Page 51 - ARM_19-1948_03
P. 51
ձ ֊* ,չ ա *
Թ Ո Ւ Ր ՛Բ Ի Ա ՁԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ ՍԱԿԱԳԻՆ ԸՆԹԱՑՒԿ
ԱՄԵՐԻԿԱՑԻՆԵՐԸ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՄԵՐ ԳՊՐՈՏԻՆ ՀԱՆԴԷՍԸ ԾԱՆՈՒՑՈՒՄՆԵՐՈՒ
ԵՒ ՄԻՋԵՐԿՐԱԿԱՆԻ ՄԷՋ ՀԱՐՍՆԻ-ԲԻ, ն՛շաւ՛ ախօսոլթեան եւ .ծ՜ն՚ու՚ւգի
յայտարարութիմնձեր 500 ֆրանք, ՄԱՀԱԶԳ ՝չ.ը–
ՀԱԼԱՆՍ. 11 Յուլիս Շաբաթ եբեէլոյ 10 նոբՀակալիքով 10Օ0 , ՀՈԳԵՀԱՆԳԻՍՏ մէկ ան -
Մ ի $եր կրականի ամե րիկեան նալաբամֆին հը– (ձուլէս, աեղի ունեցաւ Հ, կապոյտ իքաչի ՀԱ* Ա– գամը 300 , 8ւս ւա կռա կա՛՛յ , շնորհակալիք 200 ,
բամ ա% ււ– տար ո , ծովակալ ՇԷրմըն , որ Պոլի* այ Հաբոնե֊ան-ֆ դպրոցին ամավեբկի ՀսրւդէաբՀ | ՓՆՏՌՏՈՒՔ մեկ անգամլ 100, ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ "–
ցելած էր՛ անցեալ շաբթու, Հետեւեալ յայտռարա– Ներկայ էին աշակերտներու ^ռղքներշ եւ ՜ ՛֊ - Վաբոդոլթեահ^ յա ։օոա^ւ»րո.–թիս^՛֊ եզտ մ՜էկ սՀ.*ւգա~
ըութիւններն ըրած է թուրք թերթերու (3 3"ւ– սումնասէր Հայրենակիցներ ; կք նախագա֊Հէր Տէ՛՜ մը 200, ՀԱՅՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ եւ զանազան Միու
լի ո ) . ֊ կին է* եր –ուղ կօշկակաբեան ; թեանց ժողովք, ազդերը 200, ԳԱՇՏԱՀԱՆԳԷՍ ,
Ես ալ մէքն ըլլալով, Հրամանիս աա1լ գանուող Աշակերտներ բ ե բդեցին «Մ՛եր Հայրենիքֆը խնկոյք , թա ւոե ր սւ կայն ներկայացումդ եբգաՀաՀս -
գէս, ֊աո լ աղաղ ո լս բովանդակութեամբ մէկ ասն–
րոլսր սպա\։ երր ել. զինուորՀեերբ վերջին ^ ա յ ր գՈ՚Հ յ ոտն կա յս ; Ապա Տիկին նախագա՚Հբ գրաւոր ճա
գտմը 150 , ՊԱՐԱՀԱՆԴԷՍՆԵՐՈՒ ծանուցումներ
ենք իսթանսլուլ գանուելէն՛ ; ռով մ բ պարզելէ ետք կապոյտ էք ա չին Հա յապաՀ–
Ամ երի կա մօտ էն կր շտՀ ազրդռո ւ ի Մ ֆ՚2ք*բկ ՜ պանման աշէսատանքբ , յիշեց թէ 1948 Փ ետ րու ա– Հմէկ անգամը 200 ֆրանք :
ր ական՛ով։ Հո՛ն՛ միչտ ամեր էւկեան նաւեր գանուած րին իբրեւ ուսուցի չ Հրաւիրելով բ&կեր Սդգէ՝" ԱՌԵՒՏՐԱԿԱՆ ծաւ ուցո ւմներ տողը 50 ֆր–,
են տ Այս չաՀագրզռութիմւր 1801^ է վեր կր շա– Մաբտիրոսեանբ , Հիմբ գբին դա բոցին , աշա առակին անգամՈէԼան Համար % Տեւական ՚ ՝ ծ՜անու՛֊
րունակուի. միայն թէ \Տ6\էն մինչեւ 1865, մեր կերտներ ով : Այժմ ունինք \ 00 ա շա կեքտն եր եւ ա– լրումներու Համ ար մ ասն աւո բ պա յմ ա\եներ Հ
.աւ երք քաչեց1՚սք Միջերկրականէն , Մռքսէկա յի չակերտ ո ւՀ իներ որոնք բաժ՜ն՛ուա՛ծ եմւ–– չո՛ր՛ս դասա ԿԱՆԽԻԿ ԶՎ.ՃԱՐՈՒԱԵ ԱԶԳԵՐԸ֊ ՆԿԱՏԻ ՋԵՆ
ԱՌՆՈՒԻՐ =
եւ ամերիկայի ներքին պատերազմին՝, ապաճաււով, րաններու։ Այսօր 4բգ կարգի աղոց, վկայականներ
լ՛այս 18651՛ V ՚Էերկ նոր Էն Միջերկրական վԵՐա՜ պիտի բաշխ ոլին ; ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
գա րձան ք ՝" ,՝
Տ ետո յ աշակերտն՚երբ յուղում ով երգեցին –*֊&^՚ա&ա>՜՚բ^
Ամ երիկա յի Հ ետ ա պնդած քաղաքականութիւ րնկեր Ազգիւ ի «Հէյ , կան Եվ ելան բ» ։ Ընկեր ու
նքն Է պաՀել Միջերկրականի մէկ իր այս օրուան՛ սուցի չբ նախ շն՚ոքՀ աւ,որ եց կա՛պոյտ 1Ծաչյւ, ապա ՆԱՄաՆԵՐ ^ՅԱՌԱՋ7Ի
