Page 303 - ARM_19-1948_04
P. 303
փիւոր , այգ յուշագիրը տրուելէ առա9 անոր Ով ազնուական թուրք ազգ* բնաւ մի կասկա « ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ՕՐ Ը
պատճէնը տեսան֊, նոյնիսկ, թերեւս, ինք պատ֊ ծիր Թոլրքիոյ մէջ քեզի Հետ եղբօր պէս աաՐո*Լ
րաստաձ է զայն; Բայց բարեբախտաբար մեր մէք Հայեր ուն՛ Հաւատարմութենէն* ականջ մի կախեր
ոչ Մարկոս կայ ել ո չ ալ Աուրիոյ Հալիտ Պէք - ար տասաՀմ անի սադա յե լական որեւէ քա ր ո զո ւ– Հ Դաշնակցութեան Օր՚ֆբ մեծ խանդավառոլ֊՞
թաչր : թիւններուն (զորս առ յաւ կ ւո կր. պա խարակեն թեամբ տօնուեցաւ բոլոր գաղութներումս մէջ ,
Այն թտփառաչրշԴկները, որոնց Հրամայուած Թուրք — Հ ա յ ռ ր ր ) –ռլ ա ր տասաՀմ անի թշնամինե - գլխաւոր քաղաքներէն մինչեւ յետին՛ գիւզերբ :
է թուրքիս յ դէմ յուշագիր տալ , նա յնիսկ եթէ ցե րուն դէմ միշտ պաշտպանէ Հաւատարիմ Հայ եզ– Պոսթլքնի մէջ, երկու Հազար Հայրենակիցներ
ղով Հայ եղած րլլան , թուրք Հայրենակից չեն եւ րայրդ որ ղիրկգ ապաստանած ^՜» : ներկայ էին շքեղ սբաՀի մր մէջ. Ոչ միայն Պոս -
Թուբքհա չեն բնակիր ։ Այգ Հայրենազուրկները ո– թրսի եւ մօտ ակ այ արո լա բ ձ ա\ն ն՛եր ո լ Հայո ւթի *–նբ
րոնց գրութիւնն եր ը երբեմն կը կարդանք եւ նո յ ն «ՄՈԱԿՈՒԱՅԻ ՁԱՅՆԱՍՓԻՒՌԻՆ ՄԷԿ ՀԱՋՈՑԸ » փութացած էր* կբ ղրէ « Հ՚^յր^փք՝^ * ա յ Լ ռ լ – տաս
իսկ երբեմն անոնց անստորագիր ն-ամակները կը « Առն Փօսթա» Դեկտեմբեր \4ին վեբոյիշեաչ նեակներով բնկերներ եւ Համակիրներ եկած էին
ստանանք, կը նշանակէ որ Հիմա գործ ը «արդու - խորագրով քաղաքական՛ քրոնիկին մէչ՝ նախ կր Փորթլէնտէն, Փրովիտենսէն եւ ուրիշ վայրերէ :
Հալճի»ու թեա՛ն վերածեր են իրենց ստացած «.Հա յէ՛ չէ թէ (հուս իա որ Հայերը անընդհատ գրգռած ՚ճՄիշա Հաւատարիմ Դաշնակցութեան դաւանքն՛ -.
րամ» դրամներուն իրաւունքը շաՀելռլ Համար : է Թուրքիոյ դէմ, նախ խեղդաձ՝ է Հայկական ան քին՝* պիտի աշխատինք , պիտի կռուինք մինչեւ֊ որ
Տոլ՛ը կը ՀաշՀԷ , կարաւանը կը քալէ; Աակայն կախութիւնը եւ Հա ք անունին տակ Ե բեւանի մէչ1 իրակաձանայ մեր երաղբ Ազատ , Անկախ ոլ.
միակ զէշութիլնը այս քսութեան , որուն մէք իր Հաստատած կարգ մը մանկլաւիկն՛եր՛ուն միջո Միացեալ Հայաստանդ , րսած է օրուան նախադա–
խառնուած է նաեւ Թ՛ուրքի ո յ Հայ Հայրենակիցնե ցաւ իրեն՛ց երկրին ի նպաստ շաա մը պաՀան^ներ ՝՝*Ր) րնկեբ Լեւոն Տաղլեան : քՕօսած են\ նաեւ Տի
րու անունը , այն Հաւանականութիւնն։ է որ ներկայացուցած։ • կին 0. ՚Բրմոյեան Օգն* Խաչթ կողմէ ել չանկեր
այգ Հայրենակիցն՛երը գոնէ մէկ երկու օր , « Աօն Փոսթա» շարունւակելով իր խորՀրդա - ճիմի Թաշճեան> Հայ \$ բիաասա բդաց Դա շնչակցու
իյյենց Հանգիստը եւ ք անգորրութիւնը պիտի ծութիլնն՚երը, կ՚ըսէ»—. Զկայ այսօր մէկը ՛որ ան֊ թեան կողմէ % Ամէնէն վերջ խօսած է ինկեր Դրօ *
արդէն ոք Երեւանէ եւ նման վայրերէ բարձ -
կորսնցնեն % կ ս ալ այս տողերը կը գրեմ դիտան՚այ թէ ձայնը կրկնող շան,՝ մը Բաշ Աբարանի Հեբ՚ոսր եւ Հայաստանի զինոլոբա -
