Page 195 - ARM_19-1948_03
P. 195
ԾԱՄՈՒԷ բանանէ գրողները^ մասնակցութեամբ նաեւ &- ՆԱՄԱԿ եՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ
գ է սլա ո ս է կարգ մը գրողներուն։ Աակայն Հրաւէր՛ը
կբ վերաբերէ նոյթւ ատեն Իբաքէ եւ Պարսկաստան ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԵԱՆ ՄԸ ԱՌԹԻՒ
ՀԱՒԱՏ* ԵՒ ԶՈՀՈղՈՒԹԻՒՆ նէ՛: Հ)ն արա լ ո բու թէ ւն կը ս ա եգհ\ո ւ է® այգ չորթան
ներէն ալ հէւրեր ունենալու հ ԷԼմէն\ էն է կախուաօ՝
Ինչպէս հաղպլդսւծ՛ էինք, Սոնյփոյ ես Լի*– V ա ատ գրողներու, պայմ աններէն՛ եւ է գործ՝ ԽՄԲ* ՀհԳերմանահայ Տարագէբեերէ կեգբ .
րաւնտաԹի գյաղնէերոՆ Միութ֊եան ճաս\սգււ)Լմարը դնելէք ճէգէ% :
տեղի պիտի ունեցայ Սեպտ« 18–20ին, ա». ա յ ժ մ Գործագէբ կոմիտէն-ֆ (Շթութկարտ) Ցուլիս 27
հրալիրյյլով միայն Միջին Արեւելքի ըսողները։
կար եւ որը ^ 5/եր կա յ պարադաներ ո ւն աակ , ոք թուակիր յայտարաբութ-իւխ մը գրկած՝ է^ Հբսր–
0|Էյրա,ԼլՅ–ի շարտթ֊օրեակը 9 «Ազդակ» , այս
աււթ՚իւ. հետեւեալ խոբհրդածւււլ^իւյննեբր կ՚ընէ թէ թուական՝ կշէռն ՛է , այլ Համագումարէ ղաղա– տարակութեան խնդրանքով : Տեղի անձկութեան
վերոյիշեալ իորագրին, աակ (6 0<1^՝ստ–)—-
փարթն կենդանի պահ սլանումբ ։ Զկա յ որեւէ ար պատճառաւ , կ*ամփոփենք էական մասը :
գելք որ է վերջոյ չխորտակուէ կամքերու գրոՀէն Տ ա յաարա ր ո ւթիմևը կ^ըսէ թէ «Զարթօ՛նք»
առթել ; կը բաւէ յւր\ մ աքեր ու եւ Հոդէներու **՚Է2 Հանդէսին մէ^ «քանիսս լոյս տեսան ՝ անուանաը–
արմատանայ Ափէւռքէ Հայ դր/ւղները նոյն) մտա– կումներովգ անվա՛յել որակումներով ու ՚ԼԼՀՀ1՜՛
« ԱրաասաՀմանի մէշ Հայ ՚քչփքլոյթի պահ– . ՛Հ ռգութէւննեբուն Հ " * ֊ ; / 7 ^ Համախմբելու անՀ բա– պաբտութի/յեն՛եր լեցրին յթգոլա>օ^ներ» եւ դատա
պաքեյււմն– ու գրականութեան, նադոլում\ը ղոՀո - ժեշտռւթէւնը ; կան ատեան մը դատապարտեց թերթին իւմբա–
ո ութ եան դոբն մըն Է առաւելաբար ։ Ըւ այդ ճամ– գիր՚ներէն ^9** ԱաՀառունոլ այպա՚ւ. ելի ելոյթը »,
բուն փրայ » Ղ՝ագութահայ Գրողներու Հա՛մագոս - Որախութեամբ մէայն ^"՚Ր^ԼՒ է արձանս^*֊ բայց թէ ան ել թէ խմբագրութիւնը «չբարեՀաճե–
մարին Էր ագորնումն աչ., եր կար ատեւ ճ Էգերու եւ Գրել է ,որ\ մէկ տարուան րծ. թացքէն , ա յգ Համ՛ս՜՛ ցան՝ Հրատարակել դատարանի վճիռը» :
զոՀաղութ Է ւններ,ո ւ կը կարօտի ։ ղումը սեփականութէւնը գա ր ճա՛հ՜ է ս յ ր գ է ս ^ ռ Ր Այս ընթացքը պատճառ դարձաք– ԸԷԼ1"Լո 11 Գա~
խանգարման »,
Սո ւր ի ոյ եւ Լ էրան ա՛ն ի Ղ*ր ողներ ո ւ Մ է" ւթիւն ը գրոգէւերու 2ախ2ախէչ մենամաս՛ն՛ութ՛եան եւ մտա ռութի « միասնականութեան–
խոր ա պէս գի աակ այս ճշմարտութեան՛՝ քայլ առ ւորական շր շան ա կէներ ո ւն ։ Բ՛ոլոր ա՝ն\ոնց ^ որոնք « ԳերմանւսՀայ Ազգ * \0որՀուրգը , իր Ցուլիս
քայլ կը մօտենայ նրադբուան գեղեցիկ նպատա—է գադութէ գաղութ պլպլաս ող մ եր գրական վաս 25ի 5րգ ՛նստաշրջանէ ըՀնթացքէն՝ , Ազգ* Գորձէա՛–
կին՝: Առածէն վճռական քայլը առնուեցաւ անցան տակէն , արեւմ տահ ա յ լեզուէ ուռճասման եւ դիր՝ Կոմէտէէ. առապար կով եւ պատգամ աւոբ Պ•
տաբի , մեր զոյգ գաղութներու դբողնեբունէ ընգՀ • մշակ ութայ էն մ՜ա ռանգնե ր ո լ անէս աթար զա րգսբ– Պ * Լա զա ր եան ի պատճառաբանեալ պա Հանքո՛վ ք
