Page 166 - ARM_19-1948_04
P. 166
ԴՐՈՒԱԳՆԵՐ ՎԵՐՋԻՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԷՆ ԹդլբքխսԱ քսԱէքւսխ կասկածելի է թէ Թուրքիան պիտի փորձէ
պաչտպանուիլ Ռուսերը
Եվրոպայի մէջ ։ Եւ եթէ
մտնեն՝ Թուրքիա, չատեր կը կարծեն թէ կազմա
է Ր ե * ԱՄԻՍ կերպուած թրքական դիմադրութիւ՛ն մը Հազիւ
թ ի թ Ո Յ Ի ԵՐԿՐԻՆ մ է ձ
30– օր Կմ* էեւել։ Ատկէ վերջ Թուրքերը
անշուշտ Հրոսակային կռիւներ պիտի մզ\են; ԹուբՀ.
թՐ՝ԲԱՆ ԿՐՆԱՆ ԴԻՄԱՆԱԼ Ք^ՐՃ իքՓ՚Իթ մարդիկ են; Գի թին թէ էրթԱց ղ ի ֊
թ % թ – ի մ ը թղթակիցը կը ցթէ քԴպ. մադրրՀ-թեան տիւքւղութիՓը ամքտղիվիս կտիում"
ոէՑ (16 ՚նոյէմբհր) .
ուձի Մ • Նահանգներու օգնութեան արադոլթե -
նէնՀ Ամերիկ. եան սաւառնակները կընա\1– ան մ ի ջ ա –
Հ$աքորդ օր մեր աշխատավայրը փսխուած Էր : Մ • ՆաՀանգնեբոլ Հարիւր միլիոն տոլարի օ– պէս օգնութեան Հասն ի լ, սակայն խնդիր է թէ Ա՝.
ինչ–
Քամակ մր Էրգաց սուրճ առնելէ ետք, այգ էր մանղակութենէն ի վեր , թրքական բանակը, ազ ՆաՀանգքւերը երբ եւիցէ զինուբրնիբշ պիթռի Հա^
քգ. մչլ ՚Թոլրքկ.
ամրողձ մեր նախաճաշը , առաւօտեան ժամը 7է պէս եւ օդային տ ծովային ում֊երը զաբեւքէր Ան 6,ոն, ճիչ/ք– մ-ամանաէթ ; Շատ
ռազմսւգի
շոգեկառքը կը նստինք Հ Մեքենակ՝ շատ դանդաղ դակ մը ղավձստծ են Միջերկրականի °°էջ, ուր ՀամողրւաՆ են– թէ Մ • ՆաՀանդնեբու կռոլիլթուր֊
էլ ընթ՜անար Հ՛ Վայրաշարժին առքեւ միշտ պայմա– մերիկեան եւ սովետական շահեր կրնան բախիլ ^ թ ^ ը միտք չունի (հուսիոյ Հետ
նադրակաէԼ՛ եօթը վակոննեը դրուած Էին : ԱՀ ոլ քիոյ մէք։ Թերեւս Մ՛ ՆաՀաձգներրԹուրքիան չեն
սարսափի \ե րկրի մը մէք ^ուր իւրաքանչիւր քա յ– Թ՛ուրքիան կ՚իշխէ երկոլ կարեւոր ռոաղղմ ական •նկատեր յարձակողական խարիսխ մը։ Օդակա.
լափոխի վտանգ կաք••, պէտք էր շբքաՀայեաց ըլ կէտերու վրայ, մէկը կեդրոնական քքլրոպայի , յ անն եր չեն շին ռէ-ա-ճ– ՛ծանր՛ ,–%մբաձիգն.երռւ. Հօէքաբ։
լալ եւ. խարխափել դեաինը , /յր ցա^ցնուած էր ըմ միւսը Արաբի ո յ քարիւղի դաշաեբ&& ֊ Միմիայն՛ Ամեբիկեա-ս տեսակէտով ՞Նեղուցները գործիական
բոստներու ռումբերով . . » • ՛Բոան վայրկեան կա֊~ ա-յդ գիրքը կը բ#**֊է որ ԹուրքիաՀնՀ ո լձ ե%այ շաչո աըմ-էք չունին, որովՀետձլ ամ՛երիկեան նաւատոր
ռախո ւմ բով ճամ բո րդութիւն , ապա էլ ուղղուիմ աւելի մեծ կարեւորութիւն քան զինուորականէ՝ զօ մը երբեք գործողութիւն ՛պիտի չկատայ է Ա ել ՛Ծ ո–
յարդանոց մը, աշխատանքի դո բ ծ իքս առ՝՛ ելու րաւոր երաշվսիքները : Իսկ եթէ Թուրքիան եւ վու մէջ որ տաչտի կր նմանի :
Համար X ԲաՀ մը ուսիս՝ ընկերներուս Հետ կը կտ 8ունաստան բ ան կախ մնան , Ա* իքերկրական բ կը
րեմ կամուրքը, յաճախ կ՛՛ան ցնի մ Հեղեղատ՝*– երէ , փակոլի քիուսիոյ առքեւ։ Աակայն Մ արմ ար ան սքաե չե/ի խարիսխ մըն է
