Page 216 - ARM_19-1948_03
P. 216
պ 8 Ա Ռ ԱՏ
յէ ու. մայր եղած Է Տիգրանակերտ ե՛լայ լն տեզեբ ։ ԿՈՋ ՏԱՐՕՆՑԻՆԵՐՈՒՆ ԵՒ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒՆ ՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈԴ.ՈՎ
Ասոր համար բոլոր Տարօնցիներր երբ ՎիԷն եր
թային, անպայման Տիգրանին պիտի այցելէին՛ եւ
վարպետ ր սիրով սեղան ր կբ Ճ.Ոխացնէր Հ Հքատ կր Երկար սւաբինեբէ ի վեր դրի առած եմ Տ տ<– ԵԼԵԿՏՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ Գինր 5.70էն 7.44/
բօնո յ Աշխար Հ ի արիւնոտ պատմութիւնը : ա– բո–
սիրէր Հին յուշեր պատմել, թէ ինշպէս 1904/1՛ լակն ութիւն չունիմ ըսելու , թէ անթերի գործ մ բն՝ պիտի բարձրանայ լառաջիկայ Հոկտեմբերէն
ձիւն - ձմրսՀւ, կր փոխադրէ ր մարդիկ եւ մթերք կսեալ :
դէպի Ա՛ասուն Հ էx Եւ ճիչդ ա յ ս նկատումով՝ կոչ կ^ուդզեմՏարօն– ԼԵՀԱԱՏԱՆԵ բարձրաստիճան՛ կղերականն ե -
Ոզբացեալր 82 տար ե կան էր եւ թաղուեցաւ ցի Հա յ րենա կիցնեբո՛ւս եւ Հ այ գրագէտներուն ( րէն գերապայծառ ՝Բազինսքի որ պատերազմի գա
*Լիէնի բլրակի դեբեղմ ււ/ևա տ ո ւն ր ւ Հանգիստ ո ս– ոՐաէսգԻ ինծի գրկեն՝ իրենց յ ո ւ շ / * ր Ը ) լուսանկար– գար ում էն/ ի վեր տնօրէն - խմբագիրն էր Վարշսք–
կորնեբուգ) սիրԾէի վարպետ , եւ. պուտ մը Գով ները) պատմական ուսումն աս ի բո ւթի ւններբ՝ Հե ւայի կաթոլիկ շաբաթաթերթին , ձերբակաչուե -
^ուր \,ոնոչի ազբիլբէն քու վառած սր^ո՚իդ X Հայ– թանոսական՝ եւ նախաքբ իտոնէական շրջաններո՛ւ ցաւ իբրեւ խռով արար; Ամբա սաանեալլլ , որ կը
ր ենակ իգԼ երգ ել ծանօ թներդ եր րեք պ իտ ի չմո ռ– մասին հ իմ կողմէ գրի առնուած՜ են՝ պատմուածք– պայքարէր բոլշեւիկեան կարգուսարքին՛ դէմ) նա
սան քու անձնուիրութիւնդ X ները) Հայրեն իքիս դէպքերն ու դէմքերբ* նկա - խապէս եղած է կրթական նախաբար ԼեՀաատա–
Ստէփսւ|0| Ալէքսա(ն|եաԹ րագրականներ՝ Տարօնի բարբառով) ՀԼատկի , Ծբ*– նի տարագիր կա՛ռա վար ր ւթեան՝ մէջ եւ երկրի՛ն ա–
նունդի , Ծառզարդարի , Բարեկենդանի , Փեսա– մ էն էն յարգք*լի, անվեՀեր դէմքեբէն մի% կ,ը Հա–
պատուի , Աղջիկտեսի , Հարսանիքի , Պարի , Պա մ արուիՀ
րերգի ) Առակներու) Հանելռւկնեբու,սրախօսու -• ԱԹԷՆ՝ԲԷՆկբ Հեռագրեն է ապստամլձներբ
Բ սԱո ւ աակաԱ խ\ք§ո սէ ե ե դ թիւններոԼ) Հայ Ազատագրական ըմբոստութիւն՝– ետ մղուեցան կատաղի կռիւներէ վերջx Զրոյցի մը
ներւու ) խմբա կան Հեբոսամ ա րտնե բու ) մ արտ ըն– Համաձայն մ առէ շալ $*իթօ սկսած է ա ր դե լափա -
չումնեբու, 1915 թուի Տարօնոյ ԱշխաբՀի Հերո կել անոնք որ սաՀմ անբ կնանցն ին X
ՏԱՍԸ ՀԱԶԱՐ ՓՌԱՊԱՆՆԵՐ ՀԱՑ սամարտի) ողջակիզումի եւ բնաջնջումի) կարելի
ԿԸ ԿԱԽԵՆ ԱՌԱՆՑ
եղած ճշգրիտ ի բ ա կանտ՚ւթ իւնն՛եր , որոնց մեծ մա
ԿՏՐՕՆԻ սին ա կան ատ ա ե ս եղեր եմ յ մ իշա Հեռու մնա լո վ
Բոլոր թերթերն ալ կլՀ խոստովանին թէ բան - չափազանց ո ւթիւննե րէ : Այս մէկ գարու պատմ ու
մոգովոլբդի 8ՈՒՇԱՏԵՏՐ
\ուո ր ա կան խլր տ ո ւմնեքբը 1չաճին օրէ օր - թէեւ թիւն ր՝ բոլոր Տարօնցիներոլ եւ Հայ
