Page 263 - ARM_19-1948_03
P. 263
Կապոք* Իտչի սաԱ-ս՚աՏոէքւիՏեդ ՏԻԳՐԱՆ ՆՈՐՈՅԵԱՆԻ ԿԵԱՆԲԷՆ գէի , Վաղարի , խմբա պետ Մ ուԼ^*զի 1 Մ ուգո յ\ի ,
Պօղոսի , Օ աո խայ
Ցրոնքցի Մուրատի , Աէյտօ
Մուսոյի, Մա/լի Մկբոյի, Նորչէնայ (քոսոյի ,
Վերքերս Հաղորդած էինք թէ Յո՛ւնիս 11/՛–* Զալ փափախի , ք+ամ պբկոլ Մ լո յի , Առուառնջայ
մեռած է Տարոնի արի ռազմիկներէն Տիգրան ^յՈ-ք ՎարդսՀձ ի , Աառնիկցի Աւոյի, Փալայ Պիյբդ Կա
րոյեան , Այովայի Պէթընաո րֆ քաղաքին մէք .ՀՕ՝ 4 րապետի ու դեռ քանի քաւի անյիշատակ ու անա
\–աՀան՝զյԼ՚եր) :
Ջեմ գիտեր ինչ նախազգացումէ մղեալ, այգ նուն մն՛ացած նահա՛տակներու •• *:
Ի) աչի
օրը ուզեցի՛ Վերնէ բարձրանալ, կապոյտ տես Հայրենիքէն կը քաղենք կարգ մր լրացուցիչ Ագատ ո լթե ան Ճս/՚Լ ապար հբ իր են ց ս ուր բ ա–
կայանի Ա. խումբի սաները անգամ մը ելս տ եղե կութ իւններ • բիմնով ներկող այս քաջարի, սքանչելի ու նորա
նելու Համար ; հրա՛շ ֆէտայիներուն՛ մնացորդներէն էր Խաս Գիւ–
Ամրան գեղեցկագոյն առաւօտներէն մէկն էր։ Ողբացեալ Հ այգ՛ու, կր՝ 1903/1–՛., Հազիւ 20 տամ
Գետինը Համատարած կանասչութիւն եւ երկինքր բու, կր մտնէ ՀձՓ*>թորիկ»ի (Տէր ՝Բ եր ո բ քհնյ*\ գացի ՂքՈրոյեաՀւ Տիգբանբ, (ՈՀ7 անոնցմէ ղատուելէ
խոր մթին կապոյտ : Կարծէք թէ բնութիւ&ր իր Շ ահնազարե աձւ՝ի ) խումբին մէջ ու կբ բարձրանայ *ԼռՐջ , թեւբ կոտրած հալքի մր պէս , 1913/–– կոլ
բացառիկ շնտրՀքլ՚երով օժ֊տած էր այս գեղատեսիլ Աասւ՚ոյ լեռներ բ՝ \է խնդիր Ազատութեան նո լիրա–, գտյ ոլ կբ հաստատուի Ամ երի կա ։#
ՎայՐԸ՚– Վերջապէս ուղղուեցանք գէսքի վերնէ; կան պա քքարին , եւ ազատ ո ւթիւնբ չգտած ան–, 1 91 5ին , եր բ դարձեալ Մայր Հա՚յբենի՛քբ
Փոքրիկները ուրախութեան աղաղակներ ով գամ մ։լձ1՝ ալ տուն չվե րադառն՛ա լաւ տուաիսգբոլ - մահու եւ կենաց պայքարի մէջ իր ցաք ա ցրի*–
ղիմաւորեցին՛ մեղ; Ամէնուն գէմքին վբայ կը <1,ըշ. թեամբ » • • : % ղաւա կն եր ր օգնութեան կբ կան չէր , Տարօնցի
մարուէին դո՚Հ ունակութեան մպիտներ : Աիգարել, Կբ՝ մասնակցի բազմաթիւ կռիւներու։ Հակա~ ո ւխտեալ Տիգրան ր չէր կր&ար ա ս տարբեր մնալ :
25 օրուան Հաճելի արձակուրդը մեծապէս ազդած ռակ տարիքով ամէնէն՛ փոքրբ ,ԲԼԷաէռ՝է^լ՚՛ Հ յանդուգն՛ Եւ Ամերիկայի հայ կամաւորներոլ գունդին մէջ,
էր իրենց վրայ , ֆիզիքապէս թէ բարոյապէւ : ու կռուի ս իբա Հա՛ր Տ իգ ր ան բ կռուի տ աք ճա կա տ - Ցբոնքցտի Մ՝ռ*–րատի հետ, կբ մեկնի Հայաստան՝ ու
Վերքին օրն էր ; Երբ մեկնումի մամյք Հլայաա– ներ՚ուն էիր այ Է միշտ ։ կբ մտնէ ՝Բեռիի զօ բա բաժինին՛ մէջ :
րարուեցաւ , բոլորին տրամագրո՚լթիլննեվոը սկը~ կուբաւայ կռիւի՝1\ մէթն է ան , Գէորգ Զ ա ւթս– 1917^, կամաւորներոլ ցրումէն ՛վերջ, Տիգ–
մէթ է
սս/ն՛ փսխուիլ ել ա մէնքն ալ խո րապէս րուզուաւծ , չի եւ Գալէ ի կողքին։ Մ կր™ յ Գոմու կռիւի ՍՍէ^էէ ՛բան նորէն՛ կբ վ ե բա գառն ա յ Ամերիկա եւ ա յնոԼ–
