Page 163 - ARM_19-1948_04
P. 163
էէ 9.ԹԱ*
ՄԱՄՈՒԼ ոէ քրիստոնեայ ստրուկներու անկերպարան , լուռ ՆԱՄԱԿՆԵՐ Հ8ԱՌԱՋ»ԻՆ
ու մունք մոբթոտուող զանգուած մր, ո՛ր ամէն օր
Հ. 8. Գ. ո լ ամէն մամ ոչխարի Հօտի նման սպանդանոց ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԴԱՍԸՆԹԱՑՔՆԵՐՈՒ
կ առաքնորդուէր է
~ ;.Հ %–,ԱրաարԷղ % հետեւեալ Ո՞վ էր երիմեաննխրու, ու Րաֆֆինեբա֊, վա– ՎաՀէն դասը՛նթացք մը Հաստատած է Խ •• ՛Հա–
Կ*քնէխմյւա«յրակա)աի մ՛ը մէջ ՚. Գաշնակցա– մասլետեաք֊նիբրլ իք. ԱբթվեաննիրՐլ , Իզմիբլեա)ն–, յաօքոքսնի լիզուակաքւ աղճատումնե րո ւ մասին–
թէէսն Օրոսոն էԱո.յ>–իՆ.—,
ֆիրու եւ Նագարի անն եր ու Հֆ էի ցուցրած փր*յֆ% ա՜՜՞ ՆՀանթղարար , ես ալ կը քէ%եք .կաՐԳ ՚ ՚ ՚ / Յ Բա ~
•էէ ^1 Առանց ո ւլաղալու մեր Հանրային շար կանք տուող, արձագանգող, զէ1ք ու֊ փամփոէ-շա ռեր, գոր կը գործածեն Ֆ,Րանսա ձնած մեր զա
ժումներու մէշ մ է քքին քաշած , լեռ ո ւ ձոր ոտքի կոխան՝ դարձնող ւակները։ Պատկերը նոյնքան վրդքվիէ է որքան
այլ տարրերու , խմ՛բա զո ութեանց , ասպետ բ , աւելի քան կէս գարէ ի վեր Հ Հայաստանի մէշ, քանի որ ի&դիրր կը վերաբերի
Հոսանքներու. , կուսակցութիւնն– եբոլ խաղս ած Ո՛*վ էր Հայութիւնք ազգի վերածողը Հ ազգապաՀպան՚ումի գործին Հ
դեվէեբբ ,առանց անտեսելու .Հայ աչխաբՀբ •արթբն– Ո^վ էր Հայրենիքը պետութեան՛ ստոր՛՛ոգելիով֊ Կ՝ա,րմ–է որ ծնողները Հ»«–/»ք ուշադրութեան
սնելոլ, անոր վերածնունդը կերտելու ոեւէ Հարստացնողը ; առնեն կարեւոր պարագայ մը I
"ելէ մէկուն կողմէ, կրնանք անվարան ըսել, ոբ ՈԲվ էր Արեւելեան ՆաՀ ան գներ կոչուածը Հա - Հայ մսյնոլկին խօսած աոաշին լեզուն պէտք
ժամանակակից Հայոց պատմութեան առանցքը յաս տան եւ Արեւելեան Հարց բսուածբ Հայկական է րլլայ Հայերէնը, միւսները վ^Բ2.Ը կուղ ան ,
դարձած է Հ. 8 ՝ Դ՛աշնակցութեան շուվքէ : Հ ար ց վեր ամ կր աողը % ինքնաբերաբար ՚.
Ընդարձակ է անոր դործը՝ ամէն մարզերու, Թող Հայ պատմ ութիւն բ ո ւր ա ց ողն երք խար - Ու շնորՀիլ անՀոզ ո ւ թեան , երբ Հայ տղան կը
Հայաստանի ամէն վայրերու, Հայ ժողովրդի մը– գախեն, որքան ուզեն \ սկսի խօսիլ ֆրանսերէն , յետագային մենք կ՝ու -
տաւո ր , Հոզձեւոր , ըն կերային , քաղաքական , մը– Թող սուտ բ պաշտողն երր երկրպագեն* դրսէն նենանք Հետեւեալ բառեր ու նման այլանգակու -
շակութային եւ այլ ոդորումներոլ ամէն Հունե - բռնի ներմուծոլած խարդաւանանքներու I թիւններ : • կորմը Լկողմը), արմուկ (աղմուկէ ,
րուն մէչ–. Թող Տուգան երք մ ատն են ե լ ստրուկներ բ , ա– վառուան ( վա զոլան ) , կ՛ա ո շլանար (կբ յառաշա–
Ան է եղած, ոեւէ մէկէն աւելէ, արթնցող, բիւնէ ո լ պայքարէ դասալիքներ ր Հայկական ա ր– նար), Հերու (Հեռու) , Այաստան (Հայաստան) ,
վերազարթնող, վերածնող Հայրենիքին քաղաքա մէքնեվ՚ն ու սրբութիւնն՚եբբ դիտմամբ մոռացող– ըսկաւ (Հսկայ) , Հօձեռ (օձեր), տեռեր (գեղեր) ,
կան մտքին դաք բնի էք, ձեւաւորողբ % Անոր քաղա ներբ իրենց կուսակցադաբ կիրքերուն վաղանցուկ ար շի (առա9ուան) , պտուր (պտուղ) , ձեռ (ցեղ) ,
քական ւղայքաբին բովանդակութիւն սաւողբ յագուրդ տալու Համ ար առասպելներ յօրի^ են : Այկ (Հայկ ՛՜ելն, եձն. :
նոր յեղափոխական պատնէշը կառուցանողը : ՛Ա Թող վախկոտներ ր, խիղճ ոլ Հա յրենասիրոլ -՚ Նման բառերս լ ճոխ Հաւաքածոյ մը ունին՛
նոր սլա Հա կը ; թիւն միքազգային շուկաներու վբայ վաճառքի & րան սա յի մեր Հայ ուսուցիչնեբր ապաՀ ո վ ա բա՛ր :
Ան է եղած մէկ Հայրենիք, մէկ Հայութիւն։ , Հանողն եր բ անՀիմն, շինծու Հէքեաթներ Հիւսեն։ ՈրովՀետեւ անոնք Հայ երախային չէ որ Հայերէն
մէկ ազգ, մէկ լեզու ձուլողը : ՀայՈՈ անսուտ պատմութիւնք արիւնէ գրերով կր սորվեցն՛են , այլ ֆրանսացած աղուն, այսին՛քն
Ան է եղած Հայ նաՀատակութեան առնելէն կասկաքմիք արձանագրած է, որ \Պբդ գարու վեր– Ֆրանսացիին ։ Հետելանքբ կ*բԱայ Բաբելոն :
քալողը, զոՀաբերող ու արիւնող Հայ մարտիրոս շերէն սկսեալ մինչեւ մեր օրեր բ Հայ ժողովուրդը Ե" արդէն՛ սկսած եմ անճրկիլ , Հասկնալու <ա\.
