Page 82 - ARM_19-1948_02
P. 82
մաքին , թէ ինչ ^•քնէ ան եք֊ քձ՚չ կարելի է յուսալ։
Ապա յայտնեցի թէ ի՝Լչ քայլեր կ՚առնուին իրենց «ՍՏԱՍՏԱնԻ ՊԱՏՍԱԳԻՐԸ
Ր Ը ե է ԿՐՈհՍԷ
լոողաւորման քամ ար ղան աղան երկիրներ՛ու. մէչ*
Համար, իրենց Հայրե
ԳեՐՄՍւՆԻՈՑ եւ կամ վերաՀաստատման
նիքին մէչ1։ Յայտնեցի որ ես ոչ մէկ քաղաքական
կաղմակեբսլութեան
ՏԱՐԱԳԻՐնէւՐքքՐն մ է ձ Հետ կասլ ունիմ, եւ միայն
ղ՛ուղեմ օղձ՚-ել Հայերուն իրենց գմուտրութոանց ֆձ, 8.6ՈՇ Շւ0ԱՏՏ6է^ իբ այցելութեան առթիւ. Գձ.
մէչ : 1՝/1ա։շշ1 ՏՈՕՈ Հետեւեալ յօդուածը կը դրէ Լցտ իքօԱ–
եՄԲ—Ինչպէ* յայտնի է, Վերջերս Գերմա Երբ յ ս ՚ յ ՚ ո ն ե ց ի թէ շատ դիերին պիտի բլլար V6I1շտ Լ^էէ6^Զ^^6տ Ապրիլ 15^ թ ի լ ի ն մէջ, ուրկէ
նիա ղրկուած է ո Զօր* Շէքէր՚ճեան , Ա՛ . Նահանգ - վեր աՀ աս ա ատ ո ւ իլ Հայրենիքի մ էջ բո լո ր անոնց կ՝ամփոփենք գլխաւոր մասերը X
ներու պատե րաղմ՛ական ն ա խ արաբո՛ւթ եաա կողմէ , Համար , որոնք /լ ուզեն Վերադառնալ (հուսիա՚, Ամ էն աւ– դամ ո ր Զեր նուսքիի գեղա ր ո ւեստա
քննելու Համար՝ Հայ աարագիրնեբուն Վիճակը ։ լք ստա Հեցնե լով ղանոնք որ միջազգային Նպաստա կան թանգարանին տնօրէնին՝ ԱԼ, քէշԱՇ ՇյՕԱՏՏՑէ/՛
ՀՀօրաՎաբը այս առթիւ. Պ* ^՚որճ Մարտիկեանի մատոյցը պիտի ար՛ագացնէ անոնց վերադարձը եկ այցելութեան (լերթամ % գեղարուեստի Հին՛ Հրա֊
ղրկած է 14 ԷԼԷ բաղկացած տեղեկագիր մը ։ անանց ոչիաի տայ սնունդ եւ Հագո՛ւստեղէն՝ մամա շակերտներուն* առջեւ Վայրկեան մը կ9ամփոփ -
ամփոփենք Հ իմ .նա կաս. մասերը * նակի մը Համար* ՚հմգոՀութեան բ զ զ ի ւ ն մը, գրե^ ուիմ, որոՎՀետեւ ատոնք Հիանալի կերպոՎ կբ
ՊողոՎատելՈւ էի ինքզինքս ընդդէմ յոլզ*» թէ մռլտոց մը ՛ծայր տուաւ սրաՀի բոլոր կողմեր պատրաստեն այց՛է լոաձն՛ մ օտ՚ենա լու մ արդու մը ,
մ ունքիս , մին է կը մտնէինք շլւ ^ա վւա կը ուր\ կանգ" բէն։ Անմիջապէս ՎստաՀեցոլցի ղիրենք թէ*. ոչ որ ամէնէն աւելի կը միացնէ իր մէջ մշակոյթը
ն ա՛ծ է ին տ ար բե ր, սրիքի մը ոք բռնի պիտի ղրկուէր որոշ երկիր՛ մ ը ։ Այլ պիաի եւ կեանքի իմ աստը , պա ամ ական ամ է\1վէն– Հեռա՛"
տա՛
ւտրբսր աշխատ ինք տ ե ղա ւո րե լ զիր ենք միա յն ա յն եր֊ ւոր Լ\փոթ շր՛ջանն եր ո ւ ծանօթութիւնը ել ամ էն էն.
մարգիկ ։ Կը տեսնէի անոնց գէմքերուն Վր՚ոյ կիրներու մէչ , որոնք պիտի ուզեն <ը\Լ՝գոլնիլ զի նուրբ , ամ էն էն սուր ո լ ամ էն էն ուշադի ր զդայ՛*
ուա սլաՀեք ( յո՚լս ա Հ ա տ ութի ւն եւ յ ո յ ս ; Տառապան– րենք, ուր իրենք պիտի կրնան գաղթելօրինապէս։ նութիւնը X
քըն ու յուսահատութիւնը իրենց անցեալի փոր -
ձառութիւններէն ,իսկ յ ո յ ս Լ Հ իբենցայն ակնկալու" (Ի ամ ան ա կ տուի ոբ Հարցումներ տան , եւ Այսօրուտն այցելութեանս նպատակն էր խօ ֊
թենէն՝ թէ , ես իբենց բերած էի անմիջական՛ ազա՛ շատ մ ը կա րե ւո ր Հարց ո ւմՏ՚ւեբ տրուեց ան : Ա* իայն սիլ Պ* էՀշոշ Օաստտշէ^ Հետ իր նոր գիրքին մասին՝
տո՛ւթիւն՝ մը եր աշխ ա՛ւո ր ո ղ պատգամ մը : Ապա մ էկ Հարցում ի չկր°ա յ գ ո Հ ա ց ո՚լց ի չ պատասխան Նէ ւՀօյ&սէոշ ձ՚ձոՌօուշ։ Այս գիբքբ կ ա ր գ ա ց ի մեծ
գացինք գ ր ա ս են ե ակը , գէ"քի Րո լ մեզի Հետեւե - մը տալ X էք լ այդ շատ նեղիչ Հա ր ցում մըն էր X •ուշագրո՚ւթեամբ եւ ըն թ ե ր ց ո ւմ Է ս երեւան եկաւ
ցան այնքան, մեծ (ժիւո վ մարգիկ* մէկ Վայրկեանի « Որ քան մամ ա՛ն ակէն՝ պիտի կրնանք տեղաւս րո ւ իլ աշխարհագրական ել քաղաքական, պատկերը այն
մէջ լեցուեցաւ սենեակը , մին շ ուբիՀներ գ ե ռ կը ա յ լ երկիր մր ել նա խընտ րաբարԱմ ե րիկայի մէջ՝ֆ X Հա յաստտնին որու մասին հ ան ր ո ւթ իւձ^ը այնքան
փորձէին ն՚հպէս մտնել ; Տայտնեցի իրենց թէ այգ մասին թերեւս կարե քիչ եւ գէշ .ծան օթո ւթ ի ւն՛ ունի եւ որո՛ւն՝ պատմու