ւ/ /ւ գո վո վ յ ՛որմէ բխեց ալ յատուկ վաբ չո ւթե ամր եւ ց ումէն տագնաաան՚քը կ^ասլ ր էն՝ ; քննեց քՕորՀուրգէ պատգամաւոր Պ* *հբիդոր Սա–
գորն ո ւն էութեամբ, ուղեգինով ձեւ ու մարմին Աշէձձ ո լ ձախ է ն ար ձակ ու ահ ք էն ախնդէ ր Հ ա ռո ւնէո ւ նկատմամբ արօ՝ար<հ՜ո ւահ՝ Հարցը եւ
ստացան միութիւն մը։ Երկրորդ վճռական քայլը պոռչտուքնե՞րը* Ւն չ փոյթ*. Աէշտ ալ եղած են Հաստատեց *
պէտէ Հանդէսանայ անկասկած «Ա՝Է2էն Արեւելքէ ու սլէտէ ըլլանւ էրենց խէղճը վաճառքի Հանահ՜ ա) Որ ^ՐէգոՐ ՍաՀա/Նունին , որպէս մէկը
Հայ Գրողներու Համագումարը՝» , ^թորա՛յէ մէ^։ ստրկամէտներ։ Ա%\ոնք պաշտօն ունէն փ,ողաՀաբե–> « Զարթօնք » պարբերաթերթի խմբագիրներից ,
Այս առթէւ ^ վարչութեան մա՛մսւլէն յանձնան չու այն էնչ որ գուրսէՀն կը պարտագրուէ ել ու մերժած է էր պարբերաթերթի մէ^ Հրատաակել
զեկո յոր ցնորքներ չէ սնուցաներ ։ Համ ագում ար էն րանալու էրենս սեփական Հ ոգէ էն Հետ նաեւ աղ– իր մաս՚էՀն եւ *5 • էՏոսրով ՚ԼթերսէսեաՀևի գէս կատա*~
կոՐ,էզր "(է"1 է կազմեն դարձեալ Աուրէո յ եւ Լէ~ գային գանձարանէն Հարազատ արմ-էքները »; րահ՝ իր Հրապարակային ան ո լան ար կութ եան ց առ–
թէւ իր էսկ Հաւանութեամբ կազմ ո ւա՛հ՜ դատական՝
ատեան՛ի Տ ունիս 18 թո՛ւակիր վճռագիրը, ՛որի մէք
յստակ որոշում կար ա յդ մ ասին եւ ս՛բանով ար՜
կոյտերը գէաելկ , կը քալէինք դարձեալ, երր ա– « Յառածէն ; կարօտցա՚Ն եմ, Աստուածդ սիրես ՀամարՀահ՜ է եւ դատական ատեանին եւ նրա մ է–
կանչէս րնկալ. անունս կան՛չող Հա յ՝ո՝ւ ձայն՛ մը , բոլորն ալ ձգէ • • • ֆոցով Աղդ* հ)ոբՀուրդի գործադէլ^ էշխան\ութեան
՚"՛*՛ կրկնուեցաւ երկու երւեք ան՛գամ ։<ձԶօրութեանգ Կը սպառնա ր օթօիս Հինգ ան՛իւներուն՝ °ԳւՀ Հ եզէնակութէւնը , ո ր բո լո բովէն անՀ աշտ է
՛է՛" յ՛ "լա՛ւ » Տէր, այս ամայի վայրերուն մէ^, ա 4 " պարպել, եթէ չտայի։ Լիուլի գոՀացնելէ ՚իեր^, էր պատգամաւորէ Հանգամանքին Հետ *
Հսկայ ապառաժ քարերուն տա՞կ աչ Հայորգէ մը Նափոլէոնի ճամբան բռնելով Հասանք Աիստրօն : բ ) Ոբ Պ* էհբէդո.ը ԱաՀառունէն) ժ՜ողովէ ըն -
պւսՀաձ ՛ես; կեցայ, երիտասարդ մը կը վազէր Երկա՛ր է պատմութիւն ը ,թէ քաղաքնւերուն ել թէ, թա ցք էն եւ կե ցո ւահ՜քր բա ց ատ րելո ւ Համա ր էրեն
գ է պ ր կառքս ։ Արեւի ակնոցներս վար առի՛ եւ "ւյգ պատմական՛ ճամբո՚ւն : Նափոլէոնի ն՛ժոյգին՝ տրուած պատեՀութեամբ , փոխանակ առարկայ–
նման իմ կառքս ալ գլուիւը "Յ^լով Հպարտօրէն՛ կր օրէն մօտենալու իր դէմ յարուցուահ՛ այս մեղա–՛
ճս/ևչցայ % 0՛ սէրելիս , Տ • , դուն ե՞ս , ի՞նչ կ՚ը մագՀլցէր բարձունքներէն՝ բարձունք ; դրանքին գ վք՚րաւոբիձ եւ աններելի բառերով ա–
նես Հոս, է՚°՝նէ գորձ՝ ուձեիս. ո՞ւր եկեր գտեր ես ԱՀա եկանք 0ւ§Ո6 : Ուրեմն բաւական նարգեց պատգամ ա ւո ր ա կան ձողովը , մէնչե ւ ան
այս, մայրաքաղաքը։ բ= Ոչ, "էրելիս , կր սխա մօտե– գամ «անբարեբախտ-ութիւն» եւ «անպատւութիւն»
լիս, Հոս մայրաքաղաք չէ,ոչ ի"կ գիւղաքաղաք , ռա՛հ՝ ՚ենօ արեւան՚իսա մ ա յ ր ա քա գա քէն ; Ա* մամ որակելով իր ներկայութիւնը Ագգ * •• Խ՚ոբՀուրդի
"՚յլ 7 10 ս/Լաւոր գիւղ մը։ գագար ; Վ^եր^էն Հանգրոլ,ս/ն\ն էր : քւրէկո՝ւան մա՛– մէշ. եւ
մը 7էն. զյաղթականդ կերպով մտանք արեւէն հ՜ո– գ) Որ ի լրումն այս բոլորի ն՛ա ինքնագլուխ
առՀասարակ
