատօլֆ Պալթիկ ծ՜ովը կը նկատէր մամուլին հաղորդելով սպարապետին այս կարծ՛ի
աւելի կամ պակաս արմատական յեղաշրջումներէն չոլէտական լիճ մը ել Հաշտ աչքով կը գիտեր երբ քը , աւելցոլց .
ի վեր՛֊ Այս պատերազմէն վերէ, աւելի ղգալի , շօ գերման կայսրը, Ֆէրտինանտ Բ. Պալթիկի Հա - Թոյլ պիտի չտանք որ համագերման տաբ–
ժո
շափելի պիտի դառնայ փոփոխութիւնը։ Այնպէս բալային ափերուն վյրայ կ՝ամրանար ու կը տա ֊ րերը ժ-ողովրգապետոլթեան դէմ գործ՜ած-են
ըրաւ
որ , կարելի չէ կանգուն մնալ, գիրք պահել, նուա րած՜ուէր : ղովրդապետ ո ւթ ե ան իրաւունքները , ինչպէս
ճումներ կատարել Հին գիտելիքներով եւ. քարացաք– Կիւսթավ Ատոլֆ Ֆրանսայի Հետ փոխադարձ Հիթլէր :
ա սան գո ւթ ի ւնն եր ո վ ; օգնութեան դաշինք մը կնքելով, 1630 Յունիսին
Առնենք մեր միկավայրբ^–֊^ յաւիտենական զինուորական ցամաքաՀանում մը կատարեց Գեր •ԲՐՏԻՆՀ ԵՒ ԱՐԻՒՆ ՀԱՄԵԼ ՊԻՏԻ ՏԱՆ
վառարանը էրկերային եւ քաղաքական յեղաւիո - մանիոյ պալթիկեան ափին վրայ։ Զօր* ՝$լէյ 1 Զօր* ԱյզընՀաուըր ի օգնականը ,
իւութեանռ ; 1631 Աեպտեմբերին առածին յաղթանակ մը Հետեւեալ յայտարարութիւնն բբաւ Գերմանիոյ
Աւելի քան քսան տարի շփուեցանք այս ժո - տաբալ կայսեր բանակին վրայ Լայփցիկի մօտ։ Համար ծրագրուած առակագրութեանց մասին*
ղովուրգին Հետ, այս անգամ խմբովին , զանդուա֊ Յետոյ, այն գարու սովորութեան Համաձայն, փո « Կ՛ ո լզեմ որ կատաբ ելա պէս յստակ ըլլա յ
հօրէն ; Աչ իմէ իրրեւ սլա ա աՀ ական Համրանք ,այէ խանակ ձմեռը Հանգչելու, ընդՀակառակն յարձա թէ Գերմ անիո յ Համ ար առակագրուածկառավաբհւ֊
իբրեւ ժո ղո վուր՛գ ; կս զական ը շարունակեց , գրաւեց Պաղ՛արիան , մը– թիւնը զինուորական .պիտի էԱայ։ Գերմանները
Են Լ որ վարձեցինք արժ՜եցնել այստեղ, մեր տաւ Ա*իւնիխ ու կը պատրաստուէր քալելու Վիէն պիտի սորվին թէ ի նչ կը նշանակէ ա յ դ : 0ետո յ
մեծ ու փոքր Հոգերուն առթիւ, այլեւս մաշաֆ֊ է : նայի վբայ։ բաւական ժամանակ պիտի ունենանք Հեռաւոր
վերա -
Առ նուաղն սնամէկ Համակրանք , եթէ ոէ արգա ^այսՐԼՀ անգամ մը եւս օգնութեան կանչեց ն պա տ ա կն ե ր ո ւ եւ գերմ ան ժողովուրդին
հատանք , տեսակ մ լլ ողորմածութիւն կր շարժէ ւ Վալենշթայնը։ 1632 նոյեմբեր \6ին երկու բանակ ծնութեան մասին մտածելու Համար։ Մեր առակին
7՝ ս ա ն տարի եւ աւելի առակ ալ , մ ար գի կ Հա– ներ ր բախում մ բ ունեցան Լիւցընի մ օա ։ թէեւ նպատակբ պիտի բլլա յ կա խկսւխ ե լ որ եւ է ուժ որ
ղի»– թէ կր Հետաքրքրուէին մեր կարգերով ու գերման բանակբ չարաչար պարտութիւն մը կրեզ յ կրնա, մնտցահ /////«/ Գերմակիս, մէՀ,֊ ապագայ
՜փլուզումներով։ է լ այն ատեն տարրեր էին է> ^ բայց ճակատամարտ ին մէ 9 սպաննուեցաւ Կիւս - պատերազմ մ բ սարքելու Հաս ար ։ Ուրեմն անխնա յ
պիտի քշենք նացիներ բ որ ել է ի շխանոլթենէ ։.
