Page 214 - ARM_19-1948_04

ՊՈՒԼԿԱՐՆԵՐՆ ԱԼ Հ պկ. դ պ ՞ ո ց Հ հ ա ւ փակումը Իյլսփսքոյզ Կիպքոոր

ԿԸ Պ Ա Յ Ք Ա Ր Ի Ն ՑռւԱաստաԱի. Վկ

Հակառակ բրիտանական պաշտօնական Հյ՚ջա–

ՄԻՒՆԻԽ, 22 Նոյ. ԼՑաո-աչ) Վ ե գ ե ր ս Հոս նակներու մէջ տիրող լռութեան , ՚իրգ^վիչ լոլրեբ

Լկաւ. Պ ո ւ լկա ր ի ո յ եւ. աբտասաՀմանի պուլկար ԽՄԲ « Աղաա Օվ» », ԱթԷՏքքի մեր պաշ­ նւ* էՐ$–էս ՀիպրՈսի Հարցին շուրջ ։ Կառավարիչը գ
տօնակիցը , ծասր վտանգ մը կը մատնանշէ շարք
ազգա յն ա կաններո լ պետը՝ Տօքթ * Կէորկէ Տի— մը Խմբազրական/նեյավ : Ահ^ւ^սիկ աոաջինը, Լօբտ Ուինսթըր լուծեց, անցեալ Մայիսին , օրէ­
իբրհւ լուսաբանութիւն (21 Հււկտ–)
մի թ ր օ ֆ , որ միաժամանակ ընդՀ * քավ. աո լղարն է , նսդրական՝ խորհուրդը։ Ա՛1 կէ ի վեր դէպքերը ել

1 Պա լք* երկիրներու, միջազգա­ գործադուլները իրարու կը յաջորգենտ Իսկ Կթտ^

յին– կոմիաէին ւ Անիկա վեր ջերս իւ ո յս տալով ե ր— ռավարիչը գնաց Լո՛ւ տոն՝ իր Հրաժարականը տալու

կաթէ վարագոյրէն ,Անգլիա ապաստանած էր ա՛­ Մօաաւոբաաէս 20 օրերէ ի վեր, աթենաՀա֊ Համար , ինչ որ կը նշանակէ 1946/ բարենսրոգու–

նի մր օր\եր Միւնիխ մնալէ վերջ պիաի մեկնի (Հր– յութեաւ գլիուե ՚իամոկլեան սուրի աէս կա խո լ աՆ թեան– քաղաքականութեան՝ ձախողումը

մերիկա ; կը մնար իչ,< վարմարանևել. ու վերԼնաաէս փակման Վաթսուն տարիէ ի վեր Անգլիան կը կառավա­

Օաար թղթակիցներու կարգին տեղեկութիւնդ Հարցը, Աղգ. Կեգբ. Վարչութեան սնռաանմգ֊ամնեեր՜ը՜ րէ այս կղզին, որ ունի 450 Հազար խ^կիչ (մօա

"եր քաղելու. Համար, Հայ մամուլին կողմէ իրեն տեղեկացած էին սաառնացող աՀա լոր վտանգին, 80 առ Հա ր իւր բ Յոյներ) ։ Ասո՛նք շնոր Հիլ իրենց
՛ս–
կր ներ կայանանք , պուլկարագէա Ա՝ աքս որմէ չուշացան նաեւ մեզ ալ տեղեակ պաՀել; թիլին՝ կր պաՀանջեն որ կիպրոսը կցոլի Տ ո ւն աս­

եան ի մ իջոցալ՝ որ արդէն՝ իրեն ծանօթ ֆ ութ պո լի Մամլոյ լիւթ չըրինք, պ սլէսզի խուճապ չյառա­ տս/՝, ին Հ |

րէ կերներէն էր : ջացնենք, որովհետեւ , վստահ էինք որ, այս կամ Գաբերէ ի վեր կղզին ունեցած է թաւ ական

Մ եհ՜ քաղաքավար ութեամր րնգոլնե լով մ եզ , այն ձեւով կարելի պիտի ըլլար Համոզել իչխաոլ– թիւով օտար տէրեր ։ Շ ատոնց է որ. 3 ունաստանի

