Page 71 - ARM_19-1948_03

ՄԻՏ-Բ ԵՒ ԱՐՈՒԵՍՏ ԼպսքկաԱթեղը « տ ա ա * կը ն Ո հ Ի Ր ս

ՏխաԱ ԱՃԱՎնան Վ%ազնջական օրերէն՝ մինչեւ այսօր, մեր մո– ՇԱՀԻԼԻ Հ . 8 • Գ– Արգութեան խումբը եւ Հ •

Ամբող1 Մվվին Արեւելքը լալ կը ճանչնա, գովուրգր ապրեր, շնչեր քալեր ու յարատեւեր է 3– ՚1՚ • Նոր Աերոլնդը մէկ մէկ տարուան ՅԱՌԱՋ

մեր երիտասարդ արուեստագէտը։ Այսօր Հերան– իր Վլոյս կանթ եզոներ ո ւ\Լ՛ շնորՀիւx Մեր ամ էծ՛ էն կր նուի րեն , առաջինը խարտալուս ի ԼԱ ուր իա՝) ,

" " ՛ յ ի զաղութն ալ առիթը կ՝ունենա յ գնահատելու տամանել^ւ օրերուն փնտռեր , գտեր , պաՀեր ու դպրոցին, երկրորդը թ՚րիւիոլիի ( իրանան) Հ -3 •

«Յաււաիի իսկ սիւնակներուն մէՀ Պ– Տիրան Ա– պաՀ պաներ ենք մեր վլոյս կանթեղներ ր» X Մեր ի– ՛ի. Պատ. Միլթեան ;

ճէմեանի տաղանդը; Մեր այս տաղանդաւոր ար­ մ աստ ո ւն Հ ա յ ր եր ր ուր որ գտնուեր են , որ Հո րի– ՄՈՆԹՐհՕՅԷՆ Պ– Արչակ Աստուրեան մէկ

ուեստագէտը իր բազմաթիւ ծաղրանկարներով, զոն ին\ տակ ո ր ապրեր , շնչեր են , շող առ 1ՐԳ տարեկան ՅԱՌԱՋ կր նուիրէ Գամասկոսի ազգ*

որոնք երեւցան՝ են , Լիբանանի արաբական մա­ բարձրացուցեր են իրենց Համար եւ նիւթական՛ եւ վա ր մարան ին՛ X

մուլին , ՜ֆրանսական թերթերուկ , « Ազդակ »/ք Հ ոգեկան կա՛ն թե զներ Հ Լո ւս ա ւո ր ի չէն առաջ , ավԻԼԻՆ Պ ՚Ֆիչիփ Ցովհաննէաեան մէկ տա­

եւ «Նայիրի»,ի մ ԷՀ, ՛ծանօթ անուն մրա է արդէն։ Լուսաւորի չէն վե րջ , մեր մ երթ մ ռայ լ , մերթ լու՛––՛ րեկան ՅԱՌԱՋ կր նով րէ եղբօրը՝ Պ– Տաճաա

ա՚ոնք որ շարունակաբար տեսած ՝են Աճէմ– սաւոր Հոր իզոնին վ ր ա յ կախուած է միշա պլպլան ՅովՀ անէսեանի , Փարիզ Հ

եանի գործերը, գաղափար մը ունիէւ արդէն ար­ « լ ո յ ո կան՛թեղ » մր -—• կամ կանթեղներ մեր ՆԱՄԱԿՆԵՐ ԵՒ ԱՌԱՋԱՐԿՆԵՐ

ուեստագէտին գործելու ձեւին , արուեստի նկա­ կեանքին ու պատմութեան՝ աղօտ ճամրաներր լու­ ... Վարչութիւն «Յառաջէի .=— Գուք աշ իա՛ -

րաւ/ իրին եւ իր արմ-էքիս մասին : Այս քսէն ի մր սաւորելու Համար ՚։ ՚ աեցէք 500 նոր բաման՚որդներ ճարել X իմ կողմէ

