Page 118 - ARM_19-1948_03

6 ԱՌԱ յէ

ՊԱՏԱՍԽԱՆ «8ԱՌԱՋ»Ի ՀԱՐՑԱՐԱՆԻՆԼ2) տասաբգոթիւն մը որ՝ Հազիւ կր թոթովէ ր իր մայ­
րենի լեզուն ունէր
՚-աՅԿԱԿէն –արտօ իր Հ եռաւոր ել աղօտ գաղափար մը միայնւ
եւ
ծննդավա յբի աշխաբՀ ագրո ւթեան

(ԸՍՏ «ՄԵԾ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆԴ) Ամէն մարդ իր պատոլՀանէն կը դիտէ իր՝ շր­ Հայոց պատմութեան մասթն.։

ջափակը, մենք ալ աւելի քան քսան տարիէ ի վեր՝ Այս պայմաններու մէջ, երէց սերունդի պար­

կեդրոնական՝ Ֆբանսայի մէջ ա՛պրած ՐԼւաԼՈէԼ՝> տականէս ւթի ւննե րէն առաջի՛նը պէտք ^ր ըլլալ Հը–

կյուղենք մեր Համեստ կարծիքք յայանել; բտՀ ր ե լ լՅւ թ ե ր ց ան ո՛ւ թեան սէրը եւ իւ՛ն ամ՛ա, ած

ՏալոԼ սեղմ պատմութիւնը \ երդ եւ. ե\վ՚գ Երբ յետադարձ ակնարկ մբ նետենք ան ցն ող ծրագրով; մր զարկ տալ մ՛եր մտային զարգա՛ցման,

յօգուաԽնեբոլ , « Հա լ; ագի տ արաներ կր խօսի քսանեւՀիԼդ երկար տարիներու վրայ, կբ տես­ որպէսղի տարիներու ընթացքին դառնայինք պի­

մ ա ս՚ե ա ւո ր ա ր ա ր « Ա Լ ծ Հա յաս ա ան » ստեղծելու նենք որ երէց սերունդի տուած փ-ոխանցման տանի տարրեր եւ պատրաստուած քաղաքացիներ ,

ցնորքի մասին՝ « ձ՜ովէ ծ՛ով՝՝ Սեւ Ծովէն մինչեւ տուրքը եղած է անբաւաբար , անկագմակեբպ ու բեոձնաւո րուած «Հա յկական անՀ րամեշտ գիտե–

Ս է ջեր կրական » Րօ ո Անդլիա աուալ Հայերոճն՝, ց իր ո լցան , իս^ քագո ւած արդ իւն րր՝ վտ իտ ՛ո ւ Լիր&եբով , լիզոլով եւ գործուն՚էութեամբ» ։

ա սլա ե աքէն , իր Հարցերը կարգագրելով, ա յգ աննման– ։ Ղ՝մ բա խտաբար այդպէս չեղաւ եւ մենք մնա–

խոստում էն Հրաժարեցաւ՝ յուսախաբելով եւ Լքե" հքօսի՝յ.ք փաստերով . նւաէսոբդ աշխաբՀ աւ՛եր ց ինք թե բո՛ւ սնեբ ։
եաթաղանին մազապուրծ ՛ճիշդ է որ մեղմէ
լով Հա յերր* պատերազմին թրքակա՛ն ճղակտոր ոմանք որոշ զարգացում
ապաւինեցանյօ
« Կիպրոսի գաշինքով Ա՚նդլիա ի չիք դարձուց աղտ աո ւած խլե ակներս
ամ եր ի կետն ո ր բան ո ցն ե բ ո լ խնամքին , ուր անե բե– ստացան , սակա լ՛է ա յգ եղաւ մակերեսային,, ա—

տ յն յոյԱեբր որ քիուսիա կապած էր քմրքաՀայե– լակայե լի մղձաւա 1 ջէ մր արթնցողի վիճակով ռաւ ց Հիմնական կարդ ո՛ւ. կանոն ի * Ալ աՀա ատ՛որ

բուն * ապա ինք ե՛ւս Հ ր ամ ա ր ե ց ա լ ան՛ոնց մ է եւ տես անք որ աղգո վին " բ բա ցած ՛ե նք : Համար ալ ժամանակի րնթացքի՝ն\ աՏնեցանք ամ—

ղանո՚հք ձգեց թուրք կառավարութեան քմաՀա– լ՛ ար ա ա /. ա՚1. բանգէա՚ներ , որոնց մտային պա շա ր բ