գո րս՜ ագո ւ լն երր Հ աղիւ քան ի մր մամ կր տե ւեն : Հարստութիւնն է • բո լորն՝ ալ Հարազատ մառան–
Համ ա յն ա վա ր օ ր կաններ ը անշուշտ աւելի կը խր~ գորգ են այս գործ ին անթերի կատաբմ ան եւ լոյս ՄԱՐՍԷՅԼ Հ. 3– Գ– «Վռամեան» ենթա–
տաց հեն դոյնեբը , քանի որ այս կառավարութիւնն բնծայմ ան՛ x<^[^րած եմ նաեւ Տարօն ի գա լա ո ա բա ր՛– կոմիտէի բնդՀ • մոգովը՝ այս կիրակի իրիկուն
ալ գո Հա ցում չի տար իրենց I Համ այն ավար կեդր • բառի բառերն՛ ո լ քերականաւ թիւնը : մամբ Տին՝) սովորական Հալաքատեղին՛ ;
Կոմիտէն յայտաբարտւթիւն մ էհ Հրատարակեց , ո– Տար օն ի վեր ին ՚ գաբ ո լ պատմ ութ ի՚֊նը պ իտ ի ՍԷՆ ՇԱՄՈՆ Հ – 8՛ Գ– «Վարուժան» կո–
րով կր պաՀանջէ ժողովրդավար միութեան կա ցոլացնէ նաեւ Տարօնի ժողովուրդի ցուցադրած միտէն ընդՀ . մ ո զովի կը Հրաւիրէ իր լՀեկերներբ)
ռավարութիւն մր X Այո առթիւ պարծանքով կր յի– աղգա յին ) յեղափոխական ո դո ր՝ո ւմնեբո ւն , քաղա այս ՛Շաբաթ (4 Աեպտ*՝) իրիկուն մամբ՝ Տին) 6 1*Ա6
շէ թէ մ ո ղովրգա կ ան՝ գան գո ււսհն ե ր ո լ ճնշումին քական ու տն՛տեսական պայքարն երուն ) լեղ ուա - ձշ 1ց 8ւ՚0ՏՏ6 : Դպրոցի սբաՀը 5
վրա յ յ տապալեցաւ Պ լո ւմ - Ա՛ առի– Ռէնօ– Հյում ան՝ կան՝ ու կր օն ա կան փառքերուն , կրթական ու մ ը– ԻԱԻԻ Հ • Ց • 9՛ • Զաւարետն կոմիտէն ըն՛դՀ .
կառավարութիւնը ։ Հ կարելի չէ կառավար ե լ , շա կ ո ւթայ ին վեր ածն ու թեան , մեծ Գո ւլո ւմ էն\ ա– ք/– ո զուի ի կր հրաւիրէ բոլոր րնկերներր այս շաբաթ
ինչպէս ըսաւ Ասրիս (ծ՝որէղ , վեց միլիոն Ֆրան ռաջ ու վերջ Հոգեկան ել ֆիզիքական՝ պատկեր՛ը իրիկուն ժամը 9ին, Խրիմ եան սրահին մէի
սացիներու ել Հսրան;սուՀինեբու դէմ որոնք Հա– մեբ Հայրենակիցներուն :
մ ա յն ա վա ր են կամ Համ այնավարներուն քուէ կաւ ԱՀ ա այս նպատակով գործի ձեռնարկած եմ
երրորդին
տան) այսինքն Ֆրանսացիներու մէկ եւ ուրախ եմ բսելոլ, ոբ անՀատաբաբ բազմաՀա–
դէմ » : զար էջերով բաւական արգասիք ձեռք բերած եմ ԳՊՐՈՑԱՍԷՐ ՏԻԿՆԱՆՑ ՎԱՐԺԱՐԱՆԸ (.ԼԻՍԷ)
Արիութեան կոչը ուղղուած է բոլորին) Հա բաբեխղճօրէն X ԱնՀատական միջոսսհրով /ա ս (Ցերեկօթիկ եւ գիշերօթիկ)
մա յն ա վա բ , ընկերվարական՝ , Հ անր ա պե տ ա կան , բազմ ա՛Հ ազաբ էջերո՛վ գր՚ո ւթիւննե րը տպագրել
Հայրենասէր ) ազատ մտածող կամ կաթոլիկ X տալու եւ Լոյս աշխաբՀ բերելու կարելիութիւն Կը բա ց ո լի յառաջփկայ Հո կտեմբերին՝՛ Տ
Հժ՜ոգովո ւրգէն՝ մեղմէ կախում ունի ա՛մէն բանֆ ; չուն իմ X Ա յս պա րտականռւթիւնբ կը ծանրանայ Արձանագրութեանց եւ մ անգամ ասն տեղեկու
Ամ ենօբեայ գործ ագո ւլնեբբ բողոքի ցւ,• յցեբ Ափիւռքի Հայրենա՛կիցներուս վզին՝ ւ թեանց Համար դիմել վաբմար$սն՛, կէսօրէ առաջ)
են եւ աղգաբաբութիւսն՚ե ր , ո րպէ սղի կառավա Պաշտօն վարած եմ) Աուշէն զատ) Բաղէշ ,
ԱգռՐդ* Պուղչօ ) քհտուան) Պշերիկ եւ 10 տաբի ալ
րութիւնը Հար կա գրոլի դո Հաց ո ւմ տալ ; մամը 10 12 եւ Հինգշաբթի ամբողջ օրը Հ