ախորմակ իսկ չունէին իրենց անօթութիմեը յա ան՝ Ամբատի , Ա էյառ յի , Փոթորիկի ո>լ հետեւ կբ ն՛ո՛ւ իր ուի իր գերդաստանէն վերապրող
գեցնելու : (Մովսէս քՀնյ* Տէր Ստեփանեան) հետ։ բեկորնեբբ , իր եզբօրորգինեբ գտնելու ե՛ւ զանոնք
Յուզիչ էր տեսարանը; ին չ բանն էր սակայն՝ պահելու ճիգին՝։
կբ մ ասնակց ի էթամիր ամ ա հ եւ Ագթամ արայ Գա ղաւիա ր ի եւ Ազատ ութեան ի խնդի ր եր՛բեմ
•որ զիրե՚ւք Հոգեպէս կապած էր այդ կեանքին . . . : կռիւձնեբուն : Այնուհետեւ Անդրանիկի ու Մոլրա–
Կենսատու արեաւն արդեօք , կազդուրիչ օդը* տի հետ 1լ անցնի ՚/ ով կաս ել հոն ալ կբ մասնակցի նի լեռնէ լեռ թռչող հայդուկբ , այժմ, ան՛տրտունջ
թէ Ալպեաններոլ Հմայիչ տեսարանն՛երը : Ոչ մէ հայ թաթարական՛ կռիւներուն՛։ ՜՝՛ գո րծա՚տ՚ո ւն է գործաաուն հել ի հել աշխատելով ,
կը; Այլ Խ աչուՀ իներու ել իրենց մի քել ստեղ– ան թեր ի կբ կատարէ իր պար տա կան ութիւնբ իր
ւծուած սիրոյ ել Համակրանքի կապը : Տիգրան ին անունբ անբաժան Է Տար օն ի ան հա.– հ արաղատն\ե րուն հանդէպ ո Լ կբ յաջողի փր^է^ք
Այո , անձճտլէ ր 1ց աչո լՀ ին ե՛ր ձգած իրե՛նց րն– մ ար հա յգուկնեբէն : Ան՛ թիւ֊ մէկ բն կերն է եղած ղանոնք * . •
միշտ
տանեկտն՝ յարկր, եկա՛ծ էին տրամադրել քանի մը բայ Հրայրի, Գէորգի, կորիւնի, Գա լէ ի , Փեթա– Ան՝ չի մոռնար նաեւ կատար ելաւ իր նիւթական*
՛ու բ ար ո յա կան պարտակ ան ութի ւնբ հ անգ Է պ աղ–
շաբաթ, նորաբողբոք փոքրիկնեբոլն՛, ա՛ն՛ոնց սոր Մանոլկի , իսբոյի, Ջոլոյի, Մօրուքի , քձ՝ա^
վեցնելով մաքուր Հայերէն, Հայերէն* ՛երդեր՝ եւ գին եւ իր կուսակցութեան՝, սա կա յն , այլեւս ին՛քն
արտասա՚՚ն՚ութիւններ ։Վերքապէս Հոն,այդ ման՛կա՛ իր մէջ ամփոփուած , առանձն՛ացած ու֊ լռակեաց * •
կան՛ աչխտրՀին մէք Հայկական շունւչև էր որ կը իյագգսւշո ւթեամբ : առանց կանգառն ե լու ոչ մէկ զո հո ղո ւթեան առ -
տիրապետէր : պայթիլ–
Այո ^Բ^Ր^Բ՚Գ իսոլ–մ բթե՛ համար եւս իւ ի ս տ շուտ ջեւ , առանց ի/հտայելու իբ անձին՝ • • •
Պարտաճանաչ էքաչուՀին՚երը կը գուրգո՛ւրա - անցան արձակուրդի՛ հաճելի օրերբ ։ Աակայն ա - ԵԼ ահա, մենութեան մէջ, իր սրտի
յին անոնց վրա Հ Հարազատի մը խանդաղատան նոնք, այգ կարճ շր^անվ^ն մէ^ կրցան՝ զգալապէս Լ րն ո լ իր եղե ր ա կ ան մահբ :
քով ել միշտ պատրաստ ան՛ոնց ամէն՝ մի ման՛կա օգտու իլ , եւ այժմ կբ վերագառնա\Լ\ իրենց ծնողք– ԱԱՐՀԱՏ
կան՛ պաՀա\՚~՝քնեբ՝ուն : Ե՛ր՛ր իր՛ենց կը Հարցնէին թէ ներ\ուն գէՈ^1ԼՀ կարմր՚ած լեցուած այտեբով , կայ Տ * Գ* Տիդբանի ՚յուշա՚տեարին մէջ՝ իր
երգումբ
ինչու կուշտք , Հազ՛իւ լսելի ձա*յ\ւ՚ով կը պատաս տառ ել առոյգ Վիճակովէ՛ կբ մեկնին, ՚ոբպէսղի ձեռքով դրուած մէկ տողով, հետեւեալ
դե–
խանէին՛* • Չենք ոււզեր բաժնուիլ* ** աեղ. պատրաստեն՛ իրենց մի՛ւս բն՝կեբներուն՝ ՝ո\– կայ.
Այսոլէս , մեր զգայուն պզտիկները այս՛– բոլո բոքւ՚ք եւս անհամբեր կբ սպասեն : կՀեբղձնում Հ՝բ՝այր\ի ու Գէորգ Զավուշի
րէն \1՝։ե՝րշն՝չուած , կը մեկնէին՛ առանց կարենալ ր,եզման\ի վրայ այլեւս չխմել * . .