ներու Հոյլերուն մ է շէն Հ անցած է ու կկանգնի իր ազատագրութեան՝ դբմ - մար անոն՛ց Հայերէն՛ խօսակցռւթիւն բI
Ան է եղած Հայ Հերոսութեան զինակիրը, ուարին, դժնդակ ճամբայէն՛ բնդ Հուր եւ րնդ սուր Ծ՛նողներ , քիչ մբ աւելի լրշոլթիւն եւ ինքնա
մարտիկը, Հրամանատարն ու ղինուորը , Հայ արի եւ այդ անցքբ արժանաւորագոյն կերպով դլխա - գիտակցութիւն , քանի դեռ իրար կբ Հակնաք :
արա՛նց րիւձրալոբներու փաղանքնեոլ կսղքին : ւոբոգբ եզած է Հ * Տ * Դ-աշնակցութիւնր ։ ԵԹԱՆ
Ի՞նչ էր Հայոլթիւնը մօտ դար մը առաշ\, եթէ • •• Ոչ ագա - էֆէնտիներու ընդդիմութիւնք,
ոչ կզեբ—ազնոլականութեան թշնամանքը ,ոչ ռամ ՀՐԷՇԱ8ԻՆ ՄԱՀԱՊԱՏԻԺ ՄԸ ԿԸ ՋՆՋՈՒԻ
1.209.000 ա ուն եր քանդուեցան , գրեթէ բ$ ակելի կավարին ուրացում բ , ոչ ալ Համ այն ավարին– սոլ– Գ Ակովտիոյ մէք օրինադքւքէն քնքոլեցան՝ կարգ
տուներուն՝ կէսբՀ Մինչեւ իսկ նաիյասլաաեբազմ– տբ չեն կրնար այլափոխել , խարդախել , ձելազեղ– մբ տմարդի սովո՛ր ութիլններ Հ Ամէնէն առաք այն
եան խճողուած պայմաններ բ վերականգնելու ծել, մամ ան ա կա կի ց Հայ պատմ ութ իւն ր : օբէնքբ որով իբրեւ մ աՀ ապատ իմ, մարդիկ ձիու
Համար, պէտք է գտնել 60 միլիոն քառակուսի Այնտեղ , անոր անմաՀ ու անկորն՛չելի էքե - ոտքէն կբ կապէին եւ կր քաշկռտէին ։ Այս օրէնքր
եարտա բնակելի տեղ : Ազատագրուած շբքաննե - բոլն վբայ, արիւնով ու կրակով տաղուած , դրոշ պիտի գոբծադբուէր \ $20ին երկու մ արգոց վբ -
բոլ Համար Հնգամեայ ծրագիր բ կբ նախատեսէ 34 մուած են՝ Հ*3/հ* կարմիր անուն ր եւ անոր դործբ1 բայ, որոնք գործադուլ ր&ել կբ քարոզէին, ՛՛երբ
միլիոն քառակուսի եարտա բնակելի տեղ , այսին– Ու այսպէս ալ պիտի մնան, որքան ատեն՝ կբ ճորճ • թագաւորք միքամտեց եւ կախեցին այս
ՔԼՀ" *ՂէտՔ եղածին գրեթէ կէսբ * Մ ասն աղէ ան եր տեւէ ինքբ՝ Հայութիւն բ , որքան ատեն կայ ու կբ երկու մարդիկբ եւ գլուխներբ կտրեցին I
կք կարծեն որ , \եթէ նո յնիսկ Հնգամեայ ծրագիրք մնայ ինքք՝ Հա յա սա ան աշխա բՀք» Հ Վերքին անգամ ա յս պատիմ ր գործադրուած է
կատարուի , քանդուած շրջաններու քաղաքացի) ե– 1803^5>, երբ եօթբ Հոգի ճորճ Գ. թագաւորք
րր մարդ գլուխ երեք քառակուսի եարտա տեղ պի՜ ԶԻՆԱԹԱՓՈՒԹԵԱՆ Հարցին առթիւ նռրէն ՚ււ-քաննելոլ դաւադրութեան մբ մէք բո& ո լեց ան՝ :
տի ունենան X բուռն վիճաբան ո ւթի ւննե բ տեղի ունեցան– քաղա ՚Զ^քուեցալ նաեւ այն օբէնքբ , ոքով բանտարկեալ–
Այս օգոստոսին Հր ա տ տ ր ա կո ւա ծ որոշումբ , քական՝ Յանձնամողովին մէք; Ձիթաստանի ներկա– ներբ 14.400 անգամ կր դարձնէին անուոբդբ , բացի
որուն Համաձայն քաղաքացիներ կրնան գնել եւ յացոլցիչր մեղադրեց * Միութիւնք թէ կբ մար՝– շաբաթ օրէն ։ Այս օրէնքբ չէ բ գործադրուեր 60
շինել իվձենց սեփակա՛ն տու՛ք՛ ր , շատ ալ պիտի չկր զէ եւ կբ զինէ ճափոնցի գերիներ բ , կռո ւե լու Հա տա րի է ի վեր՛. Ասոնցմէ զատ քնքոլե ցաւ զԱբեան
նա յ փոխել քիուսիոյ բնակարանի Հաբցբ , որովՀե– մար Նանքինի կառավարութեան դէմ : Ըսաւ թէ ա պա կան ո ւթ ի ւն» ր ս ո լած 0\րէնքք , որո ւն՛ Համ ա -
տեւ Հ ում նիւթ ի պակաս բ կբ մնա յ : 50.000 ճափոնցիներ կբ մասնակցէին Մ ան չուր իոյ ձայն՝ մատ՛նիչ մբ վատ արիւն կբ կրէր երակնե -
