Page 234 - ARM_19-1948_03

ԹՈՒՐ-ԲԻԱ ԹԻՒԵՐՈՎ 000 քիլօ ւ Որով րնգՀ . արտագրութեան 4/5ր կը.

գրական •աստոՒՍ՜ււ* մնայ պահեստներու մէ^ •

Ե.՛ ՏԱտհսակաԱ Այս պատճառով ծխախոտի գիները թաւալ -

գլոր անկում կրաձ֊ են՝ 850 զրուչէն իյնալով 30

ԽՄԲ ՚ «3 ուս արեր՛» իր կարգին գնաՀատե– գրուչի քիլօն (հողագորՆական գէն) : կատարեալ

լ ս ւէ Միջիս Արեւելքի Գրողներու Աիութեան՝ ձեռ– աղէտ գիւղացիին գլիյուն :

նա ր կր , Հ եաեւե ալ իյ որՀ ր՚դակ ց ու թ իւննե րբ կ *բն\է Տնտեսական) բաէեինբ ամէնէն ճոխ ել խնամով ՒԱաշիաչի արտագրութիւնն ալ պակսած է ։

խմբագրականի մր մէջ (14 Օդոստ *) • պա տ բ ա ս տ ո ւածն է , ուր ՛ո չին չ զանց առնուած է 1943/ 16 հազար թոնին դիմաց, 8 հազար թոն

Համ ագում ար ին գէմ ր ս ա ձեւի ե ո ահ՜ առար­ Լգէթ այդ է իմ կարծիքս) : Ոչ իսկ ազգ* վիճակա– \946ին։

կութիւներ բ կա ր ելի է վերած ե լ մէկ յայտարա­ Հանութիւնբ * ոչ ալ տօնավաճառներ ր՝ մասնակ.

րի * . ԳաղութաՀայ Գրական : Համագումար ո ցոդ երկիրներով, մուտքի տոմսերով, եւայլնւ։ Խազող եւ թուզ. թուրքիոյ այգիներուն եւ

ցոյց մր, Հակազդեցութիւն՛ մ,րն՝ է Երեւանի Հա՛­ Ե թէ ուզէ ին՛ք խորանալ ել մանր ամա սնու­ թզենիի պարտէզներուն տարածութիւնն է 472.927

մագումարին գէմ Հ Օրինակի Համար՝ Ջիթունի , թեանց մ էջ մխբճոլիլ , տասը երկարա շունչ յօգ– հէքթար։ \944ին ստացուած է 1382000 թոն իա.

իր ծերացած Հայերէնով , յա յ ա ա ր ար եր է հ^Ար եւ– .ուածներ անբա՛ւական պիտի բԼէային ամբողջա­ զոզ, եւ 63 հազար թոն թուզ։ )933էն– ասդին իա.

մուտք^ի լսարանական Հաւաքսյթին. մէջ • կան։ դարձնելու Համ ար մի միա յն տնտեսական՛ դողի արտադրութիւն ր 130.000 թոն– աւելցած է ։

« Ա փիլաքի մէջ, ԱրեւմտաՀայ Գրական Հա­ կեանքբ ։ Բայց մեր ն պատ ակր «պատմական վյս– Իսկ թոլգյլ 1936/ հետ բաղդատելով կէս առ կէս
աի–
մագումարի մր ձեռնարկբ, իր Համագումար ւեբթուղթ» պատրաստել չէ : Այլ բ&դՀ • գաղավւար պակսած, տարուէ տա՛րի նուազելով :

տակովր ՛եւ Հայաստանի մէջ պետական Հոգի վրայ մբ տալ • Ջիթապտուզ եւ ձէթ–—• թթաստաններու տարա,

տեգի ունեցած Գրական Համ ագում ա ր ին ի Հեճու– ծութիլնր չենք սիտեր։ 1944/ արտափրութիմեն է

