Page 91 - ARM_19-1948_04

0 11*41.*

Խիստ պայքարը Հը Գ ա գ ր է , երբ Հակառա­ ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ Հետ գոբծքււքչցելոէ., մինչեւ վեր^ը^ ոբպէսղի Հոս

կորդներէն մէվը պա ր ա ո ւի եւ ուժասպառ. դետին ուրիշ Ամերիկացիներ ալ Հայկական ոլսումնա–

ի յ ն ա յ ։ Այգ վէ^ա^էէս Հազուադէպ է որ յաղ­ սիրոլթեանց աաաեՀոլթիլննեբ ունենան ։ Կր յոլ -

թականը պարտեա լին– վր ա յ խո յանա յ յետին Հ ար~. Հ պկակաԱ գ*աղաէաԱ սամ թէ զգացում՛ներս պիտի Հաղորդէք յանձնա -

ուա&ր տալու Համար Հ խում բին միլս անդամն եր ուն եւ վստաՀ եմ որ

կրնթսյ պատաՀիլ որ՚ էգը չախորժելով անկոչ պատեՀրլթիլնբ պիտի տաք ինձ մօտերս իրենց

թեկնած՜ուէն , սկսի անոր կտուցի Հարուածներ Հ ես։ տեսակցելու ւ

տալ։ Այն ատեւ արուն խոնարՀաըար կը Հ պա տա֊, Գոնկրէսի գրադարանին յանձնուելու Համար

հէ » ^է–Լ\ °^ՈԷ *ԼՒՂՐ Ւ նշան Համակերպութեան ել կը իյԱԲ . Մ * ՜ՕաՀանգներու խորՀրդարանի յանձնախումբիս միջոցաւ ցարդ զրկուաւօ֊ գրքերու

գոցէ աէքերը ։ Երբ էգէն բարկութիւնր անցնի հ լ Հա յկական գրադարանի յ ան ձ հ ախ ում բէն ստացած եւ. նիւթական նոլէրներու պաշտօնական յանձնու­

խաղաղութիւնը աիրէ , արուն առիթէն օգտուե լով ենք Հետեւեալ գեկոյցր^ զոր կը յանձ՝.ենք բոլորին մը Տօքթ. էվընսի տեդի պիտի ունենայ Մա–

չն^որՀ ալի ձեւեբով կը մ օտենայ էգին , կը իւ ո ն ա ր— ուշադրութեան . յիս 5ին–.

Հեցնէ գլուխը ել կր քան ա յ քաղցրութեամբ անոր Անցեալ տարի Հոկտեմբերին Ամերիկահայ Անոնք որ Հայերէն գրքեր ունին ել կամ Հա­
Ըւոշինկթըն՚ի
սիրտը շաՀիլ* ի վերիոյ արու եւ էգ իրարու սիրոյ թեբթեբուն մէ^ յայտարարուեցաւ յերէն գրքեր՛ գնելու Համար նիւթականն նուէրներ
Հայկա­
1 կհուզեն կատարել , կրնաս իրենց նոլէբ\երլլ ղրկել

նա յուածքներ կր փոխանակեն * գլուխները բարձր մէ^ կազմութիւնը Գոնկրէսի գրադթտրանի Հետեւեալ Հասցէով– 1ձւ. ԽԽէ Եօք&ԱՈ, ՏսԽ 814

բռնած՛ եւ բովէ քով կեցա՛ծ 1քԼՀ սկսին ա$ ու ձախ կան Հ աւաքած ո յի յան ձ\ ախոլ մբին տ Աո յն մա՜րմ - 1406 - Շ. Տէռտօէ. Ի1. V. տ»տհա§էօո 5, 0. Շ.։

օրօրուիլ եւ դէպի երկինք բարձ րացն ե լ անսուէո ը նին Հպատակն էր բնգաբձակել ու ճոխացն՛ել գրա­