ըմբոստ ռազմիկներու կողմէ լքուած կալուածնե Այս դիրքը պաշտպան ելու Համար՝ Թուրքիան սուզանաւերու Համար, եւ Մ • ՆաՀանգներոլ ն՛ա
վեր քապէս նոր էն՝ կը
րու մ է քէն , վար կ՝ի քնեմ ու ունէր , անցեալ տարի , եօթը Հարիւր Հազարնոց ւատորմը կրնայ .ոլզա\ծին պէս ռազմափորձեր կա
բարձրանամ բլուրներէն : բանակ մը, սպառազինուած՝ գէշ—աղէկ զէ^քե - տարել կիպրոսի եւ Թուրքիս յ միջել, մանաւանդ
Օդը խոնաւ էբՀ Աշնան այգ օրերուն , այնքան բով X Ունէին գեր մ ան ական , ֆրանսական , րրէ՜ \եթէ /հուսերը օդակայաններ՛ չՀաստատեՀհ՝ Հարա
ալ Հեշտ չէր անցնիլ տղմուտ այգիներու եւ պար աս/՛, ա կան եւ չեխօսլովա ք Հրացաններ ել ռազմ ա— ւային՛ Թուրքիսյ մէջ։
տէզներու, մ է քէն - ճամբան քառասուն՝ վայրկեանէ մթերք , ինչպէս էեւ այն խոր Հաւատքը թէ լաւ Հ ե— Հակառակ այս ան՛յարմարութեան՛ց ^ ամեր՛իկ
պակաս չէր տեւեր։ քիուսեբոլ, $ոյներու, իտա տ եւ տզօրք մը կրնար կասեցնել մեքենաշաբժ յար եան. քաղաքականութիւնը կը ձգտի Թսւր՚քիոյ տալ
լացիներու եւ պալքանեան ժողովուրդներու մէք, ձակում մը տ պէտք. եդածը, կռուելու Համար , եթէ յարձակում
Ֆրանսացիներու խմբակը ամէնէն ուշագրաւն էր* Այսօր Թուրքիս/և ունի $էն 16 չափաւոր կեր՛– կրէ՛ Րացի 100 միլիոն տոլարէն, Թուրքիան ստա
ԲաՀն ու բրիչը ուսին՝ ղին ո ւո բ ա կ արն կշռո յթով \ պով սպառազինուած եւ լաւ մարզուած զօրաբա ցաւ Մ • ՆաՀանգներէն մէկ միլիառ տոլարի ար՛–
ան կը դիմէր աշխատանքի կանչելով շէնշող երգը ժիններ X Փոքր , ա յլ լկա յ%– յ աա ր ոա1\ ճուոձւ ն աւա բա - մէքռվ ռազմամթերք։ ինչ որ ղրկուած է ցարդ ,
այն ցռկանա լին , որ բեռնաւորուած էր Աաքա - ժի՚ւ մբ որ կը բաղկանա յ սուզանաւեր՛էն եւ թոր՝– չէ գործածուած կռիւի մէջ։ Թէեւ Հինն ալ կար,
ը֊օնիով • . • : քքւ կը լրացնէր յաճախ մռնչելով ակ փիլանալերէ ; •ն՛որն ալ, այսոլՀանդերձ Թուր՛քիս յ մինչեւ Հիմա
ռան ե ր ո ւ մէքէնՀ Օդատորմիղը յ ո Ր կը բաղկանա յ բբիտանա - ունեցածէն լալ է;
Մեր ա լս ար իացի վեր տկաց ո լն. եր ը բ ան չէ ին կան «ք/*ոսքիթօֆ ռմբաձիգներէ ,ՀւՍփիթֆայբ» սա Հինգ միլիո՛ն տոլաբ մէկ կողմ դրուած՜ է
Հասկնար , որովՀետեւ իրենք ալ մեղի կը ձայնակ ւառնակներէ , ամերիկեան 47 եւ & 27 օդա - ճամբանեբոլ յատուկ շինանիւթեր գնելու Համար .
ցէին շէնք շնոբՀք . . • նաւերէ, բաւական զօրաւոր է, մանաւանդ որ թր՜՜ որովՀետեւ Թուրէ քիոյ խճուղիներու գր՛ութիւնը
Բանի մը օրուան ընթացքին , քսան երկու Հո քակա\ օդա յին ուժր նոր գործ ի ք մ բն է շատ Հին Էx Առանց լաւագոյն՝ Հաղորդակցութեանց
շատ լալ Ամերիկեան օժանդակութեան 60 առ Հւ ՚րիրր
գիէ բաղկացած ֆրանսական խմբակը՝ Հ իմ ս բան ակին առդի ա ցնելբ գրամի ել ճիգի վատնումէ՝.
