Page 161 - ARM_19-1948_03
P. 161
ս է տ ո » Չսօատ ^ » ատ ա * օ * 6 , . Հեցեէոպ ևւ աԱեևեճ եէկաէ
լ յ » 0 * ՚յ՚ր՚ՆՏ — էօոձ* 1925 -
Ո / \ 1 \ / \ 1 Ն Ո «. Շ. Տ«հէ« 376.286 խօսակցութիւնդ Սպոթովի ոե»
ՕՄտշէշսւ-Բւօթոշէ^ : ՏՕ». ա Տ Տ ծ ճ ւ ճ Ա
17, Ասւ Ոաաաոէ - Տ՛ատ (13՛)
Տար. 1200, 6ամս. 650, Արա • 10 սալ • կամ 3 ՚ ^ Տ ց լ • ԱՏԱ ԱՆԳԱՄ ԱՒԵԼԻ ԼԱՒԱՏԵԱ Կ՝ԵՐԵՒԱՆ
161.։ 008. 15-70 - €.€.ք. Ր*ոտ 1678-63 Եբկուշարթի օյւ , արեւմտեան պետութեանց
Մոսկ ուայի ներկայացուցիչները վեցերորդ ան
ՕՐՇՒ**եՐԻ*՝ ա^էռշծւ 18 ճօճէ 1948 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 18 ՕԳՈՍՏՈՍ գամ Բլլա լով այցելեցին Պ– ԱոլոթովվւՀ Ամէնէն
երկար խօսակցութիւնն մ՜ամ 40
էր այս, երեք
վայրկեան ; ինչսչէս մինչեւ Հիմա , երեք նեքկա–
ՏԱՐՐ - 20» ձոո66 »յ 4071-Նպւ շրջան թի՛ւ 1030 ^ մ թ ա գ ի ր ՛ Շ– ՄԻՍԱ^ԵԱ՜Ս Գ Ի Ն 5 Ֆ ր – յա&ոլցիչները մերմ-եցին՛ տրեւէ յայտարարութիւն
ըյեել։ Բայց ել այնաէս , քազաքական չրֆսյնակնե*~
բու մէշ կը կարծեն թէ Պ՛ Մոըոթով այս անդամ
ՈԲ ծՕԱք-Ր տուաՆ է Խ • Մ իութեան պատասխանը՝ Պերլինի
X Ամէն
ՕՐԸ ՕՐԻՆ պաշարման առթիւ եզա& առաջարկներու
պարագայի մէշ1, եբեքնեբկայացո ւց ի էնեբ ը դացաՆ–
ԻԵ՚Լ՚ԲՆ Է ՈՐ ԿԸ ՊԱԿՍԻ... էին Հիմնական խնդիբնեբ կարգադրելու Համար։
ՍԱՐՈՑԵԱՆ ԿԱԼՈՒԱԾ ԿԸ ԾԱԽԷ սակցութենէն վեբք երեքբ միասին Մոսկուայի
Ո^վ քլրցաւ. Համբել ա յն մ իք ազգային, մողով– ամերի կե ան դե ս պան ա՛տ ո ւն բ գացին , խոր՛Հ րգակ–
ներն ու. Համա գումա՚րնեբբ որ իրար 1լ\րլ Հրմշ– ՛յելու եւ իբենց ստացա՛ծ ՀբաՀանգներբ քննելու
Ուիլեբմ Ս արտ յեա՚ն՝, անգլիագիր գրագէտ բ , Համաբ ։
յո կեն , պատերազմի գագարում Էն ի վեր ։ ագարակ մբ ծախու Հանած է Ֆրէղնոյի մէք Լ՝$՝ա– Հեռագրական գործա՛կա լութ ի ւննեբբ կբ Հա -
Անցեալ շաբթու պա տաՀ արար յիՀա՝& ԷԷս՝ք լիֆորնիա^ • ոո ր դեն թէ Ա ո ս կո ւա յի դիւանա դիտական՛ չբքա ՜
Մ աքի Առո ղքա պա Հ ո ւթ ե ան– Համ աղում արբ , որ ի նչպ է ո ինքնատիպ է դրա կան - թատ երական ն ա կ±՝ե ր ուն մ էք այնքան յոռետես չեն եր՚ե՚ւար որ–
բացուեցաւ. Լոնտոն ի մէք եւ կբ վեբքանայ այսօր– ճակատին՝ վբայ , ա՛յս անգամ ալ ազդ մբ տպել քան, Ա՛ ՆտՀանգնեբուն կամ Անգլիո յ մէք։ Ամե–
վագբ : կբ մասնակցին երկու Հազար մասնագէտ տուած՝ է՛ որ Աաբոյեան՛, աւելի ճի՚Հ/բ Ամ՛երիկա՝ բիկացիներբ կր կարծեն թէ երկուշաբթի օրուան՝
պատուիրակներ , իբրեւ ներկա՛յա ցուցի ^՛երբ ա– կբ Հոտի ։ տեսակցութիւն բ վեր քինն է . բայց ուրիշներ ան–
ւելի քան՝ ւիսուն՝ ազգեբու Հ Ամերիկեան մեծ գո բծա կա լո ւթիւն՛բ , Հձէսո– Հ աւանական չեւն գտներ նոր իսօսակց ո ւթիւններ ,
՝Բանի մբ Օբ առաք թե րթեբբ կբ ծա\նաւց անէին՝ շիէյթ՚բտ Փբէս՝^ յ փութաց Հեռագրել այդ ծանու– միշա ալ օգտակար Համ ա բերով զան՛ ոն ք ;
նոբ խորՀբդամողով մբ, որ պիտի ^ննէ բարոյա ց ո ւմբ, ի լուր աշխարՀ ի 5) ր ան սայի մէք աւելի լաւատես կ՝ երեւան ,
կան բմբռնումն երո ւ վերաբերեալ խնդիրներ ։• ԱՀ աւասիկ ամփոփումբ, Համաձայն Նիւ Հ ա ւանակ ան գա նե լով դ եռ եբ կու - երեք տեսակ–
Ե՚ոբք Հէրբլտ՚ֆի ( փա՚րիզեան
&ո ւտ ով կ^իմ ան անք մ ան՝ ր ամ ա սն՚ո ւթ ի ւնն ե ր բ , տ պա դրո՚ւթ իւն ) ց ութիւն եր եւ երկուշաբթի օրուան Հ ան դիպում էն