Բոլոր ա րՀ ե ս տ ա կց ա կան՝ Ա իութիւններն ալ ա– կարին X Խոշոր– գծերով գրի առած եմ յիշեալ վայ 1 81Ճ. <1ս Աօ^, 1տ քՀ&տօյ՛ (Տ. «է Օ.), 1*1. Ո&աշյ՛ 172
ռանձին բանաձեւեր մշտկած են՝, կառա՛վար ու– րեր ու դ էպքե բն ու դէմքերբ եւ մ ան բամա սնար ա բ Հաղորդակցութեա՛ն միչ\ոց • Ը§1ւՏՇ Ժտ Բ&Ոէա^Տ՛
թեան ներկայացնելու Համարէ Ա^ ոռձօռՐ՝Լ\ Ո՝Ր ^ԼԷ\ կարն ո յ տ եղա Հ ան ա թեան պատմութեան օրական առնել 146 թ ի ւ օթօպիւսլլ եւ իջնել Ր^ւ11օՈ տ/8օ1Տ I
սարքուին Աշխատանքի Ղ՚ա՝շնա կց ո ւթե.ան թելա– յո>1֊ձԾՐԲ , Կար՚նոյ դռնէն՝ մնչեւ Տէր Զ°րի դռները,
դբոլթեամբ ) միեւնոյն ատեն քաղաքական՝ Հան՛ ճշգրիտ պատկերներով եւ զուլումներով X Առան
գամանք ունին՝ եւ կը ձդտին՛ ապաՀովել Հ ամա յ - ձին գործ է նաեւ ալդ վայրեբ՛ու ասպետական
նավարնեբու մասնակցո լթիւնբ կառավարութեան X Հ այ մ ո զո վո ւբ գի պատմա գրութիւնը էԱփիւռքի մէջ ԼՈՅՍ ՏԵՍԱՒ
Դշ * օր Փարիզի ամ էն էն կա ր եւս ր դո բծ ագու ցրուած ա յգ վայրերու մո գովոլր գներն* ալ եթէ
լը տեղի ունեցաւ քերն ոյի Հաստատութեան մէջ X իրենց յուշեբբ եւ այլ ասա ցռւած քներ բ ինծի ԳԼՀՐ՜ Ա Լ Ե Կ Ո Ծ Ք1ւԱՐ
Ամ էն օր Հարիւրաւոր պատուիրակս ւթիւններ՛ կբ կեն) պիտի ջանամ իրենց օգնութեամբ լոյս ՚^ԼՀ՜ ԱբսւաշԷս Ա. 8ակոբեա|նւի
ներկայանան վար չա կան իշխան ու թե անց , իրռ՚"ռ խաբՀ բերե լ ատոնց պատ մութ ի լեն՝ ալ X կեան՛քիս
պաՀանջնեբբ ներկայացնելու Համար : վերջալոյսին մէջ 1լ ՝ապրիմ, կքած 83 տարիներու Յառալաբան՝ ՀՐԱՆԳ ԲԱԼՈՒԵԱՆ
Եւ աՀ ա ւ ա ս ի կ նոր տագնապ մը , որ ,բմբոս - ծան՛ր բեռան նեբքե լ : Ա ակտ յն ուրախ եմ ըսելու յ ԳԻՆ 300 –ՖՐԱՆ*
աո ւթեան Հանդամ անք ունի ) ին չպէս կը բացա ո՛ր տակաւին ձեռքս գրիչ կբ բոնէ , սուր է միտքս , Գիմել Փարիզի մէշ^ Հայ գրատուններոլն ,
տրեն տեդակտն թեր թերը : յ ի շո գո ւթի ւնս ել ա չքերուս լո յս բ X Մ ար սի լիոյ մէչ՝ 1\/1տ6. Ւ1&§օթ19.ո, 1 աշ <1ս ՚Ուշձէւշ
Արեւմ տեան 3)Ր ան սա յի 14 նաՀանգնեբուն մէչ Հասցէս՝ Հալէպ , Մ է յտան , /» • $՝ աղամաս յ քսւոյատ եւ Ծ երիկեան գրատուն ։
տ ա ս բ Հ աղար վա սալ աննե բ բա ցէ ի բաց կ *ան տ ե– թիւ 138, Ահ^ՑԻ Օշական քաՀանտ ւ Աայբեան X
սեն– պաբենաւորմ ան նա խարտ բութիւն ը , ազատ - Տ * 9՛* Կը խնդբուի Հայ մամոլլէն արտատպել
օրէն Նախելով Հացը X Բո լորն ալ կը գանգատին՝ թէ այս կոչը ։
զզուած են՝ կտրօն մոգվելով) որոնք այլեւս ալ Լ– Կ՚ՈրՋՈԻԻՆ
էորդ են X Մ իեւնո յն ատեն կր սպառնան փակել բո—
լոր փուռեր ը ) եթէ կառավարութիւնը Հ ետ ա պոն՛– Ւրենց տան մէջ կարող հայ տիկինն՛եր ՔօՈՈՇ–
ղումնեբ կատարէ % "էր թէ կացութիւնը «փափուկ է» : Ուրեմն լուրք էտո6/ տան մր համար։ Գիմել 1\/1ւ;. ^1օսաճւ&ո, 18
րնե–
Այս շաբմումը) որ՝ արագօրէն ծաւալած էբ ՀՀ՚քքեր ունի լաւատես յայտարարութիւններ 1^ս6 ճտ 1՚Ըօհւգսւ61, Րտոտ. 1\16էա Տէ. Օտուտ :
Պ րբթան յբի եւ Նորմ անտիոյ մէջ , կը սպառնա ք լու ։
Հասն իլ մինչեւ կեդր . Ֆբանսա , մեծ մ տաՀ ոգու– Անդլեւսաքսան աղբիլրներ՝ ալ կր Հաստատեն