կբս մ էջտեգ նետ ո ւած րլլա լուն. Հանգա մ անքովբ , ԵՐԿՐԱԳՈՐԾԱԿԱՆ ԱՐԳԻՒՆԱԲԵՐՈՒ - 154.244 թոն ձիթապտուգ, 23.476. թոն ձ է թ ։

օգտակար արգիլնքի մր էի կրնար յանգի լ , րոտ ԹԵՒՆ * Ւռ՝եչ կ՚արտագրէ Թուրքիա իբրեւ Հողա­ 1Սողկաղինի արտադրութիւնն ալ պակսած է:

/ւ/» : Պէաք էկար րոտ իս մր աւելցնելու , վասնզի յին բերք Լբանջարեղէնբ ել երկրորդական պտուղ­ 70.000 թոնէն չված է 38000 թոնի՝ \942ին։ Յետա.

նման կարծի քմր ինք միայն կրնար յայտնել ։ք*այց ներ– զանց առն\ուած ՛են) ։ գայ տարիներուն համար արձանագրութիւն էԿա1 ՝•

կր թուի , թէ ծերացած է ո է միայն Զիթուն իի Ակսելուէ 1940 թուականէն , արմտիքբ , րնգե– Մ՛երինոսի բուրգ • Զգա՝լի յաւելում արտա.
Հե­
Հայերէնր, այլեւ միտքբ։ Տ՛եսէք Հիմա, թէ մին­ զէնն երբ եւ ճար տա՛րար ո ւե ստական^ բո յսերբ դրութեան։ 290.425 քիլօ 1 9 4 5 / * ։ 160 հազար քիլօ

չեւ ոկր կրնան՝ Հ ասնի լ ա յս պառոլբցած մ տքին\ տեւեալ պատկերբ կբ ներկայաց աւելցած՝ 1941/ <
դբբ~՝ /. /// բաղդատելով
շօշափուկները* «Ա/֊> ձեւով, որ Հրապարակ ճարտրստ * րո յս :

ուած է ի՚սդիրբ՝ Սվ՚ի-֊ո-քի Գրական Համագումար Տարի արմտ իք րսգ՚եղէն (թոն,) Անասնապահ ութիւն • Բ՝ոլրքիոյ արտա.

կոչումով եւ ագրիւրէ մր, որ Հատուածական գոյն 1940 (թոն) (թոն) 1.452.000
1941 1.324.000
ունի, կասկած չկայ որ պատճառ պիտի րլլա / 1942 8.280.000 372.000 1.462.000 ծումներուն մէ^ երրորդ տեղ\ր կր գրաւէ մսացու
1943 6.828.000 336.000 1.438.000
1944 395.000 1.176.000 անասուններու վաճառումր , անկաի ներքին սպա.
1945 8.408.000 382.000 1.048.000
Ափիւոքի եւ Աայր Հայրենիքի մէջ խրամ ատ ր 1946 6.986.000 1.277.000 ռումէն։ 1946 թուին Թուրքիա կր հաշուէր

աւելի լայ՚Լցնելու՝^ : Բարեբախտութիւն է , որ Զ ի– 53.668.000 կենդանի՝ հետեւ՛եալ բաժանումով.

թունինեբբ Գրական Համ ագում արին) Հետ չեն. կա– 5.908.000 270.000 Ոչիար՝ 23.528.000, այծ՝ 12 միլիոն 800 հազար,

պեր ամբողջ Արեւելեան Հարցբ ։ 4.013.000 185.000 արչառ՝ (եզ, կով, գոմէ լ) 10.663.000, թԻԳթիկ
6.971.000 284.000
Հյթո բա յի Համագում ա րբ զուտ գրական մ բ– այ՛ծ 3.825.000, ձի՝ 1037000

տաՀ,ոգո ւթիւններէ թելադրո՛ւած ձեռնար կ մ բն է ; , ուղտ 97 ^ազար ,

Հայկական Գատբ Հոն. չէ , որ պիտի լույծ ուի ։ Ոք 1946/՛––֊ > Հոզայփն արգի ւնա բեր ո ւթեան\ վերո­ իրի 93 հազար , է լ \ .620.000 եւ , նշենք առանձին ,

