Page 207 - ARM_19-1948_02
P. 207
9**
Հէզթք միիսէդայի՚ե քաղաքականութիւնը , Կ0Ձ ՖՐԱՆՍԱՀԱՑՕՒԹԵԱքե Անթիլիասի դպրեվանքը բովանդակ Հայոէ֊ -
Հղենք Պտլքանեան պատերազմը, ձգե՚Լք մեղերու թեան պիտի ն սա այէ եւ Հզօր եւ ներգորն^օն նե
Հակամարտութիւն երն ու խոստումները, ձգենք Սիրելի Հայեք , ցուկը պիտի Հանդիսանա յ նաեւ Մ ա յ ր Աթոռին
Ավ՚ե-ւելեան ՚սաՀ ս/նգ՚լ եր ու բարենորոգման Նրա - (ձառա^յւկայ (Հունիս 5ին , շա րա թ երեկոյ ժ՜ա էջմիածին X
՚էէըԸ յ –ոլ մենք մեզ թրքական րար րա րուտր լթե ան մ՛շ էք որ պոն ի մէ^ Հանգիստ լոյ ապ կ ս պիտի Այ ս ն ր ադիբը ոո ո ւն գո ր&ա գր ոլթէւՀնը % է լ ~»
՚չ-էմ դան ե ք առանձին ։ ւոօնուի Ա՛ են ի Տանն Կ իլիկի" յ Շ՚ձպ՛ Հազա րգկաթո™ թական լսւյն մէջոցնեըու կր կարօտի Համազա–
\914րն Համ՛ա շիա րՀայի՚ե Ա, ընդՀ • պատե ղիկոս § . ձ՝ * Գարեգիս Ա.ի Ննհղե՚ան ԵԿամԼակէ, ղութայէն ն՜բագէր մըն է^ կարելէ է էրադո;րնել^
րազմ ( քաՀանա յ՛ո ւթեան եԱաւյ եակր եւ֊ դրական– դի ա ա - է գլուխ Հանյքլ միայն Համագաղութային միա–՛
թ՛անկագին առիթ մը թսւրքիսյ, րԼաքՏւքելոէ. կան գսրնո^ էութեա՛ն $Հ)ամեակշ հ Համուո ճիգերով :
Համքպ։ Հտյ քյ.իսաո-հեայ տարրը։ թոլորս դեռ լաք. ձ՛ V 5 » Գարեգիւ՝ կաթողիկոս որրլն յոբելեա
արժաւաւորապկս
գիտենք 1914/^ մեր ցեզի՚–< դչիյոյմւ պայթքձ՝• աղէ ննյչ աօևեռիհ մեր գաղոլթներէն՛ Գաբ եզէն կս^քկյղէքլոս^ իք ա). ուքւրվ Հա -
ԹրքաՀա.
տը, մէկոք֊կէք։ միլիո՛ն զոՀ . . . ամբողջ ան շաւոերր ^էլէ՚Կէ"յ աարադիր Աթոռր ՀԱնթի– $յսքուահ՜ նուէրւոՀաւաքութիւններբ, ւսռանց մէՀլ
յաստա՚Լր ողջակէզ, մնացեալ վերապրողները քրտական լիաս) գրաւելէն ի վեր , շավ-ուԼակելով վախճան սան գիմին դպչելու ք ատ կաց ո լցան՝ է էր Համ աս–
դաստական, ցիրուցան ամէն կողմ , , եալ Սա ՛Հակ եւ քնարգէ Լ կա թ ո գի կո սն ե ր ո ւն թերա^– Հա՛յկական ն՜րագրի ղ ո րն ագրո ւթեան •֊։
էեռւեյէն մի՛նչեւ ա. ապատի տափաստանները տ– ւա շ սւ գործ երր եւ էշացնելով ու ամբողջացնելով ՖյանսաՀա յո լ թե ան տալիք դում ա բներն այ
վերապրողներ դեռ իրեւց դաՀ իճներոլ գութին ռու ղանոնք ^ ազգային , եկեղեցական , մշակութային ամ բոգջութեամբ պիտի յատկացուէն Հասութա