ուժեր ր ։ ԱյսուՀանդերձ բսաւ , մարտանաւերը •է՛ր ուրախութիւն ք լայտճւեց որ Հինդ ամսուան մէկ
միչտ երթեւեկի մէկ Ըլլալով , մերթ կ՚աւելն՛ան , տասնեակ մր ա շա կե ր տնե ր 4էրդ կարգին վկայա– ԴԱՍԱԼԻ-ԲՆԵՐԸ
մերթ ալ կք պակսին։ կան ստան՛ալու արմ անա ցան՛ : Անոնք կբ կարդան ՄԱՐՍԷՅԼ Ինչպէս որ «Յառաչ »Հ7 ցաւով
ճիշդ է որ՛ մենք Միկերկրականի մէկ ոչ մէկ եւ կբ գրեն սա Հուն Հայե։ր,էն , գիտեն որոշ չափով ա.ր՚ձա\և՝ագբած է\ր, , նո յնպէս ցաւով կարգաց էլ Հա
խարիս էս ունինք, բայց ասիկա մեծ բան մբ չա Հայոց պատմութէււնբ , Հա լաստան է աշխաբՀա - յաստանէն Թուրքիա վւա՚էսող կարգ մբ փախուկնե
՛՛ք աց ո ւ ց աքէ ե ր : Վ ե րկէձ՚ե պ ատ եր աղմին ճափոնի ա– գրութիւնք եւ քերականութիւնք եւայլն։ Այս առ րու տխուր եվոյթբ։ Ոչ մէկ կերպով չէ կլՀեար ա ր–
մէնէ՚հ մօտ գտնուող մեր խարիսխք Ամերիկայէն 7 թիւ յ իշե ց գրո լաղձւ եր կովկ ա ս էն՝ եւ խբա տա կան– դա բանալ իրենց ս* յ դ Քաձլր<տ մանաւանդ որ վւա–
Հազար մ գոն Հեռու էր,: Հակառակ ասոր ,. դար ներով վերկացուց իբ բանախօսութիւնք է էսուստբ կաւոա՛յլՀո ւած է Թուրքիո յ ճամբով :
ձեալ պարտութեան։ մաւոնեցինք շՀափոն՚ք։ ԱՀա Հ այ ժ ո ղովուվւգ բ վեց Հ ար իւր տ ա րի կ րած է
թէ իեչպէս : Փ՝ ոխագրա\ն.ա՚ւե\րով որոշ կ է ա մբ բե– Ապա կարգով բեմ ելան լաւագոյն՛ աշակերտ– Ք՝ուրքիոյ խուժդուժ լուծ՜ք , յամառութե ամբ
վ ել տուինք նաւատորմ ին՛ բոլոբ պիտո յքն՚երբ եւ նեբբ , ո՛ր՛ո՛նք ււ ա Հ ո ւն կարդացին՝, պատմական , կաււշելով իր աւանդութեանց եւ Հայբենի Հողին •
ււաւլմ աճ ակատ ուտելէք եւ մ աղութ փոխագրող գր ակ ան՝ եւ աշխար Հ ա՛ղք՛ակ ան •, Հ ատ ո ւա ծ^ներ ի բեն ց Թուրքիո յ Հա յոլթեան մեծ մ ասք կոտոբո լեցա ւ ,
նաւեր ո վ շբկո *–ն էսա ր իս էս մբ կաւլմ եց ինք ել շատ դաււագիրքեբուն վրայ % մ աս մին՛ ալ ձգեց ին ու Հ՛եռացան՛ այգ զազրե լի
լաւ ալ ^ա^ոզեցանք : Այս տեսակէտով , այսօբ՛– <Ս րաՀբ լուռ կբ Հետ եւ էր ա յս բնթեր ց ո ւմնե– պետութեավ սաՀմաններէն՝ ; Մ էեւնո յն ժամ տնակ
ու ան՝ կացութեան մէկ, կր փափաքի1ք մեր նաւա– դ՛ուն : */»//Հ է էքն ՝ծնողքներբ, ուսուցի չբ ել բոլորք ։ Հ իմ բ գրո ւե ցաւ Հա յաստանի անկախ Հ սձն\ր,ապե–
խա
ւոորմլւ Մէ՛ 9եբ կ՛րական՛ի մէկ պաՀել , առան՛ց Կ՛արժ– է արձանագրել անուններ ր ա՛յս Հ ա յ որ գին՚ե– տութեան : Երկուքոլկէս տաբի ալ Հալ ժողովուր
րիսխի պէտք ունենալու % բույն, որոնց մեծ՜ մասբ վկա յո ւած են՝ ֆրանսական դք վա յելեց իր Հ անրա պետու թե ւեն ազատ ութի ւ —
դպրոցօք երէ • — Օր– Սիւզան փասեան , Լուիղ Ա ար– ն, բ ; V՛ ղաքա կ ան և դ իւանագի՚տ ա կ ա նիւ ար դա խո ւ -
\)՝ ո ւէւս կա յ ր յա յտնեց նա՛եւ թէ Ամերիկայի ծո գիսեա՝. , Ան՚ղՀըան էկ Թէպո յւեան՛, Գուրգէն ԱՀա– թիմևներ եւ մէկաղգային մրցակցութիւններ Հա
ւէ ա յ՛էւ՚ն՛ էյշէսան ութէււննե ր բ Թուրքիա յով ալ շաՀա– րհնեան , Տ * Մ աՀակեան , Վարուժան Տէր1 Ա ար յաստան բ ել Հա / ժողովուրդք ղոՀ գարձուցին այգ
գրգռուա՛ծ ե\1.: 1812ին ւս ռակին անդամ Թուրքիա գի սեան , Օր՝ Մարի Աարգիսեան , ՚Քրիո Տէր Սալի– խազերուն՛ :