մեղեդի մը, ի նշան գոՀունակութեան : դարանին հայկական Հաւաքա\ծոն իրեն միջոցաւ

Ընտան՛եկան կհանքին սկզբնական շբ^անին ^ կատարուած թէ Հայերէն գրքերու նտւէբներով եւ

նորակազմ ամոլը բաւական դժ՜ուարութիւն կր կրէ թէ գնում ով նոր Հ ատ ո րնե ր ո ւ ,իրեն յատկացուած ՀԱՑԵՐԸ ԳԵՐՄԱՆՒՈՑ ՄԷՋ

պ ա շտ պա՝1 ո ւե լո լ Համ ար ն ա խանձո ա արուներուն նիւթական միջոցներով ;

դէմ , սակայն անգամ մը որ էգը Հաւկիթ ահէ , Ա ո յն քանձնա խումբը ի ր կազմ ութ են էն ասդին Շթռւթկարտի ան բերքէն՛ կը քաղենք Հետեւ­

այլեւս կը դագրին արուներուն Հետապնդո ւմնե - թէեւ ունեցած է արդիւնաւոր գո բծ ունէ ութ իւն՝ եալ տեղեկութիւններր (21 Հոկտ . ) —

բը–. Հաւաքած՜ ԸԼԷաէով կարեւոր թւով Հայերէն գրքեր՝ ճամբարի մէ^ 16 65 տարեկան արական սե–

Փէնկոլէնները սովորաբար խմբովին՝՛ կ՚ապրին ել դասաւորած՝ Հինգ Հարիւրէ աւելի գրքեր , սա– ուից եւ 16 55 տարեկան իգական սեռից , րքնդամէ–

բացօթեայ ես միասին որսի կ՚երթան Հ՜ կ ա յն նկատի ուն են ալով ի ր անդամներս ւն ո ւս ե– նը 860 աշխատաւոր կայ ։
ծ՜անրու­
բուն վրայ բեռնաւորուա՛ծ աշխատանքին Այս աչվսատաւոբներից 112^1՛, ճամբարի ներսում

•ԲՕՊՐԱ ՕՋԸ վերքերս թերթերշ արձագանգ թիւն, ը եւ փափաքելով մ ի աժ ամ անակ ընգարձակեք ռոճիկով աշխատաւոր են՛, իսկ 35 Հոգի էէ աշխա­
իր գո բծո լնէ ութիւնը է որոշեց քանի մը նոր ան­
եղան՛ ցաւալի դէպքի մը որուն զոՀ գացին 23 Հո­ գամ 1ւ եր եւս աւելցնել տում են Գերմանացիների մօտ։ Մնացածները
իր սկզբնական անդամնե -
գի գ Հետեւեալ պարագաներու մէք : *Բօպրա օձ զբազում են զանազան արՀ՚ե ոտներով եւ խանութ ՝-

մը խեղդուելու վտանգին մէ^ կը գանուէր երբ բուն թիլին վրա յ ։ պան ո Լթ ե ա մբ Հ

ապաստան գտաւ նաւի մը մէ^* ոբ ^օվբո-ի *եուի - Այժ՝մու յան ձնախումբին՛ անդամնեբն են * Ժամանակաւոր մի Համայնք լին՛ելու Հանգա­

րական գետէն վար կ^իքնէր : ի տես այդ վտանգին Պ * ԱբթՀ րր Տ ատեան՝ ատենապետ , Տօքթ * Պար­ մանքը է լ ան՛որոշ ու մ ութ ապագայ ի Հեռանկար–

•ո լղեւո ր եւ նաւազ սարսափի մ ատն ո լելով ասրւ՚ս– գգեւ Աէնտըրս՝ փոխ ատենապետ , Տիկ • էֆրոնիա ները) աւելի ճիշդ^ Հեռանկարների Հգոյո1֊թէ1^՚ԼՂ

տա՝.՛ ե զան նաւին միեւնոյն ^"Գ*^է^* *էբա7 1 "Vան Մանուկեան՝ գանձապաՀ , Օր * Աէիս Օաեան՝քար­ վատ Հետեւանքներ կ՚ունենան անպայման այս Հա–