պաւիեա՚ծ , սով ու սարսափ, եւ պատերազմ փբկաԲաՐ ն՜րագրի մլչ գոչ։ ն^ադրութեան դլուէսր բեր կալուա՚նի մը գնմանդ որպէս ղի Անթիլիասի
սական ճակատին վրայ : ա^ցան է ; վանքը կ արենա լ աՀ ա րգե լ շա րո ւն ա կ ել դորն՜ա*–
(հուսական րաւ ակը յաղթա՛կան րոլոզ. ճա գրութիւնը իր փ ր կար ար ծրագրին • :
կատներու, վրայ : ՏաԱնեակ Հազարներով Հայ Հայոց եկեղեցին 1500 տարիներ է իվեր Հոգե Այս փառաշուք Տոբելեանէն առթիւ շրջաբե -
կամաւոր՛) եր (ի-ուսական բա՛նակի կողքին լեցռւահ՛ ւոր առաջիորգութեանմշակութային եւ ա՚ղգա - րութեան Հանոլան՛ են ^՜ապաւինեալ տոմարներ ,
՛ք(՛է՛է՜ի զգացումով, նաՀանգԼեր ու քաղաք՛ներ ի ֊ յին պա Հ պանո ւթ՝ ե ան իր երրեակ առաքելս ւթիւնր ձեղի պիտ ի * եր կա յանան ն անօթ ազգայինն՛ն ր ,
րար ո լ հտեւէ կ՚իյնան քիուսերոլ ձեռքը։ Խուճապ կր շարունակէ առաւել կամ նուագ չափերով : Այն՛ ձեյ. լումաւերր Հաւաքելու ի նպաստ Անթէլէասէ %
Թուրք զօրքին ու բնակչոլթեան մէ^, փախուստ ցեցում էն յետոյ որուն ենթարկուեցաւ Ապրիլեան Մի Գէա^աՔ ^.&՜Բ լումաները յ եղէք առատաձեռ
ամէն կողմ է , հւ յաեկարձ ... դէպքերու յեղաշր եղեռնով եւ անոր Հետեւանքներովդ եւ ստիպու– Հռըե եւ աղնիլ^ ո րոփՀետեւ ^ ձէնր տալիք ա յ դ ղու֊
ջում, ռուսական բանակը կանգ կ՚առնէ, Համայ մէն տակ արգի Նա±ր պայմ անն՝ Լ րուն՝ աւելի մեն՜ մ ա րն ե ր ո վ դուք մ ե&ապէս ւղիտին պա ստէք Հա յոց
նավարութիւն է հագեր քհուսիոյ մ է ^ ։ Նոր պատ» արիութիւնովդ աւելի լայն չափերով եւ աւելէ ե կեգեց ի հ տեւական՛ութեան ու Հաստատութեան^
գամ ռուսական զօրքի՛՝, ղէւզի ետ , դէ՛զի ա ո Հաստատուն եղանակսվ պէտք է շարունակէ է կա– իսկ Հայոց եկեղեցին Հղօրագոյն աղդակն\ է աղ*
լն . . . ա ա լ անել իր առաքելութիւնը 1 գապա՚Հ ան ո ւթ Լան եւ առՀա ւատչեան ՝ *^–՝Բ *Լ -՝ ՜
ու ռուսական՝ ղօրքը ձգան՜՛ վէնքը > ձգած՜ ճակատը Եկեղեցէն շէնքր չէ ւ Եկեղեցին այն է , թչ որ ձ՛ ա կան գն ումի յո յսին Հ
ու պատիւով ձեռք ձգահ՜ յաղթանակը բռնան՛ է կձցան ա ււր մ ԷԼ գնել իրրեւ բովանդակութիւն
իր ա ա. Լ ինւ ճամբան * * • Հա\րէպւաւոբ քիլոմեդրնե– մեր Հայրերր գ եւ ինչ որ անոր մէջ պիտի կրնան Ջ&ր ՚ ուէրներր կրնաք գրկել նաեւ Յոբելինա՛––