Հրաժեշտի ՛վերքին՛ երգր երգելո՛ւ , մվ՚ն՚չեւ որ ինք Հետեւեալ օրբ կբ հասնի Գ * խումբբ Վալան–
նաշարժին վար՛իչը սաՀեցոլց իր կառքը Ալպեան– սէն 5 բնկերակցո ւթեամբ 3 տ ի կին>1ե ր ո ւ ել Լ\իո\– ր ծան՛օթ բնկերնեբբ յայտնեցին թէ , օր մբ
ներո՛ւ օձապտոյտ ճամբան՚երէն՛ ; ՀԽէճՊ • ԱյվաղեաՆի ։ Ասիկա վ կ 1 թ խումբն է եւ երբ զօր* Աեպուհ կր յորդոբէր.ղթեք շատ չխմել,
մեծ մասբ մ ան չե ր են ։ Ամ էնքն ալ կարօտն ո\լ\ն՝թն\ Զօրավար թն> առջեւ այդ երդում ր կ*բնէ ան, ել
իսկ մենք կր. վերադառնա՛նք Տինեը , Մարսէյ– մաքուր օգի , քչերմ արեւի ել թերեւս խնսէմե."՛^ ա յ)՚ոլհետեւ մինչեւ իր մ ահբ կր պահէ իր ե բ–
լէնւ մեկնող Բ • խումբը դիմաւորելու; ԱՀէ#ւ^–։իկ սնունդի : Հնազանդ իրենց հոգատարներուն , ի*––՛ գումբ ։
նորեկները , 30 ման՛ուկներ չորս Խաչ՚։,լհրներու րաքան՚չիլրբ իր տեզբ կբ գբալէ կառքին ժ՚է^ ։
ընկերակց՛ութեա՛մբ; Բոլորն ալ Հակառակ իր՛ենց Վե՛ր՛ջապէս կբ հա՚սնինք Վերնէ ։ Աննկարագրելի է
յոգնութեան՝ զուարթ արտայայտութեամբ մեղ փոքր ի կՆեբո՛ւն ուրախութիլնբ ; Վայրին գեզեց–
կ՝ ող քունեն ; Սիրուն .են՛ անոնք : թ՛էեւ եր՛կար ատեն կոճւթենէն յափշտակուած չարաճճի գառնուկներու ՀԱ&Ա&ՏԱՆ ֊
աննպաստ պայմասճ.երոլ մէք ապրած, պաՀած են նման կբ ցատկրտեն ։
դարձեալ իրենց ցեղային աշխուժութիւնը Հայ են) Մ անաւ կի մբ հ ամար ինչ կա՛ յ աւելի հ աճե լ\ի. ՊԵՏԱԿԱՆ ԵՐԳԵՑԻԿ ԿԱՊԵԼԱՅԻՆ կաղմա֊–
վերքապէս , տոկուն՛ եւ Համբերատար ազգի մը կե՚րպմ ան առաջին տարին այս տարի յուլի սին՛ լր
զաւակները; Այսպէս, ամէն ոք կը տեղաւորուի քան ազատօրէ\ն խայտալ բնութեանս ծոցին՛ մէ^ ։
կառքիՀն մէք։ ԱնՀամբեր են Հասնելու Հ՛ոն, աւր ի– Այս վերջիններ բ պիտի մնան մինչեւ Աեպտ. 25, բացաւ ։ Բազմաթիւ համերգն՛եր տուած է Հայ
րեն՚ց ա՛րձակուրդը պիտի անցընեն՛ Հանգստաւէտ տւբեմն՝ Կ* Խաչի կայանի շր՚ջան՚ր՝ կբ վերջանաք ֆիլհարմոնիայի դահլիճին՛ մէջ, Լենինականի , Ե֊
ել առողքարար պայմաններու մէք : նո յն՝ թուական՛ին ։ Կ աս լ ո յտ հ)ա չի հ իմն ակ ան՛ ձեռ– րեւանի , ռաաիո՚յո՚վ ինչպէս եւ Ատա՚լինեան շրջա
նաբկներէն մէկնւ է , առող^ եւ տիպար քաղա՛քացի նի նորաստեղծ. թատբ\ոնփն\ մէջ։
Անձրեւի կաթիլն երր արդէն սկսած են տ՛ե զա լ Կապելլայի ծրագրին մէջ կբ մտնեն սովետա
կը յառաքանայ
ի՛նքն աշարժը , ՀետզՀետէ արագա– ն՛եր սլա տ բա ս տ ել ն՛որ սեբո ւնդէն : հայ երդահաններոլ եւ ԱՍ քի Միութեան^ եղբայրա
ցնելով իր ւրնացքը փոթորիկի
մը չբոՏւո^լելո՛ւ նա– . ՋԱՊԷԼ կան հ ա\նր ա պե տ ո ւթիւններ ո ւժոզովրդա կան ստեղ
ծագործութիւնն ե բբ ։ Գե ղարռ ւձե ս տա կան ղե կա վա–
րբն է թաթուլ Ալթոլնեան* ։
(104) ԱյԳ ծառայութեան համար Գագիկ Արծրու - Մայիս Տին եւ Գին տեզ\ի ոլնեցաճ* պետական
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ նւին ինձ լաւ կբ վարձատրէ *^ եւ այն ատեն՝ ես քե Կապելլայի համերգներբ նոլիրուած* կոմիա ու ո ի
ղի ն\ուշ եւ չամիչ կբ կերցնեմ *դո\ւն\կբմոռն)ա՝ս յոգ ստեղծագո ր ծութի ւնն\եր\ուն ։ Կ բ մ ասն առկցէին ե ր ւր–
նութիւնդ , քլբսէբ ճամբորգբ , կբ շոյէր իր ձթհ ,եւ չուհփ Հ. Գսձիկեան եւ Ա* Տէր Աբրահամեան։
