Page 251 - ARM_19-1948_03
P. 251
Նա ԽատաոԱկաթխԱ&Խ «Սովետական Գրող» Հրատարակչականը լոյս ՀԱՏԱԾ ՏԱՆ
Ի. ՀւպաստաԱի Վկ ԵՐԿԵՐՈՒ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒԻՆ 4ըԳ
է ընծայած •
ԱՏ. ԶՕՐԵԱՆԻ
Հաաորբ , որ կբ պարունակէ Հեղին՛ակին «Մի (Քաղաս-ծ Երեւանի թեբթերէ&)
կեանքի պատմութիւնդ գործբ։ Անոր Ա * Հ ատ որբ ՆՈՐ ԹԱՏՐՈՆ Երեւանի Արուեստի գործե–
եՄԲ– — «Սռվետակս-ւնւ Հայաստան» ամսա. Լոյս է տեսած 1940/5՛, Բ* Հաաորբ \աին, Գ.Հա֊– րոլ վարչութիւնը մայրաքաղաքի Ատալխնեան շր–
դրի ՏուՕխփ թիլէն կը քաղենք հետեւեալ սւեղե.
կա֊թիւնւները • աորը 1947/֊.։ ջանի բանուորներուն մշակոյթին՝ ծ առա՝յ ո լո ւ. Հա–
Մ • ՎԵՍՊԵՐ Յիշատակ . բանաստ եոծո մար բացած է նոր թատրոն մբւՄայիս 1 ին՛ տեզթ
ՓԱՒՍՏՈՍ ԲԻՒՋԱՆԳ. աա մ ա– թի՚ւն՚եր ո՛ւ ժո զո վածու : ունեցած է բացում բ , մ ասնակցոլթե ամբ Հա՛յ Ֆիբ՛
ՊետՀրատը
գիբներ» մատենաշարով լոյս•՛յ ա Ա* ՎՇՏՈՒՆՒ * (Ի ողով ածու Երկերու։ Բա - Հարմոն՛իայի խումբեբոլ եւ մենակատաբնեբու
ըն՛ծայած Մայիս 2,0ին Աոլնդոլկեան՝ թատրոնի խումբբ ներ
է Փ՛ա սա ււ լ, Բիլզանդի Հայոց պատմութեան աշ նաաոԼ ղ ծ Ա* Վշտալնիի այս նոր ժողովածուն կբ
խա րՀ արա՛ր թ ա ր գմ ան՛ութ ի ւնը , կատարուած՝ պար ո ւն տկէ Հ եղին ակին գրական ստեղծագործա կա յացուցած է «Խո ր արմ ատն երբ» \
Հանգուցեալ Ստեփան Մալխասեանի կողմէ : կան բո լո ր, շբ ջանն եր ո լ լաւագո յնգործե րբ, Հետեւ ՍՊԵՆԳԱՐԵԱՆ ԲԱՌԵԱԿԸ որ կազմուած է
Ա—
8 • ՊԱՐՈՆԵԱՆԻ երկերու լիակատար մողո– եալ բաժինն՛երով* « Տ րամ ութ եանՄ եղե դիների , \933ին՛ Մոսկ ո լայ ի մէջ Ց* Բո՚գտանեանէ , ,մեծ
բոլո՛ր
վածու Հատոր 11։ Այս Հատ՛որին՛ մէշ կր մտնեն « Աբեւաչող լիրիկա», «"Ւֆբք&բի վրայ» , «Աբե– գամեանէ . Ա . Գրիգոբեանէ եւ Ա* Աղա տե անէ
Պարոնեանի երգիծական թերթօնները «Ասկէ - Ան ՚ ֊ ե լ ք » , « Հայրենիք» , «Ծաղկափթիթ ման՛կու յաջողութեամբ Հանդէս եկած է Մ է ո ւթ ե ան
կէ» ընդՀանուր վերնագրի տակ՝ քաղուած « Խ ի֊ թիւն» , «Վիպերգներ »: Հանրապետութիւննեբուն մէջ : \936թն> մեկնեցաւ
Ա առոլցեա լ ովկիան
կար», « Թատրոն» եւ «Մեղու» պարբերականնե Գ* ՍԱՐԵԱՆ. բանա սա եղծ ո ւթիւններ , Հեաեւ^ բեւելք Համերգներ ո ս ի ափերբ , յետոյ ՝()՝ ա յր . Ա–
ցաւ ։
րէն : Հատորին <ծ անօթութիւնն երր՛ եւ բառարանը եալ բաժիններով • « ^ՒՐՔ քնարական » , «Հայ՜՛ տալու ; 193Տին պարգեւ ստա
կազմած է բանասիրական՝ գիտո՛ւթիւններ՛ու թեկ բենաչունչ» , «Բաժակ եղբայրութեան», « Լալ Օ–
նածու Ալիս Մտնուկեան՚ւ Հատորը խմբագրած է Բ&բի Համար» , «Բալլաղ\նեբ» , ինչպէս եւ անոր ԳԵՐԵՆԻԿ ԳեՄԻՐՃԵԱՆԻ նոր վէպը, « Բա~
Հայկական ԱԱ (հ Գիտութիւններու Ակադեմիայի կարգ մբ թար՛գմ անտ ւթիւննեբբ Պ ուշկին էն , Լեր֊ գաք » , որուն նիւթբ առնուած է Խ* Հայաստանի
փսկական անգամ Արսէն Տէրտէրեան : մոնտովէն , Կէօթէէն, Հայնէէն, Շեւչենկո յէն, արգի կեանքէն , շուտով կ՚աւարտի ։ Հեղինակբ
%• Ա%Ա8ԵԱՆ Լոյս է տեսած «Երկերի ժո– ճավճավասէէն , Գ՚րիշաշվիզէն եւ ուրիշներէն։ ներ կայիս կ՚աշխատի «՝Բա՚ջ \,աղար»ի վրայ , ււո ւ–
ղովածուի չո րս Հ ատ ո ր եակի Ա* Հատոր բ* կբ պա Հ. ՍԻՐԱՍ — Հայր եւ Որդի* պա ամ ո Լ ածք : սերէնով X
րունակէ անոր բանաստեղծս ւթիլտննեբբ, փոխա՝ - Եբկբորդ Հրատարակութիւն X