ԱրՀ եստակցական Միութեանց օրկանր, «թր - Համ այն ավար արշաւանքին , ինչպէս եւ 1 3.000 րոմն՝ մէք, Հետեւաբար իր սերունդն, ալ վատ ա —
բուտ», կբ գրէ թէ «Շէնքեո չիսելր երկայր ժամա մասնագէտ բանուորներ։ էք • Միութեան կոզմէ ր իւն ունէր՝ եւ չէր կրնար Ժառանգութիւն ստա -
նակի կբ կարօտ ի մեզի Համար , տան իքներր ծած պատասխան եց Վ^իշինսկի : Անգլիա եւ Մ • Նա - նալ Հ
կելու Համար պէտք եղած նիլթը դեռ նոր սկսած Հանգնեբբ նոբէն քննադատեցին քՍ • Միութիւնք, ՀՀՀՀՀ\՛ : ^՚"՛՛"՛՛1^–"՛– ՛՛՛ո՛ ՚՛^"1 ք՚՚է^–* ՚ ՚1".։՛1"8* ՚՛–.1 » • ՚ ••• ՚-Հ1^.–.՛–՛^–^^՝՝*՛՝ ՚^– ՚–*•՝ * \ \ ՝
են ապսպրել Մ ո ս կո ւա յ ի մէք է սպառաղինութեանց կքճատման ծրագրին՝ առթիւ : Հանղնեբուն ռազմ ապա շտութիւնբ , բսաւ թէ ՚զձերւ
& ատ մբ տուներ ողբալի վիճակի մէք ե՛հ՛, երբ Անգլ* պատոլիրակր բսաւ թէ իր երկիրբ Հինգ մի– գործբ չէ Խ • Միութեան զին ոլորներ ուն՝ թիւր»,
Ո֊ուբսբ անձրեւ գայ , ՚Բէմէրավռյի թատր ոնին լիոնէն 800.000^ զեղչած է իր զթուորներուն թի բա յց ուզեց Համ ոզել թէ իրենք արձակած են պա
ներսն ալ առաքին յաբկր կ՚անձրեւէ • ձեղունէն ւր, մինչդեռ հ* Միութիւնք, որ 7 միլիոն՝ զինուոր տերազմի ատեն Հաւաքուա՛ծ բոլոր զինուո րսեբբ
մ աս մբ գլխաւոր դերասանին գլխուն ինկաւ, եւ ունէր պատերազմի ատեն՝, դեռ կբ պաՀԷ 4 մ ի– եւ հրենց բանակբ Հայմմ կբ բաղկանա յ միայն
Հիւանդանոց փոխադրեցին : հաղին անունն էր . . • լիոնբՀ Պ* Վէչէոսկի դատապարտելով Մ * Նա~~ 1926—27^ զինոլորնրեխ՛»։
« Նոր դոՀը» :
8ԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (26) Ւ ս կ Ղ՝ իոնիս սանուՀիին դալով, Հրաւիրեց նորապսակ ամոլները, ել Թոր՚ոս իր Հարսին քով
պատրաստուիլ երթալու եւ գտնելու Համ ար Թո - կբ գտնէր ան ամէն գեղեցիկ ե լ բարձր զգացում
րոսբ : էլ. քիչ մր ժամանակէն վերքբ երկու դես ները , ո բ երազն են երիտասարդոլթեանւ փափաք
պակ կք ձգուին պա լա տ բ եւ կր շտկուէին գէպի ներուն՝ , ու իր երջանկութեան , միայն իր լեռն երր
ԹՈՐՈՍ՜ Լ Ե Ի Ո 1 Ի ծովեզր ուր զգեղեցիկ նաւակ մր իրենց կբ սպա– կր պակսէին, եւ այն ազգային ազատութեան սէ -
ԳԼՈՒե Զ սէր : ԲԲ) որ նախաՀօր իհուբէնի արեան Հետ իր երակ–
Նո յն գիչերբ Թ ար արիա յի ամ ար անո ցին մ էկ >ներուն մէշ կը չրշէր :
սրաՀին մէք Թորոսի եւ Ե՚֊փիմէի պսակի Հանդէ Ո՚-թ օր էր նաեւ որ Ղ՝իոնիսէն լուր ամենեւին
սք կբ կատարուէր Հա յ կա կան՛ ա ր ա ր ո զո ւ թեամբ * չկար , այլ բստ սովորութեան տնտես ր ամէն օր
ք՝աբկէն՝ճ կնքաՀօր սլա շտ օն։ բ կք կատարէ բամենա յն կեբակո ւբբ կր բերէ բ ար չալ ո յ ս ին Հետ եւ մէկ էն
ԱՌԻՒԾԻՆ ԿՈՐԻՒՆԸ՝ Ա/ԻԻՒԾ է գոՀոլթեամբ, ներելով սրտանց Ե՚-փիմէի արեան կբ Հեռանար որպէսղի կասկածի տեղի չտայ՛,
մէք ինչ որ յունական կաթիլներ կը գտնուէին , եւ Տ ան՛կարծ երեկոյ մը ծեր ՚հիոնիս երեւցաւ
հ ած կ ել ո վ ին չափ ո ր կար ե լի էր տրամ ա խառն ու՜ թէպէտ շատ դժուար էր ան՛որ երեսին *1 ՐւսՏ
Լաւ կ՚ընես , պատասխանեց ծեբբ նոյնպիսի րախո ւթեան ար ց ո ւնք ին քան ի մբ կա թիլներն :՚ գաղտնիք մը նշմարել, բայց Եւ֊փիմէ իրեն սիրա