VՈէ1 Լքո*֊ան ճակատի պսւշա պան ո ւ թ ի ւն ը Հայ զօր– դնել այսօր եւ վաղր եւ յաւիտեան մեր պատ կան կեգր . յանձնամ-ողովէ դանձապաՀ Պ ՚Գէոբգ
Քռ. /՛Ր *Լբաձ 1 Ղ Ի ա Ի ա ոքէ Էր : րաստուած գիտնական ել անձնոն՚Նայ առա ջն ո ր դ– Պաքրճեանին, 35 ^սշ X^6V^տ^, Ր^ւտ ( 9 ) ։
քՒո ւըքեվ՚ր իրենք ալ չեն Հաւատար կատար - ներյչ , ոՀ՚ո՚Լց պատրաստութեան կր ձգտի Մեն՜է ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ 8ՈԲԵԼԻՆԱԿԱՆ
ո ւ ան ի լէ ոգու թեան , կը վարան Էն յ առա ^աէ ա լո լ : Տանն Կիլէկէոյ վեՀ ափառ Աթոռակալր I ԿԵԳՐ՛ ՅԱՆՁՆԱԺՈղՈՎ
ք*այց յ Էր ո ղո ւթ Էւն է որ ճակատը պա ր պո լան՝ ու • ւ ււ ւ«աւյւււււ •աււ»աա.ււաււ»ա–ւ ւ \աւ–աաա&ա–աաաոթաթօաաաաաա^±#^^^
սլաշապանութիւնը յա՛՛նձն առան՜ էԷ՛Ն Հայերր ; առջեւ , հ.աՍ^Ա^ է մոռնալ այգ գէւցափնամա րա ին
մար
Ի"կ Հայերու. Հետ ճակատի էր գէկը՚էն է կ*Բսէ1*ս * * մասնակցող ղինուորէն թէ Հրամանատարին ՏՈՒԱ6Տ ԿՐԻՍՈՒՈԼՏ, Ցոլնա,,.ո ա՛ս ի ամե,Րիկ–
°\է՚էոԲԳէ^՛
$՝ոլհ1 քեր ր Հ ա (լայ արձակում՛ ի կը սկսրն , Հա յերր տնչումն ու անվիՀեր կեցուան՜քր^ Հայ եան առաքելութեան պետը ^ Ուոշիպթընի մէչ
պաշտպանողական միջոցով կր ն՚աՀանջեԼ յ իրենց ու կնոջ^ վերջապէս Հայ մամիկին քաջալերական նախագաՀ ք&րռւմրնէ պարսեց այս երկ\րէն կացա -
Հետ տա՛նելով տասնեակ Հազարներով ^ո ո մնա– ու անձնաղոՀ պարտտկանութիւններր ; ՀյնորՀիւ թիւ\1ր) "Ր^իբ կարՆիքով% « տասրր ա արի է է վեր
ոա-ն՜ կիներ ոլ , ն՚ե րերու եւ մ անտւկնե ր ու բա՚զմ ու այգ յաղթանակէն Հայաստան Հռչակեց էր անկա– երբեք այսքան լա՛ւ եգան՜ չէ1> ՚ Ւ" կ մ ամ ուլէն ը–
թիւն մ ր յ որոնք Հ՛Հ ագՀ ետ է 1լ ամ փ՚ո փ ո լին ոո լսա էւութէւՏհր յ ունեցաւ էր կառավւսվ^ութէւնյ* , իր րան իր յա յտ ար արութեանց մէջ Կրիսուոլտ ըսած
կան Հա յա ււ տա՛՛ն ի սաՀմ անն եվ. ոմն մ էջ ՚. թուրքերը աղգայէն եռագոյն գբ°ԼԱ) իր բանակն ու էյորՀր–^ է թէ Տուն ասա ան ի տնտեսական եւ բարոյական
ՀետզՀետէ սլա Հ ան ջկո տ ու խիզախ , կհուզեն Վերջ գարանյլ, այդ ՕՐԸ 191ՏԻ ՄԱՅԻՍ 28Ի ՕՐՆ ԷՐ > վիճ ա՛կ ր զ գալիօ րէն բա ր ւոքա Ն է %
՛նականա՛պէս մաքրեէ Հայ ոեղը ու Հայկակա՛ն խըԳւ– Պատ է լ էրենց յ ՍՈՒՐՃԻ , քաքաոյի եւ իւղային նիւթերու
