Page 250 - ARM_19-1948_03
P. 250
«եՐԿԻք ԴՐԱխՏԱՎԱՅՐ» ՕՀԱՆ ԿԱՐՕ ՀայկակաԱ Վեռեղոց
Աշուն է : Ան զգալի է ամէնէն առաչ օղին մէշ 8 ԽԱԲ * ֊ ԴՒբասաւԹ Մ • Մարա-թհան ™աեՏԷ մը Ինչպէ՜ս ապրէինք, արէւԸ արդար չէր.
ի վեր՛ յ ուշեր կը երաաարակէ զանազան դէմքՖ (րա ԻՏչպէ՜ս ապրէինք աււաւնց պասւրա1նքի.
^Հովութիւն մըլ կայ Հակառակ պայհ՜առ ար եւին :
կառերն ու խոտերբ կան ան՝ չ են տակաւին : Բայց մածին, ՀալԷպի «Նայիրի» ամսագրին մ է ջ ։ Կ՛ամ– Մհբ շուրջն էր պասւած ա1նսաճմա|Տւ գիշեր,
աբելբ ն ո ւա գ եռանդո՛ւն։ Է անոնց Վ.Րայ * Լուսաբտ– փռփեւնեւ։ վերջ իս)ը3 այր ողբացեալ Օեան կայան կը Ու– մենք լուսցուցինք աււաւնց ճըրսւգի . . .
ո Էն դ ան՝ կբ նմ անի ա՚պբա հ մարդու մը ոբ դիտէ պասւկերօ/նայ այ՚&քա1ն հարազատ, գիծե|րռ.վ.— Ալքէն շրւրայնւքէ սեւ ր֊ոյւն կը հոսէր,
սիրոյ ինչ ըլլալը ; Նա մի Համեստ մարդ էր * Հոգիովդ ն՛իստու իՏ|չպէ՜ս ապրէինք աււանց տարփանքի . . .
կբ նայի այնպէս ինչպէս ոբ պէաք է : Հողբ* կացով * անկեղծութեամբ ՛ու բաբ՛ո լթեամբ մի Ինչպէ՜ս ապրէինք կեանքով աւնադաւա,
Շղթ–ա|ն(երո|ւ աակ ինւչպէ՜ս ապրէինք •
այԳ գեդե^Իհ. ^Ի^ԼՀ 1 տուա՛ծ է տալիքը։ Կ՛ոյ պբգ֊ գիւղացի ; Ոչ Հայաստանի մայբաքաղաքբ կարո Մեր գլխույն վերհւ օաաբի երկինք,
Մեր ոտքէՅւ իւ լ ո ւած սույրը Ճալ1ն) հպրացատ
աիկ խորշանք մբ արեւխն֊ նայուածքին մէ^է Կբ ղացաւ նրան՝ փոխել եւ ոչ է լ Փարիղըդ ուր նա ապ
խորհ՛ի Հեռանալդ յանձնուիլ քիչ մբ վերացական րեցաւ աւելի քան տասը տարէ * Նա ամէն՛ ահդ
մտածումներ ու Հ ^ի^ԼՀ* ի վերջոյ*** Ո՛– դեգեցկու–՛ մնաց նոյն պարզ ու մաքուր գիւղացին։
թիւն մբ կայ ամէն Հեռացումի մէջ X Նա փոքր Հասակէն եղել էր Հօտաղ* ամէն ա– Ինչպէ՜ս ապրէինք առանց համրոյբի ,
Փարիզ աշխար Հ մըն՛ է ուր օրեբբ կբ սաՀին ռալօտ դ երկու գաբէէ Հաց եւ տօն՝ օրերը՛ երկու Երբ ատելոլրեսւ|ն դաշոյն|ն1 էր իյբուած
այնքան արադ որ մամանակ չունինք օրացոյց բա Հ աւ կէթ էր մ ՛ս խաղս ւմ րար ձ բաց ել է բ (հշա ո ւն– Մեր աբիււնաեոս վէրքերու՛ն լքէջ բաց.
նա լու : Զենք դիտեր թէ երր կբ սկսին ու կբ վեր– եաց լեռները ։ Նա գէտէր լեռնե րէ լեզուն դ Հասկա Մեր սիրտը մխա՜ց աո.ա1Թց բոլրվաոի,.
ջանան եղան ակն երբ X Փարիզը երկգիր մբն է ուր նում էր աղբէւբնեբէ կարկաչէ իմա՛ստը , անտառ Խո՜ււնկ Ոդորմաօ՜ին մեզի պէս խաչուած • • •
մարդիկ զերծ են գիւղացիներուն Հմտութեն՛էն է ների խորՀրդաւոբ փսփսուքի գաղտնիքը ։Նրա աշ– Ինչպէ՜ս ապրէինք, ծարաւի էի|ն)ք,
Աղբիւր մը չըկաբ մեր ոամբուն վըրայ •
%Գ,իւղեբԷն\ եկող պտուղներն֊ են միայն որգաղափար խաբՀը սկսում էր՝ այն կէտից՝ ուրկէ ծագում էր Դոնէ դուռ ինկաքնւք եւ հաց մուրացինք ,
Ու խենրերոլ պէս օր մ՛ալ փշրեցինք
մը կուտան մեղի անցնող մամ տնակին մասին՛։ Երր աբեւը եւ վերջանում ա՛յն կէտում՝ ուր թագւում Մեր սուրբ մա|ն(կուր–եա1ն սիրտը բիւրեզեա)յւ . . .