ճհ յ ք ի ն ։ Այս Վերջինր ^չդօ րէն րմ բռնեց ա յԼ\ գե– Հոս եր ա խ տ ա ղ ի տ ո\ւ թեամ բ պէտք է յ ի չ ե լ ա յ դ չտնց–,
փրկաբար ս րճար ան ա յին գիլ ա՛ ՚ 1/1 գ/՛"1" ՚ թեն է ան դի ն
ԲԲ) Ղ"V Հայ^՚1՚լ1 կբնան՝ խաղալ մեծ պետութեանց շրջանին՛ երէց սե բո լնդին կատարած Համար մեր հիր :

բաբդ իւաղեր ու մէջ ; Այ ս վտանդը Հեռացնելու ԱՀ– գերբ՛՛ Ան կարելին բրաւ չզգացն՛ելու Եթէ այս մարգին մ կմխիթարա՛կան սլա ր ա—

մէնէն պարզ եւ ապաՀով միջոցք ձեւակերպած էր ոբ բութիւն ր եւ ջանք չիսնայեց ո,րպէսղի միշտ վա՛ռ ՚1 ս՚յ մր կայ, այն ալ մամուլի կատարած վւրկա–.

սուլթան Ապտիլլ Հա՛միտ Հետեւեալ սեղմ բանտ–. մնայ. Հայկեան՛ սեբաւն՚ուի ջաՀը։ « Յառաջ »ը քսան–
Բայց ափսոս * շատ կարճ տեւեց այգ մա՛մա— րար գերն է : Մասնաւձորաբար
ձեւումի մէջ , « Վ^երջ տալ Հայկական Հար ց ին ն ա կա շր ջա՝1 ը ; Ո բբան ո ցն ե րու մէջ Հ աղիւ ընտ ե լա­ ե՛ւ Հիդ տարինե բու րն թացքին իյ։՝ բոցավառ շուն՛­

վե րջ տա լով Հա յեբուն» ։ տառեր ո ւն՝ եւ զգա - չով, (ամառ կամքով ոբպէս անխոնջ մշակ տքնե­

Հոս « Հանրագիտարան »ը կբ խօսի Հայկա~ ցած Մ ե սր ո պետն ոսկեղենիկ ցաւ ոլ եր «դպրո ց»ին տուաւ մէկ– երկ՛ու տաս­
նեօեթա՛ակնասո«ւշնրջանաւՀարազտնարերն»ոց առնդիելաո–վ
կան Հալածանքներու մաս ին - մ աանաւորարաբ ցած մայրե՛նի լեզուի անո՛ւշութիւնը բախտի չտ ր :դաԲդա՛ յւթցի նմ՛կլատի
արտ լա ծ ով մր երկրո , մեր ՚ ՝՚1" ՜ ՝ " ՚ ՜ ՜ Լ լ
« Համ իտիէ » կո չուած քրտական ան կանոն բդ անգամ ո բ բացանք 1/ է. ա– ւ ւ
մատաղ կուրծքերուն, ծա—
ԼաԳ°Բ՝քի մ իջոց ով , ոբ «փաստ օր էն ստեղծուած էր տակ ելաՀելով ուսման -

առաւելաբաբ Հա յ կա՛կան ջարդեր կազմ ա կեր պե լո լ րալը եւ նո քէն յանւձւԼ ո լեց անք ճակատ ագրի գամ ան՝ րակչական .ու կազմակերպչական գործին &ով կա–

Համար » ; յորձանքին ; 1'1'ՔԼՀ՝ ղմբախտաբտր մեծ արմէք մբ չի ներկա -

Այս կոտ՛որածներով կր խախտո լէ բ , ը ս սւ ԱշիւաբՀի բարեբարներբ շատ տեսա՛՛ւ՛ մեզի յ տցնհ բ Հ ատ ո լկա որ՛ «շ Բջան աւ ա րտ »նեբ ո ւն ո ւժբ :

Հ Հանրագիտակ »ի , «Ա եծ Հայաստանի Ֆիգիքա– փոր մը Հացը եւ .ուզեցին՛ որ մենք մեբ անչափա– Եզրակացութիւն . Երէս սերում գբ , Հակա -

կան Հիմը » : Հաս տարիքին մեր ճակտի քրտինքով շահինք մ՛եր ռակ իր որոշ ջանքերուն , թերացաւ, իր պարտա–

