Page 70 - ARM_19-1948_04

- ճ Զ * «ւ *

Ա– Ո ^ Ա Ր Ո Ն ե Ա Ն Ի ՖոսԱսսդի տագՕապիԱ ծսղքեքր կայի մէչ ալ, սակայն Հոն միեւնոյն ատեն Հսկա­

յական յաւելում տեղի ունեցաւ արՀեստադիտա -

է Ա Ղ Ա ք ԱԿԱն ՕՐԱԳԻՐԸ կան եւ ՀողաղործակաՀւ զարգացման մէչ, այնպէս

ԱլֆրԷա Աովի՝ Ֆրանսացի ականաւոր գիտ - որ սկզբնական արտադրողները կրցան աւելի պա­

նա կան մբ ոբ մասնագէտ է վիճակա՛գրական խքն– կաս բանուորներով աւելի շատ ուտեստ ել ապ­

ՏԵՍԱԿՑՈՒԹԻՒՆ ԼՈՐՏ ՔԸՐԶԸՆԻ ՀԵՏ դիրներու, վերլուծելով, Ֆրանսայի ներկայ րանք արտագրել եւ օգնել «ճերմակ օձիքաւորնե–

տադնապբ, զայն կբ վերագրէ բն՛կեբ ա յին խալե ՝- րոլ » յարաճոլն բազմութեան :

Ի– բու անՀ աւա սարակշռութեան : Մինչգեռ Ֆրանսայի մէչ ն՛ոյնը չէ, ճերմակ

Բաղդատելով Ֆրան՛ս այ ի մողովոլբդէն աճ ու­ օձիքաւորներր աւելի շատ են՛, ինչպէս ել իրենց
պաՀանքները։ Եւ Հում նիւթ արտագրողները չեն
«Ե ւ ամէ՛ն աԱ •գամ ՏՀան՚գեղո *֊րէ վր այ քալող մբ եւ փոփոխութիւն բ վերջին 40 տար ւան Բ^թաց–
երկրի
Ագքքէֆանի զօրքերէն աշխատեց էն՝ մեր քէն , մոզովոլրդբ կբ բամնէ ե բեք դա– կրնար Հաս՚նիլ անո&ց տ

ներս ի զ օմանգակել ւ Այս բնդՀանոլբ չփոթի մէջ՝ սակաբգերոլ* Ակզթնական արտադրողներ ք (ա^ Փարիզի մէչ մեծ թիւ մը կը կազմեն այն

բնական է , որ վնասուոզ գիլզեր ՛եղան երկու, կող­ գաբակատէբ , Հանքագործ , ձկնորս , այսէն՚յՀե֊ ա– մտաւսրականները որ անբաւական վճարում կը

մից։ Կրկնում եմ • այս տնաքանդ յարաբերու­ նոնք որ սպառումէ Հում նիւթ կպարտագրեն) , ստանան, կը տառապին աձօթութենէ եւ անգոր–

թեան, այս աւեր ու արիւնի Հիմնական պատճառբ ուզզակէ արտադրոզներք (գործարան եւ փոխա­ ծոլթենէ : Անօթի սղազրիչներ , անբախտ լյրա -

սաՀ մ աններ ի եւ ի ւբ տքան՛ չի ւբ սլետ՚ո ւթեան ա սլա- դրութեան գործաւորներ) եւ ս/ն ո ւզզա կէ արտա­ գրողներ եւն– դրասենեակէ ղրասենեակ կը դիմեն

գայի անորոշութիւնն է ,որ Շ օ ո ք 6 ք 6 Ո Շ 6 Հ » զարդ, տա– գրողներ բ (խանութպան , պաշտօնեայ , գործէ մաշած Հ ազուս Աի1 եր ով , դո բՆ գտնելու Համար

վւ արա խտարար , չկամեցաւ կարգադրել ։ Տանուն մարդ, գրտսենեակի քաբտուգար , արՀեստալոբ խեղճուկրակ վճարումով, մինչ գրասենեակները

իմ կա ռա վա ր ո ւթ ե ան եւ մեր մո ղովրդի՝ ես վճռա– սեղանաւոր եւն • ) : չափաղան ց խճողուած են արդէն : Ֆրանսայի մռ­

