Page 203 - ARM_19-1948_03

ԵՐԲ ՇԷՆ ԷՐ ՄԵՐ ԳԻՒԴ.Ը ՊՈԻՏ՚Մ ԾԻԾԱ՚Լ ԻթթիՀատականներուն ։ Երկս֊՛– ^ Է ^ ղ Է բամնուե–

ՀապապետցուԱ լով^ Արեւելեանը դիմած է Արեւմտեան՝ Գաշնակ֊

ցութեան ։ Արեւմտեանը Աբեւելեանին .. .

չ՛հիմած Է քհուսիոյ Տարին։ ՏէնիկինԷնւ Գեր–

մանֆերուն։ Անգլիոյ եւ Ամերիկայի մեծազօր կա–

կուսակցութեան մը ծրագիրը ձեռք ռավարութիլննեբուն՝ ։ &Ճ. բոլորէն մերժուած՝» :

Մ էամ իա կայ, միամիտ ալ, բայց Միրան ենց ^Բ՝ոՀ/՚0Է Թերե ւս ալ գիմ ած՜ է Կր՚ոէնլաաայի , Հօթեն—

Մ անուկին չափ միամիտ, քիչ կըլ գտնուէր մեք ձգել եւ դնել գրպանս , իմ քաղաքական — ազգային թացինռրու , Հապէշներու , Ալպանացիներու ,

գիւղը ։ ուղղութիւնս ճշդելու մտաՀոգո ւթեամ բ : Փաքիսաանի եւ ուրիշներու ալ՛ • • Ի՜նչ տարօրի­

Ուսում առած աղայ էք Մանուկը, Ա՚էն ՝Բ՝ Զէղոքոլթիւնը անգոյն վփճակ մը։ Անկախու­ նակ կուսակցութի՛ւն՛ ։ Փոխանակ Հայկ՛ ՛հատ Հե­

եօթը տւսրիէն աւարտած հ Սաղմոսէն ալ գոց Հա– թիւնն ալ դժուա՛րին , յոգնե ցուց ի չ եւ լպր՛ծուն՝ * * • տապնդելու, աղգաՀաւաքման գործով ղբաղելու,

մ արն եր գիտէր արդէն հ Մտմտալու վրայ էի, երբ ձեռքս անցաւ մեր ելեր է բոլոր ազգերը եւ պետոլթի՚լնները իրեն

Ջէնն անսպառ, Հասակ ու գէմք՝ շէնք—շնորՀք, կուսակցութիւներէն մէկուն « Ապառնի ի շաբա­ շարքերուն մէթ անդամագրելու։ Այս բանին՛ խել–

բփպէկ ոաքոփ երբ ժամը քարոզ կը կարգար՝ թօր եակը * քըս էգօրեց , իտէալիս յարմար բան՝ չերերաց ։ Հա­

Հ արսնցու աղֆիկ ունեցողներուն ի՚֊ոերը կլՀ Հա– ֊Հ քիտմկավար կուսակցութիւնը Հրապարակ յս լ Հետ կապ չունի ըսելով անցնելո՛ւ վըայ էի »

լէին» եկա՛ծ է թրքաՀայ ազատագրական Հարցը Հետա­

Մեր տ իրա ցուն ունէր չունէր պառաւ մայր մր պնդելո՛ւ Համար՝ Թուբքիոյ մէք եւ թուրք կառա­ « Հայ Տեղ՛ Դաշնակցութեան Հայաթին^ գո՚ր–

Չունէր, պառաւն ալ իր այծը ունէր եւ այդքան ։ վարութեան կողմէ իբրեւ Հ Հ ^ \ ^ \ վաւերացուած է Նոլնէոլթեան գէմ պայքարող՛ ՚ պարբեր՛ութիւ­
. •ա յս կ ո լա ա կց ո ւթի ւն ը
Ամրան տաքին , մին է պառաւ Աարօն տան իրր *ի * նը՛ կարգաց ի՝ արիւնս գլո՛ւխս խուժե ց եւ պատոլ–

նստած՝՝ քարմանով մազ կր մանէր , Մանուկին Իմ ուզածս է, րսի ։ Ես ալ իբրեւ քհրքաՀայ Հանը բացի օգ առն՛ելու Համար։

քիթր*. չպա վերեր ր կ՚երկարէր ։մ՝ամ։.՝յնակ 1լանց– Հայկական ՛հատի երկրպագո՛ւ մրն եմ ։ Եւ– մանա­ Վա՜յ։ Վա՜՜յ՛, Հայաչդնչ՝ Հայ կուսակցու­

նիե ւ անգամ մա Այէա^Լ ե ր պո ւ թե ան օրր ւանդ թուրք կառավարութիւնն ալ վաւերացուցած թի՜ւն. .. Հէո".