Տայտնեցի թէ Հետագային ուր ախ ութէ ամբ նանք պատասխանել քանի մը ամիսէն՝ կամ մինչեւ թիւնը կը կազմէ տարօրինակ արկածաիանդրու -
պիտի ո ւղէ ի տեսն ուի լ բո լո րին, Հետ ալ անՀատա֊, մ է կո լկէս տարիէն , եւ այդ բանը , կախեալ է զա թեա՚-ց ՛Վէպ մ ը ։
բար * բայց լաւ պիտի ր ք քա ր եթէ այս առիթով նազան եր կի բ՚-ե րա-լ այգ ուզղութեամբ առնելիք Ամ՚էվ ն՝ առաջ , անիկա պա ամ ութիւննւ է ան
տեսնուէի մ՛իայն մի քանիին՝ Հետ ։։ի*ոլորը մեկնէ– քայլերէն. : իրական մռլտուք մ՛ը բարձրացաւ , երբ կախ եւ պատերազմիկ մողոՎոլրդի մը որ գարե
ցան, բացի մէկ քա^ի գլխաւորներէն , եւ ընգՀա** ըսի թէ , խնգ իբր կ րնար ո լշանալ մ է կո լկէ ս տա ՛ր ու բն թաց քին յամ առօր էն կռո ւա ծ է իր ան կա -
նուք կացութեան մասին կարճ խօսակցութիւն մը րի * (Յաւիտենական՛ութիւն մը թուեցաւ այդ ի— իսութեան Համար։ (՝այց այս ազատուիմիւձ^ը՝ ՚յէէ–
ունենա լէ յետոյ , այցելեցինք մանուկներու գպր՚ռ– րենց ։ տասգուած ագաՀ թշնամիներէն , որքա՛՛ն՝ արիւն
ց ը , ապա թատրոնը , ուր մ.ո ղովո ւր դը պիաի Հա էիողովի լրումին մ ամանակ յայտնեցի թէ այս պահանջած է իրմէx Բայց միեւնոյն ատեն՛ աս–
ւաքուէր լսելու կարճ ուղերձ մը ինձմէ , եւ ապ՛ա Հաւաքս յ թ ր պարզ ծանօթացմ ան Համ ար էր եւ պետ\^երու ել կտրիճներու ինչ Հրաշալի գէմքեր
իմ թելադրութեամբ այցելեցինք շէնքերոլ զանա շուտ ոՎ պիտի տայի իբենց աւելի յաճախակի ու իրարու կը յաջորդէն՛ անՎերջանալի պատերազմ
զան յարկերը եւ զանազան սենեակները իւբաքան– եր կա ր՛ ա յց ելութիւնն եր , որոնց ընթացքին ես ս ի– ներու մէջ , ընդդէմ Աս՛որիսերու , Պարսիկներու ,
չ ի ՚ ֊ Ր յաբկի Վբայ՝՚ գաղափար մը կազմելու անոնց րոՎ պիտի խօսէ ի ամ էն մէկուն Հետ անՀ ատ ա բա ր Հռոմի , Աքալձնեբուն , Բէւղանդիոնի , եւ թուր ~
մասին ։ կամ փոքր խումբերո՛վ X քերուձխ– *. ԱՀա Հերոսական Տ իգրանը, ,ո՝ր՝ոսն\ քա -
Գպրոցին մէջ Հաւաքուած էին՛ 150/՛ մօտ մա ^*յ9^Լ"*Լ ղաւ^աղան\ շէն՚քեբո՛ւ , զանազան ջութիլն\նէրը կը բոցավառէին մեր քօլէմականի
թէ անոնք
նուկներ , 5էն 13 տարեկան , կ"կի*Կ Հագուած , յարկերու շատ մը սենեակն ե րը , գ տ ա յ երեւակայուէՒէւնը։ Ա^ա Պապիկը, Հագած իբ
մ աքուր տեսքով եւ կեն գան ի Հ ետաքրքբա ւթ իւն մր շատ էսռն ուած կր բնակէին ձեղնայարկէն մինչեւ մեւրգարտաղուռ ղբաՀը եւ գլուխը գրած *ԼաԳՐէ
իրենց գէմքերուն վՒըայ՝ գտ\ւ՚ելու թէ թ՛՛նէ կր նշա– գետնայա՛րկը X ԱԽ^եակներոլ մէջ, մօտ տասը ոտք ԳէՐ՚-ի"1՝"^ սաղաւարտը։ ԱՀա, Գայլ կ^աՀանը, աՀա
նակէր իմ այցելութիւնը իրենց Համար X Բանի մը լայնքոՎ եւ 12 ոտք երկայնքոՎ , զետեղուած են ՛Աս՝ բատը ՝ Ի ագրատ ո լւեա ց Հ ար ս տ ո ւթ ե ան ամ Է\ն էն
շարքերտՎ կանգնած էին գոլրոցի երեքուկէս պա երկուքէնւ Հինգ ընտանիքներ, ուր կ՝ ո ւտ են եւ ՛նշանաւոր Վեհապետը, որ, կը յաւակեէր Հրեայ
կը քնանան : կերակուրները կը
տե բո լ երկայնքին՝, եւ երբ էներս մտայ Ր"1/7Բ\ԼՀ պատրաստ՛ուին Ցեղէ Բ Ա ա լ եւ Գաւիթ թագաւորէն սերա՛ծ, ել որ
միաբերան բարձր գ ո չիւնոՎ մը ող^ունեցին գի" կեդրոն՛ական խոՀանո՚ց ի մէչ : Ամե. Ս ոբէկ կայսրին՝ կողմէ դատապարտ՛ուած Րլլալով
եւ երգեցին բարի գալուստի ե ր գ մը X նախեղճ սենեակն՛երը կը ւլտնուին գետնա կե ն գան ի ե.երո ւ՛ն, յ ա եձ՚եո ւե լո ւ , դիւցազնական
•Ա իր աս սկսաւ ում գին բա բա ի/ել եւ կարծես յարկերու մէջ, որոնք մ՛ութ են ու խոնաւ*. Ա են՛– ո լա յրւս ր մբ աագրաւ;ԱՀա Աշոտ Բ՛ո՛ր եբկլալժի ձող
կոկորդս կը սեղմուէր երբ շուրջս կր նայէի տես եակեր՚ը կը լուսաւորուին մէկ տկար ելեկտրա**՝ ՚ՀՀձԸ կլ՚ս՚^Կ՛",
նելս Լ իսոհ\ո լած սենեակին մէջ այս փոքրիկ ձա+*~ կան ճրագով։ Ա ի^ան ց քնե ր՚բ բո՛լորովին մութ են X Օր ղալ., սլիտի ըլլար թուել Ա՛ ա մ ի կոն ե ան\1 երոլ