Այ" > քարերու մայրաքաղաք։ 9\Ը– ՚՛ *1*էս ։ Ամէն բաձ կարգէն էր , հ-առերը յարգաբ–՛ թոգեց մ՜ոգովը եւ Հեռասաւ սրա՚ՀԷ՚ռ յ իր հ՛այ–
, թէ իրեն՝
•Մէկ երկու ժամ մեզ Հիլրասիրեց իր սչանգո– ո ւ ահ , գեա էնն\ե ր՚էՀ մաքր ո լա՚հ՝ , ^"Վչքէ Է\Ր՝ երեկոյ֊՛ իր ա\%աբգական կեցուա՚հ-քր Հասցնեչով այս ժողո
Լ աե Հձքհուաչէթ՚&ը Հ ագա՚ձ՜ , կյլ փայլէդ–, իբւրեւ. մր— բայող աստիճանին՛ եւ յայտարար ելով
կ,թ, սբաՀը. .- * .Տ ատ,ե..էՕ, ձա%ձր^ց^>Ւ , զով տեղ ցակէւյ ա՛ր եւթն , էս կ զեփիւռ մը մ եղմ օրէն կօ - Համար «պատիւ կը Համարէ Հեռանալ
կը աինտռէր , իսկ մենք զովէն ձանձրացահ , Հէով րօրէր Նառերը : ճերմակ ձեռնոոաէ յ սեւ ու ճեր՛ վի–)» :
՛ու արել կր վէնտռէինք։ Երկու ժամ՚ո՚ւան մեր իօ– մակ գաւաղանաԼ , ոստիկան մը կեսահ՝ յ ո*֊ռ*լակի
սակցուէԳիւնը կը դառն՛ար Հայկական կեան՛քին ինձ-ի կ^ըսէվէՀ Այս կողմ Էն անցէք) ւ^ա^ռ^ ,I)^օա6- Ժոզովը որոշես անարժան Հռչակել Պ • Գրի
շՈԼ՚Ր՝^շ՛ Տասը օրէ ի վեր Հ՛ոս է, նորութիւն մը ՈՁ.ձշ ձշՏ ճո§1աՏ^ պողոտայէն ; գոր ՍաՀառունթն որպէս Ազգ. հորՀուրգի պատ
չո՛ւնի, քանի մը Հին թ՛երթեր ու քանւի. մը Հատ ք>1՝ՕՈ16Ո&€16 ՃՈՈ6Ո16ՈՈ6"Հ մը անցանք գամաւոր եւ վերցնելով նրա վրայից այգ Հանգա
գացինք մանքը, արտաքսել նրան խորՀ՚ուրդից »:
գրքեր : Օրաթերթերս լ ,ու սլար սլե րա թե ր թե րո ւ մին\շեւ Հչօճտւք բնակավայրս Լմետաքսի մայ
րաւ ա կան ճոիյ պաշարով մր ճամբա՛յ ելած՜ ըլլա րաքաղաք) % Վեբագարձիս կը գրեմ տպաւորու–
լով, տուի քանի մը Հատ։ ԶգոՀացալ , ՀլՅառա^իս
րոլոր թիլերը կ՝ուզէր : թէւններս ու Հայկական կեանքը : Մ - ԶԳՕՆ ԵԳԻՊՏՈԱԻ կառավարութիւնը ազղարարեո
Խմբագրականները եւ «Աշոտ Երկաթեր օտար թղթակիցներուն՛ թէ անոնք որ «կը խեղա
քաղաքակա
թիւրեն լուրերը, իրենց տէրերուն Հեռասոլին
պիտի կարդամ, Հազիւ տասը ՛օր կ՚ըն՛է \ոբ Հոս եմ, ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ ՄԱՏԻՏՈՎ ՁԵՌԱԳԻՐՆԵՐ Ջ7.Ր- նութեան ծառայելու Համար», պէտէ
:
բայց կսւրՆես թէ տասը ամիս է որ բաժն՛ուած՛ եմ ^ծ* : ԳՐԵԼ ՄԷԿ ԷՋԻ ՎՐԱ6 երկրէն տ
ՑԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (87) *ք*աղացիր ^ որդեակ իմ * Հեռու քեզմէ յու յանկարհ չքացաւ, թողլով Աշոտ Երկաթը յուսա–
տ րամադրու թե ան մէ^ :
սահատութիւնը ; կեանքը տան շան քներ՛՛ ո ւ ո լ փոր Հատ եւ թախհ՜ոտ
ձանքէ բով մըն է * .որուն մէշէն կ՝՝անցնի մ արդ– Արեւելե ան Հորէղոնը շառանգունան էր եւ
կութիւնը % Ա ի մ ոռնար *էնչ որ պիտի րսեմ քեղի , լսյսը կամաց կամաց կը բացուէր ; Աշոտ Երկաթ
116(18 ԵՐԿԱԹ թոդ չկոտրէ քու երկաթէ կամքդ։ ՛հուն Հալանե– ոտքի ելաւ , մարմինը կար ձ ես Հարգո ւաձ֊ ըլլար*,
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ցէր Արաբները ^ առէր անոնցմէ խմ վրէմս ել ես էսկ դլոլխ\Ր սաստիկ նանրացան էր ։ Հթարժում մը
Հ անգէս տ եմ ; ըրաւ կարնես թմրութիւնը վանելու Համար \ի.րմէ •
ք՝այց սէրտս կը մորմոքէ , երբ կը տես\նեմ ոբ յետոյ Հրաւիրեց իր թիկնապահները ձի. նստիլ եւ
ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԱԱ Հա յաս տան բ քարուքանդ կ\րլյա յ նոյն ի կ Հայեր ու սլանալ առա^ է
ձեռքով * նախանձէ ու փառասէրութենէ կոլրա - Այս դէաքերէն ամիս մը վռ\Րլ\) Աշոտ Երկաթ
ԺԶ՛ ցան՜՝ անոնք չեն տ ե սնե ր էր ա>նց լաւո ւ թէւնը եւ ,