աէս յայտարարում եմ, որ գիտակցաբար կամ Տնտեսապէս աո ողջ մոգովոլրդի մ բ ճակա­ ղով ուրդի՛ն թիւր կայուն՛ է քսան տարիէ ի վեր ,

անմիտ վր էմ խնդրո ւթե ամ բ Թաթարների կարգեր տագիրք կախում ունի այս երեք խո ւմ բեր ուն Հա– բայց զրասենեակի պա շտօնեա՛՛ եր ո լ թիւր տարա–

տեղի չեն Ոէձնեցել* վնասուել են այս անՎեբ^ կ բ– մ եմ ատութեն էն , սա՛կայն Ֆրան սա յի մ էջ գիծ է պայման աւելցած է, եւ Հաւանաբար երեք անգամ

ռիւնեբի մէ^ թաթար գիւղեր , բա յց նո յն քան եւ դուրս ելած են այս խումբերբ ։ աւելի քս֊զաքացիներ կ՚ապրին Հանրային սնտոլ -

աւելի Հայ գիւղեր , որոնք ոչ միայն աւեբուել \906թ ՖրստՆսայէ մէչ 10 միլիոն– Հոգի կ՛ալ– կէն : Հարիւր Հազարաւոր այրեր եւ կիներ բեռ

այլեւ բնակի շներ բ կոտ ո բ ո ւել թաթար բան գանե­ խատէին Հում նիւթի աբ տ տ գ ր ո ւթ ե ան , եօթբ մի– դարձած ՛են այսպէս։

րից (Հրոսախումբ) ։ Յուսամ ձեր ներկայացուցիչ լիոնճ ուղղակի ա՚ րտադբութեան ել չ ո ր ւա լկէ ս մի­ Գինեբու տարապայման բարձրացումը, սեւ
անյաչոզ
Պ* Վաբդրոսլ ձեզ Հաղորդել է այն սարսափելի լիոն անուղղա՛կի ա րտադբո՛ւթեան մ էջ : շուկան, ապրանքի բաշխումի գրութեան
շատեր
կ ո ա որ ա հ ր , որ ին են թ ակա յ եղան Աբէէի , Նուխու , Ա քսօր կաց ո ւթիւնբ Հ իմնռվին– փ ո խ ո ւած է է բաշխումը , այս բոլորը պատճառն.եր են որ Հո–

Նախ իջեւան ի , Ագուլիս ի , աւելի վազ՝ Բագուէ եւ Եօթբ միլիոն Հոդի լծուած են Հում նիւթէ արտա. արՀեստականօրէն՛ Փետուին արտադրութեան

Հյամախու Հայերբ։ Նուխում եւ Աբէլում մենք ՛ու­ գրութեան , վեցոլկէս մէէէոն ՚ոլգզակէ արտա­ սանւքին մէչ, ապրելու Համար :

նէինք 60 Հազար Հայեր, այսօր գրեթէ մարգ չի դրութեան , էոկ վեց մէ լէոն վեց Հ ա րէ ւր Հ ազաբ Ւ վերչոյ արդիւնքը այն կլ բլլա յ որ Ֆրան սա
յոլսաՀատօրէն
մնացել, Բագուի ագէտբ գիտէք, ուր մենք 28 Հա­ Հոգէ կբ ներկայա՛ցնեն երրորդ դասակտրգբ , ոբ ել բնակարանի կը պայքարի ուտելիքի, ած՛ուխի

զար մարդ կորցրինք Հ կբ կոչուէ «ճերմակ օձէք» ։ Համար , բայց աՀագի,ն յաւելում

- Այգ փաստերն ինձ յայտնի ՛են ,պատասխա^ ֊ Ուր էշ խօսքով 1906^1՛ 80 առ Հտրէլրբ 1լ ա ր– կը ցուցն՛է ուրիշ արտադրութեա՛ն՛ց մէչ , լրա–

նեց Լոբտբ՝ վերցնելով առՓեւի փաստաթզթեբբ՛. տադրէր ուտելիք, Հագուստ , ածուխ ել բնակա­ ղի.ր , զբօսանք , պաշտօնէութիւն X