գուկեերը, պայծառ, ա չքերոՎ ու սիրուն՛ գէմքե ա Ամէն մէկ սենեակ ունի փոքր վառարան մը, ուր ել Բադրատո լլիսերոլ քա չռ ւթ ի ւնւեե րը , թէեւ սլի
•րոՎ, մինչ անոնք կ՝երգէին*. Ամէն մէկ մանուկ կը փայտ կը վառուի տաքութեան Համա՛ր X տի չյոդեէինք , որովՀձտել այնքան ՚սկարչադեղ,
մասնակցէր երգին , ու ոՀ , այնքան խանդավառ Հ ե տ ա գ ա յ նամակո՛վ մը պիտի կրս՚ամ տեղե ™ Հրաշալի ե <• ինչսլէս <յաՀ,եամ է ի մբ ղբուադեերբ
կերպոՎx Ապա անոնք երգեցին երկու ալ Հայերէն կութիւննեբ տալ տարադիրնտորու առողջակա՛ն– եւ վաԱ ՀիրաԱսակա՚ս՛ ղիւցաղ-ավէսլերը։ ՚# . Րբնէ
երգեր, Վերջինը ազատութեան՝ նա՚լիրոլած X ՜կրնա՝– պա յմտննե րուն մասին ; Հարեւանցի ա կնար կով մը Կ ռուսէ կը բացատրէ թէ Հայաստասի աշէսարՀա–
յի Հետեւիլ քառերու մեծ մասին , սակայն\ ել այն ա֊ոնց առողջութիւնը չթուեցալ շատ վար, բայց գրութիւնը պայմանաւորաձ֊ եւ վճռած է երկար
պէս պէտք ունէի լաւ թարգմանիչի մը։ անկասկած անոնյյմ է ոմանք թոքախտի բոձն ո ւած դարեր Տ ա յ էՒողո՚վուրղր՚հ ճակատագիրը :
՛Կը Վախն՛ամ թէ ձայնս դոզդո՚ջոմն էր եբբ իմ են եւ տեղաւորուած քէմփէն գո՛ւլս գտնուող Հի « Լեռնային ցամաքամաս մըն՝ է խոր ձ.ո ֊
ամենալաւ, բայց գմբտխտաբար՛ շատ խեղճ Հայե– ւանդանոցներու մ էջ X բերով բաժնուած : Հոսակ մ՛ը բն՛ական ամրոց
րէն՚ոՎ յայտ-նեցի թէ ՛ո՛ւրախ էի իրենց Հետ ը ք լա– կայաը այցելելէ օր մը առաջ, Հինգ ներկա– կբ կաղմէ որու կրծքին տակ կ՚ասլրի եւ կը ղար. -
լոՎ ել շնոբՀակալ էի իրենց բարի գալուստի մաղ յացւուց ի չներ ո լ Հետ ունեցած տեսակցո՛ւթեանս գաեայ կտրիճ աւլգ մը՛, ուժեղ անՀատաղանոլ -
թանքին ու գեղեցիկ եր դե ց\ո ղո ւթեան Համ ար՛ X ըն իէացքին խնդրե ց ի եւ պնդեցի ոբ , ա յ ցելու– թեամբ՝ որ կապուած է իբ անկախութեան ; Այս
Այս ման՛ո՛ւկները խոր տպաւորութիւն մը թե անս առիթով ոչ մ էկ մասնաւոր Հ ի ւր ա ս ի րո ւ - ամրոցը՛ եղաւ , իրերու բերումով, մենարանը զօ
գո՛րծեցին Վրաս : Աշխում , խելացի եւ արթուն ե– թիւն ցոյց արուի ինծի։ Հաւասեցան այս խնդիր՝– րաւոր կայսրութևաւ ց 11ւրարտուի թագաւոբոլ -
բեւցող աղջիկէ եր ու՛ տղաներ կը գտնուէին ան քիս յ ր՛1՛յց ըստ աւանդական Հայկական Հիւրասիէ– իժիւքն է որ իսչպէս կը յիշատակէն Ասոր. բ1.ա -
տանելի ու ան կա–ր ելի կացութեան մը մ էջ , եթէ ՛րո ւթեան անոնք դիզա՛ծ Էին սեղան մը իր՛ենց ամ ե - գիրները, կը կաղմէ ՀնախաՀայկական^Հայաստան)
արտաքին գործակալութիւն կամ կառաՎա րո լ – ն՛ա լա ւ ուտելիքներոՎ , ի մ իջի ա յլոց կա՝Ր գԷ^Է ։ մը ուր՛ կբ ճա՚եչնանք Հնդեւրոպական Հայաստա -
թիւն մ բ չտայ պատեՀութիւն՝ մը անոնց ապագա - Անոնց Հետ օր մը անցնելէ յետոյ, երբ ծանօթա ՛նիւ,։ ենթաՀողը։
յ ի ն Համար : Այգ դպրոցին մէջ գամո՛ւող մ ան ո լկա՝ ցայ անոնց կացութեան , չէի կրնար շատ ուտել X Լեռնային շրշաններու բնակիչներբ անխախտ
ներէն զատ կան քանի մը^ Հարիւր՛ այլ մանուկներ Հարցուցի թէ ինչպէս կչցած էին այգքսո. այլա կը պաՀ եւ իրե-ց ինքնատիպ անհատական ութիւ -
5էն՝ Վար եւ 13^1^ Վեր X Կը կարծեմ թէ անոնք կը զան բաներ դտնել այգ սեղանին Համար : Պատաս" նը : ինչպէս Ֆրաւսայի մէչ նախկին իբերեանները
գտնուին, սքանչելի առաջնորդութեան ներ քել , (սահեցին թէ այս ո՛ւ այն բանը փոխանակած էին որոնք ներկայ <կասքեր՛ը կբ կաղմեն :
գատելոՎ իմ խօսակցո՛ւթենէն անոնց մէկ քան ի ՝ուրիշ բաներ ու Հետ այս մասնաւոր առիթոՎ*. Աա
պարա գլո ւխն՚եր ո ւն Հետ X Աւելի մ օտէն պիտի ծա" ւե լցնեմ եւ այն որ այսպիսի Հազուագիւտ ուտե–
ն օթանամ շո ւտ ոՎ : Ու թերեւս կտրեն անք քիչ մը լիքևեր , ինչպէս մա՛ծուն եւ սուճուխ , դրուած էիԼ՝ Իսկ եթէ կարե՛նանք բոլորն ալ միեւնոյն երկիրը