Հետեւանքով նաւակը չր^եցալ եւ րոլո ր ր միասին տուղար՛՛Հ Պ* Ռուբէն Կեավուբ՝ դիւանադպիր , Պ* մայնքի նիստուկացին վրայ։ Անկախ մեր կամքից

Բբամ ո յն եղան ո լ խեղգուեցան , քացի մէկէն որ քւ1 ո րէ՚Լ Տէր Գա ս պա ր ե ան՝ արուեստագիտական՝ օգ­ անգո բծ՝ նստելը եւ պատրաստի ուտելը էէբ %աՐոԳ

լողալով կրցաւ ինքզինքը ագատե լ % նական է Պ* Մ* Պօղոսեան՝ խոբՀբգական ^ դնգա - չունենալ իր բացասական անդրադարձում ը % ՝Ծ ո ւ–

՝Բօպբա օձազգիի տեսակ մրն է որ կը բնակի պետ \, * Մ * էքսէրճեան՝ խորՀրգական ։ լութիլնն ու անգործ՜ութիւնը չարեաց մայր\ն են։
Ակ՝*ո–
ԱՓրիկէի եւ Ասիոյ տաք երկիրներուն մէ^Հ ՚էյերկայ յանձնախումբր իր կազմութեան , Ա ակ ա յն գ բարեբախտաբար ^ պա յմ անների բե ր -
իր
ցաւոր օձի մակա՛նունը կր կբէ 1 որովՀետեւ զո յ դ ն պա տ ա կին՛ ու գործ ուն է ութեան1 ձ " * ^ ^ տեղեկա - մ ամբ մ եղկացած ու յուսաՀատ Հա յը յայտնաբե–

մ արմէն ը զարդարուած է նկարներով որոնք գրական եւ բացատրական նամակ մը գրկեց Մ արա րեց նորից իր տոկունութիւնն՝ ու ձեռներէցոլթիւ–

մը ա կն ո ցն ե րո ւ երեւո յթը ունին ։ 2.3ին Գոնկբէսի գրադարանպետ՝ Տք* ԼոլթՀբր է– նը։ Այնպէս որ այսօր անաշխատ մարդ Հազիւ թէ

Թունաւո ո օձերու մէշէԱ ամէնէ՛ն վ տանգաւո ր ւիընսի : Աաորել կուտանք մեր ստացա՛ծ պաշտօնա­ գտնուի ^ամբարում * աշխատում են ԲՈԷՈՐԼՂ » ՚

ու սոսկալի օձն՛ է ^ ^ " ՚ յ թ բ մահաց՛ու է եւ բազմա– կան վաւեբացման՛ Հայերէն թաբգմանութիւնը : ծեր , անչափահաս , կանայք , բո՛լորր ճգնում են մի

թիւ են իր զո Հերը մ ասն աւորապէս Հն դկա ս տ ան ի Գոնկրէսի գրագարա֊ ապետ Ուոշինկթըն ^ Տ * Գ•՚ գործի կպչել , արհեստ սովորել , վերջապէս մի

ս°է^ ՚ Եգիպաական յ ի շատա կարանն՛երուն ս*է$ Մ արա, 31, 1948 կերպ ՝ իրենց ան՛բաւաբար սնունդը լաւացն ել ։ Ե՛­

մ արդ ե ր բեմն կ ր Հանդիպի ՚Բոպրայ ի պատ կերն ե– թէ նախ քան փռղի փոփոխութիւնը չատեր սեւ

բու , ին չ որ կը նշան ակէ թէ Եգիպտացիները ժա­ Ա իբելի Պ * Տ ատեան , խոբ գնաՀ ատութեամբ շուկայ էին բս^լել^ այսօր ԲՈ էո Բ Ր աշխատանքի
ընդունած
մանս/ կին կը պաշտէ ին՝ ա յ Գ 1 եմ Մ արտ 23 թ ուակիր նամակը որով չծէււած՜ են : (Համրարր դարձել Է խռշք>ր միարհես–