Զարմանալի բան* • • գորշ յ մթին ամպե բուն՝ աշխատելով ոչնչացնել քեզ 1 էըԾ"^ է"^( կորստեան բուէն կը վերադառնար ^ահաւոր գունդի մը գլու
մէ^ այդ վայրկեանին՛ երեւցաւ աղօտ լոյս մը* Ա— ճամբան* կբ հարթեն՝ ։ Աշոտ , ԳԳռլ–չաց<էբ , որդեակ ի՛ ըն անցան * իր պա րտո ւ թե ան վյր ԷՀ՜ը լունելո լ
Հոտ ցնցո ւե ցաւ , ս իրտը ս կ սաւ աը ա գ արա գ բա՛ էմ ^աւելէ վատթար փորձանվքներ կը մօտենան քե համար ։ ք*այց քաղաքի պարիսպներուն առ^եւ ^
բախել» խելագարի նման կը նայէր Հ եռուն եբեւ– ղէ * ՚որ^ոգայթնեբ կը լա՛րսլ էն կեան՛քէդ դէմ , եւ Գօշելով Տովհ ան\նէս կ ա թո ղի կո ս ի թախանձանք–
ցող լոյսին հ եւ կը սպասէբ էր Հօրը ստ՛ուերին։ հարազատն՛երդ կը պաւորաստուէն էրենց ձեռքերը ներուն, թողուց Աշոտ սպա բա պետը եւ իր զօրքե
Կարօտ էր անոր խր՛ախուսանքներուն, յ շաղախել քու արեանդ մէ^։ րով քաշուեցաւ Ո՚֊աիք*. ուր սալսաամբան էր ք)ւ–
ւո էացող վրայ իր կողմ է վերակացու կարգուան
Կը տենէր , թէ ինչպէս այդ աղօտ լո յս ը կա Ո՚Հ , սոսկալէ ոճրագործութիւնէ մռնչեց Մ ովսէսը *
մաց կամաց վար ^է^էր* $՜է ինէպէս ամպերը կը Աշոտ Երկաթ։ Ըսէ ք ՀայՐ է"*) "^էթէ ռ ս արմանի® Ուտէքէ մ ԷՀ Եըկաթ մեն շարդ տուաւ ապըս–
քսուէին՛ մօտակայ բլՈԼբէ գագաթին եւ Հոն կը եմ ատոր* միթէ ես վառտ եմ եւ ս/ն՚ա^րգ \ոբ իմ տամբ Ա^ովսէսէ զէնոլորներուն , սպաննուեցաւ
յառաջացնէին անորոշ բոց մը; Անթարթ հարազատներ իսկ ինՆի դէմ կը զին՛ուին այսպէս : նաեւ ֆնքը Մովսէսը Հ Ապա Աշոտ շտապեց վե
* անշարժ Ոչ* լսէ ՚ ք՝արի է քու փափաքդ* Հայր ես րադառնալ Տէրակ , Մովսէսէ տեղ վերակացու
աչքերով Աշոտ Երկաթ կը նայէր այդ բոցին , որ գուն ժողովուրդին) բայց նենգաւորւ լեզուները կարգելով Ամրամ ս/նուն ուժեղ մարդ մը^ որ իր
ՀետզՀետէ կը մօտենար իրեն եւ մարդկային կեր թոյն կը պատրատեն քեզի Համար։ ԶգՈէ֊Լացիբ ա– ուժին համ ար 8 էէկ կր ^"^"՚-էվ1՛ ։
պարանքի ձեւ կը ստանար ։ մէն բան՛է) փոթ՛ո՛րէկը կը մօտենայ քեղէ , ըսաւ
Այնցան՛ քանի մը տանջալից վայբկեաններ * Ա— Սմբատ արքան եւ անգէն՛ դարձուց երեսը, որպէս
շոտ Երկաթ տեսաւ որ առնելը կեցահ֊ է իյւ նահա զէ որդէն չտեսնէ էր արցունքները : Ապա դանդաղ Չարաբաստիկ կոտորանէն անցան էր քանի մը
ամիս ւ
՛տակ Հայբբ , թախիծով լի աչքերը փբ վբայ դաբ– քայլերով Հեռացաւ :
ձո լցան՛: Զ.է***ք ո լ ՎՐ,ԱյՀէ ՚^՚է^ կո ր սա ահ էր ան յ Բայց հ Հայր էմ , սպասէ քէչ մըն ալ , ըսաւ Գէորգ Ա* աբզպեաո ւն ի իշխանը իր փոքրաթիւ
ճէշգ այնպէս ինչպէս երեւցան էր– Գոլինի մէ^։ Երկաթ , յուսաՀատութենէն մատնեքը դաչարե - թիկնապաՀներով կը վւութաբ դէպի Երազգաւոր :
լով :
Նոյն անշարժ , աղերսող Հայեացքը •.. :
Հայր գ գ թ ա ինձ , ՚լա&չեց Երկաթ եւ ձեռ– Ես ըսէ ամէն բան) աւձելցուց ստուերը եւ
քե՚բը աաբանան՝ սկսաւ դառնօրէն՝ Հեկեկալ : ^ ԲԱԳՐԱՏ Այ$ՀԱԶԵԱՆ&
Fonds A.R.A.M
գ է սլա ո ս է կարգ մը գրողներուն։ Աակայն Հրաւէր՛ը
կբ վերաբերէ նոյթւ ատեն Իբաքէ եւ Պարսկաստան ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԵԱՆ ՄԸ ԱՌԹԻՒ
ՀԱՒԱՏ* ԵՒ ԶՈՀՈղՈՒԹԻՒՆ նէ՛: Հ)ն արա լ ո բու թէ ւն կը ս ա եգհ\ո ւ է® այգ չորթան
ներէն ալ հէւրեր ունենալու հ ԷԼմէն\ էն է կախուաօ՝
Ինչպէս հաղպլդսւծ՛ էինք, Սոնյփոյ ես Լի*– V ա ատ գրողներու, պայմ աններէն՛ եւ է գործ՝ ԽՄԲ* ՀհԳերմանահայ Տարագէբեերէ կեգբ .