գրութ՛իւննե բբ , թարգմանսլթիւններբ , մանկ՛ա Հ • ՄԿՐՏԻՋԵԱՆ Նովելներ եւ ակնարկներ , ԺԱՊԱՒԷՆ ՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԲԻԻՐՏԵՐՈՒ
կան բանաստեղծս ւթիւննեբբ , Հէքեաթնեբբ եւ զբ– ապագրուած եւ անտիպ ։ ՄԱԱՒՆ * էյ "Հայաստանի շարժանկարի բնկերու–
բոյցսեբբ : Աղայեանի «Եր կեր»ի Բ * եւ 9՛ • Հատոր– *հ * ԲՈԲԵԱՆ. Եբեւանեանւ լուսաբաց ։ $՝ողո–* թիւնր վերջերս պատրաստած Է նոր ժապաւէն մբ,
ներբ լոյս են տեսած \93Գթ եւ 1 940/Տ՛ : Ա* Հատո վածուն– կբ պարունակէ Հ՚ե զին ա կին տ պո ւած եւ « ՝Բիւբտեր\ր 1(ք . Հայաստանի մէջ » : (իոզռվոլրգբ
րին կցուած է բանասիրական գիտութիւններու ա նտ իպ լալ ագո յն՛ բան՛աս տեղծու թի ւնն երբ ։ մ եծ Հ ետ աքր՛քբ ութեամբ կբ դիտէ այս ժապաւէ
թ Լ կ՛նածու Ասա տուր Աս ատ ր եան ի «ադա րո ս Ա– « ՊԻհՍՆԵՐԻ ԺՈ՚ԼՈՎԱԾՈՒՆ » կը պարունա . նին ցուցսէդրութիւնբ։ Ներկայացուած են Խ * Մի–
ղայեան» ու սո ւմնա սիրո ւթիւն՛բ է կէ Ն* Զարեան ի , Վ* Վաղաբշեանի , 9** ^ազազ - ո ւ թեան մէջ ապբո՚զ ՝Բիւրտեբու կեանքբ, անոնց
8 • ԹՈՒՄԱՆԵԱՆԻ ՊԱՏՄՈՒԱԾՆԵՐԸ ֊ Հայ– եան ի, եւայլ ողբերգակներու թատերգո ւթիւն\ - կատարած յառաջգիմ ո՛ւթ իւններբդան ազան մ արղե–
սլեաՀրատբ ՀԼԿԵՄ Կենտկոմին կից մանկապա ներբ ։ րու մէջ, անցեալ կեանքբ եւն : ժա՛պաւէնին ^էէ–
տանեկան– գրա՛կանութեան– բաժնի՝ մէջ ք ո յս ընծա՝–՛ Վ– ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Իմ երկիր, րանասաեղ - կարեւոր տեղ մբ տրուած է նաեւ ՝Բիւրաերու ցու
յած է 3 * Թ՛ո ւմանեան ի պատմ ո ւա՚ծքձնե բո լ ժողո ծութ իւննե բու ժողովածու I ցաբերած Հերոսական գործերուն , Հայրեն\ա՝կան
վածո ւձն\, որուն։ մէջ կան «Գիքոր՛» , «ԱՀմռէդ» , «իմ ԳՐ– ԲԷՇԻՇԵԱՆ Մ եհ– ճանապարՀի վրայ։ պատերազմի բնթացքթե՛ X
րնկեբ Նեսոն՝» եւ Ո*֊ԲԻԼ պատմուածքնեբ Հ ^ Է Բ Ք Է Հ Պատմուածովն եր ։ ՊԵՐՃ ՊՌՈՇԵԱՆԻ ՏՈՒՆ - ԹԱՆԳԱՐԱՆԸըաց–
նկարազարդած է ՅոՎՀաննէս &աւարշ յ ՎԱՀԱԳՆ ԳԱՒԹԵԱՆ— Առածին Սէր (բա– սւեցաւ Աշտարակի մէջx Խարխուլ տ՚նակբ ուր ծբ՜
ԱԼ • ԾԱՏՈՒՐԵԱՆԻ «Երկերու» ամբող1 մողո– նաստեղծ՝ութիւնն\եր ); նած է Պո-օշեան, ներկայիս վերանորոգուած է1
՚վա՚ծուն՝, որ բամն՚ուա՚ծ է Հետեւեալ մաս եր ու Հայկական ԱՍՌ Գիառււր֊իքՆնւնէեր֊ւս Ակադե֊ Հոն՛ Հաւաքուած են գբոզին կեանքն՝ ու գրական՝
« Առածին՛ փորձեր» , «Պանդուխտի երգեր» , «Խա– լք |ւայ |ւ Հ րատարակութեամբ լո յս են տեսած * գո բ^ծո ւէ ութիւնբ պատկերացնող բազմաթիւ փաս–
ռըն երգեր», «էՕրիմի Ալբոմից» ,«Մուսայիս երգե– Մ • ՆԱԼԲԱՆԳԵԱՆ, տաթուզթեբ , նկարներ , դիրքեր ,ել գրոզի ծննդա–
Ր Է Յ ^ ՚ ձՄեր կեանքի սաղմոսներից» , « Աշուղի եր Հ ատ՛ո՛ր՛ Բ * ամբողջական) վայրն ու ան ո ր շրջապատ ի դէմքե րն՛ ու դէսլքերբ
գերից» , « կալանաւոր ի երգերից» եւ «Գրչի Հ «–~* գործի , պատրաստա՛ծ է «Մ * Աբեղեան» դրակա–՛ պատկերող այլեւայլ վեր արտադրումներ. ։ թան
ն՚աքներ» Հ Հատ՛որը ,կը պարունակէ նաեւ անոր՝ նութեան կաւՀաոր : Անոր մէջ զետեղուած են \թալ–*
թարգմանյյւթիւնները Պ՚ուշկինէն , Լերմոնղովէն , բանդեանի Հ ր ա պար ա կախօ ս ա կան այն աշխատ ու– գարան ի նո լիր ուած Հ անո֊էսին մէջ խօսա 5 են Հ ր •
Նեկրասովէն , Պայրրնէնւ, Հայնէէն , Լոկֆէլլօյէն, թիւններբ որոն՛ք տպտգրուած են « Հիւսիսափայլ ^ ՝Բոչար՛ Եր* Հ/աՀազիզ, Ատ* Զ,°Բռան* Աշտարակի