ներողութիւնէ կր խԼգրԷ որ ճամբորգոլթեան զբա­ թիւնւերը , եւ անոնցմէ ստանալ Հայկական վար­ չի պաականիբ : Մ իա յն լռզուի , բարքեր ոլ ել կ ը–

ղումներուն՛ պա աճ առա ւ , ժամա՛նակ չունի մեզ գո– ժարաններու վերաբացմ՛ան յատուկ արտօԼսսդՀւ ե– րօնքի խնամութիւն մը կայ , ինչ որ կարեւոր կը

Հացնելոլ , սա կա յն– կբ լիազօրէ իր քա ր ա ո լղա ր բ (՛Ա 1 Այ" Համոզումը գոյացուցած էր Ազգ • Կեղը. ն կատուի « ազգա պատկանութեանդ կուսակիցնե­

Պ* Ասսէն Մ անա իքովը , ո րպէ ս զի անՀ չ. աժեշա Վարչութիւնը, Համոզում մը, զոր մենք ալ, մեր րուն՝ Համար Հ Ալս շարժումին ղեկավարն է օրթո­

աւեղեկոլթիլնները Հաղոբգէ : կարգին , պատճառ մը չունէինք չբաժնելու : տոքս կղեր բ ։ Յունական ա յս Հոսանքին՝ ԱԳ գլիան

Ե բիաաարգ քար ա ո ւղա բ բ պաաերազմ ի ժա­ Իսկապէս գոյութիւն ունէի՛՛ն Հայկական վար­ կբ Հակադրէ կրօնքի տարբեբութիւնր , ոբովՀե -

մանակ Պ եվ լին ի Պ ո ւ լկա ր ա կան Հ ի ւպա ա ո ս ա ը ա > ի ժարան եր; ՈԶ : Այո, Հայ աշակերտներու յա­ տել րք՝ ակ չո ւթեան 20 առ Հա բիւր բ իս լամներ ,

պա Լա օն եա յ , ա յժմ *րե բմ անիո յ պուլկար Ազգ • տուկ վարժարաններ , եւ սակայն Հելլենական կր­ այսինքն Թուրքեր են, որոնք չեն՝ ուզեր Յ ո յ ն \ դառ–

կազմ ակե բպութեա՝. ց րնգՀ * քար ա ո լղար՝ սիրով թակաւ ծվագրով, օրակա միայն \ 2 պաՀ Հա­

կբ պատասխանէ մեր Հարցերուն է յերէն, կրօնք եւ պատմութիւն աւանդելու արտօ­

Տօքթ* Կէոբկի Տիմիթբօվ, ինչպէս ղիաէք նութեամբ :

Պուլկ ար ի ո յ եւ ա րաասաՀմ ս՛նի պուլկար ազգա յ - Մ ե թաքսաս ի իշխանութիւնը 1936/5՛ վերշ՝ տը– տալ ոեւէ վարժարանի կամ ՛նո՛ր վարժարան Հիմ­

ն ականն ե ր ո լ բնգՀ * Վար Ի է * թունգ ազատ ազ­ ւած՜ էր գոյութեաը Հա ք Լ րու թազայիս վարժա­ նել* Եւ երբ ջերմ խնդրանք կր ներկայացուի ար՛­

գայնական , յայտնի Հեղի ակութ իւն մը։ 1941/5՛ րաններու, որոնք ա՛ Հատական՛ բնոյթ էին ստա­ տօնելու, ոբովՀետեւ Հաւաքաբար մինչեւ յաջորդ

*ֆ*երմա֊ ե ւ պուլկար ֆաշական կառավարութեան ցած , այդ օրէն, Հե լլե Լ աՀպատա կ պատասխանա— ւՐւ\ա Ր ազգային վարժարանի աշակեըտներբ ար­

կողմէ մաՀուան դատապարտուած էր % խարտար տոլ Տոօվ էնի մը արաօ֊՝ատիրութեամ բ ել Հելլէն դէն մեկնած րլլա1 Հայաստան . կրթական նախա­