ժպիտով մը ւ Երբ ամէն՝ բան կատարուեցաւ եւ գիշերը կէս լիր ընդունելութիւն– մ ր րնե լէ վերքը երր քիչ մր
Բաւական է այս չափը, իմացայ, ե՞րբ ին եզաւ Ղ՝իոնիսի կարգագրութեամբ մեր Հարսն ու ատեն տան առքեւ ազ բիւր ին քովնստան՝՝, կասկա
ձի Հրաման մը եկաւ ձեզմէ ել չի կատարուեցաւ, փեսան Հասարակ նաւակ մբ մտած ք՝աբկէնով՝ եր ծոտ ծիծաղռվ մը ըսաւ»
սիրտդ Հանգիստ բռնէ, թ"ղ Հայ երիտասարդր կու ծառայով եւ մէկ նաժիշտով կ՚անցնէին գի մա
Հանգիստ պտրտի, միայն թէԱ1դրոնիկոսէն զգոլ– սի Ասիո ք ծովափունքը, եւ ^ծովեզրէն մղոն մբ Հե Հայրիկ , դու մեզի բան մբ ունիս խօսելիք
շանայ վասնզի ամէն .չարեաց պատճառ նա է, բա ռալս ր ութ ե ամբ անտառախիտ ծ առեր է շր քապա տ– ել կ՝ եր ելայ թէ կը դանդաղիս Հ
ւական է թէ Հայ մբ գտն՛ուի խնդիրի մը մէշ՝ իր եալ գիւղական՝ ամայի տոլն մբ պատրաստ կբ գտ Այո, Ե՚-փիմէ , լաւ գիտցար թէ% բան ու -
ատելութիւնը գաւ ել վտանգ կը տեսնէ Հոն, եր նէին զիրենք ընդունելու Համ ար . Հոն ինչ որ բը~ նիմ ձեզի Հետ խօսելիք, եւ շատ կարեւոր բան;
կինք երկիր իրար կը խառնէ; նութեան սքանչելիք կար» ա յս երկու գեղեցիկ ին չո0լ կ՛՛ուշացնես , կԴբեւայ թէ շատ ա -
"Բանի" քանի անգամ կայսրը եւ Ծերակոյտը անձեր ուն ուրախութիւնը կր պսակէր * Բարկէն՝ իր նախոքմ լուր մբ պիտի Ա լ լ ա յ \
սա ապուշ երիտասարդին ազատութիւն տալու Հ ը– լեռներուն գարունը կբ յիչէր , եւ երբ իբ եր կու Ես քաձ-ի օր է, Թորոսի փախստեան Համար
նալ մբ կբ նայիմ, եւ այսօր Հազիւ թէ փնտռածս
րաման բրին, ել ինք միշտ արգիլելու ճարրգտալ, սաներ ը 1լելեէինւ՝ բնակարանէնեւկբ սկսէին Հեռա— գտայ • • • ;
եւ Հիմա որովՀետեւ ապստամբ ու վտանգաւոր նալ, իբ երկսայրին մէքքք Հեռուանց անտեսանելի
Հայ մբ տեսնուած կայ եզեր քազքիս մէշ, իր զ ր– անոնց Հ ետքերուն կլլ Հետեւէր , պաՀապան եւ ա– ինչոոլ այդչափ շուտով, Հայրիկ, միթէ
գռոլթեամբ երիտասարդ կ՚ոլզուի, ոբպէսզի բան– էալուրք դամ փռի մք պէս ամէն ծառի՝ ամէն բբլ— ինձ Համար նա լուն մէք աեղ չկա0յէ
տ ի դատապարտուի , ել այգ րակի շուքբ կր քննէր ոբ վտանգ մր ան ոնց չի պա^
կոսի մարղձն է ։ Աս խօսքերն ըսելով ոսաիկանա - տաՀի Հ
պեար թողուս ել գնաց; Ո՚-թ օր աս եր քանի կ կեանքը վա յելեցիՆ մեք
Fonds A.R.A.M
ՄԱՄՈՒԼ ոէ քրիստոնեայ ստրուկներու անկերպարան , լուռ ՆԱՄԱԿՆԵՐ Հ8ԱՌԱՋ»ԻՆ
ու մունք մոբթոտուող զանգուած մր, ո՛ր ամէն օր
Հ. 8. Գ. ո լ ամէն մամ ոչխարի Հօտի նման սպանդանոց ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԴԱՍԸՆԹԱՑՔՆԵՐՈՒ
կ առաքնորդուէր է
~ ;.Հ %–,ԱրաարԷղ % հետեւեալ Ո՞վ էր երիմեաննխրու, ու Րաֆֆինեբա֊, վա– ՎաՀէն դասը՛նթացք մը Հաստատած է Խ •• ՛Հա–
Կ*քնէխմյւա«յրակա)աի մ՛ը մէջ ՚. Գաշնակցա– մասլետեաք֊նիբրլ իք. ԱբթվեաննիրՐլ , Իզմիբլեա)ն–, յաօքոքսնի լիզուակաքւ աղճատումնե րո ւ մասին–
թէէսն Օրոսոն էԱո.յ>–իՆ.—,
ֆիրու եւ Նագարի անն եր ու Հֆ էի ցուցրած փր*յֆ% ա՜՜՞ ՆՀանթղարար , ես ալ կը քէ%եք .կաՐԳ ՚ ՚ ՚ / Յ Բա ~
•էէ ^1 Առանց ո ւլաղալու մեր Հանրային շար կանք տուող, արձագանգող, զէ1ք ու֊ փամփոէ-շա ռեր, գոր կը գործածեն Ֆ,Րանսա ձնած մեր զա