խաղողը 1լ երե լայ շուկային մէ^դ դիտենք թէ ա–* էր աբեւը :
շունը Հ եռո ւ չէ այլեւս յ Ե թէ ն՛րա Հ ագուստ կապուստ ին նայէ իք դ պ ի–
ի՛ա յց Փարիզը քաղաք մըն՛ է ո՛ւր ա շունը կ՛՛՛ տի կարծէիք Ամերիկայից է եկել ամուսնանալո՛ւ
գան բացառիկ գեղեցկութեամբ X Ան նախ կը ձգէ Համար ։ Եթէ նրան պատ աՀ է իք որեւէ մողովարա^ Ինչպէ՜ս ապրէինք, արեւն արդար չէր
Անքապասփն մէջ անիծուած Յոյսի,
ա յն տպաւորութիւն ը թէ ամ առը ետ պիտի դառ–՛ ն՛ի դրան պիտի ենթագբէիք թէ նա բողոքական Ինչպէ՜ս ապըէինւք, ինչպէ՜ս ապրէինք ,
Մեր շուրջն էր պատած յաւիտեան գիշեր • • •
նայ կրկին* Ան՛ նոյնիսկ տաք է երբեմն ամրան պատուելի է ։ Եթէ նրան տեսնէիք Փարիզի որեւէ
չափ % կբ նմանի քառասունը անցած՝ կնոջ մը որ կը սրճարանում նստած՝ մի քանի Հատոր գրքեր՛ իր
^ՐՅ Ի ՛եր իա աս արդ ա գջիկի մը Հ ետ իբ ճարտար առջեւ գրած , պիտի մ աածէիք դ ոբ նա Հ ին գրքե
պչրանքով դ փոբձառութեամր ել Վերջին բա յց րի առեւտուրով է դրագւում ։ ք՚սկ եթէ նրան՛ պա– Ա՛լ ինւչպէ՜ս խնջենք աււաւնց երազի,
շատ աւելի վառ բռնկումներ՛ով։ Այսպէս է ՝ոՐ՚ւ տաՀէիք դեղար՛անի պաՀեստում դ ուր նա երկար Ինչպէ՜ս ըսպաոենւք աււա1նց պատբաւնքի ,
երբ աշունը գայ* շատ աւելի ,ըմբռնելի կը դառ տարին՛եր աշխատեց դ նրան սել. բանուոր պիտի Ինչպէ՜ս լուսցընենք աււանց հըրագի . . .
նայ կրկին։ Ան՝ նոյնիսկ տաք է երբեմն. ամրանւ Համաբէիք , բայց երր նրան՝, լոէիք կուսակցական ԼՅուսաբեր) ԱՐԱ ԷՆ ԵՐԿԱԹ
դարձնէ քաղաքին՝ ոգին։
կին մբն է որ չուզեր ծե մողովնեբում՝ պիտի Համոզուէիք որ նա մ ո լե–
րան՛ալ * * * ռանգ ՚իաշնակցակտն էX
ՓարիղռւՀին՝ է դարձեալ որ * իր Հագուստով , Եւ այդպէս է լ էբ ՕՀան կա՛րօն՛։ Եթէ պ ս՛ա ՛Ա
Գդալի կը դարձնէ աշունը երբ օդը կը սկսի պաղիք ՀԷ բ եւ կարողանայիք գագտնփ մտնել նրա ապրած՝ Հանր երբեմն դառնում էր յամառ, անզիջող։ Հեզ
դորոն՚ք սենեակբ դ քրքրէ իք իր սեղանի
քիչ մը։ կը յայտնուին ա բ գէն մուշտ ակն եըը Հետ ։ նոր՛ պ է տ է Հ աս կնայ էք դ որ ն՛ա վրայէ Ի^գԻ^եբը՝ ու բարի մարգր կատաղի յ՛ովազի էր փոխւռւմ ,
անզգա լա բա բ դ կը մտերմացնեն՛ մեգ ձմբան Հայ գրոգ է * * * ււառեում էր ձ2էնւով ՕՀան» դ ինչպէս կատակով
Զենք մտածեր անասուններուն որ կը կրէին՝ այդ Աստուածաշունչը Հանգստանում էր նրա՛ ս ե– ասում էբ Վազգէն Հյուշանեանը։ Այդ րոպէն՚երին
մ ո ւշտ ակները դի–*՛*ա գրելու Համ ար ձիւներուն) եւ ղան\ի կենդրոնալմ * ՏՕլստոն՛ եւ Ո*ապինտրա– իբ պատմական բալից շինուած ծխափողը տանում
ցուրտ Հովեբուն դէմ դ չունեն՛ալով մարգոց "էէ" նաթ քՒա կոբբ պա շտ պան ու մ էին՛ նրա սեղան ի "՛ջ էր դէ՛զի շրի&երըդ ատամներով ո՚ւմեդ սեղմում
բնակարան մ բ ։ կամ չենք ուղեր մտածել դ որովՀե– թեւբ * կնուտ Համսո\ւն՝բ եւ Նիցչէն\ պաՀակ էին եւ ՛երեք անգամ իրար ետեւից ադա՚Հութեամբ ներս
տել անգթութիւն պիտ ի տեսնէինք դեգե ց ի կ կ ս ո ջ կանգնել ձախ թելում * Նարե կացին ել Ա այ - էբ քաշում կապոյտ ծուխը։
մբ ուռերուն վբա՚յ ։ (*այց այդ մուշտակները ոչ եաթ Նովան՝ ,վերջա՚պաՀնեբ էին դ իսկ իր •ծխա •
միայն աշո՛ւնը կը յիշեցնեն մեզիդ այլեւ մեր ձեռ խոտի տուփբ եւ ծխափողը դ որ՛ի մասին միշտ . . Վերջին անգամ նրան պատաՀեցի 1932/՛^՛ Տ
քեր ո ւն եւ թեւերուն֊ մէջ կ^արթնցնեն գրկելու դ պարծանքով էբ յ ի շ ո * – մ դ Հ ետ ախ ո՝յղի պաշտօն՝ էէնւ ՕՀանբ աւելի կքած էր* գէ^ՔԼՀ փգոսհ.ՐԻ Գ"^ ՀՐ