աւելի օգտակար– ըլլալ իր՛ենց ; սեզանին այն՝ կողմը միայն , ուր ես կը գտնուէի X տեղաւորն լ , սքանչելէ պիտի վչլլայ : Ամ՛էն պարա
Տետո յ գացինք թատրոԱը , որ ՛ծա յրէ ի ծայր Նոյն օրը Հեռացայ քէվփէն եւ գիշերը Հասայ գայի տակ ժամ՛ առա
(էրանքֆորթ *
լեցուած էր մեծ մասով 2Տէն 40 տար եկան՝ Հասակ չ ԱՆՋԱե պիտի կրս ա յ բան՝
ներու մէջ գտնուող կինէր՚ոՎ ու տղամարգերոՎ X Արդէն՛ յա յան ած եմ թէ , մեր ապագայ գոր\– մը ը ն ե լ ։ I1 Հարկէ, գիտեմ թէ ամ երիկեա՛ն կառա*՛
Պ . Ջտլալեան ն՛երկայաոուց գիս Գեղեցիկ կարճ ծ ո ղո՛ւ թե անց գետ ին յա ր գա ր ե լո լ Հ ամ ար ամ էն էն ՛վարութեան դրական քայէբ ի նպաստ այս մարդոց
ոլղերձոՎ մը յ որ նեբկաներուն կողմէ ընդունուե– տււաջ պիտի աշխատիմ որոշ կապեր Հաստատել : մուտքին՝ լաւագ՛ոյ՛ն բանը պիտի բլլար։ Բայց այդ
ցաւ ջերմօրէն X •Ա յգ ն պա տ ա կով պիտի երթամ նախ Հայ տ լբե ր դ ե ւ մարդիկ չեն կրնար մինչեւ վեբչ ապրիլ Հաւատ
կայնեցայ, բայց Վախցայ թէ պիտի չկրնայի ապա ժընեւ X Հյ տ ո ււլա լւ ա ի մէջ մանրամասն ծրա^– քով, յ"յոով ու ողորմութիւնով։ Խնդրեմ ղիս
բառ մը իսկ արտասանել։ Այնքան տառապանք ո՛ւ գիք պիտի կազմեմ՛, զոր այստեղ Հաստատելէ յե տեղեակ պաՀէք ձեր քայլերու արդիլԼքի մասին,
յուստՀ ատո ւթիւն՛ կար անանց գէմքերուն Վբա՜յ* տոյ Վերջնական Վաւերացման՝ Համար տանելո՛ւ ինչ ալ րլլայ ան :
սակայն նայն՛ ատեն կը տեսնէ ի զօրութիւն՛ եւ յ ո յ ս եմ 3՝ընեւ : Եթէ ա յ գ & բագիրը յաջո ղցնեմ , պիտի կայանին մէչ խօսելու ժամ՛անակ զգուշու
ա յն ակնկալոլթեամ բ թէ իրենց ապագա յ ապաՀո– այցելեմ Լինց գտնուող Հայ տա րագիրն եր ո լ քէմ– թեամբ Հրաժարեցայ ո ե լէ խոստում կամ եբաշ–
Վո՛ւ թե ան Հ ամ ար կա տա՚րոլած ի բոզութեան՝. մր փը , եւ յետոյ այլ քաղաքներ , ո՛ւր կը գտնուին իսիք եր տալ ա պ ա գ ա յ ի վերաբերմամբ։ (իընեւէ
լ ո ւ յ ր բերած էի : Հայ տա րագիվներ * վերադարձիս՝ պիտի չան ամ՝ գտնել թէ ինչ կարե
կՀե ր ջա պէ ս Հա յեր էն խօսեցայ իրենց քան ի մը Արղ, ղալով ձեղի , ԱՆԶԱյի ել Հ ա յ ա ս տ ակ.՛ի լիութիւնն եր կան վիզաները ստանալու ելն՛, ա–
Վայրկեան , ապա աւելի ս ա Հո ւն կոր պոՎ սկսա ք բար՛եկամներուն, Ալիտի խնդրեմ Հետեւեալը՛։ իՂւք նոնց Համար որոԱք ազգականներ ու ե րա շիւալո ր–
խօսիք անգլեր էնոՎ , զոր ո ւն կն գի րն ե ր ո ւն՝ շատ յա– որ կարելի է , բրէք որքան կարելի է շուտ Համա ներ ունին Ամերիկայի մէչ՛. Բայց նո յնիսկ այսպի
9ՈՂ հ^՚Սաո,ւ\ թաՐ՝դմանեց Պ* Գէռրգեան։ ձայնութեան մբ ղա լո՛ւ ՝ք՝ա՝նատայի, Աւստրալիա^– սիդ ե ր ը ներկայ օրէնքներու ձերքել կրնան Ամեր՛ի
զոլթջւձԼներ տուի տ) ո՚եո Ամերիկայի Հայերու յի , Գր աղի լ ի ո յ , Արժանթինի ել կամ ՚ոեւէ այլ կա մտնել քոթայով, ել գիտես թէ Հայերու քո֊
մասին եւ Հայոս այն Ամերիկացի բարեկամներու , երկրի Հետ, որ սլիտի ուղէ որոչ թիլո՛վ Հայեր թան մ եծ բան մբ չէ :
որոնք մասնաւորաակս Հ ետաքրքր ո ւահ՜ են իրենց– ը-նդոսւ ի լ ։ Եթէ կարենանք 500 Հայեր մէկ ան գա Պոսթբնէն Հագուստն երբ Հասած են ել բաշ
ՇԷ-ԲԷՐՃԵէԼՆ
մո՛վ։ Եւ տեղե կութ իւններ. տուի իրենց ԱՆՋԱյի մէն փոխադրել ՝Բանատա, շատ լաւ պիտի ոլլայ : խուա՛ծ :
(&»/..) ՀԱ6Կ
Fonds A.R.A.M
Ապա յայտնեցի թէ ի՝Լչ քայլեր կ՚առնուին իրենց «ՍՏԱՍՏԱնԻ ՊԱՏՍԱԳԻՐԸ
Ր Ը ե է ԿՐՈհՍԷ
լոողաւորման քամ ար ղան աղան երկիրներ՛ու. մէչ*
Համար, իրենց Հայրե
ԳեՐՄՍւՆԻՈՑ եւ կամ վերաՀաստատման
նիքին մէչ1։ Յայտնեցի որ ես ոչ մէկ քաղաքական
կաղմակեբսլութեան
ՏԱՐԱԳԻՐնէւՐքքՐն մ է ձ Հետ կասլ ունիմ, եւ միայն
ղ՛ուղեմ օղձ՚-ել Հայերուն իրենց գմուտրութոանց ֆձ, 8.6ՈՇ Շւ0ԱՏՏ6է^ իբ այցելութեան առթիւ. Գձ.