ժումներու մէշ մ է քքին քաշած , լեռ ո ւ ձոր ոտքի կոխան՝ դարձնող ւակները։ Պատկերը նոյնքան վրդքվիէ է որքան
այլ տարրերու , խմ՛բա զո ութեանց , ասպետ բ , աւելի քան կէս գարէ ի վեր Հ Հայաստանի մէշ, քանի որ ի&դիրր կը վերաբերի
Հոսանքներու. , կուսակցութիւնն– եբոլ խաղս ած Ո՛*վ էր Հայութիւնք ազգի վերածողը Հ ազգապաՀպան՚ումի գործին Հ
դեվէեբբ ,առանց անտեսելու .Հայ աչխաբՀբ •արթբն– Ո^վ էր Հայրենիքը պետութեան՛ ստոր՛՛ոգելիով֊ Կ՝ա,րմ–է որ ծնողները Հ»«–/»ք ուշադրութեան
սնելոլ, անոր վերածնունդը կերտելու ոեւէ Հարստացնողը ; առնեն կարեւոր պարագայ մը I
"ելէ մէկուն կողմէ, կրնանք անվարան ըսել, ոբ ՈԲվ էր Արեւելեան ՆաՀ ան գներ կոչուածը Հա - Հայ մսյնոլկին խօսած աոաշին լեզուն պէտք
ժամանակակից Հայոց պատմութեան առանցքը յաս տան եւ Արեւելեան Հարց բսուածբ Հայկական է րլլայ Հայերէնը, միւսները վ^Բ2.Ը կուղ ան ,
դարձած է Հ. 8 ՝ Դ՛աշնակցութեան շուվքէ : Հ ար ց վեր ամ կր աողը % ինքնաբերաբար ՚.
Ընդարձակ է անոր դործը՝ ամէն մարզերու, Թող Հայ պատմ ութիւն բ ո ւր ա ց ողն երք խար - Ու շնորՀիլ անՀոզ ո ւ թեան , երբ Հայ տղան կը
Հայաստանի ամէն վայրերու, Հայ ժողովրդի մը– գախեն, որքան ուզեն \ սկսի խօսիլ ֆրանսերէն , յետագային մենք կ՝ու -
տաւո ր , Հոզձեւոր , ըն կերային , քաղաքական , մը– Թող սուտ բ պաշտողն երր երկրպագեն* դրսէն նենանք Հետեւեալ բառեր ու նման այլանգակու -
շակութային եւ այլ ոդորումներոլ ամէն Հունե - բռնի ներմուծոլած խարդաւանանքներու I թիւններ : • կորմը Լկողմը), արմուկ (աղմուկէ ,
րուն մէչ–. Թող Տուգան երք մ ատն են ե լ ստրուկներ բ , ա– վառուան ( վա զոլան ) , կ՛ա ո շլանար (կբ յառաշա–
Ան է եղած, ոեւէ մէկէն աւելէ, արթնցող, բիւնէ ո լ պայքարէ դասալիքներ ր Հայկական ա ր– նար), Հերու (Հեռու) , Այաստան (Հայաստան) ,
վերազարթնող, վերածնող Հայրենիքին քաղաքա մէքնեվ՚ն ու սրբութիւնն՚եբբ դիտմամբ մոռացող– ըսկաւ (Հսկայ) , Հօձեռ (օձեր), տեռեր (գեղեր) ,
կան մտքին դաք բնի էք, ձեւաւորողբ % Անոր քաղա ներբ իրենց կուսակցադաբ կիրքերուն վաղանցուկ ար շի (առա9ուան) , պտուր (պտուղ) , ձեռ (ցեղ) ,
քական ւղայքաբին բովանդակութիւն սաւողբ յագուրդ տալու Համ ար առասպելներ յօրի^ են : Այկ (Հայկ ՛՜ելն, եձն. :
նոր յեղափոխական պատնէշը կառուցանողը : ՛Ա Թող վախկոտներ ր, խիղճ ոլ Հա յրենասիրոլ -՚ Նման բառերս լ ճոխ Հաւաքածոյ մը ունին՛
նոր սլա Հա կը ; թիւն միքազգային շուկաներու վբայ վաճառքի & րան սա յի մեր Հայ ուսուցիչնեբր ապաՀ ո վ ա բա՛ր :
Ան է եղած մէկ Հայրենիք, մէկ Հայութիւն։ , Հանողն եր բ անՀիմն, շինծու Հէքեաթներ Հիւսեն։ ՈրովՀետեւ անոնք Հայ երախային չէ որ Հայերէն
մէկ ազգ, մէկ լեզու ձուլողը : ՀայՈՈ անսուտ պատմութիւնք արիւնէ գրերով կր սորվեցն՛են , այլ ֆրանսացած աղուն, այսին՛քն
Ան է եղած Հայ նաՀատակութեան առնելէն կասկաքմիք արձանագրած է, որ \Պբդ գարու վեր– Ֆրանսացիին ։ Հետելանքբ կ*բԱայ Բաբելոն :
քալողը, զոՀաբերող ու արիւնող Հայ մարտիրոս շերէն սկսեալ մինչեւ մեր օրեր բ Հայ ժողովուրդը Ե" արդէն՛ սկսած եմ անճրկիլ , Հասկնալու <ա\.