րաւնտաԹի գյաղնէերոՆ Միութ֊եան ճաս\սգււ)Լմարը դնելէք ճէգէ% :
տեղի պիտի ունեցայ Սեպտ« 18–20ին, ա». ա յ ժ մ Գործագէբ կոմիտէն-ֆ (Շթութկարտ) Ցուլիս 27
հրալիրյյլով միայն Միջին Արեւելքի ըսողները։
կար եւ որը ^ 5/եր կա յ պարադաներ ո ւն աակ , ոք թուակիր յայտարաբութ-իւխ մը գրկած՝ է^ Հբսր–
0|Էյրա,ԼլՅ–ի շարտթ֊օրեակը 9 «Ազդակ» , այս
աււթ՚իւ. հետեւեալ խոբհրդածւււլ^իւյննեբր կ՚ընէ թէ թուական՝ կշէռն ՛է , այլ Համագումարէ ղաղա– տարակութեան խնդրանքով : Տեղի անձկութեան
վերոյիշեալ իորագրին, աակ (6 0<1^՝ստ–)—-
փարթն կենդանի պահ սլանումբ ։ Զկա յ որեւէ ար պատճառաւ , կ*ամփոփենք էական մասը :
գելք որ է վերջոյ չխորտակուէ կամքերու գրոՀէն Տ ա յաարա ր ո ւթիմևը կ^ըսէ թէ «Զարթօ՛նք»
առթել ; կը բաւէ յւր\ մ աքեր ու եւ Հոդէներու **՚Է2 Հանդէսին մէ^ «քանիսս լոյս տեսան ՝ անուանաը–
արմատանայ Ափէւռքէ Հայ դր/ւղները նոյն) մտա– կումներովգ անվա՛յել որակումներով ու ՚ԼԼՀՀ1՜՛
« ԱրաասաՀմանի մէշ Հայ ՚քչփքլոյթի պահ– . ՛Հ ռգութէւննեբուն Հ " * ֊ ; / 7 ^ Համախմբելու անՀ բա– պաբտութի/յեն՛եր լեցրին յթգոլա>օ^ներ» եւ դատա
պաքեյււմն– ու գրականութեան, նադոլում\ը ղոՀո - ժեշտռւթէւնը ; կան ատեան մը դատապարտեց թերթին իւմբա–
ո ութ եան դոբն մըն Է առաւելաբար ։ Ըւ այդ ճամ– գիր՚ներէն ^9** ԱաՀառունոլ այպա՚ւ. ելի ելոյթը »,
բուն փրայ » Ղ՝ագութահայ Գրողներու Հա՛մագոս - Որախութեամբ մէայն ^"՚Ր^ԼՒ է արձանս^*֊ բայց թէ ան ել թէ խմբագրութիւնը «չբարեՀաճե–
մարին Էր ագորնումն աչ., եր կար ատեւ ճ Էգերու եւ Գրել է ,որ\ մէկ տարուան րծ. թացքէն , ա յգ Համ՛ս՜՛ ցան՝ Հրատարակել դատարանի վճիռը» :
զոՀաղութ Է ւններ,ո ւ կը կարօտի ։ ղումը սեփականութէւնը գա ր ճա՛հ՜ է ս յ ր գ է ս ^ ռ Ր Այս ընթացքը պատճառ դարձաք– ԸԷԼ1"Լո 11 Գա~
խանգարման »,
Սո ւր ի ոյ եւ Լ էրան ա՛ն ի Ղ*ր ողներ ո ւ Մ է" ւթիւն ը գրոգէւերու 2ախ2ախէչ մենամաս՛ն՛ութ՛եան եւ մտա ռութի « միասնականութեան–
խոր ա պէս գի աակ այս ճշմարտութեան՛՝ քայլ առ ւորական շր շան ա կէներ ո ւն ։ Բ՛ոլոր ա՝ն\ոնց ^ որոնք « ԳերմանւսՀայ Ազգ * \0որՀուրգը , իր Ցուլիս
քայլ կը մօտենայ նրադբուան գեղեցիկ նպատա—է գադութէ գաղութ պլպլաս ող մ եր գրական վաս 25ի 5րգ ՛նստաշրջանէ ըՀնթացքէն՝ , Ազգ* Գորձէա՛–
կին՝: Առածէն վճռական քայլը առնուեցաւ անցան տակէն , արեւմ տահ ա յ լեզուէ ուռճասման եւ դիր՝ Կոմէտէէ. առապար կով եւ պատգամ աւոբ Պ•
տաբի , մեր զոյգ գաղութներու դբողնեբունէ ընգՀ • մշակ ութայ էն մ՜ա ռանգնե ր ո լ անէս աթար զա րգսբ– Պ * Լա զա ր եան ի պատճառաբանեալ պա Հանքո՛վ ք
ւ/ /ւ գո վո վ յ ՛որմէ բխեց ալ յատուկ վաբ չո ւթե ամր եւ ց ումէն տագնաաան՚քը կ^ասլ ր էն՝ ; քննեց քՕորՀուրգէ պատգամաւոր Պ* *հբիդոր Սա–
գորն ո ւն էութեամբ, ուղեգինով ձեւ ու մարմին Աշէձձ ո լ ձախ է ն ար ձակ ու ահ ք էն ախնդէ ր Հ ա ռո ւնէո ւ նկատմամբ արօ՝ար<հ՜ո ւահ՝ Հարցը եւ
ստացան միութիւն մը։ Երկրորդ վճռական քայլը պոռչտուքնե՞րը* Ւն չ փոյթ*. Աէշտ ալ եղած են Հաստատեց *