նայեցէք , աՀա ա յստեգ շա րքո վ ն շանա՛կո ւած են րա՛ն եւ 20 առ Հարէւրր կ՚ապրէր էր խելքով ։ Եւ քանի որ ճեմարան՛ները ել բարձրա՛գոյն՛

յարձակումն՚եբբ եւ Թաթա՛րների ել Հայերի։ ԱՀա Այսօր մէայն 66 առ Հ տրէլրք կ՚աշխատի ճարե­ դպրոցներր թերուս մտաւո ր ա կանն եր կ՛արտա­

Ղ*եկտեմբեր ամիս բ ՝ Հայերի ան՛վերջ յարձակում­ լու Համար Հում նիւթ, իսկ 34 առ Հարիլոբ կ դրեն՛, մրցումը աւելի կը սաստկանալ ճերմակ օ–

ներ,– Լոբտբ կարգաց շաբանբ, եւ աՀա վեր­ ճգնի ապրիլ իբ մ տային կտ ր ո զ։ ւթ ի ւևն *յրով ։ ձիքաւորներուն միչել , ղոբծեբը կ^ր նաւազին , աշ­

ջում թաթա՛րական պաշտօնական զեկոյց , թէ 300 ՛Լեց ՚^էէէ"^՛ ՛Լեց Հարիւր Հազար «ճերմակ - խատավարձը կ՚իչնէ , մինչեւ որ կաոավարութիւ—

թաթար գիլզեր ՛են աւերուած ։ օձէկաւորներբֆ շատ մեծ բեռ են Ֆբանսա՚յի Հետ.. նը Հարկադրուի Հսկողութիւն Հա՛ստատել :

Անշուշտ բարձր Լոբտբ կբ Համաձայնի , որ զՀետէ X •ու ւ/ւ զ ււ զ արտադրիչներուն Համար ։ *Իր՚եթէ աղետալի են* ը՚-՚կերային այս փոփո -
խոլթեան ց քաղաքական
թաթարական պաշտօնական՛ զեկոյցք ենթակայ է ^յԳ"էէ"է փոփոխութիւն– մբ տեսանք Ամեբէ– ւանաքնեբը ւ ել տնտեսական Հետե—

ծանր չափ ազան ցութ եան , աս աց Պօղոս փաշան :

Այո գ ի Հա՛րկէ , բայց մնացածբ մեզ գրում ճերմա՛կ օձիքալոր մ իչին դասակարգը, .ոբ կը

է Վարդբոպբ։ կրկնում եմ, մինչեւ Ղ՝եկւ եմ բեր ռւաք թէ Հնարաւոր Համարեմ զէնք ու ռազմա– վարէ նաեւ քաղաքական կարծիքր, ազգին, ամէ–

Թաթաբնե բն են ն՛ախա յարձակ եզել , բա յց այն մթե րք Հասցնել ձեզ ։ քց% դրում եմ այդ ն՛կատի նէ)ն, լե զո լան է խաւն է : Ա՛ ստուգութեան– էբ

Հետեւ վերջիս տմիսներբ միշտ Հ ա յ ե բ բ ։ ԱՀա առնէք ։ զգաց ումբ ա րտտյա՛յտռլթէւն՛ կ բ գտնէ Ազգ * մո–

այս ցանկբ Հ Եւ յետո յ , փոխելով իր խիստ տոնբ , աւե լա— գով էն ե լ կառավարութեան մ էջ , ոբ ո ւն՛ տեւական՛