ալ անշուշտ Հայ գրականութեան ճակատագիր բ գրեալ ճիւզերէն քաղուած է Համագումար հինգ հատ ալ իոզ, ամբող^ քՒուրքիոյ համար։

պիտի վճուուի Հոն։ Զենք կարծեր նաեւ, որ գրա­ 8.302.000 թոն բերք։ Այս արգիւեքբ ստացուած է « Ֆէսր փոիէլով զլուիր չի փոիուիր՝^ րսռդճերր,

կան ա յս կո չոլյնքին նախաձեռն ար է եզողն երբ 8.167.500 Հէքթար Հողէն։ գէթ այս կէտին մէ^ իրաւունք կր ստանան,. * . :

Հ իմն ա կան յեղաշրջում մ բ առաջ բերելու յաւակ— 1940/ Հետ բաղդատելով , եթէ իֆղյեղէնի եւ Անցողա՛կի արձանագրենք նաեւ թէ՝ 4135586

նու թիւն բ ուն ին եւ կամ « /// ա սն ա բան ե ա յ » տա էս– ճարտար ար ուեստական բո յսերու արտադրութիւ– հատ զա՛նազան՛ տեսակի մորթեր՛ ստացուած են

տակներ պիտի պարտագրեն՛ մեզի ։ Այսպիսի խո— նբ կրցած է իր Հ ա ւա ս ա րրաա կշոսո ւթ իւն\բ պաՀել , 1944/ րնթացքին :
արմտիքբ պակսած է 1.309.000 թոնով։
ն ար Հ ձեււնարկէ մբ Հանել այն եզրակացութիւներ, Ոգելից րմպելիներ եւ ալքօօլ. Ւուրքիոյ

թէ Հ խրամ ատ բ պիտի լայնն այ Ափիւռքի եւ Ուշադրութիւն գրաւող ուր ի շ կէտ մ բ եւս * մէը մենաշնորհի ենթակայ են ոգելից րմպելինե.

Մայր Հայրենիքի միջեւ՝^, առ նուազն\ կբ նշա­ Թուրքիս յ մշակելի Հողեր բ (Հերկ եւ ցանք) ցոյց ԲյԼ) ալքօօլր, աղբ, պայթուցիկ նիլթերր ՛եւ ծիա.

նակէ մաքի պատ ո լՀ անն երբ փակ պաՀել օգին եւ տրուած էին 12.900.000 արտավար (Հէքթար) : իոտբ, ինչպէս նաեւ թէյ՝յլ։ \947էն ի վեր սուրճը
արեւու Լոյսին գէմ ։
Արդ ) կբ տեսնենք որ ա յգ Հողե բո ւն ալ միա յն 8 մեն՛աշնորհի ենթակայ չ է ։

Եթէ Հրալէրբ գար Բարեգործա՛կան Միութե– միլիոն– աբտավար՚բ մշակուած է 1946ւ/&1 - Աղէ՛ տարեկան արտադրութիւնն, է 206304295

նէն , Կ իլի կիո յկաթո զի կո սարա՛ն էն կամ նմ ան Հաս– Արմտիքի բաժ-նին մէջ առաջին գծի վր՛ա յ կու քիլոկրամ 1946/ ընթացքին։ Արտածում 56 միլիոն
քիլոկրամ:
ա աււ։, , /,/ /. ՚>, Հ Տէհ ^ ՛Համ՝ա գում՛ար լլ անշուշտ ոչ ց՚՚յ՚ք \ գայ ցորենր (3.50 միլիոն թոն տարին , միջին Հաշ–

պիտի նկատ ո ւէ բ , ոչ Հակազգեցոլթիլն : Տեգի ւ\ով) ։ Եբկրո՚րգ տեգր կբ ղբալէ գարին ( 1 միլիոն Մենաշնորհի վարչութիւնը 1946/ ընթացքին

