Page 298 - ARM_19-1948_04
P. 298
ՄԻՋԻՆ ԱՐԵՒԵԷԲԸ ԻՐ ՀՈԳԵՐՈՎ ա֊՜աաաա ԳԵՂԱՐՈՒԵՍՏ
ՕՐՈՒԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԻՆ ՀԵՏ
Գարեաւ ԶիԱաաաԱի մասիԱ ԼկՑԼԱՅԻ ՊԱՐԻ ԵՐԵԿՈՅԹՆԵՐԸ
ՄԱծԱ Սուէխպ ռաէսը
ևքեկ ե ւ այսօբ •քիւրտ պարուհի Լէ յլ՛» Պետբքսան, միշտ
Համաձայն Չինաստան ի րոլշեւիկ ղեկավարին թարմ եւ կայծկլտուն, դարձեալ կր վերակենդա
բացատրութեանց , այն շբջաններր որ կ^ենթար - նացնէ Արեւելքի բոցավառ երկինքը Փտրիզի թա
կուին Համայնավարութեան , Հողայինէ՛ բարենռրո– . տերաբեմերուն վրայ ••
դումբ, կուսակցութեան ծր ագր ինանկիլն՚ա քա բ ր կր Հնդիկ եւ ՀոլաՎտակաւն գաղութներէ ընտիր
Անցեալ տարի երր Մեծ՛ն Աուրիոյ Հարցբ Ա ե– կազմէ % Բարենորոգման Հետեւանքով, մեծ Հոդա– պարող։ եր , այս անգամ ճոխ յայտադրի մր վա~
ղանի վրայ կր դրուէր, Թուրքիս յ արտաքինի նա աէրերբ, մէՀեաններբ, սրբավայրերր, վանքեբբ
խարարութեան –ըլգՀ * քարտուղար Ֆէրիտան ՝Բէ– դպրոցն երր եւզանազան Հաստատութիւնն երբ ղր յելքր կր խոստանային խայտաբղէտ Հասարակու
Հողր Հ ա ՜՜ թեան , ո,ր կր լեցնէր կա այսր է .ի վ՚՞Հրիկ թատ -
մ ալ էրկինի ոլդելո բութիւն բ գէսլի Ամման, պարզ կուեցան, իրենց Հողային իրաւունքէն։
զուգադիպութիւն մր չէր անկասկած ւ Արդարեւ, յ ւասար բաժնուեցաւ ։ Միեւնոյն սկզբունքով բաժ րոնր–. Ջախող ընտրութիւն մյլ այս, ոչմէ շատ
Ապաալլա թագաւորի Անգար, ա ա՚ յցելութիլնբ նուեցան նաեւ կենդանիներբ , աուներբ , գոլձծիք– բան աո լմեց Լէ յլայ ի պարի երեկոյթներուն շար
(Յունուար 1948) կնքոլյս)ծ նք>ր Համաձայնութիւն– ներբ, եւայլն ։ Հողատէր ին ալ , միւսնե րոլն Հաւա քը իր ամբովտկաՆ գեղեցկութենէն : Ցայգաթի
ներբ, աարա կոյս չեն ձգեր , թէ դի լան ա գիտա կան
Հանգամանք ունէին այդ խօսակցութիւններբ ; սար բաժին մր տ րո ւեցաւ : Հողե բու այս բաժա թեռներուն շուքը չէր արտացոլար տեսարանին
ն՛ումր իսկական ^յեղափոխութիւնդ մր եղա\հ է : վրայ եւ մենք բոլոյ՚ս այնքան մօտ էինք բեմին , որ
ԱպաալյաՀ թագաւորին՛ Անդաբա այցելու - Նոյն աղբիւրին Համաձայն , Չինաստանի Հա շատ անդամ դպրոցասրաՀի մը մէչ տրուած Հան֊
մայնավար կուսակցութիւն բ թերեւս միակն* է ամ–
թեան առթիւ, արծարծուեցաւ Համա իսլամական Րողջ աշխարՀի մէջ որ կր ձգտի քաջալերել դրա գէսի մը տպաւորութիւնը կ՝ունե1 այթք . . .
