Page 30 - ARM_19-1945_02

6ԱՌԱՋ

Հայ գաղթակաԱ&եաւ Աա Օքիսը Հեբջխն հինգ աաբէնեբու ընթացքին Հայ

0 գաղթ՛ զոյգ մարմինները բազմիցս միացեալ մ֊ո* Տ

ղովներ գումարելով, զբաղեցան Հայ գաղութը

Գերման գրաւման շրջանին Փարիզի եւ Մ արա Հետաքրքրող խնգէրնեբով, մ անաւանգ պա ր տա՛» 8ԱէԿ 6

սիչիռյ մէշՀ գործող Հայ եւ ռուս գաղթականական գէր աշխատանքի Հարցերով եւ քանիցս գիմ ումնե ր Շնորհակալութեամբ ստացած ենք հետեւեալ
գումարները.—
Օֆիսները Հիմնական փոփոխութեանս "ենթարա կատարեցին արտաքին գործերու նախարարու­

կուեցան : թեան , Փարիզի , Մ՝արսիլիոյ , Լէոնի եւ այլ Հայա­ ԲԱՑԱՌԻԿ ԲԱԺՆԵԳԻՆ ԿԱՄ ՆՈՒԷՐ

•ինչպէս յայտնի է, Օֆիսները կյյ գործէին բնակ շբ ջանա կն ե բ ո ւ նաՀ ան գա պետ ո ւթե անց ՄաբսԷյլԷն Ա. ՝ԲէօսԷեան , Ոմն Արտաձոր

Ժընելի Աղգերու Գաշնակցութեան Գաղթականա­ պաշտպան ելու շաՀերը , մ անաւանգ մ եղմ ացնե լու

կան վերատեսուչի (^ՅԱէ-ՕօւաաՏՏ&ււ՚շ) վերին Հսկո­ Համար պարտագիր աշխատանքի օրէնքի տրամա­ 2750ական , 8 • Մալաքեան 2 5 0 0 , Եաղճեան եղրք . ,

ղութեան տակ։ Փարիզի մէջ կային երկու Օֆիս– դրութիւները Հայերու մասին % Տակոր Տօլպաշեան , Արամ Պետիկեան , Տիկին Զա–

ներ՝ 71 Ավընիւ ՚Բլէաէրէ ել Հայոց եկեղեցւոյ 0– Վէշխէ ստեղի ահ՝ գրութիւնը շարունակուեցաւ թյշկեան 2 0 0 0 ա կան , Նշան Գարբինեան , Վէմեան

ֆիսները, մէկը ենթակայ Հանգուցեալ Ալ՛ 1Ա ա– մինչեւ 1945 Մարտ 31 : Ապրիլ \է" սկսեալ Գաղթ. 1 750ական :

տիսեանի նա խագաՀ ած Հայ Գաղթականական 1Ս ո լւ– Օֆիսը կը գործ՜է նոր գրութեամբ։ Անթիկեան 1 2 5 0 ֆրանք։ Ա արգիս ՝Բիլրէճա

հուրգին , միւսչլ՝ Պ՛ Ա՛ Ջօպանեանի նախագաՀած եան , Հացագործեան 3ակոր , քՒիլթելեան , Պետ­

Հայ Գաղթ . Կեգր . Ա՝ ար մնին : Այս Օֆիսներու վա­ Ազա տագր ութ են էն վերջ * Ֆբանսա գաբձեալ րոսեան, Թագոյեան , Տիկին Ա. Խաչիկեան , Զին–

րիչները՝ Օր • Աստղիկ Առաքելեան եւ Պ– ժիրայր մտնելով Աղգերու Դաշնակցութեան մէջ, այս ւոր Առաքելեան , Գանիէլեան , Ամերիկեան Գր ՚ ,

Արթինեան Հիսկ Ա ար» իլիոյ մէջ Պ– Կտիկեան) ի վերջնոյն ներկայացուցիչը, անգլիացի էմըբսըն Ղյիկողոսեան , Տէր . Վարգանեան։ .ժիրայ՜ր., Տէր

