Page 162 - ARM_19-1948_03
P. 162
՚ ա ն ւ ա ո հ թ ա ԴեՐԸ Աքձակոս՚դի ԱաՎակԱԽ Հէյ Փարիղցի , յանկարհ՜ մ՛օտենալով բսաւ
Հին ծանօթ մբ, ոիբեցթր մեր գիւղբ։
սոԻքԻ«ւ֊ԼԻՐստնԻ ս՚էճ - Ամայլելու աստիճան : Որքան եք2անիկ
Աիրելի ՎաՀԷ երկար ատեն է ի վեր, առա– պէտք է Համարէք դուք քեղ, որ այսպիսի երկինն
2ին անգամ րէէալով կբ քն անա մ գէլզէ մբ մէկ քի մբ տակ կ՚ապրիք ։
ինչ գեր որ կատարած է ու կր շարունակէ Համեստ յարկին տակ : Պ՚էշերբ էլանցնի լուռ ե՛ւ - Բայց դուք ալ ուրիշ առա ւե լութի ւննե ր ու–
կատարել Լիբանանի եւ Աուբիոյ մէշ Հ. 3* Գ աշ– քոագաղ : Ու կ՚ԲԱ^յ է"յս * &իք որ մենք չունին ք :
ն ա կո ու թ ի ւն ր , անկարելի է սլա տկեր տոն ել յ°Գ~~ Մի ցանկանաք մեր ունեցած՜ին՝–: Ամէն ինչ
ուածի մր սաՀմաններուն մէ^Հ ՈրովՀետեւ անոր Հին, Հին տարիներու կարօտ մբ սրտիս, կբ արուեստական է ։ %,այեցէք Հեղ մբ սա մ ելան ա–
գերվլ չ ի սաՀմ՛անա փա կո լի ր միմ իա կուսակցա պատրաստուիմ ե լ , թեբթեբոլ ծրար ՛մր անու գոյն երկինքին, իկ խորՀրգաւոր է ժպիտք անոր։
կան աշխատանքներ ու մէշ^ այլ կր տարածուի թիս դռնէն գուբս կ՚ելլեմ : Հիմ ա թերեւս կարգ Աա եթերին՝ ուր ոսկի փոշին պաՐ է բոձնեքւ Աա
Հանրային բոլոր Հ աստատ ո ւթ ի ւննեբո ւ վբայ, կր՜ մբ մեղադրանքներ անցնին մտքէդ: Բայց պէտք է դաշտեբբ, ոբ նց
թական մարզական, օգնութեան, գոբծերէն մինչեւ խոսւռովանիլ որ, ա յ դ մեղադրանքներէդ ոչ մէկը ՎԲայ Մեծ Վարպետին վրձինը
քաղաքական տշխատա\նքնեբբ , փաստ օր էն Դաշ կապ ունի այն բանին՛ Հետ՝ զո-բ ես պաՀեր եմ կր խազայ։ Հապա ծորիթներոլ մեղեդի՞ն , որ ու՛՛ս
նակցութիւնն է ոբ կբ ղեկավարէ այս շր^աննՆ– կուրծքիս տակ։ Ւմ միտքս ուրիշ է ։ Տեսնել ար– նմանը Փարիզը չունի։ Հոս ամէն ինչ բնական է,
բուն, մէշ տ շտլո յս ին °^ագՐէԲ * Տ ա ո աղա ւո :
Կբ բաւէ յայտնել, ոբ Օգնութեան ք&աչբ, Հ՛ Լուռ եւ ին քն ա մ փոփ , կ՚անց\1 իմ սա պզտտիկ Տեսայ ոբ բարեկամս կր էհպտի։ Հպարտոլ–~
Մ * Ը * Մ *բ ք ւ՚րենց եօթբ Հ աղար է աւելի անգամ փոգոցներէն ու կբ բարձրանամ բլուրի մբ վրայ X թեան Հով մբ եկաւ ու անոաւ գէմքիԱ վրա յ է ն ;
անգամ ոլՀ ին եր ով , երի տաս ար զական , ուսանո Աբեւելքր ՀետզՀետէ կբ շառագո լ\Լ ի : Հիմա շունչս Աւելցուց .
ղական եւ պատանեկան՛ միութիւններր իրենց եր ինծ,ի քաշած՝ ե ր կ ի լզած ո ւթե ամբ կբ գիտեմ տրե– Գիտեմ , դուք ա՝լ ին\հի պէս դի՝ւղա՛ց՛ի՛ի էլա–
կու Հագարի Հասն ող շարքերով, եթէ գումարենք լին Հրաշափառ երկ ունքր ։ Մ էկ * երկու , երեք ։ լակ , գիւղին– կարօտ բ ունիք : Պ իտի չո ւղէ ի՞ ք .որ
ոլ՝ԳԳակի մեր կազմ ա կե ր պո ւթ ե ան կապուած զան– կր քացուի Հ որիզոԱ բ , ու արեւբ , շէկ ագ2կան մբ ձեւյ առաշնորգէի դէպի վեր , դէոլի պարտէզներր
զոլածին վրա յ , կ՚ունենանք թիւ մբ որ տասնեւ– պէս Հերարձակ , գչուիսր դու րս կբ Հանէ կար միբ մեր գիլզին ։
Հինգ Հազար բ կ՛անցնի։ Ուրեմն այսպիսի երիտա բոցերուն մէշէն ու կր մպտի ։ կբ մպտիմ ես ալ՛. Ես ու բարեկամ ս 1լ՚անցնին ք կա րտաճ ի փո
սարդականն բանակ մբ, կուռ կազմակեբպու– Որքան գեղեցիկ է ծագբ ա բե լին : ղոցներէն ո՛ւ , կր մտնենք ծազկազաքդ դաշտե–
թեամբ, կք ներկա յացնէ ՛իա շնա կց ո ւթեան պատ - Ա յս բարձ՚ո ւնքին վրայ , արեւ ին ոսկի ճառա– բուն մէ2 ։ ՛Բանի կբ յ առա շան անք , այ\1քան՝ աւելի
աղօթողի կբ գեղեցկանայ ղա շա ք ։ Մ եր ճամբուն վրայ , սլ ^
կառելի ուժբլ Մերձաւոր Արեւելքի այս զոյգ գա– գայթներուն տակ, տաճարի մբ առշեւ