մատիրութեան զարգացում բ ել ան Հատական նա
միութեան մր գաղափար ր։ Մեծ՛ն Աոլրիա՝ նախա– խաձեռնս լթիւնր , տնտեսական գետնւի վրա յ ; Իբ Հմայիր էր Զերեվէնինի տեսական– պարը, զոր
րեւ յետամնաց երկիր՝ Չ ին աստանօր պէտք է որ
քա յլր այս նշանալո ր մի ութ հան ի րագործմ ան , ստեղծէ ճարտարարուեստ մր , եւ իր ներկա յ աս կաքաւեցին Ռիւթ Պերկներ, Պաքի Եալի ու Եաը–
կոչուած է ստեղծելու Արեւելեան խմբակցութիւնս նա\ մեծ շնորհով եւ վայելչութեամբ : Ինտրա
մր , որուն շաաադովյլ կր Հան՛դիսանայ Անդարա X ՛րամաճո ւօ մեզվ, ոգեկոչեց Պալիի «Թիթեռնիկի
Այս ուզղութեամբ՝ յատկանշական կր նկատ - պա– ը» : Հ՚՚զիկ պարողը իր ներզոր աւիշը քամեց,
ոլէր , թուրք կառավարութեան այն ոբոշումբ ,՝ ո– տիճան ին վրա յ , միա յն դրամ տ տ իր ո ւթ ի Լ.*՛ ր կրնա յ .այդ երիռնիկ միջատին թռչկոտումներուն պատ
Հ՛ով իսլամական կրօնքի ուսուցում ր կր վերա– իրեն օգնել ։ րանքը տալու համար մեր աչքին Հ
Հ աս տա տ ո ւ֊էր Թուրքի ո յ րո լո ր վա ր ժարանն եր ուն Ամբողջ գրաւուած շրջանին մէջ, օրուան նշա « Զք"–լԷյաայի հարսնիքը», ստեղհագործու -
մէջ՛ քիատիօ - Անդարա գ արաբերէն բաժնի զեկու
ցումն, երոլ բն թացքին , բազմաթիւ ան գամն եր կբ նաբանեն է պաշտպանվել եւ ղարգանել արտադրու թիւն Լէյլա Պետրխանի , վերակոչում մըն է հա
Հաղորդէ ր տյս ո րո շում բ , շեշտելով թէ Թուրքիա
կբ մնա յ Հաւատարիմ իսլամ ականւ կրօնքին • թիւն ր Հ Համայնավար կուսակցութեան ՀրաՀանգ– րեմական բարքերուն: Թաշկինակի պարը, յասմի
՚^^ՐԼՀ ^Ր՝ գա ա ա պա ր տեն արՀե ստակցականւ միու - կի եւ զանազան ան\ուշահոհութիււձեչ՝ու Բոյրը^
թ իւննե րբ «իբրեւ ձախ Հակումդ ունեցող, եթէ թմբուկներու խաղերը եւ իննըսոլնեւինը դըգ -
Թուրքի ո յ րն տ բ ո ւթ ի ւն ր Պ աղե ս տ ին ի Հաշտա բանուորն երբ ճնշում բան եցն<են՝ աշխաաավարձրր ոլանքներու ծեքծեքումները , փոխն ի փոխն կը
րար յ անտ Տն՛ախումբին մէջ, տեղի կուտայ զանա բարձրացնելու. Համար , ինչ որ կր վնասէ արտա պարզուի'1 \3ամեայ իշխանուհի Զի^լէյաայի առ–
զան մեկնութեանց : քաղաքական, դիտողներու դրութեան ։ Ամէն կեր՛պով կբ քաջալերս ^դրամա չեւ, որ կը մտնէ հիմէէի սեմէն ներէ, իրեն 1 ՛ուիր՛–
կարծիքով, Թուրքիա ուժ պիտի աայ արաբական տուներու օժան գա կութ իւնբ նոր ճար տա րա րո լես– ուած մուճակներով։ Սիրային գերութեան այս
տեսակէտին , ս ի րա շաՀ ելո լ Համ ար արաբական տի զարկ տա լո լ Համար ։ պարը զարմանազան խռովքներ 1լարթնցնԷ %
երկիրներու բարեկամ ութ ի ւնբ, ի խնդիր Համա իս Գրաւուած՝ շրջանն՛երու մեծ քաղաքն երբ դրա– Հլդիկ հռչակաւոր պարողը դարձեալ բեմի
լամական միութեան։ մր : կարդ մբ ծսձնօթ գրիչ մ ատի բտկան Հ ան գամ ան՝ ք ուն– ին իրենց առեւ– վրայ է։ Մեղմ ել հան՛դարտ ձայնով մը, որուն
ներ Թոլրքիո ւ բնտրութիւն, բ կր նկատեն բարոյա– տ ր ականւ դրա սենեակով , դրամ ա տուն ով , մասնա– կ՚ընկերանան իր պարադծումները , ան՛ մեզի կը
կան յաղթանակ մր Անգլիոյ Համար։ Փարիզի կի– լոր դործաաունով, խանութով : Հոն՝ ապ բացատրէ իր հեղթակած մէկ պարը. «Աիդայի
ս ա սլա շտօն ական՛ եւ֊ լաւատեղեակ °Ր^ԼԱ^ՅՐ^ ՚^ԼԼՀ րող Չ ին աց ինեվէբ զոՀ են որ՝, տեղականէ *1ԱՐ է*1 առեւանդումը» է Պահ մը ետք, այս հովուեբդոլ–
Մօնտ» կր գրէ* ՀձԲրիտանրական տեսակէտ բ, որ թիւններբ իրենց գոբծբ կբ դիւրացնեն ։ Գրաւուած թեան դբույյւղնեբը կը պատկերանան մեր աչքին ,
կբ պաշտպանէ ր կոմ ս Պ եբնա դո թ ի ծրագիրբ , կբ շրջաններուն* մէջ ամեր իկտցի միսիոնարն երբ զար տարաշխարհիկ հէքեաթի մը բովանդակ հմայ -
նպաստաւորս լի նոր առաւելութեամբ մ ր* Թուր մանքով տեսաոծ են թէ գիւղացիին գնելու կարո - ք"վը ••