ցրեց մպտալով * տագնապներ բ կբ ցոլացնեն մ է լէ ոն աւո բն՛եր ո ւ

Բւսրձբ Լորտ բ յուսամ ստացել է Ագո ւլէս է Ես շատ եմ ցալում , ււ ր ստիպուած եզա ք ա ձկութէւն բ ^ մ էլէոննեբ որոնք ի րա կան՛ արմատ
չունին ։
Հայ ա զգա բն ակո ւթե ա՛հ՛ սարսափէ լի կոտո՛րածի այս խիստ տոնով խօսել է ք(քն գր ում եմ Հաւատա լ ,
լո ւ,րբ , ոբ տեգի է ունեցել Յունուաբից յետոյ, ւս–
ոբ ես շատ բարեկամ եմ ձեզ Հւ եթէ այսպէս թօսե­ Ֆրան սա յի արտագրութեան ումբ կր՛նայ աւելնաք
սացի ես :
ցի , պարզապէս ձեզ ճշմ ա բ տ ո ւթ ի ւնն ասելու Հա­ մ իայն նոր մեքենաներով ել ն՛որ ա ր Հ ե ս տ ա գի տ ո ւ–
ճշմարիտ է, այդ. մէկ փաստից գուբս , վեր­
մար էր ։ կարծում եմ , բարեկամ բ պէտք չէ ճբշ– թեամ բ ։ Այս շաՀաբկումբ , անոր դրամբ մամա—
ջերս միշա Հա՚յե րն են ն՛ախա յարձակ ։ Ես այս ա–
մարտութիլնք թագցնի : նա կին կբ ճարէին միջին դասակտրգբ ել գէլզա.
ս ո ւմ եմ ձեր շաՀեբի տեսակէտից։ Ես կբ կամեն.ա–
դուրս եկանք : ռէն , էրենց խն ա յո զո ւթ է լննե ր ո վ ։
Ա՝ի , .որ այս պաՀու\ն , երբ ձեր Հարցբ մտել է շատ
Տեսակցութիւն բ տեւեցե մօտ 45 Բոաէ 1 "թէ* ՛Բանի միջին զ ա ււ ա կար զ ր քամուած է այ լելս
սուր շ բջան , եւ երբ այնքան դմ ո լար ո ւթի ւնն ե բ
րն թացքո ւմ նախարարի ել է մ մէջ ամ են ած ան ր չի կրնա՛ր դք. ամ խնայել , արտադրական ձեռնար -
կան մ ան դատի ( Հոգատարութիւն) Համար, գոլք
ւԼէ^էԼ աեզԷ ուն եցտլ X կներոլ մէջ շաՀա՚գործելու Համար , էոկ գիւզա -
նորեր բ չստեզծէք։ Գոլք գիտէք, որ ոչ Անգլիտն ,
Տ ո ւն գառն ա լո վ ՝ փաշան աո ա 9ա ր կ ե զ է սկոյն ցին այլեւս չի գներ պարտաթուղթեր եւ աբմե–
ոչ Ֆրանս իւ 1 չ Իտալիան եւ ոչ իսկ Ամեբէկան
Հեռագրել Եբեւա\1։Նա խէստ կոտրուած էր եւ շատ թուղթեր , ն՛կատի առնելով թղթադրամին ար -
կամեցան ձեր մանգան բնւդոլ$ել։ Յ՚ոյսներս Ազգե­
յ ուստ Հ ատ ։ *կր .
րի Լիգան է ։ Լաւ չէ, որ ձեր յաբուցտծ այս նոր
Ես փորձեց է սրտապնդել ասելով , որ Լորտ ԱՀա թէ ինչու կա՛ռա վաբո լ թ ի լնբ Հարկա­
դմոլար ութիլննեբբ պատճառ դառնան՛ , որ Ազգե–
Բէ Լիգան է լ մերմէ։ Այսպէս չի կարելի , դուք մշ­ ^՝ / յ / 7 ԳԸ֊՝ս է յ ա յ ա ՚" Ր Ր111 7 7 ՚-է^ եան տակ թագն ո ւա ծ է դրուած է միջոցներ ճարել ամերիկեան օգն ու–
քազա– թեամբ
տական կռիւն եր ի մէջ էք : անշուշտ ոք պարզ բար՛ ե կամ ութ է ւն , այլեւ ել իր սեվւական ե լե ւմուտքոՎ , գոՀացնե -

քական նպատակ։ Աւե լաց րէ, որքան ՛ել այս բոլո­ լու Համար պաՀանջբ :