պէտէ Հանդէսանայ անկասկած «Ա՝Է2էն Արեւելքէ ու սլէտէ ըլլանւ էրենց խէղճը վաճառքի Հանահ՜ ա) Որ ^ՐէգոՐ ՍաՀա/Նունին , որպէս մէկը
Հայ Գրողներու Համագումարը՝» , ^թորա՛յէ մէ^։ ստրկամէտներ։ Ա%\ոնք պաշտօն ունէն փ,ողաՀաբե–> « Զարթօնք » պարբերաթերթի խմբագիրներից ,
Այս առթէւ ^ վարչութեան մա՛մսւլէն յանձնան չու այն էնչ որ գուրսէՀն կը պարտագրուէ ել ու մերժած է էր պարբերաթերթի մէ^ Հրատաակել
զեկո յոր ցնորքներ չէ սնուցաներ ։ Համ ագում ար էն րանալու էրենս սեփական Հ ոգէ էն Հետ նաեւ աղ– իր մաս՚էՀն եւ *5 • էՏոսրով ՚ԼթերսէսեաՀևի գէս կատա*~
կոՐ,էզր "(է"1 է կազմեն դարձեալ Աուրէո յ եւ Լէ~ գային գանձարանէն Հարազատ արմ-էքները »; րահ՝ իր Հրապարակային ան ո լան ար կութ եան ց առ–
թէւ իր էսկ Հաւանութեամբ կազմ ո ւա՛հ՜ դատական՝
ատեան՛ի Տ ունիս 18 թո՛ւակիր վճռագիրը, ՛որի մէք
յստակ որոշում կար ա յդ մ ասին եւ ս՛բանով ար՜
կոյտերը գէաելկ , կը քալէինք դարձեալ, երր ա– « Յառածէն ; կարօտցա՚Ն եմ, Աստուածդ սիրես ՀամարՀահ՜ է եւ դատական ատեանին եւ նրա մ է–
կանչէս րնկալ. անունս կան՛չող Հա յ՝ո՝ւ ձայն՛ մը , բոլորն ալ ձգէ • • • ֆոցով Աղդ* հ)ոբՀուրդի գործադէլ^ էշխան\ութեան
՚"՛*՛ կրկնուեցաւ երկու երւեք ան՛գամ ։<ձԶօրութեանգ Կը սպառնա ր օթօիս Հինգ ան՛իւներուն՝ °ԳւՀ Հ եզէնակութէւնը , ո ր բո լո բովէն անՀ աշտ է
՛է՛" յ՛ "լա՛ւ » Տէր, այս ամայի վայրերուն մէ^, ա 4 " պարպել, եթէ չտայի։ Լիուլի գոՀացնելէ ՚իեր^, էր պատգամաւորէ Հանգամանքին Հետ *
Հսկայ ապառաժ քարերուն տա՞կ աչ Հայորգէ մը Նափոլէոնի ճամբան բռնելով Հասանք Աիստրօն : բ ) Ոբ Պ* էհբէդո.ը ԱաՀառունէն) ժ՜ողովէ ըն -
պւսՀաձ ՛ես; կեցայ, երիտասարդ մը կը վազէր Երկա՛ր է պատմութիւն ը ,թէ քաղաքնւերուն ել թէ, թա ցք էն եւ կե ցո ւահ՜քր բա ց ատ րելո ւ Համա ր էրեն
գ է պ ր կառքս ։ Արեւի ակնոցներս վար առի՛ եւ "ւյգ պատմական՛ ճամբո՚ւն : Նափոլէոնի ն՛ժոյգին՝ տրուած պատեՀութեամբ , փոխանակ առարկայ–
նման իմ կառքս ալ գլուիւը "Յ^լով Հպարտօրէն՛ կր օրէն մօտենալու իր դէմ յարուցուահ՛ այս մեղա–՛
ճս/ևչցայ % 0՛ սէրելիս , Տ • , դուն ե՞ս , ի՞նչ կ՚ը մագՀլցէր բարձունքներէն՝ բարձունք ; դրանքին գ վք՚րաւոբիձ եւ աններելի բառերով ա–
նես Հոս, է՚°՝նէ գորձ՝ ուձեիս. ո՞ւր եկեր գտեր ես ԱՀա եկանք 0ւ§Ո6 : Ուրեմն բաւական նարգեց պատգամ ա ւո ր ա կան ձողովը , մէնչե ւ ան
այս, մայրաքաղաքը։ բ= Ոչ, "էրելիս , կր սխա մօտե– գամ «անբարեբախտ-ութիւն» եւ «անպատւութիւն»
լիս, Հոս մայրաքաղաք չէ,ոչ ի"կ գիւղաքաղաք , ռա՛հ՝ ՚ենօ արեւան՚իսա մ ա յ ր ա քա գա քէն ; Ա* մամ որակելով իր ներկայութիւնը Ագգ * •• Խ՚ոբՀուրդի
"՚յլ 7 10 ս/Լաւոր գիւղ մը։ գագար ; Վ^եր^էն Հանգրոլ,ս/ն\ն էր : քւրէկո՝ւան մա՛– մէշ. եւ
մը 7էն. զյաղթականդ կերպով մտանք արեւէն հ՜ո– գ) Որ ի լրումն այս բոլորի ն՛ա ինքնագլուխ
առՀասարակ
Այ" > քարերու մայրաքաղաք։ 9\Ը– ՚՛ *1*էս ։ Ամէն բաձ կարգէն էր , հ-առերը յարգաբ–՛ թոգեց մ՜ոգովը եւ Հեռասաւ սրա՚ՀԷ՚ռ յ իր հ՛այ–