ատ Եոա ա՛պա ձեռքբ դէաի ծոցբ տանելս վ կբ շօշափէ՚ր հ ռն ՈՒՍԱՆՈՎԱԿԱՆ ԳԻՏԱԿԱՆ )0ՐԳ ՆՍՏԱԵԸՐ–
գան ուած նա՛մա՛կբ, ոբպէսզի համոզուի թէ հոն՝ է ՛Զ ԱՆ Ը տեգի ունե ց ալ Ե րեւանի Մ ո լոթով պ ե տա -
ան ; կան համ ալս ար անին՛ մէջ ։ էք օսե ցան 4րգ գաս բն -
թացքի ուսանոզ Խ ա չիկեսճ՛ Հ;Գ ի ալի կտ ի կան ԼՀ"–
ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) -—• Գիտե0ս , իմ ձիս , ինչ ահագին վարձատրու կռԲ Ատալինի Աո վետական Մ ի "՛ւթե ան հայրեն՚ա -
թիւն՛ խ ոստացաւ Գագիկ Արծբունթե՝, եթէ Հեղի– կա՛ն՛ Մ եծ պատերազմ» գրքին , եւ պա ամ ռւթեան
նէէն ուրախ լուրեր տանիմ իրեն* • • • ատով ամ– համ ալս ար աքէ՝ի 4էրդ դասրնթացքի ուսանող Կար՛ա
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ բոզջոփին էլապահ ով ու իմ եւ իմ բն՚տանիքս կ՛ա– պետ եան «՝Բնն ագա՛տ ութի ւնբ եւ ինքնաքննադա -
զաաի չքաւորութենէ : , վերջապէս ես ալ բաՏէի տ ո՛ւթ ի ւնբ , ո րպէ ս դո բծ ո զութե ան\ եւ զարգացմ ա\ն\
Միւս օրն իսկ ն\ամա՝կ մբ գրեց ՀւեղէԴՆԷին ել մբ տէր դառնամ եւ մարդու մէջ մտնեմ , որովհե շարժիչ ուժ Սովետական Մ իութեան մէջ՝» նփւթե–
բացա\լ անոր իր սիրաբ։ Այնոլհետոլ Աղթամարի տեւ կեանք չէ իմ այս վարածս : րու մասին ։
մէջ սկսաւ կառուցանել շքեղ ո ւ հոյակապ եկեղե Մ եր այս ի շխան ն ե րն ալ ո ան ա կո խ բր ին\ խեղճ ՄԻԱԱՆԻԿԵԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԳՐԱ -
ցի մբ , յան՛ուն Սրբոյ Խաչին (922 թ • ) : ժոդո՚վո՚լբդբ , քամեցին ա\1\ոբ աբիւնբ* * * : ք՝այց ՒԱ1 ԱՆԸ սկսած է հրատարակել Հ&իշարժան՛ տա–
Ւր՛ վիշար՝ մոռնալու համ՛ար , ինք ան՛ձամբ կբ մեր Գագիկ Ա^րծրունի իշխանբ շա ա լաւ մարգ է , բե թ իւե բոլ օրացոյց» ։Առաջթն\բ նո լիր ուած է ռուս
հսկէր եկեղեցիի շինութեան ։ խելացի ել հեռատես , իբ՚աւ է թէ առաջ քիչ մբ նշանաւոր ողբեր՛գակ Օստոբվսկիի ծննդեան 125է–
ԻԵ. խենթ ո ւթիւննե ր բրաւ , ել ատ ո ր հ ամար ալ Աստ ամ ե ակին % Նման օրացոյց մբ լոյս 1լլ$–ծայուի էք*
Պարզ գիլզացիի հագուստներով ձիաւոր մբ կբ ուած զայն պատմեց , ազջիկբ փախաւ , որու կա Աբովեանի յոբելեանի առթիւ ։
սլանար Վասպուրականէն դէպի Աբարատեան եր– րօտէն հալո՛ւմաշ եղաւ, իսկ հիմա մեզքերբ քաւե
Կիբբ։ ՝Րրաինքի եւ փրվէուրի մէջ կոբսուած էբ այ– լու համար վանքեր կր շինէ : էհ , Աստուած բաբի\ե՝
\ւոր ձին, բայց անիսնայ կբ մտրակէ զայն\ եւ կբ բնէ , կ՝ բսէր. ճամ բո րգբ ձիո՛ւն հետ խօսելով :
Քշէր գէպի առաջ։ Արդէն իրիկուն եզած էր եւ իրաւական տեղ շարունակեց իր ճամբան՛, ու ՍՏԱՑԱ՛ՆՔ
արդէն մութբ
մտոլթր պատած տմէն կողմ : Ուստի ձիաւորբ կ՚աշ կոխած էր , ՝ռԲԲ ճամ բոլն °՜այրբ
խատէր շուտողի իջեւան մբ հասնիլ, հանգստա\%՝ալ նկա՛տեց հետիոտ\ն մարգ մբ, որ գլոլխբ կախած ԶԱՒԱՐԵԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ ՏԱԱՆԵՐԿՈՒ ՏԱ
ե յաջո րդ առաւօտ կբկին շա բ ո ւն ա կե լ ճամբան\: կբ յառաջանար Հ Մեր ճամբորդբ արագացոլց ձի– ՐԻՆԵՐԸ, Հ բատ արա կո ւթիւն՝ Զաւաբեա՛ն Մ իոլ -
՝^էէ մբԽ՝ ալ առաջ, իմ ձիս, քիչ մբն ալ ե– ՝ոլ–ն՝րնթացքբ, հասնելու համար անծանօթին* այս թեան։ Պատկերազարդ, վիճակագրական՛ մանրա