Մորից Հարտմանէն եւայլ Հեղինակներէ յ եւ «Մեոու » պար բեր ականն եբուն մէջ ։ էք՝ սյնօ թա– ուսո՛ւցիչ Մ* քԻամազեան, եւ Աշտարակի կոլաբն–
գրութիւնբ պատրաստած է Նշան Մ՝ ո ւր ա տե ան\ ։ տեսութեան նախագաՀ Ա * Ղ՝ուդումեաե , Գյ՚ոգէ
Նալբանդեանի երկերու Ա* եւ 9* • ՀատորներՀբնոյն\ ^վ՚գթն՛ եւ ուլրի^ներ ։
կողքին չէ նստա՛ծ... ՕՀանը Հիմա պառկած է Թիէ Ի Հրատաբակո ւթեամբ լո յս են տեսած 1940/& եւ ք1սկ իրիկո՚ւնբ Աշտարակի թատր՛ոնին՝ մէջ բե–
\945ին ։ ՊՐՈԲԼԷՄՆԵՐ,
գերեզմանատան մէշ, եւ ոռվ գիտէ, եթէ մի օր մադրուսէծ է Պռօշեանի «Աօս եւ Վաբդիթեր»բ :
ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ
Փարփգ գնամ եւ ՕՀանին չտեսնեմ սրճ արանի իր Այս տաբի՝ Պոօշեանի տուն - թանգարանին, կից
Մ ան՛ուակ Արեղեան դրականտւթեան կաճաոձին կող
սիրած ան՛կիւն՛սւմ , պիտի կարողանա՛՛՛մ Թիէի գե պիտ ի շինու ի թան գաբ անային նո ր սրա-Հ մր եւս ։
մէ ։ Լոյս տեսած գրական– - բանասիրական Հետա
րեզմանա՛տան մէշ գտնել նրա Հ՛ո ղա կոյտը : ի ս կ թանգար անին նիւթեր բ պիտի աւելնան։
զօտ հ ւթ ի ւնն եր ո ւ երկրորդ ստուարածաւալ գիր ՜-
* Մ՛վ պիտի մտածէր այգ բաբախուն՝ սրտի վը– քբ X Հոն զետեղուած են կաճառին՛ չոբբ՝ոԲԳ նիս ֊֊.
րայ մ՛ի՛ քար գնել եւ .վրան գրել . տին մ էջ կարդացուած զեկուցո ւմնեբբ X ժողովա
«Աստ հանգչի Օեա© կարօ|ն1» : ծուին մէջ զետեղուած է սովետ աՀա լ դրական ո ւ ~՜ բա կո ւթե ամբ լոյս է տեսած Հայկական ԱԱՌ Ղ՝ի -
Մ– ՄԱՐՈՒԹԵԱՆ թեան րնդարձակ ժամ անա կադր ո ւթիւնբ \ 920^*–֊1 տութիւններու Ակադեմիայի իսկա՛կան անդամ,
ԽՄԲ 0հա1ն1 կարօ ույնի գեղեցիկ յո֊սշար. 1946 : ՛ուսուցչապետ Հ* Աճառեանի «Հայոց անձնան^ուն^
ձան մը, կաւաւցուած Հ • 8 • Գ • ԵօթՕեղբայր–
եա)ն| իաւմբի նախաձեռնութեամբ : ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ՀՐԱՏԱՐԱԿ ՈՒ ԹԻՒՆՆԵՐ - ների բառարանի» Գ* Հաաորբ։ Ա* եւ Բ* Հատոր–
« Մ ո լոթով » պետական՛ Համալսարանի Հբատա - ներբ Հրատարակուած են \942ին եւ \944ին X
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (101) գ ի ՚ ֊ ղ ի մօտ, եւ կհուզես արիւնս թափել։ Աբդ% վե խաղալ։ Մրրիկի պէս Աշոտ Երկաթ յարձակեցաւ
րա գար ձուր ինձ յափշտակած երկու բռրգերդ ու Աեւադայի գունդերուն վրայ , որոնք, չդիման՛ա -
,բնտանիքս եւ Հեռացիր իմ .երկրէ ս ։Այն\ ատեն խա– լով այս մրրկոտ Հեղեղին, սկսան նաՀանջել , ա՛
ղազութիւն ՛կբ տիրէ մեր մէջ, եւ մենք կբ գ առ պա քիչ քիէ ՑԲոլէլ ^ ո վ ի տ ն ՚ ե բ ո ւ ն , լեռն\եր՝ուն\ ու
սա ԵՐԿԱԹ նունք Հարազատ Հայր ու որդի։» մ ացառձնեբուն մէջ X Բա յց Աշոտ Երկաթի քաջեբբ
Ա եւագան մին չե ւ վերջ էԱեց ղայն՝, ապա բսաւ *. ամէն տեղ կբ Հասն էին անոնց ե տեւէն՝, եւ կբ ջար՛
Ղ՛ուն կեցիր Հոս եւ ես անձամբ պատասխան դէին տեղն՝ ու տեղբ ;
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) կուտա-մ ան՛որ ; ^ Ո*֊թ Հագար Հոգիոց բանակէն աննշան բե
թ*՚ՔԼ\
Ե՛– Հրամայեց իր զօրքին կարգի կենալ ու կորներ միայն մնացինւ * *հերի բռնո՚ւ եցաւ
Աշոտ
պա տ ր աս տ ո Լ իլ կռուի ։ Ութ Հազար ի չափ գօբքէՀ Ա եւադա ի շ խանր իր Ղ*բիգոբ որդիին Հետ ։ ա յեց
եՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ շարժեցաւ առաջ, դէպի այն Բէբա՚կբ , ուր կեցած Երկաթ , կատաղութենէ խելայեղ , Հ րամ