տիրոջը Դարձեալ միակ Թուրք Հա֊
թէ բարբանջանքի մը իբր պատասխան՛, այլ այդ բացած ձայնը, բան չէ; մը կան Հրամ ան ատ ա րր , որ իշխանութիւն բ բոչշե -
Հայրենակիցները խորՀեէով եւ խօսքը իրենց կը քթոցէն տարրեր ւիկներու յանգեց 1 9 2 0 Դեկա * 2ին։ «Ազիզ եղ
թողում »: էհ.այ էհ կրնար գտնուիլ չգն՚աՀատ՚ող, թէ ՄԱ– բայրներ՛, մեր մ-ողովուրդին լաւագոյն– բալաներբ
«ԵՂԲՕՐ ՊԷԱ Կ՚ԱՊՐԻՆ» Կի անդամնեբուն յուշագիր բաշխելու գէպրը^–՛ խռովարար ու գի^՛ կբ կոչեն՝, որ՚ովՀետեւ մենք
Աֆիոնի նախկին երեսփոխան՛ Պերճ Թիւրքէր Հետ Թուբքիոյ Հայերը Հեռաւոր կամ մօտաւոր ոչ կռիւ կբ մ զենք բռնակալութիւԱներու դէմ * ՝որով–՜
(•Բէրէսթէճեան) Հետեւեալ նամակը Հ րա ա արա - մէկ առն՛չութիւն ունին՛, ոըովՀետեւ այս Հայերը Հետ եւ մենք 1լ^ուզենք որ Հայ մ՜ո ղո վոլր գր Լ\էէա է
կահ է « ճիւմՀուրիյէթ^ի մէջ* ՛որ այս աո թիւ Համզոլած են որ Թ՚ուրքիոյ մէշ^ իրենց գտած բա>– առատ * ան՛կախ ; Աենք "իրով կ*րնգոլ\նինք Բք(աք
էլրսէ թէ «/Յ՝ո ւր քի ո յ Հայերուն ամէնէն իրաւասու րօրութեան ուրիշ ոչ մէկ երկրի մէչ՝ պիտի կրնան խռովարարներ եւ գիմեր , ել կբ շարունակենք այդ
բերանէն* արուաֆ այս պատասխանին վրա Հ բառ մը տիրանալ ել այնքան՛ ատեն որ յարգեն երկրին օ ֊ ճամբան որ մեղ պիտի տանի դէպի ազատութիւն՛
իսկ աւելցնել աւելորդ կր նկատենք՝^* ըէնքները, ոչ ոք կը խորՀի դպիլ իրենց : եւ անկախութիւն՛ • Բոչոբ յեղափոխութիւնն երբ
« Ցասումով եւ պմգանքով կարդաց ի 13 էծն՚ոլնէէ են բռն՝ակալութեան » Դաշնակցութիւնն , ալ
Դեկտեմբեր « ճիւ֊մՀոլբիյէթ–» թերթին մէչ «Ա ո– հնաւնդ առաւ թրքական բար բար ո սո ւթիւնէներէն՝ :
*1\է՛ՀսԲ՛Ր էլ՚Ր դրդռեն Հայերն ո լ ՚Բիւրտերբ՝^ խո ՛Ե րր վտանգ կր սպառնա լ մեր գո յութեան , մեր
րագրով ղ-րութիւն՚ը ; ԶԱ8ՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ մշակոյթին, մեր եկեղեցիին*^ Հայ մ-ոզովուրգր չի
Ցաւ կր զգամ տեսնելով որ կբ շաբունակոլի վախնար բռնակալներու ոչ սուր էն ^ ոչ ալ գեդա–
այն նեխահ քաղա քա կան՛՛ո ւթ ի ւնբ որու ձեռնար - 39.000 ՖՐԱՆ-Բ ԵՐՈՒԱԱԴ.ԷՄԻ ՀԱՄԱՐ կէնյ,:
կուահ է ցարական՛ շրջանին ել ի լրաց ուած Աո - Նիէ– Պրիթրնի մէշ տօնակ ատարութեան առ
վիէթներուն կոզմէ % թիւ֊ խօսած են՝ րն կե րն\ե ր Ո** Դա ր բինեան\ եւ էԻի–
ի վաղուց քիուսեր՛ուն քաղաքական ն՛պատակն (հՕԱՆ - Պ աղե ստին» ի մեր ազէտեալ եղբայր րայր Ա՛ իսաքեան ՚ Այս ՎԾՐ^ԻնՐ ֊ան գլեր էն ալ խօ
է թուրք Հանրային կար^իքը ԳՐԳռ^Լ ^ ՝ ա ձ աարրին ներ ուն օգնութեան Համ ար քիօան ի գաղութ բ գո ր– սած է Երհա* Միութեան* ինչպէս եւ ձայնասփիւռ
դէմ եւ իբրեւ թէ ծնոլնդ տալ անՀ աճ ո յ դէպքե - \ծ ի ձեէւնտրկեց , նա իւ ա գա Հ ո ւթե ամբ Արտաւազդ ճառ մբ։ ք^նկեր Դրօ խօսա՛ծ է նաեւ Ն/" Եորքի
բու։ Այս տմարդի քաղաքականս լթիւնբ կբ Հետա արք*ի% կարճ խորՀրգակցոլթենէ մբ վերջ* էլ ո - մէչ :