՝Բօսլ ր\ա յ ին Հասակը յաճախ մ ե-ծ է ել ե րբեմն 4 *հոնկ րէսի գ ր աղ արանի հա յկական Հ աւաքած՜ս յի տ ա՛նաց ել 500/՛ Հսյ՛/՛ կօշկակարներ օրական՝ 12 15
էք
մեթրի կը Հասնի 1 գիշերորսակ է , վառվռուն , քանձն ախ ումբիս կազմ ո լթ ի լն ը կը տեղեկացան ժամ քրտինք են թափում է Գնորդները գերմանա­

դիւրաշարժ՜ ու յանդուգն ։ Աովորա բար կը. յարձա­ ինձ X ցի առեւտ րական աներն ու խանութպանն՛երն՝ են ։

կի փոքր կենդա\1 ին\երուն վրայ որոնք իրեն էբՐ Զ ա ւի ազան ա ց ա զգո ւա ծ եմ Հա ք ւծ ագո ւմ ոլնէե– Հայ կինը սով ո՛ք; արա ր ո ր եւ Է արհեստ ուն ի
ցող խումբս մը Ամ ե ը ի կա ց ին եր ու այս ձեռնարկէն ։
սնունդ կր ծ՜առայեն։ ՛Շատ վտանգաւոր է իր ներ­ ի ձեռին* առնոլազն լաւ ձեռագործ՜ Է աշխատում»

կայութիւնը մարդկային բնակարանն եբուն մօտե - Անոն ց Համար քիչ գո բծ ունէ ո լթիլ&ն եր աւելի ո ւնենք նաեւ ըե ՝տան՝իք%ե ր , որոնք գո ր գագործ ո Լ–
նախա -
րը * մասն, աւո րապէս խրճիթներու տանիքներուն պատ չ աճ կր նկատեմ քան այն> ո ր անոնք թե ամ բ են զբաղում , բայց գժ՜ո լարութեամբ են
ծ՜բա -
մէ9 ուր կ՝ ապա սա տան ի երբեմն : ձե ռնարկ կ՚ըլլան ու ղօ բավիդ կբ դառնան գտնում բուրդ ^ բամպակ եւ այլ նիւթեր։

Հ. ՏԷՐՈՍԿԻ Գրի մը , Պ^ոն կրէս ի գր ադաբանին՝ մ է^ Հաւաքելու Ա յս տա րո ւայ գարնան՛ ^ բոլոր տար ազի բկերի

Համ ար նիւթեր՝ իրենց ՝ բնակավայրին։ պա ամ ու - արտադրութիւննե ր ի մ ի^ազգա յիս՝ ցուցահանդէս

թե անտ ել մշակո յթի ^ուսումնասիրութեան Հա - կայացաւ ։ Կօշիկի , ձեռագո բ՛ծ ի ոլ գորգի վերա­

մար Հ բերեալ գործ-երի մէշ, Հայերը իրենց ^բցաԿէսշ

ԿԸ հՆԳՐՈՒԻ ՄԱՏԻՏՈՎ ՋԵՌԱԳԻՐՆԵՐ Զ՛ԷՐ՛ Հետեւաբար 1լ ողֆոլն՚եմ ձեր յայա ար ար ո լ - չունէին:

ԿԵԷ ։ ԳՐԵԼ ՄԷԿ ԷՋԻ ՎՐԱ8 ։ թիւն ր եւ ուրախ պիտ ի ր լ լամ ամ էն կեր պո վ ձեզ Աշխատանքի ընդհանրացումը շատ չարիքների

(8) Լիգոլկները) իրենց Լէոնիտասն՚երը , իրենցԱրիս– պ ատ ո լա կ ան ^ ք&՝ո րո ս առան ց բառ մը *ԼԲՈ *- ° ելո լ