զած է մինչեւ տպբանքը պիտի
դիտէր թէ ինչպէս պէտք է շարժիլ X Աշխ ատ անք է Թ ՚ոլըքեբը աւար-տա ծ են ռազմ ական՝ ճամ բայ
փախչելու իր եղանակը՝ դպրոցէն խուսափող աը– ամբոգջանայ մինչեւ տարուան վերջը։ Ամերիկ . մր Ալեքսանտրէթէն , Աի քերկրականի վրայ
զոց Հնարքն ե բուն յար եւ նման էր* Հիւաեդու– եան ^ 47 փոխադրութեա՛ն սաւառնակներ պիտի մինչեւ էբզրում , Ո՛ ուս ի ո յ սա Հ մանր : ՅԼինոլոբա^
թիւն, մաշած կ°շէկ) մինչեւ իսկ կա յաբանին Հասնին, երբ Պերլինի պաչարումը վերնայ : Վեր կան արժէքի Հ ամաձայն , ուրիշ խճուղիներ ալ
յութիւնը
ճամբէն փախ ո՚ւսա , սշուշւ իբ նե բկա ջ,-երրսս ւթօ՚ոուրքի^ւյ եւ 8 ո մ֊ աստ ան ի ատ կաց ո լած պիտի շինուին :
շէկ****՜
ա ր ձ ան ագրել լէ Մս*քիզ*որ»ը՝ զարկած 225ուկէս միլիոն տոլարի օժս նդակութեն՚էն , Ամերիկայի գլխաւոր՛ գործը պիտի ըլլայ սոր
Հեր պատանի մը փորեղէն , այդտեղ աչքի Թ ուբքիան պիտի ստանանայ իր բաժինը այն ատեն վեցնել թուր ք զինուորին ռազմ ամ թերքը Գո Ր ~
ԷՐ ԻՐ ճարպիկ ո ւթե ւ Հան րին ՝ պելժ Հառատա– մ ի այն երբ ճշդու ու1ն\աստանի քաղաքացի կան
գբ Լա հ» մը , յաճճասխ կը բացագանչէր • աատեւ Նրազմ ի Համ ար ծա խ ւ ւմ արը։ ծածելոլ կերպ։ Թուրքր յանդուգն , դժոլարոլ -
— Վաղը ք|րւա.Թկ ԼՀիւանդ) պիտի ըլլամ, մէկ Եթէ պատերազմ սկսի , Թուրքիան երկու մի թեանց տոկացող ռազմ ի կ է : քԼինուոր մբ մօտա -
երկու չկա յ ••-• •
լիոն մարզուած զինուոր կրնայ նետե ռազմ ա– ւո րապէս 6 փէնս կբ ստանա յ ամիսը է տաս՛նապետ
երկս լ կցորդէն
դաշւ կայն աւելին խեղճ մԱ քհԿ ԺւԲ>1 6 փէնս , յիսնապետ մը 15 չիլինի
պիտի ըլլան։
Ա՝ եբ վերակացուներ ը շատ ալ տրամ ադիր չէ՜՛ կերպով զինուած Պոլս ո յ մէք մաս - էաէի
ին <&Հ ի լան գֆն Լ բուն փորի ցաւբ մտիկ ընելու X տգէտներ կբ կարծեն թէ կարմիր Բա՝ ակր Թվ*տ– Միակ տկարութիւնը տյն է որ թրքական բա
\քածկոցը կը վե ը ցն է ին , ենթակա յին ոտքէն կը կիոյ բլուրնձբուն վրայէն արշաւելով կր^այ 48 նակը ամէնէն աւելի գի*֊զացինեբէ կ ազմուած է,
քաշէին, կը պոռային , կը կանչէ ին X Իրենք ալ պա ժամէն Պոլիս Հասնի լ Հ որոնց 84 առ Հարիլրը կարդալ - գրել չեն. գիտ՝,եր :
տասխանատու վերին պետերուն առքեւ, երբեմն
աշխատավա յրէն մ ինչեւ բան ո ւո ր ա կա յան եր կար
ճամբան կը կտրէին , փախստական՛ն երր գործի
բերելու Համար ; Գզելիք։ Կէսօրին՝ ընդեղէնէ ապուր մը Պարոն քոմիսէր , կ՛՚ըսեմ վայրկենաբար ,
Ֆրանսական խմբակը նոյնպէս իր զկրաւորա * րսկ **՝ր™- Փարիզի վերագրաւումէն ասդին՝ թղթակցութիւ
կան դիմադր ութիւն^ ը կը շարունակէ ր աշխաաա - կո յին կտոր մ ը «ւ/օ//////» , կէս քէէ° Հ ՚ էէ ս ս ո ։ ԱՀա նը խզուած է մեր ընտան իքին; Հետ։ Ոչ մէկ տեղե
վայբբ : Բլուրի մ ը կ, գերուն վր յ Հաստատուա՛ծ՝ թէ ինչու, մեր՚ո՜Լ ք կբ Գ$մ էին ագաբակնե ր բ , քիչ կութիւն ուււինք այնտեղի կացութեան մասին,
ան կ՚երկարէր
Հարիւր մեթր տարածութեան վը~ մը երշիկ , Հաց , հխախոտ , ինչպէս նաեւ լիթր մր այգ րոլսրը ձեզմէ միայն կդիմանանք*
բայՀ Ջախակողմը՝ կիները, միւս կողմբ՝ Յոյներն գին ի կամ ա փս՝$> ունենալու Համ աբ : քյնձո րին Պատասխանս գոհացուցիչ կարելի էր ՛եկա -
ոլ ի տ ա լա ց ին եր բ X 3 իշեալ տարածո ւթեա՛ն վր խօսքբ չեմ ըներ , ո ըովՀ ետ ել անոնք կր վխտա յին տել։ Մանրակրկիտ խուզարկութենէ մը ետք, ոս–
Հարկ էր ո լոր ապա ո յտ գիծ՜ մը պեղել , մ ին էել մէկ լքուած պարտէզներուն մէք* * * X է, ս ինքս ալ , տիկանապետը Հեռախօսով ստուգեց որ իրապէս
մեթր վաթսուն խորութեամբ ել ութսուն սա՝ թ ի– մերթ փորձած էի բան մը ձեռք ձգել, անշուշտ աչյխատալորներու խումբ մը եկած է Կրացէն դէ
մեթբ լայնութեամբ։ Ըստ գերման սպայի մբ Հը՜ փոխա՛նակութեան մի քոսով՝* պի (իաւ ի չբջան՚ը ու մեզ ազատ արձակեց :
՚բաՀանգին , փոփոխական՛ ամէն օր, մենք իշվսոզ Կիրակի առաւօտ մը , Հանրի ի եւ <^Մ աքիղա - Պ աՀա կ ան ո ց էն դուրս գալով , կը սկսինք աղ–
դիր քե բուն գ\րա յ գի տ արաններ շիրն ելու էինք տա վ ՝&ի ուղեկցոլթեամբ , անխոՀեմ ութիւն բ կը գ ո ր— մ կալի ցո յցեբ կատար ե լ 1$բուաթիո յ ա յ դ Հ եռալո բ