մտի Հայ անունբ կրող քանի մբ թափառական Րոշուի , ան ձամբ տունէ տուն , խան^ութէ խա -
ձեռք ձգել եւ այս գործիքներուն մի9չոցալ միշտ նտլթ պատի լ յ եւ նուէ բներ ր Հաւաքել ; Այս պար
քարոզութիւն ըն՛ել $՝ու.րքիոյ դէմ \ տական ո ւթ ի լնբ յան՛ձն առին Տ ակո ր եւ Ա* եսրոպ :
Փարիզի մէջ « Հայ ^՜ղովուլՐԳՐ պաշտպանող Նախ քաղաքիս խանութնեբբ ա յցե լեց ինք ։կաթոզ * ԹԱՀԹԱՃԵԱՆ, որ մեռաւ Պոլսոյ մէշ, ոսկեր–
րն կեր ա կց ո լ թ ի լհ մր կայ եզեր : պատուիրակբ, Հակառակ իր տկարութ-եան^, երկու շոլթիւնր դաբձուցած էր արուեստ մր։ 1 9 1 9 ^ ^ ,
Ազն՛ուական՝ եւ Հերոս թուրք ազգին կհուզեմ խօսքով կբ բացատ ր էր նպատակր : երբ Հայաստանի Հանրապետութեան յիշատակ մբ
պարզել թէ այն Հա յերր, որոնք երջանիկ են Թուր– Այսպէս խանութներէն վերջ տուներ ր Հան - ղրկել պէտք եղաւ Պոլս էն , Պ * ԹաՀ թաճեաե ի
քիոյ մէջ ապրելով, ոչ միայն չեն ճանչն՚ար ել չեն գիս1ռէոՎ) երկու մամուան մէջ քաղաքին ^Հ7^"1^/7 յանձսուեցաւ այդ աշխատութիւնբ * որ նրբին ար
ընդունիր նման րնկերակցութիւն մր * այէ ՚0՝*– յք*Հ~ կատարեցինք ինքնա՛շա րմով եւ 1 2 1 4 լձնտ ան իք– ուեստով մբ քանդակեց ոսկիով եւ ադամանդով ։
եալ արուեստական րնւ կերա կցո լթ ի լնր րացարձա– ն.՝ե րկ Հ աւաքեցինք 3 9 Հ աղա ր ֆրաԼք •
կապէս իրաւասու չէ յանուն՝ Թա֊րքիո լ Հայերուն* 1յսկ )923ին Աուսթաֆա ՚Բէմալինբ նուիրուած ոսկի
խօսելու, ,քո/Հէյ"գ/՚Ր պատրաստելու եւ Հոս ու Հոն Օւբեմն եթէ Հայ մոզովոկրդբ ամէն ատեն ղրիչին– դրուադ՚ոլմբ դարձեալ իրեն յան՚ձ-֊ուեցաւ։
ր
ցրուելոլ քարոզութեան յուշագրեր որոնք կր կրեն* այսպէս իր պարտականութեան գիտակցութիւն
մեզ–
խորՀրդային* քաղաքականութեան՛ վախք։ ունենայ , ինչ աղէտ ալ սլա ւո ա Հ ի , կարելի է
Ամէն երկիր ունի իր իւրա յատուկ արտաքին մ ացն-ել եւ ամ ո քել զար , Խ* ՑովՀանէսեան 5 Հազար, ՛Լ* ՊաՀամեան
քաղաքականսւթիւնր : ԲայցԱովիէթնւերէն կր պա– Այս առթիւ կր փութամ քիօանի սիրելի Հայ 2 Հազար, Ա* Զէշմէճեան 2 Հազար, 8 * Ասլա՛ն՛ -
րենակիցն երուն
Հանջեմ Հբամարի լ տմարդի ձեռնարկն^երէն* որոնք րենակիցներուն, յայտնեչ մեր եւ քյրուսաղէմի Հայ ճեանտ 3 Հազար , Զալրմեան Հազար , Բ* Թո–
վադոլց կբ Հետ ա մ տին իրենց ազգ • քաղաքակա - անկեղհ շնորՀ ակտ լութ իւնբ ։ րոսեան 5 0 0 , Գ. –Բէօշկէր եան Հազար * Ա • Պ ապա–
ն ո լթ իւն ր Հ ետ ա պնդելու Հ ամ ար , Հայ անունբ կըր՜ լքեսւրււպ Թռբռէեե՜աւնՏ ճանեան 500, Տակոբ Զալըմեան 5 0 0 0 , Զիլճեան 2
քող ա աբր եբ էն քանի մ բ Հոդի քազաքա կան նպ ապ 0, Գ, ԱՀ ա լ ւո ս ի կ նտ լիր ատոլն երոլ ցանքլբ* Հազար, Մ եսրոպ Թո րոսեան 10.000 ֆրանք; Գու
2 Հա–
տակներու գործիք դարձնել : Ալ կբ բաւէ ։ Ա* Մինասեան 5 0 0 0 ֆրանք) Փափազեան մար 3 9 Հազար ֆրանք :
8ԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (59) գիսին տոլնբ գիտեին , կչարելի է ղի^քր Հոս բերել Բայց լա**ւ , ին՚տրուահ եւ կորովի՛* *
տալ Հ իմ ա յ Կ ոստան դին էն լուր ունիմք ։