« Հ այ կակ ան պո ւ ր մո՛լ ազի»ն կեցած էր մ ե ծ ապրուստը ՝Լւ մեզ ցրուեցին այս անդամ էքււրոպ - կանո ւթեան ց մէք՝ Հիմնական մեթոտով մր սկսած

ողբերգութեան՛ մր առջեւ * ան կբ տեսնէր , որ մեծ մ Ւ ՚ / չ ո ՛ք՛" –ոլ Ր1 ր&ուն ափե բաւն վրայ ։ շ ըլլա լ ո ւն Հ ամար դաստիարակչական ո լ կազմա -

պետութեանց միջամտ՚ո լիժեամբ ոչ միայն իր ե՛­ Հոս ալ չն՚ո բՀ իւ մեր ցեզա յին ձեռներե ցոլ, - կերպչակա՚Լ կե՛նսա՛կան ղոբծը : Լաւադոյն պարտ–

րագներ ր չեն իրագործուիք, այլ մինչեւ իսկ «Հա ք թեան՝ կրցանք մասամբ ինքնաբաւ դաոնալ։ Հայ՛ը գա յին մշակ աւ ած ծրագիրն երբ մնա ց ին թուղթի

դիւղացիականէ ղան գո լածն երր կբ բնա ջնջուին» ։ մուրացիկ չկր կրնար բլ/այ ել չեղաւ։ Աակայն վրա ք , որպէս բաղձանք է

Այս կա ց ո ւթ ե ան առջեւ Է աՀ ա , որ «Հա ք Ար՛դ, այդ բացասակա՛ն կողմերը թ ո ւե լէ ՚էնլ՚ջ,
մեզի կբ պակս է ր է տ կ ա ն բ Տ ող ե կ ան՛ են ՚սւնգը , Հ ամ ես տա բար կ* ա ււ ա ջայմլեն ք րնգղր ՛կ՛ել , Հ ետել–

պո՚ւրժ ո լագին՛ կ՝որո չէ գի։ ՝ուած պա յքար տանի ք ո բո՛ւն՝ բա ց տ կայոլթհ նէն կ ր տ ո չո ր ո ւէ ին ք ; եալ ձելր , լաւագոյն, կե բոլով ծառա՛յելու \ո լ օգ–

կառավարական աՀաբեկումի գէմ , առ այդստեղ– ԱՀա տ ւգ շբջ՚ս ին էր որ կրկին երեւան– ե կա ւ տակւսր Րէքաէո՝*լ Համար այս Համայնակուլ աւիե —

ծ ելով իր ազգայնական– կուսակցո ւթիւններբ՝ Հ\/— երՀղ ոեբոււնդր մեր Հոգե՛կան՝ թռիչքներ՛ուն բանա­ Բ"՛– վբայ Հա՛սակ նետած ւ՛որ սերունդիս, որւղէսղի
ԶԱԿ եւ ԴԱՇՆԱԿ ՑՈՒ ԹԻԻՆ ,
սա կան՝ 1Լնգբկով– րարութիւն տալու տռաջաղբ ո ւ^թե ամբ եւ սկա.ան ան՛արդութեան՝ սի՛ւնին չղ ամ ուինք , ա՛պագայ ա–
ռու
կասի մէջ» : ե ղակ ան. պ այ մանՆե րո լ Ա. եր ած չ ավւո վ ո մ ս կ աղ Կ աչառ սլատմ ագրիս կողմ է :

Ա յս ՚ կո\ւ ս տկց ո ւթ ի ւնՀն՚ե բ ր թէ ա՚պս տ ա մ բ ա կան կեր պել ել զարգացնեք երիտասարդութիւնը։ ԱնՀ բաժ եշտ է Հրապարակ իջ^ել նոր նշանա­

ձեռնաբկն՚ե ր կբ կատարեն Թ" ւ ր քի՚ոյ մէջ եւ թէ Անոնք Հ բապաբակ եկան քա ղա քտ /ւ ան եւ Հ աՎ <- բանով մբ, Մայրենի լեզուն ամէն բա՚1 է բարձր։

մ իամամ անակ ա չխտտան ք կր տանին դու րսբ , ր այի ն ղ ան ա ղ ա՝՛ /յ կ ւսզմա կ ե բ պ ո՛ւ թի մեն ե ր ո լ աՀ ւո ւ - Ի՛ւ րաքաչիւ ր ծնողքի աւաղ. պարտականս։–

