Page 271 - ARM_19-1948_04

ՄԱՀՈՒԱՆ ԱՌՋԵՒ ՊՈԻՏ՚Մ ԾԻԾ1Ղ- Պոլիս որքան կային երկու, եր՛եք լեզուներով
ցանկ
փայլողներ ։ Եւրո պա յո՛0ւմ ; կք խստանամ

մբ պատրաստել, ի պէտս զաբգացելոց :

Մի՛ քաշեր, զինուոր, բլթակը զէնքիդ, <^ Հայաստ ան եա յց Եկեգեցի՝^ ի խմբագրութիւ–

թող որ դե,լ ապրի՛ այդ ԳարատաղցիՆ նբ, Աիլբմէլեան֊ի այդ դբութիւնբ <%թարգմանա ֊

Ան ոչի՛նչ րրալ Հըզօր քու. ազգին. բար՚ֆ տուած է յ անոր Հայմմէական բովանդակու–*՝

Մ ի՛ քաշեր , զինւ "ր, բլթակը զէնքիդ : Հա յ կական Ղ՛ատին նմ ան՛, մեր մ իակ Հա՛ր՛ս– թեան եւ գեղեցիկ ոգիին Համարէ (տակի գէ^ԼՀ

տա թիլնբ , Հա յ լեզուն ալ վտա1*գի ենթարկուած՝ ինձ մ է) ։

Կուվ&քՀ ամբոո9 վէրք է ու գէմքր ըսպի , Է։ Հայ մանկտին չի զիջիր Այբենարան Հեգել։ Այս գիւտէն,՛՛ ետքբ, այլեւս մեր Ափիւռքի Հա­

Հոդեն՝ մուխի մէՀ ճարճատող խարոյկ, Մէկբ չինարէնի կբ նմանցնէ զայն։ Ուրիշ մբ մերուս գործբ դիւքացած կ*ԲԼԷայ ։ Մեզի Համար

թո՛ղ որ* լերանց մէՏԼ դարձեալ թափառի • կբ թոթովէ. Խենդիս բանն է, ինչթ է պէտք, Ոգելիք ուրիշ բան։ չի մնար ։

Մ ի՛ քաշեր , զինուոր , բլթակը զէնքիդ : մեն՛ք ՀայաստաՀւ պիտի չեքթանք որ* * * Ամբողջ աշխարՀի երկիրներուն մէջ թող կու

Վերջապէս։ Գարերով Հայ. մշակոյթին Հա - ատ՛ յ* որ մեբ տղերքբ Հայ լեզունէ՝ եւ Հայ աառերբ

Լեռնանցքի աՀեզ կոաորաՆխն մէՀ մ ար գրաշարներ քբտնցնոգ եւ մ եր դո յութիւնբ ՚յււ եւ դնեն սեւ դագաղք —- Հոգին ողջ բլյք*յ1
Գեռ երէկ եւ անցնին գործի։
Մի՛ քաշեր ինկաւ Հարսն իր դեռատի * իբրեւ ազգ պաՀ ող 38 Հա յ տառեր՚բ , ա յււօր երեսի

, զինուոր , բլթակը զէնքիդ : վբայ ձգուած , մէ^աեղ են մնացեր ։ ԳռՆէ դոլռ կբ Անգլերէն , ֆրանսերէնդ սպաներէն , յուե՚ա ֊

թափառին , խնամակալներ դտ\՛ելու Համար ։ րէն , ճավա յեր էն , մ ա լայե րէն , Հապէշեբէն՝, առ–

Գաըատաղն ամբող^ արիւն* է ու սով, թէեւ Հայոց մեծ ու պզտիկ բո լո ր կազմ ա կե ր– նաւուտեբէն՛ լեզուներով գր ագէտն եր պիտի Հ աս–

Ու Հէք մանուկներ անՀայրւ ել անմայր • պութիլննեբբ , առան ց Հատուածական խարու - նիՆ ի փառս Հայ ազդին Հողին ողջ բ լ է ա յ I

Մ ի՛ քաշեր , զինուոր , բլթակը զէնքիդ : թեան։ , իրար են< ա՝՝ցած մեբ 33՝ ո բբուկն երբ պաշտ՜ Հա յ տղաքբ մ ի ան գամ բն զ միշտ ազատած՛

պանելու Համար , սակայն մեր տղեր՚քբ անոնց վբ— պիտի բլլին մզձաւան ջէ ել Հայերէնի յատկաց -

Ատղօ (Իտալիա) ԱՐԱՄԱՅԻՍ ՍՐԱՊԵԱՆ րայ կբ նա յին սան կ վախախառն արՀ ամ աբՀան՛ — ուած էրեն֊ ց պարապուրդի մամեբբ պիտի ան -