ժամէն է՝ ^Հայկական ՛հատը Հետապնդելու^ նպատակը : Թուրքին Հետ միանալ։ Տարին Հետ ընկերա­

տուն գա ր ձ ած ատեն՝՛ Մ անո՛ւկը գարուն նոր ի^ած « Ըլլաէ Հայրենիքին՝ Հետ։ Հետապնդել ազգա­ նալ։ Գերմանին՝ Հաճոյանալ։ Անգլելսաքսոնի Հետ

՛ուլի ա է ս ցատկրտելովդ մօրը քով կը վաղէ ՚ ՚ ՛ յին դատը Հայրենիքի Համեմատութեամբ յ> Ա՛Լ՜ թեւակցիլ Հայ թնդելու,Հայը երկրիս եբեսէն սրբեք

Հոփալա , մամա Հոփփա : գաՀ ա ւաքման աշխատանքին լծուիլ • » »^ : տալո^լ Համար՛՛ ՚ ՚

= Հո փլա Մ անսւկս , ի^նչ կայ : Ի՛նչ ազգային նպատակ ; ճիշդ իմ սրտէս կը Անըմբռնելի բան, ակն՛ոցներս աղւոր մը շփե–

Մ արիկ , ^ ս վար գա պե ա տըլլիմ , վար գա– խօսի։ ՋՀասկցայ թէեւ ^Հայրենիքի Համեմատու­ լէ ետքը կրկին կարդացի ՚

պետ տըլլիմ, Հոփփա : թեան՛բ՝% պա ր բե բո ւ թիւնը , սա կա յն , ըսի , թերեւս Այո՛ , « Հ ա յ 6եզ՛ Դաշնակցութիւնը՝ Հա֊

= ՀՀՍ/"՛ նէ ղ՝(լԱի» , Է՚ոկԷ գիժարն ըլ կայ, տպագրական սխալ մը կամ շատ - շատ , դիւանա– յաշդն^ քաղաքականութիւն վարած է ։ Արեւմտ–

կը պատասխանէ բարի մամիկը : դիտական նրբութիւն մըն ԷՀ ներկա յ Հայաստանի եան՝ Հայաստան ի ամայացումը՝ գործադրել տր­

Որոշում, վճիռ տրուած՜ էր այեւս > Բայց այգ խո րՀ րդային կառավարութիւնը անուշելու Հա– ուած՜ է թուրք ԻթթիՀատ ականներուն • ՚ •» :

տարին մինակ Մանուկը չէր որ միտքը փոխած մ ար . » . Այս բոլոր՛ը, յստակ ակնոցով Հատիկ ֊Հատիկ

էր։ ՛հիւղի ն\որարոյս՝ էշ մը ա բծ՜ել չգիտցող լա­ Որոշում ս տալու վրա յ էի Ո՝ամ կավ ար ըլլա­ կարդա լէ զկնի՝ նախանձը բռնկեցաւ մէի ։ Մէկ

կոտներն ալ աշխրքէն Հրաժարած՜՝ ամէն մէկը իր լու , երբ րնթերց ում ս շարունակելով Հասայ տեղ կողմ գրի կուսակցականանալոլ որոշումս։

միաքը գրած՜ էր վարդապետ ըլլալ I Եթ՜է արգիլ֊ .մը ուր դէմս կանգնեցաւ Հ* Տ* ՛հացակցութիւն Ըսի ։ Ո՜վ բախտաւոր՝ Թուրք՛ ի՜նչ երջանիկ

ուաւծ ձԸլլաԲ 1 աղշԴկներն ալ կը փափաքէին : անունը : ազգ ես ։ Կէս գիշերուան մ ութին գուբս կուգաս ,

Ուրկէ ո՞ւր տ Վ^ա*յ ըսի , –ուրիշ կուսակցութիւն մրն ալ աՀա : արեւը կը ծ՜ագի ճամբռլգ վրայ ։