ոճիր - աբկածնեբու ամենօրետ լ մխոբին մէք • « Ոչ մէկ սուտ այս ծանուցումին մէք, 1լ բսէ կբ Հետեւցնեն՛ թէ խօսասցութիւննեբբ գրական
՚իտռնա՚լավ մտքի առողջութեան կամ առոզ - Ս ար ոյեան•՚.կարելի էր ուրիշ կերպով ն՛կարագրել Հանգամանք ստացած են ։ Բա յց , կան խաՀաս կբ
քա պա Հ ո ւթ ե ան Հ ամ ա գո ւմ ա բ ին , կ^արմէ մ ասնա այս կալաւա\ծբ՝ բայց այս է ամէնէն՛ պարկեշտ Համ ար ուի բնդՀանուբ Համ աձայնա ւթիւն մբ
ւո բ ուսումնասիրութիւն մբ Հրատարակել։ Ոք ձեւբ ։ Չ ո բս մ ա յ բ աքա՚ղաքն՚եր ո ւն մ էք սլ դաաող,տ նԼաա -
միայն անոր Համար որ առա քին՛ մոգովն– է իր տե «Ագարա կ ին> մ օա կբ գանո ւ ի Բ֊ԼՐակ մք Հ աս– պաՀութիլնբ այնքան խիստ է ոբ , նոյնիսկ այսօր
սակին մ էք , այլ եւ խնդիր բ կա՛պ ունի Ե Լ\րա– ուա իւ աւ , եւ գետակ մբ որուն՝ յատակ բ ամբո ՚էքո— կաբելի չէ նախատեսել թէ Ա՛յս տեակցութիւննե–
պայի կամ աշխարՀի խաղաղութեան , այսինքն– ա– վին աւազ է եւ մայռ ; ՐԲ յա քո ղո լ թե՚ա մբ պ իա ի վե րքան՚ան՛ թէ ձախո
մ էն ո ւս ճակ ատագրին՝ Հ ետ I « Ագարակբ ոչ կառա՛տուն տւնի, ոչ շտեմա ղանքով ։ ՚էյատերու կարծ իքով , էՎ.^Րլ\ոյ մ ա յ տա
Առ այմմ քանի մբ տեղեկո լթիլննեբ , Լոնտո– րան ։ Բլուրն ի վար կայ փոքր քրՀան մբ ոբ Հա ր՛ ար ո լ թի /-մբ պիտի Հրատարակուի , ծանուցանե
է (հ՛երթերէն , գա գա փա ր մբ տա ւած \ԷՀԷԼալո՝-*- Հ ա ~ ւան օ ր էն անպէտ է ել պէտք է փոխուի։ *Լ/՝ոյնպէս լու Համ ար թէ չո ր ս պետութիւնն^եբբ Համ աձա յ –
մար աշխար ՀաՀռչակ մա՛սնագէտներու մ տաՀ ո– քուրի աւազան՛ մբ ոբ մաքրութեան՝ կբ կարօտի : ն՚ութեան մբ յանգած են, բն՝գՀանուր խորՀբգա^–
գո ւթեան ց մասին։ I ^ Ջերմաբաշխ մեքենան խ ան գա ր ո ւած՜ է I Յի մողով մ բ գոմ արե լու Համար :
Երկուշաբթի օր , 16 օգոստոս , Համաղումաբբ սուն՝ մատզաշ ձիթենին եր կան ճամբուն՝ *1յՐայ 1 ՝^՛ Վ^ե ց ե բո բդ տե սակցութենէն անմիքապէս
յատկապէս քՆւ եց Հ ի մնա կան խնդիրբ , գտնել բայց չկայ գործնական մ ի քոց մբ զանոնք քրելու։ վերքրտ քյ&ԳԼէ՚^յ նախարարա՛կան խորՀաւրդբ բա
Հաստա— Ղ՚մուար է Հ եռաձայն ցառիկ նիստի մբ Հրաւիրուեցաւ
բանաձեւ մ բ՝ տեւական– խաղաղս ւթիւն ստանալ ։ Ծէնքբ ու)նի չորս ,՝ իսորՀրգակցելու
տե լու Համ ար աշխաբՀի մէք^ յ նն քա՛ր աններ : Փլփլկած դպրոց մբ կայ Հինգ մղոն՛ Համար ։ $՝ողովբ տեւեց մէկ մամ 40 1/այրկեան՝ է
Ուրեմն , ինլ որ դիւանա գէտն եր՛բ չեն՝ կրն՛ար Հ եռուն , մէկ դասարանով ։ Հան՛րակառք չկայ ։ Ոչ Հր աւիր ուած էին նաեւ բարձրաստիճան սպան՛եր ։
գլուխ Հանել, մտային եւ քղային. Հիւանդութեանց քարիւղ , ոչ ՛ոսկի , ոչ ալ ուրանիոմ Հողին կամ •փք Փարիզի մէք շբքած զրոյցի մբ Համաձայն ,
մասնագէտնեռբբ պիտի յաքողցնեն : գետին՝ մէք։ ք՝ազմաթիւ սկիւռներէ I երեք պետութեանց ներկա յացուց իչներբ Աոս–
Ամէն՛ պար աղայ ի մէք, ա յ ս ղի տնականն երբ Այս «.Հրապուրիչ »մ անրամասնութիւններէն^ կուայի խօսակցութեանց ատեն Հաւան՛ած են՝ ք/ննեք
կբ Հաւատան իբենց առաքելութեան՝։ \*րե2*յյ Հա– վերք , –ծա՝1՛ուռ՛ո ւմ բ կբ յա յանէ թէ տանտէբր՛ 32 ՝՝ետեւեալ խ^էգիրբ գ որա՛շ վեր ապա Հ ումնեբով ,•