րաւունք ունէին Հայ գաղթականներուն տալու զա­ (Նանսէնէ յ^ջորգլՀ) եւ օգնականը $.օքթ * ՝Բէւլ– Վարգանեան Վաղարշակ, Աարգիսեան ԱբրաՀամ,

նազան վկայագրեր , որոնք կ՝ընղունուէին ոստի– ման Փարիզ եկան. եւ տեսակցութիւններ ունեցան ՚Բենտիրեան ՝Բ . , Գլրճեան թ՚ագէոս , Տէրտէրեան ,

, կանական վերատեսչութեան եւ կառավարական արտաքին գործերու նախարարութեան եւ. Հայ եւ Հյարրեան Քաքար \000ական , Գա վւլան եան 5 5 0 ։

զանազան շրջաններէ ։Ա իայն կա րեւո րվկա յագրե րէհ ռուս Գաղթ* Ա* արմ իններու ներկայացուցիչներուն Զ ա ն ա գ ա ն վ ա յ ր ե ր է - Պետրոսեան Հ/հիվել) ,

կը վաւերացուէին Աղգերու Գաշնակցութեան Հետ ։ Արգիւնքն այն եղաւ , որ վերջ տրուեցաւ Պ* Տակորեան կ՛ (Փարիզ) , Փանոսեան Ա՛ (Փարիզ) ,

Գաղթ . վերատեսուչի Ֆրանսայի ներկայացուցիչ ՝Բորսոնի պաշտօնին եւ անոր տեղ ն շան ա կուեցան Աւագեան (Փարիզ) , Աէբայաարեան ՀԼիոն)

Պ ՚ Ս՚արսէլ Փանի կողմէ : Հայ եւ ռուս մէկ մէկ Օֆիսի ԸնգՀանոլբ - Տնօ– )000ական։ Աչովեանց (ԱաԼոն) 1 7 5 0 , իա ս պա ր–

Վիչիի կառաավարութեան որոշումով, (հրան– բէններ 1 Գաղթ * զոյգ մ արմ իններու Հաւանու­ եան (Վիրոֆլէյ) 1 4 0 0 , Պասմաճեան 8ով. (•Բոլր,

սա Հրաժարած րլ/ա/ով Աղգերու Գաշնակցութե– թեամբ Հայկ* Օֆիսին ԸնգՀ * Տնօրէն անուանուե­ պըվուա) 9 0 0 , Պիւլպիւլեան (Աէնթ կպան) 800,

նէն ) հայ եւ ռուս գաղթականները այլեւս ենթա՛­ ցաւ Փբոֆ* Մենտոր Բունեաթեան , որ Վէշէէ մէջ Հալէսլեան Վբոյր (Փարիզ) 1 0 0 0 , մէ՛կ տարեկան

կա յ էէ էս Համ ա լաւեր ժընեւէ մ ի^աղգա յէն արէս* յաջորգահ– էբ^Հանգուցեալ Լեւոն Բաշալեանի իբ­ ալ կր նուիրէ Աանթուրճեանի 1000 ֆրանք :

սլա գո ս էն : Այգ պատճառով ալ , ւԼէ Լէ է կառավա– րեւ ներկա յացուցիչ Հա յ Գաղթ . Մ արմ իններու ։

րութէւնլլ նոր կա րգագբութ էւններ բրաւ Հայ ե՛լ քիուսե բուն ընդ Հ * տնօրէն ն չանա կ ու ե ցաւ նա խկին

ռուս գաղթականներու մ ասրն , ղանոնք գնելով գեսպան Պ • Մաքլաքօֆ ։ ՏխՐՈՒՆհ

ֆրանսական կառամ արութեան Հովանաւորութեան Այսուհետեւ Հայ եւ ռուս Օֆիսի ԸնգՀ* Տնօ­ Երէկ մաՀաղգով մր կը Հաղորդուէր Ալէքսան

տակ։ 1942 յունուար \ եէն սկսեալ փակես ռուսա­ րէնները իրաւունք պիտի ունենան ստորագրելու Զպուքճեանէ մաՀը X