քիս յ րնտր ութեամ բ՝ –ինի » ա գտարբաար ղութիլնբ աւելցած է։ Չիսացի Համայնավար վա– (Հավաւի դեղանի իշխան-ոլհին երիսնիկ կեանք
յան՛ձն՛ախումբին մ է 9 , իբրեւ իսլամ պետութիւնդ րիչներ ք Եունանի մէջ Հրապարակաւ յայտարարե մը կր վարէ իր ամուս րն ին հետ, դիւթական ան -
որ զանազան կապերով միացած է Անդր յո բգանեան ցին թէ Նան քինի վերջնական անկում բ մէկ տա - տառի մ ը խորը • Մ ի^ չ հէԻ""՛" Ո՛ ամա զբաղած է
միապետութեան» ( 1 4 Գեկտ . 948)։ րիէն կ՝ամբողջս/ն այ , փոխանակ \ 95 1 ին : Անոնք իր սերական ընկերուհիին փափա քած ոսկեզօծ եղ–
Ա ազեստ ինի եւ Մեծն Աուրիոյ Հարցին Հետ ա ւե լս ո ւց ին թէ այսսւՀ ետեւ Չինաստանի ժողո - չերուն որսա քու , սագա յէ լապետը կր խաբէ դե–
զուգրնթաց , սպասելի է որ Արեւելեանք խմբա կա վոլրգինւ Հազա տ ա գ ր ա կանւ կուսակցութիւնյր՝^ Լ Հ ա– գոլՀի՚Ն ել կր փախցնէ : իշխան\ քհամա՚ վերադաբ - •
ցութեան եւ Հ ամ աի ս լամ ական, մի ո ւթե ան եր աղ ր մ այնավա ր բանակ ) դեր ադա սէ կառավարական բա ձին– կ՛իմանա յ եղելութիւնը թռչունէ մր, կ՚երթաք
ա ի ծ ար ծ ո ւի կր կին , ու սրտագին նոր կո չի ր ուղ նակէն , թէ քանակով եւ թէ որակով Լերկու մի առեւանգիչին՛ բնակավայրը եւ կը փրկէ իշխան ու
ղուին ի ն սլա ս ա \յ դի պա ո ս Անւդրյո ր գտնան - լիոն ինբ Հարիւր Հազար՛ կանոնաւոր զին՛ուոր , ա– հի Աիղան :
Աէուտի Արա բ իա Աոլրիա Իրաք իրանք ռաւել մէկ միլիոն՝ քաղաքապաՀ զինաւոր , ի"կ կա Ինտրա քամաճոյօ ՜ճշմարիտ տիպարն է ի,ր\
Փաքիսաան Հսկայ միութեան մր, որուն միա ռավարականէ ղօրքր մօտ երկու միլիոն Հորս Հա ցեղին; ճավայի այս սխրալի հէքեաթը պարեց
նալու Հրաւէր ստանայ Հ ա լա՝ ն ա ր ար Աֆղանիս — րիւր Հազար է) : մեհենական կշռոյթով մը, ա չքեր ուն մէչ դնելով
ա ան : Համայնավար բան՚ակր կ Ղ՜ամբողջովին/ Ա իր ներքին աուայտան-քՂ երր , մինչեւ իսկ կռիւի
Այս առթիւ , պէտք չէ անտեսել նաեւ , յուշա մ ուած է կամաւորնեբէ : Այս բանակբ ազգային՛ եւ տեսարանը գեղեցկացնելով շնորհալի արուեստա
րարի այն՝ մեծ գերբ , զո ր կր կատարեն Մեծերր ,
գիւղացիական Հանգամանք ոՀ ի , իբրեւ Հակա - կանութեամբ մը։ Նամիշտներու երամի մբ միչեւ,
փ ՔՐՈ պետութեան ց մօտ , եր բ Հ արցր կբ դառննա յ
ս ութ իւն այն՝ կառավարական ղօբքին՝ որ կէս - ա–
անշուշտ , Աեւ Ոսկիին շոլր^ : ւաաական կբ Համ աբուի % Ազատագրական բանա -
կր^ (՚^ՔՂՒ՚^Ք ^ԼՀ գերազան ց է շարժուն պատերազմի
Ա յն խուլ պա յքարր որ կր մ ղուի կէս գարէ ի
մէջ : Իր կազմակերպս լթիւնբ գնաՀ ատուած է նո յն Գերմանիա գա ցած է պատերազմի արուեստին մ էք
վեր Մեծն Աոլրիոյ եւ Ամերիկայի միջել քարիւղի իսկ օտարքն։ երէ * իր վարիչն երբ կր Հսկեն բաբե - կատարելագործուելու; Առա չին օրէն համայնա
տ իր ացմ ան Համար , կբ շար ո ւն ա կ ո լի տակաւին , կաբգութեանէ : Այս առթիւ Հետեւեալ ՀրտՀա՚նդ - վար եղած է ել տիրացած մարքսականութեան :
եւ այսօր՝ եր կո լ բա ր եկա մ Հսկաներ դէմ դիմաց ներբ տրուած են ղին. ո ւո րնեք ուն * «Պէաք չէ որ Բոլոր վարիչները արդիականութեան եւ Հն-ոլ -
անզիջող են այս Հարցին Լոլ֊րջ՛ Այս ուղզութեամբ թեան խառնուրդ են, ել քաչածանօթ չինական հո
ոչ ասեզի մր ել ոչ ալ դերձանի մր. ԳաչիսՖ , <Հ.գիւ–
ուշագրաւ է Մեծ։ն< ք*րիտան իո յ Հդիլանւ ագիտակտնէ ղին; Միայն Լիա ՓօՋէնկ միակն է որ զթ՛ուռ րա
ղերր մի աղտոտեր» : « Կին երր Հանգիստ ձգէ» ;
ամլու թիւնր^ , որ կար՛ծես այն ա պ ա ւո ր ո լթիւնբ կան՝ ուսումը առած է քիոլսիոյ մէչ։
Կբ Հաւաստեն թէ Համայնավար՝ բանակբ որ
կր թողոլ թէ շաՀ ադր դաւուած^ չէ Ա է ուա ի Արա րի Ոք ել թէ զէնի–
քարիւղով ելէ օգնութիւն ստացաէծ չէ քհուսերէն Մ • Նահանգները տակաւին ճշդած չեն իրենց
: Մօտ ապագան, ցոյց պիտի տայ ան - ԳԻՐՔՐ համայնավար Ջթաստանի հան՛դէպ ել կր