, թէ իրեն՝
•Մէկ երկու ժամ մեզ Հիլրասիրեց իր սչանգո– ո ւ ահ , գեա էնն\ե ր՚էՀ մաքր ո լա՚հ՝ , ^"Վչքէ Է\Ր՝ երեկոյ֊՛ իր ա\%աբգական կեցուա՚հ-քր Հասցնեչով այս ժողո
Լ աե Հձքհուաչէթ՚&ը Հ ագա՚ձ՜ , կյլ փայլէդ–, իբւրեւ. մր— բայող աստիճանին՛ եւ յայտարար ելով
կ,թ, սբաՀը. .- * .Տ ատ,ե..էՕ, ձա%ձր^ց^>Ւ , զով տեղ ցակէւյ ա՛ր եւթն , էս կ զեփիւռ մը մ եղմ օրէն կօ - Համար «պատիւ կը Համարէ Հեռանալ
կը աինտռէր , իսկ մենք զովէն ձանձրացահ , Հէով րօրէր Նառերը : ճերմակ ձեռնոոաէ յ սեւ ու ճեր՛ վի–)» :
՛ու արել կր վէնտռէինք։ Երկու ժամ՚ո՚ւան մեր իօ– մակ գաւաղանաԼ , ոստիկան մը կեսահ՝ յ ո*֊ռ*լակի
սակցուէԳիւնը կը դառն՛ար Հայկական կեան՛քին ինձ-ի կ^ըսէվէՀ Այս կողմ Էն անցէք) ւ^ա^ռ^ ,I)^օա6- Ժոզովը որոշես անարժան Հռչակել Պ • Գրի
շՈԼ՚Ր՝^շ՛ Տասը օրէ ի վեր Հ՛ոս է, նորութիւն մը ՈՁ.ձշ ձշՏ ճո§1աՏ^ պողոտայէն ; գոր ՍաՀառունթն որպէս Ազգ. հորՀուրգի պատ
չո՛ւնի, քանի մը Հին թ՛երթեր ու քանւի. մը Հատ ք>1՝ՕՈ16Ո&€16 ՃՈՈ6Ո16ՈՈ6"Հ մը անցանք գամաւոր եւ վերցնելով նրա վրայից այգ Հանգա
գացինք մանքը, արտաքսել նրան խորՀ՚ուրդից »:
գրքեր : Օրաթերթերս լ ,ու սլար սլե րա թե ր թե րո ւ մին\շեւ Հչօճտւք բնակավայրս Լմետաքսի մայ
րաւ ա կան ճոիյ պաշարով մր ճամբա՛յ ելած՜ ըլլա րաքաղաք) % Վեբագարձիս կը գրեմ տպաւորու–
լով, տուի քանի մը Հատ։ ԶգոՀացալ , ՀլՅառա^իս
րոլոր թիլերը կ՝ուզէր : թէւններս ու Հայկական կեանքը : Մ - ԶԳՕՆ ԵԳԻՊՏՈԱԻ կառավարութիւնը ազղարարեո
Խմբագրականները եւ «Աշոտ Երկաթեր օտար թղթակիցներուն՛ թէ անոնք որ «կը խեղա
քաղաքակա
թիւրեն լուրերը, իրենց տէրերուն Հեռասոլին
պիտի կարդամ, Հազիւ տասը ՛օր կ՚ըն՛է \ոբ Հոս եմ, ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ ՄԱՏԻՏՈՎ ՁԵՌԱԳԻՐՆԵՐ Ջ7.Ր- նութեան ծառայելու Համար», պէտէ
:
բայց կսւրՆես թէ տասը ամիս է որ բաժն՛ուած՛ եմ ^ծ* : ԳՐԵԼ ՄԷԿ ԷՋԻ ՎՐԱ6 երկրէն տ
ՑԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (87) *ք*աղացիր ^ որդեակ իմ * Հեռու քեզմէ յու յանկարհ չքացաւ, թողլով Աշոտ Երկաթը յուսա–
տ րամադրու թե ան մէ^ :
սահատութիւնը ; կեանքը տան շան քներ՛՛ ո ւ ո լ փոր Հատ եւ թախհ՜ոտ
ձանքէ բով մըն է * .որուն մէշէն կ՝՝անցնի մ արդ– Արեւելե ան Հորէղոնը շառանգունան էր եւ
կութիւնը % Ա ի մ ոռնար *էնչ որ պիտի րսեմ քեղի , լսյսը կամաց կամաց կը բացուէր ; Աշոտ Երկաթ
116(18 ԵՐԿԱԹ թոդ չկոտրէ քու երկաթէ կամքդ։ ՛հուն Հալանե– ոտքի ելաւ , մարմինը կար ձ ես Հարգո ւաձ֊ ըլլար*,
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) ցէր Արաբները ^ առէր անոնցմէ խմ վրէմս ել ես էսկ դլոլխ\Ր սաստիկ նանրացան էր ։ Հթարժում մը
Հ անգէս տ եմ ; ըրաւ կարնես թմրութիւնը վանելու Համար \ի.րմէ •
ք՝այց սէրտս կը մորմոքէ , երբ կը տես\նեմ ոբ յետոյ Հրաւիրեց իր թիկնապահները ձի. նստիլ եւ
ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԱԱ Հա յաս տան բ քարուքանդ կ\րլյա յ նոյն ի կ Հայեր ու սլանալ առա^ է