ռանգ , եւ մենք կբ հանգստանանք, ապա վաղր ի– ՛թ՛րջի^Բ լսելուվ ձփռւ գոփիւնբ, կաճ՛դ առաւ : Երբ մասնութիւներով 1948. Հալէպ։
բիկուն տեզեբնիս կբ հասնինք , նամակբ Հեզի\1՝Էթն ձիալորբ մօտեցաւ իրեն , սկսաւ \ուշագրութեամբ ՈՍԿԵՎԷՆ ՀՈՒՆՁՔԸ (բանաստեղծութիւն -
կբ յանձնենք եւ կբ վերադառնանք Վասպուրա– սնոբ երեսբ ՝ն՝այիլ ներ) : 3 առաք արան Վ. Ա՝ ալէզեսձ ի : Տեէլատէլֆիա
կանւ ՚^ ԲՀԳՐԱՏ Ա8ՎԱԶԵԱՆ8 1948 ;
Fonds A.R.A.M
Պօղոսի , Օ աո խայ
Ցրոնքցի Մուրատի , Աէյտօ
Մուսոյի, Մա/լի Մկբոյի, Նորչէնայ (քոսոյի ,
Վերքերս Հաղորդած էինք թէ Յո՛ւնիս 11/՛–* Զալ փափախի , ք+ամ պբկոլ Մ լո յի , Առուառնջայ
մեռած է Տարոնի արի ռազմիկներէն Տիգրան ^յՈ-ք ՎարդսՀձ ի , Աառնիկցի Աւոյի, Փալայ Պիյբդ Կա
րոյեան , Այովայի Պէթընաո րֆ քաղաքին մէք .ՀՕ՝ 4 րապետի ու դեռ քանի քաւի անյիշատակ ու անա
\–աՀան՝զյԼ՚եր) :
Ջեմ գիտեր ինչ նախազգացումէ մղեալ, այգ նուն մն՛ացած նահա՛տակներու •• *:
Ի) աչի
օրը ուզեցի՛ Վերնէ բարձրանալ, կապոյտ տես Հայրենիքէն կը քաղենք կարգ մր լրացուցիչ Ագատ ո լթե ան Ճս/՚Լ ապար հբ իր են ց ս ուր բ ա–
կայանի Ա. խումբի սաները անգամ մը ելս տ եղե կութ իւններ • բիմնով ներկող այս քաջարի, սքանչելի ու նորա
նելու Համար ; հրա՛շ ֆէտայիներուն՛ մնացորդներէն էր Խաս Գիւ–
Ամրան գեղեցկագոյն առաւօտներէն մէկն էր։ Ողբացեալ Հ այգ՛ու, կր՝ 1903/1–՛., Հազիւ 20 տամ
Գետինը Համատարած կանասչութիւն եւ երկինքր բու, կր մտնէ ՀձՓ*>թորիկ»ի (Տէր ՝Բ եր ո բ քհնյ*\ գացի ՂքՈրոյեաՀւ Տիգբանբ, (ՈՀ7 անոնցմէ ղատուելէ
խոր մթին կապոյտ : Կարծէք թէ բնութիւ&ր իր Շ ահնազարե աձւ՝ի ) խումբին մէջ ու կբ բարձրանայ *ԼռՐջ , թեւբ կոտրած հալքի մր պէս , 1913/–– կոլ
բացառիկ շնտրՀքլ՚երով օժ֊տած էր այս գեղատեսիլ Աասւ՚ոյ լեռներ բ՝ \է խնդիր Ազատութեան նո լիրա–, գտյ ոլ կբ հաստատուի Ամ երի կա ։#
ՎայՐԸ՚– Վերջապէս ուղղուեցանք գէսքի վերնէ; կան պա քքարին , եւ ազատ ո ւթիւնբ չգտած ան–, 1 91 5ին , եր բ դարձեալ Մայր Հա՚յբենի՛քբ
Փոքրիկները ուրախութեան աղաղակներ ով գամ մ։լձ1՝ ալ տուն չվե րադառն՛ա լաւ տուաիսգբոլ - մահու եւ կենաց պայքարի մէջ իր ցաք ա ցրի*–
ղիմաւորեցին՛ մեղ; Ամէնուն գէմքին վբայ կը <1,ըշ. թեամբ » • • : % ղաւա կն եր ր օգնութեան կբ կան չէր , Տարօնցի
մարուէին դո՚Հ ունակութեան մպիտներ : Աիգարել, Կբ՝ մասնակցի բազմաթիւ կռիւներու։ Հակա~ ո ւխտեալ Տիգրան ր չէր կր&ար ա ս տարբեր մնալ :
25 օրուան Հաճելի արձակուրդը մեծապէս ազդած ռակ տարիքով ամէնէն՛ փոքրբ ,ԲԼԷաէռ՝է^լ՚՛ Հ յանդուգն՛ Եւ Ամերիկայի հայ կամաւորներոլ գունդին մէջ,
էր իրենց վրայ , ֆիզիքապէս թէ բարոյապէւ : ու կռուի ս իբա Հա՛ր Տ իգ ր ան բ կռուի տ աք ճա կա տ - Ցբոնքցտի Մ՝ռ*–րատի հետ, կբ մեկնի Հայաստան՝ ու
Վերքին օրն էր ; Երբ մեկնումի մամյք Հլայաա– ներ՚ուն էիր այ Է միշտ ։ կբ մտնէ ՝Բեռիի զօ բա բաժինին՛ մէջ :
րարուեցաւ , բոլորին տրամագրո՚լթիլննեվոը սկը~ կուբաւայ կռիւի՝1\ մէթն է ան , Գէորգ Զ ա ւթս– 1917^, կամաւորներոլ ցրումէն ՛վերջ, Տիգ–
մէթ է