տոգերյշ զայն ծանօթացնելու Համար մեր ընթեր– Այո օրերուն , ան ղո Հ ա կան ա յս թոՀ ու բոՀին , ես ձեր բամ ան ո ր ղադր ո ւթ ի ւնր կր բարձրացնեմ

ց ո գն՛եր ուն Հ մեր այսօրուան ցանուցիր վիճակին մէջ, Հարա— տար եկան \50Օֆրանքի ։ ԱարիսԷ 01Ա1րո|նվարդեաէԹ1

Ւնչսլէ բանաստեղծական՛ գործի մը բանալին զատ , փայլուն վլոյս կանթեղի մ րն ալ վՅառաջ»ր : կարդացի վՅառաջ^ի կոչր 500 րամանո\րդ–

բա՛ռն՛ է, կամ նկարիչի մը Համար՝ իր փրձիԼը, Ա եր Հասկցած լեզուով՝ վբոցաՎառ վՅառաջ»ր ներ ունենալու Համար X Ես ալ գաղափար մր ունե՛­

ծաղրանկարի չին բանալին՛ է գիծը։ Գիծին մէ^ է. ՝Բսան տարի , աւելի քան քսան. •լրի ՅԱՌԱՋ ցայ * եթէ օգտակար կր նկատ էք, Հրատարակեցէք

որ արուեստագէտը կը դնէ իր ամբոգ^ ան՚Հատա– ճշմարիտ Հ արազատ ո ւ թեամբ եբկնեց , ուսոյց , թերթին մէի

կանո ւթի լ\։.ը , իր ամբողջ տաղանդը : քաբոգեց , յորդորեց , մերթ յանդիմանեց , մաղեց , Ամէն օր չորւր՛որգ էջր աՀյֆէ կ^ան ցրնեմ եւ եր՛­

Աճէմես&ի գիծը յստակ է եւ պայծառ , բա յս մաշտեց , Հոգաց դաստիարակի մր ՛զէս իր բոցա­ կու մեծ սիւնակ ծանուցում կր կաբդամ. գրեթէ

եւ այնպէս քիչ մբ գմուար է վճռական ձեւով ւլ ա՜­ վառ շունչովր մեզի յ ո յ ս , Հաւատք ներշնչեց X Մե­ րո լո րր Մ իոլթիլններ ո լ զանագան՝ ձեռնսւ՚րկներու

ււ աւ ււ բե լ գայն՛ % զի գիտութիւն , լո յս ջամրե ց , մեզի գիր եւ պատ­ ազդեր են X կարծեմ առնուազն՝ 500 կան՝ ան՛ոնք X Ե՜­

մութիւն սորվեցուց : Մ եղի լուսի ել գիտու­ թէ ամէն մէկր 1000 ֆ\րանք վճարէ տարթ, 500

Գծագրութեան մէջ կան զանազան– «ազգայինդ թեան ծարաւինէերուն Ա ./» ՛ի դասեր ա ո ւ ալ • Հազարի կոկիկ գռւմ ար մր 1լ ապաՀ ո վո ւի թերթին

գիծ եր , ճ ավանակ անբ շատ նուրբ եւ֊ ^աա^"քքիկդ Ո0վ , ոԲ՛վ վբաներ մր՝^ չսորվեցաւվՅառաջիէն՛ ։ բացառիկ \ծա խքե րբ գո ց ե լո ւ Համ ար ;

յ ո ւն ա կ անք կամ շատ Ոէ–ոիգ յ կամ շատ կէոբ յ ե– Ո0Վ Հ-իր ունեցած՚^էն բան մր չի պարտիր ան՛որ**։ կ՛՛ենթադրեմ որ լա ւ ագո յն գարմ անն է ասի -

դիպտակաՆր թ անձ ր եւ Հաստ : Աճէ մ եան ին բ ճա– « (յա ո ա ջ »ի շո ւնչին, ո ւ չո լքին տակ Հ աս ակ կա։ — Աայւգիս Աււաքելեւս)01 (Պրուսացի)