կան եւ Հայկական Օֆէսներլլ եւ 6 Սէթէ Մարթէն– զանազան վկայագրերը , որոնց կա րեւո բներ ը պէտք Հան գուցե ալը , գժ բա խտաբար մոռցուած, ու­

եաքի մէջ չլացաւ նոր պաշտօնատուն մ շ , որուն է վաւերացուին Աղգերու Գաշնակցութեան ներկա­ նէր յեղափոխական անցեալ մը։ \քնած էր 1898^3>,

անունը գրաւ Ք ա ՚ շ & ս շհ&ւ§6 ճշտ աէձճէտ ճօՏ &բտէո<16Տ յացուցիչին կողմէ։ ԸնգՀանուբ տեղեկութեանց Գում Գա փու ԼՊոլիս՝) ։ Հազիւ 1/ տարեկան, ձգե­

եւ անոր գլուխը գրաւ Պ* ՝Բորսոնը , ֆրանս * Հէւ– վերաբերեալ վկա յագրե րը Հրի պիտի արուին , լով ԳաՐո&Ը յ կնանցն ի Ամերիկա , Պալքանեան պա­

սլաաոս , ենթակայ Վ>էշէէ արտաքին գործերու նա­ մնացեալներուն Համար սակ որոշՈլած է 8 0 1 2 0 տերազմին պատճառով եւ Հոն կ՚աշխատի իբրեւ

խարար ո ւ թ ե ան : Պ * ՝Բո րսոնէն կ՚ա^ակցէէն՝ իբ­ ֆրանք , չքաւորներուն ձրի։ ոսկերէ չ , միեւնոյն ատեն անգամ ա րձանագր ո լե­

րեւ քարտուղար Օր • Առաքելեան եւ Պ * ՜Ար թին* Ֆրանսական կառավարութիւնը շուրջ կէս մէ՛* լով Հ * Ց * Գա շնակցութեան ։ ԸնգՀ *. պատերազմ ին

եան հ Իսկ Պ • Մարսէլ Փան նշանակուեցաւ մասնա– լէոնէ նախահաշիւ մը քուէարկած է Հայկ* Օֆիսի միանալով Հայ կամաւոբներու, առաջին կարաւա­

գէա - խո րՀ րգա կան , նկատէ առնելով էր տարէնե– ծախքերուն Համար : Օֆիսը մինչեւ յունիս 3 0 պ ի– նով մեկնած է Հայաստան եւ մտած Ւշխան Ար՛

բու փորձառութէւնը գաղթականներու վերաբեր­ տի շարունակէ աշխատիլ 6 Սէթէ Մարթինեաքի զութեանի գունգին մէջ, յետոյ փոխագրուած ՝ք՝ե–

եալ խնգիրներու մէջ։ Հայ եւ ռուս պաշտօնեանե– ներկայ շէնքին մէջ, յետոյ պիտի փոխագրուի ու­ ռիի խումբը։ Մասնակցած է գլխաւորապէս Վանէ

րը կը խմբագրէին վկայագրերը, ղորս ստորագրե­ րիշ աեղ : Ուրեմն Հայ գաղթականական ղոյգ մար­ եւ ի) ս ւո ան ի կռիւներուն ( 1 9 1 5 ) , եւ վկայ եղած

լու իրաւունք ունէր միայն պաշտօնատան վարէչը մինները կը շարունակեն իրենց գո րծունէութ իւն ը։ ՝Բեռիի սպանութեան՝ (Իէվանգուզի ճակատ ամ ար­

Պ* ՝Բոբսօն% Հայ գաղթականական երկու մարմէն– Անցեալ գեկտեմ բերին վերակազմ ո ւթեան ենթար­ տին մէջ։

սերը ԼհյորՀուրգ եւ կեգրոնական մարմին) շարու­ կուեցաւ անոնց կազմը եւ պաշտօնապէս Հաղոր­ Գմբախտաբար գրի չեն առնուած իր յուշեբր ,