քերբ մեծ՜ մասով չինական են :
շուշտ թէ Ամերիկայի Մերձ* Արեւելեան* քարիւղի
Բ" լո ր զինուո րական գ լիւ ա լո ր վարիչն, երբ եւ ճան չնան Նան-քինի կառավարութիւնը, առանց մեծ
քազաքականութիւնբ , Ի^^՛է. անդրադարձումներ
ս պ անէ եր ՛բ կուս ակ ցոլթեան անդամ են : իրակ ան ինւ> համակրանք զգալու; Արտաքին նախարարը , Մ ա ր–
պիտի ունենար Մեծն Բրիտանիո լ Միջին Արեւել -
մէջ կուսակցութիւնն է որ կր Հսկէ բանակին : ԼՐլ միակն է որ շփում ստեղծած է համայնավար
եան քաղաքականութեան վրա յ եւ ի^ն<չ պիտի րլ– Զօրավար Ձու Թէն , որ 63 տարեկան է 1 9 1 0 ^ վարիչներուն, հետ, երբ 1946 1947^5,
միամտել
լայ Ալպիոնի Հ ակազղեցո լթիւնւր Մ * ՆաՀանգներոլ ուզեց։ Ասիկա մեծ նշանակութիւն ունի, որովհե
դէպի արաբական եր կիրն երբ թափանցելու ^ՐԳ~՜ տեւ ան է որ անձնապէս կը վարէ Ամերիկայի չի
տում ին Հան-դէպ ; նական քաղաքականութիւնը ;
Նէճէպի Հ^քցՐ՝) Ո Ր այնքան՛ աղմուկ՝ Հանեց Կարդ մբ շշուկներու Համ աձա յն , Անդր յո ր գտնան ի Ամերիկացի հի
ԱպաՀովութեան \\$ ո րՀ ուրդին մէջ , խօսուն փաստն վեՀապետբ վճռած է ամէն՛ գնով իր ագո ր\ծ ել Մեծն ւպատոսնեբբ կր մնան Համայ -
է մեր՝ գրածին ; Նէճէպի անապատէն բբւրո դ քա — Աուրիոյ ծրագիրբ ւ նավարներոլ գրաւաւծ քաղաքներում մէչ֊. Ո<֊ո–
ր իւ֊զի Հոտբ , պատճառ կր դառնա յ որ Ամ երի կա Արաբ քաղաքական շրջանակն եր ձ\են– պաՀ եր շինկթըն կ՛ուզէ որ չինական համայնավարութիւ
եւ Անգլիա ինքնակոչ պաշտպաններ Հանդիսանան, կացութեան խիստ փափուկ Հ անգամ ա1. քբ : կ ր նա– նը բոլորովին անկախ ըլլայ ռուսականէն .
մ ին՝ ի ս րա յէ լի պետութեան , միւսր՝ ԱՀԱդբյոր գտ խատեսուին քաղաքական ծանր դէպքեր Մ իջի Ա"~ Զինական համայնավարութիւնը, հիւսիսային
նան ի : րեւելքի մէջ։ Ածն Բրիտտնւիոյ գիրքր մասնաւորա Մանչոլրիոյ մէչ Աիպերիո, հետ 2000 քիլոմեթր
Տարակոյս չկա լ թէ Անդր յո րդանան ի Հերցին բար՝ վճռական դեր կրնայ կատարել այս Հ արցին հասարակաց սահմանագլուխ մը ունի։ Ա՝եծ մասով
խազազ լուծման եղանակին մէջ։
.–ւրոշումր) առիթ աայ բուռն՝ բա1ավէճեբու Արա այս սահմանագլուխները շատ մատչելի չեն –.ճամ
Վ^ստաՀ ենք թէ արաբական՝ աշխարՀբ մեծ
բական Ղ*ա^էակցութեան մէջ՛ Արդէն Եգիպտոս , յաջողութեամ բ պիտի անցլւնէ տագնապի այ՚յ գ ր– բորդներու առեւտուրի համար փակ է : 1946 -
ժնգակ պաՀբ ; երկաթուղիները
Աէա տի Աբաբիա , Եմէն եւ Աոլրիա ազդարարած 1947^5– ռուս «հիւպատոսական»
Մինչ այդ՝ սպաս ենք դէպքերու զարգացման :
են Ապաալլա թագաւորին , թէ երբեք պիաի Այս առթիւ , մեծ Հար ցական մր • տասնըհինգ օրր անդամ մը Խարպթւէն կ՚անցնէին
իխն չ են • Մ իութեան քաղաքական ն պ ատ ակ–
չճան չնան Պաղեստինի կցումբ Անդր յո րդան ան ի - ներր Ա իջին Արեւելքի մէջ։ Մոսկուա ինչո՛՛ւ. Պ ա - Մանչուրի երթալու համար– քց . Միութիւնը դեռ
դե ստինի բաժանւման ի նպաստ քուէարկեց Մ իա
ի բաքի գիրքր "Բ՝"շ 1է աակաւին ւ Հաւանական է, եալ Ազղերու կազմակերպութեան՝ մէջ : կր ճանչնայ Նանքինի կառավարութիւնը , ել կը
Այս մասին քաջորդով *
որ վերապաՀ գիրք մր րոնէ առայժմ: զբաղի քառասուն հազար ճերմակ /հուսերով, ո -
ՆՇԱՆ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
քաղաքական անջատ այս քայլերն ո լ տարա - րոնք սովետական հպատակ դարձած են։ (հուսերը
կարծութիմւն երր սակայն , կր ծառայեն Արաբա -
կան Դ՛աշնակցութեան ուխտին խախտման; եւ Զի՛ւ ացիները կ՚շնղունին թէ ռուսական սւղդե -
ցոլթիլնը նուազած է Ման չուր իոյ մէչ–, ֆատեր
կանխաՀաս է տակաւին արտայայտուիլ Ապ - կր կարծեն թէ Խ • Միոլթիւնը չի կրն՛ար տարած–
տաքլա թագաւորին Հետագայ քայլերու շուբՀ • ուիլ թէ արեւմուտքի ել թէ արեւելքի մէչ՛.