փոնականին եւ եգիպտականին միջել խառնուբգ \ն ետե ցին , բարձրացան շատ մր Համեստ ում եր :

մ րն է, որ կր մատնէ որոշ ՏՇՈ^ԱՅԱէտ: Ո մ ան ք որոշ բարձունքներու Հասան՝ : վԱբեւ ա– Աւելին՝, անիկա իր վսաներուէն՝» , վշբջանա -

Պ * Աճէմեա՚նի նպատակր իր ծազրանկարնե - րեւ^ներու կամ վՀ,աՀանջր առանց եբգիֆ մնայուն ւ արա »ներ ո ւն Հ ետ ո ւնե ցաւ «րնթե բ ց ալ արտ^նե–

րուձՆ մէջ միայն երգիծակսւն է : Զի "իր^ր զաւեշ– գործեր ո ւն ձայներր վ 3 առա ջ ^ ի ակունքէն բու րազմ ո ւթիւններր , որոնք Հազիւ Ա *ր ել /» *ր ,

տա կան ր (շհՁ^§շ) , չունի մանաւանդ չարամտու­ բխեց ան , անոր լազուր կամարներէն* արձազ ան– կր զանազանէին ել կամ կմկմալո՛վ կր կարդային,

թիւն՝ : Հյատ գնա Հ ատ ելի է իր մ օտ ա յգ Հ աղուտ– զեցին* Ու գեռ քանի քանի Հնչուն, ոսկեզնիկձայ– իսկ այսօր կրնան սաՀուն կարդալ եւ դրե^ Բա­

գիւտ յաակութի ւն բ ։ Ան երբեք չի փորձեր մէկբ ներ ա\–.՝որ էջերէն , այլ խօսքով յուռթի ակու%քևե– ցօթեայ դպրոց մր որմէ օդտուեցան ՐոլոՐՐ*

իւ այա առա կել իր մ ատ իտով կամ Հաշիւ մր մ աք– րէն մեզի կբ Հա սնին ամէն օր՝ րոլոր մ ամ ան ա՛կ -

րել , ինչ ոբ սովորութիւն դարձա՛ւ երգիծանքի ներ ու մէջ։՜ Ու աՀա , այսօր այդ դպրութիւն՛ ուսուցանող^
ուշագրու–
մշակձ երոլ մօտ ։ Ւնք մէկ նպատակ ունի , ՜Լ,եր– եւ լոյս ջամբող «^ա/ւ.ա^».5ք է որ մեր
Յիշե^նք անոր վսաներ՝%ուն Հոյ^ԱԼ X վԱաներ » թեան՛ կր յանձնէ տպագրական,՝ ծախքերու
կ այ աո նե լ Ո1օճշ\շր իր՝ ամ էն ՛էն յատկ անւշ ա կ ան ձ ե– տարա­

լին մէջ, ոբպէսզի տեսնոզր ճանչնայ ենթակային որոնք անապատ ի ա ւա զին վրա յ , կամ ո բբան ո ցն ե– պայման՝ <ծանրութիւն\րx

նկարագիբբ արուեստագէտին թայթիչ գհ՜ա\ն;կար– բու մէջ սորված էին շատ Համեստ Ա* /> • Ղ՝ *ր եւ Ի՞նչ է իր պաՀանջրx

ներուն մ էջէն : որոնց անուններուն կր Հանդիպինք Հ՛՛ոս ու Հոն՝, 0՛ , "չինչ, ոչինչ*.. Հինգ Հարիւր նոր «գպ–

Աճէմեանի հազրանկարներր ձեւազեղծ (էՅշ– ծովերէն ու ո վկիաննե ր էն անդին՝ : րոցա՛կանգներ , կամ Հջ$նթերցաւաբտֆներ , ի*֊Գ

քօոոտ) չեն ։ Ան կբ գ&է ինչպէս որ կր տեսնէ եւ Անիկա՝ տուաւ իր խօսքով֊– վշբջանա– ճարելու Համար վլոյս կանթեղեին՛ կամ վբոցավառ