նակեցին իրենց գո ըհ՜ունէ ութիւն ը , Հաւանու­ դուեցաւ արտաքին գործեր ու նախարարութեան : որոնք շաՀ եկան նիւթեր կը պարունակէին պատ­

թեամբ արտաքին գործերու նախարարութեան , ի՛­ Հանգուցեալ Աղեքսանգր հ)ատիս եան ի փո խա­ մութեան Համար ; Հիւանգոլթեան վերջին օրերուն

րաւունք ունենալով գիմումներ կատարել կառա­ րէն մարտ ՅՕին Հայ Գաղթականական ք& որՀ ուրգին շատ ուրախացաւ տեսնելով իր վազեմ ի ընկերնե­

վարութեան՝ Հայ գաղթականներու վերաբերեալ նախագահ ընտրուեցաւ Հրանտ—Ա ամուէլ ։ րէն Բյ՜ • Տ* ՍիվրիՀիսարլեանը։

զանազան խնգիրներու մասին։ Հանգիստ իր ոսկորներուն եւ Համբեբութիւն

Իրազեկ Տէկէն Զպուքճեանի 1ւ միամօր գաւկին՝ Մաալէնի :

Սաբեկաւք մ ը

ՏԱՆՐԻՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒԹԵԱՆ... Մ Ա Ն Ր *** ԱյրՒ Տիկին ԶպուքՀեան 3 0 0 ֆրանք կը

Ա ձՒ ր ր ՀԱՏԿԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-ԲԷ նուիրէ «Տառացին , ողբացեալ Ալիքսան Ջպուք–

«ՅԱՌԱՋ"Ւ ԴՊՐՈՑԸ ԱՅՆՃԱՐհ ՄԷՋ ճեանի մաՀուան առթիւ յ

Երէկ բացուեցաւ Ա ան Ֆբանչիսկոյի խորՀըր–

գա(ք–ո ղովը , որուն Համ ար պատ րաստութիւննե ր Աանճաքի Հայերը Աուրիա փոխագրուած ա– ՀՈԼԱՆՏԱՆ ԱՈՎԻ ՄԱՏՆՈՒԱԾ ԸԼԼԱԼՈՎ,

կը տեսնուէին ամիսներէ ի վեր; Կը մասնակցին 4 6 տեն , կարեւոր Համրանք մը տեղաւորոլեցաւ Ղ°Ր * ԱյղրնՀաուըբ Հրամայեց օդանաւերով ուտե­

երկի բներ , ծրագիր մը մշակելու Համար , յանուն Այնճար (արաբերէն բառ մը որ կը նշանակէ բխող լիք Հասոնել 4 5 0 0 0 0 0 քաղաքացիներու։

աշխաբՀի ապահովութեան՝. ՛Հ՛ աղաք ը խճողուած է ջուր) –.Հիլղալանը ունի 1800 մեթր երկայնութիւն , ՖՐԱՆԱԱ8Ի ՊԱՐԵՆԱՒՈՐՈՒՄԸ Մայիս \էն

Հազարաւոր այցելուներով։ Բացի պաշտօնական 6 0 0 մեթր լայնութիւն ել կը բաղկանա յ 1064 տու­ սկսեալ պիտի յանձնուի բուն ֆրանսական իշխա*

պատուիրակներէն եւ մասնագէտներէն, կան Հա­ ներէ։ կը գտնուի Պէյրութը եւ Գամասկոսը իրա­ նութեանց , փոխանակ ապաՀովուելու ամերիկեան

զարաւոր պաշտօնեանեբ , թղթակիցներ , մինչեւ րու միացնող խճուղիին • արեւելեան • կողմը , Պ է՜ եւ Մ * ՆաՀանգներու կառավարութեանց կողմՀ,

անգամ գրագէտներ : Տ եզական թերթ մը 5 0 0 0 կը քաայի դաշտին Հարաւը, Լիբանանի եւ Աոլրիոյ ինչպէս էլ Ալլա յ մինչեւ Հիմա։ Զօր* ԱյԳրնՀաուբրի