եկող ամե րիկեան ներկայացուցիչբ՝ Մբ * ք՝որթբր գէւս եան յ ան ո ւն՛ Ղ՝ * կ ար գի ի ր ըն-կեբ եւ բնկերյւ լ – Երեսուն– տա՛ր էլ է ոք Հայ ժոզովու րգբ ն՛ո ւն
ռուս
ծովային սպայ մբն էր՛՛ ՛Նոյն՛պէս ծովակալ Պ բ էս~ յամ առո ւթե ամբ կր տանի , ա յս անգամ ալ ՚բլլայ,
երբեք
թ օ լ հր ոն. գՀ . պատ եք՛ա՛ղմ էն *էե Ր կ Թուրքիոյ Հիւ՚եբուն , ուղերձ մբ կարգաց , իր շնորՀա՝կալու– բոլշեւիկութեան՛ ծա՝նր լուծ՛ք։ Եթէ սլէաք
։
դեսպան եղաւ : Հակառակ Հ ի լ լէ ական •յբի թիւնբ յա յտնելով ո ւս ո ւց էւ չէն՛ , կապա յւո ք(ք ա չին՝ ,եւ պիտի տա՛՛– ի ե-ր եսուն աս* ր ի եւ ս : ք^այց ,
ւլ էլա ի՝ն , մեր ն աւատ ո րմ ի\ն բոլոր՛ մ ա ր տ ան աւեր բ Հրաւիրեց ծն ողյ^ւ ե ր բ որ փո ւթան էւրենց զա լա՛կն ե– ներելէ չէ վւա՚խ չէ լ եւ ա պա ս տ ան էւ լ Թուրքիա
նոէնութեամբ կր պա՚Հեն իրենց արմ է քք փ միւս \ք /• ա–րձւս՝ե ագրել ՀՀ.Ա • ԱՀարոնեա>1$> դպրոցին՛ , օգ– Զ • ԵԱՐՈՅԵԱՆ
կողմէ, մեր ղոաՀաւորներուն մէկ կբ փորձուին տուելու Համար փորձառու ուսուցիչէն։ (ֆակոբ– ք$Մ/ ՝ * Ա՝ տսն՚աւո բ նամ ակէ մ ր կբ տեզեկա -
՛նաեւ եր՛կար Հասողութեամ բ /ւ ումբեր ու եւ V 2. գաբաբ եզան արտասան՛ութիւն , մեներդ, սրախօ նանք թէ փա էս սա ակ անն եք էն– երեքբ, որո\էք Տէսէ–
ղ էնքհ րու գո\ բծա՛ծ ո ւթ էւնբ ։ սութիւն երրորդ ե ւ երկրոբգ դասար՛ան՛ի աշա նէն; գացաՀ\ էէ՛– մեծ էսան ղավա ռո ւթեամ բ , 2Ռ—2.2.
կերտներէն , բոլորն՛ ալ յւո կող : ի վերկոյ տեգի տարեկան՝ երէտասաբլլնե՚ր, են–, մէկբ Հ՚ն՚չակեանի
ունեցաւ վ կա լա կա\ն՝ներ\ո ւ բաշխումբ։ Տիկէն Բե– զաւակ , երկրորղր՝ էէգոքէ 1 ^Ր Ր*7 ՐԳՐ՝ Հ ամա՛յնա՛–
ելաւ , բո լոր բո յ ս ե ր՚բ ,կա՝ն ւս\՝՝ չնե ր բ կբ կտրէ արմա– բուղ յան՛ուն եբ,ր ո րգ կարգի ա շա կե ր տնե ր ո ւձւ իբ վարի ։
տէն ։ Ժողովուրդք գուբս կ ո լ գայ գա շտեբ բ Հա– րեւ նուէր ուսուցիչին\ յւսնձնեց .երկու մարմարեայ
ւաքելու .. արձանիկներ , էսկ Մատակաբ՚աբ մարմնոյն կողմէ ԷԻՈՆ Ընկեր Գէռրգ է քի՛ւ, ձեան , (փողհար–
եան^ տնգամ Հ. 3 ՚ Գ* Նով՛՛ Սերունդի Լիոնի
Ալ ինչ գրեմ : ՀյնորՀակալութէււնս կբ յայտ - Հայատառ խոշոր քաբտէս մբ դպրո՛ցին *
նեմ սրտանց սուրճիդ Համար ալ չո լնէի , ան Ղ՛ ագ արի ժամ ա*ն ակ աշտ կեր տներ բ եւ նե ր կ ու «Սիամա՚ւ թօ» խումբին , ստացաւ 1 թոճ ^6 1՝>՚–
կարելի է Հոս այդպէս սուրճ ճարել : Հալած , կու– ն՛ երբ Հ իւր աս իր ո լեց ան պաղպաղակով 1#ա չուՀ ի - բհօ§Ր8ւթհւ6, Լիո\՚ի ^^օսբ^ Լ&ատւէատ/» դպրոցէն •.
ՀձՅառակ նա՛–
բբ առնուա՛ծ սուրճի քէ՛լ՛՛՛ն՝ 6000 լեվա է^> : \Լերոլ կողմէ։ Երեկոյթբ փակուեցաւ Տե զական թերթեբբ գովեստով ա ր ձան աւլլւ ե–
Ե ՚ ֊ ա յ լ ն , եւայլն ։ Հա՚տակ^ով։ Թղթակից ցին մեր ինկեբոկ յակոզութէււնբ ։• Ա*
«ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (51) խում բերով եւ մօտ Հազար մարդով արշաւեցին՛ Ա– աւերիչ յո յ ձանքի մ բ էա ս աՀ կ.Ը սփո֊էր ամէն
կողմ ։
շոտ Երկաթի վրա՚յ–, ո ր լւնգամէ նք երեք Հարիւր՝
ղին։ուոր ունէր իր ձեռքթն տակ : է\*շտունեաց եւ Հքանբ էր Աշոտ ի գրութիւնք, բա՛յց ան չէր յ ո Լ ~ "
