Page 114 - ARM_19-1948_03
P. 114
Ց ԱՌ ԱՋ
«ՀԱՅԿԱԿԱՆ «ԱՐՏՕ Պաոքտ մը Լ ո Ա տ ո Ա ի Ակ ՊԱՏԱԱԽԱՆ «ՅԱՌԱՋ»Ի ՀԱՐՑԱՐԱՆԻՆ (1)
(ԸՍՏ «ՄԵԾ ե ՈՐ ՀՈԴԱՅԻՆ ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆԴ)
Ա– ԼՈՆՏՈՆ, 29 Յոյլէս. Տօնական ղգեսւո Վա^քԽԱիդ կատաբ
« Յուսա բեր^ի Յունիս 24// եւ 25 է խմբագրա քգՈր կոնտռնր, քանի մր օրէ ի վերՀ։ Բոլոր գըլ~
կանները նուիրուած էին « Հ *3 • ^իաշնակցութե ան՝^ խաւ ոբ Հ ր ա պա ր ա էլն ե րն ու պո գոտ ան երբ դրօ շա– ՄՈՆՓկէԻկ–— ք-սանՀինդ տարուան պանդխ
կրսա <ձՄ եծ \$որՀբգային ՀաէԼբագիտարան^ի) ։ զարդուած են։ քՒրաֆալկատ ԱքուԷբ, Փիքբտիլլի տութենէ վերջ օտար ավւերու վրայ Հասակ նետահ՝
Կ՛ուզենք ա յմմ քանի մբ սեղմ աո զեբուի– ^ Է9 Արբքս , Րիճբրթ Աթրէթ 1 Աթրէ1"՛ , Ո՚֊այթ Հոլ , սեւտչեայ պատան ին կամ երիտասարդը ՀԱՅ է
աաչ « Հ ա յ կա /չան Հաբց^ը՝ Բստ ՝ " ո / ^ ՚ ^.Հանրադի– ի՝լչԱլէս նաեւ Հսկայական Հայտ փարքի շրջակա ւ տակաւին կրժ1 քով, լեզուով ու ազգային զգա
տարանիի ։ վւոզոցնեբը եւ քի՛չ մր ամ էն տեղ ան Համ ար դրօ չ– ցումներով ։ I
Յօդուածը զեաեզուահ՜. է ^Հանրագիտակդ ի ներ ։
3>բգ Հատորին մէջ, ոբ լոյս տեսած է Ա՛ ոսկուա, Մեթրօներուն , երկաթուգի՚ի կայարաններուն , Հրաշքի Աերունդ * * * պիտի ըսէք՛ Ը&էք ՎաՐ՜
1926^1, եւ կը բռնէ Ա էշ ( 4 3 4 — 4 4 5 ) ։ մեծ Հ ա ս տ ա տ ո ւ թ ի ււն եր ո ւն ներսն ու գո ւր ս ը ,փո֊ դանի կամ Լուսաւոր չի սե բունդ , Ա՚եսրոպի կամ
Յ՛օդուածին Հեզինակն է Համայնավար ղ ր՛ի չ=~ Ղո9 րո\ւ)Լ\ վրայ յա չտա՛րա բութիւններ 3 լեզու — ԱաՀակ Պարթեւի սերունդ ; Ըսէք Մայիսեան սե
կը մ աղթէ
ներէն Վ* կուբկոյ՛֊՛ - ՝Բբեամին , ոբ Հմուտն երէն կբ ներող՛.—- Բրիտանիա բարիգալուստ րունդ * * * ։
նկտտուի Արեւելեան՛ Հարսին֊ մէջ* իրեն կբ սլա ա– ձեզի * Բաքի եկաք Բրիտանիա՝^ Այսօր ֆբանսաՀայ գազո ւթին մ՛էջ, խրախ
կանթն՝ շարք մր ո ւս ո ւմնա ս իբ ու թ ի լնն ե բ , ինչպէս, Մ իջաղգային՝ Ողիմպիական թաղերուն \ 4 դ ճանքի տուներ բ որքան՜ ալ Հրապուրիչ ըԱ^ն ք վա
օրինակ՝ « Ա՝ եբձաւոր Արեւելքը եւ Մեծ Պ ետու– է , որուն՛ բացում ր կատարեց , այսօր մամք Յին) ճառուած սէրեր ր .որքան ալ աման, Նոր Աերունդբ
թիւններ բ» (Մ ""կ՛՛լա , 1923) , « Յեզափոխոլ– Անգլիո յ թագաւորը՝ ի\ւէմ ՛դլի ի մ արղագա շտին՛ մեծագոյն չավւով կր մ՚1 ա ք ՀԱՅ՛ ոլ կր պաՀԷ իր
թեաԱ՛ Պ՛՛՛՛ամ ո ւթիւն բ Բ՝ուրքիոյ մէֆ» ԼՄ ոսկուա , վրայ ։ կր մասնակցին 61 աղգեր : Մարզադաշտին՝ Հայրերու միսէն միս՝ ու արիւնէն արիւն։
1922) , ՀտԱղգային — ազատագրական շարմումներբ տա բ սղութիւն ը 80.000 ^"գէէ է * Ր ա ն ա խ ո ր դ ի– Բարոյական ՛ո՛ւ զա գա՛փա՛ր՛ական՝ այն աշխար–
արեւե լեաԱ՛ երկիրներուն ՚ ^ է ^ թ (Մոսկուա , 1923)րիկուն /^^՚ր/^^՚ՐՐ ^էՐ յայտարարեն թէ 75.000 տոմ Հը ուր ապրեցաւ ոլ կ՛ապ րի , Նոր Աեբունդր կը
եւայլն ։ սակ սպառած է աբղէճ՝ ։ Կրնաք երեւակա յել ա յ լ— սլա րտ ի երէց ս երոմ1դին ու անոր տուած կո ւսա կ՛
Յօդուածին աղբիւր ՛ծառայա՛ծ՝ են 16 գործեր , եւս այս օ ր ո ւ ա ն բազմութիւ%ր 90 ( 3 ) ա ր է ն Հ ա յ թ ) ցական դա՛ս տ ի ա ր տ կո ւթ եան * դաստիարակութիւն
չորս լեդունե բ ո վ ( ռո լս ե ր է\1՛, ֆրանսերէն , անգ եւ ա՛ւելի տաք մթնոլորտի մբ մէ^ւ էքաղերր պիտի *ատ ա ման ե ւ շատ մատչելի եղաւ Հայ ե~
ր ի ւո ւս ս ա ր գո լթ եան , շն րՀ իւ
լիերէն եւ գերմաներէն) : տեւեն 1 5 օր , թերեւս աւելի բ ոլ / խաւերուն
Ա,սյսքս յղքատ է այն շտեմարանք, ուրկէ Զբօսաշրջիկներ աշխաբՀի ամէն կողմ երէն, մ ա բ դա՛ց ած Վ յարա լէղնե լ Ինչ փոյթ թէ ա .