մաըգիկը, եւ թէ աէրոէԼ ա րամադբոլթիւննեբը 5 թավ Ատոլֆ ։
Այն ատեն Ա՚ե^ Պ ՀՀ ուէտացինե րբ չլքեցին պայքարը։ Գերման Պատերազլքի ո ճ ր ա գ ո ր ծ ն ե ր ը ի՚ր&նց ոոիրները պի
ատերաղմէն բողոքականներու կանացին աի քաւեն իրենց կեանքով, իրենց ատոաութիւննե–
շատ առակ Հետ Հ ամա խո րՀ ուրդ ,
քիչ շատ Հաստատուն էր աշխարՀբ իր Հ իմ ե բուն շարունակել Կ* Ատոլֆի գործը։ Բայց \Տ34ին կա ր ո վ , ի ր ե ն ց ք ր տ ի ն ք ո վ ե ս ա ր ի ւ ն ո վ : Երբ այս առա֊
վրայ, եւ տեսակ մր ասպետականութիւն կր Հոսէր տարեալ աղէտի մը մատնուեցաւ իրենց բանակը։ կին նպատակն իրագործուի , այն ատեն պիտի
մարգոց երակներուն մէկ։ Այն ատեն, ժողովուր Բ ո ղո քա կան Համ ախոՀներ փորձեցին լեզու գտնել զբաղինք Հ եռա ւո ր խնդիրներով ։ Ամ եր ի կա ցիները
դի մը տառապանքը յաճախ լեռներ շարժել կու– Ֆէրաինանտ Բ . կայսեր ՛Հետ, որ անգամ մբ եւս Հաւանաբար շատ երկար պիտի մնան Գերմանիոյ
տարՀ Հոգ չէ թէ ի խնդիր քաղաքական եւ՛ տնտե Գերմանիոյ միաՀեծան տէրն ու տիրականը կը մէէ–. Մ ե ն ք ո ւ տ ե լ ի ք պ ի տ ի չ գ ր կ ե ն ք Գ ե ր մ ա ն ի ո յ ,
սական ա շխարՀա կա լո ւթեան ։ դառնար Հ մինչեւ որ սովամահութեան նշաններ ցուցնեն:
Հիմա շատ է մանրացած մարդկութիւնը։– Ա– Այն ատեն՝ է որ Ֆբանսան պէտք տեսաւ միջա Գերմանիոյ պարենաւորումը պիտի ը Աայ պիրկ
մէն բան վե ր ած ո ւած է թուաբանութեան եւ տո մտելու % (Իի՚շյէիէօ Հինգ բանակ Ոտքի Հանեց եւ սեղմում , այժ՜մ տրամադրելի ուտելիքներով պի
մարակալութեան։ Կամ պարզապէս ա շխարՀ ա ֊ ստիպուեցաւ պայքաբիլ երկու ճակատի վրայ , տի կերակրենք տեղահան բազմ ութ իւննե ր ր ինչ -
գրութեան , ելքի եւ *^ուտքի տոմարներով; ՀքՒբշ*֊ Ապանիոյ եւ Գերմանիոյ դէմ ։ պէս եւ Գերմանները։ Ազդեցիկ պաշտօններէ վբ՜
ուառ Հայաստան»նեբը այլեւս այնքան կ՚ազդեն Այգ պատերազմը տեւեց 1635 1 6 4 8 , տասնե տաբուած֊ Նացիներր գ ո ր ծ պ ի տ ի հ ա ր ե ն փ ո ս ե ր ե ւ
որքան եղերական կամ սրտաշարժ տեսաբան մը րեք տարի ։ Ակզբնական շրջանին Ֆ րան սա ձախո գ ե ր ե զ մ ա ն ն ե ր փ ո ր ե լ ո վ : Ուրիշներ Հաւաքուելով
շարժանկարին վյրայՀ ղանքներ ունեցաւ մանաւանդ Պիրենեան ճակա բանտ պիտի նետոլին , բայց բոլորն ալ Հսկոզոլ -
Ուրեմն մեր արտաքին յարա բե բութեանց ոգին տի վբայ • բայց աստիճանաբար կացութիւնը բար– թեան տակ պիտի առնուին , որպէսղի թունաւոր