կաւին : ծ եմ քիչ մը շատ Հեռանալու մեր խարիսխէն ։ Ա լո– զի՛՜զին մէք, ին չ որ՛ տեղացիներու ուշադրութիւ
վէն ընտան իքի մը մօտ , մինչ ընկերներուս Հետ նը կբ գրաւէ X Սլովէն գիւղացիները այնքան կը
Երեւակայեցէք, գործավայբ կր Հասնէինք ա– շիշ մը Համբաւաւոր Հշնափս՝» ճնկելու վրայ էի, Հըճուին՝, ոբ մեզի ըստ Հերթի գիւեձօ՚նի կր Հրա–
ռաւօտեան ժամը Գին X Բայց մեր աշխատանքը կը Հ.ձ եռքե րբ վե բ՝ֆ վայրի կա& Հը յան կար ծ ղիս ս թա ւիրեն եւ ի վեըջոյ այս վտանգաւոր րկւ
բաշխուէր նախ աճա շի ու աՀա զանգի դա գարն ե - փեց ո լց եր ազանքէս ։ էքր ե ւա կա յեցէք որ խելացի յութիւԼը կշ փտկոլի փառաՀեղ սեղլ ,նի սխնդ–
կոն–
բոլն , ինչպէս նաեւ կէսօրուան ապուր ի սպասման Ղ՛ալի թ մբ մեզ մատնած էր էրր *** Հւիարթի - ծա բանոլթեամ՝բ ;
մ ի քել՛. Անձրեւը ա՛նխուսափելի էր։ Ի ՛լ՛եր քո յ կը ղան» : Երեք Հուժկու ոստի կան—զինո լ ո բն եր , զին
պաՀուէթ֊ք շրքակայ տաղաւարներուն մէք։ Ւրիկ– ուած ինքնաշարժ խորտընկեցներով, մեզ էլ ա– Երրորդ օրուան իրիկոլնը, մեն.ւ՚ք ալ մեր սե
ուան դէմ, ճամ բա յ կ՚ելլէինք գէպի շոգեկառքին ռաք։ ՛ո րգէին կարմիբ գօտիին պաՀ ական ո ց ը : *հի– փական օճախը կ^ունԽւան՚ք^ Յոյներու տաղաւա
կեցա՛ծ տեղը* յաճախ ժամ մ ը կ՛ուշանար : քիանի տակից մեր անմեղութեան , բնաւ պաղարիւնս չեմ րին ՔՈՂ\Ը՝՛ Միչտ ոչ մէկ բնակարանային յարմա–
կայար ան ը Հ ա սն ե լո լն՝ մ ի շա կը խո ւս ափ է ինք Հ ս— կոր սն ցնե բ ել Հանդարտօրէն– կը սպասեմ Հար ցա~ ոո՚-թիւն . յարդի դէզեր , վառարան՝ մը ե լ քարիւ—
կա յ սանե բ բ բան ո լո բա կայ ան ա ան ե լէ ,վե րակացու– քննննուոքււթեան : Ոստիկան– ապետը՝ խելօք մարդ մը է չտմբար մը։ Երբեմն անՀաճոյ անակնկաէԼե
Համւ Ր
ներբ կը սաիպուէին մեր պարենատոմսեբը վար մեԿ զ կ՛՝ընդունի սա բառերով • Կտ. պատաՀին։ Ուչ դիչերին , օրինակի
դնել; Ջերինները Հիմա երջանիկ են։ Տը Կօլը տէր Թիթոյի սաւառնակներուն ա րչալը մեր բան՚ոլո Ր՛է-
Այս պայմաններուն մէջ աշխատանքը այնքան–՛ եղած է երկրին՝, ամէն ինչ կայ Ֆրան սայի մէջ՛ րակայանին վերել։ ԷՀ, եթէ Պալքաններու ըմ -
ալ ծանր Հաց , միս ել առատ դինի • • • սահե
սկսէինք չէվ։ թոլեր տ Ասկէ զատ , ՀետղՀետէ կը բոսա Հրամանատարը փորձուէր ռումբ մը
իյումբին սլէս
ճանչնալ այդ Տ. &.ի մարգիկը; Մեր Դէպի ագարակները մեր պտղի Հաւաքելու ցնել մեր– տաղաւարին վրայ , ռետնափայտի
ապաՀովոլթեան
վերակացուն՝ թութակի ծերունի վար– ձեռնարկները լսելով, Հանրային պիտի այրէինք մեր քունին մէջ՛.
պետ մը, անվնաս անձնաւորութիւն մրն՛ էր, որ մարդը այսպէս իր երկիրը կը Հակադրէր Ֆրան - Ասկէ զատ, գաչտին մ էջէն մեր՛ տզոց վՐաձ
թո
երբեմն մեզի ծառայութիւննեյւ կը մատուցանէր Հ սայի, որ ըստ երեւոյթին կ՛ապ ր է րլաւագոյնպայ– զէնք կը քաչէին , երբ անոնք քիչ մը ուչ կը նըն–
Գալով միւսներուն, մէկը՝ զուարթ եւ կատակա մաԱկու մէջ–.Արգեօք կը կեղծէ" րթէ կ՜՚աշխատէր ղէ ին տարփատենչիկ ագարակապան ո լհ իի մը
խօս լուսանկարիչ մրն՝ էր, միւսը՝ Հիւանդանոցի մեզ սիբաշաՀ իյ նկատի ունենալով Գ– քիայխի ջասե՚ւեակը » ••
լոլրչ^ պաչտօնեայ մը։ Բոլորն ալ դեզին– Համա - մ օտալո ւտ փր զու Մռայլ գիչեր մը, տաղաւար վերադարձած
զգեստը իրենց կոնակր անցուցած էին Նացիներու Ընկերներս շատ երիտասարդ Էին, չափէն ա– միջոցին , գեղադէմ Ռօմէն մօտ էն չէ" բ լսած
առածին անխոՀեմ խօսք մը
յազթա՛ ակներոլ շրջանին •.. ւելի անոպայ , կը վախնամ որ լումր մոլեռանդ Նացթերոլ ւ գգննդակներովն սոլ–
ՄեՆ
բա1 մը չունէինք մե՛ր ակռան երուն տակ դուրս կոՆաան; X
ԱՐԱՄ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
պաչտպանուիլ Ռուսերը
Եվրոպայի մէջ ։ Եւ եթէ
մտնեն՝ Թուրքիա, չատեր կը կարծեն թէ կազմա
է Ր ե * ԱՄԻՍ կերպուած թրքական դիմադրութիւ՛ն մը Հազիւ
թ ի թ Ո Յ Ի ԵՐԿՐԻՆ մ է ձ
30– օր Կմ* էեւել։ Ատկէ վերջ Թուրքերը
անշուշտ Հրոսակային կռիւներ պիտի մզ\են; ԹուբՀ.