ձե լով մը կը փախի Անգլիա , յարաբերութեան մէջ տարրական դասարաններու յատուկ կրթական՛ րարութեան ան օ բ ին ո ւթ ի լն՚ր կ՚արտօնէ մէկ տար­

կը մտնէ Ղ*աշնակիցներ՝ու Հետ յօգուտ իր տառապ­ Նրաղրով՝. Ուստի, Ֆիքսի Ազգա յ իւ վարժարանը ուան Համ ար մ իա յն վերաբացում ը ա աթեմ եան ի

եալ ժողովուրդին ազատագբման : կ՛անոնի Եգիպ­ յաշս կառավարութեան կամ Հելլէն կրթական ՛նախկին անՀատական վաբժարտ ին , պայմանաւ

տոս ( ^՝ահ իրէ) ուր երկար ատեն ձա յ Լ՛ա սփիւռով տեսչոլթեաԼ , Պ՛ /Աաթեմեանի , ՚իոքինիոյ Ազգա– որ տարեվերջին ին քնա բե րա բաբ վերջն ապէս փակ–

կոչ կ՚ընէ պուլկար ժողովուրդին , վառ պահել յի ՛հ/՝ Պ . Ա արգիս Տէր Ց ա կո բեան ի անՀատական ուած նկատ ո լի յ

ազգային իտէալը , եւ չեւ թաբկուիլ ֆաշական բռ­ վարժարաններն էին :

նակալութեան ։ Ֆաշական կառավարութեան ան­ Աեթաքսասի օ,/է֊քով, ոեւէ Հ ելլեն ահ պա տակ Ուրեմն , Ֆիքսի Ազգ * վա րժ ավ ան։ ի իմ ա

կումէն՛ վերջ՝ Թուրքիո յ ճամ բով կբ մտնէ Պուլ­ III նձ, որ անբաղձալի չէր , կրնար ա րտօնաա իբու - \0 աթեմ եան անՀ ա տա կան վաբժա րա՝ ի փա կո ւ–

կար իա եւ կբ գտնէ խանդավառ բ1 դուն ելութիւն թիւնր ստանձնել ոեւէ վարժարանի կամ իր սե­ մր անցեալ տարուընէ իսկ ո բո չուած էր կրթական

ազգա յն ա կանն եր ո ւ կողմ է ։ իրեն առջեւ որոգա յթ ւի ա կա ՝՝ , անՀատական վարժաբանբ ունենալ : $ետ– նախարարութեան կոզմէ , որովՀետեւ, անոր ար­

լարող տեղացի բջիջականնեբոլ դէմ ուժգին ատ յ– պատերաղմեա՚ւ նոր օրէնք մը սակայն , երկու տա­ տօնատէրը Հեռացած էր Յունաստան էն ։

քար կը մ զէ , մինչեւ Պո ւլկայ իո յ , խոըՀրդա յին րի առաջ Հաստատուած , միայն Հելլէն ուսուցչա­ ԱՀա անցեալ տարուան ա յ դ որոշումն էր որ

Վար չաձեւի Հ աստատոլմը : Անկէ վերջն ալ գազա­ նոցէն վկայեալ Հելլէն՝ կամ Հ ե լլէնաՀ պատա կ ու­ Դո րծ ագրութեան կը ղձ էին պատկան մ արմ իններ ը ,

նօրէն առաջ կը տա՚իՀակախ.ոըՀրգայինպայքարը, սուցիչներու ի րաւունք կուտա յ ունենալու կամ .որոնց մօտ Ազգ * Կեգր • վարչութեան դիմումնե–

մինչեւ որ էնկավէտէն ԼԱպա Հովութեան Տեսչու­ վարելու ա Հ ա տ ական վարժարաններ ։ րը ամէն գնով վերաբանալու Համար զայն , սե–

թիւն) Հոտը կ՚առնէ , եւ ո՝Լ որ տնօրինութիւն, Այս վերջիդ պայման՛ները կը լրացնեն՝ մ իա յնւ զա ի վրայ կը բերէին երկու, տարի առաջ տրուած