- ք* ա ր ձ ր Լ՛ոբտբ գիտէ անշուշտ , պատասխան­ րք ցա՚ւալէ լէնէ , դարձեալ աւելէ վատ չէ , քան Այ" տարուան ֆրանսական կառավարութեան

վեցի ես , որ կռո լախն ձոր բ մեր Հոգն է ։ ՀՀանգե– սՀքն լուր երք., ոբոն ք Հ ա սնում են մեր կոտորածնե­ 450 միլիառ ֆրանքի

զու^րբ Հայ է, %Հւ արաբազբ Հ*ա լ է ^ Նախ իջեւան բ րէ մաս էն X արտակարգ ն՚ախաՀա շիւր

մեր երկրի անկապտելի մա՛սն– է Հազպար տարուց ի Փաշան , մէշ՚տ շատ կոտրուած, պատասխա— ազգային վե բա շինութեան Համար՝ Հաւասար է

վեր ։ Բնական՛ է, երբ թշնամիներն աշխատում են նեց , թէ էմ սառնաս րտութէւնբ նրան զարմացնում Գրեթէ կանոնաւոր ելմտացոյցին կիսո՚լն :

գրաւել մեր երկիրբ, մենք ստիպուա՛ծ ՛ենք պաշտ– է 6է ^ՕԱՏ 2 ^ 6 2 1*€թ1^6ՈՈ€ Յ Տ Տ 6 2 Տօ11 ՚ . Ա.1" Հսկայական գումարը կր ստացոլի մեծ

պանոլել ինչ եւ լինի ։ ԱՀա այն Հեռագէբբ , որ փաշան թելադրեց , քանակութեամբ թղթադրամ տպելով, ինչ որ կը

Զեր շաՀ բ պաՀանջում է իւ աղ աղ եէ^ել, ոբպէսզէ մեր երկս է ստո բագբութեամբ Երեւան ցամքեցնէ դասական շաՀար կումի բն՛ական աղ–

այլապէս մենք չենք կարոդ ձեզ օգնել, չենք կաքոգ զրկենք : բիւրը:

Հեզ զէնք ու ռազմ ամթերք Հտյթտ յ թ ե լ , որովՀե–. ԽաաիսեաԹ^ Վայւչսւպէսւ Էրհւան, Այս կացութեան առչել Ֆրան սան երկու ելք

տեւ դուք այն գործ կ^ածէք Թաթարներ ի դէմ : սոյնք Լորտ ՝ի՝րրզրնր՚, քօորասլէս /"ԼԳ~ ունի , մէկը այն է որ աւելի Ֆրանսացիները գործի

Այս ասելով^ Լորս ՝$բրգրն վեր կտցաւ, ներո­ ուած ենք իմանալով որ, րոտ իր տեղեկութիւնե­ լծէ , միլսր՝ աւելցնէ արտադրութեա՛ն կա՚րողոլ -

ղութիւն խնդրելով^ թէ զբաղմունք ունի։ Եւ ար– րուն , Հայ խում բեր, Գր^/ի) Համաղասաի եւ թիլեր անոՀց որ տակաւին գործի վրայ են՛։ Մօ­

գէն ոտքի է թ ֊ ք , երբ ես ասացի . ՝ք՝իւլխանղանեա\ի կողմ է ղեկավարուած , վերէ^ի տիկ ապաղայի մը Համար թերեւս դժուար է ա–

-— Բարձր Լորտի ուշադրութիւնն եմ Հրա­ ամիսւ՚երու րնթաոքին յարձակած ՛ել աւերահ՜ են ւելցնել աշխատող ձեռքերոլ թիլը; Ընկերային

ւիրում ա յն՛ Հ անգա՛մ անքի վրա յ ^ որ. ամէն անգամ բազմաթիւ թաթարական ղիլզեր : Ջարգերոլ տեսակէտով դմուար է վեր ի վայր շրթլ գործա­

երբ մենք զէնք ու ռազմամթերք ենք խնդր՛ել, մ ի– պաշտօնական ամբաստան ութի ւն կայ։ Մեղ կան– րա՛նէն ել աղա բակէն։ ղրասենեակ ել խանութ