քո վ մբ կամ ինչպէս ուղտբ կբ ն*ա յ ի ձիերուն՛ ոտ­ ցբնեն պա բ ա ս բ ա Հ ներու եւ սին*էմ աներու մ էջ՝

քեր բ երկաթ զարնող պայտարին ։ օր՚Հնելով եւ երախտապարտ մնալով՝ %%Հայ լեզուի

Ամերիկան ՚, որ բոլոր ղմուարութիլննեբու կռիւք լքած» մեր սիրելի Զաւէնէին՝ ։

Հայ գեղարուեստին ել մ ասնաւորապէս Հայ եր ա– մէկ մէկ բան՛ալի գտնելու, մէջ վա ր պետ է, որ ոք « 5 ի կինն եր եւ պարոնների , չեմ գիտեր թէ

մ շա ութէ ան Հանդէպ % մէկ բան ի առջեւ կ^բնկբկի * նո յն ի ս կ ջարդարար թուրքերն՝ ալ գոՀ պիտի չմնալն այս առաջարկէն ,

Կոչում ունենալով Հանդերձ՝ Համեստաբար Տ աճ ի կք քաղաքակիրթ ազգ դարձ՛նելու ցնորքին քանի որ իրենց մօլլա - սօֆթաներով Հայ վարմա–

նաեւ խղճմտօրէն ինքզինքբ պատրաստես արմանի առջեւ Հբնկրկեցաւ , Ամ ե բ իկաՀայե րո լ միջոցաւ րան-նե րէ՛ն ներս մտած են, Հ ա յերէնբ լուծ-արքիեն–

ւ\ԱաԼոլ– Համար իր ասպարէզին ։ Յետոյ անդադար մեր գիր - գրականութեան՛ կորուստին՝ դարմանն թաբկելոլ Համար *

տքնեոալ եւ իր ումերբ անխնայ գործածեց Հ Յա­ ալ գտած է ։ Կ– ՊԵՏՈՒԾ

րատեւեց, անտեսելով Հայ մ տաւո բականնե ր ուն Գո լոմ պոս ի երկրին Հայոց առա^նո րդ \յերսո յ –

եւ արուեստագէտներուն՛ վիճակուած խոչբնդոտ - •եան եպիսկոպոս առաջար՛կ մք բեր՛ած էր մեզի . -

ներք : ՝Ծաղկեցալ իբր ներկայ Հայ եբամշտու - Հայ ազուն փո խան ա կ Հայերէնի , անգլեբէն\ով ա—

թեան– մշակներէն մին , եւ յանկարծ *** Գեռ իր / անգ.Լ լ մաքի սնոԼձ դբ , մ իա յն մամ ուն աղօթքներն ՄԻՏ՚Բ ԵՒ ԱՐՈՒԵՍՏ

թո֊իձյէին լիութեան* մէջ՝ էրբ սեմին վրայ էր նոր ոլ ռազմ ո ս ե րգո լթ ի լնն եր՛ք Հա յ ե բ էն ս ո ր վե ց են ե լ ա–

Հորիզոններու , քան կաբծ ի^աւ վարագոյրք ձմրան նոնց , եթէ , պատաՀմ ամբ մամ ուն՛ ա ռ ջեւէն անց­ ԳԻՏՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ա%ԱաԿԱՆՈՒԹՒՒՆ

առաւօտ մ բ Տի թէ<՝ո յիաի մ էջ Հ Ընդվզեցուցիչ ա– ն՛ող Հայ ազու Հան դիպի • *

ռեղծուած մբՆ է որ այդքան բարեկամէ եր ունեցո– Այս ծրագրէն , Հայ կբ Հոտի գոնէ։

ԴՐ իր վերջին չոլ–ն՝չբ տուաւ միս մինակ ; Ուրիշ մ բ ։ «Լոյս Զռւ֊արթ» քերթուած՜ներու ինչպէս կբ յիշուի , Մոսկուայի Գիտութեանց

թէեւ կարճ եղաւ իբ կեանքբ այ ս աշխաբՀ ի Հեզի ակ, տարիներով Հայ միջավայրի մէջ ապ­ Ակադեմիան վերջերս յանդիմանեց եւ պաշտօնէ

մէջ, սակայն Գուրգէն՝ իր գործով, իր ազզեցու­ րած մեր՝ Համ ա կրե լի եբիտասա բգբ Զ,սւ ւէն Ա իւր– արձակն ց քանի մք գիտնականներ , որոնք մեբմած՜