գի.ր,Ըլ • Հա ք&բ՛ը յալք ա& եւ ուժասպառ , կարուան՜ & լ ա յսօր 1 948 , երեսն ամ եակ մ ր եւս անցեր է դիները , ֆրանքին, 80 առ Հարիւր պաշտօնական
արտայէին աշխարՀ էն , կր մերժեն թ<յ քակա՛՛ն վերջ՜՛ \9\%էն է վեր : Այգ օրէւ ի վեր անցեր են նաեւշատ . արմ-եղրկումին պաւոճառով^ կարելիդ չԲԱալով
նադիրը ու կը նախընտրեն պատուաւոր մաՀր : մր տաք ու պաղ ջոլբեք Հայ ժ՜ողովուրդի գլիւէն յ այլեւս իրենց այժմու մականք գա կին վրայ պաՀել
Հ$ /// կ ատ իլ պ է տք էր թր քա՛կան դՀ– ո Հ ին գէ մ յ կ ե– \Ե,ր կուուկէս տարէ անկախ մնալէ վ^՚րջ 1921 Նո - առանց պարգեւ տալու վ֊*,ր՚ո՝յիշեալ սԱնդեղէնիեեբը
նառ եւ մաՀու պայքար Տ չի ելու ու ոչնչանալու յե մ բերէն Հայ աստ ան պէտ է կ որսն ց նէ ր էր անկա % երան՜ս ղ1 եր ո ւն , կահ ա վ ա ր ու թիւ\1ը որո շան՜ է
Հարս : էյլ այգ ուժասպա՛ռ եւ ար Էնա քամ մ ոգո ֊ խութիւնը շն որՀ իւ քՒուրք եւ քհուս բարեկամ ա» այս սննդեղէննե^ուն դթնեըր բարձրացնել ^ մէկ
*ւԼՈԼ–ԲԳ,Ը կռաոաւ թշէ ամ ի րանակին գէմ , Հաւա կան դաշինքին ^ անոնք պատերաղմ պիտի յայտա– Տ ուլիս էն սկսեալ ։ կա՛ռավարութիւն բ օրինագիծ
տա ո գինքր գե կ ա ւիսվւ ո ղին , Հաւաքեց րո է" ր *"ք՚~ Փարէին մանուկ Հայաստանի դէմ ու բաժնէին այգ մը պատբասաաՆ է մօտ 7 ո լկէս միլիառ ֆրանքի
տանի ո քժե րր ու Ա ար տա րապատ ի գաշտ ին մ*Է9 փոքր երկիրը իրե-ց մ իջել է Հայ ժ-ողովուրգէն վա րկ մը ու վե լո լ Հ ամ ար քյ ո ր Հ րդա\ր ան էն , ո րպէս
նետուեոտլ արեա՛ն գաշտր ^ չտփուելու Համար մէկ մ ասը օտար երկէ րնեվ. ու մ էջ մ է շա թափառա ղի մինչեւ Հիմա ա յս սննդեղէնները ներածող նե–
իրմէ ա ւս ս անգամ աւելի ո յՏ՜ով թշքւամ ի ին գէմ՛ » կան , տոգո ր ո ւան՜ Հա յրե՜նէքէ տեն չով ուսէր ով ^ե– րուքւ կրահ վնաոո Հ ատ՚ուոոլի :
ճակատն ղալ. րաՀուէ , րրի՛չ"*/ ) եղունգն եր ոփ եւ. րէկուայ րարեկամնեվ՚ր այսօր է՚վան՜ են էրենց յա ԼՈՆՏՍՆԷՆ կր Հազորո.ե% թէ Հաւանական է
ակռաներով ; կիներ ^ ՛նեյ՛եր ու մանուկներ ամէն րա բերութ է ւնր ^ (\*ուս ը կը պա Հ անջէ Հա յա ս տ ան էն որ Անգլիա վերսկսի իր ա՛նտեսական բանակցու
մէկը ղորնի փրայ^ նաիւաիբևամոլթ իւն ր ^ րնաղգյՀ խլուակ նաՀտնգներր , կարոն ու Աուրմալուն , ս ր– թիւնն ե ր ո մւ քցորՀրգ– Միութեան Հետ; Կ^բնայ րլ.