կակ ո՛ւ գո ւ թիւն֊ մբ սեղմ ե լո լ կարօտն ո լ քաղցրս––՛ կատա բում ։ ստացել * ակներեւ էբ դ որ տառապում էր՝ մ ի Հի
թիւնբՀ կան՛ տակաւին. Հագո՛ւստին զանագան՝ նո*. Հպարտանքով էբ խօսում իր ւծխափողի մա ւան՛դութեամբ դ բայց փնքբ գիտակցաբար թէ ան
սին *
րա՚ձեւութիւնները : Եւ առ Հասարակ բոլորն ալ կբ գիտակցաբար աբմէք չէր տալիս ։
ձգտէն ծածկել կնոջ մե բկութէւն\ը* ի^՚չ ոբ աւելի Բալի փայտից է շինոած X Ե ո որոշել էի վերադառնալ Պարսկաստան: 0–
գրաւիչ կբ դարձն է ղանոնք ։ ^"Ռ ^խոգ էր ՕՀանը ։ Հան այդ գիտէր։ Վերջին գիշերը միասին էինք*
Ծածկել։ Ամփոփումի շրջան մբն է աշունը ա նա լուռ ծխում էր * յանկարծ դարձաւ ՛եւ ասաց •
"քաղաքը կբ Հաւաքէ քիչ քիչ արձակուրդի մեկ * * * Յաճախ ն բան Հա՛րցնում էինք * Ուրեմն վճռած ես գն՛ալ : ~ Այո : Երանի
նսզներբ դ ան՛ոնք որ խենդեցան՝ ծովուն։դ դաշտինւ ՕՀան թնչոԲ ւ ա յ զքա՛ն՛ Աստուածաշունչ կը քեզ : =±= ինչո՞ւ *,
ու անտառին՝ Համար ։ Աէկ մասին առջեւ կբ բա կար գա ս դ դու բողոքական՛ պատուելի ես դառնա է՞ , ուրիշ բան էԱբեւելքբ դ մեր երկրէ գե
նայ դպրոցն եբուն՛ դուռբ X Ուրիշներ կանցբնէ մե–՛ լու ։ Ե^ն՚չ կա ք դրա մ էջ ։ տերը այն տեգից կ^անցանեն Հ
քենա յփն գլուխը Հ Կը բանա լ փակ խ ան ութն ե բ բ դ ֊ Իմ ա ս տ՝ո ւթեան աղբիւր ը դ գրականութեան) ՛հու է լ վերադարձիր :
վա՝ր կ՚*առնէ անոնց վրայ փակցուած թո՚-ղթի"՝ ա՚կբդ Աւետաբան\ից կը սկսի։ Այն ինչ որ ես գտ ֊ - ք՚^ն՚չ պիտի անեմ այքն-տեղ %
կտորը որոնց վրայի գրո՛ւթիւնը նոյնն է միշա դ նում եմ ա յգ գրքում, պատո ւ՚ե լիները չեն կարող Որ եւ է գործ X
կառա վարութիւնն եր ել Հան բա պետ ուի իւննե բ գտն՛ել դ այն՝ ին չ որ ես եմ տեսնում դ խաւարով է Աիակ դոբծբ ոբ կարողեմանելդ վարմապե–*
փոխուելէ վերջ ալ* «Ր61*Ո16է1ՄՇ ՏաՈԱշ1ւ6» I ծածկուա՛ծ նրանց աչքերին* այն է"չ ոբ ես եմ տութիւնն է դ բայց այլեւս դրա Համար՝ է լ պիտանի
Աշունբ կբ դնէ ամէն ոք իր աշխատ ա նքին գդում խորթ է նրանց սրտէն*** ։ Բոլոր մեծ ներ– չեմ : ՝Բո պարագան տարբեր է* այսօր այստեղ ես դ
գլուխը։ Ու ամէն գլուխ ի մէջ՝ ն՛՛որ յոյս ու նար շնչումները Աս տո ւած ա շնչէ ց ծնունդ կխառնեն։ Ե՛֊ վաղը՛ Հնդկաստան * Բ ուգտայէց ձանձրացար՝ կբ
կենսունակո՛ւթի լն՝ ; Բայց կան ան՛Հ ա՛մար թուով միթէ մի Թ՛ո կոր եւ կամ մի Տոլստոյ իրենց ներշն՛ գնաս Զրադաշտէ մօտ դ նրանէց է լ սրդողեցէր դ կը
մարդիկ՝ այս մեծ քաղաքին մէջ^ որ կ՚ապրին ա– չումն երբ չեԲն՛ ստացել այդ ան յա՛յտ Հ ե ղին ա կնե բ ի մեկնես Աովսէսի ՚եբկէրբ ։
ռանց աշիսատանքի եւ աշխատողներէն աւելի լաւ X գրքից Կրկին լռեց ։
Աշունբ արդար է անոնց Հանդէպ ալ։ Սրճարաննե Ւ նչ էդ դռլ է լ ես ուղում ք^ակոր դառնալդ Գէտե՞Ադ ես փոքր մամանակ եղել եմ բրու
րուն կուտա՛յ մ ասն աւո ր՝ փայլ մբ դ կ* աւելցն՛է •— մի օր ն՛րան կատակով ասաց դժբախտ Աեդբակ տի աշկերտ * վարպետս երր մէ կում էր շփնում,
ն ո լա գա խ ո ւմբերուն թ ի ՚ ֊ բ * կը նո բոգէ խմիչքն ե րը Ա աս ո ւն ին ։ սկսում էր ն՛ախ բերանից ՛եւ կամաց կամաց իջնում
եւ կբ ստեղծ է Հսն՚ո պ»ն եր ո ւն յատուկ արուեստի Ա ենք բոլորս դ ոբ Հիմա ապրում ենք այս էր ցածր* ես մի օր նրան՝ Հարցրի •
մթնոլորտ մբ ։ Բացառիկ եռուզեռ մբ կբ տեսնես - ե ր կրում ոչ թէ քհակո բ այ լքա կո ր պ իտ իգա ոն անք -—• Վարպետ դ ինչո՞ւ տակից չես սկսում • • •
բոլոր սրճարաններուն մէջ դ մանաւանդ Ա էն <Իէր– մի օր։ Տոլստ՚ոնեբն՝ ու քՒակորներբ եբկնեցին \ի՝– Լաօ դ ասաց նա , նախ պէտք է բերանը