ու պաշարը պիտի Ալլան արդիական։ .Աենք ալ ւոքեցաւ ։ Ֆրանսական եւ շուետական զինուորա - գա ղա փա րնե ր չտարած՜են : Կը յուսամ թէ պատե -
պէտք է խօսինք դաժան եւ անողոք իր ա կանո ւ - կան զեկավարնեբբ ծրագրեցին միացեալ դբոՀով րազմի առաէին ոճ րագո րծ՜ներ ր պիտի զատուին
թեան լեզուով, ա շխարՀ ագրո ւթեամբ եւ տնտե– մը Գանուբի Հովիտին մէ^էն քալել Վիէննայի վը– մօտերս» :
սագիտութեամբ ։ Անշուշտ նաեւ մտաւոր աբժա - րայ ։ ՛Բանի մը յա^ոզ փորձեբէ փռՐ^) \ե4ճին , Պատասխանելով Հատուցումներու մասին ե -
նիքներով, եւ Հայկական բազուկին ընծայած ֆրանսական նշանաւոր Հրամանատար Թի՛ րէն Գա զած՜ Հարցումի մր, ամերիկացի զօրավար ը ըսաւ
փառքերով ։ նուբի վրայ վճռական յաղթանակ մբ տարաւ ։ թէ Համաձայնութիւն գոյացած՜ է մասնաւոր յանձ–
Բարեբախտաբար այժմ զօրաւոր ենք ա յգ Վիէննա յի ճամ բան բացուած էր այլեւս ։ նաժ՜ողով մը կազմելու Մ ոսկուայի մէէ, անդա -
դեանին վրայ, անվիճելի եւ տոկուն վաստակ մբ Գերման կայսրը ստիպուեցաւ Հաշտութիւն մակցութեամ բ Մ • ՆաՀանդներու , Անգլիո յ եւ Ռու
շաՀած Լ\ԷԼաէուէ նախորդ, աձէ մանաւանդ ներկայ խնղրել : սիս յ ներկայացուցիչներուն : իրազեկներ գիտել
պատերազմին մէկ։ • ք– անակց ո ւթիւններ ը տեղի ունեցան Օսնա - տուին թէ քիուսերր արդէն մեծ՜ քանակութեամբ
Այս տեսակէտէն , արդիւնաւոր գեր կրնան պրիւք եւ Աիւնսթրր քաղաքներում մէէ եւ 1648 շինանիւթ եւ բազմաթիւ Գերմաններ կը փոխա -
կատարել այն Հազարաւոր ռազմիկնեբբ որ սկսած Հոկտ . 241>ն ստորագրուեցաւ խաղաղութեան դա– գրեն Գոլս իւս , «այնքան արագութեամբ որ շատ
են կազմակերպուիլ, թէ դասակարգային եւ թէ չինքը որ յայտնի է Վեսթֆալիոյ դաշնագիր անու բան մնացած՜ պիտի չըլլայ նորոդելու Համար ռու
բնգՀանուբ շաՀեբ պաշտ պանե լու Համար։ նով։ սական շրէանին մէէ»։ Զօրավար ը ժ՜պտելով րսաւ
Արդէն ունէինք Ֆրանսական ճակատի Նախ - Ֆրանսայի Համար քաղաքական յաղթանակ մը թէ իրենք եւ Անգլիացիները այդպէս պիտի չընեն,
կին կամաւոբներու Ա՛իութիւն մը , փոքրաթիւ եղաւ Վեսթֆալնիոյ այս դաշինքը որ գրեթէ երկու
\9\4ին գաղութն ալ շատ փոքբ էր Րաձ$ եփուն դարէ աւելի տեւող ժամ ան ա կա շ ր էտն ի մը Համար Գժոլաո չէ երեւակայել թէ Երեսնամեայ այգ