Հեզինտկր քաղած է իր Հ ի մնա՛ կան աեղեկռւթ իմ1^–
(ցարդ դո ւր ս էն եկող ո շ մ է կՀա յո լ Հ ան դի պե ց ա յ ) , ՛՛Հոնք ունէին մարդկային կերպարաւք , «յարալէզ^
ն ե րր Հա յկակ ան Հարցի մ ա՛ս ին՛ ։ շատեր իրենց ազգային տարազներով։ Զբօսավա ր=֊ ներուժ այգ տ,իպաբնեոր նոյնն են՛ ամէն տեղ* ամ–
Ա ն ՚տ րյաժեժշ– տււ շ ւ է յիշատակել , որ անկախաբար բեերրն ՛՛ու բացօթեա լ պարտէզներ ր- որոնցմով բող ջ էրսան Հ ինգ տար ի աճ ոնք ղողեցին իրենց ֆի
"յնք* էն Հարուստ Է Լմ1 տոն՛ ֊– զրկուե ցաւ
յօդուածէն , Հա յկա կանՀար ց իմ աս ին կր խօս– խճողուած են զի քականն ո լ նիւթականը : Յաճախ
ո լի « Հ ան բ ա գի ա ար ան$>ի նաեւ Հետեւեալ զբու– բաղ մ ւ տ ւ իժ եա մ բ Հ; ՀեռՀուեռԷունԷ՝ն դիւրութեամբ կրնաս րնտան՚ե կաւ յարկի տաք մ թւ ո լորտէն ^ դպրոցներ
«Անգրկով– Անգլիացիէն՝ Մ ինչ
թեանց մէջ՝ «Արեւելեան Հարց » , զանազանեք օտարականը ։ շէնցոլցին,, գազոլթէ գաղութ թերթեր Հաստա -
կաս՝ֆ , Հ՛րաշնակցութիւն^ ՛եւ Հ Հնչակ », կր Ան գ լի ա ց ին սլա ր տ է զին ճաշարան՝ - ըմ պե լա՛բան՛ին տեցին՛ , գասաիյօսոլթիւններ սարքեցին , տօնա -
իւօսուի , ի Հարկէ, նաեւ բազմաթիւ այլ գրու— ա՚ռջելբ նստա՛ծ ունի միտ յն գաւաթ մր իմէ յ ՛ել կան օբերր3 սլ տ՝1՝ծա՝ց ո ւ ց ին՝ , սուգի օրերր Լացին ու
թիւննեբու մէջ, ո՛ւր շօշավէ՚ուած Հարցերբ այս թեթեւ կերակուր , ( պԼ տ կ մր ւղց ա\հ՛ կ ամ բաբա կ բեմերէն, վեր՝ Հո՛ ք գիր է Հաք լեղս՛֊, Հալ Հողի ա–
ղաղակեղին * * * ել ամբողջ քսանՀթԼգ. տարի ։ կր
կամ՛ այն չափով առնչո ւա՚ծ են՛ մեգի (Թ՛ո ւ բքի ա , տ՚րւաՐաւ(/>՚աւ՚՛՚սաՎ , Հքտց) , օտարականները իրենց
բեռնած են ճե փ—ճերմակ ԱքԱօր եթէ տււէկաւին ^ ս ւ յ երիաա՚սարգբ
՝/*ուրաիսաան՝ , Վ^բաստան , ԱղրպէյճաՌ՝ , քաոաքա— –զաԽեէ՛ըւրո րտ
կան՝ կո ւս ա կց ոլ թ ի ւննե ր ելա յլն) ։ (ֆռա՝ւԼ ճահ*//» Հացի ղան ազան տեսակներով ,
քԱոր ցաւով պիտի նկատել, որ ճշմարտութիւ ՀքԷ յ ք՜Ֆ ե րով 5 « վձո լտ ին՝կ՝%ն եր ո վ եւ֊ զանազան խմ ո–
նը գրեթէ տեղ չունի այս գր ո ւթ իւն\Լ ե րո լ մէջ ։ բեղէններովւ Կրնաս գնել ուզա՛ծիդ չափ, եթէ ՛ւ ւ /՛կէ անցած են տասնեակներովդ շանս–
<ձ՚ճչմսւրտոլթիւնր , կ՚ըսէր կիրպոտին ,- քսակդ կը ներէ ա՝Լ շուշտ։ Այնքան գրաւիչ են ւ նճէե ք
Հարազատ քո յ րն է բո լշեւիզմ ին% % ՛ւա՛ն ք , մանաւանդ անօթի էքւյւոպայէն եկողի մը ՈՓ յթմ՚ինիսարի մէջ գատուելէ վեր՛ջ , Հոն՝ անցնեմ
Այս վերջինը ճանչն ալով՝ զուր է խօսիլ իր ^ամար ւ Հացը ազա՛տ է եւ առանղ կտրօնի * Ո ւա ո– լռւ Համար իրենց կեանքին՝ մնացած °բերը , կամ
«ՔՐ^ջ^Ը մասին ... դր 1ոլ է "ր * * *Հ գլխատ ո ւե լո ւ : Այգ գուււնէն անցա՛ծ է նաեւ, էլի՜՛
Այս « ճշմա ր տ ո լ թե ան ^ լո յս ի տակ է աՀա , որ (յեր ո գո ւթի լ ն , Հ իւթէս շեզեցայ ւ ՚Հյախորգ զա պէտ իշխա՝՝1 ոլՀ ին ( յետ,ո յ թագուՀ ի ) , ներ մ ան՝
խնգիրԼերը կը քննուին եւ կը լո ւսա բան-ո՚ւ ին՚Հ Հան նամակովս խոստացած էի ձեզ պտտցնել քաղաքին՛ աբմանացած։ (^Արիւնոտ Աշտարակ^ը, ուր ԴՐԷ՜
րա գիտաբանդ ի մէջ ։ պատմական վալրերր ։ խտտուած են Եդուարդ Ե * եւ իր եղբայրը Եոբքի
խօսելով րնգՀանոլր ոգիի մասին այն • յ°գ— Հարեւանցի ակնարկ մ ր նետենք ուբեմՆ •^.Լոն դուքսը, եւն*։ Զնտաններու քարէ պատերուն վյլ–
ուածի , որ « Հարնտդիաաբանշ>ի մէջ ն\ոլթոուած տոնի Աշտարակէին վրայ, ուրկէ ճիշդ Հիմա կը բայ բանտարկուած , ղա^– աղան՛ ի շվսանաղո՚ւսնե ը ո լ