Հիմա* իշխան* աղաք, մէկերնիդ շուտ մբ Կ ո ս ա ան ո. ին ա յս առաւօտ տզայ մբ ղրկեր
ԹՈՐՈՍ ԼԵԻ111Ի գտցէք բսէք Ա արդս ին՛ իմ կողմէս ՛որ Հոս գայ էր՛ ին\ծ ի , քոլ վրադ լուր կբ Հարցնէ բ վ եւ ինհի
Տ ղուն– մ էկր թռաւ * շուտ մբ սնՀետացաւ կ՝իմացնէր թէ յիսունի չափ մարգիկնեբով պատ -
երբ աղջիկները տախտին– մէջտեղի կախուած կան– բաստ էր ե րեւա լու, երբ եւ որ մամ ուն իրեն լուր
թեղը վառեցին եւ սեղանը կբ պատրաստէին՝ կե ղրկոլ֊էր * կարմիր վանքերուն աւերակները՝ որուն
ԳԼՈՒԽ Ժ֊Բ՛ րակուրը չեկած Ա արդիս եկաւ , եւ ամէնքբ նստան շրջակտյքբ կբ գտնուէր ։
կերակուրի ; Վաղր ճիշգ կէս օվ՛ին դու\ն\ Հ ո ս գտնուէ
Սեղանին վրայ Թ՝որոսի անսովոր զուարթու - քու քսա\ մաբդիկնե րովդ , բայց ոչ մամ մբ աո աք
ՍԵՒ ԼԵՌ թիւնր ամէնուն սիրտբ ոլրախութեամբ լեցոլց , եւ ոչ մամ մբ ետքբ , նոյնպէս կոստանղյնին ալ լուր
իւփիմէ քանի մր անգամ կրկնեց թէ ան տա րա– ղրկէ նոյն ճշդութեամրԱմուաա բերդին մե,ծ դրան
կոյս առանց պատճառի չէր իր փեսային\ այս առջեւ ճիշդ կէսօրին գսՀնուիլ* բայց &իշգ *
Դոբծի մարդուն Համար գիշեր եւ ցորեկ զուարթութիւնը* ֊ Լաւ, »
ղան առանցութիւն չունին % Բա յց ո0 լր է Դիոնիս ՚. Երր սեղանէն, ելան՝ Բարկէն ամէնր Հեռա– ՛Բեղ տեսնեմ Ա արդիս՝, պէտք է ճիշդ ըլլալ։
Հոն վաբբ՝ սա ժայռինւ վրա յ նստած կր ցուց տախտէն՛ Թո բոս ի ակնար կութեամբ , Ե ւվւ ի– Իմ ճշդութեանս վրայ մի կասկածիր , Իշ
խո րՀ րդածէ ջուբին ս ա Հ ս/Լ քր դիտելով Հ Հա յրիկ * մէ , Դիոնիս յ Բարկէն եւ Ա արդիս միայն մնացի" • խան , բայց . . .
հայՐԻԿ.* եկուր ; Հ՛ո՛ն՝ Թորոս դարձեալ կրկնեց ա յն Հա րցումներբ ; - Ի^չ,
Աել չ ո ՚ ֊ ք բ շա։րմեցալ, ելաւ եւսկսալ դէպ ի Ամ ո լա այ բերդին տէրբ ո® վ է ։ Այսինքն, եթէ Համարձակութիւն, տայիք,
տախտ բ գալ յ եւ տեսն՛ելով Թո րո ս բ իր ուրա խո լ – Զե՝Լոն անունով յոյն իշխան մին՝ է 1 քեռայ այն պիտի բսէի թէ Ամուաա բերդբ ՛Լե՛րջի ձգելու
րը Մամեստիոյ յոյն իշխանին՛ :
թիւնբ յայանեց ու նստաւ: բան մրն է յ
Ընաանիքր մէկ կողմէն կ* ամբողջանա յին* , մե.ծ ին չառփ րե բղա պաՀ զինուո ր ունի ներսր —- Դուն՝ պիտի չերթաս Ամուաա բերդին վրա ք
աղաքն ալ եկան եւ յարգանօք ոզջունեցին Թո ր ո ս ր ա յ գ Ի ւ Ի ա ս ը ՝՛ եւ Կ ոստ անգթն յարձակում պիտի չըն՛է * այլ կէս
եւ իրենց ծնողքը։ *Բսանճ քսան եւ Հթգ Հոգի մը կ՛ելնեն ընդ օրին ճիշգ կէսօրին Հեռուէն՝ իր խում բով մեծ գ ր–
Բարկէն ի ուրա խո լ թ իլն ը մեծ Է՛Ր* պատ ուա - ամէնը , նոյն՛չափ մ ըն ալ ծառան՛եր կան* թէ որ րան առջեւ պիտի կան՛դն, ի :
կան մարդբ չէր կր՚՝–՝ար նստիլ վասն զի իր իշխա֊ պէտք ըլլայ կրնալն զին՛ուիլ , ել բերդին՛ անառիկ Ա ա բդիս ա լլեւս պատասխան, չտուաւ , եւ Թո
սիկր իրեն Հիւր էր * եւ որիրեն հանբ կբ թուէր՝ գռներո պւ սմրւ թեաԼը ս յ ե լ Վ, /» ՚էՕՈէ֊Ց
վ՛՝՛ - Ուրեմն, Ք ա ջ գ Էմ Աաբգիս , գն՝ա եւ պատ
՚յկկւան՛՛ մանալանդ թէ շաա ալ են
Կբ տեսնէր թէ ամբողջ գիշեր մր \նաեւ իր տուեր րաստուէ ։
I ւ ՜ *֊ ւ.