թիւն պատճառելով պարենաւորմանվարչոլթեան : թէ կացութիւձնր աւելի նպաստաւոր է այմմ, թէ
Փռապանները կ՚ըսեն թէ այս տարուան Հունձ դրամական խնդիր ր պիտի կարգադրուի , դիւրա ածււԻՈք՝ Կ՚ՕԻձՈԻԻ
քը երկու անգամ աւելի է) Հետեւաբար աւելորդ ցնելով Պ եր լին ի պաշարման՝ բարձումը X
է շարունակել րամն ե չափ ի գրութիւն ը X Ա իւս Ուրիշ նպաստաւոր պարագայ մը , Ա՚արտ Ամերիկեան Հպազ^երու (եծՏշ) վրայ գործ <բ–
կողմէ ) գիտել կուտան թէ աՀ ագին քանակու– 2,0էն ի վեր առաջին անդամ ՐԷԼաէով յ Պե բլինի դաշ նոդ առ՚ե ւտ բա կան տուն մը զանագան գո րծերու
թե ամբ կեղծ կտրոններ կբ հ՜ա խո լին , ել գիւ բաւ նակից Հրամանատաբութեան մէջ իրարու պիտի Համար գործաւոր եւ դո բծաւորո ւՀ ի կ\ուդէ տ 9"/՛՜*
Հաց կը ճարուի* ուրեմն առատ են աէԻլՐՐ –ռլ Հանգիպին չորս զինուորական կառավարիչները , մել 0– ՆԻԿՈղՈՍԵԱՆի 25 Շօատ աօհ^ճ ^էէօո ,
<*ացը ։ զօրավարն եր ՝Բլէյ , ՝Բէօնիկ , Րապբրթսըն եւ մա– Լ>՚օո - 1^օոօհՅէ, 2 թիւՀ ան րա կառքին վերջխն կ ա–
Ղ/երք ին՝ նա խա բարու թ ի ւն ը ազատ
ա բ ձակ ե ց ռէշալ Ա ոքս լովսքի ՝.կ՝՝բսու ի թէ իրենց տեսակցու– յարան ը X
էնա բ է Լ ու առ ի փռապաններ ու բն ՛կ երակ ցու թեան թեէնէն կախում ունի Աոսկուայի խօսակցութեանց
նախագաՀբ) վար գնելով անցագիրը X Ամբաս վերաբերեալ ղեկո յցին վերջնական խմբագրու -
տանեալը խիստ Հարցաքննութեան ենթաբկուե - թիւնը ;
ցաԼ) Հացի ազատ վաճառման՝ առթիւ Հ Զօր • ՚Բէօնիկի օգնականը , որ Մոկուա կր գտ
ՊեղիՕի տսպԱապբ պիտի քու ծա ի՛ նուէր , Պերլին գնաց օդանաւով, մասնակցելու ԵՒ ՊԱՏՐԱՍՏ ՀԱԳՈՒՍՏ ԾԻՆՈՎՆԵՐ
Համար խորՀրղակցութեանց։ իրա՛զեկներ կր Հա Մէկ անդամ այցելել կը բաւէ տեւական յա
ւաստեն թէ շատ կարեւոր փաստաթուղթեր կը ճախորդ Ը1ԼաԼո*֊է Դիմելով դերձակներու Հայ -
Ա ո ս կուայ ի ա ե ս ա կց ո ւթ ի ւն՚է եր էն ի վեր առ ա— տանի շորս Հրամանատարներուն։ Խօսակցութիւն– թայթի՚չ՝ Ա. ՀԱՄ Ա Լ Ե Ա Ն Ի
՚ն՚երր պիտի եւ թէ
ջ/՚ն անգամ ԸԼլալով ) պատասխանատու դէմք Մ՛ոսկուայի շարունակողին թէ Պերլինի 68, &Ա6 Ի13էաւա16 , ա ^ ա շ 161.։ 0օ1եշՈ 33-22
մը , Ֆրանսայի նոր վարչապետը Հ 9*^» օր ԱգԳ* մէչ1 յ
մա զովին առ^եւ յա յտարտրեց թէ Հ.խօսակցու– Պիաի գտնէք կերպաս , աստառ) թելա) կարի
թ իւձւն ե ր ը զգալի յ առաջդ ի մ ո ւթեան մբ յանգած դերձան ) կոճակ , ուսնոց Լէփոլէթ) եւն* , եւն* յ
ՕՐԻՆԱԿԱՆ ԵՒ ՇԱՏ ՄԱՏԶԵԼԻ ԳԻՆԵՐՈՎ
են) մեղմացնելու Համար միջազգային կացոլ - ՋԵԽՈՍԼՈՎԱ-ԲԻՈ8 նախագաՀր, Պենէշ, ոլշա -
օր եւ բմիշկնե– Ապսպրանքներ կ՚րնգունինք ՇՕռԱՇ 1 ՚ 6 տ ե օ Ա ք Տ 6 ա 6 Ո է
թիւնը » : թափ վիճակ մը ունէր երեքշաբթի
ք* բրել արտաքին նա խարտբ,բ Հ րամարեաք րր ամէն՛ յոյս կորսնցուցաՆ էին I
գաՀլիճին) Պ՛ Հյուման քաջատեգեակ է միջազգա ՊԷՅՐՈՒԹԷՆ կը Հեռագրեն թէ կառավարս լ ֊
յին անցուդարձին է Ասկէ առաջ) երբ տեսակս ու - թիւձն՚ր օրինագիծ մր մշակած է, պարտաւորիք 1տբհտ6Ո6 Օ ա Ճ Շ Օ Ր ա Լ 17 Տսշ 0*աւ6տաշ - (13)
թիլններ ս*եղի կ՛՛ունենային Աոէսթովի Հետ ( զինուորութիւձն Հաստատելու համար :