մէնի կամ Աօնփարնասի սրճաբան՚եբուն առջեւ։ բենց Հոգին վր՚այ դ ոչ թէ Հ՚Բաֆէ Աորպոն»ների շինելդ որպէսզի այնտեղից նա շունչ առնիդ Հոգի
Մեր աշունբ չի նմ անիր գիւղերուն կամ խեղ աթոռներին կպա\ծ դ ի խնդիր մի բամակ սեւ սուր–՛ ստանա յ * * *
ճուկ քաղածներուն աշն-ան։ Ուրիշ աեղ գ ե ռ չես ճի–. Տեսնո՞ւմ ես դ Հասարակ կաւէ կումին է լ
գտներ արդէն՝ նման աշուն մը։ Հոյակապ է ան։ Այն մամ անակ վերադարձիր երկիրդ անՀրամեշա է շունչ ու Հոգի*** Ա ենք ո՞րտեղից
Երեի՜րո ստան՛անք ա յդ X
Տար բե ր է ն-աեւ Փար ի զի Հայաստանին ա շո՝լն\ը ։ , մէկի վրայ քՒո,լԶրարյնն տէուեպռաղելՕ,Հանր ,միւսիոն՝^\ր
Լրկիրր Ես զգում էի որ նրա Հոդին ծածկուած
Հ այբ վարմ է միշտ ի ւր ացն ելու տ եդակ ան՚բարքե Ո-ուսն էր
է Հ/֊՚քել •• • թուխպով :
րբ ։ Հոս * թէեւ չէ մոռցած իբ աւան գութի ւններն
Իր տեսակէաներր սլաշապանելու Հ ամար 0– ԱՀա միայն սրանիցն եմ շու\նչ\եւ Հոգի սաա–
ալ ու յամառութեամբ գիմադբած է զարգացման
ն ո *լ մմ ,դ ասաց նա * ցոյց տալով նոր վառուած՝
գէմ * բայց եւ այնպէս կը Հետեւի եղանակին՛ պա–
ծխախոտը դ—- մամբ քան՛ի՞ն է :
Հանջնեբուն՛։ Կ^երեւան ներկայացման առաջին
Ըսելիք շատ գեզեոիկ րաներ ունիմ այս մա~ Տասներկուքը ս/֊էց է %
յա յտ ար ար ո ւթիւններբ ։ Կբ սկսին արեւելեան ն՝բ–
ս>էն , բայս սլէաք է անցնիմ , վասնզի աՀունր սրր~
ւագներն ու արեւելեան պա բե բ բ ։ կրնան՛ք քանի մբ Ուշ է* բաման՚ուենքդ եկ Հաասմ՝ Լբո ւր ո լենք.
անուններով րն՝ոբոշել ա յս ոգեւորութիւնը* « Ա– բադան եղանակ մ րն է ինձ՜ի Համար , թէեւ կր սի ո՞վ գիտէ , մէկ է լ պիտի՝ կարողանա՛՛նք իրար
նոլշ », «Պատուի Համար»* ^Լարապաղի Աելիք– րեմ ասլոլիյտն՛ ու օղին է Հայրս սովորոլթ֊իւն ու– տեսնել* իմ մասիս ասլաՀ ո վ չեմ, ր ա յ ւ յ գոլ գ ե ռ
ներբ» դ ելլն՛ ։ Ասոնց կողքին Հանդէսներ նաեւ դ ազ նէր տան տանիքին նայելու անարեւներ՛էն ել ցո՛ւր երիտասարդ ես ել առող^. . Եթէ ՛Նովին կուլ էէ՛ր–
գային տօներ ել պաբտՀան-դէսնեբ ։ տերէն առա^։ րնէր Հարկ եղահ՜ նորոգոլթ-իւնր : թա , կրակին՛ կեր չլինես , կամ գնդակի բամին
Հայրս, դարձեալ, ձեռք կ առնէր Ղ,արեկր մէկ չդառնաս , դու նորից կարող ես Փարիզ գալ, ՛եւ.
Աշնան* մեր Հայրենիքին մէջ կը տեսնուէին կողմ դնելէ վերշՀ զայն ամրան տարերուն &ՐՐ ա – ո՞վ գիտէ գուցէ, պիտի փնտռես ինձ •• • Այս ա–
ձմբան պաշարի զան՛ազան պատրաստութիւնն եր ։ րեւր առատ էր եւ Հ ոգեկան լոյսին պաՀան^ր նր - թոռն ու սեղանր այստեղ կր լինենւ, բայց ՕՀանը
Հոս ալ կան՛ երշիկ պատրաստողներ ։ Բայց առ Հա լադ։ Մարգ մրն էր բոլոր մարդոց պէս, կր թե նստաՆ չի էէ՛"է այնտեղ ... •
սարակ ա յդ Հ ոդբ՝ կբ տանին) նպարավաճառներ բ դ րան՛ար երբեմն Հաւատքին մէշՀ իսկ : ք՝այց ա$ ու Մ ենք բամնուեցանք :
որոնք բազմաթիւ են ու բազմ ամ ի լիոն՚ա՚տէ ր ։ Ա եպ ձախ չէր նայեր՛ այլեւս ինձի պէս, եր բ ձեռքր Մեր բամանումից վեց ամիս յետոյ երբ գ ե ռ
ատեն
տեմբերէն սկսեալ ^ ե րբ մ տնես անոնցմ է մէկուն կ՚առնէր Ա՚ոլրբ Ղ՚էրքր • Սան. կր Հեռանար այն՛ նոր էի Հասել Բազտատ , լսեցի ՕՀանի մ ա Հոլան
խանութէն ն՛երս դ կբ գտնես տարուան մբ մթերքբ մարդոց աշյրւարՀէն I մասին . . . «Ջեմ կարձ-ում , որ այս սեղանի կող.
ա ր ե ւելե ան զան ագան ու ե բբեմն շատ ե բո ւս յ ի շո ֊ (Մնացեալը յաջորդով) քին 0՛Հանր նստաձ– լինի » . . .