Հեշտան ու ձախ ծոց ո ւոր ո զ ՛որթեր ու ծառեր ։ Բանշարա–
ղութնեբուն մէի պէս ծնրադիր , պաՀ մ բ կր– կենամ : Այս մէշ՝ տեսակ տեսակ տունկեր, զօրանց–
կր լսեմ ծ ղքիթն եր ու նե բղա շ– նոցներուն
ԱյԳ Ո€–*եբ^ բազմաթիւ պարագաներու տակ , քին մէշ , յանկարծ Համ անտ լա՛գր , որ քի սպասող զինուոր ներ ու պէս կա ր գո վ շար ո ւե բ
փաստած է իր տիրակալս ւթիւն բ Հանրային՛ բոլոր նակ մե զեդի՝ , թռչուններու մէկ եհ ակօսներուն մ է ^ ։ Կբ նայիմ ւԱիրտս կ՚ալեկոծի։
ասպարէզներուն *Լրայ ։ ա քնքաՏԼ՝. սիրուն եւ Հարազատ , կ՛արձագան՛գեն Ու ակամայ կբ տարոկիմ մեր Հայրենի երկիրք,
Իւրաքանչիւր կուսակցութիւն , առաւելապէս– ծա յրէն մ իւսբ : ուր տտեեւ մ բ ա յս կ արդ ի պատ կե րն ե բբ ս ո վորա–
ժողովրդա՛կան լմն տր ո ւթիւնն եր ոլ բնթացքին է որ Տարիներու մզձաւանշէն թեթեւցողի մբ պէս, կան բաՆե բ է ին մ եղի Համ ար : Ա ակայն այսօբ ,
փորձաքարի կք զարնուի , ցո յց տալու Համ աբ որ Հիմա ուրախ ուրախ կբ՛ սլտտփմ ՚ թամբուս վրայ ք՚բրեւ նորութիւն սքանչացում կր պատճառէն
իրապէս կազմ ա կե ր պո ւթ թ մն է թէ ոչ։ Այլապէս բւմնո։ ո բներ ; Ամ Էնքն ՛Աք զինուած– բաՀ ու ՐՐէ~ ինձ :
լրագրական՛ ա զմուկն ու խառնա կչութի ւնբ , ուժի չ՚՚վ ք կ՚երթան պա յքար ի լ ստոր եր կրեայ խաւերուն^ Ո ր ոԲ ւ ՛՛՛՛ն ե\հ՛ այս պար՛տէզներ բ :
յա յա ա բաբ ն շանն եր չեն՝ ; կո ւս ա կց ո ւթ իւն թ ա զա լո ւ դէմ, փոխան– մատ մբ Հացի։ ՝^էէ մբ մսլտեցալ բարեկամս , յետոյ մաքրեց
պէտք չկայ , քի չ մք դրամով թերթ Հ րա տարա կե Հտկաււակ այդ դժուար պայքարին ոբ քի՛Հ կոկորգբ ու պոռաց .
չու եւ աղմ ուկ բարձրացնելու Համ աբ շր ^ա պա ա ի ն Վ եբ2յւ պ ի տի սկսէ բ , դա ր ձեալ կբ տես ն՝՝ե՛մ որ է ւ– ^Դ1.ք՚(^ Մարօ , պաղ 2'ււր ունթս :
մէչ : րաքան չիւրին գէմքին վրա՝ յ ան ո յշ ժպիտ մր կբ
ԱՐԳ* ԸԱայ Լիբանանի , բ լ յ ա յ Աուրիոյ մէՀ , Ե րիա աս աք գ Հ ար ս մբ, արեւ ին կն իքր ճա կ–
տուն ալ ու՛նիմ , տեղ
քսանեւՀինդ տա՛րուան բնթա՛ցքին , պետական՝ եւ էոագայ։ Մէկբ այս բանուորներէն , քովէն անցնող տին՝ պատասխանեց *
ագգա յին բնա ր ո ւթի ւնն եր ո ւ մէշ , մ էկ կամ երկու կտքմրաթուշ աղ2կան մք սիրերւր կբ մրմռայ։ Այո 2ուր ալ ունիմ,
բացառութեամբ , այն՝ ալ կապուած արտաքին՝ Ա իւսբ ծխամորճին ծուիսէն երազուն , ածխաՀտն– ալ ունիմ : Հրամեցէք։
պատճառներ ո ւ , շարունակ ՛իա շնա կց ո ւթի ւնն է որ քի Հ որ երուն մէշ մտացի թռիչքներ կբ կատարէ : Ա՛նցնելով գոյն զգո ք՛ն ծ աղի կն երուն՝ մէշէն՝, կբ
- տարած է յա զ թ անա կբ ։ Ու ա յս Հա կառա կ ա յն ի– Ուրիշներ իր ե*՛ ց երէ կո ւան յաղթան՛ակին գովքբ կք Հ ասն ինք Հ ամեստ տան մբ առշեւ ուր՝ պզտիկ մբ
բոզութեան՛ , որ Գաշնակցո ւթեն՚էն՛ գոլրս գբտ– Հ իւ սեն : ԱՀա այս պէս , մ է կբ միւսին յո յս ի նեբշն– նստած /ողի մբ վրայ կամ կք կամն՛է ; &իշդ այս–
՛Լ ււ լող բ ոլոր կո ւ սակ ցութի ւննե րն ու տա րրերր , չարա. .ակա՛տագրի՛ն՝ Հ ե ՝տ տ ա յ* տ ո՛ւա շ կ՚արՀւ տեգ , կտրուած նուռի մբ պէս սկսաւ արիւն՛ի յ
մարՀէփն մ աՀր, որ ՛ով գիտէ, թերեւս քիչ անդին,
շարունակ միացեա լ ճակատ կազմ ած են բնտբու– սիրտս : Հին , Հին՝ յիշատակ մ\լ. արթնցաւ կուրծ
Հանքին կա խո ւած ժա՛յռե բուն տակ դար ակնակալ
թիլններու բ\1՛՛թաց քին , իրենց նպատակ ո՛ւնենալով– քիս ՛ո ա կ ; կալի յիշա՛տակ : Այսպէս երազուն գեռ
կբ սպասէ ր իրենց :
խորտակելու մեր ուժբ։ իսկ թէ անոնք իրենց նլւ– երկար պիտի մնայի եթէ տան՛ տիրու֊Հին ձեռքբ