է Հ *•• 3՛ ՚րաշնակցոլթեան , ու միամա՚մանակ յի— վ երագստոն ամ : Մ ի չփոք*^էք ^Աչաարակ՝^ բառէն յ կամ պե տ ական աԼճնաւս ր ո ւ թ ի ւննե բ ո ւ կ\ողմ է ւիո–
շատակե լով չն չիւն Աբովչեե րու ել Ա իմ ա կն ե րու իրականթ մէջ տեսակ մր թանղարան է, ուր դա բա գրուած արձանադրո ւթ ի ւննե բ էն մաս Լ ր՝ խբ ՜
ա յն՝ քա^ն ի մ ը տողը , որ բռնադատանքով զետեղ սաւորուած են՛, Հսկայա՛կան սրաՀներու մէջ,Անգ– նամով պաշտպան ուած՜ են ապակե այ պա Հ պանա կ–
ուած է երախտես շատ ա՛կադեմականի՝ Ատ* Մ ալ— լիակա\ ՝ Հասարստկլ ՛պե ւ ՛ութ ե ա՛ն–։ եւ •յյլաղւ ՚նեբ՚ով : ԱՀա Աբ * Պետրոսի արքա՛յական մատուռը
թշնամիէն
խասեանի « Հայ Բացատրական. Բառաբան՜ֆի մէջ, ազւլեբու Հետ, կռիւներու լմւ թացքին (I 100//^) , ոլ–ր գլխատուաէծ եւ թաղուած՝ են երկու
կբ ն կ ա՛տ է ին ք * խչռլա՛ծ զէնքեր , զրաՀներ , թնդա՛նօթն՛եր , ՛բրօշ — դուքսեր ել երկու թագո\ւՀ,ին եր ( Աննա Հւ Կ ատ ա ր ի–
« Աբո վնեբո լ եւ Ա իմ ակնեբո լ այս Ավիգծ ոգին ն եր , չարչարանքի տեսակ տեսակ գործիքներ &կ)։
ա յս չափով տեղ գտած չէ « Հանրագիտականի մ էջ՛ գլխատմա\1 կա ց,ինն եր , կաիսագաններ ; \<^ա գ ւս ւ որ - Աշտարակին ամ է՜ւէն ակնապարարմ ասը սակայն
Լոկ ձեռնարկի վարկը նկատ ի առնելով եւ ն եր՛ուն Հագած գրաՀներբ, իրենց կազմ ա Ն%ե րով : տ յն սրաՀն՛ է , ուր պաՀ ուած ենարքա յ ա կան զո Հա—
թէ մեզ թնա յելով անոր Հ եղիէ ՛ա՛կնե րր ճիգ ր Հոն է նաեւ Ո ՚-ե լյին թ ր1 ի Համազգեստ ր եւ սուրբ : րե զէ՝ հ երբ : Ընդարձակ ապակեփեդկի մը մէջ դա
րած են քիչ մբ աւելի ՀՀ լու րի» ԲքԼ*"Բ> • Աշտարակը շինուա՛ծ է Թէմ՛իս գետթւ եզերքր, սաւորուած են Աֆ՚դլիոյ թագաւորներուն եւ թա
Այս ճիգը կայ՝ նաել « Հայկական
Հարցրին Լք՛նա ըն– Պ բիճին (կամուրջ) դիմաց , Ըւիլերմ Աչ ՛լ ո ւ Հ ին Լ ր ո ւն սե վտակաւ թագերը, քայ ի ս\ո նն ե րը ,
նոլիրուած յօդուածին մէջ։ քս աբՀակալին՛ կողմէ , հԻԲ * գարու սկիղբնեբր : ղա>եազա\հ սպասներ՜ը ՚ԲԸ, պատս լաւն շ ն\Լ՚երը,սո\ւ բե^րլլ
Յօդուածբ կր սկսի Հետեւեա՛լ տողերով* քԼշաարակին սանգոլղնեքէր ձեզ կբ տասնին զան՚ա ~ Ամէնքն յսլ համակ ոսկի, ադամս/Նգ, սուտակ
« Հայկականէ Հարցը, որ մաս կբ կազմէ ,այս գան ան՜ուն՛ներ ո վաշտ տրակներու կամ խուցերու * ժամերով կեցիր եւ աչքերդ չեն կչտանարգիտելէ
պէս կոչուած, « Արեւելեան Հարցրին, անՀրա– ԱՀա Հմատիչներոլ կամ դաւաճան՛ներու գուռը Ա– ՀԱԲԷԼԵԱՆ
մեշտ է դիտել երկու տեսակէտէ , ար տաքնա -
պ էս այգ Հ ար ց՚ը կր յան դէ ր Մ եծ պե տո ւ թեան ՛յ
ձգտում ին՝ ում տալ քծ՝ո ւրքիո յ կեգբոնախո յս
տարրերուն , ատով իսկ տկարացն ել զա յն ՝ աւե լի ասոնք Պո լիսը գրաւեց ին եւ ա\Հս խո րՀ ուրդն է , թեամբ, ռուսական ուղղութիւն որդեդրեց , այլեւ
ղ իւրոլթեամ բ թուրք ե բկիրը շա՚Հ ա գո րծ ե լո ւ Հա– ւ՜՛ր կր ներկա՛յանար իբրեւ փաաոական Հզեկավա— զայն քա րււզեց ել տա րածեցԹբքաՀա՚յատւտան ի Հա
մ՛ար, իսկ ՝<1–երքնարար Հայկական Հարցը կը յան^ բո ւթ իւնը՝» Հայ մողովուրդի^ ։ յերու մէի :
գէր Հայերու պայքարին , ղեկավարոլթեա՚մ՚բր ,/(֊= Այս րնդարձակ քաղուածքը ցոյց կուտայ , թէ Այո առիթով ՀՀՀանբագիտարան^բ , որուն վա–
րենց պուրմուազիի հ ի խ"գիր առԳաձէ^* ինքն՚ո– « ան\ր ա գի տ ա կ »հ/ // ր դա ր աշր ջան Է\Լ > կբ սկսի րիշներր այսօր ՆՈՅՆ աշխաաանքբ կբ տանին Հա է
րոշումի, տ,իրանալու Համար ա յ ն քաղաքական — պատմ ո ւթի ւն ը Հա յ կական Հարցին ել ինչպէս կը մողովուրգի մէջ ո չ միայն ՀայրեԼ իքէն ներս ,
տ 1 տեսական, նա խ տպա յմ անն ե բուն որոնց ա՛ռկա– թեւաւորէ ււ լ կր զարգացնէ զայն : ՚1՛ յ Ժ ՚ անոր ս ա Հ մաննե ր էն՝ դուրս՝ Համայն աշ–