էր Աշոտ իր երեք Հարիւր յոգն՛ած զինուոինեբով։ կուրցնել զան՛ոնք, Հայրն ու որդին ։
Աեւագան՝ զարմացաւ եւ միեւնոյն ատեն՛ սառն՛ Աշոտ Երկաթի վրայ սարսափ ձգելու Հ ամար , Ապա կրկթն ետ առաւ կայեան եւ միւս բեբդբ,
գող մը անցաւ իր մարմնէն . շատ բան լսած էր ան՛ Ա ե ւա գայ ի Հ ետեւակ գունդեր բ մէկ կոզմ շարո՛ւե ազատեց թագուՀթԽ ու Հեգին էն, իսկ Ղ՝ագման՛աց
Մար՛տիրոս Հօր մասին՛, կը Հաւատար , թէ այգ ցան ել վա Հ անն-երբ առաջ քաշելով^ տեսակ մբ ե բկի բ բ նո լաճ ելով իր իշխանութեան տակ , վե
ալեւոր ՛ծերուն՛ին՝ կրն՛ար կախարգել իր ամբող՚շ պարիսպ ձեւացուցին ։ Հետեւակներուն ետեւբ րադարձաւ իր երկիր բ , Ի " կ Մ արտի րոս ^•ա01Ա
գունդը ել այն՝ մամ ան ակ կռիւի բախտը ուրիշ ելք կանգ առա՛ծ էր՛ զէնք ու ղրա՚Հի մէջ կորսուած Հե– քաշուեցաւ Բ իւրականի վանքբ X
կը ստանար ւ Բայց Աեւագան ուզեց իմանալ անոր ծ ելա դո լնդբ , իսկ լա ռա ջա պա Հ ձիաւոր խումբբ
գաչուն ատճառը : ս ո ւրբ ձե ռք թն՝ զին՚ո Լոր ակ ան մ ար ղան քև ե բ կ *բնէր ԻԳ.
Ծերունի , ինչո՛՞ւ կռու՛ի դաշտը կը գըտ– ԱI. ւա ղա յ ի առջեւ։ Արեգա՛կի ճառագայթներբ կբ
նոլիս , քանի որ քոլ տեղդ վանքի խուցն է, ուր պսպղա՝ յին՝ անոնց ս աղաւարտներուն վբայ ։ Արեւը մօտ էր իր մայրամուտին՛, անոր շեղ
ւն :
պիտի աղօթես Հոգիիդ փրկութեան Համար : Աճա– Կբ նայէր Աշոտ Երկաթ այգ աՀաբկոլ գուն–՛ ճառագայթները ինկած էին ՚Րոսակի աչքերս ան<–
ա ա ր է , ըսէ ինչ որ ունիս րսեիիք, իմ սուրս ծա գին՝ եւ խոր թախիծբ կբ Համա՛կէր իր սիրտբ։ Ա– Իր քունէ ընթացքին , երբեմն երբեմն՝ ձեռքը Հա
կ՛ը
րաւի է Աչոտ Երկաթի արեան՝ : պա իր զինուորն երուն մ էջէն ՚ին՚տբեց մ իայն եր գիտակցօրէն գէմքին կը տանէր, Հեռացնելու
Իշխան՛, իչեցոլր բարկութիւնդ եւ յիշէ որ կու Հարիլրբ, բլրէն ցած իջաւ, ու Հոն՝, ուզզելո՚վ մար ճան՛ճերն ու մո՛ծակները, որոնք ագաՀօրէն՛
վերը Ա ստուած մ բ .կայ* որ ամէնքբ բստ .արժան՛ ակնարկբ գէպի երկինք, կանչեց * ծծէին՛ երեսին վրայ կոշտացած արիւնը :
ւոյն՛ կր վարձատրէ ։ Յիչէ "ր Աչոա Եբկաթբ փե ՚ Տէ\Ր * ^թէ հս եմ յա\ն՝ցալոթբ՛ ու եբգմնա–՛ Անպիտան իշամեղուները Հանղիստ չեն
աք
սադ է. զուր արիւն մի թափէք* ես իջեցուցի Ա՜ դր ուժբ, պատժէ զիս իմ յանցանքիս Համ ար * իսկ տար ինձ . կա բծես քիչ էր տան՛ջա՛նքս , ասոնք
ար
Հոտի բաբկութիւնբ, եւ ան՛ խնդրեց յայտնել քեզ* եթէ իշխանն՝ է յանցաւոր , պատժէ զայն եւ փրկէ պակասը կը Հրացնեն, մրմռաց կէս քուն կէս
զի՞նչ չարութիւն կամ ինչ վնաս Հասցուցած եմ զիս տարապարտ մաՀ էն ։ թուն վիճակի մէշ :
Քռզ որ այսպիսի ծս$յ՝բ աղէտներ կբ պատրաստես Ու֊ երդման թ ո ւ ֊ զ թ ՚ Ը ամրացուց խաչանիշ գբ֊
ինծի դէմ ։ ինչո0լ կբ մոռնաս երդումդ Ախայեան բօչթե ՎյՐ^Տ» Հրամայեց իր կարիճներուն առաջ ԲԱԳԺԱՏ Ա0ՎԱԶԵԱՆ8
Fonds A.R.A.M
Ի. ՀւպաստաԱի Վկ ԵՐԿԵՐՈՒ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒԻՆ 4ըԳ
է ընծայած •
ԱՏ. ԶՕՐԵԱՆԻ
Հաաորբ , որ կբ պարունակէ Հեղին՛ակին «Մի (Քաղաս-ծ Երեւանի թեբթերէ&)
կեանքի պատմութիւնդ գործբ։ Անոր Ա * Հ ատ որբ ՆՈՐ ԹԱՏՐՈՆ Երեւանի Արուեստի գործե–
եՄԲ– — «Սռվետակս-ւնւ Հայաստան» ամսա. Լոյս է տեսած 1940/5՛, Բ* Հաաորբ \աին, Գ.Հա֊– րոլ վարչութիւնը մայրաքաղաքի Ատալխնեան շր–
դրի ՏուՕխփ թիլէն կը քաղենք հետեւեալ սւեղե.