աիաի չկեն՛ար , բայց տղայ տար իքէն սովրահ էր
Լալ Հ բսաւ Թորոս* վաղր մեր Հայոլ տղաք– Երր Ա ար գիս գնաց , Բաբկէնին դառնալով Թո
իշխան\ներուն չբեդդիմանալ ուստի ալ չի Համար ներէն սլա աչ աստ զինուած քսան Հոդի կրնալն րոս բսաւ. •
ձակեցան բառ մբ աւելցնել, իսկ Թորոս • մողվուիլ անձայն անշշոլն-չ •
-— Բարկէն. ՀայրԻԿ * 1*սա՛ > ա յ ս ա Ղ ա Ք Ր Ա ար– Ես քսան Հոգի կրնամ մ՜ողվել ։
Fonds A.R.A.M
պատճէնը տեսան֊, նոյնիսկ, թերեւս, ինք պատ֊ ծիր Թոլրքիոյ մէջ քեզի Հետ եղբօր պէս աաՐո*Լ
րաստաձ է զայն; Բայց բարեբախտաբար մեր մէք Հայեր ուն՛ Հաւատարմութենէն* ականջ մի կախեր
ոչ Մարկոս կայ ել ո չ ալ Աուրիոյ Հալիտ Պէք - ար տասաՀմ անի սադա յե լական որեւէ քա ր ո զո ւ– Հ Դաշնակցութեան Օր՚ֆբ մեծ խանդավառոլ֊՞
թաչր : թիւններուն (զորս առ յաւ կ ւո կր. պա խարակեն թեամբ տօնուեցաւ բոլոր գաղութներումս մէջ ,
Այն թտփառաչրշԴկները, որոնց Հրամայուած Թուրք — Հ ա յ ռ ր ր ) –ռլ ա ր տասաՀմ անի թշնամինե - գլխաւոր քաղաքներէն մինչեւ յետին՛ գիւզերբ :
է թուրքիս յ դէմ յուշագիր տալ , նա յնիսկ եթէ ցե րուն դէմ միշտ պաշտպանէ Հաւատարիմ Հայ եզ– Պոսթլքնի մէջ, երկու Հազար Հայրենակիցներ
ղով Հայ եղած րլլան , թուրք Հայրենակից չեն եւ րայրդ որ ղիրկգ ապաստանած ^՜» : ներկայ էին շքեղ սբաՀի մր մէջ. Ոչ միայն Պոս -
Թուբքհա չեն բնակիր ։ Այգ Հայրենազուրկները ո– թրսի եւ մօտ ակ այ արո լա բ ձ ա\ն ն՛եր ո լ Հայո ւթի *–նբ
րոնց գրութիւնն եր ը երբեմն կը կարդանք եւ նո յ ն «ՄՈԱԿՈՒԱՅԻ ՁԱՅՆԱՍՓԻՒՌԻՆ ՄԷԿ ՀԱՋՈՑԸ » փութացած էր* կբ ղրէ « Հ՚^յր^փք՝^ * ա յ Լ ռ լ – տաս
իսկ երբեմն անոնց անստորագիր ն-ամակները կը « Առն Փօսթա» Դեկտեմբեր \4ին վեբոյիշեաչ նեակներով բնկերներ եւ Համակիրներ եկած էին
ստանանք, կը նշանակէ որ Հիմա գործ ը «արդու - խորագրով քաղաքական՛ քրոնիկին մէչ՝ նախ կր Փորթլէնտէն, Փրովիտենսէն եւ ուրիշ վայրերէ :
Հալճի»ու թեա՛ն վերածեր են իրենց ստացած «.Հա յէ՛ չէ թէ (հուս իա որ Հայերը անընդհատ գրգռած ՚ճՄիշա Հաւատարիմ Դաշնակցութեան դաւանքն՛ -.
րամ» դրամներուն իրաւունքը շաՀելռլ Համար : է Թուրքիոյ դէմ, նախ խեղդաձ՝ է Հայկական ան քին՝* պիտի աշխատինք , պիտի կռուինք մինչեւ֊ որ
Տոլ՛ը կը ՀաշՀԷ , կարաւանը կը քալէ; Աակայն կախութիւնը եւ Հա ք անունին տակ Ե բեւանի մէչ1 իրակաձանայ մեր երաղբ Ազատ , Անկախ ոլ.
միակ զէշութիլնը այս քսութեան , որուն մէք իր Հաստատած կարգ մը մանկլաւիկն՛եր՛ուն միջո Միացեալ Հայաստանդ , րսած է օրուան նախադա–
խառնուած է նաեւ Թ՛ուրքի ո յ Հայ Հայրենակիցնե ցաւ իրեն՛ց երկրին ի նպաստ շաա մը պաՀան^ներ ՝՝*Ր) րնկեբ Լեւոն Տաղլեան : քՕօսած են\ նաեւ Տի
րու անունը , այն Հաւանականութիւնն։ է որ ներկայացուցած։ • կին 0. ՚Բրմոյեան Օգն* Խաչթ կողմէ ել չանկեր
այգ Հայրենակիցն՛երը գոնէ մէկ երկու օր , « Աօն Փոսթա» շարունւակելով իր խորՀրդա - ճիմի Թաշճեան> Հայ \$ բիաասա բդաց Դա շնչակցու
իյյենց Հանգիստը եւ ք անգորրութիւնը պիտի ծութիլնն՚երը, կ՚ըսէ»—. Զկայ այսօր մէկը ՛որ ան֊ թեան կողմէ % Ամէնէն վերջ խօսած է ինկեր Դրօ *
արդէն ոք Երեւանէ եւ նման վայրերէ բարձ -