մէչ : 1՝/1ա։շշ1 ՏՈՕՈ Հետեւեալ յօդուածը կը դրէ Լցտ իքօԱ–
եՄԲ—Ինչպէ* յայտնի է, Վերջերս Գերմա Երբ յ ս ՚ յ ՚ ո ն ե ց ի թէ շատ դիերին պիտի բլլար V6I1շտ Լ^էէ6^Զ^^6տ Ապրիլ 15^ թ ի լ ի ն մէջ, ուրկէ
նիա ղրկուած է ո Զօր* Շէքէր՚ճեան , Ա՛ . Նահանգ - վեր աՀ աս ա ատ ո ւ իլ Հայրենիքի մ էջ բո լո ր անոնց կ՝ամփոփենք գլխաւոր մասերը X
ներու պատե րաղմ՛ական ն ա խ արաբո՛ւթ եաա կողմէ , Համար , որոնք /լ ուզեն Վերադառնալ (հուսիա՚, Ամ էն աւ– դամ ո ր Զեր նուսքիի գեղա ր ո ւեստա
քննելու Համար՝ Հայ աարագիրնեբուն Վիճակը ։ լք ստա Հեցնե լով ղանոնք որ միջազգային Նպաստա կան թանգարանին տնօրէնին՝ ԱԼ, քէշԱՇ ՇյՕԱՏՏՑէ/՛
ՀՀօրաՎաբը այս առթիւ. Պ* ^՚որճ Մարտիկեանի մատոյցը պիտի ար՛ագացնէ անոնց վերադարձը եկ այցելութեան (լերթամ % գեղարուեստի Հին՛ Հրա֊
ղրկած է 14 ԷԼԷ բաղկացած տեղեկագիր մը ։ անանց ոչիաի տայ սնունդ եւ Հագո՛ւստեղէն՝ մամա շակերտներուն* առջեւ Վայրկեան մը կ9ամփոփ -
ամփոփենք Հ իմ .նա կաս. մասերը * նակի մը Համար* ՚հմգոՀութեան բ զ զ ի ւ ն մը, գրե^ ուիմ, որոՎՀետեւ ատոնք Հիանալի կերպոՎ կբ
ՊողոՎատելՈւ էի ինքզինքս ընդդէմ յոլզ*» թէ մռլտոց մը ՛ծայր տուաւ սրաՀի բոլոր կողմեր պատրաստեն այց՛է լոաձն՛ մ օտ՚ենա լու մ արդու մը ,
մ ունքիս , մին է կը մտնէինք շլւ ^ա վւա կը ուր\ կանգ" բէն։ Անմիջապէս ՎստաՀեցոլցի ղիրենք թէ*. ոչ որ ամէնէն աւելի կը միացնէ իր մէջ մշակոյթը
ն ա՛ծ է ին տ ար բե ր, սրիքի մը ոք բռնի պիտի ղրկուէր որոշ երկիր՛ մ ը ։ Այլ պիաի եւ կեանքի իմ աստը , պա ամ ական ամ է\1վէն– Հեռա՛"
տա՛
ւտրբսր աշխատ ինք տ ե ղա ւո րե լ զիր ենք միա յն ա յն եր֊ ւոր Լ\փոթ շր՛ջանն եր ո ւ ծանօթութիւնը ել ամ էն էն.
մարգիկ ։ Կը տեսնէի անոնց գէմքերուն Վր՚ոյ կիրներու մէչ , որոնք պիտի ուզեն <ը\Լ՝գոլնիլ զի նուրբ , ամ էն էն սուր ո լ ամ էն էն ուշադի ր զդայ՛*
ուա սլաՀեք ( յո՚լս ա Հ ա տ ութի ւն եւ յ ո յ ս ; Տառապան– րենք, ուր իրենք պիտի կրնան գաղթելօրինապէս։ նութիւնը X
քըն ու յուսահատութիւնը իրենց անցեալի փոր -
ձառութիւններէն ,իսկ յ ո յ ս Լ Հ իբենցայն ակնկալու" (Ի ամ ան ա կ տուի ոբ Հարցումներ տան , եւ Այսօրուտն այցելութեանս նպատակն էր խօ ֊
թենէն՝ թէ , ես իբենց բերած էի անմիջական՛ ազա՛ շատ մ ը կա րե ւո ր Հարց ո ւմՏ՚ւեբ տրուեց ան : Ա* իայն սիլ Պ* էՀշոշ Օաստտշէ^ Հետ իր նոր գիրքին մասին՝
տո՛ւթիւն՝ մը եր աշխ ա՛ւո ր ո ղ պատգամ մը : Ապա մ էկ Հարցում ի չկր°ա յ գ ո Հ ա ց ո՚լց ի չ պատասխան Նէ ւՀօյ&սէոշ ձ՚ձոՌօուշ։ Այս գիբքբ կ ա ր գ ա ց ի մեծ
գացինք գ ր ա ս են ե ակը , գէ"քի Րո լ մեզի Հետեւե - մը տալ X էք լ այդ շատ նեղիչ Հա ր ցում մըն էր X •ուշագրո՚ւթեամբ եւ ըն թ ե ր ց ո ւմ Է ս երեւան եկաւ
ցան այնքան, մեծ (ժիւո վ մարգիկ* մէկ Վայրկեանի « Որ քան մամ ա՛ն ակէն՝ պիտի կրնանք տեղաւս րո ւ իլ աշխարհագրական ել քաղաքական, պատկերը այն
մէջ լեցուեցաւ սենեակը , մին շ ուբիՀներ գ ե ռ կը ա յ լ երկիր մր ել նա խընտ րաբարԱմ ե րիկայի մէջ՝ֆ X Հա յաստտնին որու մասին հ ան ր ո ւթ իւձ^ը այնքան
փորձէին ն՚հպէս մտնել ; Տայտնեցի իրենց թէ այգ մասին թերեւս կարե քիչ եւ գէշ .ծան օթո ւթ ի ւն՛ ունի եւ որո՛ւն՝ պատմու
Տայտնեցի թէ Հետագային ուր ախ ութէ ամբ նանք պատասխանել քանի մը ամիսէն՝ կամ մինչեւ թիւնը կը կազմէ տարօրինակ արկածաիանդրու -
պիտի ո ւղէ ի տեսն ուի լ բո լո րին, Հետ ալ անՀատա֊, մ է կո լկէս տարիէն , եւ այդ բանը , կախեալ է զա թեա՚-ց ՛Վէպ մ ը ։