կա֊թիւնւները • աորը 1947/֊.։ ջանի բանուորներուն մշակոյթին՝ ծ առա՝յ ո լո ւ. Հա–
Մ • ՎԵՍՊԵՐ Յիշատակ . բանաստ եոծո մար բացած է նոր թատրոն մբւՄայիս 1 ին՛ տեզթ
ՓԱՒՍՏՈՍ ԲԻՒՋԱՆԳ. աա մ ա– թի՚ւն՚եր ո՛ւ ժո զո վածու : ունեցած է բացում բ , մ ասնակցոլթե ամբ Հա՛յ Ֆիբ՛
ՊետՀրատը
գիբներ» մատենաշարով լոյս•՛յ ա Ա* ՎՇՏՈՒՆՒ * (Ի ողով ածու Երկերու։ Բա - Հարմոն՛իայի խումբեբոլ եւ մենակատաբնեբու
ըն՛ծայած Մայիս 2,0ին Աոլնդոլկեան՝ թատրոնի խումբբ ներ
է Փ՛ա սա ււ լ, Բիլզանդի Հայոց պատմութեան աշ նաաոԼ ղ ծ Ա* Վշտալնիի այս նոր ժողովածուն կբ
խա րՀ արա՛ր թ ա ր գմ ան՛ութ ի ւնը , կատարուած՝ պար ո ւն տկէ Հ եղին ակին գրական ստեղծագործա կա յացուցած է «Խո ր արմ ատն երբ» \
Հանգուցեալ Ստեփան Մալխասեանի կողմէ : կան բո լո ր, շբ ջանն եր ո լ լաւագո յնգործե րբ, Հետեւ ՍՊԵՆԳԱՐԵԱՆ ԲԱՌԵԱԿԸ որ կազմուած է
Ա—
8 • ՊԱՐՈՆԵԱՆԻ երկերու լիակատար մողո– եալ բաժինն՛երով* « Տ րամ ութ եանՄ եղե դիների , \933ին՛ Մոսկ ո լայ ի մէջ Ց* Բո՚գտանեանէ , ,մեծ
բոլո՛ր
վածու Հատոր 11։ Այս Հատ՛որին՛ մէշ կր մտնեն « Աբեւաչող լիրիկա», «"Ւֆբք&բի վրայ» , «Աբե– գամեանէ . Ա . Գրիգոբեանէ եւ Ա* Աղա տե անէ
Պարոնեանի երգիծական թերթօնները «Ասկէ - Ան ՚ ֊ ե լ ք » , « Հայրենիք» , «Ծաղկափթիթ ման՛կու յաջողութեամբ Հանդէս եկած է Մ է ո ւթ ե ան
կէ» ընդՀանուր վերնագրի տակ՝ քաղուած « Խ ի֊ թիւն» , «Վիպերգներ »: Հանրապետութիւննեբուն մէջ : \936թն> մեկնեցաւ
Ա առոլցեա լ ովկիան
կար», « Թատրոն» եւ «Մեղու» պարբերականնե Գ* ՍԱՐԵԱՆ. բանա սա եղծ ո ւթիւններ , Հեաեւ^ բեւելք Համերգներ ո ս ի ափերբ , յետոյ ՝()՝ ա յր . Ա–
ցաւ ։
րէն : Հատորին <ծ անօթութիւնն երր՛ եւ բառարանը եալ բաժիններով • « ^ՒՐՔ քնարական » , «Հայ՜՛ տալու ; 193Տին պարգեւ ստա
կազմած է բանասիրական՝ գիտո՛ւթիւններ՛ու թեկ բենաչունչ» , «Բաժակ եղբայրութեան», « Լալ Օ–
նածու Ալիս Մտնուկեան՚ւ Հատորը խմբագրած է Բ&բի Համար» , «Բալլաղ\նեբ» , ինչպէս եւ անոր ԳԵՐԵՆԻԿ ԳեՄԻՐՃԵԱՆԻ նոր վէպը, « Բա~
Հայկական ԱԱ (հ Գիտութիւններու Ակադեմիայի կարգ մբ թար՛գմ անտ ւթիւննեբբ Պ ուշկին էն , Լեր֊ գաք » , որուն նիւթբ առնուած է Խ* Հայաստանի
փսկական անգամ Արսէն Տէրտէրեան : մոնտովէն , Կէօթէէն, Հայնէէն, Շեւչենկո յէն, արգի կեանքէն , շուտով կ՚աւարտի ։ Հեղինակբ
%• Ա%Ա8ԵԱՆ Լոյս է տեսած «Երկերի ժո– ճավճավասէէն , Գ՚րիշաշվիզէն եւ ուրիշներէն։ ներ կայիս կ՚աշխատի «՝Բա՚ջ \,աղար»ի վրայ , ււո ւ–
ղովածուի չո րս Հ ատ ո ր եակի Ա* Հատոր բ* կբ պա Հ. ՍԻՐԱՍ — Հայր եւ Որդի* պա ամ ո Լ ածք : սերէնով X
րունակէ անոր բանաստեղծս ւթիլտննեբբ, փոխա՝ - Եբկբորդ Հրատարակութիւն X
գրութ՛իւննե բբ , թարգմանսլթիւններբ , մանկ՛ա Հ • ՄԿՐՏԻՋԵԱՆ Նովելներ եւ ակնարկներ , ԺԱՊԱՒԷՆ ՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԲԻԻՐՏԵՐՈՒ
կան բանաստեղծս ւթիւննեբբ , Հէքեաթնեբբ եւ զբ– ապագրուած եւ անտիպ ։ ՄԱԱՒՆ * էյ "Հայաստանի շարժանկարի բնկերու–