ամամանակ խնդրել ենք ել Ղ՚աշնա կիցն երի կամ խազգուշաոոլղած ե՛ն՛, որ եթէ իրերու այս վիճա­ չուելու Հոսանքը։ ՛Բոա ասան տարուան կրթու­

&"ԳԼէայ է զինուորական «միսիսն^ գրկել տեգում կին վերշ չդրուի եւ եթէ Հրաման ա տար ութի ւնբ թիւնը եւ կլիմա՛յի փոփ՛ոխութիւնդ այնպիսի մթ­

Հե տեւելու մեր գո^ծ ո գոլթի ւնն երին , ոբպէսղի չառնուի վերել յիշուած ա յգ երեք անձ՚\՚աւո,քւ ու– նոլորտ մը ստեղծած են որ ճերմակ օձիքաւորներր

մեն ք ան ար դ ար ^ ան ի բալ գնաՀ ատ ո ւմն երի ա ո ա ր - թիլններոլ ձեոքէն , մեզ պիտի մերմեն ղէձքերոլ ՛նուաստացում պիտի նկատեն Հիմա ընկերայի՛ն

կայ չդառնա՛նք։ Ես շատ կր խնգրէի, ոբ Բարձր Հայթայթումը, եւ մենք պիտի կորսնցնենք ամէն ԳԻԲՔԻ փոփոխութեան ենթարկուիլ, երթալով ձե­

Լորտբ զէնքի ու ռազմամթերքի խնդիրք չկապէբ օմանգակութիմւ եւ պաչտպա՚Լ ութիւն•՝: Ձեզ Հա– ռական աշիսատա՚ն քի ՚1.–ւ,լիրոլի/ , որքա՛ն ալ ճար­

Հա յ - թաթարական յա բա՛բե ր ութ իւննե ր ին ։ Գ"Րգելով այս ազդարարոլթիլն ը , որուն ծանրա– տարութիւն պաՀանչէ։ Նոյ՛՛), իսկ գերմանական

Պօղոս փաշան, որ մինչեւ այգ կամ լուռ էր, կչոութիւնր չի կրնար չափազանցուիլ վայրկեանի ոմբակոծոլթիձնները ել անօթութիւնը չկրցաԿւ ա–

կամ թարգմանում էր,եբբ Լորտբ խօսում էր անգ­ երբ մեր Հայրենիքի բախտը պիտի վճոոլի , գաբակ զրկել ճերմակ-օձիք Փարիզցին :
լիերէն , ասաց արտաղրոլթիւ–
Հարկադրաբար կը խնդրենք ձեռք առնել ամենա^ Կ\ր մ։ այ , ուրեմն , աւելցնել

Բարձր Լոբտբ կկրր կակմամենենար անշուշտ, որ վճռակադ՝ • միջոցներ՝ վերչ՝ տալու Համար կացու­ ՛՛՛Ր՛՛ Այստեղ ալ դրամագլուխի Հարց կր ծագի :

ա քս զրո յցի մ ասին Հեռադր էինք կա ո ա վ ա ր ո լ - թեան մը, որ կրնայ աղետալի դառնալ եւ անկա­ Ե՚կրոբգ տ\իսարՀտմարտէն շատ տարիներ առաչ

թեան : րելի դարձնել մեր պաշտօ՛նի կատարումը։ արդէն ֆրանսական ճարտարարուեստր ինկած էր :

,Ար , անշուշտ ։ Կրկնում եմ, մինչեւ Թա­ Այո Հեռադիրն ինքը փա՛շան ստորադրեց ու Ֆրա1ստցի զո րծարանատէ րնե,է< բ չափազանց

թարների ջարդբ չդադարի եւ այգ երեք «շէֆ»երբ մեկ՝ եց Փարիզ նոյն օրը : սլաՀպանողական են, քիչ ա՛նգամ նոր մեքենանւեր

չՀ եռան ան՛ զին ոլորակ ան ղե կ ավար ո ւթի ւէնից , դմ– «Մնացեալը յաջորդով) կը գնեն Հիներոլ Հետ, դմուար պ՚բնդունին ա ր–

Հեստաղիտական նոր գրո լթիւճներ :

Fonds A.R.A.M