անտեզի կր կրկնեն միշտ, թէ իԲնչ պէաք կայ Հա– 650 Հագար՝ թոն) ։ Յետոյ րսա կարգի եգիպտացո– 188 միլիոն, ոսկիի զուտ շահ մը ապահոված է։

մ ագում ար «խազաթ Սփիւռքի մէջ , քանի որ Ե– րենբ , Հաճաբբ , վա ր սա՛կր՛ , կորեկբ , ԲՐի^^Բ (40 տառային արտագրութիւն * Թուբքէ՚ո ք

րեւանի մէջ « կբ խաղան» արգէն։ Հետեւինք մենք Հազար թոն) , եւայլն՝. Հ ՛՛՛էշ երկու բան անին այ կոտորած ի ենթարկուա՛՛ծ

ալ այս տրա՛մ ա բան ո ւթեան * Հա յա սա ան ի մէջ Գլխաւս ր բն դե զէնն եր՛բ գրեթէ Հաւասար է • փոքրա՚մասնութիւններն եւ անտառները : Ա.

դպրոցներ կան* փակեինք ուրեմն մեր վաչւ(եարան~– մ եմ ա՚տոլթէււն մ բ կբ նե^րկա յացնեն ։ Սիսեռ՝ 68 ռաչիններոլ արմատը «չորցուցին» , բայց, ինչպէս

ներբ Ափիւռքի մէ Հ Հ ա յաս տ անիմէջգ իրքե բու թեր– Հազար թոն՛, լուբիա՝ 64 Հազար թոն՛ ։ կ երեւի, գեռ անտառի նմանող բաներ մը գոյու­

թհբ կբ Հրատարակուին գիրք ու թերթ չՀրատա– \ԼՀ ա ր տ ա ր ա բ ո ւե ս տ ա կան՛ բո յսերու մ էջ առաջին։ թիւն ունին, քանի որ 1944/5. ստացուած է 852246

րակե՞նք ուրեմն Սփիւռքի մէջ՛. Գոցե՞նք մեր եկե– տեղբ կբ գրաւէ ճակնգեզբ, 615.000 թոն, գետնա­ իոր. մեթր ատաղձ, 1169245 թոն փա յա– ել 15947

Գ^9էԱերԼՀ այստեղ, քանի որ այնաեղ եկեղեցիներ խնձորս՝ 217.000 թոն, բամպակր՝ 120 Հազար թոն փայ ա ած ո լիս հ

կան արդէն ։ թոն , ծխախ,ո տ ո՝ 90 Հազար– թ՝ոն , սոխբ \ 07 Հա­ Հ • ՎԻՇԱՊԵԱՆ

Երեւան, ինք պէտք է պաՀանջէր Համագւ զար՝ թոն ։ 3ետո յ շոլշման , կանեփ , ման\աձւ եխբ ,

մարն եր կազմակերպել գազոլթներոլ մէջ՝ գբ "– խաշէսաշբ (աֆիոն) , եւայլն։

կան, լեզուական\, Հրատարակչական– Հարցեր քրն^~ Առան ձ ին քանի մբ տող նո լի ր ենք ծխա էս ոտ ին

նեյ 7 րոշւ ւմներ տա/ու Համ ս Ոչ մի եւ խաշխաշին\ \ « 8ԱՌԱՋ»Ի ՍՊԱՌՈՒՄԸ ՄԻՇՏ ԱԼ ԿԸ ՄՆԱՅ
ա յսպիսի ա՝րտադրէութիւն՛բ,
պաՀ ան ջ մբ <քե եր կա յաց ո ւց ան , այլ եւ ծխախոտի տարուէ տարի ՆԱԽԱՆՁԵԼԻ: ԾԱԽ֊ԲԵՐՈՒ ՅԱՐԱՃՈՒՆ 8ԱՒԵ ֊

աճշճի ենթարկեց , անտեսեց Սփիւռքի մտաւորա­ բարձրանալով, 1946/*– Հասած է 90.000 թոնի (123