մ ոգում ով , պատերազմներդ գլխաւորաբար ղբ Հազար տոլար վճարած է մէկ ամիս առա չ–. իրեն Ջորս .դաշն՛ակի ցնե բլէ յանձն կխառնեն՛, իրենց զին՛–
ծագին՝ մարդոց միտքէն։ Հետեւաբար , անՀբա - պ աՀ ելով 5 6 ա րտ ավա բ , ի բրել յ ի շաաակ ի բ ուորներ բ քաշել Ղ՝երմ անի այ Էն , Հ ա՛շտ ո ւթե՝ ան՝
մեշտ է ին \գՀ անո ւ բ յարձա կ ո դա կան՛ մ բ ս ար քել ։ կա լո ւա՛ծ ա կան գործուն է ութ եան , մնացեալբ կր դա շէա-գր ին՝ գո բծա դրութենէն մէկ տարի վեբքբ Տ
Ամերիկեան՛ ւզատուիբակ մբ, Տոքթ՝ մէ^ ՛Վ՛,։ ծախէ 35 Հազար տոլաբիդ : Արեւելեան պետութեանց , աւելի ճիշդ՝ Խ * Միու
. . • Անոնք որ Հ օրե՛ն ական՝ ագա՛րակի
Պի՚եկբբ, դասախօս ՝ք*,ո րն ըլ Համալսարանի մբ վե թեա՛ն վեց պաՀանքներէն մէկն էր այս , Համա
մաւքնալոբապէս աբէօ-աբօ՜ելով այս Հարցը, յայ– րածեր ՛են քս * Հայաստանբ, եթէ այսքան՝ մբ բան ձայն՝ Վյսբ յաւայի խորՀ բդամողովին յ ա յ տար՛ա -
աա չայրեց խոստովանէին գոնէ անոր* * * ներքին՛ սաՀմաննե - ր ո ւթեան յ
« Մ եբ առածիս ես գլխաւոր Հոգր պէտք է բու մասին ,որքանն սուտեր ձիւնի պէս կբ Հալէին ւ Եթէ այս լուրբ Հաստատուի , Ա՝ոսկուայի խօ
ԸԱայ պատերազմին խափանում ԷՀ : ՎԱՀԷ սակցութեանց առթիւ Հ ր ա տ ար ա կե լի զեկո յցով ,
կբ նշանակէ
« Եթէ կարենանք գտնել ճիշդ պատասխաննե թէ Համաձայնութեան դետին՛ մբ
րը կարգ մը Հարցերոլ ինչէ՞ն կը ձիագին պա գտնա ւած է , թէեւ այնքան ալ կարեւոր չէ ։
տերազմները այն ատեն, պէտք է օգտագոբՆենք Տասը ԱիէխւԱ տպա^բ ԹոՆէքիպ ԿԱՐՄԻՐ ԲԱՆԱԿԸ ԿԱԶՄ ԵՒ ՊԱՏՐԱՍՏ
Հ.ոգ երանականէ Հմտութիւնը, Համոզելու Համար թա^ց ի՚էւչ գԱով Հ Փբավտա ^ , Խ * Մ իութեան կուսակցականդ
դիւանագէտներն ու քազաքադէտները որ ունկին– պաշտօն աթե րթբ , Օգոստոս \ Տի խմբագր՛ա՛կ ան՛ո վ
դրութիւն շնորՀեն մեզի եւ գորօ֊են Համաձայն ւԼՀ ԳԲէ Լ^է խոՐ^՚ՐԳայի՝ն զին եալ ումերբ կա՛զմ եւ
մեր եզրակացութեանց »: պատրաստ կբ պաՀաւին, նկատի առնելով մի քաղ–
Աւելի յառաք երթալով , ամ եր ի կաց ի գիտնա ԽՄԲ * • Պոլսոյ ՀԵԷլԻ ՍապաՀ» թեբթբ դառ– դա յին կաց ութ ի ւնբ եւ Հա մ ե ր ի կե ա՛ն՛ աշխաբՀա–
կան բ կ ՝առաք արկ է Հ ատ բնտի բ մ ասնագէտ 1 եր տ ե– նօրէ՚ն՛ կբ զ ան՝/լ աա ի թէ եր կիր բ ծանր յանձնառու
ղաւորել Ա իացեալ Աղղեբոլ ԱպաՀովո ւթեան թեանց տակ մ տած է , առանց քնն՛ութեան բնդու– ք ԼաոէքաՆ ;>աոա.(ւաէււլ^իւյնբ կարդայ Դ • Էօ >
10՝ոբՀուրդին մէք, յատուկ թարգմաններով, ինչ– նելովԱ ուրշբլի ծրագիր բ ՛՛Այո առթիւ յիշելովԱնգ–
տէ ս եւ իւր աքան չի լբ եր՛կրի արտաքին՛ գործեր ո լ լիոյ, Ֆբան սայի եւ Ի տա լիոյ մէք եղած քն՛նա ղու– տրամ ա գրա ւթ ի լ՚նն՚եր բ , ոքոնք մ իմիայն Ամ ե րի կա–
նախարարութեա՛ն– մէք ։ ա ո ւթ ի ւն նեբք այդ ծրագրի ն դէմ , կբ շար ո լնա կ է յի ն՛պաստաւոր են, եւ ոչ թէ քՒուրքիոյ ։ Այսպէս ,
Ուրեմն, մտային առոզքապաՀ ո ւթեան՝ մ աս– (9 Օգոստոս ). Ամ\երի կա երբ ո բ ո լզէ պ իա ի կրնայ ձեռք դն՛եք
նա գէ տնեբ ո ւ\ն\ առաքին գռրծբ պիտի Բէէայ քննել, Մ իայն թէ ա յգ եր կիրն եր ո ւն կատարուած օ– քՒո ւրքիո յ 250 մ ի լի ոն տ ո լա բ ի Հարստութեան՝, ոբ
ի Հարկին շտկել դիւանագէտներ՛ո՛ւ միտքբ, որպէս մանղակոլթիլնբ շատ մ՚ե.ծ էր եւ առանց այդ օգ— Հաւաքուա՛ծ է Ամերիկայի մէք։ Եւ ասիկա՝ 10 մի