ղութեն՚էն Հեռացած ուտելիքներու Ն՛ ՍԱՐԱՖԵԱՆ Աեղանր գուցէ այնտեղ է , բայց ՕՀանր նրա
Fonds A.R.A.M
Աշուն է : Ան զգալի է ամէնէն առաչ օղին մէշ 8 ԽԱԲ * ֊ ԴՒբասաւԹ Մ • Մարա-թհան ™աեՏԷ մը Ինչպէ՜ս ապրէինք, արէւԸ արդար չէր.
ի վեր՛ յ ուշեր կը երաաարակէ զանազան դէմքՖ (րա ԻՏչպէ՜ս ապրէինք աււաւնց պասւրա1նքի.
^Հովութիւն մըլ կայ Հակառակ պայհ՜առ ար եւին :
կառերն ու խոտերբ կան ան՝ չ են տակաւին : Բայց մածին, ՀալԷպի «Նայիրի» ամսագրին մ է ջ ։ Կ՛ամ– Մհբ շուրջն էր պասւած ա1նսաճմա|Տւ գիշեր,
աբելբ ն ո ւա գ եռանդո՛ւն։ Է անոնց Վ.Րայ * Լուսաբտ– փռփեւնեւ։ վերջ իս)ը3 այր ողբացեալ Օեան կայան կը Ու– մենք լուսցուցինք աււաւնց ճըրսւգի . . .
ո Էն դ ան՝ կբ նմ անի ա՚պբա հ մարդու մը ոբ դիտէ պասւկերօ/նայ այ՚&քա1ն հարազատ, գիծե|րռ.վ.— Ալքէն շրւրայնւքէ սեւ ր֊ոյւն կը հոսէր,
սիրոյ ինչ ըլլալը ; Նա մի Համեստ մարդ էր * Հոգիովդ ն՛իստու իՏ|չպէ՜ս ապրէինք աււանց տարփանքի . . .
կբ նայի այնպէս ինչպէս ոբ պէաք է : Հողբ* կացով * անկեղծութեամբ ՛ու բաբ՛ո լթեամբ մի Ինչպէ՜ս ապրէինք կեանքով աւնադաւա,
Շղթ–ա|ն(երո|ւ աակ ինւչպէ՜ս ապրէինք •
այԳ գեդե^Իհ. ^Ի^ԼՀ 1 տուա՛ծ է տալիքը։ Կ՛ոյ պբգ֊ գիւղացի ; Ոչ Հայաստանի մայբաքաղաքբ կարո Մեր գլխույն վերհւ օաաբի երկինք,
Մեր ոտքէՅւ իւ լ ո ւած սույրը Ճալ1ն) հպրացատ
աիկ խորշանք մբ արեւխն֊ նայուածքին մէ^է Կբ ղացաւ նրան՝ փոխել եւ ոչ է լ Փարիղըդ ուր նա ապ
խորհ՛ի Հեռանալդ յանձնուիլ քիչ մբ վերացական րեցաւ աւելի քան տասը տարէ * Նա ամէն՛ ահդ
մտածումներ ու Հ ^ի^ԼՀ* ի վերջոյ*** Ո՛– դեգեցկու–՛ մնաց նոյն պարզ ու մաքուր գիւղացին։
թիւն մբ կայ ամէն Հեռացումի մէջ X Նա փոքր Հասակէն եղել էր Հօտաղ* ամէն ա– Ինչպէ՜ս ապրէինք առանց համրոյբի ,
Փարիզ աշխար Հ մըն՛ է ուր օրեբբ կբ սաՀին ռալօտ դ երկու գաբէէ Հաց եւ տօն՝ օրերը՛ երկու Երբ ատելոլրեսւ|ն դաշոյն|ն1 էր իյբուած
այնքան արադ որ մամանակ չունինք օրացոյց բա Հ աւ կէթ էր մ ՛ս խաղս ւմ րար ձ բաց ել է բ (հշա ո ւն– Մեր աբիււնաեոս վէրքերու՛ն լքէջ բաց.
նա լու : Զենք դիտեր թէ երր կբ սկսին ու կբ վեր– եաց լեռները ։ Նա գէտէր լեռնե րէ լեզուն դ Հասկա Մեր սիրտը մխա՜ց աո.ա1Թց բոլրվաոի,.
ջանան եղան ակն երբ X Փարիզը երկգիր մբն է ուր նում էր աղբէւբնեբէ կարկաչէ իմա՛ստը , անտառ Խո՜ււնկ Ոդորմաօ՜ին մեզի պէս խաչուած • • •
մարդիկ զերծ են գիւղացիներուն Հմտութեն՛էն է ների խորՀրդաւոբ փսփսուքի գաղտնիքը ։Նրա աշ– Ինչպէ՜ս ապրէինք, ծարաւի էի|ն)ք,
Աղբիւր մը չըկաբ մեր ոամբուն վըրայ •
%Գ,իւղեբԷն\ եկող պտուղներն֊ են միայն որգաղափար խաբՀը սկսում էր՝ այն կէտից՝ ուրկէ ծագում էր Դոնէ դուռ ինկաքնւք եւ հաց մուրացինք ,
Ու խենրերոլ պէս օր մ՛ալ փշրեցինք
մը կուտան մեղի անցնող մամ տնակին մասին՛։ Երր աբեւը եւ վերջանում ա՛յն կէտում՝ ուր թագւում Մեր սուրբ մա|ն(կուր–եա1ն սիրտը բիւրեզեա)յւ . . .