կ՚աբգե լափա կ է գինքը , իր րնտ ան իքին ու զ՛ո ւ ակ– Հ* Կ* Խաշի Ֆիքսի եւ Գ-ոքինիո ւ վարժարանները, որոշումը , որ իրաւունք չէր տար ոչ—Հելլէն ֊ուս–

ներուն՛՛ Հետ, իր իսկ բնակավանին մէջ շրջապա­ որոնց երկուքին ալ արտօնատէրերն ոլ տնօբէ 1՝ռւ– սուցչուՀիի մը կամ ուսուցչի մը ոեւէ վարժարա­

տելով Հաւատարիմ պահակներով : Հ ի, ե րր Հելլէ Լ– ուսուցչանոցէն շրջանաւարտ ու- նի արտօնատէր՝ ՐԱալ։ Որով, նախարարութիւնը

ին չսլէ0 ս յ ա ջո զե ո աւ ճողոպբիլ , Հակառակ սուցչոլՀի եր են , որ ոնք իրենց քաղաքական Հա– ձ ե ռնամուխ զեդալալ մեզի Հաասմ ար ալ ելի ա - ն պաս

խիստ Հսկողութեան– X Օոզումներռվ ել բավռյականով կր լրացնեն կրթա­ ո բոշմ ն մ ը գործ տդրռլթե սյեբւ, ՛լնու–

՚ – - Տ իրաւի շատ Հ ետաքրքրական ու զո ւ ար - կան նախարարութեան պայմանները։ ԱՀա թէ ին։– նով 1օնւ /ծ աՀ Հ ատա կկաան­ վւ ւնն եւ

ճալի Է իր փախուստբ , եղած Հսկողութեան Հա­ չ**ւ Հ • Կ * Խա չի եըկոլ վաբժաբաներն ալ փակ– փակման , որոնց կարգին եւ Գոքինիոյ Հ* Կ* Խաչի

կառակ , շէոբՀ իւ իր խիզախութեան ել ճարտա - ուելոլ ոեւէ սպառնա լիքի տակ չէին գտնուեր : Տէալարեան .վարժաբանբ , անշուշտ թ իւրիմացու–

րութեան, միջոցը կը գտնէ Սոֆիայի ամերիկեան Ինչ պատաՀե ցաւ սակա յն , որ վա անդ ը ա– թեամբ , որովհետեւ չէին անդրագար՝ւ \ած անմի–
ո՝ ց , Հ . կ * ա չի վարժարանն երուն դուռն աք
Հ իւպատոսա բան ի պաշտօ՚ն-եա յի մ ո Հետ գազտ-1 ա - Հ ասաւ : ջապէս , ո,ո իսկական ար տօնատէ ը ը , ինչպէս յէ շ՛՛

բաբ թղթակցելու ։ ուած էարտօնագ րին մէջ, Հելլէն ուսուցչանոցէն

Ի ր իկուն մ ը , պաշտօն եա՛ն ի ր կնտ ջ Հետ ւԳռղհցիկ Ֆիքսի Ազգային վարժարանի արտօնատէր Պ* շրջա՛նաւարտ ՀելլէնուՀի մըն է ։ Եւ ոբովՀետեւ

ինքնաաշաշրժարժ՜ով մ ր , յ յ ° ելութեան– կուզ ա յ Տօքթ* եքաթէմեան ա ցեալ տարի 1)ուրիւս մեկնեցաւ ։*Լթոբ հա ք կական վա ր ժ ար՝աՀ. ն ե ր ը փակելու որո շ ում էն
կէորկիիւ
կէ չեն կրնար էնկա՚վէտէի պաշաօնե աները ի Հար ա րտօնատէ ր մ բ գան ե լոլ ել զա յն կրթական նա­ տեգեակ էին Աթէնքի կրթական տեսչութիւն ը եւ

արգիլել անոր մուտքը ։ Մէկ խարարութեան՝ կոզմէ ընդունի լ տալու Հարց ծա­ ան Հ ա տ ա կ ան՛. վ արժա^ անն ե րու արտոնագրերս ւ