ո յժ սիրտ տութւ մ եր իննե րոմն ու պատաՀեոաւ տանց կը մագթենք ովւ այղ նաՀանդները կցուին լալ որ աոեւտրական ՛նախարար ՈւիլսրԽ Մոսկուա
Հ,րա<շքր , թշնամին ՜պա ր տուան՝ Հաշտութիւն կր նե ր կա յ Հա յաս տա՛՝, ին X Ո ԲովՀ ետ ել առանց ա յ դ երթայ, վերջնականապէս որոշելու Համար 27
իւ % գր էվէ՝ Հայ Հրա մա նատարոլթ են էն :
նաՀ անղձ՚ւերոլե ( Հա յ կական ՀարցյՀ չի կրնար Գեկտ . 1947// անգլեւսովետ առեւտրական Համա
կարելի® է չիյոնարՀ իլ ա յգ ճակատամ արտին լոսուիլ : Մ • ՏԷՐ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ ձայնութեան, գորն՜ագր ութեաՆ պայմանները :ք
մ է ^ ն ա Հ ատակուաՆ ոչ Հ երո սն ե\բոլ յիշատակի՛ն՝
« ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (14) Լիթ ե՜ւ ըսաւ, ՝երբ ան չորս կողմը կը պատցնէր ԳէՀ ^ ժամ տնակ է մեկնելու * շուտ՛ով ար^
*էբէ՚յ՜խսգէ1*1 լթեամբ լի աչքերը • շալոյսը կը բացուի ։ Հասաւ վրէժխնդրութեան օ–
• Եուսուֆէ ղէնուորնել էն Հէնդ թէ վեց Հ՛ո» ըը * ան օր էնն եր ո ւն արմ ատը՝ պէտք է չո,ր ցնել ;
գէ մեր կողմը կուգան . եթէ ճանչնան մեզ^կռէւը Ապա երկուքն ալ Հենա\ն իր՛ենց ձէերր , երես֊
ւա ւ.քկսւ անխուսափելի է% նէն դարձուցէն դէպէ ք^ագրեւանդ եւ գիչեբայէն
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) քՒ՚ոդ դան* պէաք է ջարդել բոլոր այգ շու մթութեան մէջ սլացան առաջ Հ
ները : Ը՛
ք*այց ( աէբ իմ, կրնան աղմուկ Հան՛ել : Այժմ տեսնենք, թէ ի՞նչ գրութեան մէչ էր
Վ^նց Հ ոգիէ բաղկացա՛ն^ խումբլՀ մօտեցաւ , Հա յ ա ս տ ան Ամբատէ նաՀատակուելէն ետք , եւ
Ի՝՚նչ դլութեանմէչէր անոր Հոգին , դէպի ո*լր Գաւիթի տէրր յանկարն՛ ուժգին աքացի մը տուաւ թէ ո0ւր էր Աշոտ էրկաթ :
կը սաւառնէր ս/ն՛, յայտնի չէր* միայն թէ ով՚ո շ մէկուն^ որ քովէնին վրայ ինկաւ եւ եր՛կուքը մէկ Արաբներու տ էրապե տռւթեան ժամ տնակ , Հա^
էր որ սաստիկ կը տանջոլէր * այդ ներքին տան– դետին ս՚լեցան ՚ Ս*էւսները մերկացոլցէն ի– յաստանի մէջ կը գտնուէ էն բաղմաթիլ մեն՜ ու
ջանքը իր գ,չոշմը գրած էր անոր տ է/՜ գոյն ու մե ր՚են ց սուր եբ յչ : վւոքր ի շխ ան ա կան ցեղեր , որո՛ ցմ է չորսը կը ձգ
ռելատիպ դէմ քէն վրայ : ԱշխարՀը դո յութէւն Հսկան ժպտեցալ , աներկիւղ մ օտեցաւ անոնց տէին ւսռաջնտկարգ գեր խաղալ ՚.ի շխ ան ա կան ա յ դ