ԱՄ
Մ՛
Fonds A.R.A.M
ՕՐՈՒԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԻՆ ՀԵՏ
Գարեաւ ԶիԱաաաԱի մասիԱ ԼկՑԼԱՅԻ ՊԱՐԻ ԵՐԵԿՈՅԹՆԵՐԸ
ՄԱծԱ Սուէխպ ռաէսը
ևքեկ ե ւ այսօբ •քիւրտ պարուհի Լէ յլ՛» Պետբքսան, միշտ
Համաձայն Չինաստան ի րոլշեւիկ ղեկավարին թարմ եւ կայծկլտուն, դարձեալ կր վերակենդա
բացատրութեանց , այն շբջաններր որ կ^ենթար - նացնէ Արեւելքի բոցավառ երկինքը Փտրիզի թա
կուին Համայնավարութեան , Հողայինէ՛ բարենռրո– . տերաբեմերուն վրայ ••
դումբ, կուսակցութեան ծր ագր ինանկիլն՚ա քա բ ր կր Հնդիկ եւ ՀոլաՎտակաւն գաղութներէ ընտիր
Անցեալ տարի երր Մեծ՛ն Աուրիոյ Հարցբ Ա ե– կազմէ % Բարենորոգման Հետեւանքով, մեծ Հոդա– պարող։ եր , այս անգամ ճոխ յայտադրի մր վա~
ղանի վրայ կր դրուէր, Թուրքիս յ արտաքինի նա աէրերբ, մէՀեաններբ, սրբավայրերր, վանքեբբ
խարարութեան –ըլգՀ * քարտուղար Ֆէրիտան ՝Բէ– դպրոցն երր եւզանազան Հաստատութիւնն երբ ղր յելքր կր խոստանային խայտաբղէտ Հասարակու
Հողր Հ ա ՜՜ թեան , ո,ր կր լեցնէր կա այսր է .ի վ՚՞Հրիկ թատ -
մ ալ էրկինի ոլդելո բութիւն բ գէսլի Ամման, պարզ կուեցան, իրենց Հողային իրաւունքէն։
զուգադիպութիւն մր չէր անկասկած ւ Արդարեւ, յ ւասար բաժնուեցաւ ։ Միեւնոյն սկզբունքով բաժ րոնր–. Ջախող ընտրութիւն մյլ այս, ոչմէ շատ
Ապաալլա թագաւորի Անգար, ա ա՚ յցելութիլնբ նուեցան նաեւ կենդանիներբ , աուներբ , գոլձծիք– բան աո լմեց Լէ յլայ ի պարի երեկոյթներուն շար
(Յունուար 1948) կնքոլյս)ծ նք>ր Համաձայնութիւն– ներբ, եւայլն ։ Հողատէր ին ալ , միւսնե րոլն Հաւա քը իր ամբովտկաՆ գեղեցկութենէն : Ցայգաթի
ներբ, աարա կոյս չեն ձգեր , թէ դի լան ա գիտա կան
Հանգամանք ունէին այդ խօսակցութիւններբ ; սար բաժին մր տ րո ւեցաւ : Հողե բու այս բաժա թեռներուն շուքը չէր արտացոլար տեսարանին
ն՛ումր իսկական ^յեղափոխութիւնդ մր եղա\հ է : վրայ եւ մենք բոլոյ՚ս այնքան մօտ էինք բեմին , որ
ԱպաալյաՀ թագաւորին՛ Անդաբա այցելու - Նոյն աղբիւրին Համաձայն , Չինաստանի Հա շատ անդամ դպրոցասրաՀի մը մէչ տրուած Հան֊
մայնավար կուսակցութիւն բ թերեւս միակն* է ամ–
թեան առթիւ, արծարծուեցաւ Համա իսլամական Րողջ աշխարՀի մէջ որ կր ձգտի քաջալերել դրա գէսի մը տպաւորութիւնը կ՝ունե1 այթք . . .
մատիրութեան զարգացում բ ել ան Հատական նա
միութեան մր գաղափար ր։ Մեծ՛ն Աոլրիա՝ նախա– խաձեռնս լթիւնր , տնտեսական գետնւի վրա յ ; Իբ Հմայիր էր Զերեվէնինի տեսական– պարը, զոր
րեւ յետամնաց երկիր՝ Չ ին աստանօր պէտք է որ
քա յլր այս նշանալո ր մի ութ հան ի րագործմ ան , ստեղծէ ճարտարարուեստ մր , եւ իր ներկա յ աս կաքաւեցին Ռիւթ Պերկներ, Պաքի Եալի ու Եաը–
կոչուած է ստեղծելու Արեւելեան խմբակցութիւնս նա\ մեծ շնորհով եւ վայելչութեամբ : Ինտրա
մր , որուն շաաադովյլ կր Հան՛դիսանայ Անդարա X ՛րամաճո ւօ մեզվ, ոգեկոչեց Պալիի «Թիթեռնիկի
Այս ուզղութեամբ՝ յատկանշական կր նկատ - պա– ը» : Հ՚՚զիկ պարողը իր ներզոր աւիշը քամեց,
ոլէր , թուրք կառավարութեան այն ոբոշումբ ,՝ ո– տիճան ին վրա յ , միա յն դրամ տ տ իր ո ւթ ի Լ.*՛ ր կրնա յ .այդ երիռնիկ միջատին թռչկոտումներուն պատ
Հ՛ով իսլամական կրօնքի ուսուցում ր կր վերա– իրեն օգնել ։ րանքը տալու համար մեր աչքին Հ
Հ աս տա տ ո ւ֊էր Թուրքի ո յ րո լո ր վա ր ժարանն եր ուն Ամբողջ գրաւուած շրջանին մէջ, օրուան նշա « Զք"–լԷյաայի հարսնիքը», ստեղհագործու -