ժամ չանցած այցելուն^ ու տիկինը դուրս կ՚ել­ գած րլլալով, երբ Ազգ* կեդր* վարչութեան՝ կոզ֊ վար չութ իւնր , ա՚՝տեզեակ խնդրին էութեան , ոք

լեն եւ իրենց ինքնաշարժով կը սուրան գէպի օդա­ մ է գիմ ում կ՛ ըլլա յ արտօ ՛ատ ի բութ իւն բ փոխան– մ իա լն կ ր դժկամ ակէին տալ օրինաւոր նկատ ուած

կայանը, անկէ ալ կազմ ոԼ պատրաստ օդանաւով ոելոլ Հելլէն ուսոլցչուՀի Տիկի Մինայի , կրթա­ մեր վարժա ըան ներու ա ր տօն ա գ ր եր ը , ա յ լեւ կը

կը չուեն դէպի Ան գլիա * * * ։ Հետեւեալ առաւօտ կան նախա րա բութիւն ր կը մերժէ, որովՀետել նոր համարձակէին փակել միւսներու կարզին^աեւ Հ*

երբ էնկավէտէն կ՝իմ անա յ Լոնտոն ի ձա յնասփիւ– օրէնքով մը արգիլուած էր ոեւէ անձի, օոէ^՚քի Կ * Խաչքւ Ֆիքսի վարժարանը, Հոգ չէ թէ մէկ օր^–
իրաւունք
ռի կայանէն Տօքթ* կէոբկիին՝ ժամանումը, սաՀ– սաՀման ին* մէջ իսկ ,—- արտօնութեան ուան Համար X

մ ռ կ ա ծ ու կա տ զած կը խուժեն ան որ բն ակար ա ն ը

եւ փոխս/ն՛ Տիմիթրօւէի, ամերիկացի պաշաօնեան

ու ս*իկ*բ կր գտնեն անկողնի մէջ** (լիաթոք ^լՐ

խնդայ նորէն) ։ ԱՀա այսպէս յարգե լի Տօքթ՛ փախուստի դէպքեր շատ եղած են՝, Հակառակ խորհ րգա բան էն գուբս կ՚ելլէ պա յծառ օդով , ան–

Կէսք՜ կին եւ ն ազե լա շուք տիկինը , Տէր եւ Տիկին սաՀմ անա գլուխն եվ ուն խիստ Հսկողութեան % կը միջապէս Հովանոցը կը ըան ալ դլխոլն վրայ։ Հե–

Ամ ե ր ի կա ց ի՛ ե ր ո լն Հագուստնե րով ծպտուած՝ Հա­ ցաւիմ որ 3 ու աս տան փախած ազգա յնւ ա կա՝ ն ե ր ր աելորգն եր գավ մացած ե րբ պատճառը կը Հաը–

մարձակօք էն դուրս կ՚ելլենք կա վէտէ ի ա րթուն կառավարութեան կոգմէ , ետ ղրկուած են % Այժմ ց՚1 եւ , կը պատասխանէ - Մոսկոլա քէն Հեռա -*

պահակներուն աչքին՝ առջեւ եւ գիշեր անց կբթռին փախստական ն ե ր ը մեծ մ ասով Թու^ր քիա կ՚ե ըթան , գիր ստացայ այս առաւօտ կ՛անձյ եւէ Հոնդ • • •

զէպի Լոնտոն : սւբ պա շտ պա), ո ւթ իւն կը դան են X ^ ՛՛՜՛Լ Գրագիրներ ունի ազգայնական Տօքթ •

Պոլլկարիո յ մ էջ գո յոլթիլԼ ոլն՚թն ազգա յ– Կրօնքը եւ դպրոցները ազա^տ են՛ Պուլկա^ կէոբկին , եւ ի^նչ կբ նախատեսէ Պուլկար ժողո­

նական կոմիտէներ ։ րիոյ մէչ « վուրդին ապագային Համար։

֊ ՜ Սկիզբները շատեր կբ խանդավառուէ ին -- Իբրեւ թէ այո, սակայն իբականութեաԼ -.—՜ կազմակեվ-պե լ ա ր տա սահման ի Պուլկար -