խաղողը 1լ երե լայ շուկային մէ^դ դիտենք թէ ա–* էր աբեւը :
շունը Հ եռո ւ չէ այլեւս յ Ե թէ ն՛րա Հ ագուստ կապուստ ին նայէ իք դ պ ի–
ի՛ա յց Փարիզը քաղաք մըն՛ է ո՛ւր ա շունը կ՛՛՛ տի կարծէիք Ամերիկայից է եկել ամուսնանալո՛ւ
գան բացառիկ գեղեցկութեամբ X Ան նախ կը ձգէ Համար ։ Եթէ նրան պատ աՀ է իք որեւէ մողովարա^ Ինչպէ՜ս ապրէինք, արեւն արդար չէր
Անքապասփն մէջ անիծուած Յոյսի,
ա յն տպաւորութիւն ը թէ ամ առը ետ պիտի դառ–՛ ն՛ի դրան պիտի ենթագբէիք թէ նա բողոքական Ինչպէ՜ս ապըէինւք, ինչպէ՜ս ապրէինք ,
Մեր շուրջն էր պատած յաւիտեան գիշեր • • •
նայ կրկին* Ան՛ նոյնիսկ տաք է երբեմն ամրան պատուելի է ։ Եթէ նրան տեսնէիք Փարիզի որեւէ
չափ % կբ նմանի քառասունը անցած՝ կնոջ մը որ կը սրճարանում նստած՝ մի քանի Հատոր գրքեր՛ իր
^ՐՅ Ի ՛եր իա աս արդ ա գջիկի մը Հ ետ իբ ճարտար առջեւ գրած , պիտի մ աածէիք դ ոբ նա Հ ին գրքե
պչրանքով դ փոբձառութեամր ել Վերջին բա յց րի առեւտուրով է դրագւում ։ ք՚սկ եթէ նրան՛ պա– Ա՛լ ինւչպէ՜ս խնջենք աււաւնց երազի,
շատ աւելի վառ բռնկումներ՛ով։ Այսպէս է ՝ոՐ՚ւ տաՀէիք դեղար՛անի պաՀեստում դ ուր նա երկար Ինչպէ՜ս ըսպաոենւք աււա1նց պատբաւնքի ,
երբ աշունը գայ* շատ աւելի ,ըմբռնելի կը դառ տարին՛եր աշխատեց դ նրան սել. բանուոր պիտի Ինչպէ՜ս լուսցընենք աււանց հըրագի . . .
նայ կրկին։ Ան՝ նոյնիսկ տաք է երբեմն. ամրանւ Համաբէիք , բայց երր նրան՝, լոէիք կուսակցական ԼՅուսաբեր) ԱՐԱ ԷՆ ԵՐԿԱԹ
դարձնէ քաղաքին՝ ոգին։
կին մբն է որ չուզեր ծե մողովնեբում՝ պիտի Համոզուէիք որ նա մ ո լե–
րան՛ալ * * * ռանգ ՚իաշնակցակտն էX
ՓարիղռւՀին՝ է դարձեալ որ * իր Հագուստով , Եւ այդպէս է լ էբ ՕՀան կա՛րօն՛։ Եթէ պ ս՛ա ՛Ա
Գդալի կը դարձնէ աշունը երբ օդը կը սկսի պաղիք ՀԷ բ եւ կարողանայիք գագտնփ մտնել նրա ապրած՝ Հանր երբեմն դառնում էր յամառ, անզիջող։ Հեզ
դորոն՚ք սենեակբ դ քրքրէ իք իր սեղանի
քիչ մը։ կը յայտնուին ա բ գէն մուշտ ակն եըը Հետ ։ նոր՛ պ է տ է Հ աս կնայ էք դ որ ն՛ա վրայէ Ի^գԻ^եբը՝ ու բարի մարգր կատաղի յ՛ովազի էր փոխւռւմ ,
անզգա լա բա բ դ կը մտերմացնեն՛ մեգ ձմբան Հայ գրոգ է * * * ււառեում էր ձ2էնւով ՕՀան» դ ինչպէս կատակով
Զենք մտածեր անասուններուն որ կը կրէին՝ այդ Աստուածաշունչը Հանգստանում էր նրա՛ ս ե– ասում էբ Վազգէն Հյուշանեանը։ Այդ րոպէն՚երին
մ ո ւշտ ակները դի–*՛*ա գրելու Համ ար ձիւներուն) եւ ղան\ի կենդրոնալմ * ՏՕլստոն՛ եւ Ո*ապինտրա– իբ պատմական բալից շինուած ծխափողը տանում
ցուրտ Հովեբուն դէմ դ չունեն՛ալով մարգոց "էէ" նաթ քՒա կոբբ պա շտ պան ու մ էին՛ նրա սեղան ի "՛ջ էր դէ՛զի շրի&երըդ ատամներով ո՚ւմեդ սեղմում
բնակարան մ բ ։ կամ չենք ուղեր մտածել դ որովՀե– թեւբ * կնուտ Համսո\ւն՝բ եւ Նիցչէն\ պաՀակ էին եւ ՛երեք անգամ իրար ետեւից ադա՚Հութեամբ ներս
տել անգթութիւն պիտ ի տեսնէինք դեգե ց ի կ կ ս ո ջ կանգնել ձախ թելում * Նարե կացին ել Ա այ - էբ քաշում կապոյտ ծուխը։
մբ ուռերուն վբա՚յ ։ (*այց այդ մուշտակները ոչ եաթ Նովան՝ ,վերջա՚պաՀնեբ էին դ իսկ իր •ծխա •
միայն աշո՛ւնը կը յիշեցնեն մեզիդ այլեւ մեր ձեռ խոտի տուփբ եւ ծխափողը դ որ՛ի մասին միշտ . . Վերջին անգամ նրան պատաՀեցի 1932/՛^՛ Տ
քեր ո ւն եւ թեւերուն֊ մէջ կ^արթնցնեն գրկելու դ պարծանքով էբ յ ի շ ո * – մ դ Հ ետ ախ ո՝յղի պաշտօն՝ էէնւ ՕՀանբ աւելի կքած էր* գէ^ՔԼՀ փգոսհ.ՐԻ Գ"^ ՀՐ