պատակին Հասնելու Համար ինչմիշոցներուգիմած Արեւբ բարձբացեր , սկսեր էր արդէն այբեէ շեր կտրէր ինծի Հ
են, աւելորդ է թուել այստեզ, որովՀետեւ իւձրա– ծառ ու ծա՛ղիկ; Մինչդեռ ես տակաւին՛ կբ յամ ե– կբ նայիմ՛ ։ Անուշ ժպիտ մր կր խաղայ "՛յ՛՛
ե օթա՛նա սո ւնն ո ց պառաւին դէմ քին վրայ։ Կբ մպ–
քա\ ն ւչի լր Հայ մա՛րգ , այ սօբ գի տէ թէ Հակ ադա շ– ս ա յ ի անՀուն ուրաիսոլթեամբ մբ դիտել բնութեան աին՛ աղ2իկն ու փեսան ո
կբ
Աակցական մոլոլցքբ մինչեւ ուր կրնա ք էլ\^3Ա^՚Լ Հ ամ ա յւննապատկերբ , որոմն, կարօտք տարիներէ ի Հազիւ ներս մտած, սեղանին վրայ, աչքիս
մ եր Հ ա կա ռա կո բ ղն երբ : վեր կ՚այրէր ու կբ մրրկէր սիրտս
ՀԻ ո զո վո ւր ղին՝ կողմէ յատնա բե՛ր՛ուած այս վ*1–
տաՀոլթիւնբ, մեր կուսա՛կցութեան դարձած է յե
նարան՝ մբ իր զո րծ ունէ ու թեան ասպարէգք Բ^՜ յաճախ ուրանա լ ղանոնք բո լո բովին , ժողովրզի
գարձակելու Համար : 1Լեր2ին տաս^նամեակբ մ աս– ոբ Հ ա կա ռա կ բո լշեիկե ա՛ն տար բեր ո լ պարապ աղ–
կե
նա՚ւորապէս, այս գոյգ գաղութներուն Համար վե– ֆիղիքական գոյութիւ֊նբ փբկելու Համար ։ մւււկին ,Հայ ժողովուրդբ իբ ամբող2ութեամբ
չի
րապտՀած էր վտանգաւ՛որ շբ2ան– մբ։ Նախ պատե՝– Ն ո յ ն կացութիւնք աւելի ծանր կերպով ի յայտ ցած է Գաշնակցւթեան կողքին ու Հետեւաբար ։
րաղմ ի նախօրեակին ու անկէ վեր2 մինչեւ 1945 եկաւ պատե բազմէն՚վեր շ ու շա բ ո ւն ա կո ւեց ալ մին— կրնար դաւաճանել այս երկիրներու շաՀ՚եբուն
թուականբ, ա՛յս երկիրք ղարձա՛ծ է՛ր կռուող մեհ՜ չեւ 1947^է վեր2աւ.որութեան ; Շլիացա՛ծ ռուսական, Այժմ երբ որոշ Լ ա փ ո վ վտանդք անցան՜ էգ ա–
՛ուժերու մրցագաշտ մր։ ՝Բ ա զա՛ք ա՛կան՝ արտ– վբ– յաղթանակներէն , օգտագործելուէ ՚իաշնակից ու մէնէն բարեմիտներն անդամ Հարց կուտան\, >որ ե–
տանգբ , միացած մեր ներ քին կեանքին մէշ գբտ– տե գա կան ի շխ ան ու թ ի ւնն ե ր ո լ բարեկամ եցողու– թէ Գաշնակցութեան՛ այդ աշխատանքն ալ չբլքաբ ,
ն՝ուոգ ազգադաւներու գո ր՛ծ ո լնէու թեան , անՀ րա— թիւՀւնեբր, Հայ բոլշեւիկն՛երր ամէն ճիգ թափե սւյսօր ինչ պիտի րլլաբ Հայութեան վիճակք այս
տօրէն կր մզէր բլլալ աչալուր2, մեր ժողո - ցին Հա՛յ ժողովուրդբ ներկայացնելու Համար ,իբ— երկիրներուն մէշ :
ւԼբ՚է֊Բգբ ան ւին աս գուբս բերելու Հա՛մար պատե — բել աշիւարՀի ամէնէն կարմիր ժուլովուրդբ ։ $ ա կա ւին չենք ն կ արադ ր եր այն օբերք , եբ ր
բազմ ի Հետեւանք եղող փորձութիլններէն ։ Փողոցային՛ ցոյցեր , աղմուկ, Հրապա՛րակա Ա ո լրի ան ու Լի բան ան բ ոտքի կեցած էին իրենց
Մ ինչեւ գերման բանակնեբոլ քիուսիո յ վրայ յին Հալաքոյթնեբ , ուր միայն բոլշեւիկեան՝ գբօշբ ան՚կախւււթ-եան տխրա^ն-ալու Համար ։ Գաչնակցո՚ւ—
արշաւանքի ս կո ե լ ր , Աերձալո ր Արեւելքի բոլշե– կբ ծածանէ ր ու յարդի էր մի այ1 Լ– Ա տալին ի ն կա իժի ւնն էք գաբձեալ , .որ ամէն ճիգ ի գոր՛ծ դրաւ,
•ւի կներբ , լծո ւա ծ է ին գե րմ ան ա կա ն փրոփա կան– րբ ։ Ու ի լրումն ամենայնի , առաւօտ մբ ամէն որ մեր ժոգովուբգբ Հեռու մնայ զան աղան արկա
տին : Այս պարա՛գան՛ խոշոր վտանգ մբն էր Հայու Հայ երբ տուն՛էն դուրս եկաւ, տեսաւ իր տան պա ծախնդիր մ արգո ց դաւերէն՛, որոն՛ք կ՛ ո ւզէ ին մեր
թեա՛ն Համար, որովՀետեւ եթէ բնական՛ոն՝ պայ— տին ՚ թ ։ ս յ յ ւրեոած մ ուբճ մ անլլաղի բո լշելիկեւսն ւլանգո ւածն երր ա՝յս կամայն պե տ ո ւթ եան շա Հ ե բո ւն
մաններոլ մէշ Հնարաւոր էր Հասկցնել իրականու– պիԼանշանբ ։ Այգ օրերուն իրաւամբ , մեղի բարե գ ործ իք դ աք ձ՝ւ ե լէ ո լ տ եղա կ ան տ աքբ եր\բ լաքե լ