Անձեւացեաց իշխանէ երբ վստաՀ էէն որ քանէլ մբ սաՀատեր . կբ Հաւատար Նախախնամութեան , կբ
օր յետո յ Աշոտ Ե ր կա թ բ , սպաննուած կամ ոՂլ\ 1 Հաւատար որ ան՝ չի թողուր զինքն՛ եւ իր ժոզո
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Ղ՛ուին կբ տաբուի՝ Եո ւսուֆ ս պարա՛պետ ին մ օւո : վուրգբ ա՛ն օ գն ակ ան :
ԼԱ– Զիւնբ կբ տ եղար շա՛չ, ուն ա կ , մ ու թբ կբ տա–
րածուէբ ՀետզՀետէ , բա յց ձիաւորՀներբ գեռ աշ–
Իրիկուն՛ էր՛* Աշոտ Երկաթ իր խումբով դան–՛ խուժով առակ կ՚եբթաքէ՛ն , երբ առկեւնէ/ն տեսանէ
Կի՚ե՚ԷՀ չպատասխանեց , ապշած աչքերով կբ գա զա քա յ լ կբ յա ռա՚կւսն ա բ ԷՀ աս եան գաւառի նեղ խորունկ կիրճ մ*Բտ որուն՝ երեք կոզմերէն կր
շարունակէ ր \) այի լ իշխան՛ներուն* կբ նայէր նոյն ՝ կիբճեր էն մէկուն մէկէն : Եր կինքբ պատած էր բարձ\ոանայէն սեպացած ժա յռեր ։
պէս փ՚՚Քրէկ "^^""^ւէ՚լՐ 1'Ր սիրուն , բայց սարոտ– ԳՈԲչ ամպերով * անբնդՀատ կբ տեղար ձիւնք եւ •ԱՀտրկու էր այս կիր^Բ" անոր մէկ կողմէն կբ
վւով լեցուած ա չքեր ով : սպիտակ սաւաւնով կբ ծածկէր լեռ ու դաշտ : Տբ՜ Հոսէր լեււնայիՆ վտակ մք, իսկ միւս կողմէՀԼ ու
- Չե՞ս լսեր, գոռաց իշխանք եւ մտրակին՛ խոլր էր երկինքբ, ա էյ ո ւ ր էր Աաւել Աշոտ Երկաթի րիշ վտակ մբ, որուն կուրեբր ուժգնութեամբ կր
\ծա յբովբ մշտեց Էսեզճ կինք , որ մ էկ կողմին վբ– սիրաբ։ Աեւ սեւ մտածումներր պա շա՛ր՛ած՜ էիս ա ՜ վազէին գէպի ցած եւ ձորին մէկ եբկուքբ կբ միա
բայ գլորուեցաւ, մանկիկք գրկէն մէկ։ նոր միտքբ եւ ձգած էին զինք տեսակ մբ տենդա խառնոլէ ին իրատ՚ո լ ։ քէշ ոտ Ե Հ՛ կաք^ նա՛յեցաւ բբ–
յին դրութեան մէկ , որ ոչ յո ւս աՀ ա տ ութ իւն կք նութեան ա լս խաղիւ ,որ վատ տպաւորութիւն,՝ թո–
իշխանք Հ եռացաւ կնոկմ է\ն, . Հ աս կցաւ որ ն շււլԱ ակէ բ ե՛լ. ոչ ալ խաղաղ տրամ ագրութիմնտ % ւլուց իբ վրայ ։
կինն ո Լ մ անկիկ/ւ սաււալՏ֊ է ին եւ կեն դան ո ւթե ա՛նէ՛ Ի նւչ էր էր կեանքբ եւ ի՞նչ էր ժողովուրդի վի - Տեսակ մ ր ա\ն Հ ասկնալէ թախիծ պատեց իր
ոեւէ նշոյլ չկար անոԱց մէկ։ Խեղճ կինք գիւղէն ճակբ ։ սի բաբ , տՀ աճո ւթեամ բ վար կաէսեց գլուխբ եւ
փախած էր գիշերան՛ց եւ , ապաստանելով այգ Ժողովուրդք կք տառապէր սովի, սուրի ու կրկէ՛ն մ տ րա կե զ ձին : Ո՛– շիմ կենդան ին թո ի չ^ մբ
ուաւ ո լցէ ա քրբ , սառեր , փա յտացեր էրիր մ ան– •երկպառակութեանց եբեսէն , իսկ ինք իր բուրլ մբ Բրաւ ինք էւ բ վրա լ եւ կան.գ ա՛ռաւ կեցած տեղք ,
կան. Հ ետ Հ քակե ր ո վ ստ ի պո լած էր աստանդականն կետն ք վա կաւբծ^ե ս ա\ երելՈ յթ ձեռք մք յա՛նկարծ ս անձ ա Հա—
•Տա լց իշէսաններբ չՀե տաքբքրո ւե ցսձն իսկ անոր րել , տեսնել ժողովուրդի վէշտ\ն ու տ ա ււա՚պան քբ ր եց ղայն։ Աշոտ Ե^կաթ զարմացա՛ւ եւ շփոթա՛ծ
վիճակով , ու կրկին առակ ա> ցան ։ ինչ վ՚ոյթ թէ եւ ոչնչով չկրնալ օգնել ան՛որ ։ ԱՀա թէ ինչ բան ակ ու ձախ նայեցաւ , բայց կասկածելի ոչինք
ֆքք՚ն՚ց ետեւբ կբ թողէէն աւերածոլթիւն եւ մաՀ , չնկատեց ։
բաւական է որ ղո Հ էին իրենք իրենց վիճակէն։ Կ՛Ր ՑոլՅՆէր ԻՐ սէ՚ՐաՐ ե լ ԿՐ ՎՐԳՈՎԷՐ ԻՐ Հոգին՛.