կակ ո՛ւ գո ւ թիւն֊ մբ սեղմ ե լո լ կարօտն ո լ քաղցրս––՛ կատա բում ։ ստացել * ակներեւ էբ դ որ տառապում էր՝ մ ի Հի
թիւնբՀ կան՛ տակաւին. Հագո՛ւստին զանագան՝ նո*. Հպարտանքով էբ խօսում իր ւծխափողի մա ւան՛դութեամբ դ բայց փնքբ գիտակցաբար թէ ան
սին *
րա՚ձեւութիւնները : Եւ առ Հասարակ բոլորն ալ կբ գիտակցաբար աբմէք չէր տալիս ։
ձգտէն ծածկել կնոջ մե բկութէւն\ը* ի^՚չ ոբ աւելի Բալի փայտից է շինոած X Ե ո որոշել էի վերադառնալ Պարսկաստան: 0–
գրաւիչ կբ դարձն է ղանոնք ։ ^"Ռ ^խոգ էր ՕՀանը ։ Հան այդ գիտէր։ Վերջին գիշերը միասին էինք*
Ծածկել։ Ամփոփումի շրջան մբն է աշունը ա նա լուռ ծխում էր * յանկարծ դարձաւ ՛եւ ասաց •
"քաղաքը կբ Հաւաքէ քիչ քիչ արձակուրդի մեկ * * * Յաճախ ն բան Հա՛րցնում էինք * Ուրեմն վճռած ես գն՛ալ : ~ Այո : Երանի
նսզներբ դ ան՛ոնք որ խենդեցան՝ ծովուն։դ դաշտինւ ՕՀան թնչոԲ ւ ա յ զքա՛ն՛ Աստուածաշունչ կը քեզ : =±= ինչո՞ւ *,
ու անտառին՝ Համար ։ Աէկ մասին առջեւ կբ բա կար գա ս դ դու բողոքական՛ պատուելի ես դառնա է՞ , ուրիշ բան էԱբեւելքբ դ մեր երկրէ գե
նայ դպրոցն եբուն՛ դուռբ X Ուրիշներ կանցբնէ մե–՛ լու ։ Ե^ն՚չ կա ք դրա մ էջ ։ տերը այն տեգից կ^անցանեն Հ
քենա յփն գլուխը Հ Կը բանա լ փակ խ ան ութն ե բ բ դ ֊ Իմ ա ս տ՝ո ւթեան աղբիւր ը դ գրականութեան) ՛հու է լ վերադարձիր :
վա՝ր կ՚*առնէ անոնց վրայ փակցուած թո՚-ղթի"՝ ա՚կբդ Աւետաբան\ից կը սկսի։ Այն ինչ որ ես գտ ֊ - ք՚^ն՚չ պիտի անեմ այքն-տեղ %
կտորը որոնց վրայի գրո՛ւթիւնը նոյնն է միշա դ նում եմ ա յգ գրքում, պատո ւ՚ե լիները չեն կարող Որ եւ է գործ X
կառա վարութիւնն եր ել Հան բա պետ ուի իւննե բ գտն՛ել դ այն՝ ին չ որ ես եմ տեսնում դ խաւարով է Աիակ դոբծբ ոբ կարողեմանելդ վարմապե–*
փոխուելէ վերջ ալ* «Ր61*Ո16է1ՄՇ ՏաՈԱշ1ւ6» I ծածկուա՛ծ նրանց աչքերին* այն է"չ ոբ ես եմ տութիւնն է դ բայց այլեւս դրա Համար՝ է լ պիտանի
Աշունբ կբ դնէ ամէն ոք իր աշխատ ա նքին գդում խորթ է նրանց սրտէն*** ։ Բոլոր մեծ ներ– չեմ : ՝Բո պարագան տարբեր է* այսօր այստեղ ես դ
գլուխը։ Ու ամէն գլուխ ի մէջ՝ ն՛՛որ յոյս ու նար շնչումները Աս տո ւած ա շնչէ ց ծնունդ կխառնեն։ Ե՛֊ վաղը՛ Հնդկաստան * Բ ուգտայէց ձանձրացար՝ կբ
կենսունակո՛ւթի լն՝ ; Բայց կան ան՛Հ ա՛մար թուով միթէ մի Թ՛ո կոր եւ կամ մի Տոլստոյ իրենց ներշն՛ գնաս Զրադաշտէ մօտ դ նրանէց է լ սրդողեցէր դ կը
մարդիկ՝ այս մեծ քաղաքին մէջ^ որ կ՚ապրին ա– չումն երբ չեԲն՛ ստացել այդ ան յա՛յտ Հ ե ղին ա կնե բ ի մեկնես Աովսէսի ՚եբկէրբ ։
ռանց աշիսատանքի եւ աշխատողներէն աւելի լաւ X գրքից Կրկին լռեց ։
Աշունբ արդար է անոնց Հանդէպ ալ։ Սրճարաննե Ւ նչ էդ դռլ է լ ես ուղում ք^ակոր դառնալդ Գէտե՞Ադ ես փոքր մամանակ եղել եմ բրու
րուն կուտա՛յ մ ասն աւո ր՝ փայլ մբ դ կ* աւելցն՛է •— մի օր ն՛րան կատակով ասաց դժբախտ Աեդբակ տի աշկերտ * վարպետս երր մէ կում էր շփնում,
ն ո լա գա խ ո ւմբերուն թ ի ՚ ֊ բ * կը նո բոգէ խմիչքն ե րը Ա աս ո ւն ին ։ սկսում էր ն՛ախ բերանից ՛եւ կամաց կամաց իջնում
եւ կբ ստեղծ է Հսն՚ո պ»ն եր ո ւն յատուկ արուեստի Ա ենք բոլորս դ ոբ Հիմա ապրում ենք այս էր ցածր* ես մի օր նրան՝ Հարցրի •
մթնոլորտ մբ ։ Բացառիկ եռուզեռ մբ կբ տեսնես - ե ր կրում ոչ թէ քհակո բ այ լքա կո ր պ իտ իգա ոն անք -—• Վարպետ դ ինչո՞ւ տակից չես սկսում • • •
բոլոր սրճարաններուն մէջ դ մանաւանդ Ա էն <Իէր– մի օր։ Տոլստ՚ոնեբն՝ ու քՒակորներբ եբկնեցին \ի՝– Լաօ դ ասաց նա , նախ պէտք է բերանը