բար * բայց լաւ պիտի ր ք քա ր եթէ այս առիթով նազան եր կի բ՚-ե րա-լ այգ ուզղութեամբ առնելիք Ամ՚էվ ն՝ առաջ , անիկա պա ամ ութիւննւ է ան
տեսնուէի մ՛իայն մի քանիին՝ Հետ ։։ի*ոլորը մեկնէ– քայլերէն. : իրական մռլտուք մ՛ը բարձրացաւ , երբ կախ եւ պատերազմիկ մողոՎոլրդի մը որ գարե
ցան, բացի մէկ քա^ի գլխաւորներէն , եւ ընգՀա** ըսի թէ , խնգ իբր կ րնար ո լշանալ մ է կո լկէ ս տա ՛ր ու բն թաց քին յամ առօր էն կռո ւա ծ է իր ան կա -
նուք կացութեան մասին կարճ խօսակցութիւն մը րի * (Յաւիտենական՛ութիւն մը թուեցաւ այդ ի— իսութեան Համար։ (՝այց այս ազատուիմիւձ^ը՝ ՚յէէ–
ունենա լէ յետոյ , այցելեցինք մանուկներու գպր՚ռ– րենց ։ տասգուած ագաՀ թշնամիներէն , որքա՛՛ն՝ արիւն
ց ը , ապա թատրոնը , ուր մ.ո ղովո ւր դը պիաի Հա էիողովի լրումին մ ամանակ յայտնեցի թէ այս պահանջած է իրմէx Բայց միեւնոյն ատեն՛ աս–
ւաքուէր լսելու կարճ ուղերձ մը ինձմէ , եւ ապ՛ա Հաւաքս յ թ ր պարզ ծանօթացմ ան Համ ար էր եւ պետ\^երու ել կտրիճներու ինչ Հրաշալի գէմքեր
իմ թելադրութեամբ այցելեցինք շէնքերոլ զանա շուտ ոՎ պիտի տայի իբենց աւելի յաճախակի ու իրարու կը յաջորդէն՛ անՎերջանալի պատերազմ
զան յարկերը եւ զանազան սենեակները իւբաքան– եր կա ր՛ ա յց ելութիւնն եր , որոնց ընթացքին ես ս ի– ներու մէջ , ընդդէմ Աս՛որիսերու , Պարսիկներու ,
չ ի ՚ ֊ Ր յաբկի Վբայ՝՚ գաղափար մը կազմելու անոնց րոՎ պիտի խօսէ ի ամ էն մէկուն Հետ անՀ ատ ա բա ր Հռոմի , Աքալձնեբուն , Բէւղանդիոնի , եւ թուր ~
մասին ։ կամ փոքր խումբերո՛վ X քերուձխ– *. ԱՀա Հերոսական Տ իգրանը, ,ո՝ր՝ոսն\ քա -
Գպրոցին մէջ Հաւաքուած էին՛ 150/՛ մօտ մա ^*յ9^Լ"*Լ ղաւ^աղան\ շէն՚քեբո՛ւ , զանազան ջութիլն\նէրը կը բոցավառէին մեր քօլէմականի
թէ անոնք
նուկներ , 5էն 13 տարեկան , կ"կի*Կ Հագուած , յարկերու շատ մը սենեակն ե րը , գ տ ա յ երեւակայուէՒէւնը։ Ա^ա Պապիկը, Հագած իբ
մ աքուր տեսքով եւ կեն գան ի Հ ետաքրքբա ւթ իւն մր շատ էսռն ուած կր բնակէին ձեղնայարկէն մինչեւ մեւրգարտաղուռ ղբաՀը եւ գլուխը գրած *ԼաԳՐէ
իրենց գէմքերուն վՒըայ՝ գտ\ւ՚ելու թէ թ՛՛նէ կր նշա– գետնայա՛րկը X ԱԽ^եակներոլ մէջ, մօտ տասը ոտք ԳէՐ՚-ի"1՝"^ սաղաւարտը։ ԱՀա, Գայլ կ^աՀանը, աՀա
նակէր իմ այցելութիւնը իրենց Համար X Բանի մը լայնքոՎ եւ 12 ոտք երկայնքոՎ , զետեղուած են ՛Աս՝ բատը ՝ Ի ագրատ ո լւեա ց Հ ար ս տ ո ւթ ե ան ամ Է\ն էն
շարքերտՎ կանգնած էին գոլրոցի երեքուկէս պա երկուքէնւ Հինգ ընտանիքներ, ուր կ՝ ո ւտ են եւ ՛նշանաւոր Վեհապետը, որ, կը յաւակեէր Հրեայ
կը քնանան : կերակուրները կը
տե բո լ երկայնքին՝, եւ երբ էներս մտայ Ր"1/7Բ\ԼՀ պատրաստ՛ուին Ցեղէ Բ Ա ա լ եւ Գաւիթ թագաւորէն սերա՛ծ, ել որ
միաբերան բարձր գ ո չիւնոՎ մը ող^ունեցին գի" կեդրոն՛ական խոՀանո՚ց ի մէչ : Ամե. Ս ոբէկ կայսրին՝ կողմէ դատապարտ՛ուած Րլլալով
եւ երգեցին բարի գալուստի ե ր գ մը X նախեղճ սենեակն՛երը կը ւլտնուին գետնա կե ն գան ի ե.երո ւ՛ն, յ ա եձ՚եո ւե լո ւ , դիւցազնական
•Ա իր աս սկսաւ ում գին բա բա ի/ել եւ կարծես յարկերու մէջ, որոնք մ՛ութ են ու խոնաւ*. Ա են՛– ո լա յրւս ր մբ աագրաւ;ԱՀա Աշոտ Բ՛ո՛ր եբկլալժի ձող
կոկորդս կը սեղմուէր երբ շուրջս կր նայէի տես եակեր՚ը կը լուսաւորուին մէկ տկար ելեկտրա**՝ ՚ՀՀձԸ կլ՚ս՚^Կ՛",
նելս Լ իսոհ\ո լած սենեակին մէջ այս փոքրիկ ձա+*~ կան ճրագով։ Ա ի^ան ց քնե ր՚բ բո՛լորովին մութ են X Օր ղալ., սլիտի ըլլար թուել Ա՛ ա մ ի կոն ե ան\1 երոլ