այդ տեսածին մէջր կր զձնէ հաՈՕՈՏէւզԱՇ մ ասր ոք լարածներ , որոն ք ա յսօբ պատն՛ էշխն վրա յ իրմ է 3 ա ռա ջ%ին X

թէ չափազանց ո ւած գիծերոլ մէջ, որոնք յաճախ ււ ո րվա.ծ գասերր կր փոխանցեն աւելի ն՛ո րեբունւ՛, Պ՛իաի անճրկի՞նք , մեր պարտքր կա ա արև -

երե ւա կա յա կան՝ , կր մ տանեն արդէն որոշ անճա­ ալստեզ ծլած ու ծաղկա՛ծ մեր նորաՀասներուն՝ X լու X ԱՀեշուշտ ոչ*** խաւարին մէջ չենք կրնար

րակութիւն , կամ փախ ո ւսա : Բանաստեղծո՚ւթե - վՇր ջան աւարտ՝» Համեստ ումեր , որոնք , մէկ կող­ քալել, առանց լոյս ի չենք կրն՛ար գործել, առանց

նէն աչ Հ եռու կր մնայ ան՝, պաՀ ելով իր գործ երր մէ կր սորվին , միւս կողմէ կր սորվեցնեն : բոցավառ^ խօսքի կր տառապինք X Մեր Հոգինեբր

իրապաշտ գետնի մր վրայ * Կր խուսափի վերջա­ աւելի քան ծարաւի են, մենք աւելի քան էոյս\է

պէս աւելորդ շուքերէ , Հաստ ու սեւ գիծերէ X խտտանք մր պիտի րլլար * պէտք ունինք X Օտար, Համայն՛ակուլ աղջամուղ­

Պէաք է կրկնել նոբէն թէ Պ* Աճէմեան ցոյց կու Այս քանի մր տ ո զերր՝ Ձ) բանս այ ի զաղութ ին ջին մէջ մեր ճրագր աւելի քան՝ դիմացկուն պէաք

տա յ իր՝ տազանդր իր մ ո ւմ կա լո ւթե ան մ էջ X ներկայացնելու Համար մեր տաղանդաւոր ար– է րլլայ X

Այսօր կր տեսնէք \յարդունիի\Ն ծաղրան՚կարր ուեստագէտր : Եթէ չենք կրնա ր աւելի մ ան բա՝ - «05/ անդր , յա ո աջ՝» , մեր սիրելի վՅառա՚ջ^ին

առաջին է^ին վրայՀ ՛էշատեր որ զայն չեն տեսած՝՝ մասնօրէն՝ խօսիլ իր է6շհուգԱ6/՚5> մասին , սլա աճա ռր շինարար կանթեզր աւելի քան վառ պաՀելռլ Հա­

կ՝ երեւակայեն Հսկ ա ք մր , զինուորականի խստու­ ա^ն է որ գմուար է խօսիլ առանց ցոյց տալու նա­ ւքար X

թեամբ եւ ռազմունակ , մինչ Աճէմեան Հրեշտակի եւ ա՛ռարկան X Պ* Աճէմեան ն՛ոյն ատեն այստեզ վ Լոյս , աւելի լո յս» X « 3 առաջ» բ մեր լոյս\ն ու

թեւեր տուած է անոր X Այսպէս Աճէմեան իբ այս պատրաստեց Ա Ւ1՝. ւԼ, Տ. 0. 0.// Համար \ծաղրա– յոյսն է։

առարկային մէջ կր գտնէ տեսակ մր ՚ճս&1ւէ€ , ն կա բներ իբրեւ լաւ ագո յն ծաղր ան՛կարի չր Լիբա­ թ*ոզ բոցավառի , թ ո գ վառ մնայ, մինչեւ որ