արտասաՀմանի ՚^էջ^ Եվրոպայի Հանրային կար — նով եւ իւրաքանչիւբբ իր Հայեցողութեան՛ Համե­ թի՛՛նը պէտք է րլլայ մայրենի լեզուի Հանղէս/

ԷՔԱ I՛ նպաստ Հայ ՛իա տի շաՀելոլ Համ ար ։ մատ ուզեց զա ս տ ի ա յւ ա կ ե լ իր շարքերը մ ան՛ող ե– • ՚ ախանձախնդրոլթեան ողին արթնցնել իրենց

« 1 ՏՉՕական թուականներու վերջաւորութեան՝ բիտասաբդոլթիլնը ։ Երիտասարդութիւն մր , որ ղաւակերուն մէջ՛. Աա ր\կ տալ գտգոլթնեբու մէջ

ասպարէզէն կր քա չուի սակա յն Հնչակը, եւ Հա– տար բտկան պատրաստութիւնն իսկ չունէր , երի– բացուած գսլբոցԿ երոլ բարձրացման , իսկ Հոն,ուր

յեբու քաղաքսւկաՀլ՝ միակ ղեկավար կաղմ՛ա կեր­

պութիւնք կը մնա յ ՛Ի ա շն ա կց ո՛ւ իժ իւն ը » :

Մեր Հարցի պատմութիւնը տալով այգ թուա­ Ակնարկ մը Փետելէ ետք 1909// Կիչիկիյ 1^Ր՜ «191 յ ի ամրան , Անդրկովկասի գիւղացի ական
առա ծ
կանէն ասդին, մինչեւ Հատորի Հրատարակմանն դե րո ւն փր*" յ 1 « Հան ը ա գ ի տ ա կ» ր կբ դառնայ ա– Համագումարին, Թիֆլիսի մէջ, արդէն՛ ձեւ յեր ու

թուականը՛ Լ \ 926մ)երէ,ն «Հակնըրագխիօտսաիկ»ը այլեւս Հայ մկիեամնիաքյին ռաջին մեծ պատերազմին ։ էր 1Լբացինե րու ել 1&՝աթա րն երո լ սլլոքբ Հա

քV*աաղչաԼքա ակակնց ո ւթե ոաւն՛ մ ասին * բաց առա բաբ ան որ ան– իՒո\ւբքերէն յո ւսա էսա բ « Հա յ քաղաքական շր՝~ դէմ :

ւուան կապելով Հայկ* Ղ՝ատի Հետապնդումր ։ ջան ակ ՝ե րր նոր էն կր փո խեն՝ ի րենց քաղա՛քական « 1917^ Հոկտեմբերին Թիֆլիսի մէջ գումար­

Զինուած պայքարր թո՛ւրք իշվսանոլթեա՚հց ։; ւղղո ւթ ի ւնը եւ կրկին կը դառնան իրենց ս^ԼՂ7՜ ուած Հայկական Ագգա յ ին Հա՚մամողովր, որ կը

գէմ թ բքապ ւսա կան Հ ա յա ս տան ի մ է ջ ա 1լն - բնական յե ցակւլո լան ի>.՝ (հ՛ուսիս յ * ցարական՛ կա— ղեկավարուէր Գաշնակ\։.\երոլ կողմ է , Հաստատեց

կ ա լու ած արգիւնքր չվ, տ ար ։ \յւբոսլ ան՝ չի Հ ետա– ււա վար ու թ ի ւն ը այ ս տ նգամ ս իր ով կ ^ը ն գաււաջէ Հա յ ա ս տ ան ի կապը մնացեալ Ռուսիո յ Հետ ե՛՛

քրքրոլիր Հայ մոգովուբղի ջարդերով , չեն՝ Հետա– Հայերուն֊ , կր Հասոճննայ Հ ամ ա շխարՀ ա յ ին՝. պա ՝- պաՀանջեց էիւԳւսիոյ ձգել թ ր քա սլա տ կ ա ն Հայաս՛­

քբքրոսւիբ նաել ԱԼգլիա ել քիոլսիա . «գէպի \ 894 տերաղմր* « Հայերր, նստած ԲԼԼալով արա այ այ— տանի այն Հողերը, որոնք Հ ամ ա շխարՀ ա յին՝ պա՜­