կորսնցնեն % կ ս ալ այս տողերը կը գրեմ դիտան՚այ թէ ձայնը կրկնող շան,՝ մը Բաշ Աբարանի Հեբ՚ոսր եւ Հայաստանի զինոլոբա -
տիրոջը Դարձեալ միակ Թուրք Հա֊
թէ բարբանջանքի մը իբր պատասխան՛, այլ այդ բացած ձայնը, բան չէ; մը կան Հրամ ան ատ ա րր , որ իշխանութիւն բ բոչշե -
Հայրենակիցները խորՀեէով եւ խօսքը իրենց կը քթոցէն տարրեր ւիկներու յանգեց 1 9 2 0 Դեկա * 2ին։ «Ազիզ եղ
թողում »: էհ.այ էհ կրնար գտնուիլ չգն՚աՀատ՚ող, թէ ՄԱ– բայրներ՛, մեր մ-ողովուրդին լաւագոյն– բալաներբ
«ԵՂԲՕՐ ՊԷԱ Կ՚ԱՊՐԻՆ» Կի անդամնեբուն յուշագիր բաշխելու գէպրը^–՛ խռովարար ու գի^՛ կբ կոչեն՝, որ՚ովՀետեւ մենք
Աֆիոնի նախկին երեսփոխան՛ Պերճ Թիւրքէր Հետ Թուբքիոյ Հայերը Հեռաւոր կամ մօտաւոր ոչ կռիւ կբ մ զենք բռնակալութիւԱներու դէմ * ՝որով–՜
(•Բէրէսթէճեան) Հետեւեալ նամակը Հ րա ա արա - մէկ առն՛չութիւն ունին՛, ոըովՀետեւ այս Հայերը Հետ եւ մենք 1լ^ուզենք որ Հայ մ՜ո ղո վոլր գր Լ\էէա է
կահ է « ճիւմՀուրիյէթ^ի մէջ* ՛որ այս աո թիւ Համզոլած են որ Թ՚ուրքիոյ մէշ^ իրենց գտած բա>– առատ * ան՛կախ ; Աենք "իրով կ*րնգոլ\նինք Բք(աք
էլրսէ թէ «/Յ՝ո ւր քի ո յ Հայերուն ամէնէն իրաւասու րօրութեան ուրիշ ոչ մէկ երկրի մէչ՝ պիտի կրնան խռովարարներ եւ գիմեր , ել կբ շարունակենք այդ
բերանէն* արուաֆ այս պատասխանին վրա Հ բառ մը տիրանալ ել այնքան՛ ատեն որ յարգեն երկրին օ ֊ ճամբան որ մեղ պիտի տանի դէպի ազատութիւն՛
իսկ աւելցնել աւելորդ կր նկատենք՝^* ըէնքները, ոչ ոք կը խորՀի դպիլ իրենց : եւ անկախութիւն՛ • Բոչոբ յեղափոխութիւնն երբ
« Ցասումով եւ պմգանքով կարդաց ի 13 էծն՚ոլնէէ են բռն՝ակալութեան » Դաշնակցութիւնն , ալ
Դեկտեմբեր « ճիւ֊մՀոլբիյէթ–» թերթին մէչ «Ա ո– հնաւնդ առաւ թրքական բար բար ո սո ւթիւնէներէն՝ :
*1\է՛ՀսԲ՛Ր էլ՚Ր դրդռեն Հայերն ո լ ՚Բիւրտերբ՝^ խո ՛Ե րր վտանգ կր սպառնա լ մեր գո յութեան , մեր
րագրով ղ-րութիւն՚ը ; ԶԱ8ՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ մշակոյթին, մեր եկեղեցիին*^ Հայ մ-ոզովուրգր չի
Ցաւ կր զգամ տեսնելով որ կբ շաբունակոլի վախնար բռնակալներու ոչ սուր էն ^ ոչ ալ գեդա–
այն նեխահ քաղա քա կան՛՛ո ւթ ի ւնբ որու ձեռնար - 39.000 ՖՐԱՆ-Բ ԵՐՈՒԱԱԴ.ԷՄԻ ՀԱՄԱՐ կէնյ,:
կուահ է ցարական՛ շրջանին ել ի լրաց ուած Աո - Նիէ– Պրիթրնի մէշ տօնակ ատարութեան առ
վիէթներուն կոզմէ % թիւ֊ խօսած են՝ րն կե րն\ե ր Ո** Դա ր բինեան\ եւ էԻի–
ի վաղուց քիուսեր՛ուն քաղաքական ն՛պատակն (հՕԱՆ - Պ աղե ստին» ի մեր ազէտեալ եղբայր րայր Ա՛ իսաքեան ՚ Այս ՎԾՐ^ԻնՐ ֊ան գլեր էն ալ խօ
է թուրք Հանրային կար^իքը ԳՐԳռ^Լ ^ ՝ ա ձ աարրին ներ ուն օգնութեան Համ ար քիօան ի գաղութ բ գո ր– սած է Երհա* Միութեան* ինչպէս եւ ձայնասփիւռ
դէմ եւ իբրեւ թէ ծնոլնդ տալ անՀ աճ ո յ դէպքե - \ծ ի ձեէւնտրկեց , նա իւ ա գա Հ ո ւթե ամբ Արտաւազդ ճառ մբ։ ք^նկեր Դրօ խօսա՛ծ է նաեւ Ն/" Եորքի
բու։ Այս տմարդի քաղաքականս լթիւնբ կբ Հետա արք*ի% կարճ խորՀրգակցոլթենէ մբ վերջ* էլ ո - մէչ :
մտի Հայ անունբ կրող քանի մբ թափառական Րոշուի , ան ձամբ տունէ տուն , խան^ութէ խա -