՚Բաղքի ճամիով շատ փորձանք եկած՜ էր մեր Տեսնենք ասոր նպատակը ինչ է ։ Գործած ոճիրներդ , Հայկական վարդերուդ

գիւղը , ոտքին մէկը կոտրած՜ ակռապլիկ պառաւի « ՚հաշնակցութիւն՚ը Հ ր ա պար ա կ ի քած է բո լո՛– արատը կը սրբուի, կը մաքրուի ճակտէդ ել կը

պէս ՝ Բայց՝ աս անկ պատիժ - պատուՀաս տես­ րին րգանցքը քաշելու իրեն Հետ միանալու Հրաւէր խարանուի Հայուն ճակտին՝ Հայերո՛ւ կողմէ ։

նուած֊ չէր մինչեւ մեր օրերը : Սակայն կարծվեմ վանելու Համար » • Խնդա՜ , Տաճի՛կ , պորտդ վեր նետելէն ՚ ՚ ՚

թէ այս ցուցանքը պատասխանատու չունէր, ինք­ «.Գիմած է Մակեդոնացիներուն : ՛հիմած է Կ՛ ՊԵՏՈՒՏ

նաբոյս էր , տեղական՛ ապրանքէ Եւ Հար բերան­

ները միայն կը մեղադրէին ն՛որեկ Առաջնորդը ո–

րուն՝ տեսքէն՝ գիւղ մը գիւղով գին՛ովցած՛՝ ՛ու այգ

բաբի մարգիկը բան՛ գործ ձգած–, իրենց բոպիկ գիւղի կարգացւոր փորը կուշտ մեր զուարճամի–
նեբկելէ
ոտքի տեսակ , տեսակ փուշերը Հանելն իսկ մոռ­ ը.ււայԻ իր մ°բը ՛՞եղ * աը՝ այդ ցուցանակին ձողը ամէն գոյնով
է= ալ մա­
նալով զայն կը բամբասէին։ ինչո^ւ, որովՀետեւ Հո փա լա , մարիկ, Հոփփա, վերք, տուած էր Մ ան ո լկէն ձեռքը , Հետն ։

ան՛ Մանուկխն ձայնը գնաՀատելով թեըագրեր էր Հոփալա Մանկուկ, ի^նչ կայ, նաւանդ՝՝ վարդապետ ՐԱաէՈԼ գաղտնիքը

Վարդապետ ըլլալ։ Մե^ղք է, Հողագոր՛ծ՜ մըն ալ Վ^արդըպեա աըլլիմ, Հոփփա , Ման\ուկին զաւեշտը երկար չտեւեց ։ Զէր կր­

պակաս թող ըլլայ , բանող շատ : ~ Տըլլիս նէ կ^ըլլիս * Հոփփալա» քեզմէ աղէ- նար աեւե լ ։ *հիւղացին անանկ միօրինա կութի ւն -

Վայ, վայ* ՛Լայ սա բերանները, նախընտրելի Կ/1 " V վայ յ ներ չի սիրեր։ Ամէն օբ $Հատիկ չըլլար , շաքար

է օրն՝ ի բուն ձ՜ո՛ւթ ծամեն , քան՝ մեր պատուական Ու Մանու կը կեցած տեղը ա ք կը կոխեր, ձախ Րլլայ միշտ չուտուիր , միշտ երգողը սոխակ ԸԱայ

Հայր Աոլրբին միսը \ոլտե\ն։ Բան մըն էր ըսաւ հ.ԼՀ ոատհէV » Ւ^ԼՔԼՀ "*/՚տՔ\Ը վարդապետ էր ։ Աա­ վիզը կր Քաշէ 1 Արդէն՝ քիէ մնացեր էր, Մանուկին

գնաց ։ Գնա՛ց ։ Աակայն իրմէն՝ Մանուկը յիշատակ կայն՝ ո^վ կրնար գուշակել թէ՝ այս ամէնուն մէք խեղճ մարը ցախծառի մը պէս անպտուղ պիտի

մնաց ։ սատանա յին մ ատը կար է մեռնէր, եթէ՝ դրա*քին*երը օգնութեան չՀասնէին

Միւս աղոց Հայրերը գորգիս ՛իւրեանց պաղ շ\ւ՝ւ– Արդարեւ, գիլղի բանպառակներէն մին օր ատենին , բայց ոչ թէ իրեն, այլ վար գա պ ետ ց՚ւ՚ւ