ի/իւ ՚ ով եւ արդիւնքով շատ ա պ ր ե ցաւ * * * բայց ա՜­ մէլետն , « Հայաստանեայց Եկեղեցի՝^ պաբբերա - է ին րԼդուն իլ կե^ սա բան ո լ թ ե ան խոբՀ բդա յին՛ տե­

ւա՛զ, Հայ մոզով բդին Համար պէտք եղածին չափ կա՛ ՝ին մ էջ աւե լի աք մ ա տա կան՛ եւ կտ րոլկ մ իջոց սութիւնք (Աիչուրեան կեն՛սաբանութիւն՝) ։ Գա–

չապրեցաւ։ Այ– տառի Հսկա ք կաղնիներուն նման մ բ 1լ առաջա րկէ ամ եր իկերէնով՝ Հ ա յ ե բ էնե ց ա ւի տապա րտեալնե րէն մէկբ Հա յ գիտնական մբն էր ,

ինկաւ, լայն պարապութեան՝ մէջ ձգելով թանձր մ ասին ։ է պրօֆ * Օրբելի ։

լռութիւն մբ Հ « Ա՝ արդ կարող չէ երկու լեզուներ՛ով ստ եզ - Ամերիկացի գի տ՛ տ կան մբ, Հբրաբրթ Աիւր–

Ոողոքե01քէ Անօգուտ է ։ Համակեքպթ՚նք : ծագոբծ գրականութիւն բնել ։ Ես նքէյնիս՛կ կր ջա– լ բ բ , որ \,ոպէլեա% մրցա՛նակ ստացած էր 1946^՛՛ ,
է,
Անկտրել/, է ։ ՎՀատի՞նք։ Ոչ միայն աններելի ն՛ամ չկարդալ կամ չլսել Հայերէնբ , պաՀպանելու բողոքեց այս յանդիմանութեանց եւ պ ա շ տ օ ն ա ն ­

Համ աբ անգլերէն լեզուով գրելու ոճիս Հաբազա– կութեան ց դէմ , մ ասնաւո րապէս յիչելով Օրբելի ի

այլեւ խորթ է Հայու խառնուածքին : աո լթ ի լ՝ բ » . * Ա՛ ենք պիտի կոբսնսն ենք Հայ /եզոլի ել ՀթմալՀաուզբնի անուն^եբբ՛. Եւ Հրամաբեցալ

Գուբգէն իր ստեղծագործո լթիւնով արդէն պ ՚՚րրայր եւ թեր՛եւս լաւ է որ կորսնցնենք, բայց Ա ո ս կո ւա յի Գիտութեանց Ակադեմիա յի ան՝դա–
յ
յաղթեց մաՀուան անՀ բտմեշտ է որ Է^ԼՈ բսնցՏ ՛ենք Հայ Հ՛ոգիին՛ կ ռի ւ բ մակցութենէն , չՀանգուրմելով որ Հլպոլիտիկոս -

Մ եզ կբ մնա յ գնաՀատել եւ տաբած ել Գուբ– * * • Ե ւ՛ լեզուի կռիւք կորսնցուցի ո րովՀետեւ ներ ազդեն գիտական գործոլնէոլթեան վքայ ^ ։
^ԼՀ աո֊Լ՝ե–
դէնի գեղա ր ուեստական Գոբծ~Բ՝, հ.ա (Հայ ԳՐՈԳ ԸԱաքՈ1/՝) Ի*^ՔգՒ^Քս ենթարկած աէ~ I1 բ կաՐ^էքով^ խոբՀր՚գայիւ գիտութեան ձգտու–

լով իր անչէշ կրակէն։ տի բալայի Հոգեկան եւ փիզիքական նուաստա— մ քն է քաղաքական նպատակն՛երու ծառայել ^յ

3ա բղանք քոլ տազանդին , սիրելի Գուբգէն ։ ցումնեոու ...» : Այսինքն աւ(ւօ^ի պիաի ւքնայի եւ Գիտութեանց Ակադեմիան անմիջապէս պա­
գործին , յարգանք քեղ պիաի չկարդացուէի բսել կ՜՛ուզէ *
Յարգանք քոլ ԳՈէ֊ դեռ տասխանեց այս մեղադրանքին , գիտութեան թբշ՜
ԵՆՈՎ-Բ
կ՝ ապրիս ։ Զի Բարի կ՛՛՛մ զի վայելուչ։ & ատ ալ տրամա­ նամի Հռչակելով ամերիկացի գիտնական բ ։ Գիտեք