գուկեերը, պայծառ, ա չքերոՎ ու սիրուն՛ գէմքե ա Ամէն մէկ սենեակ ունի փոքր վառարան մը, ուր ել Բադրատո լլիսերոլ քա չռ ւթ ի ւնւեե րը , թէեւ սլի
•րոՎ, մինչ անոնք կ՝երգէին*. Ամէն մէկ մանուկ կը փայտ կը վառուի տաքութեան Համա՛ր X տի չյոդեէինք , որովՀձտել այնքան ՚սկարչադեղ,
մասնակցէր երգին , ու ոՀ , այնքան խանդավառ Հ ե տ ա գ ա յ նամակո՛վ մը պիտի կրս՚ամ տեղե ™ Հրաշալի ե <• ինչսլէս <յաՀ,եամ է ի մբ ղբուադեերբ
կերպոՎx Ապա անոնք երգեցին երկու ալ Հայերէն կութիւննեբ տալ տարադիրնտորու առողջակա՛ն– եւ վաԱ ՀիրաԱսակա՚ս՛ ղիւցաղ-ավէսլերը։ ՚# . Րբնէ
երգեր, Վերջինը ազատութեան՝ նա՚լիրոլած X ՜կրնա՝– պա յմտննե րուն մասին ; Հարեւանցի ա կնար կով մը Կ ռուսէ կը բացատրէ թէ Հայաստասի աշէսարՀա–
յի Հետեւիլ քառերու մեծ մասին , սակայն\ ել այն ա֊ոնց առողջութիւնը չթուեցալ շատ վար, բայց գրութիւնը պայմանաւորաձ֊ եւ վճռած է երկար
պէս պէտք ունէի լաւ թարգմանիչի մը։ անկասկած անոնյյմ է ոմանք թոքախտի բոձն ո ւած դարեր Տ ա յ էՒողո՚վուրղր՚հ ճակատագիրը :
՛Կը Վախն՛ամ թէ ձայնս դոզդո՚ջոմն էր եբբ իմ են եւ տեղաւորուած քէմփէն գո՛ւլս գտնուող Հի « Լեռնային ցամաքամաս մըն՝ է խոր ձ.ո ֊
ամենալաւ, բայց գմբտխտաբար՛ շատ խեղճ Հայե– ւանդանոցներու մ էջ X բերով բաժնուած : Հոսակ մ՛ը բն՛ական ամրոց
րէն՚ոՎ յայտ-նեցի թէ ՛ո՛ւրախ էի իրենց Հետ ը ք լա– կայաը այցելելէ օր մը առաջ, Հինգ ներկա– կբ կաղմէ որու կրծքին տակ կ՚ասլրի եւ կը ղար. -
լոՎ ել շնոբՀակալ էի իրենց բարի գալուստի մաղ յացւուց ի չներ ո լ Հետ ունեցած տեսակցո՛ւթեանս գաեայ կտրիճ աւլգ մը՛, ուժեղ անՀատաղանոլ -
թանքին ու գեղեցիկ եր դե ց\ո ղո ւթեան Համ ար՛ X ըն իէացքին խնդրե ց ի եւ պնդեցի ոբ , ա յ ցելու– թեամբ՝ որ կապուած է իբ անկախութեան ; Այս
Այս ման՛ո՛ւկները խոր տպաւորութիւն մը թե անս առիթով ոչ մ էկ մասնաւոր Հ ի ւր ա ս ի րո ւ - ամրոցը՛ եղաւ , իրերու բերումով, մենարանը զօ
գո՛րծեցին Վրաս : Աշխում , խելացի եւ արթուն ե– թիւն ցոյց արուի ինծի։ Հաւասեցան այս խնդիր՝– րաւոր կայսրութևաւ ց 11ւրարտուի թագաւոբոլ -
բեւցող աղջիկէ եր ու՛ տղաներ կը գտնուէին ան քիս յ ր՛1՛յց ըստ աւանդական Հայկական Հիւրասիէ– իժիւքն է որ իսչպէս կը յիշատակէն Ասոր. բ1.ա -
տանելի ու ան կա–ր ելի կացութեան մը մ էջ , եթէ ՛րո ւթեան անոնք դիզա՛ծ Էին սեղան մը իր՛ենց ամ ե - գիրները, կը կաղմէ ՀնախաՀայկական^Հայաստան)
արտաքին գործակալութիւն կամ կառաՎա րո լ – ն՛ա լա ւ ուտելիքներոՎ , ի մ իջի ա յլոց կա՝Ր գԷ^Է ։ մը ուր՛ կբ ճա՚եչնանք Հնդեւրոպական Հայաստա -
թիւն մ բ չտայ պատեՀութիւն՝ մը անոնց ապագա - Անոնց Հետ օր մը անցնելէ յետոյ, երբ ծանօթա ՛նիւ,։ ենթաՀողը։
յ ի ն Համար : Այգ դպրոցին մէջ գամո՛ւող մ ան ո լկա՝ ցայ անոնց կացութեան , չէի կրնար շատ ուտել X Լեռնային շրշաններու բնակիչներբ անխախտ
ներէն զատ կան քանի մը^ Հարիւր՛ այլ մանուկներ Հարցուցի թէ ինչպէս կչցած էին այգքսո. այլա կը պաՀ եւ իրե-ց ինքնատիպ անհատական ութիւ -
5էն՝ Վար եւ 13^1^ Վեր X Կը կարծեմ թէ անոնք կը զան բաներ դտնել այգ սեղանին Համար : Պատաս" նը : ինչպէս Ֆրաւսայի մէչ նախկին իբերեանները
գտնուին, սքանչելի առաջնորդութեան ներ քել , (սահեցին թէ այս ո՛ւ այն բանը փոխանակած էին որոնք ներկայ <կասքեր՛ը կբ կաղմեն :
գատելոՎ իմ խօսակցո՛ւթենէն անոնց մէկ քան ի ՝ուրիշ բաներ ու Հետ այս մասնաւոր առիթոՎ*. Աա