• 96 ի կոտ ո բա ծներ ը մ եհ պետութիւն՛ն ե րը կը վե­ տութեամբր Ա է էէ լ ^ ո ՛էէ՝ Ռուսիո յ եւ թո՚ւբքիո ւ տերազմին՛ գրաւուած էին ռուսական՝ զօրքերու

րաբերին բոլորով ին անտարբեր» . ա յդ թուական­ էւ^*– ինկած ուգեխաչքի).» , կը ստանան քաւ լա - կողմէ » :

ներուն՛ մասնաւորաբար Ռուսիա ռուսացման քա— քյսկան մեծ կարեւորութիւնէ՛ »:

ղտքա կսձ1\ւ թ ի ւն կր տանէր Անդ րկո վկա ս ի մէջ՝ Վիրօ - թաթարական՛ ալոքր , թեր Րլէալոփ

բաց կերպով բ՛ո ղոքե լո վ « կազմ ո ւթե ան ը գէմ Ա– « Հանբագիտակ»ր այս ւիաստերով կը բացա— Անդր՛կովկասի անջատում ին՛ քիուսիայէն , դէմ էր -

սի ււյ մէջ յատուկ Հոզամասի մը, ուր Հայերր բա­ արէ ծնու՛նդը 1914 3 ունո լար 26// ծանօթ Համա– ի Հարկէ , Հայերու այս պաՀան ջին , դէմ էին՛ մաս­

ցառիկ առաւելութիւն–ներ պիտի ուն՛ենային՝ »: ճայնաւլրի տալով անոր Հիմնական.՝ կէտեբը : նաւորաբար ի&աթաթւտերը, ո^ւոնք արդէն գաղտնի

Պուլկարիս յ գէպքին՝ վրայ «տյրուելով» երկիր « Ո՛՛ւ ւ " ի ՛ւ յ այս միջամտութիւնը, կը վկա— յարաբերոլթեանց մէջ էին Թ՚ուրքիոյ Հետ :

մբ, որ թէեւ ազատագրուեցաւ ռուսական արիւ — յէ « Հան ր ա գ ի տ ա կ» ը , մ եծապէ ս ծանրացո՚ւ ց Ապա գալով Հո կտեմբերեան՝ յեղափոխու­

նով , սակա յն ետքկ ն քիուսիո յ գէմ ծ առաց ալ Հայերու վիճակը՛ մեծ պատերազմին, որ պա՛յթէ— թեան շրջանին, երբ Անդրկովկասեան Յատուկ

ց ար ա կան՛ դիւանագիտութիւն ը իր նե բ կա յա ցու— ցաւ Համ աձա յն ագր ի ս տ ո ր ագրո ւմ էն տճն՚մ իջապէս կ ոմ իաէ\ւ գադբած էր գոյաւթիւն ունենա լէ ել

ցիչն՚երէն իշխան Լոպանով Ո՚ոսթովսկիի՝ բեր­ ՛Լերջ, առաւել եւս, ոբ Ղ՚աշնակն՚եբբ պատերազմի՝ զայն՛ փո խարին ե լո ւ եկած էր Աէյմը, «Հանրագի–

քէ ով կը յայտարարէր , թէ ինք թ ո յ լ պիտի չտա / սկիզբէն իսկ ոչ մ իա յն Հ ր ա պա ր ա կ եկան ի րենց տակ»ր կր նկատէ *

«ուրիշ Պուլկար իոյ մր ստեղծում բ» .Հայաստանի « Մեձ Հ « Սէյմր վւաստօրէն Հայաստանի ուսերուն

մէչ : տ յա ս ա աս՝» ի ն՛շանախօսքով, այլեւ կամա՛– բեռցուց Ան էէ ր կո վկա ս ի պաշտ պան ո ւթեան։ բովան­

Այս, բոլորը տեսնելով՝ թ՛ո՛ւրք կառավարու — ււորական՛ գունդեր կազմեցին, առաւելաբաբ թբր— դակ ծանրութիւնը յարձակումներուն գէմ Թ՛ուր­

թիւն ը Հա յերոլ աստիճանական կո տ որ ածն ե բ էն՝ քա՚Հտյ գա սա լիքն եր է» ։ քեր ո ւ , որոնք բնականօրէ\1՛ կր ձգտէին օղ ՛ո ագո ր–

անցաւ ղլւձւ՚գո ւածա յ ին ջարդերու, արարք մը, զո ր Ապ րի լք, ան մեծ կո ա ո բ ածն ե բ ո լ մ աս ին խօսե - ծել բարենպաստ վայրկեանը Հողային՝ գրաւում -