մէջ՛ քիատիօ - Անդարա գ արաբերէն բաժնի զեկու
ցումն, երոլ բն թացքին , բազմաթիւ ան գամն եր կբ նաբանեն է պաշտպանվել եւ ղարգանել արտադրու թիւն Լէյլա Պետրխանի , վերակոչում մըն է հա
Հաղորդէ ր տյս ո րո շում բ , շեշտելով թէ Թուրքիա
կբ մնա յ Հաւատարիմ իսլամ ականւ կրօնքին • թիւն ր Հ Համայնավար կուսակցութեան ՀրաՀանգ– րեմական բարքերուն: Թաշկինակի պարը, յասմի
՚^^ՐԼՀ ^Ր՝ գա ա ա պա ր տեն արՀե ստակցականւ միու - կի եւ զանազան ան\ուշահոհութիււձեչ՝ու Բոյրը^
թ իւննե րբ «իբրեւ ձախ Հակումդ ունեցող, եթէ թմբուկներու խաղերը եւ իննըսոլնեւինը դըգ -
Թուրքի ո յ րն տ բ ո ւթ ի ւն ր Պ աղե ս տ ին ի Հաշտա բանուորն երբ ճնշում բան եցն<են՝ աշխաաավարձրր ոլանքներու ծեքծեքումները , փոխն ի փոխն կը
րար յ անտ Տն՛ախումբին մէջ, տեղի կուտայ զանա բարձրացնելու. Համար , ինչ որ կր վնասէ արտա պարզուի'1 \3ամեայ իշխանուհի Զի^լէյաայի առ–
զան մեկնութեանց : քաղաքական, դիտողներու դրութեան ։ Ամէն կեր՛պով կբ քաջալերս ^դրամա չեւ, որ կը մտնէ հիմէէի սեմէն ներէ, իրեն 1 ՛ուիր՛–
կարծիքով, Թուրքիա ուժ պիտի աայ արաբական տուներու օժան գա կութ իւնբ նոր ճար տա րա րո լես– ուած մուճակներով։ Սիրային գերութեան այս
տեսակէտին , ս ի րա շաՀ ելո լ Համ ար արաբական տի զարկ տա լո լ Համար ։ պարը զարմանազան խռովքներ 1լարթնցնԷ %
երկիրներու բարեկամ ութ ի ւնբ, ի խնդիր Համա իս Գրաւուած՝ շրջանն՛երու մեծ քաղաքն երբ դրա– Հլդիկ հռչակաւոր պարողը դարձեալ բեմի
լամական միութեան։ մր : կարդ մբ ծսձնօթ գրիչ մ ատի բտկան Հ ան գամ ան՝ ք ուն– ին իրենց առեւ– վրայ է։ Մեղմ ել հան՛դարտ ձայնով մը, որուն
ներ Թոլրքիո ւ բնտրութիւն, բ կր նկատեն բարոյա– տ ր ականւ դրա սենեակով , դրամ ա տուն ով , մասնա– կ՚ընկերանան իր պարադծումները , ան՛ մեզի կը
կան յաղթանակ մր Անգլիոյ Համար։ Փարիզի կի– լոր դործաաունով, խանութով : Հոն՝ ապ բացատրէ իր հեղթակած մէկ պարը. «Աիդայի
ս ա սլա շտօն ական՛ եւ֊ լաւատեղեակ °Ր^ԼԱ^ՅՐ^ ՚^ԼԼՀ րող Չ ին աց ինեվէբ զոՀ են որ՝, տեղականէ *1ԱՐ է*1 առեւանդումը» է Պահ մը ետք, այս հովուեբդոլ–
Մօնտ» կր գրէ* ՀձԲրիտանրական տեսակէտ բ, որ թիւններբ իրենց գոբծբ կբ դիւրացնեն ։ Գրաւուած թեան դբույյւղնեբը կը պատկերանան մեր աչքին ,
կբ պաշտպանէ ր կոմ ս Պ եբնա դո թ ի ծրագիրբ , կբ շրջաններուն* մէջ ամեր իկտցի միսիոնարն երբ զար տարաշխարհիկ հէքեաթի մը բովանդակ հմայ -
նպաստաւորս լի նոր առաւելութեամբ մ ր* Թուր մանքով տեսաոծ են թէ գիւղացիին գնելու կարո - ք"վը ••
քիս յ րնտր ութեամ բ՝ –ինի » ա գտարբաար ղութիլնբ աւելցած է։ Չիսացի Համայնավար վա– (Հավաւի դեղանի իշխան-ոլհին երիսնիկ կեանք
յան՛ձն՛ախումբին մ է 9 , իբրեւ իսլամ պետութիւնդ րիչներ ք Եունանի մէջ Հրապարակաւ յայտարարե մը կր վարէ իր ամուս րն ին հետ, դիւթական ան -
որ զանազան կապերով միացած է Անդր յո բգանեան ցին թէ Նան քինի վերջնական անկում բ մէկ տա - տառի մ ը խորը • Մ ի^ չ հէԻ""՛" Ո՛ ամա զբաղած է
միապետութեան» ( 1 4 Գեկտ . 948)։ րիէն կ՝ամբողջս/ն այ , փոխանակ \ 95 1 ին : Անոնք իր սերական ընկերուհիին փափա քած ոսկեզօծ եղ–
Ա ազեստ ինի եւ Մեծն Աուրիոյ Հարցին Հետ ա ւե լս ո ւց ին թէ այսսւՀ ետեւ Չինաստանի ժողո - չերուն որսա քու , սագա յէ լապետը կր խաբէ դե–