կարմիր բան՜ակին մուտքով ել՝ անոր բերելիք ա– մէջ ինչպէս դպրոցները, նո յնպէս եկեզեցիներր ՛՛երբ։ Մամուլով եւ ձա յ՛է ասփիւռով արթնցնել

զատութեան, Հաւասարութեան Հեռանկարով ** * հ ս կոդ ութ Լ ա ն տակ են ։ &եզում ունեցող ոլսոլ - պուլկար Հպատակ ժոզովուրդր , ինչպէս եւ ռու­

/» այ ց շուտով յ ո ւս ա իւ ար եզան ։ Մ իւս կողմէ ս՚ւլ– ց ի չ՝ եր կամ ահն ազանդ կրօ ա կանն ե ը աքսոր­ սական կարմիր թաթին տակ Հեծող բախտակից

գայնակա՚ւնւերը՝ կատաղի պայքար կր մզեն Հա– ուած եւ ա ը գե լա փա կո լած են ։ Աթալին եան նոր պալքանեա՛– ժ ոզո վոԼրդնե ր ր \ Պահանջել Արեւմտ՛­

մայնւավարութեան՝ դէմ : Թէեւ Փէթկօվ կարմիր սերունդը ակումբներու մէջ բացէ ի բաց կը պայ­ եան պետութիւնն երոլ միջամտութիւնը ազատելու

բանակին մուտքէն վերջ, կախաղան՝ Հանուեցտւ քարի կրօնքի դէմ ւ իրենց կարծիքով տիեզերքի Համար ստվուկ ժողովուրդները։ ԱնընգՀատ պայ­

սակա յնւ անոր Հաւատա ր իմ ուխտակիցները , մին­ կրօնքն՝ ու Աստուածը, Աթալի՚-ն է՝** քարի լ ,մ ինչե ւ որ ուրիշն եր ու կարգին պուլկար ժ ո—

չեւ ա յսօր անսասան յառաջ կը տան ին՝ պա յ քսէ ր ը ՚ զովուրդն ալ, ազատ ու օրինաւոր քուէով կազմէ

կարեւոր գործիչներ կան նաեւ, Թուրքիոյ, Եվրո­ Որոինք են Պուլկայ իոյ այսօրուան վարիչ֊ իր կառավարութիւնը, ա՝ կաշկանդ Հանյրապետու–
ն երր ։
պայի եւ Ամերիկայի մէջ։ Ասոնց նպատակն է թիւ՛՛ր։ Մէկ խօսքով վերականգնել ցաՂկալի ան -

Պ ո ւլկա ր ի ան ազատել կարմ իր բռնակա լութենէ ։ = ՎավչապԼտ Կէորկի Տիմիթրօվ, արտաքին կախ Պուլկարիան :

Վերջին քուէայ կութիւնւ՚երբ՝ Հակառակ սեզ– նախարար Վասիլ ՝^օլարօվ եւ նոյն կարդի մար­ ՚էյնո ըհակա լոլթիւն յա յա*՝ ելով կբ բաժնուինք

մ ում՚ւ ե րու , ա րգէն ցոյց տոլին Պ ո ւլկար\ ա դա ա ւս - զիկ 1 բոլո,է ն։ աք թունդ Էքթալինեան , կէտ առ կէտ ֆարոեքի քաըտա զարէն ոյ կը խոստան՛ս յ , շաբաթ

տենչ Ժողովուրդին դժգոՀոլթիլն՚ը*. Հակաբոլչե– կր կաաարե՝ վերի Հրամածները։ Պու լկար ր՚դգի– մր վերջը, մեզի Հաղորդել այլապէս շաՀ եկան– տե–

ւիկնւեր երկու միլիոն ձայն շաՀ ե ցան ։ ՎստաՀ եմ մազիվ՝՝ եր ծաղրանկար մը յօրինած են որուն Հա­ զե կութիլնն եր X

ոբ Պա֊լկար ժաղավուրդին Հարիւր էն 80ք դյժո-ոՀ է ւ մաձայն Կէորկի Տիմիթրօվ Լվարչապեաը) ԾՐՐ Ւ%թ–ԱԿԻՑ

Fonds A.R.A.M