՜յարգունին ինչպէս որ է , եւ ինչպէս որ կր ն՛ան ի X կ^ողջուն՚ենք մեր. երիտասարդ արուեստա­ օր մր Հասնինք այն մ՛իւս լոյս կանթեղին, Արա՛­

յա յանուի՝ երր գրի չկ* ձեռք կ՚առնէ X Ղ,արդու%՝իի գէտ ր , նոր յաղթանակներ մաղթելով : րատի սա ո րոտ ր Հ

այս <1ւա1ւէԹ5ւ՛ ուսումնասիրել Հետաքրքրական՝ աշ– Ս.ՐՓԻԿ ՄԻՍԱքԵԱՆ ՄՒՍԱ-Բ ՄԻՐՋԷ

«ՅԱՌԱՋ»Ւ ԹԵՐԹՕՆԸ (56) քո՛ւստ ուրախ ցոյց կուտար ինքզինք , գիւղացւոց ՛ի՞ն՛չ պիտ ի տանինք Հ ետերՀեիս այս փո՛ւճ

սէրն ու Համակրանքր դրաւելու Համար : Ասիկա աշխարՀէն ։ Բայզ կատակներր մէկ կողմ ձգենք,

պէտ ո էր իրեն եւ յաջողած՜ էր ատոր մէջx բարձրացիր , նստէ այս բազմոցին՛ վրայ • յոզ\1 ած

ս ա ԵՐԿԱԹ Երր Մ աբտիրոս վանաՀայրր ներս մտաւ իր ես անշուշտ ;

խռւ ցէն , մ տազբաղ ն սա ահ՜ էր ան եւ առջեւի Մարտիր՛ոս Հայրր մէկ կողմ նետեց իր ձմեռ­

(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) թուղթեր ր մէկ մէկ կր վերցնէր , ա չքէ էլանցրնէր ու ան մ ուշտակր եւ հ՜ա լ լ ապա՛տ ի կ նստեցաւ բազ­

եւ ինքն իրեն՝ կր մ տա\ծէր X ^րագի աղօտ լո յոր մոցին վրայ ։ Երկուքն՛ ալ վայրկեան մր լո՛ւռ մ ր–

ինկած էր անոր կլոր ու լեցուն՝ դէմքին վրայ, որ նացին X

ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ ա յգ մամ տնակ խիստ տմգո յն էր X (իպիտի տեղ Ի՞նչ նռրութիլններ ո՛ւնիս , սրբազան , Հ ար—

Բ– ան որ աչքեր ո ւն մէջ կ^եր եւար ծանրա կ շիռ գո ր– ցուց Ա*աբտիրոս Հայրր լռու թիւձնը րնդՀ ատե ւոս ւ

Վանքր, ուր իջեւանեցաւ Մաբտիրոս Հ՚^յրր , ծերով զբազա՚ծ մարդու ,ծանբ ու լուրջՀայեացքր X \թ ո ր ո ւթի լեներ շատ ունիմ , րայց ղմրախ–

կր գտնուէր Բիլրական ամրոցին մէջ, զոր շինել Վերջապէս * * * րսալ ան՛ տեսնելով Մ արտի– տարար ուրախառիթ բան մր չկայ, ամէն ին՛չ գէպ

տուած էր ՅովՀաննէս կաթողիկոսր կոփածո յ քա­ բոս Հայրր* վերջապէս եկար , իսկ ես կր սկսէի ի վատր կ՚երթայ ;

րերով եւ որուն՛ վան աՀ ա յ րն էր Ա աՀ ակ անուն ե— ան՛Հ ան՛գի սա բ լ լալ X Ի՞նչպէս, միթէ մեր ՚ծրագիրնե՞բն ալ ^///֊–

Ւնչո՞լ անՀանդիստ ր լ՛լալ ինձ Համար , սր—

պիսկոպոս մր ; բ ա էլ ա՛հ . ես. ծեր եմ եւ ումասպառ X է*մ օրերս րր կ՚իյնան , Հարցուց Մ աբտիրոս Հայ\ր\ր X
կր մտնեմ :
ԱաՀակր թխագէմ, ՐաձՅ գէ\Րոլ^1 մարդ մին\ Համրուած են եւ ես շուտով գերեզման Զ է * խօսքս մեր երադիրներու մասթն՝ չէ •