զուգրնթաց , սպասելի է որ Արեւելեանք խմբա կա վոլրգինւ Հազա տ ա գ ր ա կանւ կուսակցութիւնյր՝^ Լ Հ ա– գոլՀի՚Ն ել կր փախցնէ : իշխան\ քհամա՚ վերադաբ - •
ցութեան եւ Հ ամ աի ս լամ ական, մի ո ւթե ան եր աղ ր մ այնավա ր բանակ ) դեր ադա սէ կառավարական բա ձին– կ՛իմանա յ եղելութիւնը թռչունէ մր, կ՚երթաք
ա ի ծ ար ծ ո ւի կր կին , ու սրտագին նոր կո չի ր ուղ նակէն , թէ քանակով եւ թէ որակով Լերկու մի առեւանգիչին՛ բնակավայրը եւ կը փրկէ իշխան ու
ղուին ի ն սլա ս ա \յ դի պա ո ս Անւդրյո ր գտնան - լիոն ինբ Հարիւր Հազար՛ կանոնաւոր զին՛ուոր , ա– հի Աիղան :
Աէուտի Արա բ իա Աոլրիա Իրաք իրանք ռաւել մէկ միլիոն՝ քաղաքապաՀ զինաւոր , ի"կ կա Ինտրա քամաճոյօ ՜ճշմարիտ տիպարն է ի,ր\
Փաքիսաան Հսկայ միութեան մր, որուն միա ռավարականէ ղօրքր մօտ երկու միլիոն Հորս Հա ցեղին; ճավայի այս սխրալի հէքեաթը պարեց
նալու Հրաւէր ստանայ Հ ա լա՝ ն ա ր ար Աֆղանիս — րիւր Հազար է) : մեհենական կշռոյթով մը, ա չքեր ուն մէչ դնելով
ա ան : Համայնավար բան՚ակր կ Ղ՜ամբողջովին/ Ա իր ներքին աուայտան-քՂ երր , մինչեւ իսկ կռիւի
Այս առթիւ , պէտք չէ անտեսել նաեւ , յուշա մ ուած է կամաւորնեբէ : Այս բանակբ ազգային՛ եւ տեսարանը գեղեցկացնելով շնորհալի արուեստա
րարի այն՝ մեծ գերբ , զո ր կր կատարեն Մեծերր ,
գիւղացիական Հանգամանք ոՀ ի , իբրեւ Հակա - կանութեամբ մը։ Նամիշտներու երամի մբ միչեւ,
փ ՔՐՈ պետութեան ց մօտ , եր բ Հ արցր կբ դառննա յ
ս ութ իւն այն՝ կառավարական ղօբքին՝ որ կէս - ա–
անշուշտ , Աեւ Ոսկիին շոլր^ : ւաաական կբ Համ աբուի % Ազատագրական բանա -
կր^ (՚^ՔՂՒ՚^Ք ^ԼՀ գերազան ց է շարժուն պատերազմի
Ա յն խուլ պա յքարր որ կր մ ղուի կէս գարէ ի
մէջ : Իր կազմակերպս լթիւնբ գնաՀ ատուած է նո յն Գերմանիա գա ցած է պատերազմի արուեստին մ էք
վեր Մեծն Աոլրիոյ եւ Ամերիկայի միջել քարիւղի իսկ օտարքն։ երէ * իր վարիչն երբ կր Հսկեն բաբե - կատարելագործուելու; Առա չին օրէն համայնա
տ իր ացմ ան Համար , կբ շար ո ւն ա կ ո լի տակաւին , կաբգութեանէ : Այս առթիւ Հետեւեալ ՀրտՀա՚նդ - վար եղած է ել տիրացած մարքսականութեան :
եւ այսօր՝ եր կո լ բա ր եկա մ Հսկաներ դէմ դիմաց ներբ տրուած են ղին. ո ւո րնեք ուն * «Պէաք չէ որ Բոլոր վարիչները արդիականութեան եւ Հն-ոլ -
անզիջող են այս Հարցին Լոլ֊րջ՛ Այս ուղզութեամբ թեան խառնուրդ են, ել քաչածանօթ չինական հո
ոչ ասեզի մր ել ոչ ալ դերձանի մր. ԳաչիսՖ , <Հ.գիւ–
ուշագրաւ է Մեծ։ն< ք*րիտան իո յ Հդիլանւ ագիտակտնէ ղին; Միայն Լիա ՓօՋէնկ միակն է որ զթ՛ուռ րա
ղերր մի աղտոտեր» : « Կին երր Հանգիստ ձգէ» ;
ամլու թիւնր^ , որ կար՛ծես այն ա պ ա ւո ր ո լթիւնբ կան՝ ուսումը առած է քիոլսիոյ մէչ։
Կբ Հաւաստեն թէ Համայնավար՝ բանակբ որ
կր թողոլ թէ շաՀ ադր դաւուած^ չէ Ա է ուա ի Արա րի Ոք ել թէ զէնի–
քարիւղով ելէ օգնութիւն ստացաէծ չէ քհուսերէն Մ • Նահանգները տակաւին ճշդած չեն իրենց
: Մօտ ապագան, ցոյց պիտի տայ ան - ԳԻՐՔՐ համայնավար Ջթաստանի հան՛դէպ ել կր
քերբ մեծ՜ մասով չինական են :
շուշտ թէ Ամերիկայի Մերձ* Արեւելեան* քարիւղի
Բ" լո ր զինուո րական գ լիւ ա լո ր վարիչն, երբ եւ ճան չնան Նան-քինի կառավարութիւնը, առանց մեծ
քազաքականութիւնբ , Ի^^՛է. անդրադարձումներ
ս պ անէ եր ՛բ կուս ակ ցոլթեան անդամ են : իրակ ան ինւ> համակրանք զգալու; Արտաքին նախարարը , Մ ա ր–