եւ գործօն։ Ա արտ 24ին կազմուեցաւ Հայ Մար - կը ճշդէր Գերմանիոյ ներքին կազմ ր ել ապակեղ– պատերազմր ինչ ահ ո ե լի թշուառութեան մատնեց
տիկներու Միութիւնբ , նախաձեռնութեամբ ներ - բոնացեալ վա ր չաձեւր : Գերմանիան :
կայ պատերազմի ռազմիկներուն , իբրեւ՝ Հատուած Վեսթֆալիոյ դաշնադիրը կր Համարուի առա– ՀողագորՆութիւնր քայքայուեցաւ։ Լծ՜կան ա–
ֆրանսական Ա ԻԼ ՇՀթ։ էինը Եւրոպայի միէազդային Հ ամ՛աձա յնագբերէն : նասուն չէր մնացած՜։ Մարդիկ իրենք կը լծ՜ուէին
Տակաւին ծանօթ չենք երկու՛ Հայկական Միու֊ Ան կր նուիրագործ-էր Գերմանիոյ ներքին անէատ արօրին, չորս առ չորս, մչակելոլ Համար Հողը :
թեանց յար ա բե բ ո ւթ ի ւննե ր ո ւն ։ Բա յց վստաՀ ենք կազմը եւ գրեթէ անկարելի կը դառնար կեդրոնա Գիւղերը մեծ– մասով պարպուած՜ էին : Գայլերը ա–
թէ դժուար պիաի չէԱա յ եղրա յ րա կան դո րծակց ու կան ուժ՜եղ իշխանութեան մր Հաստատում ր ։ «Բա– զատօրէն մինչեւ քաղաք ներր կԴէնէին։
թիւն մբ Հաստատել անոնց միկեւ, որպէսղի կազ ժանեա՛ , զիս տիրեսցես»ի սկզբունքին մէկ կիրար Աովը սով ւս ր ական բան մը դարձած՜ էր, որով
մակերպութիւն բ դառնա յ տիրական ազդակ մը կումն էր, ֆրանսական դիւանագիտութեան տե հետեւ բանակները կը փճացնէին ոչ միայն արտե
մեր ներքին եւ արտաքին յաբաբեբութեանց մէկ։ ւական մտաՀոգութիւնը , որպէսղի իր արեւելեան րը , այլեւ պտղատու ծ՜առերը, այգիները։
Այս վստաՀութիւնբ անոր Համար փորձով սաՀմանին վրայ ազատ մնայ ուժ՜եղ Հարեւանի մը Համաճարակներ եկան ամբողէացնել ալե -
գիտենք թէ յաճախ զինուորները աւելի լաւ կը սպառնալիքէն : բումի գործ՜ը։
Հասկնան իրար, քան գրոց-բրոցներն ու տնաբոյս Գաշնագիրր կը նոլիրագործ՜էր նաեւ կրօնա • Գրեթէ դար մր պէաք եղաւ, որպէսղի ժողո
չրէանին րոլոր
բանգէտնեբը ։ Ռազմագաշտը , ճակատը , կրակը կան ազատութեան սկզբունքը Գերմանիոյ մէէ։ վուրդը դարմանէ այդ աղետալի
թանկագին քուրաներ են, Հալեցնելու Համար կիր Հողային փոփոխութեան տեսակէտով, Ֆրան– վէրքերը ••
քերն ու նախապաշարումները ։ սա կը կցէր Ալզասը եւ մինչեւ ՀՀուէտ Պալթիկ ծ՜ո Փ– ՍԱՆԱՍԱՐ
•Ուրեմն կամաւորներու եւ Մ արտիկներու Մ ի՛ վու ափին վրայ կարեւոր գետաբերաններ :
ութ իւննե րբ պիտի կազմեն առա էին ազդակներէն
մէկը, գոհացնելու Համար տարրական պահանէը։ Fonds A.R.A.M