Fonds A.R.A.M
յէ ու. մայր եղած Է Տիգրանակերտ ե՛լայ լն տեզեբ ։ ԿՈՋ ՏԱՐՕՆՑԻՆԵՐՈՒՆ ԵՒ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒՆ ՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈԴ.ՈՎ
Ասոր համար բոլոր Տարօնցիներր երբ ՎիԷն եր
թային, անպայման Տիգրանին պիտի այցելէին՛ եւ
վարպետ ր սիրով սեղան ր կբ Ճ.Ոխացնէր Հ Հքատ կր Երկար սւաբինեբէ ի վեր դրի առած եմ Տ տ<– ԵԼԵԿՏՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ Գինր 5.70էն 7.44/
բօնո յ Աշխար Հ ի արիւնոտ պատմութիւնը : ա– բո–
սիրէր Հին յուշեր պատմել, թէ ինշպէս 1904/1՛ լակն ութիւն չունիմ ըսելու , թէ անթերի գործ մ բն՝ պիտի բարձրանայ լառաջիկայ Հոկտեմբերէն
ձիւն - ձմրսՀւ, կր փոխադրէ ր մարդիկ եւ մթերք կսեալ :
դէպի Ա՛ասուն Հ էx Եւ ճիչդ ա յ ս նկատումով՝ կոչ կ^ուդզեմՏարօն– ԼԵՀԱԱՏԱՆԵ բարձրաստիճան՛ կղերականն ե -
Ոզբացեալր 82 տար ե կան էր եւ թաղուեցաւ ցի Հա յ րենա կիցնեբո՛ւս եւ Հ այ գրագէտներուն ( րէն գերապայծառ ՝Բազինսքի որ պատերազմի գա
*Լիէնի բլրակի դեբեղմ ււ/ևա տ ո ւն ր ւ Հանգիստ ո ս– ոՐաէսգԻ ինծի գրկեն՝ իրենց յ ո ւ շ / * ր Ը ) լուսանկար– գար ում էն/ ի վեր տնօրէն - խմբագիրն էր Վարշսք–
կորնեբուգ) սիրԾէի վարպետ , եւ. պուտ մը Գով ները) պատմական ուսումն աս ի բո ւթի ւններբ՝ Հե ւայի կաթոլիկ շաբաթաթերթին , ձերբակաչուե -
^ուր \,ոնոչի ազբիլբէն քու վառած սր^ո՚իդ X Հայ– թանոսական՝ եւ նախաքբ իտոնէական շրջաններո՛ւ ցաւ իբրեւ խռով արար; Ամբա սաանեալլլ , որ կը
ր ենակ իգԼ երգ ել ծանօ թներդ եր րեք պ իտ ի չմո ռ– մասին հ իմ կողմէ գրի առնուած՜ են՝ պատմուածք– պայքարէր բոլշեւիկեան կարգուսարքին՛ դէմ) նա
սան քու անձնուիրութիւնդ X ները) Հայրեն իքիս դէպքերն ու դէմքերբ* նկա - խապէս եղած է կրթական նախաբար ԼեՀաատա–
Ստէփսւ|0| Ալէքսա(ն|եաԹ րագրականներ՝ Տարօնի բարբառով) ՀԼատկի , Ծբ*– նի տարագիր կա՛ռա վար ր ւթեան՝ մէջ եւ երկրի՛ն ա–
նունդի , Ծառզարդարի , Բարեկենդանի , Փեսա– մ էն էն յարգք*լի, անվեՀեր դէմքեբէն մի% կ,ը Հա–
պատուի , Աղջիկտեսի , Հարսանիքի , Պարի , Պա մ արուիՀ
րերգի ) Առակներու) Հանելռւկնեբու,սրախօսու -• ԱԹԷՆ՝ԲԷՆկբ Հեռագրեն է ապստամլձներբ
Բ սԱո ւ աակաԱ խ\ք§ո սէ ե ե դ թիւններոԼ) Հայ Ազատագրական ըմբոստութիւն՝– ետ մղուեցան կատաղի կռիւներէ վերջx Զրոյցի մը
ներւու ) խմբա կան Հեբոսամ ա րտնե բու ) մ արտ ըն– Համաձայն մ առէ շալ $*իթօ սկսած է ա ր դե լափա -
չումնեբու, 1915 թուի Տարօնոյ ԱշխաբՀի Հերո կել անոնք որ սաՀմ անբ կնանցն ին X
ՏԱՍԸ ՀԱԶԱՐ ՓՌԱՊԱՆՆԵՐ ՀԱՑ սամարտի) ողջակիզումի եւ բնաջնջումի) կարելի
ԿԸ ԿԱԽԵՆ ԱՌԱՆՑ
եղած ճշգրիտ ի բ ա կանտ՚ւթ իւնն՛եր , որոնց մեծ մա
ԿՏՐՕՆԻ սին ա կան ատ ա ե ս եղեր եմ յ մ իշա Հեռու մնա լո վ
Բոլոր թերթերն ալ կլՀ խոստովանին թէ բան - չափազանց ո ւթիւննե րէ : Այս մէկ գարու պատմ ու
մոգովոլբդի 8ՈՒՇԱՏԵՏՐ
\ուո ր ա կան խլր տ ո ւմնեքբը 1չաճին օրէ օր - թէեւ թիւն ր՝ բոլոր Տարօնցիներոլ եւ Հայ