կան ու թեան ոչ ուղեկից տար ր բ ։ իբրեւ պետու­ Հագար Հէքթար) • Կրցած է ար՚տածել 137.000 քի– ԼՈՒՄՆ է ՈՐ ԿԸ ՍՏԻՊԷ ՆՈՐ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐ ՃԱ -

թիւն՝ թերացաւ ի ր գա՚ղութնե բ,բ պաշտպանէ լու լօ միա յն ։ Ւսկ ներքին սպառումբ եզած է 1 7390– ՐԵԼ, ԱՒԵԼՑՆԵԼՈՎ ԲԱԺԱՆՈՐԳՆԵՐՈՒ ԹԻՒԸ ։

դեր՛ին մէջ : ինչո^լ այս բոԼոբին։ գէմ ձայն՛ բար­

ձրացնող մբ չեղաւ ։ Ո ^ ՚ ֊ ր էին Ջ իթո ւնին ե րն ու

Ո բ բո ւն ին եր բ ; Գո լցէ կբ կարծէ ին , թէ Հա յաստա–

նբ ոմ ա*նց Հ ա յրենիքն է միա յն ւԵլՀ իմ ա ելեր են ու Մենք քիգանովներ չուն ինք։ Սոցիալիզմ չէ, ՛՛որ կր թիւն մը չկ , հետեւաբար , Երեւանի համագումա­

կբ պոռան թէզաղոլթաՀ այԳրական Համ ագում ար բ կառուցանենք, այլ գրականութիւն եւ ար - րին դէմ, այլ զուգահեռականութիւն, մը, լրա­

ցո յց մ բե է Հա յաստանի դէմ , խ՛րամ ատ մ բն\ է ուեստ ։ ՝ ցում մը։ Երկու Համագումարները ոչ թէ զիրար

Ա փիւռքի եւ Մ ա յր Հա յրենիքին միջեւ , թերեւս Մենք իրաւունք կուտանք մեզի, յանուն դաշ­ ՂԸ էէԳ"քացն են , այլ զիրար կ՝ ամ բո ղիսցնեն : Ե՛–

նո յն իսկ Հա յր են ա գա ւո ւթ ի ւն է ։ նակցական դր՚ողներուն , յանուն կթորայի Համա­ ա-նոնք, ՛որ ի րամ ատ կ՛ուզեն տեսնել կամ բանաք

Եբե լան իր Հա՛մ ագում արին. Հ բաւ իր ած էր ի՜ գումարի նախաձեռնարկ մարմնին , յայտարարե­ գրական այս կոչունքներուն միքել ու կը կարծեն

բեն՛ Համակիր տարրեր։ Մենք այս խտբոլթիւնբ լու » «Մ եր դռներբ բաց են Հայա՛ստան ի մե ր գբ չ՜ այդ ձեւով ծառայած ըլլա լ հայրենիքին ու հայու­

չենք գներ ։ Մեզի Համար կան միայն Հայեր եւ եղբայրներուն առջեւ, ՚որովՀետեւ մեզի Համար թեան,, վատթարագոյն. հատո լած ամ ո լներն են։

կայ միայն՝ Հայաստան՛եայց գրականութիւն ։ Երկիր բ եւ Սփի՚֊ո֊քբ ն.ո յն Լգթ՚^յէ^՛՝ երկու օղակ^ Մենք կ ուզենք բարձրաիօսները ըլլալ հոգեկան՝

կթորայի Համագումարին դռներբ բաց են քրիս–՝ ներն են ։ Մենք վեբէն չենք ստանար մեր Հ րամ ան–֊ մի ասն ական ու ի1 եան ;

աոնեայթն եւ Հեթանոսին առջեւ։ Համակիբնեբուն ներբ եւ չենք վախնար «թափանցում թէ : Մ եր լե- Մեր թերթերը տարածիչներն, են սովետա՛հայ