զի ծուռ չբանին եւ գուռ չբանան պատերազմի ։ նա ւթեան՝ անոնք չէին կրնա՛ր վերականգնիլ, Հե լիոն տոլար ի փո խարէն ։
Տեաո յ պիտի ուսումնասիրեն ամբոխինւ Հ ո գե բա տեւաբար կամ ա յ թէ ակամայ առաքաբկբ բնդուձԼ՝– Ղ/մանապէս , Ամ ե րիկա իրաւունք ստացեր է
նա ւթ ի ւնբ ; ուեցալ ։ մի քամ ուխ բլլալու մեր պետական ելմ տաց ո յցին ,
Ուրիշներ տարբեր կբ մտածեն : Ա ին չդեռ մ եր պարագան բոլորովին՝ տար բեր Հակառակ անոր որ իր տալիք 10 միլիոն\ տոլաբ բ
Այսպէս , կարդ մբ դիանակա^Լ՚նեբւ կարծի էր : Համ աձա յնութիւնբ ստորագրելէ առաք , մեր ելմ տաց ո յց ին մէկ Հ ար ի ւր ե ր ո բդն՛ է : Համ ա–
քով , ամ էնէն՝ առաք պէտք է ո ւս ո ւմն ա ս իրե լ նե բ– պարտաւոր էինք երկար բարակ վիճաբանութեան ձայն՝ յանձնառութեան , եթէ թրքական դրամբ
կայ գա բուն զաւակնեբբ , որոնք տոգո բուած են գնել զայն՝ ։ Այդպէս չբրի^ք եւ չլուսաբանեցինք Հաստատուն վիճակ չստանա յ , Ամերիկա անմի–
յ ար ձա կողա կան բն՚ազդ\ւ՝եբո վ ։ թուրք Հանրայի\ն ^ԼաՐ^իքէԼ ւ եւ օրինագիծն ա՛լ քապէս պիտի գադրեցնէ օմանգակո ւթիւն բ ։Ա ինչ–
կան ալ ոբ կբ թելադրեն ամէն բանէ առաք մետասաներորդ մամ ուն յ անձն ե ց ին ք Ագգ * մողո– դեռ 7 Սեպտեմբերի որո շչումով ուզեցինք ամ բա՝–
քնն ել ե ւ փարատել աղդայ ին՝ ն ա խա պ աշարա ւմնե– ՚ ՚Լէս ՚՛ Այսսւէս "Ր եր կրին՝ ճակատագրին՝ Հետ կապ ցնե լ մեր դրամբ Հւ Հակառակ աբգիււեք քաղեցինք։
ճակատ մբ աւնեցող այս վայրկեանէն
բբ , մ աքի մ ասն տգէտներու միացեալ քուէարկուեցաւ Համաձայն աղիբբ Հինգ օրէնքներ ու Ամերիկա պիտի քննէ նաեւ քՒոլրքիոյ ելմտա–
պէս ։
սարքելով, իբրեւ պատուար ։ ուրիշ բազմաթիւ ցո յց ր , եւ եթէ Հաստատէ թէ Հաւասարակշռո ւած
ինչպէս խաղաղասիրական բաղձանքներով չէ, իսկ՛ոյն պիտի զրկէ մեզ իր օմ ան դա կութ են էն ։
կազմակերպուած բոլոր ձեռնաբկներաւ մէք, կր Անկէ ետք, է ոբ Համաձայնութեան պատճէնբ Պէտք կբ զղանք քիչեցնել վարչապետ Հասան Ա ա–
թուի թէ այստեղ ալ վեր քին՛ խօսքբ պիտի մնայ . . յա՚նձնուեցաւ մամուլին, որով ի վիճա՛կի ենք եզ գայի ՛ծանօթ յայտարարութիւններբ, որով պե–
քա դա քաղէ տներ ուն *
րակացնելու թէ թուրք Հան բա յին կարծիքբ էու~ ու ական Հասոյթն՛երուն կէսբ բանակին եւ միւս
Արդարեւ , մ ինչ գիտնականներ բ կբ ճգնին՛ ս ա լ՛ անո ւած չէ անՀրա մեշտ չա փո վ ։ կէսն ալ պաշտօնեաներու թոշակին՝ պիտի յատ
խաղաղութեան ճամբան Հարթել ապաՀովելով Անոնք որ այմմ կ՚ուսումնասիրեն Հ ամ՝ աձա յ – կացուին։ Այս պայմաններուն տակ ապրող կա ո ա–
մաքի առոզքո ւթիւնբ, դիւանագէտ մբ դիտել նոլթեան պատճէն բ, կբ Համոզուին թէ միակող վա ր ո ւթ ի լն մբ չ ի կրնար Հաւ աս ար ա կ շռե լ իր ել–
կա.տայ • մանի պայմանադիր մ բն է ան, որով տասբ միլիոն մտացոյցր* Հետելաբա^ր \
- կարելի չէ աս/աՀ ով ել մտքի առոզքո ւթիւ տոլարի փոխարէն՝ /Թուրքիա կբ մտնէ ծանր եւ Կառավարութիւն՝ մբ, ՛ո բ 1լ ուզէ իր նիւթա
գմն գա՚կ յա՛նձնառութեանց տակ ; կան՝ վարկր բարձրացնել թէ արտասաՀմ ան ի ել թէ
նբ, առանց ապաՀովելու աշխաբՀի խաղա ղու - Ոչ ոք անգբադաբձեբ է ա յս գառն իր՛ողու ԿԿՐՒ^ մէլ\՝ Պ է ա Ք է ԼՐւ^Բէ"՝ ԻուՐ՝^Ի յա ս Ինգիր–«
նեբուն վբայ Հ
թիւնբ : թեան եւ չէ ուսումնասիրեր Համաձայնութեան