յո լթեամ բ մ իա յն պո ւրմո՚լ ազի\1՛ կրնար ազատօրէն %թ աբո ւն ակո լթեաԱ մ էջ « Հ ան րա գի տ տ ր ան$>ր խարՀի մէջ կը նկատէ*
ղարզանալ ։ կը խօսի Հա յ վաճառականութեան , գադութներէՆ € Հայերու այս գիրքը Լռո ւսա սիրա՛կան *
Հարցի այս « ա ե ս սւ կ ա ն » <ք եւտւո բումը տալէ գէսլի Հայաստան -» ո ս ո զ առեւտ րարկւակա դրա– •») Հիմնովիլ. փոխեց գէպի Հ ա յ պուրմուազին՝
ետք՝ <Հ Հանրագիտականը կ՛ա՛նցնի ան՚ո ր պատմ ու — ՛մ ագէո-ւ խի , 70ա կան թ .ո ւակաան\զէեա\րւ\ու՚ւռր ռուսաՀա յ վերաբերում ը թուրք կառավարութեան , որ մ ին–
թեան չեւ. \877ի
մ տ ա՚ւո բ ա կան ո լ թ ե ան , ե ւր ո պա կան գրամ ագլոլ - պատերւ ՚զմր ւչ միայն, չէր Հալածեր
՚ Լ ա յ ս •> այլ մինչեւ իսկ Հայեբր կ՚առնէր պետական
\թախագրեալներր Հա յ կա կան՝ Հարցի սա եղ– 1սէ » Հաձ^1՚ոլ– գէ*^* ուղղուած քրաական շարմման,
ծ ո ւե ցան )բդ գարլ ՚ ր բ ւ յ մ ււ լ լ ււվւո, ւրդի գե– Հայ գի ւզա ց իո ւթ ե ան ,ե լ մեծ պետութեանց մր - կարեւոր պաշաօնԱերու։ Այ ս վե րա րե րո ւմ լէ աւելի
կ ա վար ո ւթ ի ւն ը իր ձեռքն առաւ Պոլս ո յ ելեւմտա ց ա կցո՚ւթ ե ա\Ն մ աս ին (ծ՝ ո ւրքիո յ մ էջ , ազգակնեբ , թշնամական դարձաւ աի խնդրադրէն յետոյ, զոր
կան աղն՚ուա կանո ւթ իւն ր ; որոնք նուազ կաՎ առաւել չափով գեր ՛ունեցած են՝ ՌուսաՀա յերր ուղղեցին կովկասեան փոխարքա,
<Տ Տրուած բովանդակ փոքրասիական (ծ՚ուր Հայկական Հարցի մէջ՛. ։ Ո •՝ Ւլխան Միիայէչ Նիքոլաեւիչի , եւ
քիս յ տարածքի^–՛ * * ա ձ մողովոլրլլբ շատ կաանկու– խօսելով մա սնա-ւորա բաբ քիուսիոյ մասին՝ էկան դիմումէն յել ,,յ, զոր Թրք" պաչ–
ուդգե -
իսէ\Լ թևունդ տուաւ առեւտրական պուր> ու աղիի « Հա՛նրագիտակ^ր կը գրէ * գլխաւորութեամբ Ներսէս պատրիարքի ,
՚քյԼ) "Ր՝ ՂԳա1Ի դե-Բ Կբ խաղար Թոլբքիոյ ա՛հ ա ե– « Հա յկա կան Հարցը ո ղբԼ րգա կան օ րէն բար ցի՛ւ Ռուսիո յ՝ այս վերջինի պաշտպանութիւնդ
ղացալ մի քամ տ ո ւթե ամ բբ « մ՛էծ պետութեանց
սական կեա՛նքի՛ն մէշ^՝ կասլալնեբ աոՀնելով եւ դբ— Ռուսիո յ ել Անգլիո յ : քիո ւս առեւտ »՝ խնդրելով - ք, Ա ա աստ Հայեր՛ու —-• թուբքիոյ հետ
րա=~արդիւ1ա բե–
րամ փոխ տալով կառավարութեան.՝ , նաՀ ան գա՛ — կնքուելիք դաշնագրի մէք » :
աետԼերոլ՚ս ել ուրիշներու՛. րական դրամագլուէսբ , ձգտելով տիրանալ Աեւ Գաաապարտա՚նքի այս տողեր բ մեր նախորդ–
« Այդ առեւտրական աուբյ^ուաղին մ՛ իա յ՜ա— Ե՚ովուն, ՚Լոսփորին՝ եւ Տա՚րտանէլթԼ՛ , կր քողար ւերոլ հասցէին կր գրէ «Հանրագիտարան» մբ, ո–
մա՛՛հակ կր ղեկավարէր Հայ ժ՜ողովուրդի կեանքր կէր իր ա յ ս նպատակներբ կեղՆ նշանախօսքով մր, րոմն վարիչները կրկնենք անգամ մբն ալ էք–
կրօնապետյշ ն Ներսէս
Հայ Հ ոգեւո բտկան ութեան միջոցով, խաւ մբ , որ յայտարարելով, որ «ինք կբ պայքարի իբրեւ թէ ^ , լմ ի ա ,ա յ ս օ ր ռլա1ն գրաՆ ե
ն։
Հսկայ ազդեց ութ իւն. ոմւ էր , Պոլս՚ոյ սլատրիտրքբ, քբիստոնեաԱերր ազատագրելու համար Թուրքիս, պա՛տրիարքի վիճակին մէք, իսկ ՜մեղ բոլորս ալ՝
որ կր ղլիւաւոբէր կրօնական՛ Հտյ Համայ՚նքբ , իրեն ,1ահմէտտկա1Լ լուծէն», հայկական պոլբժուազին, վիճակին մէք տ ի Հայերու, որոնք 1877—78 թբ֊
կից ունէր ելեւմտական ազնուական՛ութեան.՝ ներ— յուստլով օգտագործել այս նշանաիսօսքբ եւ անոր ւտկանճերոլն խնդրագրեր կ՚ուղղէին ռուս փո–
կա լացուցի չնե րէ կաղմ ուահ՝ խո րՀ ուրդ մբ օզնոլթեամբ տիր այք յ է1 ն ք™ՀԼաՀա՚էաՆ /""՚բքտյին եւ ռուսական ցարին...