եւ Հա՛կակիրներուն առջեւ : ՛էյերս ի Հա յերուն եւ նինիզմբ Հայ գրականութիւնն է ։ Մեր՝ Աարքսբ, գրականութեան : Մ ՛ենք գուրգուրանքով կը կար­
հրատարա–
դոլրսի Հայերուն առջեւ։ Ո ւզեցո յցներ ո ւն* ել ու– մեր է՚ե՚կէլսբ , մեր «Գրամագլուխթչլ մեր երկաթա– դանք ու կը պահենք Հայաստանեան

զեկիցն՚եբուն առջեւ : լՀակատէն քալողնեբո՛ւն եւ Գէ՚Ր գՒ՚ՐՔ^Ր" են.։ Ո՛– մեր առաջնորգնեբբ կր կոչ­ կո ւթիւննե՛րը։ Հայաստանի գրողներուն մտքի
է մեր թերթերուն՝
կողքէն քալողներուն առջեւ ։ «Յառաջգիմականթ­ ուին Աբաէեան , Րաֆֆի, ԱՀարոնեան, Թո՚֊ման–– վաստակը լայնօրէն փռուած

ներուն– ել «յետադիմ ականթներուն առջեւ։ Ջի՜ եան , Տէրեան , Զարգաբեան , ՏԼօՀբապ, Վ ար ո լ - մ էի Պատուոյ տեղը այդ վաստակինն է ,որտուաւծ

թո ւնին ե բո լն. եւ Ոի բունին երուն առջեւ ։ Բոլոր ման, Մեծարենց^ Աիամանթօթ։ ենք միշտ ։իյնգրած ենք ն-կըշարունակենք ինգրել,

Հայերուն առջեւ՝ առանց սեռի , տարիքի , դաւա­ Յանուն Հայասաանեա.յց գրականութեան , կբ որ Հա յաստան՛եան գրականութիւն զրկուի մեզի :

նանքի , դասակարգի խտրութեան ։ Վասնզի մեզի յայտարարենք նաեւ • «Մեզի Համար չկայ աչ ռու– Ու այս բոլորը կը հաստատելն , թէ ոչ Ջիթու–

Համառ մէկ Հ ա ւ ա ս ա ա–՛ն կայ եւ մէկ Հայութիւն սաՀայ , ոչ թրքաՀայ , ոչ պարսկաՀայ , ոչ Աովե– նիները արդար են իրենց մեղա՛դրանքներուն մէշ՛ ,
ոչ Որբունիները եւ ոչ ալ իրենց նմանները :
Վասնզի մեզի Համար մէկ ազգ կայ եւ մէկ գրա­ տաՀայ , ոչ գազթաՀայ ։ Աեղի Համար չկ ոյ ւ ո է աւր֊

կանութիւն։ Մեր մշակոյթբ ՀամաՀա՚յկական է իր րեւալաՀայ գրաղանութիւն , ոչ ւսրեւմտւսՀայ գր– Ս՛եր մտահողութիւնն է պահպան ութ իւն ը մեր

բն\ո յթով ) տ ար ո զո լ թեամբ , ա՛ւան գո լթիւնն եր ո վ ։ րակւսնութիւն 1 ո չ Հ ա յա սա ան ե ան գրազանոլ- ազգայնութեան, մեր մշակոյթին ,ու մեր ոճին։

նկարագրով, անցեալուէ, ներկայով ու ապագա­ թիւն) ոչ գաղթահայ գրականութիւն; Հոգեկան Մեր ուզածը ոգիի համերաշիութիւնն է։
համագումարը
յով։ Մենք վեր ենք ռէմիմէն , քաղաքա կան՛ո ւթե– այգ պատնէչնե\րր շաաոն" ՚սրրուահ–, Հն^ուաձ– են Համոզուած ենք, որ Եթորայի

Համ աշխարՀա յին յեղափոխո լթենէն ։ Մ ենք մեզի– Համարէ յ այս մտահոգութիւններէն պիտի առաջնորդուի յ

գրականութեան չենք խառներ քաղաքական թո յն X Ափիւռքի գրական Համագ֊նմարր Հակազգեցոլ^ Ուրիշ կերպ չի կքնար րլչալ արգէն :

Fonds A.R.A.M