թիւնբ տի բոզ ի շխ ան ո ւթիւԼնե բ ո ւն , պատերազմ ի կամ տեղա ցի ներ կր թ ելագ բ է ին վե ր2 տալ ա յս մեղ դէմ ։
շր շանին անոնց մ տ ած ո զո ւթ ի ւնբ ա յնքան կբ նեղ վտանգաւոր երեւոյթին , ա\ն՚ոնք կբ յայտարա Ու վե ր2ապէս Գաշնակցութիմնն էր , որ շնա բ–
նա յ որ կբ գմո լա ր ան ա՚նւ զատել տ րգա րն– ու ան՚աբ– րէին , որ ոեւէ օտար եթէ մտնէ Հայկական թաղե Հիւ փբ նախկին կապերուն՝ արաբ Հայրենասէր
գա՛րք ։ Նոյն ձելի կացութիւն ստեղծուեցաւ նաեւ րէ նե րս , պ իա ի կարծէ գտնուած ՐԷԼա լ բոլշեւ իկ– տարրերու Հետ, սկսած Պ ո լսէն մին չեւ Փարիզ, եւ
այն վայրկեանին , երբ բոլշեւիկեան Ո*ո ւսաստան՚բ եա՝1 -• (հո ւսա սան ի մէկ անկի լնբ ; Հիրն եւ , կրցաւ յազթաՀ արել բոլո ր գժուա բո ւ–
անցաւ Ան դլօսաքս ո ն ն ե քու կո գքին , այս էսն դամ Այո Բ" է՛1 ր/՚ն ։Լրա I եկած էր աւելնա լու նաեւ թեանց ու անխախտ պաՀել մեր ժողովուրդին՛
Հայ բոլշեւիկներր աւելի մեծ եռա՛ն՛դով գործի ներ գաղթ ի պատմ ոլթիւԼր , որուն կազմ ա կե ր պո ւ– ԲաՐէ Համ բաւր ՝ ա ր ա բա կան բո լո ր երկի բնե բուն
լծո ւեց ան , բո լո ր իրենց Հակառա՛կորդ կազմ ակեր– թիւնբ եւ ձեւք նպատակ ունէին բոլոր՛ովին այրե— մ էի
պոլթիւններն ու ան–ձերբ ներկայացնելու Համար լու մեր ժողովուրդբ այս երկիրներուն մԷ2 * Ատ— ՛Ներկայիս ԳաչԱակցութիւնբ իբրեւ կազմա
իբրեւ գերմանական– գործակալներ է կա յն այս Հարցի մ ա՛սին՛ Հ ետ ադա յթն կ՛ անդրա կերպուած ում–, կր նկատոլի ամէնէն օրինակելին
Ահ աւասիկ ա յս կացութեան մ ԷՀ , Գաշնակ– դառնանք աելի մ ան րամ ասն՚օրէն ՚. Մերձաւոր Արեւելքի մէի Ան Հրաժեշտ չէ մա՚նբա–
ցութիւնր գերմարդկային ճիգեր ի գործ դրաւ, Ո ւրմ են , այս ծանր պա յմ ա՝ն ներուն մ էշ , ՛Հ՛ա շ— մասնութ իւններու մէչ՝ մտնել՝ պատկերացնելու
տեղական եւ օտար իշխանութիւնն երուն Հասկցն՛ե ՛ն ա կց ո ւ թ ի ւ ն ր առանձինն պէտք էք ամէն Համար մեր կազմակերպական բեղոճ՛ կեանքը։ Կը
լու, որ Հայութիւն բ կր ծառայէ միմիայն իր դտ– ճիգ թափէր , մեր ժ ո գո վո ւր դին՝ Լոլրք բաւէ ըսհլ^ որ Գա շնակցութեան՝ ակումբն՛երը
նոա՝ծ երկիրներու շաՀերուն ։ ստեղծ ուած թ Է՛՜՜Ր է մ ա ց ո ւթ ի ւնն ե ր բ փա բատ ե լու մեհ քաղաք՚նեբէն մինչեւ յետին գիւղերը, դար
Մեր կեանքի ողբերգութիւնն եր էն մէկն. ալ Համար : Ղ՝մուար աշխատանք մ,րՎ՛ էք այս , քանի ձած են երիտասարդութեան սրբավայրերը։ Ոեւէ
այն է , որ յաճախ ստիպո ւած ես սեփական ժողո– ոք ՚իաշնւակց ո ւիժիւ ն բ մէկ կողմ էն իր զգուշաւոր վայրէ մէշ, եթէ մէկ շաբաթուան իձթաց քին ատ
վբգիգ շոլր2 թ է ՚ ֊ բ է մ ա ց ո ւթի ւձնն ե ր բ փարատելու քաղաքականութեամբ, միւս կողմէն մեր Հակա– որ տեսակ Հա\ բային՛ ձեռնարկ կբ կա՛տարուի , ա՛
Համար, պաշտպան ելու նաեւ քոլ Հակառակորդ ծակորգնեբոլ աՀազա\նդին՛ իբրեւ արձագանգ, իշ— նոնցմէ ինն,ին *Լրա յ ան պա յմ ան ԳաՀ1ա կցո ւթեան
ներդ; Այս պարագան անշուշտ կր շփացնէ բոլշե իս ան ու թ ի՛ւ՛նն՛եր ո ւ մ օտ ամբոգ2 մ եր զան գո ւած բ էլն իքր կր տեսնււլի :
ւիկեան՛ տարրերբ, սակայն ուրիշ ելք չունիս, ՛ներ կայացնելոլ Հ ամ արձակս ւթի ւնբ կարոդ էր Չափազանցութիւնէ ԷՐԷԷա՝Բ Րսռ^Լ) որ Գաշնակ–
ճակատագրական վտյրկեաններ կան , երբ սրտիդ չունենալ ։ Բարեբախտաբար ինչպէս \943ի երես– ցութիմւ եւ Հայ ժողովուրդ, նոյնացած են ա յս
վ 1 ՚ ա յ ՔաՐ գնելով, պիտի աշխատիս որքան կարե փոխածնական բնարո ւթիւն՝ն ե բո ւն , 1 947/5/՛ ելս կա– գազութներուն մէշ՛.