ձեռքով * նախանձէ ու փառասէրութենէ կոլրա - Այս դէաքերէն ամիս մը վռ\Րլ\) Աշոտ Երկաթ
ԺԶ՛ ցան՜՝ անոնք չեն տ ե սնե ր էր ա>նց լաւո ւ թէւնը եւ ,
Զարմանալի բան* • • գորշ յ մթին ամպե բուն՝ աշխատելով ոչնչացնել քեզ 1 էըԾ"^ է"^( կորստեան բուէն կը վերադառնար ^ահաւոր գունդի մը գլու
մէ^ այդ վայրկեանին՛ երեւցաւ աղօտ լոյս մը* Ա— ճամբան* կբ հարթեն՝ ։ Աշոտ , ԳԳռլ–չաց<էբ , որդեակ ի՛ ըն անցան * իր պա րտո ւ թե ան վյր ԷՀ՜ը լունելո լ
Հոտ ցնցո ւե ցաւ , ս իրտը ս կ սաւ աը ա գ արա գ բա՛ էմ ^աւելէ վատթար փորձանվքներ կը մօտենան քե համար ։ ք*այց քաղաքի պարիսպներուն առ^եւ ^
բախել» խելագարի նման կը նայէր Հ եռուն եբեւ– ղէ * ՚որ^ոգայթնեբ կը լա՛րսլ էն կեան՛քէդ դէմ , եւ Գօշելով Տովհ ան\նէս կ ա թո ղի կո ս ի թախանձանք–
ցող լոյսին հ եւ կը սպասէբ էր Հօրը ստ՛ուերին։ հարազատն՛երդ կը պաւորաստուէն էրենց ձեռքերը ներուն, թողուց Աշոտ սպա բա պետը եւ իր զօրքե
Կարօտ էր անոր խր՛ախուսանքներուն, յ շաղախել քու արեանդ մէ^։ րով քաշուեցաւ Ո՚֊աիք*. ուր սալսաամբան էր ք)ւ–
ւո էացող վրայ իր կողմ է վերակացու կարգուան
Կը տենէր , թէ ինչպէս այդ աղօտ լո յս ը կա Ո՚Հ , սոսկալէ ոճրագործութիւնէ մռնչեց Մ ովսէսը *
մաց կամաց վար ^է^էր* $՜է ինէպէս ամպերը կը Աշոտ Երկաթ։ Ըսէ ք ՀայՐ է"*) "^էթէ ռ ս արմանի® Ուտէքէ մ ԷՀ Եըկաթ մեն շարդ տուաւ ապըս–
քսուէին՛ մօտակայ բլՈԼբէ գագաթին եւ Հոն կը եմ ատոր* միթէ ես վառտ եմ եւ ս/ն՚ա^րգ \ոբ իմ տամբ Ա^ովսէսէ զէնոլորներուն , սպաննուեցաւ
յառաջացնէին անորոշ բոց մը; Անթարթ հարազատներ իսկ ինՆի դէմ կը զին՛ուին այսպէս : նաեւ ֆնքը Մովսէսը Հ Ապա Աշոտ շտապեց վե
* անշարժ Ոչ* լսէ ՚ ք՝արի է քու փափաքդ* Հայր ես րադառնալ Տէրակ , Մովսէսէ տեղ վերակացու
աչքերով Աշոտ Երկաթ կը նայէր այդ բոցին , որ գուն ժողովուրդին) բայց նենգաւորւ լեզուները կարգելով Ամրամ ս/նուն ուժեղ մարդ մը^ որ իր
ՀետզՀետէ կը մօտենար իրեն եւ մարդկային կեր թոյն կը պատրատեն քեզի Համար։ ԶգՈէ֊Լացիբ ա– ուժին համ ար 8 էէկ կր ^"^"՚-էվ1՛ ։
պարանքի ձեւ կը ստանար ։ մէն բան՛է) փոթ՛ո՛րէկը կը մօտենայ քեղէ , ըսաւ
Այնցան՛ քանի մը տանջալից վայբկեաններ * Ա— Սմբատ արքան եւ անգէն՛ դարձուց երեսը, որպէս
շոտ Երկաթ տեսաւ որ առնելը կեցահ֊ է իյւ նահա զէ որդէն չտեսնէ էր արցունքները : Ապա դանդաղ Չարաբաստիկ կոտորանէն անցան էր քանի մը
ամիս ւ
՛տակ Հայբբ , թախիծով լի աչքերը փբ վբայ դաբ– քայլերով Հեռացաւ :
ձո լցան՛: Զ.է***ք ո լ ՎՐ,ԱյՀէ ՚^՚է^ կո ր սա ահ էր ան յ Բայց հ Հայր էմ , սպասէ քէչ մըն ալ , ըսաւ Գէորգ Ա* աբզպեաո ւն ի իշխանը իր փոքրաթիւ
ճէշգ այնպէս ինչպէս երեւցան էր– Գոլինի մէ^։ Երկաթ , յուսաՀատութենէն մատնեքը դաչարե - թիկնապաՀներով կը վւութաբ դէպի Երազգաւոր :
լով :
Նոյն անշարժ , աղերսող Հայեացքը •.. :
Հայր գ գ թ ա ինձ , ՚լա&չեց Երկաթ եւ ձեռ– Ես ըսէ ամէն բան) աւձելցուց ստուերը եւ
քե՚բը աաբանան՝ սկսաւ դառնօրէն՝ Հեկեկալ : ^ ԲԱԳՐԱՏ Այ$ՀԱԶԵԱՆ&
Fonds A.R.A.M