ներու Հոյլերուն մ է շէն Հ անցած է ու կկանգնի իր ազատագրութեան՝ դբմ - մար անոն՛ց Հայերէն՛ խօսակցռւթիւն բI
Ան է եղած Հայ Հերոսութեան զինակիրը, ուարին, դժնդակ ճամբայէն՛ բնդ Հուր եւ րնդ սուր Ծ՛նողներ , քիչ մբ աւելի լրշոլթիւն եւ ինքնա
մարտիկը, Հրամանատարն ու ղինուորը , Հայ արի եւ այդ անցքբ արժանաւորագոյն կերպով դլխա - գիտակցութիւն , քանի դեռ իրար կբ Հակնաք :
արա՛նց րիւձրալոբներու փաղանքնեոլ կսղքին : ւոբոգբ եզած է Հ * Տ * Դ-աշնակցութիւնր ։ ԵԹԱՆ
Ի՞նչ էր Հայոլթիւնը մօտ դար մը առաշ\, եթէ • •• Ոչ ագա - էֆէնտիներու ընդդիմութիւնք,
ոչ կզեբ—ազնոլականութեան թշնամանքը ,ոչ ռամ ՀՐԷՇԱ8ԻՆ ՄԱՀԱՊԱՏԻԺ ՄԸ ԿԸ ՋՆՋՈՒԻ
1.209.000 ա ուն եր քանդուեցան , գրեթէ բ$ ակելի կավարին ուրացում բ , ոչ ալ Համ այն ավարին– սոլ– Գ Ակովտիոյ մէք օրինադքւքէն քնքոլեցան՝ կարգ
տուներուն՝ կէսբՀ Մինչեւ իսկ նաիյասլաաեբազմ– տբ չեն կրնար այլափոխել , խարդախել , ձելազեղ– մբ տմարդի սովո՛ր ութիլններ Հ Ամէնէն առաք այն
եան խճողուած պայմաններ բ վերականգնելու ծել, մամ ան ա կա կի ց Հայ պատմ ութ իւն ր : օբէնքբ որով իբրեւ մ աՀ ապատ իմ, մարդիկ ձիու
Համար, պէտք է գտնել 60 միլիոն քառակուսի Այնտեղ , անոր անմաՀ ու անկորն՛չելի էքե - ոտքէն կբ կապէին եւ կր քաշկռտէին ։ Այս օրէնքր
եարտա բնակելի տեղ : Ազատագրուած շբքաննե - բոլն վբայ, արիւնով ու կրակով տաղուած , դրոշ պիտի գոբծադբուէր \ $20ին երկու մ արգոց վբ -
բոլ Համար Հնգամեայ ծրագիր բ կբ նախատեսէ 34 մուած են՝ Հ*3/հ* կարմիր անուն ր եւ անոր դործբ1 բայ, որոնք գործադուլ ր&ել կբ քարոզէին, ՛՛երբ
միլիոն քառակուսի եարտա բնակելի տեղ , այսին– Ու այսպէս ալ պիտի մնան, որքան ատեն՝ կբ ճորճ • թագաւորք միքամտեց եւ կախեցին այս
ՔԼՀ" *ՂէտՔ եղածին գրեթէ կէսբ * Մ ասն աղէ ան եր տեւէ ինքբ՝ Հայութիւն բ , որքան ատեն կայ ու կբ երկու մարդիկբ եւ գլուխներբ կտրեցին I
կք կարծեն որ , \եթէ նո յնիսկ Հնգամեայ ծրագիրք մնայ ինքք՝ Հա յա սա ան աշխա բՀք» Հ Վերքին անգամ ա յս պատիմ ր գործադրուած է
կատարուի , քանդուած շրջաններու քաղաքացի) ե– 1803^5>, երբ եօթբ Հոգի ճորճ Գ. թագաւորք
րր մարդ գլուխ երեք քառակուսի եարտա տեղ պի՜ ԶԻՆԱԹԱՓՈՒԹԵԱՆ Հարցին առթիւ նռրէն ՚ււ-քաննելոլ դաւադրութեան մբ մէք բո& ո լեց ան՝ :
տի ունենան X բուռն վիճաբան ո ւթի ւննե բ տեղի ունեցան– քաղա ՚Զ^քուեցալ նաեւ այն օբէնքբ , ոքով բանտարկեալ–
Այս օգոստոսին Հր ա տ տ ր ա կո ւա ծ որոշումբ , քական՝ Յանձնամողովին մէք; Ձիթաստանի ներկա– ներբ 14.400 անգամ կր դարձնէին անուոբդբ , բացի
որուն Համաձայն քաղաքացիներ կրնան գնել եւ յացոլցիչր մեղադրեց * Միութիւնք թէ կբ մար՝– շաբաթ օրէն ։ Այս օրէնքբ չէ բ գործադրուեր 60
շինել իվձենց սեփակա՛ն տու՛ք՛ ր , շատ ալ պիտի չկր զէ եւ կբ զինէ ճափոնցի գերիներ բ , կռո ւե լու Հա տա րի է ի վեր՛. Ասոնցմէ զատ քնքոլե ցաւ զԱբեան