ԳԱ,յ
ստեղհուաՆ թուրքերու հրահանգով, 1453^*, երբ ինքնորոլման , ոչ միայն ֆնք, իր մեՆամանոլ– (Խմբագրական «ՅՈՒՍԱԲԵՐ»ի)
Fonds A.R.A.M
«ՀԱՅԿԱԿԱՆ «ԱՐՏՕ Պաոքտ մը Լ ո Ա տ ո Ա ի Ակ ՊԱՏԱԱԽԱՆ «ՅԱՌԱՋ»Ի ՀԱՐՑԱՐԱՆԻՆ (1)
(ԸՍՏ «ՄԵԾ ե ՈՐ ՀՈԴԱՅԻՆ ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆԴ)
Ա– ԼՈՆՏՈՆ, 29 Յոյլէս. Տօնական ղգեսւո Վա^քԽԱիդ կատաբ
« Յուսա բեր^ի Յունիս 24// եւ 25 է խմբագրա քգՈր կոնտռնր, քանի մր օրէ ի վերՀ։ Բոլոր գըլ~
կանները նուիրուած էին « Հ *3 • ^իաշնակցութե ան՝^ խաւ ոբ Հ ր ա պա ր ա էլն ե րն ու պո գոտ ան երբ դրօ շա– ՄՈՆՓկէԻկ–— ք-սանՀինդ տարուան պանդխ
կրսա <ձՄ եծ \$որՀբգային ՀաէԼբագիտարան^ի) ։ զարդուած են։ քՒրաֆալկատ ԱքուԷբ, Փիքբտիլլի տութենէ վերջ օտար ավւերու վրայ Հասակ նետահ՝
Կ՛ուզենք ա յմմ քանի մբ սեղմ աո զեբուի– ^ Է9 Արբքս , Րիճբրթ Աթրէթ 1 Աթրէ1"՛ , Ո՚֊այթ Հոլ , սեւտչեայ պատան ին կամ երիտասարդը ՀԱՅ է
աաչ « Հ ա յ կա /չան Հաբց^ը՝ Բստ ՝ " ո / ^ ՚ ^.Հանրադի– ի՝լչԱլէս նաեւ Հսկայական Հայտ փարքի շրջակա ւ տակաւին կրժ1 քով, լեզուով ու ազգային զգա
տարանիի ։ վւոզոցնեբը եւ քի՛չ մր ամ էն տեղ ան Համ ար դրօ չ– ցումներով ։ I
Յօդուածը զեաեզուահ՜. է ^Հանրագիտակդ ի ներ ։
3>բգ Հատորին մէջ, ոբ լոյս տեսած է Ա՛ ոսկուա, Մեթրօներուն , երկաթուգի՚ի կայարաններուն , Հրաշքի Աերունդ * * * պիտի ըսէք՛ Ը&էք ՎաՐ՜
1926^1, եւ կը բռնէ Ա էշ ( 4 3 4 — 4 4 5 ) ։ մեծ Հ ա ս տ ա տ ո ւ թ ի ււն եր ո ւն ներսն ու գո ւր ս ը ,փո֊ դանի կամ Լուսաւոր չի սե բունդ , Ա՚եսրոպի կամ
Յ՛օդուածին Հեզինակն է Համայնավար ղ ր՛ի չ=~ Ղո9 րո\ւ)Լ\ վրայ յա չտա՛րա բութիւններ 3 լեզու — ԱաՀակ Պարթեւի սերունդ ; Ըսէք Մայիսեան սե
կը մ աղթէ
ներէն Վ* կուբկոյ՛֊՛ - ՝Բբեամին , ոբ Հմուտն երէն կբ ներող՛.—- Բրիտանիա բարիգալուստ րունդ * * * ։
նկտտուի Արեւելեան՛ Հարսին֊ մէջ* իրեն կբ սլա ա– ձեզի * Բաքի եկաք Բրիտանիա՝^ Այսօր ֆբանսաՀայ գազո ւթին մ՛էջ, խրախ
կանթն՝ շարք մր ո ւս ո ւմնա ս իբ ու թ ի լնն ե բ , ինչպէս, Մ իջաղգային՝ Ողիմպիական թաղերուն \ 4 դ ճանքի տուներ բ որքան՜ ալ Հրապուրիչ ըԱ^ն ք վա
օրինակ՝ « Ա՝ եբձաւոր Արեւելքը եւ Մեծ Պ ետու– է , որուն՛ բացում ր կատարեց , այսօր մամք Յին) ճառուած սէրեր ր .որքան ալ աման, Նոր Աերունդբ
թիւններ բ» (Մ ""կ՛՛լա , 1923) , « Յեզափոխոլ– Անգլիո յ թագաւորը՝ ի\ւէմ ՛դլի ի մ արղագա շտին՛ մեծագոյն չավւով կր մ՚1 ա ք ՀԱՅ՛ ոլ կր պաՀԷ իր
թեաԱ՛ Պ՛՛՛՛ամ ո ւթիւն բ Բ՝ուրքիոյ մէֆ» ԼՄ ոսկուա , վրայ ։ կր մասնակցին 61 աղգեր : Մարզադաշտին՝ Հայրերու միսէն միս՝ ու արիւնէն արիւն։
1922) , ՀտԱղգային — ազատագրական շարմումներբ տա բ սղութիւն ը 80.000 ^"գէէ է * Ր ա ն ա խ ո ր դ ի– Բարոյական ՛ո՛ւ զա գա՛փա՛ր՛ական՝ այն աշխար–
արեւե լեաԱ՛ երկիրներուն ՚ ^ է ^ թ (Մոսկուա , 1923)րիկուն /^^՚ր/^^՚ՐՐ ^էՐ յայտարարեն թէ 75.000 տոմ Հը ուր ապրեցաւ ոլ կ՛ապ րի , Նոր Աեբունդր կը
եւայլն ։ սակ սպառած է աբղէճ՝ ։ Կրնաք երեւակա յել ա յ լ— սլա րտ ի երէց ս երոմ1դին ու անոր տուած կո ւսա կ՛
Յօդուածին աղբիւր ՛ծառայա՛ծ՝ են 16 գործեր , եւս այս օ ր ո ւ ա ն բազմութիւ%ր 90 ( 3 ) ա ր է ն Հ ա յ թ ) ցական դա՛ս տ ի ա ր տ կո ւթ եան * դաստիարակութիւն
չորս լեդունե բ ո վ ( ռո լս ե ր է\1՛, ֆրանսերէն , անգ եւ ա՛ւելի տաք մթնոլորտի մբ մէ^ւ էքաղերր պիտի *ատ ա ման ե ւ շատ մատչելի եղաւ Հայ ե~
ր ի ւո ւս ս ա ր գո լթ եան , շն րՀ իւ
լիերէն եւ գերմաներէն) : տեւեն 1 5 օր , թերեւս աւելի բ ոլ / խաւերուն
Ա,սյսքս յղքատ է այն շտեմարանք, ուրկէ Զբօսաշրջիկներ աշխաբՀի ամէն կողմ երէն, մ ա բ դա՛ց ած Վ յարա լէղնե լ Ինչ փոյթ թէ ա .