«ՅԱՌԱՋ»Ւ ԹԵՐԹՕՆԸ դի ան եր ը է ա յլ կը նստին ժ՜ամ ե րով եւ օր՚ե րով կր ելաւ սեղանէն՝, տան սպասաւորը որ կը ծ՜առայէր *

վիճին յ կը կռուին ել կը Հալած՜են իենց դաւանա­ Հարցուց ան ատեն թէ՝ է^^է. ^ ր ա մ ա ն ունէր երկ­

կից եղբայ բները կաթիէ ^բ ֆոլՐէ » ^ ^(Լ Ւ՛*^"~ րորդ օրուան կերակրին Համար, իսկ Թո րո ս պար–

ԹնՐՈՍ ԼԵԻՈ՚նԻ ջի , անիմ ան ալի բառի մը մ ե կնութեան Հ ամ ար ։ ղոլթեամ բ պա տաս խան\եց *

հ ե լագա բն ե ր , թէ որ Աստուած տա յ ինձ կատարել Այսօրոլան կերակուրը ո®վ քեզի պատրաս­

իք փափաքներ ս , ոՀ , գիտեմ թէ ինչ կըն՛եմ • բայց տել Հ րամ ա յեց անո ր կը Հարցնես ։ ա

ԳԼՈՒԽ Բ յա յսեբս մ եծ , եւ վիճակս դժ՜ուար ին է * տեսնենք ։ Եւ ինք քաշուեցաւ վերնայարկը , ն՛ախ Բաբկէ–

Այս խորՀրգա^ոլթեանց վրա ք էր երբ ք+արկան­ ն ի ասրէ ոլրելով վարի Հիւրի սենեակը ս/ե կողին մը

ներս մտաւ ։ իսկ քՒոբոս գք՚ն՚քր առանց խօսեցնե - տարած ել ել պառկի լ ոլ մ իշա արթուն քնանալ ։

Ի՚ՆԱԿԱՐԱ՞՚ե Թէ ԴԱՐԱՆ . ու մ իւս սենեակը տանելով Հարցո\ւց թէ ինչ աե– Թէպէտ * աւելցուց նա ժ՜պտելով ^ այդպի -

յ ալ եւ ինչպէս կ* եր ելա կայէրճ բա րձբ պատերէ սի պատուէր մր աւելորդ էր այնրպիսի մարդու մը

ք^այց ան՛ոնք արքա յա կան՝ աբիմն ունէին ե– լաս է բան չէր կրցած՜ նշմար ել ։ համար որ 12 տարեկան սկսա՛ծ էր Հօր եղբօրը եւ

րակնեբուն ^էլՀ) ^ ւ այն։՛ նշանաւոր օրը կբ, յիշէիս ւ Ուսաի առանց ժամ ա՛ն ակ անցնելու՝ իֆան հօրը ամէն պատերազմաց գտնուիլ եւխե լամ ուտէր

•ո ւբ Հա յ ժ՜ողովուրդը սինլքորը, ռամիկբ » շինա - չնթբելո լ . վասնզի արդէն ճաշոլ ժամ տնակը աՀհ - թէ թՀն ամեաց բանակէ շր^ապատեալ միշտ գգոյշ

կանը, ո ը աղ\ն ո ւա՛կան չէր , սը ազատ չէր ք որ ե– Փր էբ » Ա՛Լ իրենք առաւօտուընէ մինչեւ երեկոյ պէ՚ոք է,ր ը լ չ ա լ *

կեղեցական չէր , ոչ Վեստ Ա արգիս ի պէս , ոչ Հբ– դեռ բան չէին կրցեր ուտել ։ Բայց անօթութեան էն Եւ առանց ե բկար խորհ բգակցոլթեան մ տաւ

րաշագործ Գետադարձ կաթողիկոսին պէս , ոչ Կի– Աւելի Հետաքրքիր էր քՒոբոս իման ալու թէ ինչ էր անկողին ու պառկեցաւ , իբրեւ թէ իր Հայրենի