պարա գլո ւխն՚եր ո ւն Հետ X Աւելի մ օտէն պիտի ծա" ւե լցնեմ եւ այն որ այսպիսի Հազուագիւտ ուտե–
ն օթանամ շո ւտ ոՎ : Ու թերեւս կտրեն անք քիչ մը լիքևեր , ինչպէս մա՛ծուն եւ սուճուխ , դրուած էիԼ՝ Իսկ եթէ կարե՛նանք բոլորն ալ միեւնոյն երկիրը
աւելի օգտակար– ըլլալ իր՛ենց ; սեզանին այն՝ կողմը միայն , ուր ես կը գտնուէի X տեղաւորն լ , սքանչելէ պիտի վչլլայ : Ամ՛էն պարա
Տետո յ գացինք թատրոԱը , որ ՛ծա յրէ ի ծայր Նոյն օրը Հեռացայ քէվփէն եւ գիշերը Հասայ գայի տակ ժամ՛ առա
(էրանքֆորթ *
լեցուած էր մեծ մասով 2Տէն 40 տար եկան՝ Հասակ չ ԱՆՋԱե պիտի կրս ա յ բան՝
ներու մէջ գտնուող կինէր՚ոՎ ու տղամարգերոՎ X Արդէն՛ յա յան ած եմ թէ , մեր ապագայ գոր\– մը ը ն ե լ ։ I1 Հարկէ, գիտեմ թէ ամ երիկեա՛ն կառա*՛
Պ . Ջտլալեան ն՛երկայաոուց գիս Գեղեցիկ կարճ ծ ո ղո՛ւ թե անց գետ ին յա ր գա ր ե լո լ Հ ամ ար ամ էն էն ՛վարութեան դրական քայէբ ի նպաստ այս մարդոց
ոլղերձոՎ մը յ որ նեբկաներուն կողմէ ընդունուե– տււաջ պիտի աշխատիմ որոշ կապեր Հաստատել : մուտքին՝ լաւագ՛ոյ՛ն բանը պիտի բլլար։ Բայց այդ
ցաւ ջերմօրէն X •Ա յգ ն պա տ ա կով պիտի երթամ նախ Հայ տ լբե ր դ ե ւ մարդիկ չեն կրնար մինչեւ վեբչ ապրիլ Հաւատ
կայնեցայ, բայց Վախցայ թէ պիտի չկրնայի ապա ժընեւ X Հյ տ ո ււլա լւ ա ի մէջ մանրամասն ծրա^– քով, յ"յոով ու ողորմութիւնով։ Խնդրեմ ղիս
բառ մը իսկ արտասանել։ Այնքան տառապանք ո՛ւ գիք պիտի կազմեմ՛, զոր այստեղ Հաստատելէ յե տեղեակ պաՀէք ձեր քայլերու արդիլԼքի մասին,
յուստՀ ատո ւթիւն՛ կար անանց գէմքերուն Վբա՜յ* տոյ Վերջնական Վաւերացման՝ Համար տանելո՛ւ ինչ ալ րլլայ ան :
սակայն նայն՛ ատեն կը տեսնէ ի զօրութիւն՛ եւ յ ո յ ս եմ 3՝ընեւ : Եթէ ա յ գ & բագիրը յաջո ղցնեմ , պիտի կայանին մէչ խօսելու ժամ՛անակ զգուշու
ա յն ակնկալոլթեամ բ թէ իրենց ապագա յ ապաՀո– այցելեմ Լինց գտնուող Հայ տա րագիրն եր ո լ քէմ– թեամբ Հրաժարեցայ ո ե լէ խոստում կամ եբաշ–
Վո՛ւ թե ան Հ ամ ար կա տա՚րոլած ի բոզութեան՝. մր փը , եւ յետոյ այլ քաղաքներ , ո՛ւր կը գտնուին իսիք եր տալ ա պ ա գ ա յ ի վերաբերմամբ։ (իընեւէ
լ ո ւ յ ր բերած էի : Հայ տա րագիվներ * վերադարձիս՝ պիտի չան ամ՝ գտնել թէ ինչ կարե
կՀե ր ջա պէ ս Հա յեր էն խօսեցայ իրենց քան ի մը Արղ, ղալով ձեղի , ԱՆԶԱյի ել Հ ա յ ա ս տ ակ.՛ի լիութիւնն եր կան վիզաները ստանալու ելն՛, ա–
Վայրկեան , ապա աւելի ս ա Հո ւն կոր պոՎ սկսա ք բար՛եկամներուն, Ալիտի խնդրեմ Հետեւեալը՛։ իՂւք նոնց Համար որոԱք ազգականներ ու ե րա շիւալո ր–
խօսիք անգլեր էնոՎ , զոր ո ւն կն գի րն ե ր ո ւն՝ շատ յա– որ կարելի է , բրէք որքան կարելի է շուտ Համա ներ ունին Ամերիկայի մէչ՛. Բայց նո յնիսկ այսպի
9ՈՂ հ^՚Սաո,ւ\ թաՐ՝դմանեց Պ* Գէռրգեան։ ձայնութեան մբ ղա լո՛ւ ՝ք՝ա՝նատայի, Աւստրալիա^– սիդ ե ր ը ներկայ օրէնքներու ձերքել կրնան Ամեր՛ի
զոլթջւձԼներ տուի տ) ո՚եո Ամերիկայի Հայերու յի , Գր աղի լ ի ո յ , Արժանթինի ել կամ ՚ոեւէ այլ կա մտնել քոթայով, ել գիտես թէ Հայերու քո֊
մասին եւ Հայոս այն Ամերիկացի բարեկամներու , երկրի Հետ, որ սլիտի ուղէ որոչ թիլո՛վ Հայեր թան մ եծ բան մբ չէ :
որոնք մասնաւորաակս Հ ետաքրքր ո ւահ՜ են իրենց– ը-նդոսւ ի լ ։ Եթէ կարենանք 500 Հայեր մէկ ան գա Պոսթբնէն Հագուստն երբ Հասած են ել բաշ
ՇԷ-ԲԷՐՃԵէԼՆ
մո՛վ։ Եւ տեղե կութ իւններ. տուի իրենց ԱՆՋԱյի մէն փոխադրել ՝Բանատա, շատ լաւ պիտի ոլլայ : խուա՛ծ :
(&»/..) ՀԱ6Կ
Fonds A.R.A.M