լի է փոքրացնել աաաղդայիՆ տարրերու դո բծեր բ , րելի եղաւ տեղական բոլոր տար ր ե րու ն ցոյց տալ, ՊԷյրութ ՈՒՌՀԱ8ԵՑԻ
Fonds A.R.A.M
ք
Հին ծանօթ մբ, ոիբեցթր մեր գիւղբ։
սոԻքԻ«ւ֊ԼԻՐստնԻ ս՚էճ - Ամայլելու աստիճան : Որքան եք2անիկ
Աիրելի ՎաՀԷ երկար ատեն է ի վեր, առա– պէտք է Համարէք դուք քեղ, որ այսպիսի երկինն
2ին անգամ րէէալով կբ քն անա մ գէլզէ մբ մէկ քի մբ տակ կ՚ապրիք ։
ինչ գեր որ կատարած է ու կր շարունակէ Համեստ յարկին տակ : Պ՚էշերբ էլանցնի լուռ ե՛ւ - Բայց դուք ալ ուրիշ առա ւե լութի ւննե ր ու–
կատարել Լիբանանի եւ Աուբիոյ մէշ Հ. 3* Գ աշ– քոագաղ : Ու կ՚ԲԱ^յ է"յս * &իք որ մենք չունին ք :
ն ա կո ու թ ի ւն ր , անկարելի է սլա տկեր տոն ել յ°Գ~~ Մի ցանկանաք մեր ունեցած՜ին՝–: Ամէն ինչ
ուածի մր սաՀմաններուն մէ^Հ ՈրովՀետեւ անոր Հին, Հին տարիներու կարօտ մբ սրտիս, կբ արուեստական է ։ %,այեցէք Հեղ մբ սա մ ելան ա–
գերվլ չ ի սաՀմ՛անա փա կո լի ր միմ իա կուսակցա պատրաստուիմ ե լ , թեբթեբոլ ծրար ՛մր անու գոյն երկինքին, իկ խորՀրգաւոր է ժպիտք անոր։
կան աշխատանքներ ու մէշ^ այլ կր տարածուի թիս դռնէն գուբս կ՚ելլեմ : Հիմ ա թերեւս կարգ Աա եթերին՝ ուր ոսկի փոշին պաՐ է բոձնեքւ Աա
Հանրային բոլոր Հ աստատ ո ւթ ի ւննեբո ւ վբայ, կր՜ մբ մեղադրանքներ անցնին մտքէդ: Բայց պէտք է դաշտեբբ, ոբ նց
թական մարզական, օգնութեան, գոբծերէն մինչեւ խոսւռովանիլ որ, ա յ դ մեղադրանքներէդ ոչ մէկը ՎԲայ Մեծ Վարպետին վրձինը
քաղաքական տշխատա\նքնեբբ , փաստ օր էն Դաշ կապ ունի այն բանին՛ Հետ՝ զո-բ ես պաՀեր եմ կր խազայ։ Հապա ծորիթներոլ մեղեդի՞ն , որ ու՛՛ս
նակցութիւնն է ոբ կբ ղեկավարէ այս շր^աննՆ– կուրծքիս տակ։ Ւմ միտքս ուրիշ է ։ Տեսնել ար– նմանը Փարիզը չունի։ Հոս ամէն ինչ բնական է,
բուն, մէշ տ շտլո յս ին °^ագՐէԲ * Տ ա ո աղա ւո :
Կբ բաւէ յայտնել, ոբ Օգնութեան ք&աչբ, Հ՛ Լուռ եւ ին քն ա մ փոփ , կ՚անց\1 իմ սա պզտտիկ Տեսայ ոբ բարեկամս կր էհպտի։ Հպարտոլ–~
Մ * Ը * Մ *բ ք ւ՚րենց եօթբ Հ աղար է աւելի անգամ փոգոցներէն ու կբ բարձրանամ բլուրի մբ վրայ X թեան Հով մբ եկաւ ու անոաւ գէմքիԱ վրա յ է ն ;
անգամ ոլՀ ին եր ով , երի տաս ար զական , ուսանո Աբեւելքր ՀետզՀետէ կբ շառագո լ\Լ ի : Հիմա շունչս Աւելցուց .
ղական եւ պատանեկան՛ միութիւններր իրենց եր ինծ,ի քաշած՝ ե ր կ ի լզած ո ւթե ամբ կբ գիտեմ տրե– Գիտեմ , դուք ա՝լ ին\հի պէս դի՝ւղա՛ց՛ի՛ի էլա–
կու Հագարի Հասն ող շարքերով, եթէ գումարենք լին Հրաշափառ երկ ունքր ։ Մ էկ * երկու , երեք ։ լակ , գիւղին– կարօտ բ ունիք : Պ իտի չո ւղէ ի՞ ք .որ
ոլ՝ԳԳակի մեր կազմ ա կե ր պո ւթ ե ան կապուած զան– կր քացուի Հ որիզոԱ բ , ու արեւբ , շէկ ագ2կան մբ ձեւյ առաշնորգէի դէպի վեր , դէոլի պարտէզներր
զոլածին վրա յ , կ՚ունենանք թիւ մբ որ տասնեւ– պէս Հերարձակ , գչուիսր դու րս կբ Հանէ կար միբ մեր գիլզին ։
Հինգ Հազար բ կ՛անցնի։ Ուրեմն այսպիսի երիտա բոցերուն մէշէն ու կր մպտի ։ կբ մպտիմ ես ալ՛. Ես ու բարեկամ ս 1լ՚անցնին ք կա րտաճ ի փո
սարդականն բանակ մբ, կուռ կազմակեբպու– Որքան գեղեցիկ է ծագբ ա բե լին : ղոցներէն ո՛ւ , կր մտնենք ծազկազաքդ դաշտե–
թեամբ, կք ներկա յացնէ ՛իա շնա կց ո ւթեան պատ - Ա յս բարձ՚ո ւնքին վրայ , արեւ ին ոսկի ճառա– բուն մէ2 ։ ՛Բանի կբ յ առա շան անք , այ\1քան՝ աւելի
աղօթողի կբ գեղեցկանայ ղա շա ք ։ Մ եր ճամբուն վրայ , սլ ^
կառելի ուժբլ Մերձաւոր Արեւելքի այս զոյգ գա– գայթներուն տակ, տաճարի մբ առշեւ
Հեշտան ու ձախ ծոց ո ւոր ո զ ՛որթեր ու ծառեր ։ Բանշարա–