նա յ փոխել քիուսիոյ բնակարանի Հաբցբ , որովՀե– մար Նանքինի կառավարութեան դէմ : Ըսաւ թէ ա պա կան ո ւթ ի ւն» ր ս ո լած 0\րէնքք , որո ւն՛ Համ ա -
տեւ Հ ում նիւթ ի պակաս բ կբ մնա յ : 50.000 ճափոնցիներ կբ մասնակցէին Մ ան չուր իոյ ձայն՝ մատ՛նիչ մբ վատ արիւն կբ կրէր երակնե -
ԱրՀ եստակցական Միութեանց օրկանր, «թր - Համ այն ավար արշաւանքին , ինչպէս եւ 1 3.000 րոմն՝ մէք, Հետեւաբար իր սերունդն, ալ վատ ա —
բուտ», կբ գրէ թէ «Շէնքեո չիսելր երկայր ժամա մասնագէտ բանուորներ։ էք • Միութեան կոզմէ ր իւն ունէր՝ եւ չէր կրնար Ժառանգութիւն ստա -
նակի կբ կարօտ ի մեզի Համար , տան իքներր ծած պատասխան եց Վ^իշինսկի : Անգլիա եւ Մ • Նա - նալ Հ
կելու Համար պէտք եղած նիլթը դեռ նոր սկսած Հանգնեբբ նոբէն քննադատեցին քՍ • Միութիւնք, ՀՀՀՀՀ\՛ : ^՚"՛՛"՛՛1^–"՛– ՛՛՛ո՛ ՚՛^"1 ք՚՚է^–* ՚ ՚1".։՛1"8* ՚՛–.1 » • ՚ ••• ՚-Հ1^.–.՛–՛^–^^՝՝*՛՝ ՚^– ՚–*•՝ * \ \ ՝
են ապսպրել Մ ո ս կո ւա յ ի մէք է սպառաղինութեանց կքճատման ծրագրին՝ առթիւ : Հանղնեբուն ռազմ ապա շտութիւնբ , բսաւ թէ ՚զձերւ
& ատ մբ տուներ ողբալի վիճակի մէք ե՛հ՛, երբ Անգլ* պատոլիրակր բսաւ թէ իր երկիրբ Հինգ մի– գործբ չէ Խ • Միութեան զին ոլորներ ուն՝ թիւր»,
Ո֊ուբսբ անձրեւ գայ , ՚Բէմէրավռյի թատր ոնին լիոնէն 800.000^ զեղչած է իր զթուորներուն թի բա յց ուզեց Համ ոզել թէ իրենք արձակած են պա
ներսն ալ առաքին յաբկր կ՚անձրեւէ • ձեղունէն ւր, մինչդեռ հ* Միութիւնք, որ 7 միլիոն՝ զինուոր տերազմի ատեն Հաւաքուա՛ծ բոլոր զինուո րսեբբ
մ աս մբ գլխաւոր դերասանին գլխուն ինկաւ, եւ ունէր պատերազմի ատեն՝, դեռ կբ պաՀԷ 4 մ ի– եւ հրենց բանակբ Հայմմ կբ բաղկանա յ միայն
Հիւանդանոց փոխադրեցին : հաղին անունն էր . . • լիոնբՀ Պ* Վէչէոսկի դատապարտելով Մ * Նա~~ 1926—27^ զինոլորնրեխ՛»։
« Նոր դոՀը» :
8ԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (26) Ւ ս կ Ղ՝ իոնիս սանուՀիին դալով, Հրաւիրեց նորապսակ ամոլները, ել Թոր՚ոս իր Հարսին քով
պատրաստուիլ երթալու եւ գտնելու Համ ար Թո - կբ գտնէր ան ամէն գեղեցիկ ե լ բարձր զգացում
րոսբ : էլ. քիչ մր ժամանակէն վերքբ երկու դես ները , ո բ երազն են երիտասարդոլթեանւ փափաք
պակ կք ձգուին պա լա տ բ եւ կր շտկուէին գէպի ներուն՝ , ու իր երջանկութեան , միայն իր լեռն երր
ԹՈՐՈՍ՜ Լ Ե Ի Ո 1 Ի ծովեզր ուր զգեղեցիկ նաւակ մր իրենց կբ սպա– կր պակսէին, եւ այն ազգային ազատութեան սէ -
ԳԼՈՒե Զ սէր : ԲԲ) որ նախաՀօր իհուբէնի արեան Հետ իր երակ–
Նո յն գիչերբ Թ ար արիա յի ամ ար անո ցին մ էկ >ներուն մէշ կը չրշէր :
սրաՀին մէք Թորոսի եւ Ե՚֊փիմէի պսակի Հանդէ Ո՚-թ օր էր նաեւ որ Ղ՝իոնիսէն լուր ամենեւին
սք կբ կատարուէր Հա յ կա կան՛ ա ր ա ր ո զո ւ թեամբ * չկար , այլ բստ սովորութեան տնտես ր ամէն օր