սս/ն՛ փսխուիլ ել ա մէնքն ալ խո րապէս րուզուաւծ , չի եւ Գալէ ի կողքին։ Մ կր™ յ Գոմու կռիւի ՍՍէ^էէ ՛բան նորէն՛ կբ վ ե բա գառն ա յ Ամերիկա եւ ա յնոԼ–
ախորմակ իսկ չունէին իրենց անօթութիմեը յա ան՝ Ամբատի , Ա էյառ յի , Փոթորիկի ո>լ հետեւ կբ ն՛ո՛ւ իր ուի իր գերդաստանէն վերապրող
գեցնելու : (Մովսէս քՀնյ* Տէր Ստեփանեան) հետ։ բեկորնեբբ , իր եզբօրորգինեբ գտնելու ե՛ւ զանոնք
Յուզիչ էր տեսարանը; ին չ բանն էր սակայն՝ պահելու ճիգին՝։
կբ մ ասնակց ի էթամիր ամ ա հ եւ Ագթամ արայ Գա ղաւիա ր ի եւ Ազատ ութեան ի խնդի ր եր՛բեմ
•որ զիրե՚ւք Հոգեպէս կապած էր այդ կեանքին . . . : կռիւձնեբուն : Այնուհետեւ Անդրանիկի ու Մոլրա–
Կենսատու արեաւն արդեօք , կազդուրիչ օդը* տի հետ 1լ անցնի ՚/ ով կաս ել հոն ալ կբ մասնակցի նի լեռնէ լեռ թռչող հայդուկբ , այժմ, ան՛տրտունջ
թէ Ալպեաններոլ Հմայիչ տեսարանն՛երը : Ոչ մէ հայ թաթարական՛ կռիւներուն՛։ ՜՝՛ գո րծա՚տ՚ո ւն է գործաաուն հել ի հել աշխատելով ,
կը; Այլ Խ աչուՀ իներու ել իրենց մի քել ստեղ– ան թեր ի կբ կատարէ իր պար տա կան ութիւնբ իր
ւծուած սիրոյ ել Համակրանքի կապը : Տիգրան ին անունբ անբաժան Է Տար օն ի ան հա.– հ արաղատն\ե րուն հանդէպ ո Լ կբ յաջողի փր^է^ք
Այո , անձճտլէ ր 1ց աչո լՀ ին ե՛ր ձգած իրե՛նց րն– մ ար հա յգուկնեբէն : Ան՛ թիւ֊ մէկ բն կերն է եղած ղանոնք * . •
միշտ
տանեկտն՝ յարկր, եկա՛ծ էին տրամադրել քանի մը բայ Հրայրի, Գէորգի, կորիւնի, Գա լէ ի , Փեթա– Ան՝ չի մոռնար նաեւ կատար ելաւ իր նիւթական*
՛ու բ ար ո յա կան պարտակ ան ութի ւնբ հ անգ Է պ աղ–
շաբաթ, նորաբողբոք փոքրիկնեբոլն՛, ա՛ն՛ոնց սոր Մանոլկի , իսբոյի, Ջոլոյի, Մօրուքի , քձ՝ա^
վեցնելով մաքուր Հայերէն, Հայերէն* ՛երդեր՝ եւ գին եւ իր կուսակցութեան՝, սա կա յն , այլեւս ին՛քն
արտասա՚՚ն՚ութիւններ ։Վերքապէս Հոն,այդ ման՛կա՛ իր մէջ ամփոփուած , առանձն՛ացած ու֊ լռակեաց * •
կան՛ աչխտրՀին մէք Հայկական շունւչև էր որ կը իյագգսւշո ւթեամբ : առանց կանգառն ե լու ոչ մէկ զո հո ղո ւթեան առ -
տիրապետէր : պայթիլ–
Այո ^Բ^Ր^Բ՚Գ իսոլ–մ բթե՛ համար եւս իւ ի ս տ շուտ ջեւ , առանց ի/հտայելու իբ անձին՝ • • •
Պարտաճանաչ էքաչուՀին՚երը կը գուրգո՛ւրա - անցան արձակուրդի՛ հաճելի օրերբ ։ Աակայն ա - ԵԼ ահա, մենութեան մէջ, իր սրտի
յին անոնց վրա Հ Հարազատի մը խանդաղատան նոնք, այգ կարճ շր^անվ^ն մէ^ կրցան՝ զգալապէս Լ րն ո լ իր եղե ր ա կ ան մահբ :
քով ել միշտ պատրաստ ան՛ոնց ամէն՝ մի ման՛կա օգտու իլ , եւ այժմ կբ վերագառնա\Լ\ իրենց ծնողք– ԱԱՐՀԱՏ
կան՛ պաՀա\՚~՝քնեբ՝ուն : Ե՛ր՛ր իր՛ենց կը Հարցնէին թէ ներ\ուն գէՈ^1ԼՀ կարմր՚ած լեցուած այտեբով , կայ Տ * Գ* Տիդբանի ՚յուշա՚տեարին մէջ՝ իր
երգումբ
ինչու կուշտք , Հազ՛իւ լսելի ձա*յ\ւ՚ով կը պատաս տառ ել առոյգ Վիճակովէ՛ կբ մեկնին, ՚ոբպէսղի ձեռքով դրուած մէկ տողով, հետեւեալ
դե–
խանէին՛* • Չենք ոււզեր բաժնուիլ* ** աեղ. պատրաստեն՛ իրենց մի՛ւս բն՝կեբներուն՝ ՝ո\– կայ.
Այսոլէս , մեր զգայուն պզտիկները այս՛– բոլո բոքւ՚ք եւս անհամբեր կբ սպասեն : կՀեբղձնում Հ՝բ՝այր\ի ու Գէորգ Զավուշի
րէն \1՝։ե՝րշն՝չուած , կը մեկնէին՛ առանց կարենալ ր,եզման\ի վրայ այլեւս չխմել * . .