՝Բ անի մր օր այ սպէս շար ո ւն ակե ցին իրեն ց ճամ- Ոչ մէկ կողմէ փրկութեան յոյս չէր տեսներ ս/Լ , Նորէն– մտրակեց ձին՛ , որ սա կա՛յն տեղէն չշար
բա՛ն եւ յան կարծ՜ լուր ստացան , թէ Աշոտ Երկաթ քան՛ի ո\ր նախարար րու մ եծամ ա՛սն ութ իւն բ կամ ժեցաւ ։ քյ.ո ւմբբ շրկապաւոեց Աշոտ Ե ր կաթ բ . ա–
Հեռու չէ իրենցմէ եւ թէ կբ ԼրԿի շատ փոքրաթիւ կղզիացած՜ էբ ինքն իր մէկ եւ կամ թշն՛ամացած՛ մէնքն ալ զարմացած կբ նւսյէէճ ձիուն ել կբ Հար՜
էսում բով \ էլ ր գէմ - է՛սկ ,իսք֊ր իրեն ՀամախոՀ քանի մբ նա– ցնէին իրարու , թէ էէն չո ւ ւսււ ակ չէ\ր երթար՛ ան՛ %
Երկու իշխաններուն սիրտբ թունդ ելաւ , էսարարներով ել փոքքաթիւ էսում բով ի^նչ պիտի
ստուարացուցին՝ իրենց ղունգբ արաբական րսո կրնար բնել Եուսուֆի աՀեղ զօրո՛ւթեա՛ն գէմ, ոբ ԲԱԳՐԱՏ ԱՅՎԱԶԵԱՆՑ
Fonds A.R.A.M
Թ Ո Ւ Ր ՛Բ Ի Ա ՁԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ ՍԱԿԱԳԻՆ ԸՆԹԱՑՒԿ
ԱՄԵՐԻԿԱՑԻՆԵՐԸ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՄԵՐ ԳՊՐՈՏԻՆ ՀԱՆԴԷՍԸ ԾԱՆՈՒՑՈՒՄՆԵՐՈՒ
ԵՒ ՄԻՋԵՐԿՐԱԿԱՆԻ ՄԷՋ ՀԱՐՍՆԻ-ԲԻ, ն՛շաւ՛ ախօսոլթեան եւ .ծ՜ն՚ու՚ւգի
յայտարարութիմնձեր 500 ֆրանք, ՄԱՀԱԶԳ ՝չ.ը–
ՀԱԼԱՆՍ. 11 Յուլիս Շաբաթ եբեէլոյ 10 նոբՀակալիքով 10Օ0 , ՀՈԳԵՀԱՆԳԻՍՏ մէկ ան -
Մ ի $եր կրականի ամե րիկեան նալաբամֆին հը– (ձուլէս, աեղի ունեցաւ Հ, կապոյտ իքաչի ՀԱ* Ա– գամը 300 , 8ւս ւա կռա կա՛՛յ , շնորհակալիք 200 ,
բամ ա% ււ– տար ո , ծովակալ ՇԷրմըն , որ Պոլի* այ Հաբոնե֊ան-ֆ դպրոցին ամավեբկի ՀսրւդէաբՀ | ՓՆՏՌՏՈՒՔ մեկ անգամլ 100, ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ "–
ցելած էր՛ անցեալ շաբթու, Հետեւեալ յայտռարա– Ներկայ էին աշակերտներու ^ռղքներշ եւ ՜ ՛֊ - Վաբոդոլթեահ^ յա ։օոա^ւ»րո.–թիս^՛֊ եզտ մ՜էկ սՀ.*ւգա~
ըութիւններն ըրած է թուրք թերթերու (3 3"ւ– սումնասէր Հայրենակիցներ ; կք նախագա֊Հէր Տէ՛՜ մը 200, ՀԱՅՐԵՆԱԿՑԱԿԱՆ եւ զանազան Միու
լի ո ) . ֊ կին է* եր –ուղ կօշկակաբեան ; թեանց ժողովք, ազդերը 200, ԳԱՇՏԱՀԱՆԳԷՍ ,
Ես ալ մէքն ըլլալով, Հրամանիս աա1լ գանուող Աշակերտներ բ ե բդեցին «Մ՛եր Հայրենիքֆը խնկոյք , թա ւոե ր սւ կայն ներկայացումդ եբգաՀաՀս -
գէս, ֊աո լ աղաղ ո լս բովանդակութեամբ մէկ ասն–
րոլսր սպա\։ երր ել. զինուորՀեերբ վերջին ^ ա յ ր գՈ՚Հ յ ոտն կա յս ; Ապա Տիկին նախագա՚Հբ գրաւոր ճա
գտմը 150 , ՊԱՐԱՀԱՆԴԷՍՆԵՐՈՒ ծանուցումներ
ենք իսթանսլուլ գանուելէն՛ ; ռով մ բ պարզելէ ետք կապոյտ էք ա չին Հա յապաՀ–
Ամ երի կա մօտ էն կր շտՀ ազրդռո ւ ի Մ ֆ՚2ք*բկ ՜ պանման աշէսատանքբ , յիշեց թէ 1948 Փ ետ րու ա– Հմէկ անգամը 200 ֆրանք :
ր ական՛ով։ Հո՛ն՛ միչտ ամեր էւկեան նաւեր գանուած րին իբրեւ ուսուցի չ Հրաւիրելով բ&կեր Սդգէ՝" ԱՌԵՒՏՐԱԿԱՆ ծաւ ուցո ւմներ տողը 50 ֆր–,
են տ Այս չաՀագրզռութիմւր 1801^ է վեր կր շա– Մաբտիրոսեանբ , Հիմբ գբին դա բոցին , աշա առակին անգամՈէԼան Համար % Տեւական ՚ ՝ ծ՜անու՛֊
րունակուի. միայն թէ \Տ6\էն մինչեւ 1865, մեր կերտներ ով : Այժմ ունինք \ 00 ա շա կեքտն եր եւ ա– լրումներու Համ ար մ ասն աւո բ պա յմ ա\եներ Հ
.աւ երք քաչեց1՚սք Միջերկրականէն , Մռքսէկա յի չակերտ ո ւՀ իներ որոնք բաժ՜ն՛ուա՛ծ եմւ–– չո՛ր՛ս դասա ԿԱՆԽԻԿ ԶՎ.ՃԱՐՈՒԱԵ ԱԶԳԵՐԸ֊ ՆԿԱՏԻ ՋԵՆ
ԱՌՆՈՒԻՐ =
եւ ամերիկայի ներքին պատերազմին՝, ապաճաււով, րաններու։ Այսօր 4բգ կարգի աղոց, վկայականներ
լ՛այս 18651՛ V ՚Էերկ նոր Էն Միջերկրական վԵՐա՜ պիտի բաշխ ոլին ; ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