ղութնեբուն մէի պէս ծնրադիր , պաՀ մ բ կր– կենամ : Այս մէշ՝ տեսակ տեսակ տունկեր, զօրանց–
կր լսեմ ծ ղքիթն եր ու նե բղա շ– նոցներուն
ԱյԳ Ո€–*եբ^ բազմաթիւ պարագաներու տակ , քին մէշ , յանկարծ Համ անտ լա՛գր , որ քի սպասող զինուոր ներ ու պէս կա ր գո վ շար ո ւե բ
փաստած է իր տիրակալս ւթիւն բ Հանրային՛ բոլոր նակ մե զեդի՝ , թռչուններու մէկ եհ ակօսներուն մ է ^ ։ Կբ նայիմ ւԱիրտս կ՚ալեկոծի։
ասպարէզներուն *Լրայ ։ ա քնքաՏԼ՝. սիրուն եւ Հարազատ , կ՛արձագան՛գեն Ու ակամայ կբ տարոկիմ մեր Հայրենի երկիրք,
Իւրաքանչիւր կուսակցութիւն , առաւելապէս– ծա յրէն մ իւսբ : ուր տտեեւ մ բ ա յս կ արդ ի պատ կե րն ե բբ ս ո վորա–
ժողովրդա՛կան լմն տր ո ւթիւնն եր ոլ բնթացքին է որ Տարիներու մզձաւանշէն թեթեւցողի մբ պէս, կան բաՆե բ է ին մ եղի Համ ար : Ա ակայն այսօբ ,
փորձաքարի կք զարնուի , ցո յց տալու Համ աբ որ Հիմա ուրախ ուրախ կբ՛ սլտտփմ ՚ թամբուս վրայ ք՚բրեւ նորութիւն սքանչացում կր պատճառէն
իրապէս կազմ ա կե ր պո ւթ թ մն է թէ ոչ։ Այլապէս բւմնո։ ո բներ ; Ամ Էնքն ՛Աք զինուած– բաՀ ու ՐՐէ~ ինձ :
լրագրական՛ ա զմուկն ու խառնա կչութի ւնբ , ուժի չ՚՚վ ք կ՚երթան պա յքար ի լ ստոր եր կրեայ խաւերուն^ Ո ր ոԲ ւ ՛՛՛՛ն ե\հ՛ այս պար՛տէզներ բ :
յա յա ա բաբ ն շանն եր չեն՝ ; կո ւս ա կց ո ւթ իւն թ ա զա լո ւ դէմ, փոխան– մատ մբ Հացի։ ՝^էէ մբ մսլտեցալ բարեկամս , յետոյ մաքրեց
պէտք չկայ , քի չ մք դրամով թերթ Հ րա տարա կե Հտկաււակ այդ դժուար պայքարին ոբ քի՛Հ կոկորգբ ու պոռաց .
չու եւ աղմ ուկ բարձրացնելու Համ աբ շր ^ա պա ա ի ն Վ եբ2յւ պ ի տի սկսէ բ , դա ր ձեալ կբ տես ն՝՝ե՛մ որ է ւ– ^Դ1.ք՚(^ Մարօ , պաղ 2'ււր ունթս :
մէչ : րաքան չիւրին գէմքին վրա՝ յ ան ո յշ ժպիտ մր կբ
ԱՐԳ* ԸԱայ Լիբանանի , բ լ յ ա յ Աուրիոյ մէՀ , Ե րիա աս աք գ Հ ար ս մբ, արեւ ին կն իքր ճա կ–
տուն ալ ու՛նիմ , տեղ
քսանեւՀինդ տա՛րուան բնթա՛ցքին , պետական՝ եւ էոագայ։ Մէկբ այս բանուորներէն , քովէն անցնող տին՝ պատասխանեց *
ագգա յին բնա ր ո ւթի ւնն եր ո ւ մէշ , մ էկ կամ երկու կտքմրաթուշ աղ2կան մք սիրերւր կբ մրմռայ։ Այո 2ուր ալ ունիմ,
բացառութեամբ , այն՝ ալ կապուած արտաքին՝ Ա իւսբ ծխամորճին ծուիսէն երազուն , ածխաՀտն– ալ ունիմ : Հրամեցէք։
պատճառներ ո ւ , շարունակ ՛իա շնա կց ո ւթի ւնն է որ քի Հ որ երուն մէշ մտացի թռիչքներ կբ կատարէ : Ա՛նցնելով գոյն զգո ք՛ն ծ աղի կն երուն՝ մէշէն՝, կբ
- տարած է յա զ թ անա կբ ։ Ու ա յս Հա կառա կ ա յն ի– Ուրիշներ իր ե*՛ ց երէ կո ւան յաղթան՛ակին գովքբ կք Հ ասն ինք Հ ամեստ տան մբ առշեւ ուր՝ պզտիկ մբ
բոզութեան՛ , որ Գաշնակցո ւթեն՚էն՛ գոլրս գբտ– Հ իւ սեն : ԱՀա այս պէս , մ է կբ միւսին յո յս ի նեբշն– նստած /ողի մբ վրայ կամ կք կամն՛է ; &իշդ այս–
՛Լ ււ լող բ ոլոր կո ւ սակ ցութի ւննե րն ու տա րրերր , չարա. .ակա՛տագրի՛ն՝ Հ ե ՝տ տ ա յ* տ ո՛ւա շ կ՚արՀւ տեգ , կտրուած նուռի մբ պէս սկսաւ արիւն՛ի յ
մարՀէփն մ աՀր, որ ՛ով գիտէ, թերեւս քիչ անդին,
շարունակ միացեա լ ճակատ կազմ ած են բնտբու– սիրտս : Հին , Հին՝ յիշատակ մ\լ. արթնցաւ կուրծ
Հանքին կա խո ւած ժա՛յռե բուն տակ դար ակնակալ
թիլններու բ\1՛՛թաց քին , իրենց նպատակ ո՛ւնենալով– քիս ՛ո ա կ ; կալի յիշա՛տակ : Այսպէս երազուն գեռ
կբ սպասէ ր իրենց :
խորտակելու մեր ուժբ։ իսկ թէ անոնք իրենց նլւ– երկար պիտի մնայի եթէ տան՛ տիրու֊Հին ձեռքբ
պատակին Հասնելու Համար ինչմիշոցներուգիմած Արեւբ բարձբացեր , սկսեր էր արդէն այբեէ շեր կտրէր ինծի Հ