խոյլքն
է որ կբ պակսի թէ խիգՀքԼ ։ Շ•
Fonds A.R.A.M
լ յ » 0 * ՚յ՚ր՚ՆՏ — էօոձ* 1925 -
Ո / \ 1 \ / \ 1 Ն Ո «. Շ. Տ«հէ« 376.286 խօսակցութիւնդ Սպոթովի ոե»
ՕՄտշէշսւ-Բւօթոշէ^ : ՏՕ». ա Տ Տ ծ ճ ւ ճ Ա
17, Ասւ Ոաաաոէ - Տ՛ատ (13՛)
Տար. 1200, 6ամս. 650, Արա • 10 սալ • կամ 3 ՚ ^ Տ ց լ • ԱՏԱ ԱՆԳԱՄ ԱՒԵԼԻ ԼԱՒԱՏԵԱ Կ՝ԵՐԵՒԱՆ
161.։ 008. 15-70 - €.€.ք. Ր*ոտ 1678-63 Եբկուշարթի օյւ , արեւմտեան պետութեանց
Մոսկ ուայի ներկայացուցիչները վեցերորդ ան
ՕՐՇՒ**եՐԻ*՝ ա^էռշծւ 18 ճօճէ 1948 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 18 ՕԳՈՍՏՈՍ գամ Բլլա լով այցելեցին Պ– ԱոլոթովվւՀ Ամէնէն
երկար խօսակցութիւնն մ՜ամ 40
էր այս, երեք
վայրկեան ; ինչսչէս մինչեւ Հիմա , երեք նեքկա–
ՏԱՐՐ - 20» ձոո66 »յ 4071-Նպւ շրջան թի՛ւ 1030 ^ մ թ ա գ ի ր ՛ Շ– ՄԻՍԱ^ԵԱ՜Ս Գ Ի Ն 5 Ֆ ր – յա&ոլցիչները մերմ-եցին՛ տրեւէ յայտարարութիւն
ըյեել։ Բայց ել այնաէս , քազաքական չրֆսյնակնե*~
բու մէշ կը կարծեն թէ Պ՛ Մոըոթով այս անդամ
ՈԲ ծՕԱք-Ր տուաՆ է Խ • Մ իութեան պատասխանը՝ Պերլինի
X Ամէն
ՕՐԸ ՕՐԻՆ պաշարման առթիւ եզա& առաջարկներու
պարագայի մէշ1, եբեքնեբկայացո ւց ի էնեբ ը դացաՆ–
ԻԵ՚Լ՚ԲՆ Է ՈՐ ԿԸ ՊԱԿՍԻ... էին Հիմնական խնդիբնեբ կարգադրելու Համար։
ՍԱՐՈՑԵԱՆ ԿԱԼՈՒԱԾ ԿԸ ԾԱԽԷ սակցութենէն վեբք երեքբ միասին Մոսկուայի
Ո^վ քլրցաւ. Համբել ա յն մ իք ազգային, մողով– ամերի կե ան դե ս պան ա՛տ ո ւն բ գացին , խոր՛Հ րգակ–
ներն ու. Համա գումա՚րնեբբ որ իրար 1լ\րլ Հրմշ– ՛յելու եւ իբենց ստացա՛ծ ՀբաՀանգներբ քննելու
Ուիլեբմ Ս արտ յեա՚ն՝, անգլիագիր գրագէտ բ , Համաբ ։
յո կեն , պատերազմի գագարում Էն ի վեր ։ ագարակ մբ ծախու Հանած է Ֆրէղնոյի մէք Լ՝$՝ա– Հեռագրական գործա՛կա լութ ի ւննեբբ կբ Հա -
Անցեալ շաբթու պա տաՀ արար յիՀա՝& ԷԷս՝ք լիֆորնիա^ • ոո ր դեն թէ Ա ո ս կո ւա յի դիւանա դիտական՛ չբքա ՜
Մ աքի Առո ղքա պա Հ ո ւթ ե ան– Համ աղում արբ , որ ի նչպ է ո ինքնատիպ է դրա կան - թատ երական ն ա կ±՝ե ր ուն մ էք այնքան յոռետես չեն եր՚ե՚ւար որ–
բացուեցաւ. Լոնտոն ի մէք եւ կբ վեբքանայ այսօր– ճակատին՝ վբայ , ա՛յս անգամ ալ ազդ մբ տպել քան, Ա՛ ՆտՀանգնեբուն կամ Անգլիո յ մէք։ Ամե–
վագբ : կբ մասնակցին երկու Հազար մասնագէտ տուած՝ է՛ որ Աաբոյեան՛, աւելի ճի՚Հ/բ Ամ՛երիկա՝ բիկացիներբ կր կարծեն թէ երկուշաբթի օրուան՝
պատուիրակներ , իբրեւ ներկա՛յա ցուցի ^՛երբ ա– կբ Հոտի ։ տեսակցութիւն բ վեր քինն է . բայց ուրիշներ ան–
ւելի քան՝ ւիսուն՝ ազգեբու Հ Ամերիկեան մեծ գո բծա կա լո ւթիւն՛բ , Հձէսո– Հ աւանական չեւն գտներ նոր իսօսակց ո ւթիւններ ,
՝Բանի մբ Օբ առաք թե րթեբբ կբ ծա\նաւց անէին՝ շիէյթ՚բտ Փբէս՝^ յ փութաց Հեռագրել այդ ծանու– միշա ալ օգտակար Համ ա բերով զան՛ ոն ք ;
նոբ խորՀբդամողով մբ, որ պիտի ^ննէ բարոյա ց ո ւմբ, ի լուր աշխարՀ ի 5) ր ան սայի մէք աւելի լաւատես կ՝ երեւան ,
կան բմբռնումն երո ւ վերաբերեալ խնդիրներ ։• ԱՀ աւասիկ ամփոփումբ, Համաձայն Նիւ Հ ա ւանակ ան գա նե լով դ եռ եբ կու - երեք տեսակ–
Ե՚ոբք Հէրբլտ՚ֆի ( փա՚րիզեան
&ո ւտ ով կ^իմ ան անք մ ան՝ ր ամ ա սն՚ո ւթ ի ւնն ե ր բ , տ պա դրո՚ւթ իւն ) ց ութիւն եր եւ երկուշաբթի օրուան Հ ան դիպում էն