գա րձան ք ՝" ,՝
Տ ետո յ աշակերտն՚երբ յուղում ով երգեցին –*֊&^՚ա&ա>՜՚բ^
Ամ երիկա յի Հ ետ ա պնդած քաղաքականութիւ րնկեր Ազգիւ ի «Հէյ , կան Եվ ելան բ» ։ Ընկեր ու
նքն Է պաՀել Միջերկրականի մէկ իր այս օրուան՛ սուցի չբ նախ շն՚ոքՀ աւ,որ եց կա՛պոյտ 1Ծաչյւ, ապա ՆԱՄաՆԵՐ ^ՅԱՌԱՋ7Ի
ուժեր ր ։ ԱյսուՀանդերձ բսաւ , մարտանաւերը •է՛ր ուրախութիւն ք լայտճւեց որ Հինդ ամսուան մէկ
միչտ երթեւեկի մէկ Ըլլալով , մերթ կ՚աւելն՛ան , տասնեակ մր ա շա կե ր տնե ր 4էրդ կարգին վկայա– ԴԱՍԱԼԻ-ԲՆԵՐԸ
մերթ ալ կք պակսին։ կան ստան՛ալու արմ անա ցան՛ : Անոնք կբ կարդան ՄԱՐՍԷՅԼ Ինչպէս որ «Յառաչ »Հ7 ցաւով
ճիշդ է որ՛ մենք Միկերկրականի մէկ ոչ մէկ եւ կբ գրեն սա Հուն Հայե։ր,էն , գիտեն որոշ չափով ա.ր՚ձա\և՝ագբած է\ր, , նո յնպէս ցաւով կարգաց էլ Հա
խարիս էս ունինք, բայց ասիկա մեծ բան մբ չա Հայոց պատմութէււնբ , Հա լաստան է աշխաբՀա - յաստանէն Թուրքիա վւա՚էսող կարգ մբ փախուկնե
՛՛ք աց ո ւ ց աքէ ե ր : Վ ե րկէձ՚ե պ ատ եր աղմին ճափոնի ա– գրութիւնք եւ քերականութիւնք եւայլն։ Այս առ րու տխուր եվոյթբ։ Ոչ մէկ կերպով չէ կլՀեար ա ր–
մէնէ՚հ մօտ գտնուող մեր խարիսխք Ամերիկայէն 7 թիւ յ իշե ց գրո լաղձւ եր կովկ ա ս էն՝ եւ խբա տա կան– դա բանալ իրենց ս* յ դ Քաձլր<տ մանաւանդ որ վւա–
Հազար մ գոն Հեռու էր,: Հակառակ ասոր ,. դար ներով վերկացուց իբ բանախօսութիւնք է էսուստբ կաւոա՛յլՀո ւած է Թուրքիո յ ճամբով :
ձեալ պարտութեան։ մաւոնեցինք շՀափոն՚ք։ ԱՀա Հ այ ժ ո ղովուվւգ բ վեց Հ ար իւր տ ա րի կ րած է
թէ իեչպէս : Փ՝ ոխագրա\ն.ա՚ւե\րով որոշ կ է ա մբ բե– Ապա կարգով բեմ ելան լաւագոյն՛ աշակերտ– Ք՝ուրքիոյ խուժդուժ լուծ՜ք , յամառութե ամբ
վ ել տուինք նաւատորմ ին՛ բոլոբ պիտո յքն՚երբ եւ նեբբ , ո՛ր՛ո՛նք ււ ա Հ ո ւն կարդացին՝, պատմական , կաււշելով իր աւանդութեանց եւ Հայբենի Հողին •
ււաւլմ աճ ակատ ուտելէք եւ մ աղութ փոխագրող գր ակ ան՝ եւ աշխար Հ ա՛ղք՛ակ ան •, Հ ատ ո ւա ծ^ներ ի բեն ց Թուրքիո յ Հա յոլթեան մեծ մ ասք կոտոբո լեցա ւ ,
նաւեր ո վ շբկո *–ն էսա ր իս էս մբ կաւլմ եց ինք ել շատ դաււագիրքեբուն վրայ % մ աս մին՛ ալ ձգեց ին ու Հ՛եռացան՛ այգ զազրե լի
լաւ ալ ^ա^ոզեցանք : Այս տեսակէտով , այսօբ՛– <Ս րաՀբ լուռ կբ Հետ եւ էր ա յս բնթեր ց ո ւմնե– պետութեավ սաՀմաններէն՝ ; Մ էեւնո յն ժամ տնակ
ու ան՝ կացութեան մէկ, կր փափաքի1ք մեր նաւա– դ՛ուն : */»//Հ է էքն ՝ծնողքներբ, ուսուցի չբ ել բոլորք ։ Հ իմ բ գրո ւե ցաւ Հա յաստանի անկախ Հ սձն\ր,ապե–
խա
ւոորմլւ Մէ՛ 9եբ կ՛րական՛ի մէկ պաՀել , առան՛ց Կ՛արժ– է արձանագրել անուններ ր ա՛յս Հ ա յ որ գին՚ե– տութեան : Երկուքոլկէս տաբի ալ Հալ ժողովուր
րիսխի պէտք ունենալու % բույն, որոնց մեծ՜ մասբ վկա յո ւած են՝ ֆրանսական դք վա յելեց իր Հ անրա պետու թե ւեն ազատ ութի ւ —
դպրոցօք երէ • — Օր– Սիւզան փասեան , Լուիղ Ա ար– ն, բ ; V՛ ղաքա կ ան և դ իւանագի՚տ ա կ ա նիւ ար դա խո ւ -
\)՝ ո ւէւս կա յ ր յա յտնեց նա՛եւ թէ Ամերիկայի ծո գիսեա՝. , Ան՚ղՀըան էկ Թէպո յւեան՛, Գուրգէն ԱՀա– թիմևներ եւ մէկաղգային մրցակցութիւններ Հա
ւէ ա յ՛էւ՚ն՛ էյշէսան ութէււննե ր բ Թուրքիա յով ալ շաՀա– րհնեան , Տ * Մ աՀակեան , Վարուժան Տէր1 Ա ար յաստան բ ել Հա / ժողովուրդք ղոՀ գարձուցին այգ
գրգռուա՛ծ ե\1.: 1812ին ւս ռակին անդամ Թուրքիա գի սեան , Օր՝ Մարի Աարգիսեան , ՚Քրիո Տէր Սալի– խազերուն՛ :