Հեզինտկր քաղած է իր Հ ի մնա՛ կան աեղեկռւթ իմ1^–
(ցարդ դո ւր ս էն եկող ո շ մ է կՀա յո լ Հ ան դի պե ց ա յ ) , ՛՛Հոնք ունէին մարդկային կերպարաւք , «յարալէզ^
ն ե րր Հա յկակ ան Հարցի մ ա՛ս ին՛ ։ շատեր իրենց ազգային տարազներով։ Զբօսավա ր=֊ ներուժ այգ տ,իպաբնեոր նոյնն են՛ ամէն տեղ* ամ–
Ա ն ՚տ րյաժեժշ– տււ շ ւ է յիշատակել , որ անկախաբար բեերրն ՛՛ու բացօթեա լ պարտէզներ ր- որոնցմով բող ջ էրսան Հ ինգ տար ի աճ ոնք ղողեցին իրենց ֆի
"յնք* էն Հարուստ Է Լմ1 տոն՛ ֊– զրկուե ցաւ
յօդուածէն , Հա յկա կանՀար ց իմ աս ին կր խօս– խճողուած են զի քականն ո լ նիւթականը : Յաճախ
ո լի « Հ ան բ ա գի ա ար ան$>ի նաեւ Հետեւեալ զբու– բաղ մ ւ տ ւ իժ եա մ բ Հ; ՀեռՀուեռԷունԷ՝ն դիւրութեամբ կրնաս րնտան՚ե կաւ յարկի տաք մ թւ ո լորտէն ^ դպրոցներ
«Անգրկով– Անգլիացիէն՝ Մ ինչ
թեանց մէջ՝ «Արեւելեան Հարց » , զանազանեք օտարականը ։ շէնցոլցին,, գազոլթէ գաղութ թերթեր Հաստա -
կաս՝ֆ , Հ՛րաշնակցութիւն^ ՛եւ Հ Հնչակ », կր Ան գ լի ա ց ին սլա ր տ է զին ճաշարան՝ - ըմ պե լա՛բան՛ին տեցին՛ , գասաիյօսոլթիւններ սարքեցին , տօնա -
իւօսուի , ի Հարկէ, նաեւ բազմաթիւ այլ գրու— ա՚ռջելբ նստա՛ծ ունի միտ յն գաւաթ մր իմէ յ ՛ել կան օբերր3 սլ տ՝1՝ծա՝ց ո ւ ց ին՝ , սուգի օրերր Լացին ու
թիւննեբու մէջ, ո՛ւր շօշավէ՚ուած Հարցերբ այս թեթեւ կերակուր , ( պԼ տ կ մր ւղց ա\հ՛ կ ամ բաբա կ բեմերէն, վեր՝ Հո՛ ք գիր է Հաք լեղս՛֊, Հալ Հողի ա–
ղաղակեղին * * * ել ամբողջ քսանՀթԼգ. տարի ։ կր
կամ՛ այն չափով առնչո ւա՚ծ են՛ մեգի (Թ՛ո ւ բքի ա , տ՚րւաՐաւ(/>՚աւ՚՛՚սաՎ , Հքտց) , օտարականները իրենց
բեռնած են ճե փ—ճերմակ ԱքԱօր եթէ տււէկաւին ^ ս ւ յ երիաա՚սարգբ
՝/*ուրաիսաան՝ , Վ^բաստան , ԱղրպէյճաՌ՝ , քաոաքա— –զաԽեէ՛ըւրո րտ
կան՝ կո ւս ա կց ոլ թ ի ւննե ր ելա յլն) ։ (ֆռա՝ւԼ ճահ*//» Հացի ղան ազան տեսակներով ,
քԱոր ցաւով պիտի նկատել, որ ճշմարտութիւ ՀքԷ յ ք՜Ֆ ե րով 5 « վձո լտ ին՝կ՝%ն եր ո վ եւ֊ զանազան խմ ո–
նը գրեթէ տեղ չունի այս գր ո ւթ իւն\Լ ե րո լ մէջ ։ բեղէններովւ Կրնաս գնել ուզա՛ծիդ չափ, եթէ ՛ւ ւ /՛կէ անցած են տասնեակներովդ շանս–
<ձ՚ճչմսւրտոլթիւնր , կ՚ըսէր կիրպոտին ,- քսակդ կը ներէ ա՝Լ շուշտ։ Այնքան գրաւիչ են ւ նճէե ք
Հարազատ քո յ րն է բո լշեւիզմ ին% % ՛ւա՛ն ք , մանաւանդ անօթի էքւյւոպայէն եկողի մը ՈՓ յթմ՚ինիսարի մէջ գատուելէ վեր՛ջ , Հոն՝ անցնեմ
Այս վերջինը ճանչն ալով՝ զուր է խօսիլ իր ^ամար ւ Հացը ազա՛տ է եւ առանղ կտրօնի * Ո ւա ո– լռւ Համար իրենց կեանքին՝ մնացած °բերը , կամ
«ՔՐ^ջ^Ը մասին ... դր 1ոլ է "ր * * *Հ գլխատ ո ւե լո ւ : Այգ գուււնէն անցա՛ծ է նաեւ, էլի՜՛
Այս « ճշմա ր տ ո լ թե ան ^ լո յս ի տակ է աՀա , որ (յեր ո գո ւթի լ ն , Հ իւթէս շեզեցայ ւ ՚Հյախորգ զա պէտ իշխա՝՝1 ոլՀ ին ( յետ,ո յ թագուՀ ի ) , ներ մ ան՝
խնգիրԼերը կը քննուին եւ կը լո ւսա բան-ո՚ւ ին՚Հ Հան նամակովս խոստացած էի ձեզ պտտցնել քաղաքին՛ աբմանացած։ (^Արիւնոտ Աշտարակ^ը, ուր ԴՐԷ՜
րա գիտաբանդ ի մէջ ։ պատմական վալրերր ։ խտտուած են Եդուարդ Ե * եւ իր եղբայրը Եոբքի
խօսելով րնգՀանոլր ոգիի մասին այն • յ°գ— Հարեւանցի ակնարկ մ ր նետենք ուբեմՆ •^.Լոն դուքսը, եւն*։ Զնտաններու քարէ պատերուն վյլ–
ուածի , որ « Հարնտդիաաբանշ>ի մէջ ն\ոլթոուած տոնի Աշտարակէին վրայ, ուրկէ ճիշդ Հիմա կը բայ բանտարկուած , ղա^– աղան՛ ի շվսանաղո՚ւսնե ը ո լ
է Հ *•• 3՛ ՚րաշնակցոլթեան , ու միամա՚մանակ յի— վ երագստոն ամ : Մ ի չփոք*^էք ^Աչաարակ՝^ բառէն յ կամ պե տ ական աԼճնաւս ր ո ւ թ ի ւննե բ ո ւ կ\ողմ է ւիո–