թՐ՝ԲԱՆ ԿՐՆԱՆ ԴԻՄԱՆԱԼ Ք^ՐՃ իքՓ՚Իթ մարդիկ են; Գի թին թէ էրթԱց ղ ի ֊
թ % թ – ի մ ը թղթակիցը կը ցթէ քԴպ. մադրրՀ-թեան տիւքւղութիՓը ամքտղիվիս կտիում"
ոէՑ (16 ՚նոյէմբհր) .
ուձի Մ • Նահանգներու օգնութեան արադոլթե -
նէնՀ Ամերիկ. եան սաւառնակները կընա\1– ան մ ի ջ ա –
Հ$աքորդ օր մեր աշխատավայրը փսխուած Էր : Մ • ՆաՀանգնեբոլ Հարիւր միլիոն տոլարի օ– պէս օգնութեան Հասն ի լ, սակայն խնդիր է թէ Ա՝.
ինչ–
Քամակ մր Էրգաց սուրճ առնելէ ետք, այգ էր մանղակութենէն ի վեր , թրքական բանակը, ազ ՆաՀանգքւերը երբ եւիցէ զինուբրնիբշ պիթռի Հա^
քգ. մչլ ՚Թոլրքկ.
ամրողձ մեր նախաճաշը , առաւօտեան ժամը 7է պէս եւ օդային տ ծովային ում֊երը զաբեւքէր Ան 6,ոն, ճիչ/ք– մ-ամանաէթ ; Շատ
ռազմսւգի
շոգեկառքը կը նստինք Հ Մեքենակ՝ շատ դանդաղ դակ մը ղավձստծ են Միջերկրականի °°էջ, ուր ՀամողրւաՆ են– թէ Մ • ՆաՀանդնեբու կռոլիլթուր֊
էլ ընթ՜անար Հ՛ Վայրաշարժին առքեւ միշտ պայմա– մերիկեան եւ սովետական շահեր կրնան բախիլ ^ թ ^ ը միտք չունի (հուսիոյ Հետ
նադրակաէԼ՛ եօթը վակոննեը դրուած Էին : ԱՀ ոլ քիոյ մէք։ Թերեւս Մ՛ ՆաՀաձգներրԹուրքիան չեն
սարսափի \ե րկրի մը մէք ^ուր իւրաքանչիւր քա յ– Թ՛ուրքիան կ՚իշխէ երկոլ կարեւոր ռոաղղմ ական •նկատեր յարձակողական խարիսխ մը։ Օդակա.
լափոխի վտանգ կաք••, պէտք էր շբքաՀայեաց ըլ կէտերու վրայ, մէկը կեդրոնական քքլրոպայի , յ անն եր չեն շին ռէ-ա-ճ– ՛ծանր՛ ,–%մբաձիգն.երռւ. Հօէքաբ։
լալ եւ. խարխափել դեաինը , /յր ցա^ցնուած էր ըմ միւսը Արաբի ո յ քարիւղի դաշաեբ&& ֊ Միմիայն՛ Ամեբիկեա-ս տեսակէտով ՞Նեղուցները գործիական
բոստներու ռումբերով . . » • ՛Բոան վայրկեան կա֊~ ա-յդ գիրքը կը բ#**֊է որ ԹուրքիաՀնՀ ո լձ ե%այ շաչո աըմ-էք չունին, որովՀետձլ ամ՛երիկեան նաւատոր
ռախո ւմ բով ճամ բո րդութիւն , ապա էլ ուղղուիմ աւելի մեծ կարեւորութիւն քան զինուորականէ՝ զօ մը երբեք գործողութիւն ՛պիտի չկատայ է Ա ել ՛Ծ ո–
յարդանոց մը, աշխատանքի դո բ ծ իքս առ՝՛ ելու րաւոր երաշվսիքները : Իսկ եթէ Թուրքիան եւ վու մէջ որ տաչտի կր նմանի :
Համար X ԲաՀ մը ուսիս՝ ընկերներուս Հետ կը կտ 8ունաստան բ ան կախ մնան , Ա* իքերկրական բ կը
րեմ կամուրքը, յաճախ կ՛՛ան ցնի մ Հեղեղատ՝*– երէ , փակոլի քիուսիոյ առքեւ։ Աակայն Մ արմ ար ան սքաե չե/ի խարիսխ մըն է
ըմբոստ ռազմիկներու կողմէ լքուած կալուածնե Այս դիրքը պաշտպան ելու Համար՝ Թուրքիան սուզանաւերու Համար, եւ Մ • ՆաՀանգներոլ ն՛ա
վեր քապէս նոր էն՝ կը
րու մ է քէն , վար կ՝ի քնեմ ու ունէր , անցեալ տարի , եօթը Հարիւր Հազարնոց ւատորմը կրնայ .ոլզա\ծին պէս ռազմափորձեր կա
բարձրանամ բլուրներէն : բանակ մը, սպառազինուած՝ գէշ—աղէկ զէ^քե - տարել կիպրոսի եւ Թուրքիս յ միջել, մանաւանդ
Օդը խոնաւ էբՀ Աշնան այգ օրերուն , այնքան բով X Ունէին գեր մ ան ական , ֆրանսական , րրէ՜ \եթէ /հուսերը օդակայաններ՛ չՀաստատեՀհ՝ Հարա
ալ Հեշտ չէր անցնիլ տղմուտ այգիներու եւ պար աս/՛, ա կան եւ չեխօսլովա ք Հրացաններ ել ռազմ ա— ւային՛ Թուրքիսյ մէջ։
տէզներու, մ է քէն - ճամբան քառասուն՝ վայրկեանէ մթերք , ինչպէս էեւ այն խոր Հաւատքը թէ լաւ Հ ե— Հակառակ այս ան՛յարմարութեան՛ց ^ ամեր՛իկ