Հաշուէ այս բոլորին թէւը ։ Աննախըն՛թաց պարա­ ճիշգ սաՀմանին վրայ։ այս կարգագրութեամբ վերահաստատուած Կ՝ԸԼ–

գա յ , նո յն էս կ բա զգա տելով նախորդ պատերազմ է Թղթակցութենէ մը կ՝իմանանք թէ Հիւղաւանի լայ Ֆրանսաքի գիրքր էբրե*֊ մեծ պետութէւն Հ

կ՛ողովներուն Հետ : բնակչութեան ընգՀ . թիւն է 4 7 5 0 , որոնց 3424ը 8ՈՒՆԱԱՏԱՆ պիտի պահանջէ իրեն վերադար­

Տասը Հազար քիլոմեթր է ճամբան՝ Փարիզէն ( 7 3 5 ընտանիք) մայր եկեղեցւոյ զաւակ։ «կրօնա­ ձնել Երկոտասան կղզիները, ինչպէս եւ Հիւսիսա­
էս կ աւե­
Ս ան 3)րանչիսկօ , խաղաղութեան ատեն, որ սւզէզ կան ա ր ա ր ո ղո ւթ ի ւնն եբը տեղի կ1ունենա յին վրան– յին Եպիրոսը Հ

լի երկար՝ պատերազմի շյ$ջանին , քանի մատուռին մէջ՛. Յետոյ, երբ ագգ • վարժարանի ՖՐԱՆՍԱՀԱՅ ԿԱՊՈՅՏ ԽԱԶԻ Փ՜արիզի մաս–
Մայիս,
գծով չեն ընթանար : շ է ն ք ը շ ի ն ո ւ ե ց ա ւ , շ ն ո ր հ ի ւ Փ ա ր ի զ ի «Յառաջ» օրա. նաճիւղի ցերեկոյթ պարաՀանգէսը՝ 13 Շօէւյ՚օո^

Անշուշտ ժողովին մէջ պիտի տ է ր ա պե ա են թ ե ր թ ի ն ա յ դ նպատակին համար բ ա ց ա ծ մ ե ծ հան­ կիրակի, կէսօրէ վերջ Ժամը Յէն 11 , յ՚տՅՈ

\Երեք Մեծերը,*֊– Մ * ՆաՀանգնեբ , Մեծն Բրիտա– գանակութեան, եկեղեցին ալ փոխագրեցինք հ ո ն ։ սրահներուն մէջ՛. Մո՚–աՔ 100 ֆրանք։

նիա ել 1օ ո րՀ րգա յ ին Մ է ** *–.թէ ՚-ն ը , որոնց արտաքին Այժմ այգ չէնքը թէ դպրոցի ել թէ եկեղեցիի ղեր

նախարարները նախապէս խորհրդակցած են ԳԱԼ՛ կը կատարէ եւ գոՀացոլմ կոլտայ բոլորի Հոգե­

խաւոր Հաբցերոլ մասին՝, կողովէն կը մասնակցէ կան եւ մտային պաՀանջներոլն» : ՜՜ՍՏԱՑԱՆ-Բ– ՔՈ^Գ^ՄԸ՜ՀԿՔեԱՒ,- Ա– Հ է ^ ՛

նաեւ $՝ուբքիա , որ վերջին պաՀուն պատերազմ հաթ հրեք իմաստութեան , Ի • Թորգոմ Արքայից

յայտարարեց Գերմ անիո յ գէմ, իր աթոռը ապա– Հայ կաթոլիկներուն թիւն է 8 2 6 հոգի ( 1 1 5 Ա ր ք ա յ , գրեց՝ 8– Հիսայեան։ Տպ՛ Փարիզ։ Գին

Հովելու Համար : ընտանիք) : ԸնգՀ ՚ գումար 4 7 5 0 Հոգի ել 1 0 5 0 ըն­ 120 ֆրանք։

Պիաի յաջողիչն գործնական ելքի մը յանգիլ, տանիք։ 1939 Յուլիս 23ին , այսինքն պատմական