բոյցսեբբ : Աղայեանի «Եր կեր»ի Բ * եւ 9՛ • Հատոր– *հ * ԲՈԲԵԱՆ. Եբեւանեանւ լուսաբաց ։ $՝ողո–* թիւնր վերջերս պատրաստած Է նոր ժապաւէն մբ,
ներբ լոյս են տեսած \93Գթ եւ 1 940/Տ՛ : Ա* Հատո վածուն– կբ պարունակէ Հ՚ե զին ա կին տ պո ւած եւ « ՝Բիւբտեր\ր 1(ք . Հայաստանի մէջ » : (իոզռվոլրգբ
րին կցուած է բանասիրական գիտութիւններու ա նտ իպ լալ ագո յն՛ բան՛աս տեղծու թի ւնն երբ ։ մ եծ Հ ետ աքր՛քբ ութեամբ կբ դիտէ այս ժապաւէ
թ Լ կ՛նածու Ասա տուր Աս ատ ր եան ի «ադա րո ս Ա– « ՊԻհՍՆԵՐԻ ԺՈ՚ԼՈՎԱԾՈՒՆ » կը պարունա . նին ցուցսէդրութիւնբ։ Ներկայացուած են Խ * Մի–
ղայեան» ու սո ւմնա սիրո ւթիւն՛բ է կէ Ն* Զարեան ի , Վ* Վաղաբշեանի , 9** ^ազազ - ո ւ թեան մէջ ապբո՚զ ՝Բիւրտեբու կեանքբ, անոնց
8 • ԹՈՒՄԱՆԵԱՆԻ ՊԱՏՄՈՒԱԾՆԵՐԸ ֊ Հայ– եան ի, եւայլ ողբերգակներու թատերգո ւթիւն\ - կատարած յառաջգիմ ո՛ւթ իւններբդան ազան մ արղե–
սլեաՀրատբ ՀԼԿԵՄ Կենտկոմին կից մանկապա ներբ ։ րու մէջ, անցեալ կեանքբ եւն : ժա՛պաւէնին ^էէ–
տանեկան– գրա՛կանութեան– բաժնի՝ մէջ ք ո յս ընծա՝–՛ Վ– ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ Իմ երկիր, րանասաեղ - կարեւոր տեղ մբ տրուած է նաեւ ՝Բիւրաերու ցու
յած է 3 * Թ՛ո ւմանեան ի պատմ ո ւա՚ծքձնե բո լ ժողո ծութ իւննե բու ժողովածու I ցաբերած Հերոսական գործերուն , Հայրեն\ա՝կան
վածո ւձն\, որուն։ մէջ կան «Գիքոր՛» , «ԱՀմռէդ» , «իմ ԳՐ– ԲԷՇԻՇԵԱՆ Մ եհ– ճանապարՀի վրայ։ պատերազմի բնթացքթե՛ X
րնկեբ Նեսոն՝» եւ Ո*֊ԲԻԼ պատմուածքնեբ Հ ^ Է Բ Ք Է Հ Պատմուածովն եր ։ ՊԵՐՃ ՊՌՈՇԵԱՆԻ ՏՈՒՆ - ԹԱՆԳԱՐԱՆԸըաց–
նկարազարդած է ՅոՎՀաննէս &աւարշ յ ՎԱՀԱԳՆ ԳԱՒԹԵԱՆ— Առածին Սէր (բա– սւեցաւ Աշտարակի մէջx Խարխուլ տ՚նակբ ուր ծբ՜
ԱԼ • ԾԱՏՈՒՐԵԱՆԻ «Երկերու» ամբող1 մողո– նաստեղծ՝ութիւնն\եր ); նած է Պո-օշեան, ներկայիս վերանորոգուած է1
՚վա՚ծուն՝, որ բամն՚ուա՚ծ է Հետեւեալ մաս եր ու Հայկական ԱՍՌ Գիառււր֊իքՆնւնէեր֊ւս Ակադե֊ Հոն՛ Հաւաքուած են գբոզին կեանքն՝ ու գրական՝
« Առածին՛ փորձեր» , «Պանդուխտի երգեր» , «Խա– լք |ւայ |ւ Հ րատարակութեամբ լո յս են տեսած * գո բ^ծո ւէ ութիւնբ պատկերացնող բազմաթիւ փաս–
ռըն երգեր», «էՕրիմի Ալբոմից» ,«Մուսայիս երգե– Մ • ՆԱԼԲԱՆԳԵԱՆ, տաթուզթեբ , նկարներ , դիրքեր ,ել գրոզի ծննդա–
Ր Է Յ ^ ՚ ձՄեր կեանքի սաղմոսներից» , « Աշուղի եր Հ ատ՛ո՛ր՛ Բ * ամբողջական) վայրն ու ան ո ր շրջապատ ի դէմքե րն՛ ու դէսլքերբ
գերից» , « կալանաւոր ի երգերից» եւ «Գրչի Հ «–~* գործի , պատրաստա՛ծ է «Մ * Աբեղեան» դրակա–՛ պատկերող այլեւայլ վեր արտադրումներ. ։ թան
ն՚աքներ» Հ Հատ՛որը ,կը պարունակէ նաեւ անոր՝ նութեան կաւՀաոր : Անոր մէջ զետեղուած են \թալ–*
թարգմանյյւթիւնները Պ՚ուշկինէն , Լերմոնղովէն , բանդեանի Հ ր ա պար ա կախօ ս ա կան այն աշխատ ու– գարան ի նո լիր ուած Հ անո֊էսին մէջ խօսա 5 են Հ ր •
Նեկրասովէն , Պայրրնէնւ, Հայնէէն , Լոկֆէլլօյէն, թիւններբ որոն՛ք տպտգրուած են « Հիւսիսափայլ ^ ՝Բոչար՛ Եր* Հ/աՀազիզ, Ատ* Զ,°Բռան* Աշտարակի