պակաս չէր տեւեր։ քիուսեբոլ, $ոյներու, իտա տ եւ տզօրք մը կրնար կասեցնել մեքենաշաբժ յար եան. քաղաքականութիւնը կը ձգտի Թսւր՚քիոյ տալ
լացիներու եւ պալքանեան ժողովուրդներու մէք, ձակում մը տ պէտք. եդածը, կռուելու Համար , եթէ յարձակում
Ֆրանսացիներու խմբակը ամէնէն ուշագրաւն էր* Այսօր Թուրքիս/և ունի $էն 16 չափաւոր կեր՛– կրէ՛ Րացի 100 միլիոն տոլարէն, Թուրքիան ստա
ԲաՀն ու բրիչը ուսին՝ ղին ո ւո բ ա կ արն կշռո յթով \ պով սպառազինուած եւ լաւ մարզուած զօրաբա ցաւ Մ • ՆաՀանգներէն մէկ միլիառ տոլարի ար՛–
ան կը դիմէր աշխատանքի կանչելով շէնշող երգը ժիններ X Փոքր , ա յլ լկա յ%– յ աա ր ոա1\ ճուոձւ ն աւա բա - մէքռվ ռազմամթերք։ ինչ որ ղրկուած է ցարդ ,
այն ցռկանա լին , որ բեռնաւորուած էր Աաքա - ժի՚ւ մբ որ կը բաղկանա յ սուզանաւեր՛էն եւ թոր՝– չէ գործածուած կռիւի մէջ։ Թէեւ Հինն ալ կար,
ը֊օնիով • . • : քքւ կը լրացնէր յաճախ մռնչելով ակ փիլանալերէ ; •ն՛որն ալ, այսոլՀանդերձ Թուր՛քիս յ մինչեւ Հիմա
ռան ե ր ո ւ մէքէնՀ Օդատորմիղը յ ո Ր կը բաղկանա յ բբիտանա - ունեցածէն լալ է;
Մեր ա լս ար իացի վեր տկաց ո լն. եր ը բ ան չէ ին կան «ք/*ոսքիթօֆ ռմբաձիգներէ ,ՀւՍփիթֆայբ» սա Հինգ միլիո՛ն տոլաբ մէկ կողմ դրուած՜ է
Հասկնար , որովՀետեւ իրենք ալ մեղի կը ձայնակ ւառնակներէ , ամերիկեան 47 եւ & 27 օդա - ճամբանեբոլ յատուկ շինանիւթեր գնելու Համար .
ցէին շէնք շնոբՀք . . • նաւերէ, բաւական զօրաւոր է, մանաւանդ որ թր՜՜ որովՀետեւ Թուրէ քիոյ խճուղիներու գր՛ութիւնը
Բանի մը օրուան ընթացքին , քսան երկու Հո քակա\ օդա յին ուժր նոր գործ ի ք մ բն է շատ Հին Էx Առանց լաւագոյն՝ Հաղորդակցութեանց
շատ լալ Ամերիկեան օժանդակութեան 60 առ Հւ ՚րիրր
գիէ բաղկացած ֆրանսական խմբակը՝ Հ իմ ս բան ակին առդի ա ցնելբ գրամի ել ճիգի վատնումէ՝.
զած է մինչեւ տպբանքը պիտի
դիտէր թէ ինչպէս պէտք է շարժիլ X Աշխ ատ անք է Թ ՚ոլըքեբը աւար-տա ծ են ռազմ ական՝ ճամ բայ
փախչելու իր եղանակը՝ դպրոցէն խուսափող աը– ամբոգջանայ մինչեւ տարուան վերջը։ Ամերիկ . մր Ալեքսանտրէթէն , Աի քերկրականի վրայ
զոց Հնարքն ե բուն յար եւ նման էր* Հիւաեդու– եան ^ 47 փոխադրութեա՛ն սաւառնակներ պիտի մինչեւ էբզրում , Ո՛ ուս ի ո յ սա Հ մանր : ՅԼինոլոբա^
թիւն, մաշած կ°շէկ) մինչեւ իսկ կա յաբանին Հասնին, երբ Պերլինի պաչարումը վերնայ : Վեր կան արժէքի Հ ամաձայն , ուրիշ խճուղիներ ալ
յութիւնը
ճամբէն փախ ո՚ւսա , սշուշւ իբ նե բկա ջ,-երրսս ւթօ՚ոուրքի^ւյ եւ 8 ո մ֊ աստ ան ի ատ կաց ո լած պիտի շինուին :
շէկ****՜
ա ր ձ ան ագրել լէ Մս*քիզ*որ»ը՝ զարկած 225ուկէս միլիոն տոլարի օժս նդակութեն՚էն , Ամերիկայի գլխաւոր՛ գործը պիտի ըլլայ սոր
Հեր պատանի մը փորեղէն , այդտեղ աչքի Թ ուբքիան պիտի ստանանայ իր բաժինը այն ատեն վեցնել թուր ք զինուորին ռազմ ամ թերքը Գո Ր ~
ԷՐ ԻՐ ճարպիկ ո ւթե ւ Հան րին ՝ պելժ Հառատա– մ ի այն երբ ճշդու ու1ն\աստանի քաղաքացի կան
գբ Լա հ» մը , յաճճասխ կը բացագանչէր • աատեւ Նրազմ ի Համ ար ծա խ ւ ւմ արը։ ծածելոլ կերպ։ Թուրքր յանդուգն , դժոլարոլ -
— Վաղը ք|րւա.Թկ ԼՀիւանդ) պիտի ըլլամ, մէկ Եթէ պատերազմ սկսի , Թուրքիան երկու մի թեանց տոկացող ռազմ ի կ է : քԼինուոր մբ մօտա -