ձեռք ձգել եւ այս գործիքներուն մի9չոցալ միշտ նտլթ պատի լ յ եւ նուէ բներ ր Հաւաքել ; Այս պար
քարոզութիւն ըն՛ել $՝ու.րքիոյ դէմ \ տական ո ւթ ի լնբ յան՛ձն առին Տ ակո ր եւ Ա* եսրոպ :
Փարիզի մէջ « Հայ ^՜ղովուլՐԳՐ պաշտպանող Նախ քաղաքիս խանութնեբբ ա յցե լեց ինք ։կաթոզ * ԹԱՀԹԱՃԵԱՆ, որ մեռաւ Պոլսոյ մէշ, ոսկեր–
րն կեր ա կց ո լ թ ի լհ մր կայ եզեր : պատուիրակբ, Հակառակ իր տկարութ-եան^, երկու շոլթիւնր դաբձուցած էր արուեստ մր։ 1 9 1 9 ^ ^ ,
Ազն՛ուական՝ եւ Հերոս թուրք ազգին կհուզեմ խօսքով կբ բացատ ր էր նպատակր : երբ Հայաստանի Հանրապետութեան յիշատակ մբ
պարզել թէ այն Հա յերր, որոնք երջանիկ են Թուր– Այսպէս խանութներէն վերջ տուներ ր Հան - ղրկել պէտք եղաւ Պոլս էն , Պ * ԹաՀ թաճեաե ի
քիոյ մէջ ապրելով, ոչ միայն չեն ճանչն՚ար ել չեն գիս1ռէոՎ) երկու մամուան մէջ քաղաքին ^Հ7^"1^/7 յանձսուեցաւ այդ աշխատութիւնբ * որ նրբին ար
ընդունիր նման րնկերակցութիւն մր * այէ ՚0՝*– յք*Հ~ կատարեցինք ինքնա՛շա րմով եւ 1 2 1 4 լձնտ ան իք– ուեստով մբ քանդակեց ոսկիով եւ ադամանդով ։
եալ արուեստական րնւ կերա կցո լթ ի լնր րացարձա– ն.՝ե րկ Հ աւաքեցինք 3 9 Հ աղա ր ֆրաԼք •
կապէս իրաւասու չէ յանուն՝ Թա֊րքիո լ Հայերուն* 1յսկ )923ին Աուսթաֆա ՚Բէմալինբ նուիրուած ոսկի
խօսելու, ,քո/Հէյ"գ/՚Ր պատրաստելու եւ Հոս ու Հոն Օւբեմն եթէ Հայ մոզովոկրդբ ամէն ատեն ղրիչին– դրուադ՚ոլմբ դարձեալ իրեն յան՚ձ-֊ուեցաւ։
ր
ցրուելոլ քարոզութեան յուշագրեր որոնք կր կրեն* այսպէս իր պարտականութեան գիտակցութիւն
մեզ–
խորՀրդային* քաղաքականութեան՛ վախք։ ունենայ , ինչ աղէտ ալ սլա ւո ա Հ ի , կարելի է
Ամէն երկիր ունի իր իւրա յատուկ արտաքին մ ացն-ել եւ ամ ո քել զար , Խ* ՑովՀանէսեան 5 Հազար, ՛Լ* ՊաՀամեան
քաղաքականսւթիւնր : ԲայցԱովիէթնւերէն կր պա– Այս առթիւ կր փութամ քիօանի սիրելի Հայ 2 Հազար, Ա* Զէշմէճեան 2 Հազար, 8 * Ասլա՛ն՛ -
րենակիցն երուն
Հանջեմ Հբամարի լ տմարդի ձեռնարկն^երէն* որոնք րենակիցներուն, յայտնեչ մեր եւ քյրուսաղէմի Հայ ճեանտ 3 Հազար , Զալրմեան Հազար , Բ* Թո–
վադոլց կբ Հետ ա մ տին իրենց ազգ • քաղաքակա - անկեղհ շնորՀ ակտ լութ իւնբ ։ րոսեան 5 0 0 , Գ. –Բէօշկէր եան Հազար * Ա • Պ ապա–
ն ո լթ իւն ր Հ ետ ա պնդելու Հ ամ ար , Հայ անունբ կըր՜ լքեսւրււպ Թռբռէեե՜աւնՏ ճանեան 500, Տակոբ Զալըմեան 5 0 0 0 , Զիլճեան 2
քող ա աբր եբ էն քանի մ բ Հոդի քազաքա կան նպ ապ 0, Գ, ԱՀ ա լ ւո ս ի կ նտ լիր ատոլն երոլ ցանքլբ* Հազար, Մ եսրոպ Թո րոսեան 10.000 ֆրանք; Գու
2 Հա–
տակներու գործիք դարձնել : Ալ կբ բաւէ ։ Ա* Մինասեան 5 0 0 0 ֆրանք) Փափազեան մար 3 9 Հազար ֆրանք :
8ԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (59) գիսին տոլնբ գիտեին , կչարելի է ղի^քր Հոս բերել Բայց լա**ւ , ին՚տրուահ եւ կորովի՛* *
տալ Հ իմ ա յ Կ ոստան դին էն լուր ունիմք ։
Հիմա* իշխան* աղաք, մէկերնիդ շուտ մբ Կ ո ս ա ան ո. ին ա յս առաւօտ տզայ մբ ղրկեր
ԹՈՐՈՍ ԼԵԻ111Ի գտցէք բսէք Ա արդս ին՛ իմ կողմէս ՛որ Հոս գայ էր՛ ին\ծ ի , քոլ վրադ լուր կբ Հարցնէ բ վ եւ ինհի
Տ ղուն– մ էկր թռաւ * շուտ մբ սնՀետացաւ կ՝իմացնէր թէ յիսունի չափ մարգիկնեբով պատ -