Մորից Հարտմանէն եւայլ Հեղինակներէ յ եւ «Մեոու » պար բեր ականն եբուն մէջ ։ էք՝ սյնօ թա– ուսո՛ւցիչ Մ* քԻամազեան, եւ Աշտարակի կոլաբն–
գրութիւնբ պատրաստած է Նշան Մ՝ ո ւր ա տե ան\ ։ տեսութեան նախագաՀ Ա * Ղ՝ուդումեաե , Գյ՚ոգէ
Նալբանդեանի երկերու Ա* եւ 9* • ՀատորներՀբնոյն\ ^վ՚գթն՛ եւ ուլրի^ներ ։
կողքին չէ նստա՛ծ... ՕՀանը Հիմա պառկած է Թիէ Ի Հրատաբակո ւթեամբ լո յս են տեսած 1940/& եւ ք1սկ իրիկո՚ւնբ Աշտարակի թատր՛ոնին՝ մէջ բե–
\945ին ։ ՊՐՈԲԼԷՄՆԵՐ,
գերեզմանատան մէշ, եւ ոռվ գիտէ, եթէ մի օր մադրուսէծ է Պռօշեանի «Աօս եւ Վաբդիթեր»բ :
ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ
Փարփգ գնամ եւ ՕՀանին չտեսնեմ սրճ արանի իր Այս տաբի՝ Պոօշեանի տուն - թանգարանին, կից
Մ ան՛ուակ Արեղեան դրականտւթեան կաճաոձին կող
սիրած ան՛կիւն՛սւմ , պիտի կարողանա՛՛՛մ Թիէի գե պիտ ի շինու ի թան գաբ անային նո ր սրա-Հ մր եւս ։
մէ ։ Լոյս տեսած գրական– - բանասիրական Հետա
րեզմանա՛տան մէշ գտնել նրա Հ՛ո ղա կոյտը : ի ս կ թանգար անին նիւթեր բ պիտի աւելնան։
զօտ հ ւթ ի ւնն եր ո ւ երկրորդ ստուարածաւալ գիր ՜-
* Մ՛վ պիտի մտածէր այգ բաբախուն՝ սրտի վը– քբ X Հոն զետեղուած են կաճառին՛ չոբբ՝ոԲԳ նիս ֊֊.
րայ մ՛ի՛ քար գնել եւ .վրան գրել . տին մ էջ կարդացուած զեկուցո ւմնեբբ X ժողովա
«Աստ հանգչի Օեա© կարօ|ն1» : ծուին մէջ զետեղուած է սովետ աՀա լ դրական ո ւ ~՜ բա կո ւթե ամբ լոյս է տեսած Հայկական ԱԱՌ Ղ՝ի -
Մ– ՄԱՐՈՒԹԵԱՆ թեան րնդարձակ ժամ անա կադր ո ւթիւնբ \ 920^*–֊1 տութիւններու Ակադեմիայի իսկա՛կան անդամ,
ԽՄԲ 0հա1ն1 կարօ ույնի գեղեցիկ յո֊սշար. 1946 : ՛ուսուցչապետ Հ* Աճառեանի «Հայոց անձնան^ուն^
ձան մը, կաւաւցուած Հ • 8 • Գ • ԵօթՕեղբայր–
եա)ն| իաւմբի նախաձեռնութեամբ : ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ՀՐԱՏԱՐԱԿ ՈՒ ԹԻՒՆՆԵՐ - ների բառարանի» Գ* Հաաորբ։ Ա* եւ Բ* Հատոր–
« Մ ո լոթով » պետական՛ Համալսարանի Հբատա - ներբ Հրատարակուած են \942ին եւ \944ին X
ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (101) գ ի ՚ ֊ ղ ի մօտ, եւ կհուզես արիւնս թափել։ Աբդ% վե խաղալ։ Մրրիկի պէս Աշոտ Երկաթ յարձակեցաւ
րա գար ձուր ինձ յափշտակած երկու բռրգերդ ու Աեւադայի գունդերուն վրայ , որոնք, չդիման՛ա -
,բնտանիքս եւ Հեռացիր իմ .երկրէ ս ։Այն\ ատեն խա– լով այս մրրկոտ Հեղեղին, սկսան նաՀանջել , ա՛
ղազութիւն ՛կբ տիրէ մեր մէջ, եւ մենք կբ գ առ պա քիչ քիէ ՑԲոլէլ ^ ո վ ի տ ն ՚ ե բ ո ւ ն , լեռն\եր՝ուն\ ու
սա ԵՐԿԱԹ նունք Հարազատ Հայր ու որդի։» մ ացառձնեբուն մէջ X Բա յց Աշոտ Երկաթի քաջեբբ
Ա եւագան մին չե ւ վերջ էԱեց ղայն՝, ապա բսաւ *. ամէն տեղ կբ Հասն էին անոնց ե տեւէն՝, եւ կբ ջար՛
Ղ՛ուն կեցիր Հոս եւ ես անձամբ պատասխան դէին տեղն՝ ու տեղբ ;
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) կուտա-մ ան՛որ ; ^ Ո*֊թ Հագար Հոգիոց բանակէն աննշան բե
թ*՚ՔԼ\
Ե՛– Հրամայեց իր զօրքին կարգի կենալ ու կորներ միայն մնացինւ * *հերի բռնո՚ւ եցաւ
Աշոտ