գո րս՜ ագո ւ լն երր Հ աղիւ քան ի մր մամ կր տե ւեն : Հարստութիւնն է • բո լորն՝ ալ Հարազատ մառան–
Համ ա յն ա վա ր օ ր կաններ ը անշուշտ աւելի կը խր~ գորգ են այս գործ ին անթերի կատաբմ ան եւ լոյս ՄԱՐՍԷՅԼ Հ. 3– Գ– «Վռամեան» ենթա–
տաց հեն դոյնեբը , քանի որ այս կառավարութիւնն բնծայմ ան՛ x<^[^րած եմ նաեւ Տարօն ի գա լա ո ա բա ր՛– կոմիտէի բնդՀ • մոգովը՝ այս կիրակի իրիկուն
ալ գո Հա ցում չի տար իրենց I Համ այն ավար կեդր • բառի բառերն՛ ո լ քերականաւ թիւնը : մամբ Տին՝) սովորական Հալաքատեղին՛ ;
Կոմիտէն յայտաբարտւթիւն մ էհ Հրատարակեց , ո– Տար օն ի վեր ին ՚ գաբ ո լ պատմ ութ ի՚֊նը պ իտ ի ՍԷՆ ՇԱՄՈՆ Հ – 8՛ Գ– «Վարուժան» կո–
րով կր պաՀանջէ ժողովրդավար միութեան կա ցոլացնէ նաեւ Տարօնի ժողովուրդի ցուցադրած միտէն ընդՀ . մ ո զովի կը Հրաւիրէ իր լՀեկերներբ)
ռավարութիւն մր X Այո առթիւ պարծանքով կր յի– աղգա յին ) յեղափոխական ո դո ր՝ո ւմնեբո ւն , քաղա այս ՛Շաբաթ (4 Աեպտ*՝) իրիկուն մամբ՝ Տին) 6 1*Ա6
շէ թէ մ ո ղովրգա կ ան՝ գան գո ււսհն ե ր ո լ ճնշումին քական ու տն՛տեսական պայքարն երուն ) լեղ ուա - ձշ 1ց 8ւ՚0ՏՏ6 : Դպրոցի սբաՀը 5
վրա յ յ տապալեցաւ Պ լո ւմ - Ա՛ առի– Ռէնօ– Հյում ան՝ կան՝ ու կր օն ա կան փառքերուն , կրթական ու մ ը– ԻԱԻԻ Հ • Ց • 9՛ • Զաւարետն կոմիտէն ըն՛դՀ .
կառավարութիւնը ։ Հ կարելի չէ կառավար ե լ , շա կ ո ւթայ ին վեր ածն ու թեան , մեծ Գո ւլո ւմ էն\ ա– ք/– ո զուի ի կր հրաւիրէ բոլոր րնկերներր այս շաբաթ
ինչպէս ըսաւ Ասրիս (ծ՝որէղ , վեց միլիոն Ֆրան ռաջ ու վերջ Հոգեկան ել ֆիզիքական՝ պատկեր՛ը իրիկուն ժամը 9ին, Խրիմ եան սրահին մէի
սացիներու ել Հսրան;սուՀինեբու դէմ որոնք Հա– մեբ Հայրենակիցներուն :
մ ա յն ա վա ր են կամ Համ այնավարներուն քուէ կաւ ԱՀ ա այս նպատակով գործի ձեռնարկած եմ
երրորդին
տան) այսինքն Ֆրանսացիներու մէկ եւ ուրախ եմ բսելոլ, ոբ անՀատաբաբ բազմաՀա–
դէմ » : զար էջերով բաւական արգասիք ձեռք բերած եմ ԳՊՐՈՑԱՍԷՐ ՏԻԿՆԱՆՑ ՎԱՐԺԱՐԱՆԸ (.ԼԻՍԷ)
Արիութեան կոչը ուղղուած է բոլորին) Հա բաբեխղճօրէն X ԱնՀատական միջոսսհրով /ա ս (Ցերեկօթիկ եւ գիշերօթիկ)
մա յն ա վա բ , ընկերվարական՝ , Հ անր ա պե տ ա կան , բազմ ա՛Հ ազաբ էջերո՛վ գր՚ո ւթիւննե րը տպագրել
Հայրենասէր ) ազատ մտածող կամ կաթոլիկ X տալու եւ Լոյս աշխաբՀ բերելու կարելիութիւն Կը բա ց ո լի յառաջփկայ Հո կտեմբերին՝՛ Տ
Հժ՜ոգովո ւրգէն՝ մեղմէ կախում ունի ա՛մէն բանֆ ; չուն իմ X Ա յս պա րտականռւթիւնբ կը ծանրանայ Արձանագրութեանց եւ մ անգամ ասն տեղեկու
Ամ ենօբեայ գործ ագո ւլնեբբ բողոքի ցւ,• յցեբ Ափիւռքի Հայրենա՛կիցներուս վզին՝ ւ թեանց Համար դիմել վաբմար$սն՛, կէսօրէ առաջ)
են եւ աղգաբաբութիւսն՚ե ր , ո րպէ սղի կառավա Պաշտօն վարած եմ) Աուշէն զատ) Բաղէշ ,
ԱգռՐդ* Պուղչօ ) քհտուան) Պշերիկ եւ 10 տաբի ալ
րութիւնը Հար կա գրոլի դո Հաց ո ւմ տալ ; մամը 10 12 եւ Հինգշաբթի ամբողջ օրը Հ