երբ աղջիկները տախտին– մէջտեղի կախուած կան– բաստ էր ե րեւա լու, երբ եւ որ մամ ուն իրեն լուր
թեղը վառեցին եւ սեղանը կբ պատրաստէին՝ կե ղրկոլ֊էր * կարմիր վանքերուն աւերակները՝ որուն
ԳԼՈՒԽ Ժ֊Բ՛ րակուրը չեկած Ա արդիս եկաւ , եւ ամէնքբ նստան շրջակտյքբ կբ գտնուէր ։
կերակուրի ; Վաղր ճիշգ կէս օվ՛ին դու\ն\ Հ ո ս գտնուէ
Սեղանին վրայ Թ՝որոսի անսովոր զուարթու - քու քսա\ մաբդիկնե րովդ , բայց ոչ մամ մբ աո աք
ՍԵՒ ԼԵՌ թիւնր ամէնուն սիրտբ ոլրախութեամբ լեցոլց , եւ ոչ մամ մբ ետքբ , նոյնպէս կոստանղյնին ալ լուր
իւփիմէ քանի մր անգամ կրկնեց թէ ան տա րա– ղրկէ նոյն ճշդութեամրԱմուաա բերդին մե,ծ դրան
կոյս առանց պատճառի չէր իր փեսային\ այս առջեւ ճիշդ կէսօրին գսՀնուիլ* բայց &իշգ *
Դոբծի մարդուն Համար գիշեր եւ ցորեկ զուարթութիւնը* ֊ Լաւ, »
ղան առանցութիւն չունին % Բա յց ո0 լր է Դիոնիս ՚. Երր սեղանէն, ելան՝ Բարկէն ամէնր Հեռա– ՛Բեղ տեսնեմ Ա արդիս՝, պէտք է ճիշդ ըլլալ։
Հոն վաբբ՝ սա ժայռինւ վրա յ նստած կր ցուց տախտէն՛ Թո բոս ի ակնար կութեամբ , Ե ւվւ ի– Իմ ճշդութեանս վրայ մի կասկածիր , Իշ
խո րՀ րդածէ ջուբին ս ա Հ ս/Լ քր դիտելով Հ Հա յրիկ * մէ , Դիոնիս յ Բարկէն եւ Ա արդիս միայն մնացի" • խան , բայց . . .
հայՐԻԿ.* եկուր ; Հ՛ո՛ն՝ Թորոս դարձեալ կրկնեց ա յն Հա րցումներբ ; - Ի^չ,
Աել չ ո ՚ ֊ ք բ շա։րմեցալ, ելաւ եւսկսալ դէպ ի Ամ ո լա այ բերդին տէրբ ո® վ է ։ Այսինքն, եթէ Համարձակութիւն, տայիք,
տախտ բ գալ յ եւ տեսն՛ելով Թո րո ս բ իր ուրա խո լ – Զե՝Լոն անունով յոյն իշխան մին՝ է 1 քեռայ այն պիտի բսէի թէ Ամուաա բերդբ ՛Լե՛րջի ձգելու
րը Մամեստիոյ յոյն իշխանին՛ :
թիւնբ յայանեց ու նստաւ: բան մրն է յ
Ընաանիքր մէկ կողմէն կ* ամբողջանա յին* , մե.ծ ին չառփ րե բղա պաՀ զինուո ր ունի ներսր —- Դուն՝ պիտի չերթաս Ամուաա բերդին վրա ք
աղաքն ալ եկան եւ յարգանօք ոզջունեցին Թո ր ո ս ր ա յ գ Ի ւ Ի ա ս ը ՝՛ եւ Կ ոստ անգթն յարձակում պիտի չըն՛է * այլ կէս
եւ իրենց ծնողքը։ *Բսանճ քսան եւ Հթգ Հոգի մը կ՛ելնեն ընդ օրին ճիշգ կէսօրին Հեռուէն՝ իր խում բով մեծ գ ր–
Բարկէն ի ուրա խո լ թ իլն ը մեծ Է՛Ր* պատ ուա - ամէնը , նոյն՛չափ մ ըն ալ ծառան՛եր կան* թէ որ րան առջեւ պիտի կան՛դն, ի :
կան մարդբ չէր կր՚՝–՝ար նստիլ վասն զի իր իշխա֊ պէտք ըլլայ կրնալն զին՛ուիլ , ել բերդին՛ անառիկ Ա ա բդիս ա լլեւս պատասխան, չտուաւ , եւ Թո
սիկր իրեն Հիւր էր * եւ որիրեն հանբ կբ թուէր՝ գռներո պւ սմրւ թեաԼը ս յ ե լ Վ, /» ՚էՕՈէ֊Ց
վ՛՝՛ - Ուրեմն, Ք ա ջ գ Էմ Աաբգիս , գն՝ա եւ պատ
՚յկկւան՛՛ մանալանդ թէ շաա ալ են
Կբ տեսնէր թէ ամբողջ գիշեր մր \նաեւ իր տուեր րաստուէ ։
I ւ ՜ *֊ ւ.
աիաի չկեն՛ար , բայց տղայ տար իքէն սովրահ էր
Լալ Հ բսաւ Թորոս* վաղր մեր Հայոլ տղաք– Երր Ա ար գիս գնաց , Բաբկէնին դառնալով Թո
իշխան\ներուն չբեդդիմանալ ուստի ալ չի Համար ներէն սլա աչ աստ զինուած քսան Հոդի կրնալն րոս բսաւ. •
ձակեցան բառ մբ աւելցնել, իսկ Թորոս • մողվուիլ անձայն անշշոլն-չ •
-— Բարկէն. ՀայրԻԿ * 1*սա՛ > ա յ ս ա Ղ ա Ք Ր Ա ար– Ես քսան Հոգի կրնամ մ՜ողվել ։
Fonds A.R.A.M