շատակե լով չն չիւն Աբովչեե րու ել Ա իմ ա կն ե րու իրականթ մէջ տեսակ մր թանղարան է, ուր դա բա գրուած արձանադրո ւթ ի ւննե բ էն մաս Լ ր՝ խբ ՜
ա յն՝ քա^ն ի մ ը տողը , որ բռնադատանքով զետեղ սաւորուած են՛, Հսկայա՛կան սրաՀներու մէջ,Անգ– նամով պաշտպան ուած՜ են ապակե այ պա Հ պանա կ–
ուած է երախտես շատ ա՛կադեմականի՝ Ատ* Մ ալ— լիակա\ ՝ Հասարստկլ ՛պե ւ ՛ութ ե ա՛ն–։ եւ •յյլաղւ ՚նեբ՚ով : ԱՀա Աբ * Պետրոսի արքա՛յական մատուռը
թշնամիէն
խասեանի « Հայ Բացատրական. Բառաբան՜ֆի մէջ, ազւլեբու Հետ, կռիւներու լմւ թացքին (I 100//^) , ոլ–ր գլխատուաէծ եւ թաղուած՝ են երկու
կբ ն կ ա՛տ է ին ք * խչռլա՛ծ զէնքեր , զրաՀներ , թնդա՛նօթն՛եր , ՛բրօշ — դուքսեր ել երկու թագո\ւՀ,ին եր ( Աննա Հւ Կ ատ ա ր ի–
« Աբո վնեբո լ եւ Ա իմ ակնեբո լ այս Ավիգծ ոգին ն եր , չարչարանքի տեսակ տեսակ գործիքներ &կ)։
ա յս չափով տեղ գտած չէ « Հանրագիտականի մ էջ՛ գլխատմա\1 կա ց,ինն եր , կաիսագաններ ; \<^ա գ ւս ւ որ - Աշտարակին ամ է՜ւէն ակնապարարմ ասը սակայն
Լոկ ձեռնարկի վարկը նկատ ի առնելով եւ ն եր՛ուն Հագած գրաՀներբ, իրենց կազմ ա Ն%ե րով : տ յն սրաՀն՛ է , ուր պաՀ ուած ենարքա յ ա կան զո Հա—
թէ մեզ թնա յելով անոր Հ եղիէ ՛ա՛կնե րր ճիգ ր Հոն է նաեւ Ո ՚-ե լյին թ ր1 ի Համազգեստ ր եւ սուրբ : րե զէ՝ հ երբ : Ընդարձակ ապակեփեդկի մը մէջ դա
րած են քիչ մբ աւելի ՀՀ լու րի» ԲքԼ*"Բ> • Աշտարակը շինուա՛ծ է Թէմ՛իս գետթւ եզերքր, սաւորուած են Աֆ՚դլիոյ թագաւորներուն եւ թա
Այս ճիգը կայ՝ նաել « Հայկական
Հարցրին Լք՛նա ըն– Պ բիճին (կամուրջ) դիմաց , Ըւիլերմ Աչ ՛լ ո ւ Հ ին Լ ր ո ւն սե վտակաւ թագերը, քայ ի ս\ո նն ե րը ,
նոլիրուած յօդուածին մէջ։ քս աբՀակալին՛ կողմէ , հԻԲ * գարու սկիղբնեբր : ղա>եազա\հ սպասներ՜ը ՚ԲԸ, պատս լաւն շ ն\Լ՚երը,սո\ւ բե^րլլ
Յօդուածբ կր սկսի Հետեւեա՛լ տողերով* քԼշաարակին սանգոլղնեքէր ձեզ կբ տասնին զան՚ա ~ Ամէնքն յսլ համակ ոսկի, ադամս/Նգ, սուտակ
« Հայկականէ Հարցը, որ մաս կբ կազմէ ,այս գան ան՜ուն՛ներ ո վաշտ տրակներու կամ խուցերու * ժամերով կեցիր եւ աչքերդ չեն կչտանարգիտելէ
պէս կոչուած, « Արեւելեան Հարցրին, անՀրա– ԱՀա Հմատիչներոլ կամ դաւաճան՛ներու գուռը Ա– ՀԱԲԷԼԵԱՆ
մեշտ է դիտել երկու տեսակէտէ , ար տաքնա -
պ էս այգ Հ ար ց՚ը կր յան դէ ր Մ եծ պե տո ւ թեան ՛յ
ձգտում ին՝ ում տալ քծ՝ո ւրքիո յ կեգբոնախո յս
տարրերուն , ատով իսկ տկարացն ել զա յն ՝ աւե լի ասոնք Պո լիսը գրաւեց ին եւ ա\Հս խո րՀ ուրդն է , թեամբ, ռուսական ուղղութիւն որդեդրեց , այլեւ
ղ իւրոլթեամ բ թուրք ե բկիրը շա՚Հ ա գո րծ ե լո ւ Հա– ւ՜՛ր կր ներկա՛յանար իբրեւ փաաոական Հզեկավա— զայն քա րււզեց ել տա րածեցԹբքաՀա՚յատւտան ի Հա
մ՛ար, իսկ ՝<1–երքնարար Հայկական Հարցը կը յան^ բո ւթ իւնը՝» Հայ մողովուրդի^ ։ յերու մէի :
գէր Հայերու պայքարին , ղեկավարոլթեա՚մ՚բր ,/(֊= Այս րնդարձակ քաղուածքը ցոյց կուտայ , թէ Այո առիթով ՀՀՀանբագիտարան^բ , որուն վա–
րենց պուրմուազիի հ ի խ"գիր առԳաձէ^* ինքն՚ո– « ան\ր ա գի տ ա կ »հ/ // ր դա ր աշր ջան Է\Լ > կբ սկսի րիշներր այսօր ՆՈՅՆ աշխաաանքբ կբ տանին Հա է
րոշումի, տ,իրանալու Համար ա յ ն քաղաքական — պատմ ո ւթի ւն ը Հա յ կական Հարցին ել ինչպէս կը մողովուրգի մէջ ո չ միայն ՀայրեԼ իքէն ներս ,
տ 1 տեսական, նա խ տպա յմ անն ե բուն որոնց ա՛ռկա– թեւաւորէ ււ լ կր զարգացնէ զայն : ՚1՛ յ Ժ ՚ անոր ս ա Հ մաննե ր էն՝ դուրս՝ Համայն աշ–