ոճիր - աբկածնեբու ամենօրետ լ մխոբին մէք • « Ոչ մէկ սուտ այս ծանուցումին մէք, 1լ բսէ կբ Հետեւցնեն՛ թէ խօսասցութիւննեբբ գրական
՚իտռնա՚լավ մտքի առողջութեան կամ առոզ - Ս ար ոյեան•՚.կարելի էր ուրիշ կերպով ն՛կարագրել Հանգամանք ստացած են ։ Բա յց , կան խաՀաս կբ
քա պա Հ ո ւթ ե ան Հ ամ ա գո ւմ ա բ ին , կ^արմէ մ ասնա այս կալաւա\ծբ՝ բայց այս է ամէնէն՛ պարկեշտ Համ ար ուի բնդՀանուբ Համ աձայնա ւթիւն մբ
ւո բ ուսումնասիրութիւն մբ Հրատարակել։ Ոք ձեւբ ։ Չ ո բս մ ա յ բ աքա՚ղաքն՚եր ո ւն մ էք սլ դաաող,տ նԼաա -
միայն անոր Համար որ առա քին՛ մոգովն– է իր տե «Ագարա կ ին> մ օա կբ գանո ւ ի Բ֊ԼՐակ մք Հ աս– պաՀութիլնբ այնքան խիստ է ոբ , նոյնիսկ այսօր
սակին մ էք , այլ եւ խնդիր բ կա՛պ ունի Ե Լ\րա– ուա իւ աւ , եւ գետակ մբ որուն՝ յատակ բ ամբո ՚էքո— կաբելի չէ նախատեսել թէ Ա՛յս տեակցութիւննե–
պայի կամ աշխարՀի խաղաղութեան , այսինքն– ա– վին աւազ է եւ մայռ ; ՐԲ յա քո ղո լ թե՚ա մբ պ իա ի վե րքան՚ան՛ թէ ձախո
մ էն ո ւս ճակ ատագրին՝ Հ ետ I « Ագարակբ ոչ կառա՛տուն տւնի, ոչ շտեմա ղանքով ։ ՚էյատերու կարծ իքով , էՎ.^Րլ\ոյ մ ա յ տա
Առ այմմ քանի մբ տեղեկո լթիլննեբ , Լոնտո– րան ։ Բլուրն ի վար կայ փոքր քրՀան մբ ոբ Հա ր՛ ար ո լ թի /-մբ պիտի Հրատարակուի , ծանուցանե
է (հ՛երթերէն , գա գա փա ր մբ տա ւած \ԷՀԷԼալո՝-*- Հ ա ~ ւան օ ր էն անպէտ է ել պէտք է փոխուի։ *Լ/՝ոյնպէս լու Համ ար թէ չո ր ս պետութիւնն^եբբ Համ աձա յ –
մար աշխար ՀաՀռչակ մա՛սնագէտներու մ տաՀ ո– քուրի աւազան՛ մբ ոբ մաքրութեան՝ կբ կարօտի : ն՚ութեան մբ յանգած են, բն՝գՀանուր խորՀբգա^–
գո ւթեան ց մասին։ I ^ Ջերմաբաշխ մեքենան խ ան գա ր ո ւած՜ է I Յի մողով մ բ գոմ արե լու Համար :
Երկուշաբթի օր , 16 օգոստոս , Համաղումաբբ սուն՝ մատզաշ ձիթենին եր կան ճամբուն՝ *1յՐայ 1 ՝^՛ Վ^ե ց ե բո բդ տե սակցութենէն անմիքապէս
յատկապէս քՆւ եց Հ ի մնա կան խնդիրբ , գտնել բայց չկայ գործնական մ ի քոց մբ զանոնք քրելու։ վերքրտ քյ&ԳԼէ՚^յ նախարարա՛կան խորՀաւրդբ բա
Հաստա— Ղ՚մուար է Հ եռաձայն ցառիկ նիստի մբ Հրաւիրուեցաւ
բանաձեւ մ բ՝ տեւական– խաղաղս ւթիւն ստանալ ։ Ծէնքբ ու)նի չորս ,՝ իսորՀրգակցելու
տե լու Համ ար աշխաբՀի մէք^ յ նն քա՛ր աններ : Փլփլկած դպրոց մբ կայ Հինգ մղոն՛ Համար ։ $՝ողովբ տեւեց մէկ մամ 40 1/այրկեան՝ է
Ուրեմն , ինլ որ դիւանա գէտն եր՛բ չեն՝ կրն՛ար Հ եռուն , մէկ դասարանով ։ Հան՛րակառք չկայ ։ Ոչ Հր աւիր ուած էին նաեւ բարձրաստիճան սպան՛եր ։
գլուխ Հանել, մտային եւ քղային. Հիւանդութեանց քարիւղ , ոչ ՛ոսկի , ոչ ալ ուրանիոմ Հողին կամ •փք Փարիզի մէք շբքած զրոյցի մբ Համաձայն ,
մասնագէտնեռբբ պիտի յաքողցնեն : գետին՝ մէք։ ք՝ազմաթիւ սկիւռներէ I երեք պետութեանց ներկա յացուց իչներբ Աոս–
Ամէն՛ պար աղայ ի մէք, ա յ ս ղի տնականն երբ Այս «.Հրապուրիչ »մ անրամասնութիւններէն^ կուայի խօսակցութեանց ատեն Հաւան՛ած են՝ ք/ննեք
կբ Հաւատան իբենց առաքելութեան՝։ \*րե2*յյ Հա– վերք , –ծա՝1՛ուռ՛ո ւմ բ կբ յա յանէ թէ տանտէբր՛ 32 ՝՝ետեւեալ խ^էգիրբ գ որա՛շ վեր ապա Հ ումնեբով ,•
մ ոգում ով , պատերազմներդ գլխաւորաբար ղբ Հազար տոլար վճարած է մէկ ամիս առա չ–. իրեն Ջորս .դաշն՛ակի ցնե բլէ յանձն կխառնեն՛, իրենց զին՛–