են, աւելորդ է թուել այստեզ, որովՀետեւ իւձրա– ծառ ու ծա՛ղիկ; Մինչդեռ ես տակաւին՛ կբ յամ ե– կբ նայիմ՛ ։ Անուշ ժպիտ մր կր խաղայ "՛յ՛՛
ե օթա՛նա սո ւնն ո ց պառաւին դէմ քին վրայ։ Կբ մպ–
քա\ ն ւչի լր Հայ մա՛րգ , այ սօբ գի տէ թէ Հակ ադա շ– ս ա յ ի անՀուն ուրաիսոլթեամբ մբ դիտել բնութեան աին՛ աղ2իկն ու փեսան ո
կբ
Աակցական մոլոլցքբ մինչեւ ուր կրնա ք էլ\^3Ա^՚Լ Հ ամ ա յւննապատկերբ , որոմն, կարօտք տարիներէ ի Հազիւ ներս մտած, սեղանին վրայ, աչքիս
մ եր Հ ա կա ռա կո բ ղն երբ : վեր կ՚այրէր ու կբ մրրկէր սիրտս
ՀԻ ո զո վո ւր ղին՝ կողմէ յատնա բե՛ր՛ուած այս վ*1–
տաՀոլթիւնբ, մեր կուսա՛կցութեան դարձած է յե
նարան՝ մբ իր զո րծ ունէ ու թեան ասպարէգք Բ^՜ յաճախ ուրանա լ ղանոնք բո լո բովին , ժողովրզի
գարձակելու Համար : 1Լեր2ին տաս^նամեակբ մ աս– ոբ Հ ա կա ռա կ բո լշեիկե ա՛ն տար բեր ո լ պարապ աղ–
կե
նա՚ւորապէս, այս գոյգ գաղութներուն Համար վե– ֆիղիքական գոյութիւ֊նբ փբկելու Համար ։ մւււկին ,Հայ ժողովուրդբ իբ ամբող2ութեամբ
չի
րապտՀած էր վտանգաւ՛որ շբ2ան– մբ։ Նախ պատե՝– Ն ո յ ն կացութիւնք աւելի ծանր կերպով ի յայտ ցած է Գաշնակցւթեան կողքին ու Հետեւաբար ։
րաղմ ի նախօրեակին ու անկէ վեր2 մինչեւ 1945 եկաւ պատե բազմէն՚վեր շ ու շա բ ո ւն ա կո ւեց ալ մին— կրնար դաւաճանել այս երկիրներու շաՀ՚եբուն
թուականբ, ա՛յս երկիրք ղարձա՛ծ է՛ր կռուող մեհ՜ չեւ 1947^է վեր2աւ.որութեան ; Շլիացա՛ծ ռուսական, Այժմ երբ որոշ Լ ա փ ո վ վտանդք անցան՜ էգ ա–
՛ուժերու մրցագաշտ մր։ ՝Բ ա զա՛ք ա՛կան՝ արտ– վբ– յաղթանակներէն , օգտագործելուէ ՚իաշնակից ու մէնէն բարեմիտներն անդամ Հարց կուտան\, >որ ե–
տանգբ , միացած մեր ներ քին կեանքին մէշ գբտ– տե գա կան ի շխ ան ու թ ի ւնն ե ր ո լ բարեկամ եցողու– թէ Գաշնակցութեան՛ այդ աշխատանքն ալ չբլքաբ ,
ն՝ուոգ ազգադաւներու գո ր՛ծ ո լնէու թեան , անՀ րա— թիւՀւնեբր, Հայ բոլշեւիկն՛երր ամէն ճիգ թափե սւյսօր ինչ պիտի րլլաբ Հայութեան վիճակք այս
տօրէն կր մզէր բլլալ աչալուր2, մեր ժողո - ցին Հա՛յ ժողովուրդբ ներկայացնելու Համար ,իբ— երկիրներուն մէշ :
ւԼբ՚է֊Բգբ ան ւին աս գուբս բերելու Հա՛մար պատե — բել աշիւարՀի ամէնէն կարմիր ժուլովուրդբ ։ $ ա կա ւին չենք ն կ արադ ր եր այն օբերք , եբ ր
բազմ ի Հետեւանք եղող փորձութիլններէն ։ Փողոցային՛ ցոյցեր , աղմուկ, Հրապա՛րակա Ա ո լրի ան ու Լի բան ան բ ոտքի կեցած էին իրենց
Մ ինչեւ գերման բանակնեբոլ քիուսիո յ վրայ յին Հալաքոյթնեբ , ուր միայն բոլշեւիկեան՝ գբօշբ ան՚կախւււթ-եան տխրա^ն-ալու Համար ։ Գաչնակցո՚ւ—
արշաւանքի ս կո ե լ ր , Աերձալո ր Արեւելքի բոլշե– կբ ծածանէ ր ու յարդի էր մի այ1 Լ– Ա տալին ի ն կա իժի ւնն էք գաբձեալ , .որ ամէն ճիգ ի գոր՛ծ դրաւ,
•ւի կներբ , լծո ւա ծ է ին գե րմ ան ա կա ն փրոփա կան– րբ ։ Ու ի լրումն ամենայնի , առաւօտ մբ ամէն որ մեր ժոգովուբգբ Հեռու մնայ զան աղան արկա
տին : Այս պարա՛գան՛ խոշոր վտանգ մբն էր Հայու Հայ երբ տուն՛էն դուրս եկաւ, տեսաւ իր տան պա ծախնդիր մ արգո ց դաւերէն՛, որոն՛ք կ՛ ո ւզէ ին մեր
թեա՛ն Համար, որովՀետեւ եթէ բնական՛ոն՝ պայ— տին ՚ թ ։ ս յ յ ւրեոած մ ուբճ մ անլլաղի բո լշելիկեւսն ւլանգո ւածն երր ա՝յս կամայն պե տ ո ւթ եան շա Հ ե բո ւն
մաններոլ մէշ Հնարաւոր էր Հասկցնել իրականու– պիԼանշանբ ։ Այգ օրերուն իրաւամբ , մեղի բարե գ ործ իք դ աք ձ՝ւ ե լէ ո լ տ եղա կ ան տ աքբ եր\բ լաքե լ
թիւնբ տի բոզ ի շխ ան ո ւթիւԼնե բ ո ւն , պատերազմ ի կամ տեղա ցի ներ կր թ ելագ բ է ին վե ր2 տալ ա յս մեղ դէմ ։