մէնի կամ Աօնփարնասի սրճաբան՚եբուն առջեւ։ բենց Հոգին վր՚այ դ ոչ թէ Հ՚Բաֆէ Աորպոն»ների շինելդ որպէսզի այնտեղից նա շունչ առնիդ Հոգի
Մեր աշունբ չի նմ անիր գիւղերուն կամ խեղ աթոռներին կպա\ծ դ ի խնդիր մի բամակ սեւ սուր–՛ ստանա յ * * *
ճուկ քաղածներուն աշն-ան։ Ուրիշ աեղ գ ե ռ չես ճի–. Տեսնո՞ւմ ես դ Հասարակ կաւէ կումին է լ
գտներ արդէն՝ նման աշուն մը։ Հոյակապ է ան։ Այն մամ անակ վերադարձիր երկիրդ անՀրամեշա է շունչ ու Հոգի*** Ա ենք ո՞րտեղից
Երեի՜րո ստան՛անք ա յդ X
Տար բե ր է ն-աեւ Փար ի զի Հայաստանին ա շո՝լն\ը ։ , մէկի վրայ քՒո,լԶրարյնն տէուեպռաղելՕ,Հանր ,միւսիոն՝^\ր
Լրկիրր Ես զգում էի որ նրա Հոդին ծածկուած
Հ այբ վարմ է միշտ ի ւր ացն ելու տ եդակ ան՚բարքե Ո-ուսն էր
է Հ/֊՚քել •• • թուխպով :
րբ ։ Հոս * թէեւ չէ մոռցած իբ աւան գութի ւններն
Իր տեսակէաներր սլաշապանելու Հ ամար 0– ԱՀա միայն սրանիցն եմ շու\նչ\եւ Հոգի սաա–
ալ ու յամառութեամբ գիմադբած է զարգացման
ն ո *լ մմ ,դ ասաց նա * ցոյց տալով նոր վառուած՝
գէմ * բայց եւ այնպէս կը Հետեւի եղանակին՛ պա–
ծխախոտը դ—- մամբ քան՛ի՞ն է :
Հանջնեբուն՛։ Կ^երեւան ներկայացման առաջին
Ըսելիք շատ գեզեոիկ րաներ ունիմ այս մա~ Տասներկուքը ս/֊էց է %
յա յտ ար ար ո ւթիւններբ ։ Կբ սկսին արեւելեան ն՝բ–
ս>էն , բայս սլէաք է անցնիմ , վասնզի աՀունր սրր~
ւագներն ու արեւելեան պա բե բ բ ։ կրնան՛ք քանի մբ Ուշ է* բաման՚ուենքդ եկ Հաասմ՝ Լբո ւր ո լենք.
անուններով րն՝ոբոշել ա յս ոգեւորութիւնը* « Ա– բադան եղանակ մ րն է ինձ՜ի Համար , թէեւ կր սի ո՞վ գիտէ , մէկ է լ պիտի՝ կարողանա՛՛նք իրար
նոլշ », «Պատուի Համար»* ^Լարապաղի Աելիք– րեմ ասլոլիյտն՛ ու օղին է Հայրս սովորոլթ֊իւն ու– տեսնել* իմ մասիս ասլաՀ ո վ չեմ, ր ա յ ւ յ գոլ գ ե ռ
ներբ» դ ելլն՛ ։ Ասոնց կողքին Հանդէսներ նաեւ դ ազ նէր տան տանիքին նայելու անարեւներ՛էն ել ցո՛ւր երիտասարդ ես ել առող^. . Եթէ ՛Նովին կուլ էէ՛ր–
գային տօներ ել պաբտՀան-դէսնեբ ։ տերէն առա^։ րնէր Հարկ եղահ՜ նորոգոլթ-իւնր : թա , կրակին՛ կեր չլինես , կամ գնդակի բամին
Հայրս, դարձեալ, ձեռք կ առնէր Ղ,արեկր մէկ չդառնաս , դու նորից կարող ես Փարիզ գալ, ՛եւ.
Աշնան* մեր Հայրենիքին մէջ կը տեսնուէին կողմ դնելէ վերշՀ զայն ամրան տարերուն &ՐՐ ա – ո՞վ գիտէ գուցէ, պիտի փնտռես ինձ •• • Այս ա–
ձմբան պաշարի զան՛ազան պատրաստութիւնն եր ։ րեւր առատ էր եւ Հ ոգեկան լոյսին պաՀան^ր նր - թոռն ու սեղանր այստեղ կր լինենւ, բայց ՕՀանը
Հոս ալ կան՛ երշիկ պատրաստողներ ։ Բայց առ Հա լադ։ Մարգ մրն էր բոլոր մարդոց պէս, կր թե նստաՆ չի էէ՛"է այնտեղ ... •
սարակ ա յդ Հ ոդբ՝ կբ տանին) նպարավաճառներ բ դ րան՛ար երբեմն Հաւատքին մէշՀ իսկ : ք՝այց ա$ ու Մ ենք բամնուեցանք :
որոնք բազմաթիւ են ու բազմ ամ ի լիոն՚ա՚տէ ր ։ Ա եպ ձախ չէր նայեր՛ այլեւս ինձի պէս, եր բ ձեռքր Մեր բամանումից վեց ամիս յետոյ երբ գ ե ռ
ատեն
տեմբերէն սկսեալ ^ ե րբ մ տնես անոնցմ է մէկուն կ՚առնէր Ա՚ոլրբ Ղ՚էրքր • Սան. կր Հեռանար այն՛ նոր էի Հասել Բազտատ , լսեցի ՕՀանի մ ա Հոլան
խանութէն ն՛երս դ կբ գտնես տարուան մբ մթերքբ մարդոց աշյրւարՀէն I մասին . . . «Ջեմ կարձ-ում , որ այս սեղանի կող.
ա ր ե ւելե ան զան ագան ու ե բբեմն շատ ե բո ւս յ ի շո ֊ (Մնացեալը յաջորդով) քին 0՛Հանր նստաձ– լինի » . . .
ղութեն՚էն Հեռացած ուտելիքներու Ն՛ ՍԱՐԱՖԵԱՆ Աեղանր գուցէ այնտեղ է , բայց ՕՀանր նրա
Fonds A.R.A.M