րակոս երէցի պէս , կ՚երթար կը դիմէր Վահ ր՛ամին կերա կ ո էր ի պատրաստութիւնը այս անսովոր տան Վ^աՀկայ բե բդին տղա յ ութեան ապաՀ ով սենեակը

ել անոր քաջութեան ընկերացած ֆարդ ու բուրդ » "՚ դարանակալ ձեռք մը կը նշմարուէր կամ եղած՛ րլլստր , ել քունը թէպէտ քանի մը ժ՛ամ ու–

փախստական ընելէն վերֆ յունական՝ բա՝՛, ակը ^ որ՚ Աւաի կամ կեն աց * ուստի ի9աւ սեղանատուն՛, եւ շացալ վրայ Հասնելու^ բայց վերջապէս այնպի­

Անիի բանա լիներ ր մատնութեան– նշան ձեռքը ^ կու ՛եռ բ ան կը քաշուէր ր սալ » սի տարիքի մը մէ^ օրուան զանազան դիպուած՛ -

գար քաղաքը պահա\նֆելու , եւ ետքը՝ զէնքերը ս բու պա աճառած որ տայուզութիլնը յ ա ղթե ո ին*

թողած՜ յուսահատ եւ լքեալ Աշոտներոլ 1 Ամբատ– Բարկէն Հայրիկդ թէ որ պարագաները կամքին զօրութեան եւ քնացալ •

սերուց Գ*ագիկներոլ գերեզմանաց վրա ք վ°՝ՀՐ^էս՝ ՚ս՝*– ԱքսՀան^են , ես քեղի կ իմացնեմ թէ՝ երբ ինձ սե–

ա * ե յ ուս ութեան՛ արցունքը կը թափէր * ահա ա յգ գսնակից պիտի ՀԲԱԱՍ » էս^1 "՚֊ՐԷԼ ժ՜ամանակ մեր Երբ արթնցաւ գ ինչպէս տղայութեան սովո -

ժ՜ողովրդեան սէրն էր ո ր 1լ ոգեւո րէ բ իմ պապերս բսնտի սովորութիւ^՛ը չենք փոխեր , եւ ո՛րոշ գիտ– բութիւնն էր^ մէկէն ցատկեց անկոզնէն՝ եւ բնա -

եւ յու\ն ական ատելութեամբ ու արդար վրէժ՜խն դ– ցչր թէ ինւձ աւելի ախորժ՜ելի է Հօրս Հաւատարմին կանաբար աԼքբ Գ Բ^ա ուօ խաբուսիկ դրան ք ՝ոբ

րոլթեամ՛բ կ^ելնէին Տօ լաս ի բարձանց վրայ կանգ­ եւ իմ տղայութեանս խնամած՜ուին անուշ Հացն՝ ու աճք շարժ՜ պատի մը կեր՛պարանքը կբ պաՀէր • պա–

նելու աղա տ ո ւթ ե ան դրօշակը յ ել ես այդ սի բար պսնիրն ուտել* քան թագաւորաց չնոբՀեալ խոր– աուՀ անր բացաւ եւ տեսաւ ո ր Բարկէն՛ պարտէզիս

ունիմ եւ կբ զգամ գ ես , որ չէ թէ միայնիմ նախա– 1Իլն եր բ էնեք՛ Հեւ վայելել* ո ւ ն՚ս էհցան : մ Հ V անխռով կր շրքագտ յէր . երիտասարդին ակ -

Հ ար ց Ա զաւակ՛ն՛ եմ , ա յլ օտարականՏունացդրակա^ կերակուրներն լփաիր ռ*– Համեղ Էին առսյն՛ ց նարկին վրայ՝ վեր ելաւ , ել առածին նայուածքը

ն ութեան , որ չեն՝ գիաեբ եւ շեն\ ճանչնաբ իրենց շռայլութեան , գինին ավնիլ Էր եւ պաու ղնեբր. յար եւ նման քհոբոսի՝ խաբո՛ւսիկ դրս^նը եղաւ է

ԾԵՐՕՆՑ

Fonds A.R.A.M