եկող ամե րիկեան ներկայացուցիչբ՝ Մբ * ք՝որթբր գէւս եան յ ան ո ւն՛ Ղ՝ * կ ար գի ի ր ըն-կեբ եւ բնկերյւ լ – Երեսուն– տա՛ր էլ է ոք Հայ ժոզովու րգբ ն՛ո ւն
ռուս
ծովային սպայ մբն էր՛՛ ՛Նոյն՛պէս ծովակալ Պ բ էս~ յամ առո ւթե ամբ կր տանի , ա յս անգամ ալ ՚բլլայ,
երբեք
թ օ լ հր ոն. գՀ . պատ եք՛ա՛ղմ էն *էե Ր կ Թուրքիոյ Հիւ՚եբուն , ուղերձ մբ կարգաց , իր շնորՀա՝կալու– բոլշեւիկութեան՛ ծա՝նր լուծ՛ք։ Եթէ սլէաք
։
դեսպան եղաւ : Հակառակ Հ ի լ լէ ական •յբի թիւնբ յա յտնելով ո ւս ո ւց էւ չէն՛ , կապա յւո ք(ք ա չին՝ ,եւ պիտի տա՛՛– ի ե-ր եսուն աս* ր ի եւ ս : ք^այց ,
ւլ էլա ի՝ն , մեր ն աւատ ո րմ ի\ն բոլոր՛ մ ա ր տ ան աւեր բ Հրաւիրեց ծն ողյ^ւ ե ր բ որ փո ւթան էւրենց զա լա՛կն ե– ներելէ չէ վւա՚խ չէ լ եւ ա պա ս տ ան էւ լ Թուրքիա
նոէնութեամբ կր պա՚Հեն իրենց արմ է քք փ միւս \ք /• ա–րձւս՝ե ագրել ՀՀ.Ա • ԱՀարոնեա>1$> դպրոցին՛ , օգ– Զ • ԵԱՐՈՅԵԱՆ
կողմէ, մեր ղոաՀաւորներուն մէկ կբ փորձուին տուելու Համար փորձառու ուսուցիչէն։ (ֆակոբ– ք$Մ/ ՝ * Ա՝ տսն՚աւո բ նամ ակէ մ ր կբ տեզեկա -
՛նաեւ եր՛կար Հասողութեամ բ /ւ ումբեր ու եւ V 2. գաբաբ եզան արտասան՛ութիւն , մեներդ, սրախօ նանք թէ փա էս սա ակ անն եք էն– երեքբ, որո\էք Տէսէ–
ղ էնքհ րու գո\ բծա՛ծ ո ւթ էւնբ ։ սութիւն երրորդ ե ւ երկրոբգ դասար՛ան՛ի աշա նէն; գացաՀ\ էէ՛– մեծ էսան ղավա ռո ւթեամ բ , 2Ռ—2.2.
կերտներէն , բոլորն՛ ալ յւո կող : ի վերկոյ տեգի տարեկան՝ երէտասաբլլնե՚ր, են–, մէկբ Հ՚ն՚չակեանի
ունեցաւ վ կա լա կա\ն՝ներ\ո ւ բաշխումբ։ Տիկէն Բե– զաւակ , երկրորղր՝ էէգոքէ 1 ^Ր Ր*7 ՐԳՐ՝ Հ ամա՛յնա՛–
ելաւ , բո լոր բո յ ս ե ր՚բ ,կա՝ն ւս\՝՝ չնե ր բ կբ կտրէ արմա– բուղ յան՛ուն եբ,ր ո րգ կարգի ա շա կե ր տնե ր ո ւձւ իբ վարի ։
տէն ։ Ժողովուրդք գուբս կ ո լ գայ գա շտեբ բ Հա– րեւ նուէր ուսուցիչին\ յւսնձնեց .երկու մարմարեայ
ւաքելու .. արձանիկներ , էսկ Մատակաբ՚աբ մարմնոյն կողմէ ԷԻՈՆ Ընկեր Գէռրգ է քի՛ւ, ձեան , (փողհար–
եան^ տնգամ Հ. 3 ՚ Գ* Նով՛՛ Սերունդի Լիոնի
Ալ ինչ գրեմ : ՀյնորՀակալութէււնս կբ յայտ - Հայատառ խոշոր քաբտէս մբ դպրո՛ցին *
նեմ սրտանց սուրճիդ Համար ալ չո լնէի , ան Ղ՛ ագ արի ժամ ա*ն ակ աշտ կեր տներ բ եւ նե ր կ ու «Սիամա՚ւ թօ» խումբին , ստացաւ 1 թոճ ^6 1՝>՚–
կարելի է Հոս այդպէս սուրճ ճարել : Հալած , կու– ն՛ երբ Հ իւր աս իր ո լեց ան պաղպաղակով 1#ա չուՀ ի - բհօ§Ր8ւթհւ6, Լիո\՚ի ^^օսբ^ Լ&ատւէատ/» դպրոցէն •.
ՀձՅառակ նա՛–
բբ առնուա՛ծ սուրճի քէ՛լ՛՛՛ն՝ 6000 լեվա է^> : \Լերոլ կողմէ։ Երեկոյթբ փակուեցաւ Տե զական թերթեբբ գովեստով ա ր ձան աւլլւ ե–
Ե ՚ ֊ ա յ լ ն , եւայլն ։ Հա՚տակ^ով։ Թղթակից ցին մեր ինկեբոկ յակոզութէււնբ ։• Ա*
«ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (51) խում բերով եւ մօտ Հազար մարդով արշաւեցին՛ Ա– աւերիչ յո յ ձանքի մ բ էա ս աՀ կ.Ը սփո֊էր ամէն
կողմ ։
շոտ Երկաթի վրա՚յ–, ո ր լւնգամէ նք երեք Հարիւր՝
ղին։ուոր ունէր իր ձեռքթն տակ : է\*շտունեաց եւ Հքանբ էր Աշոտ ի գրութիւնք, բա՛յց ան չէր յ ո Լ ~ "
Անձեւացեաց իշխանէ երբ վստաՀ էէն որ քանէլ մբ սաՀատեր . կբ Հաւատար Նախախնամութեան , կբ
օր յետո յ Աշոտ Ե ր կա թ բ , սպաննուած կամ ոՂլ\ 1 Հաւատար որ ան՝ չի թողուր զինքն՛ եւ իր ժոզո
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Ղ՛ուին կբ տաբուի՝ Եո ւսուֆ ս պարա՛պետ ին մ օւո : վուրգբ ա՛ն օ գն ակ ան :
ԼԱ– Զիւնբ կբ տ եղար շա՛չ, ուն ա կ , մ ու թբ կբ տա–
րածուէբ ՀետզՀետէ , բա յց ձիաւորՀներբ գեռ աշ–