պիտի ունենար Մեծն Բրիտանիո լ Միջին Արեւել -
մէջ կուսակցութիւնն է որ կր Հսկէ բանակին : ԼՐլ միակն է որ շփում ստեղծած է համայնավար
եան քաղաքականութեան վրա յ եւ ի^ն<չ պիտի րլ– Զօրավար Ձու Թէն , որ 63 տարեկան է 1 9 1 0 ^ վարիչներուն, հետ, երբ 1946 1947^5,
միամտել
լայ Ալպիոնի Հ ակազղեցո լթիւնւր Մ * ՆաՀանգներոլ ուզեց։ Ասիկա մեծ նշանակութիւն ունի, որովհե
դէպի արաբական եր կիրն երբ թափանցելու ^ՐԳ~՜ տեւ ան է որ անձնապէս կը վարէ Ամերիկայի չի
տում ին Հան-դէպ ; նական քաղաքականութիւնը ;
Նէճէպի Հ^քցՐ՝) Ո Ր այնքան՛ աղմուկ՝ Հանեց Կարդ մբ շշուկներու Համ աձա յն , Անդր յո ր գտնան ի Ամերիկացի հի
ԱպաՀովութեան \\$ ո րՀ ուրդին մէջ , խօսուն փաստն վեՀապետբ վճռած է ամէն՛ գնով իր ագո ր\ծ ել Մեծն ւպատոսնեբբ կր մնան Համայ -
է մեր՝ գրածին ; Նէճէպի անապատէն բբւրո դ քա — Աուրիոյ ծրագիրբ ւ նավարներոլ գրաւաւծ քաղաքներում մէչ֊. Ո<֊ո–
ր իւ֊զի Հոտբ , պատճառ կր դառնա յ որ Ամ երի կա Արաբ քաղաքական շրջանակն եր ձ\են– պաՀ եր շինկթըն կ՛ուզէ որ չինական համայնավարութիւ
եւ Անգլիա ինքնակոչ պաշտպաններ Հանդիսանան, կացութեան խիստ փափուկ Հ անգամ ա1. քբ : կ ր նա– նը բոլորովին անկախ ըլլայ ռուսականէն .
մ ին՝ ի ս րա յէ լի պետութեան , միւսր՝ ԱՀԱդբյոր գտ խատեսուին քաղաքական ծանր դէպքեր Մ իջի Ա"~ Զինական համայնավարութիւնը, հիւսիսային
նան ի : րեւելքի մէջ։ Ածն Բրիտտնւիոյ գիրքր մասնաւորա Մանչոլրիոյ մէչ Աիպերիո, հետ 2000 քիլոմեթր
Տարակոյս չկա լ թէ Անդր յո րդանան ի Հերցին բար՝ վճռական դեր կրնայ կատարել այս Հ արցին հասարակաց սահմանագլուխ մը ունի։ Ա՝եծ մասով
խազազ լուծման եղանակին մէջ։
.–ւրոշումր) առիթ աայ բուռն՝ բա1ավէճեբու Արա այս սահմանագլուխները շատ մատչելի չեն –.ճամ
Վ^ստաՀ ենք թէ արաբական՝ աշխարՀբ մեծ
բական Ղ*ա^էակցութեան մէջ՛ Արդէն Եգիպտոս , յաջողութեամ բ պիտի անցլւնէ տագնապի այ՚յ գ ր– բորդներու առեւտուրի համար փակ է : 1946 -
ժնգակ պաՀբ ; երկաթուղիները
Աէա տի Աբաբիա , Եմէն եւ Աոլրիա ազդարարած 1947^5– ռուս «հիւպատոսական»
Մինչ այդ՝ սպաս ենք դէպքերու զարգացման :
են Ապաալլա թագաւորին , թէ երբեք պիաի Այս առթիւ , մեծ Հար ցական մր • տասնըհինգ օրր անդամ մը Խարպթւէն կ՚անցնէին
իխն չ են • Մ իութեան քաղաքական ն պ ատ ակ–
չճան չնան Պաղեստինի կցումբ Անդր յո րդան ան ի - ներր Ա իջին Արեւելքի մէջ։ Մոսկուա ինչո՛՛ւ. Պ ա - Մանչուրի երթալու համար– քց . Միութիւնը դեռ
դե ստինի բաժանւման ի նպաստ քուէարկեց Մ իա
ի բաքի գիրքր "Բ՝"շ 1է աակաւին ւ Հաւանական է, եալ Ազղերու կազմակերպութեան՝ մէջ : կր ճանչնայ Նանքինի կառավարութիւնը , ել կը
Այս մասին քաջորդով *
որ վերապաՀ գիրք մր րոնէ առայժմ: զբաղի քառասուն հազար ճերմակ /հուսերով, ո -
ՆՇԱՆ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
քաղաքական անջատ այս քայլերն ո լ տարա - րոնք սովետական հպատակ դարձած են։ (հուսերը
կարծութիմւն երր սակայն , կր ծառայեն Արաբա -
կան Դ՛աշնակցութեան ուխտին խախտման; եւ Զի՛ւ ացիները կ՚շնղունին թէ ռուսական սւղդե -
ցոլթիլնը նուազած է Ման չուր իոյ մէչ–, ֆատեր
կանխաՀաս է տակաւին արտայայտուիլ Ապ - կր կարծեն թէ Խ • Միոլթիւնը չի կրն՛ար տարած–
տաքլա թագաւորին Հետագայ քայլերու շուբՀ • ուիլ թէ արեւմուտքի ել թէ արեւելքի մէչ՛.
ԱՄ
Մ՛
Fonds A.R.A.M