ԼԱՋԻՆԵԱՆ բան ական ։ տալէ վերջ թէ պրօֆ * Մի՚-Աբր «գիտութեան եւ,

Հէ՛ք Բաջ զինո ւո բն՝ե ր՝ , թշնամին զօրալ՚ոբ է, ճշմարտութեան շաՀերէն չառաջնորդուիր» , Աոս–
նետե5էք ձեր քա–
ջոլթիւ՜նբ ձեր զէնքեր բ , բայց պաՀեցէք կո*֊այի Ակադեմիան կբ յայտարարէ *
; Հոգին՝ ողջ
«ՀԱՃԵԼԻՆ » ԵՒ «ՕԳՏԱԿԱՐԸ ԻՐԱՐ ԽԱՌ­ : Անօգուտ է կռուիլ զէնքով —• ^ հ/ոբՀրդային գիտնականներբ Համոզուած՝

ՆՈՒԱԾ . - «8ԱՌԱՋ» ՄԸ ՋՈՐԱ ԷՋ, ԸՆԿՈՅԶԻ են թէ չկայ եւ չի կրնար բլլալ գիտոլթիւԽ առանց

ՄԻՋՈՒԿԻ ՄԸ ՊԷՍ ԼԵՑՈՒՆ։ Ա՛աքդ երկու լեզուներով չի® կրն^ար գրել ։ քաղաքականութեան՝ ^;

Ամերիկացի գիտնականք գքա՚ծ էր նաեւ թէ

Աիչուրինի տեսութիւն՛ք, որուն պաշտպան բ կք

Հ անգի սան ա յ Լիսիւ կօ , էապէս ցեղա յին ծագում

«8ԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (50 Հուրդին Հետեւիլ , գիշերով՝ մ ութին ճամբա յ չը­ ունի * Ակադեմիան՛ ումդնօրէ՚Ն մխտելով այս վե­

նել, այլ ցե րեկոլան եւ աբեւի լոյս ով շարունակեք րագրում բ, կ^րսէ թէ Մ * ՆաՀանտգն՚եբն են՛ որ ցեն­

բնթազքբ* ուստի առանց ուշանալուճամբայ ելան, զային՝ տեսութիւննեբ կբ քարոզեն եւ ոչ թէ քՏ •

երբ արեւբ սկսած էր դեռ նոր խոն ա բՀ ի լ, ձայն* ԱիւթիւձԼբ։ «Աիչուրինի կեն սա բան*ութ իւնբ չէ ,

ք*;ււ՚ււււ ԼԵԻ111.Ի տուին տղաքներուն , խումբբ կազմեցին կանոնոփ այլ Մոբկբնի ծ^ննդաբանութիլնն է որ լայնօրէ%

կազգոլվ՚ւած֊ եւ ոգեւորուած ճամբայ ին՛կան։* էլօգտագործոլի յետագիմակաէնեբոլ կողմէ , ցե­

թէպէտ մայռ եւ անտառ պակաս չէր* բա յց ղա յին* տեսութեանց Համ ար՝ ։ Այդ ճամբան բռն ա\ծ

ԳԼՈՒԽ ԺԱ– ոչ երբեք անցեալին կրնաք Համեմատիլ, առ­ էր ֆաշական Գեբմ անիան , ել այմմ նո յն ճամբոլն

ուակ՛ եր՝ ո բ երբեմն գէպի Հ<*ով կ^երկննա յին՛ * կբ Հեաեւի Ամերիկան» ։

գեղեցիկ ծովաՓԷ աւազուտ մբ իրենց ճամ բան կբ Մէկ խոսքով, ամերիկացի գիտնականնւ աք
սեւ ցա՚՚֊կբ յետա–
ՏՈՐՈՍ կազմէին ։ դիմական՝ կ^անցնի , իբրեւ «ցեղապաշտ եւ

Լտմոսի բերդին Հեռուէն֊ շրջան մբ տուին, ո– դիտութեան մէջ»։

րուն ս ա կա ւա թ ի ւ բերդապահն երբ ոչ թշն ամ ու - Ակադեմ իա յին պատասխան՝ - յ այ տար ար ո լ -

Անղխւ՛ խումբ մբ Հինգ վեց եբիտասարգեե - թեա՚Ն ցո յց ել ոչ կեանքի նշանէ տուին , ել մ ե բ թ իւն բ աւելի յառաջ երթալով , էլ բսէ *

բու, թորոսի եւ ՛Հետեւաբար Ե՚֊փիմէի վրայ կբ խումբր մտաւ թաւ անտառի մբ մէջ ոլբ դարաւոր « Զարմանալի է ոբ պրօֆ* Մի՚֊լլբր ^րմ–