երկու չկա յ ••-• •
լիոն մարզուած զինուոր կրնայ նետե ռազմ ա– ւո րապէս 6 փէնս կբ ստանա յ ամիսը է տաս՛նապետ
երկս լ կցորդէն
դաշւ կայն աւելին խեղճ մԱ քհԿ ԺւԲ>1 6 փէնս , յիսնապետ մը 15 չիլինի
պիտի ըլլան։
Ա՝ եբ վերակացուներ ը շատ ալ տրամ ադիր չէ՜՛ կերպով զինուած Պոլս ո յ մէք մաս - էաէի
ին <&Հ ի լան գֆն Լ բուն փորի ցաւբ մտիկ ընելու X տգէտներ կբ կարծեն թէ կարմիր Բա՝ ակր Թվ*տ– Միակ տկարութիւնը տյն է որ թրքական բա
\քածկոցը կը վե ը ցն է ին , ենթակա յին ոտքէն կը կիոյ բլուրնձբուն վրայէն արշաւելով կր^այ 48 նակը ամէնէն աւելի գի*֊զացինեբէ կ ազմուած է,
քաշէին, կը պոռային , կը կանչէ ին X Իրենք ալ պա ժամէն Պոլիս Հասնի լ Հ որոնց 84 առ Հարիլրը կարդալ - գրել չեն. գիտ՝,եր :
տասխանատու վերին պետերուն առքեւ, երբեմն
աշխատավա յրէն մ ինչեւ բան ո ւո ր ա կա յան եր կար
ճամբան կը կտրէին , փախստական՛ն երր գործի
բերելու Համար ; Գզելիք։ Կէսօրին՝ ընդեղէնէ ապուր մը Պարոն քոմիսէր , կ՛՚ըսեմ վայրկենաբար ,
Ֆրանսական խմբակը նոյնպէս իր զկրաւորա * րսկ **՝ր™- Փարիզի վերագրաւումէն ասդին՝ թղթակցութիւ
կան դիմադր ութիւն^ ը կը շարունակէ ր աշխաաա - կո յին կտոր մ ը «ւ/օ//////» , կէս քէէ° Հ ՚ էէ ս ս ո ։ ԱՀա նը խզուած է մեր ընտան իքին; Հետ։ Ոչ մէկ տեղե
վայբբ : Բլուրի մ ը կ, գերուն վր յ Հաստատուա՛ծ՝ թէ ինչու, մեր՚ո՜Լ ք կբ Գ$մ էին ագաբակնե ր բ , քիչ կութիւն ուււինք այնտեղի կացութեան մասին,
ան կ՚երկարէր
Հարիւր մեթր տարածութեան վը~ մը երշիկ , Հաց , հխախոտ , ինչպէս նաեւ լիթր մր այգ րոլսրը ձեզմէ միայն կդիմանանք*
բայՀ Ջախակողմը՝ կիները, միւս կողմբ՝ Յոյներն գին ի կամ ա փս՝$> ունենալու Համ աբ : քյնձո րին Պատասխանս գոհացուցիչ կարելի էր ՛եկա -
ոլ ի տ ա լա ց ին եր բ X 3 իշեալ տարածո ւթեա՛ն վր խօսքբ չեմ ըներ , ո ըովՀ ետ ել անոնք կր վխտա յին տել։ Մանրակրկիտ խուզարկութենէ մը ետք, ոս–
Հարկ էր ո լոր ապա ո յտ գիծ՜ մը պեղել , մ ին էել մէկ լքուած պարտէզներուն մէք* * * X է, ս ինքս ալ , տիկանապետը Հեռախօսով ստուգեց որ իրապէս
մեթր վաթսուն խորութեամբ ել ութսուն սա՝ թ ի– մերթ փորձած էի բան մը ձեռք ձգել, անշուշտ աչյխատալորներու խումբ մը եկած է Կրացէն դէ
մեթբ լայնութեամբ։ Ըստ գերման սպայի մբ Հը՜ փոխա՛նակութեան մի քոսով՝* պի (իաւ ի չբջան՚ը ու մեզ ազատ արձակեց :
՚բաՀանգին , փոփոխական՛ ամէն օր, մենք իշվսոզ Կիրակի առաւօտ մը , Հանրի ի եւ <^Մ աքիղա - Պ աՀա կ ան ո ց էն դուրս գալով , կը սկսինք աղ–
դիր քե բուն գ\րա յ գի տ արաններ շիրն ելու էինք տա վ ՝&ի ուղեկցոլթեամբ , անխոՀեմ ութիւն բ կը գ ո ր— մ կալի ցո յցեբ կատար ե լ 1$բուաթիո յ ա յ դ Հ եռալո բ
կաւին : ծ եմ քիչ մը շատ Հեռանալու մեր խարիսխէն ։ Ա լո– զի՛՜զին մէք, ին չ որ՛ տեղացիներու ուշադրութիւ
վէն ընտան իքի մը մօտ , մինչ ընկերներուս Հետ նը կբ գրաւէ X Սլովէն գիւղացիները այնքան կը
Երեւակայեցէք, գործավայբ կր Հասնէինք ա– շիշ մը Համբաւաւոր Հշնափս՝» ճնկելու վրայ էի, Հըճուին՝, ոբ մեզի ըստ Հերթի գիւեձօ՚նի կր Հրա–
ռաւօտեան ժամը Գին X Բայց մեր աշխատանքը կը Հ.ձ եռքե րբ վե բ՝ֆ վայրի կա& Հը յան կար ծ ղիս ս թա ւիրեն եւ ի վեըջոյ այս վտանգաւոր րկւ