րը խոթեցին Հանեցին մինչեւ որ թուխս նստող մը կր կանչէ Ման\ոլկը, ամ բողք օր մը կալ կամնեք տ ղուն՛ է

Հալերուն պէս պաղեցան ։ Ի՛՛նչ պիտի ըլլար գիւ­ տալէ վերք՝ կը խոստանա յ զայն՛ վարդապետ ձեռ­ *հիշեր մր Միբանեն՚ց տանիքէն աղաղակ մը փր­
տուն Հ եուադ ի րը
ղին վիճակը , եթէ բոլոր Հալերը փուճ Հաւկիթ–՛ նադրել։ Այլեւս Աանուկին խելապատիկթե մէք կը թաւ ու գի ւղը ա բ թնցո-ւ ց ։ Տ ունէ թըք՛

ներ առած՜ նստէին ։ Բայց տիրացու Ա՚անուկր Հայր բազմի ծալապատիկ նպատակ մը, ել այդ նպա­ կը զարնէր թ ը ՚ ք թր՚ք, թըքը

չունէր եւ անո՛ր խեղճ պառաւ մարիկին կար ո ղու­ տակով ՝ք*աք Նազարին դրօշակին՝ պէս Հատ մըն ալ Միբանենց Մանուկին բանը բուր՛դ էր , ու­
րանը կը փրթէր Հասնելով
թի ւնէն վեր էր պաղ թուրը զարնելը ։ ինք կր պարզէ, միայն թէ վրան գրուա՛ծ* «.Կե՛ր Ակսյի կապած յ եթէ վարպետ մա՛րդիկ

Ու Մանուկը Հոփփալան • ամէն տեղ կը չա­ ա՛րբ, եւ ուրախ լեր՛» տարբեր բնաբս^ե՚ովյէ • ու կապը չկտրէին ;

րուն ակէր , Հոգ չէ թէ պատասխանողը ուրիշներ Ղ*ետինր չմտնես կատակաբան Ակօ , առանց

պատճառի չէր ^Հոփալա մարիկ Հ ոփփանյչ •

ՈՀ յ աննման Հրեշտակ , անարատ Հոգի , ան­ Ակօն ինքն ալ կը պնդէր թէ՝ թերմաշով վյպօ–

« 8Ա/ԻԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (89) բիծ էակ, կը մբմնքէր ան եւ կր շարունակէբ դի՛*– գապետ Հրյ լար ; Ո*– ձար՛ով կապելով պզտիկ մա–

աել Արծրունեաց օրիորդին դէմքի նուրբ գծա­ նուկի կէսէն՝ վստաՀեցուցած է թէ իյսաէէ *էերք

առօք - փառօք վարդապետ պիտի՝ ըէէա է Մ անուկը,

գրութիւնը : այն ատեն միայն իրական վարդապետ կ՚բ/յայ ։

սա ԵՐԿԱԹ Տ անկարծ Հեղին է դա դրեց ո ւց ընթերցումը եւ Հոփալա , Մանուկ , Հոփփա .

(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) նայեցաւ Գէորգ իշխանկին հ ~ Զ Է ) հ\Է 1 զոպաբ զոպայ (հ^ՏՕթշ) է Անթեր–
մ աշ չմնաս , միամիա Մ անուկ , մ ան\ուկիդ արիւնը
իշխանը սարսռաց ։ պիտի մ անէիր յ

՚^անփ՝ մը վա յրկեան՝ լուռ կեցաւ Հե զխն էն՝ •

ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԱՍ կարծես դեռ կը մտածէ բ սրբազան խօսքերունվը– Մեր գիլղր միամիտ շատ կար, բայց Միր***~~
նենց Մ անուկին չափ միամիտ վարդապետ ցու ոչ
բայ, ապա դիմելով ^հէորգ իշխանին , ձեռքը անոր ոք կար ;

ժէ. երկարեց եւ ըսաւ*

ԹիկնապտՀը չՀ աս կցաւ անոր միտքը, բայց — ԱՀ) €հէոըգ իշխան*, բարով ես եկեր ։ հՈՍՐքԻՀ ՎՇՏՈՒՆԻ

չՀ ամար ձա կեցաւ Հարցնել • միա յն շատ զարմա– ՚հէոբգ իշխան ծ՛ունկի եկաւ ո\ւ Համբուրեց ա–