Հրաժեշտի ՛վերքին՛ երգր երգելո՛ւ , մվ՚ն՚չեւ որ ինք Հետեւեալ օրբ կբ հասնի Գ * խումբբ Վալան–
նաշարժին վար՛իչը սաՀեցոլց իր կառքը Ալպեան– սէն 5 բնկերակցո ւթեամբ 3 տ ի կին>1ե ր ո ւ ել Լ\իո\– ր ծան՛օթ բնկերնեբբ յայտնեցին թէ , օր մբ
ներո՛ւ օձապտոյտ ճամբան՚երէն՛ ; ՀԽէճՊ • ԱյվաղեաՆի ։ Ասիկա վ կ 1 թ խումբն է եւ երբ զօր* Աեպուհ կր յորդոբէր.ղթեք շատ չխմել,
մեծ մասբ մ ան չե ր են ։ Ամ էնքն ալ կարօտն ո\լ\ն՝թն\ Զօրավար թն> առջեւ այդ երդում ր կ*բնէ ան, ել
իսկ մենք կր. վերադառնա՛նք Տինեը , Մարսէյ– մաքուր օգի , քչերմ արեւի ել թերեւս խնսէմե."՛^ ա յ)՚ոլհետեւ մինչեւ իր մ ահբ կր պահէ իր ե բ–
լէնւ մեկնող Բ • խումբը դիմաւորելու; ԱՀէ#ւ^–։իկ սնունդի : Հնազանդ իրենց հոգատարներուն , ի*––՛ գումբ ։
նորեկները , 30 ման՛ուկներ չորս Խաչ՚։,լհրներու րաքան՚չիլրբ իր տեզբ կբ գբալէ կառքին ժ՚է^ ։
ընկերակց՛ութեա՛մբ; Բոլորն ալ Հակառակ իր՛ենց Վե՛ր՛ջապէս կբ հա՚սնինք Վերնէ ։ Աննկարագրելի է
յոգնութեան՝ զուարթ արտայայտութեամբ մեղ փոքր ի կՆեբո՛ւն ուրախութիլնբ ; Վայրին գեզեց–
կ՝ ող քունեն ; Սիրուն .են՛ անոնք : թ՛էեւ եր՛կար ատեն կոճւթենէն յափշտակուած չարաճճի գառնուկներու ՀԱ&Ա&ՏԱՆ ֊
աննպաստ պայմասճ.երոլ մէք ապրած, պաՀած են նման կբ ցատկրտեն ։
դարձեալ իրենց ցեղային աշխուժութիւնը Հայ են) Մ անաւ կի մբ հ ամար ինչ կա՛ յ աւելի հ աճե լ\ի. ՊԵՏԱԿԱՆ ԵՐԳԵՑԻԿ ԿԱՊԵԼԱՅԻՆ կաղմա֊–
վերքապէս , տոկուն՛ եւ Համբերատար ազգի մը կե՚րպմ ան առաջին տարին այս տարի յուլի սին՛ լր
զաւակները; Այսպէս, ամէն ոք կը տեղաւորուի քան ազատօրէ\ն խայտալ բնութեանս ծոցին՛ մէ^ ։
կառքիՀն մէք։ ԱնՀամբեր են Հասնելու Հ՛ոն, աւր ի– Այս վերջիններ բ պիտի մնան մինչեւ Աեպտ. 25, բացաւ ։ Բազմաթիւ համերգն՛եր տուած է Հայ
րեն՚ց ա՛րձակուրդը պիտի անցընեն՛ Հանգստաւէտ տւբեմն՝ Կ* Խաչի կայանի շր՚ջան՚ր՝ կբ վերջանաք ֆիլհարմոնիայի դահլիճին՛ մէջ, Լենինականի , Ե֊
ել առողքարար պայմաններու մէք : նո յն՝ թուական՛ին ։ Կ աս լ ո յտ հ)ա չի հ իմն ակ ան՛ ձեռ– րեւանի , ռաաիո՚յո՚վ ինչպէս եւ Ատա՚լինեան շրջա
նաբկներէն մէկնւ է , առող^ եւ տիպար քաղա՛քացի նի նորաստեղծ. թատբ\ոնփն\ մէջ։
Անձրեւի կաթիլն երր արդէն սկսած են տ՛ե զա լ Կապելլայի ծրագրին մէջ կբ մտնեն սովետա
կը յառաքանայ
ի՛նքն աշարժը , ՀետզՀետէ արագա– ն՛եր սլա տ բա ս տ ել ն՛որ սեբո ւնդէն : հայ երդահաններոլ եւ ԱՍ քի Միութեան^ եղբայրա
ցնելով իր ւրնացքը փոթորիկի
մը չբոՏւո^լելո՛ւ նա– . ՋԱՊԷԼ կան հ ա\նր ա պե տ ո ւթիւններ ո ւժոզովրդա կան ստեղ
ծագործութիւնն ե բբ ։ Գե ղարռ ւձե ս տա կան ղե կա վա–
րբն է թաթուլ Ալթոլնեան* ։
(104) ԱյԳ ծառայութեան համար Գագիկ Արծրու - Մայիս Տին եւ Գին տեզ\ի ոլնեցաճ* պետական
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ նւին ինձ լաւ կբ վարձատրէ *^ եւ այն ատեն՝ ես քե Կապելլայի համերգներբ նոլիրուած* կոմիա ու ո ի
ղի ն\ուշ եւ չամիչ կբ կերցնեմ *դո\ւն\կբմոռն)ա՝ս յոգ ստեղծագո ր ծութի ւնն\եր\ուն ։ Կ բ մ ասն առկցէին ե ր ւր–
նութիւնդ , քլբսէբ ճամբորգբ , կբ շոյէր իր ձթհ ,եւ չուհփ Հ. Գսձիկեան եւ Ա* Տէր Աբրահամեան։
ատ Եոա ա՛պա ձեռքբ դէաի ծոցբ տանելս վ կբ շօշափէ՚ր հ ռն ՈՒՍԱՆՈՎԱԿԱՆ ԳԻՏԱԿԱՆ )0ՐԳ ՆՍՏԱԵԸՐ–
գան ուած նա՛մա՛կբ, ոբպէսզի համոզուի թէ հոն՝ է ՛Զ ԱՆ Ը տեգի ունե ց ալ Ե րեւանի Մ ո լոթով պ ե տա -