Իրիկուն՛ էր՛* Աշոտ Երկաթ իր խումբով դան–՛ խուժով առակ կ՚եբթաքէ՛ն , երբ առկեւնէ/ն տեսանէ
Կի՚ե՚ԷՀ չպատասխանեց , ապշած աչքերով կբ գա զա քա յ լ կբ յա ռա՚կւսն ա բ ԷՀ աս եան գաւառի նեղ խորունկ կիրճ մ*Բտ որուն՝ երեք կոզմերէն կր
շարունակէ ր \) այի լ իշխան՛ներուն* կբ նայէր նոյն ՝ կիբճեր էն մէկուն մէկէն : Եր կինքբ պատած էր բարձ\ոանայէն սեպացած ժա յռեր ։
պէս փ՚՚Քրէկ "^^""^ւէ՚լՐ 1'Ր սիրուն , բայց սարոտ– ԳՈԲչ ամպերով * անբնդՀատ կբ տեղար ձիւնք եւ •ԱՀտրկու էր այս կիր^Բ" անոր մէկ կողմէն կբ
վւով լեցուած ա չքեր ով : սպիտակ սաւաւնով կբ ծածկէր լեռ ու դաշտ : Տբ՜ Հոսէր լեււնայիՆ վտակ մք, իսկ միւս կողմէՀԼ ու
- Չե՞ս լսեր, գոռաց իշխանք եւ մտրակին՛ խոլր էր երկինքբ, ա էյ ո ւ ր էր Աաւել Աշոտ Երկաթի րիշ վտակ մբ, որուն կուրեբր ուժգնութեամբ կր
\ծա յբովբ մշտեց Էսեզճ կինք , որ մ էկ կողմին վբ– սիրաբ։ Աեւ սեւ մտածումներր պա շա՛ր՛ած՜ էիս ա ՜ վազէին գէպի ցած եւ ձորին մէկ եբկուքբ կբ միա
բայ գլորուեցաւ, մանկիկք գրկէն մէկ։ նոր միտքբ եւ ձգած էին զինք տեսակ մբ տենդա խառնոլէ ին իրատ՚ո լ ։ քէշ ոտ Ե Հ՛ կաք^ նա՛յեցաւ բբ–
յին դրութեան մէկ , որ ոչ յո ւս աՀ ա տ ութ իւն կք նութեան ա լս խաղիւ ,որ վատ տպաւորութիւն,՝ թո–
իշխանք Հ եռացաւ կնոկմ է\ն, . Հ աս կցաւ որ ն շււլԱ ակէ բ ե՛լ. ոչ ալ խաղաղ տրամ ագրութիմնտ % ւլուց իբ վրայ ։
կինն ո Լ մ անկիկ/ւ սաււալՏ֊ է ին եւ կեն դան ո ւթե ա՛նէ՛ Ի նւչ էր էր կեանքբ եւ ի՞նչ էր ժողովուրդի վի - Տեսակ մ ր ա\ն Հ ասկնալէ թախիծ պատեց իր
ոեւէ նշոյլ չկար անոԱց մէկ։ Խեղճ կինք գիւղէն ճակբ ։ սի բաբ , տՀ աճո ւթեամ բ վար կաէսեց գլուխբ եւ
փախած էր գիշերան՛ց եւ , ապաստանելով այգ Ժողովուրդք կք տառապէր սովի, սուրի ու կրկէ՛ն մ տ րա կե զ ձին : Ո՛– շիմ կենդան ին թո ի չ^ մբ
ուաւ ո լցէ ա քրբ , սառեր , փա յտացեր էրիր մ ան– •երկպառակութեանց եբեսէն , իսկ ինք իր բուրլ մբ Բրաւ ինք էւ բ վրա լ եւ կան.գ ա՛ռաւ կեցած տեղք ,
կան. Հ ետ Հ քակե ր ո վ ստ ի պո լած էր աստանդականն կետն ք վա կաւբծ^ե ս ա\ երելՈ յթ ձեռք մք յա՛նկարծ ս անձ ա Հա—
•Տա լց իշէսաններբ չՀե տաքբքրո ւե ցսձն իսկ անոր րել , տեսնել ժողովուրդի վէշտ\ն ու տ ա ււա՚պան քբ ր եց ղայն։ Աշոտ Ե^կաթ զարմացա՛ւ եւ շփոթա՛ծ
վիճակով , ու կրկին առակ ա> ցան ։ ինչ վ՚ոյթ թէ եւ ոչնչով չկրնալ օգնել ան՛որ ։ ԱՀա թէ ինչ բան ակ ու ձախ նայեցաւ , բայց կասկածելի ոչինք
ֆքք՚ն՚ց ետեւբ կբ թողէէն աւերածոլթիւն եւ մաՀ , չնկատեց ։
բաւական է որ ղո Հ էին իրենք իրենց վիճակէն։ Կ՛Ր ՑոլՅՆէր ԻՐ սէ՚ՐաՐ ե լ ԿՐ ՎՐԳՈՎԷՐ ԻՐ Հոգին՛.
՝Բ անի մր օր այ սպէս շար ո ւն ակե ցին իրեն ց ճամ- Ոչ մէկ կողմէ փրկութեան յոյս չէր տեսներ ս/Լ , Նորէն– մտրակեց ձին՛ , որ սա կա՛յն տեղէն չշար
բա՛ն եւ յան կարծ՜ լուր ստացան , թէ Աշոտ Երկաթ քան՛ի ո\ր նախարար րու մ եծամ ա՛սն ութ իւն բ կամ ժեցաւ ։ քյ.ո ւմբբ շրկապաւոեց Աշոտ Ե ր կաթ բ . ա–
Հեռու չէ իրենցմէ եւ թէ կբ ԼրԿի շատ փոքրաթիւ կղզիացած՜ էբ ինքն իր մէկ եւ կամ թշն՛ամացած՛ մէնքն ալ զարմացած կբ նւսյէէճ ձիուն ել կբ Հար՜
էսում բով \ էլ ր գէմ - է՛սկ ,իսք֊ր իրեն ՀամախոՀ քանի մբ նա– ցնէին իրարու , թէ էէն չո ւ ւսււ ակ չէ\ր երթար՛ ան՛ %
Երկու իշխաններուն սիրտբ թունդ ելաւ , էսարարներով ել փոքքաթիւ էսում բով ի^նչ պիտի
ստուարացուցին՝ իրենց ղունգբ արաբական րսո կրնար բնել Եուսուֆի աՀեղ զօրո՛ւթեա՛ն գէմ, ոբ ԲԱԳՐԱՏ ԱՅՎԱԶԵԱՆՑ
Fonds A.R.A.M