ցաւ ար իշխան՛ը սովորականին՝ պէս պալատ էէ*թ ն՛որ ձեռքը ։
ցուց
երթար , թէեւ անոր դռն՛՛երը գիշեր ցերեկ բաց էին\ Ւ^նչ լուր ունիս Մարտիրոս Հօրմէն, Հար– բարերի յ
1լ աղօթէ ձեզի
Հեզինէն : Թշուա^ռ. • • չեմ կարծեր ։ Ձեր կեանքը ,

իր աո քել ; • Մ արտ իր ո ս Հայրը ողք է եւ իշխան, ամէնաեբքանիկ կեանքն է ,քան ի որ ազգին

Ա տան իքեւանատոլն * շուտով քնացան թիկ - Համաբ \ կը ծառայէք :

նապաՀներր , ՛իսկ *հէո)ԲԳ իշխան չկրցաւ վ&անալ։ ֊ - Շատ ապրի ան, ըսաւ Հեղինէ եւ գէրքԱ Վերքին խ՚օսքեբը սիրտ տուին *հէռրգ իշխա­

Երբ լուսցաւ, սրտատրոփ դիմեց պալատ , ուր գոցելով ոտքի ելաւ, տ նին , որ առանց տատանում ի ծնարադրեց օրի՛որ­

կ՝ապրէ բ Հեղինէն ։ Մ արտ ի բոս Հօր կողմ է ագատ– ՚ ՚հու֊ք կ՚աճապարէիք ներս երթալ, օրիորդ , դին առք ել ոլ րսաւ •

Հուելէ ետք, այժմ բոլորովին առողք էր ան։ բայց ես բան մը ունէի յայտնելու ձեզի , ըսաւ ®Վ՚ԷՈՐԳ» թշուառ է այդ կեանքը , քանի որ

Նստած էր Հեղինէն պալատ ի պարտէզին կա­ ^հէորգ իշխանը կար մր ե լով ։ • առանց ձեզի "ձինչ կ*արժէ ան։ Ես կը սիրեմ

նաչ խոտերուն՝ վրայ* ձեռքր ունէր գիրք մր, զոր ՜հ^ն՚ք բան , յայտնեցէք, ես պատրաստ եմ ձեզ • • • է

ուշադրութեամբ կր կարգար , երբ ներս մտաւ ամէն բան– լսելու, լաւ թէ վատ։ Այժմ իմ սիրտս Հեղինէն լուռ կեցաւ, բայց սրտին արագ բա­

*հէորգ իշխանը եւ առանց խանգարելու անոր ըն­ ամէն բանի կը դիմանայ։ Արդէն վարժոլած եմ բախումը ցոյց կո ւ տայ , թէ ինչ յուղում արթն–

թերցումը, կանգ առաւ քիչ մը անդին։ ամէն՛ վիշտ տանելու յ ցուցած էին Հոն՝ ^հէորգ իշխանին խօսքեբը ։

Հեղինէի կարդացածը սուրբ գիրք էր՛ այգ Եթէ ի^ոյէ կու֊տաք Գուք լուռ էք, կ՚արՀամարՀէք զիս ••• :

սլաՀուն գոյութիւն չունէին անոր Համար մար– Ըսէք • բայց ինչո^ւ կը դողաք, ի՛՞նչ սոս– Հեղինէի դէմքը շառագունեցաւ • բայց Լոէ֊՝~

դիկն֊ ու աշխաբՀը • ամ բո զքովին տարուած էր հ^Լէ ԼոլՐ "ւՀնիք Հաղորդելու ինձ ՝՝ է տ ով զսպեց ինքզինք, խեղդեց Հոգիին՝ վրդովումը

աստուածային բարձր ու վսեմ գաղափարներով։ Աոսկալի ոչինչ չկայ, օ՛րիորդ , ՛ինչ որ կյու­ եւ բռնելով իշխանին ձեռքը՝ վեր բաբձրացուց

Կը նայէր Գէոբգ իշխանը Հեղինէին ու չէր կշտա­ ղեմ յայտնել ձեզ, իմ թշուառ կեանքիս կը վե– ղայն ։

նար անոր աննմսյն դէմքը դիտեքով ։ ՀԱԳԲԱ8 աՎԱԶԵԱՆՀ

Fonds A.R.A.M