ան ; կան համ ալս ար անին՛ մէջ ։ էք օսե ցան 4րգ գաս բն -
թացքի ուսանոզ Խ ա չիկեսճ՛ Հ;Գ ի ալի կտ ի կան ԼՀ"–
ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) -—• Գիտե0ս , իմ ձիս , ինչ ահագին վարձատրու կռԲ Ատալինի Աո վետական Մ ի "՛ւթե ան հայրեն՚ա -
թիւն՛ խ ոստացաւ Գագիկ Արծբունթե՝, եթէ Հեղի– կա՛ն՛ Մ եծ պատերազմ» գրքին , եւ պա ամ ռւթեան
նէէն ուրախ լուրեր տանիմ իրեն* • • • ատով ամ– համ ալս ար աքէ՝ի 4էրդ դասրնթացքի ուսանող Կար՛ա
ԵՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ բոզջոփին էլապահ ով ու իմ եւ իմ բն՚տանիքս կ՛ա– պետ եան «՝Բնն ագա՛տ ութի ւնբ եւ ինքնաքննադա -
զաաի չքաւորութենէ : , վերջապէս ես ալ բաՏէի տ ո՛ւթ ի ւնբ , ո րպէ ս դո բծ ո զութե ան\ եւ զարգացմ ա\ն\
Միւս օրն իսկ ն\ամա՝կ մբ գրեց ՀւեղէԴՆԷին ել մբ տէր դառնամ եւ մարդու մէջ մտնեմ , որովհե շարժիչ ուժ Սովետական Մ իութեան մէջ՝» նփւթե–
բացա\լ անոր իր սիրաբ։ Այնոլհետոլ Աղթամարի տեւ կեանք չէ իմ այս վարածս : րու մասին ։
մէջ սկսաւ կառուցանել շքեղ ո ւ հոյակապ եկեղե Մ եր այս ի շխան ն ե րն ալ ո ան ա կո խ բր ին\ խեղճ ՄԻԱԱՆԻԿԵԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԳՐԱ -
ցի մբ , յան՛ուն Սրբոյ Խաչին (922 թ • ) : ժոդո՚վո՚լբդբ , քամեցին ա\1\ոբ աբիւնբ* * * : ք՝այց ՒԱ1 ԱՆԸ սկսած է հրատարակել Հ&իշարժան՛ տա–
Ւր՛ վիշար՝ մոռնալու համ՛ար , ինք ան՛ձամբ կբ մեր Գագիկ Ա^րծրունի իշխանբ շա ա լաւ մարգ է , բե թ իւե բոլ օրացոյց» ։Առաջթն\բ նո լիր ուած է ռուս
հսկէր եկեղեցիի շինութեան ։ խելացի ել հեռատես , իբ՚աւ է թէ առաջ քիչ մբ նշանաւոր ողբեր՛գակ Օստոբվսկիի ծննդեան 125է–
ԻԵ. խենթ ո ւթիւննե ր բրաւ , ել ատ ո ր հ ամար ալ Աստ ամ ե ակին % Նման օրացոյց մբ լոյս 1լլ$–ծայուի էք*
Պարզ գիլզացիի հագուստներով ձիաւոր մբ կբ ուած զայն պատմեց , ազջիկբ փախաւ , որու կա Աբովեանի յոբելեանի առթիւ ։
սլանար Վասպուրականէն դէպի Աբարատեան եր– րօտէն հալո՛ւմաշ եղաւ, իսկ հիմա մեզքերբ քաւե
Կիբբ։ ՝Րրաինքի եւ փրվէուրի մէջ կոբսուած էբ այ– լու համար վանքեր կր շինէ : էհ , Աստուած բաբի\ե՝
\ւոր ձին, բայց անիսնայ կբ մտրակէ զայն\ եւ կբ բնէ , կ՝ բսէր. ճամ բո րգբ ձիո՛ւն հետ խօսելով :
Քշէր գէպի առաջ։ Արդէն իրիկուն եզած էր եւ իրաւական տեղ շարունակեց իր ճամբան՛, ու ՍՏԱՑԱ՛ՆՔ
արդէն մութբ
մտոլթր պատած տմէն կողմ : Ուստի ձիաւորբ կ՚աշ կոխած էր , ՝ռԲԲ ճամ բոլն °՜այրբ
խատէր շուտողի իջեւան մբ հասնիլ, հանգստա\%՝ալ նկա՛տեց հետիոտ\ն մարգ մբ, որ գլոլխբ կախած ԶԱՒԱՐԵԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆԻ ՏԱԱՆԵՐԿՈՒ ՏԱ
ե յաջո րդ առաւօտ կբկին շա բ ո ւն ա կե լ ճամբան\: կբ յառաջանար Հ Մեր ճամբորդբ արագացոլց ձի– ՐԻՆԵՐԸ, Հ բատ արա կո ւթիւն՝ Զաւաբեա՛ն Մ իոլ -
՝^էէ մբԽ՝ ալ առաջ, իմ ձիս, քիչ մբն ալ ե– ՝ոլ–ն՝րնթացքբ, հասնելու համար անծանօթին* այս թեան։ Պատկերազարդ, վիճակագրական՛ մանրա
ռանգ , եւ մենք կբ հանգստանանք, ապա վաղր ի– ՛թ՛րջի^Բ լսելուվ ձփռւ գոփիւնբ, կաճ՛դ առաւ : Երբ մասնութիւներով 1948. Հալէպ։
բիկուն տեզեբնիս կբ հասնինք , նամակբ Հեզի\1՝Էթն ձիալորբ մօտեցաւ իրեն , սկսաւ \ուշագրութեամբ ՈՍԿԵՎԷՆ ՀՈՒՆՁՔԸ (բանաստեղծութիւն -
կբ յանձնենք եւ կբ վերադառնանք Վասպուրա– սնոբ երեսբ ՝ն՝այիլ ներ) : 3 առաք արան Վ. Ա՝ ալէզեսձ ի : Տեէլատէլֆիա
կանւ ՚^ ԲՀԳՐԱՏ Ա8ՎԱԶԵԱՆ8 1948 ;
Fonds A.R.A.M