շր շանին անոնց մ տ ած ո զո ւթ ի ւնբ ա յնքան կբ նեղ վտանգաւոր երեւոյթին , ա\ն՚ոնք կբ յայտարա Ու վե ր2ապէս Գաշնակցութիմնն էր , որ շնա բ–
նա յ որ կբ գմո լա ր ան ա՚նւ զատել տ րգա րն– ու ան՚աբ– րէին , որ ոեւէ օտար եթէ մտնէ Հայկական թաղե Հիւ փբ նախկին կապերուն՝ արաբ Հայրենասէր
գա՛րք ։ Նոյն ձելի կացութիւն ստեղծուեցաւ նաեւ րէ նե րս , պ իա ի կարծէ գտնուած ՐԷԼա լ բոլշեւ իկ– տարրերու Հետ, սկսած Պ ո լսէն մին չեւ Փարիզ, եւ
այն վայրկեանին , երբ բոլշեւիկեան Ո*ո ւսաստան՚բ եա՝1 -• (հո ւսա սան ի մէկ անկի լնբ ; Հիրն եւ , կրցաւ յազթաՀ արել բոլո ր գժուա բո ւ–
անցաւ Ան դլօսաքս ո ն ն ե քու կո գքին , այս էսն դամ Այո Բ" է՛1 ր/՚ն ։Լրա I եկած էր աւելնա լու նաեւ թեանց ու անխախտ պաՀել մեր ժողովուրդին՛
Հայ բոլշեւիկներր աւելի մեծ եռա՛ն՛դով գործի ներ գաղթ ի պատմ ոլթիւԼր , որուն կազմ ա կե ր պո ւ– ԲաՐէ Համ բաւր ՝ ա ր ա բա կան բո լո ր երկի բնե բուն
լծո ւեց ան , բո լո ր իրենց Հակառա՛կորդ կազմ ակեր– թիւնբ եւ ձեւք նպատակ ունէին բոլոր՛ովին այրե— մ էի
պոլթիւններն ու ան–ձերբ ներկայացնելու Համար լու մեր ժողովուրդբ այս երկիրներուն մԷ2 * Ատ— ՛Ներկայիս ԳաչԱակցութիւնբ իբրեւ կազմա
իբրեւ գերմանական– գործակալներ է կա յն այս Հարցի մ ա՛սին՛ Հ ետ ադա յթն կ՛ անդրա կերպուած ում–, կր նկատոլի ամէնէն օրինակելին
Ահ աւասիկ ա յս կացութեան մ ԷՀ , Գաշնակ– դառնանք աելի մ ան րամ ասն՚օրէն ՚. Մերձաւոր Արեւելքի մէի Ան Հրաժեշտ չէ մա՚նբա–
ցութիւնր գերմարդկային ճիգեր ի գործ դրաւ, Ո ւրմ են , այս ծանր պա յմ ա՝ն ներուն մ էշ , ՛Հ՛ա շ— մասնութ իւններու մէչ՝ մտնել՝ պատկերացնելու
տեղական եւ օտար իշխանութիւնն երուն Հասկցն՛ե ՛ն ա կց ո ւ թ ի ւ ն ր առանձինն պէտք էք ամէն Համար մեր կազմակերպական բեղոճ՛ կեանքը։ Կը
լու, որ Հայութիւն բ կր ծառայէ միմիայն իր դտ– ճիգ թափէր , մեր ժ ո գո վո ւր դին՝ Լոլրք բաւէ ըսհլ^ որ Գա շնակցութեան՝ ակումբն՛երը
նոա՝ծ երկիրներու շաՀերուն ։ ստեղծ ուած թ Է՛՜՜Ր է մ ա ց ո ւթ ի ւնն ե ր բ փա բատ ե լու մեհ քաղաք՚նեբէն մինչեւ յետին գիւղերը, դար
Մեր կեանքի ողբերգութիւնն եր էն մէկն. ալ Համար : Ղ՝մուար աշխատանք մ,րՎ՛ էք այս , քանի ձած են երիտասարդութեան սրբավայրերը։ Ոեւէ
այն է , որ յաճախ ստիպո ւած ես սեփական ժողո– ոք ՚իաշնւակց ո ւիժիւ ն բ մէկ կողմ էն իր զգուշաւոր վայրէ մէշ, եթէ մէկ շաբաթուան իձթաց քին ատ
վբգիգ շոլր2 թ է ՚ ֊ բ է մ ա ց ո ւթի ւձնն ե ր բ փարատելու քաղաքականութեամբ, միւս կողմէն մեր Հակա– որ տեսակ Հա\ բային՛ ձեռնարկ կբ կա՛տարուի , ա՛
Համար, պաշտպան ելու նաեւ քոլ Հակառակորդ ծակորգնեբոլ աՀազա\նդին՛ իբրեւ արձագանգ, իշ— նոնցմէ ինն,ին *Լրա յ ան պա յմ ան ԳաՀ1ա կցո ւթեան
ներդ; Այս պարագան անշուշտ կր շփացնէ բոլշե իս ան ու թ ի՛ւ՛նն՛եր ո ւ մ օտ ամբոգ2 մ եր զան գո ւած բ էլն իքր կր տեսնււլի :
ւիկեան՛ տարրերբ, սակայն ուրիշ ելք չունիս, ՛ներ կայացնելոլ Հ ամ արձակս ւթի ւնբ կարոդ էր Չափազանցութիւնէ ԷՐԷԷա՝Բ Րսռ^Լ) որ Գաշնակ–
ճակատագրական վտյրկեաններ կան , երբ սրտիդ չունենալ ։ Բարեբախտաբար ինչպէս \943ի երես– ցութիմւ եւ Հայ ժողովուրդ, նոյնացած են ա յս
վ 1 ՚ ա յ ՔաՐ գնելով, պիտի աշխատիս որքան կարե փոխածնական բնարո ւթիւն՝ն ե բո ւն , 1 947/5/՛ ելս կա– գազութներուն մէշ՛.
լի է փոքրացնել աաաղդայիՆ տարրերու դո բծեր բ , րելի եղաւ տեղական բոլոր տար ր ե րու ն ցոյց տալ, ՊԷյրութ ՈՒՌՀԱ8ԵՑԻ
Fonds A.R.A.M
ք