էր* Լաթիկոլնքներր եւ ումեղ բազուկներր ա– , ՎաՀ , Մարտիրոս Հայր, ի՞՛նչ բաներ կ1 ր՜ րնգՀակառակն , Հ " " ֊ ի* ՝թա&քի մէջ են անոնք ։ Ա—

նոր կուտային յաղթանդամ մ արդու կե ր պար անք սես * միթէ դերեզմանր իրաւունք ունի՞ քեզ նման մէն մէկ վանքի մէջ պատ ր ա սա ո ւթ ի լններկր տես­

^՝ԼՀ։ Միջա՚Հասակ էր ան, 40 45 տարեկան, միշտ սուրբ մարդերր կուլ տալու Հ նուին , խա մ բեր կր կա՛զմ ուին : Մ եր գործակալ–

ուրախ , միշա զուարթ , լՏևաւո րո ւթեամ ր խիստ կատարեալ իրաւունք ունի X նե րր շատ լաւ գո րծ ունէ ութ իւն ցո յց կո ւ տան– ,

կա տ ա կա բան ։ Գ՛էթ տր տա քո ւսա զուարճասէր եւ Ջէ ք ես իրաւունւք չեմ տար , դեռ պէտք ես լ՛ա յց Աշոտ Երկաթի Պոլիս ուգեւո ր ութեան պատ­

ո՝ե լէ բա՛նի վրայչմտածող մ ա ր զո ւա պա ւո ր ո ւթ ի ւն գուն մեզի * երբ մամանակր գայ , ես կր յայտնեմ ճառով գործր աումած՛ է • զանազան՝ բախտախն–

կր գործէր, այնպէս որ շրջակայ գիւղացինեբբ քեզ։ գիր իշյխաններ մոզովոլրգր կր գրգոձեն Աշո՛տ Եր­

«կատակախօս սրբազան» անունր տուած էին իրեն ԱՀ յ մ աՀ ո՚ւան իրաւո՞ւնքն ալ կհուզես ձեռ­ կաթի գէմ ;

եւ շատ կր սիրէին "ի՚^ՔՐ * քիդ մէջ ունեն՛ալ , սլատաս խանեց Մս1 ր՚ոի րո ս Հայ– Այգ Հ*"յ իշխան՚նիրն են որ կր քանդեն մեր

Արդարեւ՝ ԱաՀակ սրբազան.ր իր պարզասէր րր >եւ դառն մպիտ մր անցաւ իր դէմքին վրայէ$ւ^ տուն՚ր. բայց ի՞՛նչ րնես որ Աշոտ Եր՛կաթ կ՚արՀ ա–

բնաւորո՛ւթեամբ գրաւած էր չրջանի գիւզացինե — • ի Հարկէ , ի Հարկէ * ես Հո զէ առ Հրեշտա­ մարՀէ զանոնք , եւ մինչեւ իսկ ազատ 1լ արձակէ ,

րոլն խոր Համակրութիւնր ։ Բայց եթէ մտնէինք կին թեւերր կր կտրեմ , եթէ փորձէ քեղի մօտե­ երբ Հազար ու մէկ գմուարութիւններով ձեռք

անոր Հոգիին խորքր , պիաի տեսնէ ինք որ արտա­ նալ X կ՝անցուին անոնք :

քին զուարթութեան տակ ծած՛կուած էր տխոկր ու Ա՛Ր բազան, էլերեւայ թէ դուն կատակելով

թախծոտ բնաւորութիւն՝ մր X Կեղե էին ԱաՀակ պէտք է մեոնիս X ԲԱԳՐԱՏ Ա8ՎԱԶԵԱՆՈ

սրբազանի կատակներն ու մպիտներր Հ Ան արտա­

Fonds A.R.A.M