ծագին՝ մարդոց միտքէն։ Հետեւաբար , անՀբա - պ աՀ ելով 5 6 ա րտ ավա բ , ի բրել յ ի շաաակ ի բ ուորներ բ քաշել Ղ՝երմ անի այ Էն , Հ ա՛շտ ո ւթե՝ ան՝
մեշտ է ին \գՀ անո ւ բ յարձա կ ո դա կան՛ մ բ ս ար քել ։ կա լո ւա՛ծ ա կան գործուն է ութ եան , մնացեալբ կր դա շէա-գր ին՝ գո բծա դրութենէն մէկ տարի վեբքբ Տ
Ամերիկեան՛ ւզատուիբակ մբ, Տոքթ՝ մէ^ ՛Վ՛,։ ծախէ 35 Հազար տոլաբիդ : Արեւելեան պետութեանց , աւելի ճիշդ՝ Խ * Միու
. . • Անոնք որ Հ օրե՛ն ական՝ ագա՛րակի
Պի՚եկբբ, դասախօս ՝ք*,ո րն ըլ Համալսարանի մբ վե թեա՛ն վեց պաՀանքներէն մէկն էր այս , Համա
մաւքնալոբապէս աբէօ-աբօ՜ելով այս Հարցը, յայ– րածեր ՛են քս * Հայաստանբ, եթէ այսքան՝ մբ բան ձայն՝ Վյսբ յաւայի խորՀ բդամողովին յ ա յ տար՛ա -
աա չայրեց խոստովանէին գոնէ անոր* * * ներքին՛ սաՀմաննե - ր ո ւթեան յ
« Մ եբ առածիս ես գլխաւոր Հոգր պէտք է բու մասին ,որքանն սուտեր ձիւնի պէս կբ Հալէին ւ Եթէ այս լուրբ Հաստատուի , Ա՝ոսկուայի խօ
ԸԱայ պատերազմին խափանում ԷՀ : ՎԱՀԷ սակցութեանց առթիւ Հ ր ա տ ար ա կե լի զեկո յցով ,
կբ նշանակէ
« Եթէ կարենանք գտնել ճիշդ պատասխաննե թէ Համաձայնութեան դետին՛ մբ
րը կարգ մը Հարցերոլ ինչէ՞ն կը ձիագին պա գտնա ւած է , թէեւ այնքան ալ կարեւոր չէ ։
տերազմները այն ատեն, պէտք է օգտագոբՆենք Տասը ԱիէխւԱ տպա^բ ԹոՆէքիպ ԿԱՐՄԻՐ ԲԱՆԱԿԸ ԿԱԶՄ ԵՒ ՊԱՏՐԱՍՏ
Հ.ոգ երանականէ Հմտութիւնը, Համոզելու Համար թա^ց ի՚էւչ գԱով Հ Փբավտա ^ , Խ * Մ իութեան կուսակցականդ
դիւանագէտներն ու քազաքադէտները որ ունկին– պաշտօն աթե րթբ , Օգոստոս \ Տի խմբագր՛ա՛կ ան՛ո վ
դրութիւն շնորՀեն մեզի եւ գորօ֊են Համաձայն ւԼՀ ԳԲէ Լ^է խոՐ^՚ՐԳայի՝ն զին եալ ումերբ կա՛զմ եւ
մեր եզրակացութեանց »: պատրաստ կբ պաՀաւին, նկատի առնելով մի քաղ–
Աւելի յառաք երթալով , ամ եր ի կաց ի գիտնա ԽՄԲ * • Պոլսոյ ՀԵԷլԻ ՍապաՀ» թեբթբ դառ– դա յին կաց ութ ի ւնբ եւ Հա մ ե ր ի կե ա՛ն՛ աշխաբՀա–
կան բ կ ՝առաք արկ է Հ ատ բնտի բ մ ասնագէտ 1 եր տ ե– նօրէ՚ն՛ կբ զ ան՝/լ աա ի թէ եր կիր բ ծանր յանձնառու
ղաւորել Ա իացեալ Աղղեբոլ ԱպաՀովո ւթեան թեանց տակ մ տած է , առանց քնն՛ութեան բնդու– ք ԼաոէքաՆ ;>աոա.(ւաէււլ^իւյնբ կարդայ Դ • Էօ >
10՝ոբՀուրդին մէք, յատուկ թարգմաններով, ինչ– նելովԱ ուրշբլի ծրագիր բ ՛՛Այո առթիւ յիշելովԱնգ–
տէ ս եւ իւր աքան չի լբ եր՛կրի արտաքին՛ գործեր ո լ լիոյ, Ֆբան սայի եւ Ի տա լիոյ մէք եղած քն՛նա ղու– տրամ ա գրա ւթ ի լ՚նն՚եր բ , ոքոնք մ իմիայն Ամ ե րի կա–
նախարարութեա՛ն– մէք ։ ա ո ւթ ի ւն նեբք այդ ծրագրի ն դէմ , կբ շար ո լնա կ է յի ն՛պաստաւոր են, եւ ոչ թէ քՒուրքիոյ ։ Այսպէս ,
Ուրեմն, մտային առոզքապաՀ ո ւթեան՝ մ աս– (9 Օգոստոս ). Ամ\երի կա երբ ո բ ո լզէ պ իա ի կրնայ ձեռք դն՛եք
նա գէ տնեբ ո ւ\ն\ առաքին գռրծբ պիտի Բէէայ քննել, Մ իայն թէ ա յգ եր կիրն եր ո ւն կատարուած օ– քՒո ւրքիո յ 250 մ ի լի ոն տ ո լա բ ի Հարստութեան՝, ոբ
ի Հարկին շտկել դիւանագէտներ՛ո՛ւ միտքբ, որպէս մանղակոլթիլնբ շատ մ՚ե.ծ էր եւ առանց այդ օգ— Հաւաքուա՛ծ է Ամերիկայի մէք։ Եւ ասիկա՝ 10 մի
զի ծուռ չբանին եւ գուռ չբանան պատերազմի ։ նա ւթեան՝ անոնք չէին կրնա՛ր վերականգնիլ, Հե լիոն տոլար ի փո խարէն ։