բաշխուէր նախ աճա շի ու աՀա զանգի դա գարն ե - փեց ո լց եր ազանքէս ։ էքր ե ւա կա յեցէք որ խելացի յութիւԼը կշ փտկոլի փառաՀեղ սեղլ ,նի սխնդ–
կոն–
բոլն , ինչպէս նաեւ կէսօրուան ապուր ի սպասման Ղ՛ալի թ մբ մեզ մատնած էր էրր *** Հւիարթի - ծա բանոլթեամ՝բ ;
մ ի քել՛. Անձրեւը ա՛նխուսափելի էր։ Ի ՛լ՛եր քո յ կը ղան» : Երեք Հուժկու ոստի կան—զինո լ ո բն եր , զին
պաՀուէթ֊ք շրքակայ տաղաւարներուն մէք։ Ւրիկ– ուած ինքնաշարժ խորտընկեցներով, մեզ էլ ա– Երրորդ օրուան իրիկոլնը, մեն.ւ՚ք ալ մեր սե
ուան դէմ, ճամ բա յ կ՚ելլէինք գէպի շոգեկառքին ռաք։ ՛ո րգէին կարմիբ գօտիին պաՀ ական ո ց ը : *հի– փական օճախը կ^ունԽւան՚ք^ Յոյներու տաղաւա
կեցա՛ծ տեղը* յաճախ ժամ մ ը կ՛ուշանար : քիանի տակից մեր անմեղութեան , բնաւ պաղարիւնս չեմ րին ՔՈՂ\Ը՝՛ Միչտ ոչ մէկ բնակարանային յարմա–
կայար ան ը Հ ա սն ե լո լն՝ մ ի շա կը խո ւս ափ է ինք Հ ս— կոր սն ցնե բ ել Հանդարտօրէն– կը սպասեմ Հար ցա~ ոո՚-թիւն . յարդի դէզեր , վառարան՝ մը ե լ քարիւ—
կա յ սանե բ բ բան ո լո բա կայ ան ա ան ե լէ ,վե րակացու– քննննուոքււթեան : Ոստիկան– ապետը՝ խելօք մարդ մը է չտմբար մը։ Երբեմն անՀաճոյ անակնկաէԼե
Համւ Ր
ներբ կը սաիպուէին մեր պարենատոմսեբը վար մեԿ զ կ՛՝ընդունի սա բառերով • Կտ. պատաՀին։ Ուչ դիչերին , օրինակի
դնել; Ջերինները Հիմա երջանիկ են։ Տը Կօլը տէր Թիթոյի սաւառնակներուն ա րչալը մեր բան՚ոլո Ր՛է-
Այս պայմաններուն մէջ աշխատանքը այնքան–՛ եղած է երկրին՝, ամէն ինչ կայ Ֆրան սայի մէջ՛ րակայանին վերել։ ԷՀ, եթէ Պալքաններու ըմ -
ալ ծանր Հաց , միս ել առատ դինի • • • սահե
սկսէինք չէվ։ թոլեր տ Ասկէ զատ , ՀետղՀետէ կը բոսա Հրամանատարը փորձուէր ռումբ մը
իյումբին սլէս
ճանչնալ այդ Տ. &.ի մարգիկը; Մեր Դէպի ագարակները մեր պտղի Հաւաքելու ցնել մեր– տաղաւարին վրայ , ռետնափայտի
ապաՀովոլթեան
վերակացուն՝ թութակի ծերունի վար– ձեռնարկները լսելով, Հանրային պիտի այրէինք մեր քունին մէջ՛.
պետ մը, անվնաս անձնաւորութիւն մրն՛ էր, որ մարդը այսպէս իր երկիրը կը Հակադրէր Ֆրան - Ասկէ զատ, գաչտին մ էջէն մեր՛ տզոց վՐաձ
թո
երբեմն մեզի ծառայութիւննեյւ կը մատուցանէր Հ սայի, որ ըստ երեւոյթին կ՛ապ ր է րլաւագոյնպայ– զէնք կը քաչէին , երբ անոնք քիչ մը ուչ կը նըն–
Գալով միւսներուն, մէկը՝ զուարթ եւ կատակա մաԱկու մէջ–.Արգեօք կը կեղծէ" րթէ կ՜՚աշխատէր ղէ ին տարփատենչիկ ագարակապան ո լհ իի մը
խօս լուսանկարիչ մրն՝ էր, միւսը՝ Հիւանդանոցի մեզ սիբաշաՀ իյ նկատի ունենալով Գ– քիայխի ջասե՚ւեակը » ••
լոլրչ^ պաչտօնեայ մը։ Բոլորն ալ դեզին– Համա - մ օտալո ւտ փր զու Մռայլ գիչեր մը, տաղաւար վերադարձած
զգեստը իրենց կոնակր անցուցած էին Նացիներու Ընկերներս շատ երիտասարդ Էին, չափէն ա– միջոցին , գեղադէմ Ռօմէն մօտ էն չէ" բ լսած
առածին անխոՀեմ խօսք մը
յազթա՛ ակներոլ շրջանին •.. ւելի անոպայ , կը վախնամ որ լումր մոլեռանդ Նացթերոլ ւ գգննդակներովն սոլ–
ՄեՆ
բա1 մը չունէինք մե՛ր ակռան երուն տակ դուրս կոՆաան; X
ԱՐԱՄ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
Fonds A.R.A.M