Բոլոր ա րՀ ե ս տ ա կց ա կան՝ Ա իութիւններն ալ ա– կարին X Խոշոր– գծերով գրի առած եմ յիշեալ վայ 1 81Ճ. <1ս Աօ^, 1տ քՀ&տօյ՛ (Տ. «է Օ.), 1*1. Ո&աշյ՛ 172
ռանձին բանաձեւեր մշտկած են՝, կառա՛վար ու– րեր ու դ էպքե բն ու դէմքերբ եւ մ ան բամա սնար ա բ Հաղորդակցութեա՛ն միչ\ոց • Ը§1ւՏՇ Ժտ Բ&Ոէա^Տ՛
թեան ներկայացնելու Համարէ Ա^ ոռձօռՐ՝Լ\ Ո՝Ր ^ԼԷ\ կարն ո յ տ եղա Հ ան ա թեան պատմութեան օրական առնել 146 թ ի ւ օթօպիւսլլ եւ իջնել Ր^ւ11օՈ տ/8օ1Տ I
սարքուին Աշխատանքի Ղ՚ա՝շնա կց ո ւթե.ան թելա– յո>1֊ձԾՐԲ , Կար՚նոյ դռնէն՝ մնչեւ Տէր Զ°րի դռները,
դբոլթեամբ ) միեւնոյն ատեն քաղաքական՝ Հան՛ ճշգրիտ պատկերներով եւ զուլումներով X Առան
գամանք ունին՝ եւ կը ձդտին՛ ապաՀովել Հ ամա յ - ձին գործ է նաեւ ալդ վայրեբ՛ու ասպետական
նավարնեբու մասնակցո լթիւնբ կառավարութեան X Հ այ մ ո զո վո ւբ գի պատմա գրութիւնը էԱփիւռքի մէջ ԼՈՅՍ ՏԵՍԱՒ
Դշ * օր Փարիզի ամ էն էն կա ր եւս ր դո բծ ագու ցրուած ա յգ վայրերու մո գովոլր գներն* ալ եթէ
լը տեղի ունեցաւ քերն ոյի Հաստատութեան մէջ X իրենց յուշեբբ եւ այլ ասա ցռւած քներ բ ինծի ԳԼՀՐ՜ Ա Լ Ե Կ Ո Ծ Ք1ւԱՐ
Ամ էն օր Հարիւրաւոր պատուիրակս ւթիւններ՛ կբ կեն) պիտի ջանամ իրենց օգնութեամբ լոյս ՚^ԼՀ՜ ԱբսւաշԷս Ա. 8ակոբեա|նւի
ներկայանան վար չա կան իշխան ու թե անց , իրռ՚"ռ խաբՀ բերե լ ատոնց պատ մութ ի լեն՝ ալ X կեան՛քիս
պաՀանջնեբբ ներկայացնելու Համար : վերջալոյսին մէջ 1լ ՝ապրիմ, կքած 83 տարիներու Յառալաբան՝ ՀՐԱՆԳ ԲԱԼՈՒԵԱՆ
Եւ աՀ ա ւ ա ս ի կ նոր տագնապ մը , որ ,բմբոս - ծան՛ր բեռան նեբքե լ : Ա ակտ յն ուրախ եմ ըսելու յ ԳԻՆ 300 –ՖՐԱՆ*
աո ւթեան Հանդամ անք ունի ) ին չպէս կը բացա ո՛ր տակաւին ձեռքս գրիչ կբ բոնէ , սուր է միտքս , Գիմել Փարիզի մէշ^ Հայ գրատուններոլն ,
տրեն տեդակտն թեր թերը : յ ի շո գո ւթի ւնս ել ա չքերուս լո յս բ X Մ ար սի լիոյ մէչ՝ 1\/1տ6. Ւ1&§օթ19.ո, 1 աշ <1ս ՚Ուշձէւշ
Արեւմ տեան 3)Ր ան սա յի 14 նաՀանգնեբուն մէչ Հասցէս՝ Հալէպ , Մ է յտան , /» • $՝ աղամաս յ քսւոյատ եւ Ծ երիկեան գրատուն ։
տ ա ս բ Հ աղար վա սալ աննե բ բա ցէ ի բաց կ *ան տ ե– թիւ 138, Ահ^ՑԻ Օշական քաՀանտ ւ Աայբեան X
սեն– պաբենաւորմ ան նա խարտ բութիւն ը , ազատ - Տ * 9՛* Կը խնդբուի Հայ մամոլլէն արտատպել
օրէն Նախելով Հացը X Բո լորն ալ կը գանգատին՝ թէ այս կոչը ։
զզուած են՝ կտրօն մոգվելով) որոնք այլեւս ալ Լ– Կ՚ՈրՋՈԻԻՆ
էորդ են X Մ իեւնո յն ատեն կր սպառնան փակել բո—
լոր փուռեր ը ) եթէ կառավարութիւնը Հ ետ ա պոն՛– Ւրենց տան մէջ կարող հայ տիկինն՛եր ՔօՈՈՇ–
ղումնեբ կատարէ % "էր թէ կացութիւնը «փափուկ է» : Ուրեմն լուրք էտո6/ տան մր համար։ Գիմել 1\/1ւ;. ^1օսաճւ&ո, 18
րնե–
Այս շաբմումը) որ՝ արագօրէն ծաւալած էբ ՀՀ՚քքեր ունի լաւատես յայտարարութիւններ 1^ս6 ճտ 1՚Ըօհւգսւ61, Րտոտ. 1\16էա Տէ. Օտուտ :
Պ րբթան յբի եւ Նորմ անտիոյ մէջ , կը սպառնա ք լու ։
Հասն իլ մինչեւ կեդր . Ֆբանսա , մեծ մ տաՀ ոգու– Անդլեւսաքսան աղբիլրներ՝ ալ կր Հաստատեն
թիւն պատճառելով պարենաւորմանվարչոլթեան : թէ կացութիւձնր աւելի նպաստաւոր է այմմ, թէ