պա տ ր աս տ ո Լ իլ կռուի ։ Ութ Հազար ի չափ գօբքէՀ Ա եւադա ի շ խանր իր Ղ*բիգոբ որդիին Հետ ։ ա յեց
եՐԿՐՈՐԳ ՄԱՍ շարժեցաւ առաջ, դէպի այն Բէբա՚կբ , ուր կեցած Երկաթ , կատաղութենէ խելայեղ , Հ րամ
էր Աշոտ իր երեք Հարիւր յոգն՛ած զինուոինեբով։ կուրցնել զան՛ոնք, Հայրն ու որդին ։
Աեւագան՝ զարմացաւ եւ միեւնոյն ատեն՛ սառն՛ Աշոտ Երկաթի վրայ սարսափ ձգելու Հ ամար , Ապա կրկթն ետ առաւ կայեան եւ միւս բեբդբ,
գող մը անցաւ իր մարմնէն . շատ բան լսած էր ան՛ Ա ե ւա գայ ի Հ ետեւակ գունդեր բ մէկ կոզմ շարո՛ւե ազատեց թագուՀթԽ ու Հեգին էն, իսկ Ղ՝ագման՛աց
Մար՛տիրոս Հօր մասին՛, կը Հաւատար , թէ այգ ցան ել վա Հ անն-երբ առաջ քաշելով^ տեսակ մբ ե բկի բ բ նո լաճ ելով իր իշխանութեան տակ , վե
ալեւոր ՛ծերուն՛ին՝ կրն՛ար կախարգել իր ամբող՚շ պարիսպ ձեւացուցին ։ Հետեւակներուն ետեւբ րադարձաւ իր երկիր բ , Ի " կ Մ արտի րոս ^•ա01Ա
գունդը ել այն՝ մամ ան ակ կռիւի բախտը ուրիշ ելք կանգ առա՛ծ էր՛ զէնք ու ղրա՚Հի մէջ կորսուած Հե– քաշուեցաւ Բ իւրականի վանքբ X
կը ստանար ւ Բայց Աեւագան ուզեց իմանալ անոր ծ ելա դո լնդբ , իսկ լա ռա ջա պա Հ ձիաւոր խումբբ
գաչուն ատճառը : ս ո ւրբ ձե ռք թն՝ զին՚ո Լոր ակ ան մ ար ղան քև ե բ կ *բնէր ԻԳ.
Ծերունի , ինչո՛՞ւ կռու՛ի դաշտը կը գըտ– ԱI. ւա ղա յ ի առջեւ։ Արեգա՛կի ճառագայթներբ կբ
նոլիս , քանի որ քոլ տեղդ վանքի խուցն է, ուր պսպղա՝ յին՝ անոնց ս աղաւարտներուն վբայ ։ Արեւը մօտ էր իր մայրամուտին՛, անոր շեղ
ւն :
պիտի աղօթես Հոգիիդ փրկութեան Համար : Աճա– Կբ նայէր Աշոտ Երկաթ այգ աՀաբկոլ գուն–՛ ճառագայթները ինկած էին ՚Րոսակի աչքերս ան<–
ա ա ր է , ըսէ ինչ որ ունիս րսեիիք, իմ սուրս ծա գին՝ եւ խոր թախիծբ կբ Համա՛կէր իր սիրտբ։ Ա– Իր քունէ ընթացքին , երբեմն երբեմն՝ ձեռքը Հա
կ՛ը
րաւի է Աչոտ Երկաթի արեան՝ : պա իր զինուորն երուն մ էջէն ՚ին՚տբեց մ իայն եր գիտակցօրէն գէմքին կը տանէր, Հեռացնելու
Իշխան՛, իչեցոլր բարկութիւնդ եւ յիշէ որ կու Հարիլրբ, բլրէն ցած իջաւ, ու Հոն՝, ուզզելո՚վ մար ճան՛ճերն ու մո՛ծակները, որոնք ագաՀօրէն՛
վերը Ա ստուած մ բ .կայ* որ ամէնքբ բստ .արժան՛ ակնարկբ գէպի երկինք, կանչեց * ծծէին՛ երեսին վրայ կոշտացած արիւնը :
ւոյն՛ կր վարձատրէ ։ Յիչէ "ր Աչոա Եբկաթբ փե ՚ Տէ\Ր * ^թէ հս եմ յա\ն՝ցալոթբ՛ ու եբգմնա–՛ Անպիտան իշամեղուները Հանղիստ չեն
աք
սադ է. զուր արիւն մի թափէք* ես իջեցուցի Ա՜ դր ուժբ, պատժէ զիս իմ յանցանքիս Համ ար * իսկ տար ինձ . կա բծես քիչ էր տան՛ջա՛նքս , ասոնք
ար
Հոտի բաբկութիւնբ, եւ ան՛ խնդրեց յայտնել քեզ* եթէ իշխանն՝ է յանցաւոր , պատժէ զայն եւ փրկէ պակասը կը Հրացնեն, մրմռաց կէս քուն կէս
զի՞նչ չարութիւն կամ ինչ վնաս Հասցուցած եմ զիս տարապարտ մաՀ էն ։ թուն վիճակի մէշ :
Քռզ որ այսպիսի ծս$յ՝բ աղէտներ կբ պատրաստես Ու֊ երդման թ ո ւ ֊ զ թ ՚ Ը ամրացուց խաչանիշ գբ֊
ինծի դէմ ։ ինչո0լ կբ մոռնաս երդումդ Ախայեան բօչթե ՎյՐ^Տ» Հրամայեց իր կարիճներուն առաջ ԲԱԳԺԱՏ Ա0ՎԱԶԵԱՆ8
Fonds A.R.A.M