Տեաո յ պիտի ուսումնասիրեն ամբոխինւ Հ ո գե բա տեւաբար կամ ա յ թէ ակամայ առաքաբկբ բնդուձԼ՝– Ղ/մանապէս , Ամ ե րիկա իրաւունք ստացեր է
նա ւթ ի ւնբ ; ուեցալ ։ մի քամ ուխ բլլալու մեր պետական ելմ տաց ո յցին ,
Ուրիշներ տարբեր կբ մտածեն : Ա ին չդեռ մ եր պարագան բոլորովին՝ տար բեր Հակառակ անոր որ իր տալիք 10 միլիոն\ տոլաբ բ
Այսպէս , կարդ մբ դիանակա^Լ՚նեբւ կարծի էր : Համ աձա յնութիւնբ ստորագրելէ առաք , մեր ելմ տաց ո յց ին մէկ Հ ար ի ւր ե ր ո բդն՛ է : Համ ա–
քով , ամ էնէն՝ առաք պէտք է ո ւս ո ւմն ա ս իրե լ նե բ– պարտաւոր էինք երկար բարակ վիճաբանութեան ձայն՝ յանձնառութեան , եթէ թրքական դրամբ
կայ գա բուն զաւակնեբբ , որոնք տոգո բուած են գնել զայն՝ ։ Այդպէս չբրի^ք եւ չլուսաբանեցինք Հաստատուն վիճակ չստանա յ , Ամերիկա անմի–
յ ար ձա կողա կան բն՚ազդ\ւ՝եբո վ ։ թուրք Հանրայի\ն ^ԼաՐ^իքէԼ ւ եւ օրինագիծն ա՛լ քապէս պիտի գադրեցնէ օմանգակո ւթիւն բ ։Ա ինչ–
կան ալ ոբ կբ թելադրեն ամէն բանէ առաք մետասաներորդ մամ ուն յ անձն ե ց ին ք Ագգ * մողո– դեռ 7 Սեպտեմբերի որո շչումով ուզեցինք ամ բա՝–
քնն ել ե ւ փարատել աղդայ ին՝ ն ա խա պ աշարա ւմնե– ՚ ՚Լէս ՚՛ Այսսւէս "Ր եր կրին՝ ճակատագրին՝ Հետ կապ ցնե լ մեր դրամբ Հւ Հակառակ աբգիււեք քաղեցինք։
ճակատ մբ աւնեցող այս վայրկեանէն
բբ , մ աքի մ ասն տգէտներու միացեալ քուէարկուեցաւ Համաձայն աղիբբ Հինգ օրէնքներ ու Ամերիկա պիտի քննէ նաեւ քՒոլրքիոյ ելմտա–
պէս ։
սարքելով, իբրեւ պատուար ։ ուրիշ բազմաթիւ ցո յց ր , եւ եթէ Հաստատէ թէ Հաւասարակշռո ւած
ինչպէս խաղաղասիրական բաղձանքներով չէ, իսկ՛ոյն պիտի զրկէ մեզ իր օմ ան դա կութ են էն ։
կազմակերպուած բոլոր ձեռնաբկներաւ մէք, կր Անկէ ետք, է ոբ Համաձայնութեան պատճէնբ Պէտք կբ զղանք քիչեցնել վարչապետ Հասան Ա ա–
թուի թէ այստեղ ալ վեր քին՛ խօսքբ պիտի մնայ . . յա՚նձնուեցաւ մամուլին, որով ի վիճա՛կի ենք եզ գայի ՛ծանօթ յայտարարութիւններբ, որով պե–
քա դա քաղէ տներ ուն *
րակացնելու թէ թուրք Հան բա յին կարծիքբ էու~ ու ական Հասոյթն՛երուն կէսբ բանակին եւ միւս
Արդարեւ , մ ինչ գիտնականներ բ կբ ճգնին՛ ս ա լ՛ անո ւած չէ անՀրա մեշտ չա փո վ ։ կէսն ալ պաշտօնեաներու թոշակին՝ պիտի յատ
խաղաղութեան ճամբան Հարթել ապաՀովելով Անոնք որ այմմ կ՚ուսումնասիրեն Հ ամ՝ աձա յ – կացուին։ Այս պայմաններուն տակ ապրող կա ո ա–
մաքի առոզքո ւթիւնբ, դիւանագէտ մբ դիտել նոլթեան պատճէն բ, կբ Համոզուին թէ միակող վա ր ո ւթ ի լն մբ չ ի կրնար Հաւ աս ար ա կ շռե լ իր ել–
կա.տայ • մանի պայմանադիր մ բն է ան, որով տասբ միլիոն մտացոյցր* Հետելաբա^ր \
- կարելի չէ աս/աՀ ով ել մտքի առոզքո ւթիւ տոլարի փոխարէն՝ /Թուրքիա կբ մտնէ ծանր եւ Կառավարութիւն՝ մբ, ՛ո բ 1լ ուզէ իր նիւթա
գմն գա՚կ յա՛նձնառութեանց տակ ; կան՝ վարկր բարձրացնել թէ արտասաՀմ ան ի ել թէ
նբ, առանց ապաՀովելու աշխաբՀի խաղա ղու - Ոչ ոք անգբադաբձեբ է ա յս գառն իր՛ողու ԿԿՐՒ^ մէլ\՝ Պ է ա Ք է ԼՐւ^Բէ"՝ ԻուՐ՝^Ի յա ս Ինգիր–«
նեբուն վբայ Հ
թիւնբ : թեան եւ չէ ուսումնասիրեր Համաձայնութեան
խոյլքն
է որ կբ պակսի թէ խիգՀքԼ ։ Շ•
Fonds A.R.A.M