Փռապանները կ՚ըսեն թէ այս տարուան Հունձ դրամական խնդիր ր պիտի կարգադրուի , դիւրա ածււԻՈք՝ Կ՚ՕԻձՈԻԻ
քը երկու անգամ աւելի է) Հետեւաբար աւելորդ ցնելով Պ եր լին ի պաշարման՝ բարձումը X
է շարունակել րամն ե չափ ի գրութիւն ը X Ա իւս Ուրիշ նպաստաւոր պարագայ մը , Ա՚արտ Ամերիկեան Հպազ^երու (եծՏշ) վրայ գործ <բ–
կողմէ ) գիտել կուտան թէ աՀ ագին քանակու– 2,0էն ի վեր առաջին անդամ ՐԷԼաէով յ Պե բլինի դաշ նոդ առ՚ե ւտ բա կան տուն մը զանագան գո րծերու
թե ամբ կեղծ կտրոններ կբ հ՜ա խո լին , ել գիւ բաւ նակից Հրամանատաբութեան մէջ իրարու պիտի Համար գործաւոր եւ դո բծաւորո ւՀ ի կ\ուդէ տ 9"/՛՜*
Հաց կը ճարուի* ուրեմն առատ են աէԻլՐՐ –ռլ Հանգիպին չորս զինուորական կառավարիչները , մել 0– ՆԻԿՈղՈՍԵԱՆի 25 Շօատ աօհ^ճ ^էէօո ,
<*ացը ։ զօրավարն եր ՝Բլէյ , ՝Բէօնիկ , Րապբրթսըն եւ մա– Լ>՚օո - 1^օոօհՅէ, 2 թիւՀ ան րա կառքին վերջխն կ ա–
Ղ/երք ին՝ նա խա բարու թ ի ւն ը ազատ
ա բ ձակ ե ց ռէշալ Ա ոքս լովսքի ՝.կ՝՝բսու ի թէ իրենց տեսակցու– յարան ը X
էնա բ է Լ ու առ ի փռապաններ ու բն ՛կ երակ ցու թեան թեէնէն կախում ունի Աոսկուայի խօսակցութեանց
նախագաՀբ) վար գնելով անցագիրը X Ամբաս վերաբերեալ ղեկո յցին վերջնական խմբագրու -
տանեալը խիստ Հարցաքննութեան ենթաբկուե - թիւնը ;
ցաԼ) Հացի ազատ վաճառման՝ առթիւ Հ Զօր • ՚Բէօնիկի օգնականը , որ Մոկուա կր գտ
ՊեղիՕի տսպԱապբ պիտի քու ծա ի՛ նուէր , Պերլին գնաց օդանաւով, մասնակցելու ԵՒ ՊԱՏՐԱՍՏ ՀԱԳՈՒՍՏ ԾԻՆՈՎՆԵՐ
Համար խորՀրղակցութեանց։ իրա՛զեկներ կր Հա Մէկ անդամ այցելել կը բաւէ տեւական յա
ւաստեն թէ շատ կարեւոր փաստաթուղթեր կը ճախորդ Ը1ԼաԼո*֊է Դիմելով դերձակներու Հայ -
Ա ո ս կուայ ի ա ե ս ա կց ո ւթ ի ւն՚է եր էն ի վեր առ ա— տանի շորս Հրամանատարներուն։ Խօսակցութիւն– թայթի՚չ՝ Ա. ՀԱՄ Ա Լ Ե Ա Ն Ի
՚ն՚երր պիտի եւ թէ
ջ/՚ն անգամ ԸԼլալով ) պատասխանատու դէմք Մ՛ոսկուայի շարունակողին թէ Պերլինի 68, &Ա6 Ի13էաւա16 , ա ^ ա շ 161.։ 0օ1եշՈ 33-22
մը , Ֆրանսայի նոր վարչապետը Հ 9*^» օր ԱգԳ* մէչ1 յ
մա զովին առ^եւ յա յտարտրեց թէ Հ.խօսակցու– Պիաի գտնէք կերպաս , աստառ) թելա) կարի
թ իւձւն ե ր ը զգալի յ առաջդ ի մ ո ւթեան մբ յանգած դերձան ) կոճակ , ուսնոց Լէփոլէթ) եւն* , եւն* յ
ՕՐԻՆԱԿԱՆ ԵՒ ՇԱՏ ՄԱՏԶԵԼԻ ԳԻՆԵՐՈՎ
են) մեղմացնելու Համար միջազգային կացոլ - ՋԵԽՈՍԼՈՎԱ-ԲԻՈ8 նախագաՀր, Պենէշ, ոլշա -
օր եւ բմիշկնե– Ապսպրանքներ կ՚րնգունինք ՇՕռԱՇ 1 ՚ 6 տ ե օ Ա ք Տ 6 ա 6 Ո է
թիւնը » : թափ վիճակ մը ունէր երեքշաբթի
ք* բրել արտաքին նա խարտբ,բ Հ րամարեաք րր ամէն՛ յոյս կորսնցուցաՆ էին I
գաՀլիճին) Պ՛ Հյուման քաջատեգեակ է միջազգա ՊԷՅՐՈՒԹԷՆ կը Հեռագրեն թէ կառավարս լ ֊
յին անցուդարձին է Ասկէ առաջ) երբ տեսակս ու - թիւձն՚ր օրինագիծ մր մշակած է, պարտաւորիք 1տբհտ6Ո6 Օ ա Ճ Շ Օ Ր ա Լ 17 Տսշ 0*աւ6տաշ - (13)
թիլններ ս*եղի կ՛՛ունենային Աոէսթովի Հետ ( զինուորութիւձն Հաստատելու համար :
Fonds A.R.A.M