յո լթեամ բ մ իա յն պո ւրմո՚լ ազի\1՛ կրնար ազատօրէն %թ աբո ւն ակո լթեաԱ մ էջ « Հ ան րա գի տ տ ր ան$>ր խարՀի մէջ կը նկատէ*
ղարզանալ ։ կը խօսի Հա յ վաճառականութեան , գադութներէՆ € Հայերու այս գիրքը Լռո ւսա սիրա՛կան *
Հարցի այս « ա ե ս սւ կ ա ն » <ք եւտւո բումը տալէ գէսլի Հայաստան -» ո ս ո զ առեւտ րարկւակա դրա– •») Հիմնովիլ. փոխեց գէպի Հ ա յ պուրմուազին՝
ետք՝ <Հ Հանրագիտականը կ՛ա՛նցնի ան՚ո ր պատմ ու — ՛մ ագէո-ւ խի , 70ա կան թ .ո ւակաան\զէեա\րւ\ու՚ւռր ռուսաՀա յ վերաբերում ը թուրք կառավարութեան , որ մ ին–
թեան չեւ. \877ի
մ տ ա՚ւո բ ա կան ո լ թ ե ան , ե ւր ո պա կան գրամ ագլոլ - պատերւ ՚զմր ւչ միայն, չէր Հալածեր
՚ Լ ա յ ս •> այլ մինչեւ իսկ Հայեբր կ՚առնէր պետական
\թախագրեալներր Հա յ կա կան՝ Հարցի սա եղ– 1սէ » Հաձ^1՚ոլ– գէ*^* ուղղուած քրաական շարմման,
ծ ո ւե ցան )բդ գարլ ՚ ր բ ւ յ մ ււ լ լ ււվւո, ւրդի գե– Հայ գի ւզա ց իո ւթ ե ան ,ե լ մեծ պետութեանց մր - կարեւոր պաշաօնԱերու։ Այ ս վե րա րե րո ւմ լէ աւելի
կ ա վար ո ւթ ի ւն ը իր ձեռքն առաւ Պոլս ո յ ելեւմտա ց ա կցո՚ւթ ե ա\Ն մ աս ին (ծ՝ ո ւրքիո յ մ էջ , ազգակնեբ , թշնամական դարձաւ աի խնդրադրէն յետոյ, զոր
կան աղն՚ուա կանո ւթ իւն ր ; որոնք նուազ կաՎ առաւել չափով գեր ՛ունեցած են՝ ՌուսաՀա յերր ուղղեցին կովկասեան փոխարքա,
<Տ Տրուած բովանդակ փոքրասիական (ծ՚ուր Հայկական Հարցի մէջ՛. ։ Ո •՝ Ւլխան Միիայէչ Նիքոլաեւիչի , եւ
քիս յ տարածքի^–՛ * * ա ձ մողովոլրլլբ շատ կաանկու– խօսելով մա սնա-ւորա բաբ քիուսիոյ մասին՝ էկան դիմումէն յել ,,յ, զոր Թրք" պաչ–
ուդգե -
իսէ\Լ թևունդ տուաւ առեւտրական պուր> ու աղիի « Հա՛նրագիտակ^ր կը գրէ * գլխաւորութեամբ Ներսէս պատրիարքի ,
՚քյԼ) "Ր՝ ՂԳա1Ի դե-Բ Կբ խաղար Թոլբքիոյ ա՛հ ա ե– « Հա յկա կան Հարցը ո ղբԼ րգա կան օ րէն բար ցի՛ւ Ռուսիո յ՝ այս վերջինի պաշտպանութիւնդ
ղացալ մի քամ տ ո ւթե ամ բբ « մ՛էծ պետութեանց
սական կեա՛նքի՛ն մէշ^՝ կասլալնեբ աոՀնելով եւ դբ— Ռուսիո յ ել Անգլիո յ : քիո ւս առեւտ »՝ խնդրելով - ք, Ա ա աստ Հայեր՛ու —-• թուբքիոյ հետ
րա=~արդիւ1ա բե–
րամ փոխ տալով կառավարութեան.՝ , նաՀ ան գա՛ — կնքուելիք դաշնագրի մէք » :
աետԼերոլ՚ս ել ուրիշներու՛. րական դրամագլուէսբ , ձգտելով տիրանալ Աեւ Գաաապարտա՚նքի այս տողեր բ մեր նախորդ–
« Այդ առեւտրական աուբյ^ուաղին մ՛ իա յ՜ա— Ե՚ովուն, ՚Լոսփորին՝ եւ Տա՚րտանէլթԼ՛ , կր քողար ւերոլ հասցէին կր գրէ «Հանրագիտարան» մբ, ո–
մա՛՛հակ կր ղեկավարէր Հայ ժ՜ողովուրդի կեանքր կէր իր ա յ ս նպատակներբ կեղՆ նշանախօսքով մր, րոմն վարիչները կրկնենք անգամ մբն ալ էք–
կրօնապետյշ ն Ներսէս
Հայ Հ ոգեւո բտկան ութեան միջոցով, խաւ մբ , որ յայտարարելով, որ «ինք կբ պայքարի իբրեւ թէ ^ , լմ ի ա ,ա յ ս օ ր ռլա1ն գրաՆ ե
ն։
Հսկայ ազդեց ութ իւն. ոմւ էր , Պոլս՚ոյ սլատրիտրքբ, քբիստոնեաԱերր ազատագրելու համար Թուրքիս, պա՛տրիարքի վիճակին մէք, իսկ ՜մեղ բոլորս ալ՝
որ կր ղլիւաւոբէր կրօնական՛ Հտյ Համայ՚նքբ , իրեն ,1ահմէտտկա1Լ լուծէն», հայկական պոլբժուազին, վիճակին մէք տ ի Հայերու, որոնք 1877—78 թբ֊
կից ունէր ելեւմտական ազնուական՛ութեան.՝ ներ— յուստլով օգտագործել այս նշանաիսօսքբ եւ անոր ւտկանճերոլն խնդրագրեր կ՚ուղղէին ռուս փո–
կա լացուցի չնե րէ կաղմ ուահ՝ խո րՀ ուրդ մբ օզնոլթեամբ տիր այք յ է1 ն ք™ՀԼաՀա՚էաՆ /""՚բքտյին եւ ռուսական ցարին...
ԳԱ,յ
ստեղհուաՆ թուրքերու հրահանգով, 1453^*, երբ ինքնորոլման , ոչ միայն ֆնք, իր մեՆամանոլ– (Խմբագրական «ՅՈՒՍԱԲԵՐ»ի)
Fonds A.R.A.M