ապաՀովելու Համար աշխար հ ի խաղաղութիւնը, ճէպէլո Մուսան իր բախտին ձգուելէ մինչեւ 1944 Փ«Ր/՚Զ^^ծ7«1/«Ն^>՜//Ի ԸՆԿԵՐԱԿ8ՈՒ–
Ապրիլ 2 9 ի ն
Հ ինգ տ ա ր ո լան զա րՀ ուբե լի ա ր իւն աՀե ղութի ւննե– Սեպաեմբեր 1 , անցած Հինգ տարիներու ընթացքին ԹԻՒՆԸ կը ներկայացնէ յառաջի կայ

քէն վերջը։ մ աՀացո ղներոլ թիւն է 6 0 0 հոգի • ծնունդներուն ժամը Յին Միւթիւալիթէի մէջ՛.

Մ. \,աՀանգներու արտաքին նախարարը թիլը 4 0 0 ։ Ուրեմն 2 0 0 հոգիի նուազում։ Գրեթէ
յայ­ բոլորն ալ ճահճատենդի
տարարեց թէ կատարեալ վստաՀութիւն ունի ժո­ զոհեր : "ՊԷՊՕ՚՚Ն Գ. Ս Ռ հ Ն Դ Ո Տ Կ ե Ա Ն Ց հ

ղովին յաջողութեան մասին։ Անգլիոյ իբ պաշտօ­ (Ուրիշ ման րամասնութ իւննե ր յաջորդով) : Մհծ հրգչախոլմբռվ, Խորհ– Հայաստանի թատե­

նակիցը , իտըն , ըսաւ թէ «մենք Հոս եկած չենք ԵԳԻՊՏՈԱԻ մեր ընկերներէն Կարօ Պետիկեան , րական խաղացանկին սիւնը, թատհրգ– 3 արար։

իբրեւ կատարեալ գործ տեսնողներ , այլ իբրեւ անգլիական քարտիս ագրո ւթե ան ճիւղին վարիչը , Մասնակցութեամբ՝ Պ– Պ– Գմբէթեանի ,

մռայլ իրատեսներ» : Անգլիա վճռած է շաՀիլ ա– «բրիտանական կայսրութեան շքանշանը» ստացած Լաթիֆեանի , Վ . Պաղտասարեանի , Գր . Վահանի ,

պաՀովոլթիւնը եւ ամէն բան պիտի փորձէ, լաւա­ է իր մատուցած ծառայութեանց համար : Ընկերը Ա. Պալապանեանի, Տիկ. Լաթիֆեանի , ՚Բիւթնէր–

գոյն լուծումը գտնելու Համար : Անգլիա եւ Ա՝ . դեսպանատուն Հրաւիրելով, դեսպանը անձամբ եանի եւ Օր • Մինասեանի : Բեմաղբութիսն Ա՚

ՆաՀանգները Համաձայնած են որ է) • Միութիւնը յանձնած է շքանշանը, յանուն ճօրճ Զ՛ի՛ Գմրէ թեան:

երեք ձայն ունենա յ ժողովին մէջ, ինչպէս պա" ԵՐՈՒՍԱ՚ԼԷ՚ՄԷՆ «8ուսարեր»ի կը գրեն թէ ա–

Հան ջած էր : բեղայ մը ծեծեր է վարդապետներէն մէկը եւ այս ԲԱԺՆԵԳԻՆ - Տ ա ր ե կ ա ն 750, վեցամսեայ
ըսելով 400, ե ռ ա մ ս ե ա յ 200 ֆ ր ա ն ք ։
վերջինը վեղարը ղրկեր է պատրիարքին,
Տակաւին
թէ «կղերականին պատիւը ծեծուեր է»։ կարգի

5 0 0 ԿԲԱՄ ճարպեզէն պիտի բաժնուի մայիս քանի՞ տարի պիտի արձանագրենք այս
1էն սկսեալ :
խայտառակի ւ թ իւննե ր; ՚ ՚ »

Խ բ ո ա ա ք Ք Տ 1 է – ձ Տ 0 ք ա ք ) 17, &ծ»0 ս ո « ա « . 13՛

Fonds A.R.A.M