ք՝աբկէն՝ճ կնքաՀօր սլա շտ օն։ բ կք կատարէ բամենա յն կեբակո ւբբ կր բերէ բ ար չալ ո յ ս ին Հետ եւ մէկ էն
ԱՌԻՒԾԻՆ ԿՈՐԻՒՆԸ՝ Ա/ԻԻՒԾ է գոՀոլթեամբ, ներելով սրտանց Ե՚-փիմէի արեան կբ Հեռանար որպէսղի կասկածի տեղի չտայ՛,
մէք ինչ որ յունական կաթիլներ կը գտնուէին , եւ Տ ան՛կարծ երեկոյ մը ծեր ՚հիոնիս երեւցաւ
հ ած կ ել ո վ ին չափ ո ր կար ե լի էր տրամ ա խառն ու՜ թէպէտ շատ դժուար էր ան՛որ երեսին *1 ՐւսՏ
Լաւ կ՚ընես , պատասխանեց ծեբբ նոյնպիսի րախո ւթեան ար ց ո ւնք ին քան ի մբ կա թիլներն :՚ գաղտնիք մը նշմարել, բայց Եւ֊փիմէ իրեն սիրա
ժպիտով մը ւ Երբ ամէն՝ բան կատարուեցաւ եւ գիշերը կէս լիր ընդունելութիւն– մ ր րնե լէ վերքը երր քիչ մր
Բաւական է այս չափը, իմացայ, ե՞րբ ին եզաւ Ղ՝իոնիսի կարգագրութեամբ մեր Հարսն ու ատեն տան առքեւ ազ բիւր ին քովնստան՝՝, կասկա
ձի Հրաման մը եկաւ ձեզմէ ել չի կատարուեցաւ, փեսան Հասարակ նաւակ մբ մտած ք՝աբկէնով՝ եր ծոտ ծիծաղռվ մը ըսաւ»
սիրտդ Հանգիստ բռնէ, թ"ղ Հայ երիտասարդր կու ծառայով եւ մէկ նաժիշտով կ՚անցնէին գի մա
Հանգիստ պտրտի, միայն թէԱ1դրոնիկոսէն զգոլ– սի Ասիո ք ծովափունքը, եւ ^ծովեզրէն մղոն մբ Հե Հայրիկ , դու մեզի բան մբ ունիս խօսելիք
շանայ վասնզի ամէն .չարեաց պատճառ նա է, բա ռալս ր ութ ե ամբ անտառախիտ ծ առեր է շր քապա տ– ել կ՝ եր ելայ թէ կը դանդաղիս Հ
ւական է թէ Հայ մբ գտն՛ուի խնդիրի մը մէշ՝ իր եալ գիւղական՝ ամայի տոլն մբ պատրաստ կբ գտ Այո, Ե՚-փիմէ , լաւ գիտցար թէ% բան ու -
ատելութիւնը գաւ ել վտանգ կը տեսնէ Հոն, եր նէին զիրենք ընդունելու Համ ար . Հոն ինչ որ բը~ նիմ ձեզի Հետ խօսելիք, եւ շատ կարեւոր բան;
կինք երկիր իրար կը խառնէ; նութեան սքանչելիք կար» ա յս երկու գեղեցիկ ին չո0լ կ՛՛ուշացնես , կԴբեւայ թէ շատ ա -
"Բանի" քանի անգամ կայսրը եւ Ծերակոյտը անձեր ուն ուրախութիւնը կր պսակէր * Բարկէն՝ իր նախոքմ լուր մբ պիտի Ա լ լ ա յ \
սա ապուշ երիտասարդին ազատութիւն տալու Հ ը– լեռներուն գարունը կբ յիչէր , եւ երբ իբ եր կու Ես քաձ-ի օր է, Թորոսի փախստեան Համար
նալ մբ կբ նայիմ, եւ այսօր Հազիւ թէ փնտռածս
րաման բրին, ել ինք միշտ արգիլելու ճարրգտալ, սաներ ը 1լելեէինւ՝ բնակարանէնեւկբ սկսէին Հեռա— գտայ • • • ;
եւ Հիմա որովՀետեւ ապստամբ ու վտանգաւոր նալ, իբ երկսայրին մէքքք Հեռուանց անտեսանելի
Հայ մբ տեսնուած կայ եզեր քազքիս մէշ, իր զ ր– անոնց Հ ետքերուն կլլ Հետեւէր , պաՀապան եւ ա– ինչոոլ այդչափ շուտով, Հայրիկ, միթէ
գռոլթեամբ երիտասարդ կ՚ոլզուի, ոբպէսզի բան– էալուրք դամ փռի մք պէս ամէն ծառի՝ ամէն բբլ— ինձ Համար նա լուն մէք աեղ չկա0յէ
տ ի դատապարտուի , ել այգ րակի շուքբ կր քննէր ոբ վտանգ մր ան ոնց չի պա^
կոսի մարղձն է ։ Աս խօսքերն ըսելով ոսաիկանա - տաՀի Հ
պեար թողուս ել գնաց; Ո՚-թ օր աս եր քանի կ կեանքը վա յելեցիՆ մեք
Fonds A.R.A.M