խօսէ ին շատ կամաց ել գաղտագողի * մէկ երկու– ծառեր իրենց Հովանին խաղաղ լռութեան մբ վբայ բո ստանա յ ոչ թէ գիտութեան յետագիմ ականնե -

ԲԲ կր կարծէին թէ յոյն՛ պատան՛ի մրն էր որ բնկե– կբՀ տարածէին յ ր՛ուն՛ շաՀագոբծման դէմ՝ ամերիկացի ա շխ տրՀ ա–

բացեր էբ ք*շխանին, իսկ աւելի խոբագէտներբ կբ Արբն թաց վտակ մբ անտառբ կբ կտրէր եւ երբ կալներու կողմէ, զա՝՝ դուածօբէն* բնաջնջելու Հա­

պնդէին թէ կին էր* իսկ ուբիՀւ\եր թէ՝ թորոսի ջուր ին բն թաց քին Հ ետեւե լով կ ա ր ա ւաւնւբ վեր ելա լ մար՛ մարգկա յին կե ան քե բ եւ մ շակո յ թ ի "՚ բ^՜էք ~

կ ինն էր՝ , եւ իրենց ա ն մ իւ ւո ել ի փաստ կբցուցն էին բլղուրին՝ ղլոլխ ր՝ նռնենեաց անտառ մ ր զա յն կբ ներ, այլ Մէչուրինի կենսաբանական տես՚ու -

Ոտ բկէնի պէս խիստ մ արգո լ մբ ան՛ ո բ բրած պա­ պատէ բ ել Ա ա րգս ին պա Հ ա պան բ ի բ ճեբմ ակ դրօ– թեան գէմ, որ՛ու՛ն նպատակն* է արագօրէն՛ զարկ

տիլն* ու պատ կա ռանքբ , եւ թէ ի^նչսլէս անոր կա– չակբ ձեռքբ զիրենք գիմալոբեց յ տալ ազգային բար՛օրութեան ։ Մի՚֊լլբբ այսպէս

աո9ԼՀ Ոաբկէն զդուշոկթեամբ իր ուսէն չէր՝ բամ­ Ան դիշե ր բ ճամ բաներ ուն պա Հա պանն եր դբբ՜* ա րմանացաւ Ա * *(յ ա Հ ան գներ ո լ բո լո ր յետագիմ ա–

նե ր ւ ուելէնտ վե՝ ջ Հանգիստ քնացան պայծառ երկնքի կան՝ ո լմեք ուն խանդավառս ւթե ան ել ե բախ տա -

կայթս՝ նաեւ քանի մբ երիտասարդներ նաւաս­ տակ եւ առաւօտուն կան ուիւ կ*ելն էին ճամբա յ , ել գիտութեան։ Գիտութեան՛ց Ակադեմիան՛ առանց

տին^ րէն որ բո լոր՝ գ/՚ձռՐեՀ անքուն՝ ծառեր ու շու­ գ ե ռ ա ՚եւր չելած Պոմպէուպօլսո ք աւերակներն եւ վչտի կբ բամնոլի իր ն՛ա՜խկին անդամ էն , որ անւ~

քին՛ տակ զա լա րի վրայ աՀագ ՚ աձա յն կբ խորդա– &՝ովբ ^ կ * բքԱ ոոս 7 ձգելով Տորոսի գօտիներէն ան — ցւ. էծ Է գիտութեան յառաջգիմութեան թշն ամին ե–

յին՝ ծովուն՛ վրայէն փչած կենդանացուցիչ Հովին ր ա մա կբ ֆանա յ էն անցնիլ ան՛ծա՛ւ օթ Լամբբոն ի րււ՚ն, խազազոլթեան ել մողովբդապետոլթեան"

տուած քթե ր՛ն.՛ի՛լ ։ բերդին քովէն ուր գիտէին թէ լալ Հսկոզութիլհ թ ^նամի՚ներ՚ուն ԷաՐՔԲ »*

Ե ս կ թորոս՝ Ա աբղսին , կոստանգէին եւ Վար– եւ պահպանութիւն %աՐ ապաբՀն. երուն ։ Աոսկուայի Գիտութեանց Ակադեմիային Համար

• գապ ետ ին՛ Հետ կր խ ոբՀ րզա կց էր իրեն ց Հ ետեւե– Հղրա մատի ր ական, երկիրներու քաղքենի դասք գի­

Հիք ճամբուն վբայ* եւ ար՚ոշեցէն Աարգսէ խ"բ - տականէ՛ Հեաագաաաւթիւննհրբ կլթ սաաքագաօէ

Fonds A.R.A.M