լտա\յով՝ : « Հանրագիաակ»ր Հետեւետ լ թի՛՛երը կու ւրելե/ոլ Համ ար

Համիա ը «շն ական օր էն կր կոչէր՝ «ա զգաբն ակչու– 300.000 Հոդի սրաձ) ո ւ ահ , նո յնքան մ ը մե - րտ1)ե ԿԼ

թեան նռւտղում »: ռած գէպի Մ իջագետք տա՛ւն՛֊ ոԼ զԴ ւթեւ Հետագա յ դէպքերու Հայութեան կրած ծա֊

Ասլսաամբական այս ձաիսոզ քազաքականոլ — ճամբտներո՚ւ վրայ* 200.000 Հոգի Ռուս իա ւիախած նրր կորուստներու , Ա է յմ ի քայքայման եւ երեք

թիւնր « մզեց ղեկա՛վար կո ւււակցոլթիւն ր Ղ՛աշ— ՛եւ, վերջապէս , շուրջ 400.000 Հոգի ալ փրկուած՝ անկախ Հանրապետոլիժեանց ստեղիման սեղմ

նակցոլթիլնր՝ իր քա զաքա կան ո լ թ ի ւն բ վախն լու մաՀմ՚ետականոլթիւն ընդունելով։ Այս Հսկայ ա– պատմոլթիւնր տալով՝ « Հանրագիտակ »ր կ\եղ~

եւ կռուան՛ որոնելու Համ ա թբ քա կա՛ն՛ յեգափո թա­ ղէտքէն ետք քՒրքաՀայաստառէ–ր փտստօբէն՝ մնաց րափակէ *֊

կան՛ շարժման մէջ* *)*աշնակց ութիւնբ Համաձայ— առանց Հայերո՛ւ » : « Հա /աստ ան՚ր՝ ձգուած Թուրքերու քմաՀա -
եղաւ
նո\լթիւն՛ կնքեց Երիտասարդ քՒուրքերուտԼ՝ Հետ* Մեճ պատերազմի խնգիբբ փակելով «Հանրա— ճ ո յքին՝ Հարկադրուած 1918^ Յունիսին ըն­

1907^5/ Փարիզի մէջ, նախաձեռնութեամբր ՛ի՛՛ւ շ– գիտա կ»բ կր զառնա յ 1917/՛ Փետրուար եան 3 եղա– դունի/ , ըստ Պոլսո յ գա շԿւագբ ի Լբսել ^ՈԼ֊գէ՝

նակներու , տեղի ունեցաւ 0սմ՝ա<՝.՝ե ան կա յս բու­ վւո իսո ւթե ան ,ե ր բ Անգրկովկասր կը կառավարուէր Պաթումի* Թուրքիոյ բոլոր պաՀանջ֊

թէ ան՝ բո լոր ընգգիմ ագիր կո ւս ա կց ո\ւ թեանց յեՀգա– Պ ետ ր ո կբ ատ էն՛ կարգուահ Անդր կո վկա սեան Յա - ները ,ոբոնց Հ իմ ոճն քով Հայաստան ի Հոգա յփ% բո-
ս ագո լ
տուկ կոմիտէի կողմէ : վա\ գակ .տարահ ութիւնը կր Հաւասարէր Երեւանի

շրջման ծրագիր բ ։ Ղ՝ա ՈձԼա լո վ քաղաքական աշխտտանքնեբուն եւ էջմիածնի դա ւ տուներո՛ւն՝ 400.000 բնտկիչնե -

«Այս յեղաշրջում բ տեղի ունեցաւ 1908/^–՛, սա­ ա յն՛ կո՚ւսակցո լթիլններու , ո բո՛ն ք կբ նա խ ա պատ– րով երկոլ գաւառներու մէջ» :

կա յն ակնկալոլած արդիւնքդ Ղ՚աշնակնե բոլն րաստէի՚ն՝ Անդրկովկասի անջատումը Ռո ւսիայէՆ՝ ԼԽմթագրաևան «ՅՈՒՍԱԲԵՐ»/,)

չտուաւ , նոր իրա՛ւակարգի մէջ ալ Հայերու վի - ՀՀ Հանբադիտակ»ը կր նկատէ * (Մ՛ն՛ացեալը յ ա ջ ո ր դ ո վ )

ճակը երբեք գէսվի լալՐ չփսխուեցաւ »;

Fonds A.R.A.M