չունէր ա^Որ Համար ^ եւ էնք իր ամբողջ էու եւ. բռունցքի Հարուածով մը երկու Հողի եւս գլո մեն՜ ցեղերն էին Արն՜րունիք^ Աիւնիք, Մ ամ իկոն
թեամբ ամփովաւա՚ն՜ էր ի,է են երեւցող ոգիին աչ– րեց գետին : Գաւիթ փակեց իր Հաշիւը մէկուն ՛ն անք եւ Րաղր ատուն իք : Ասոնց մ է երկու առաջին»
քերուն մէջ* ան էր այգ վայրկեանին՛ իր աշխար– Հետ 1 իսկ ^էւսը սարսափէն 1լ ուղէր փախուստ ներբ վաղուց արդէն Հ ետ ամ ուտ էին ձեռք ձգելու
Հը , աւելի մեն՜ քան աէեղեբքը , աւելէ աՀարկու տալ , բայց Հսկան Հասաւ ետեւէ՚ն ( բռնեց , գետէն Հայոց թաղ աւո րութիւնր՛ ^ բա յց ամ էն նեյ, ելի ու
քան գ^՜ոխքԸ ՚ սլա ռկե ցուց եւ ձեռքը կ ո կո րգ էն դր՛ան՛ ՝ ըսաւ խը^ անն երելեի միջոցներու գիմեցին ^ գոբ&յՀ փճացու
՛Լյայ ե ցաւ ան ոգեղէն ստուեր էն յ եւ յանկ ար՛ն՜ լախտ ձա յն ով • ցին եւ չկրց ան Հ ասն իլ էրենց փափա քա՛ն՜ նսլատա–
խուլ գ գերեղմանական ձայն՛ով ըսաւ • - ԱնՀ աւատ շուն ողջ կը թողում քեզ* որպէս կին :
Կ՚երդնում , Հայր , որ ոչ մէկ բարբարոս ղի լուը տանիս էքուսուֆթն^ թէ Աշոա էքրկաթ Ա ամ է կոն՛ն անները նորագոյն եւ եկամուտ նա»
պէտ է չթողում Հայաստանի մ էջ եւ քու վ րէժդ շաՀնշաՀը , Ամ բատի որդին , սուրբ վր էժխնգր ո լ– խար արու թիւն մ ր կր կազմէ ին , բա յց իրենց նպա
քո ասն ապատիկ պիտ է առնեմ Ե ուս ուֆ ի Հրոսակ - թեամբ լեցուան՜՝ պիտի Հալան է գինք ու իր Հ րո՛» տս» կն է ր լո կ ազգին ն ա ռա յե լ , աւ՛ելի բարձ ր դա
ներէն : սակներր : Հյատ չանցան ՚, անոնց Հետքն իսկ պիտի սելով անոր շաՀեբր , քա\Լ՝ թէ ձգտումը գէպի թա»
Ուրուական.ր կարՆես ժպտեցաւ • տեսակ մը չգա նուի Հայաստ ան ի մ էջ է գաւոբութիւն • այս է պատճառը որ անոնք 1 թէեւ
անՀուն երանութիւն աէցաւ անոր գունատ դէմքին ԱշոտԷ մատքերու ճնշումէն քիչ մնաց պիտի սպարապետի պաշտօնը կը վայէին եւ էրենց ձեռ.
վրայէն • ապա երերաց , ցնցուեցաւ ^ ՀեաոՀետէ խեղդուէր ղինուորը։ Սկսան՜ էր արդէն խրխռալ։ քըն էր զէնուորական ոյժը ,րայց չօգտուեցան այգ
նօսր՚ացաւ , լուն՜ուեցաւ օգին՛ մէջ եւ պսակէն Հ ետ Հհ» , կր սատկիլս * ո՛՛՛ւր մնաց ձեր քաջու֊ Հանգամանքէ՛ն , մէնչել որ ՀետզՀ՛ետէ , էններոբգ
չքացաւ X թի ւնր՝ , որ մատի մը ուժէն ալ չէք գէմանար , ը– գարու կէսէն 1 վերջացաւ անոնց շառաւէղը Գրի
Կըկէն աիրեց խոր մթութիւնը I սաւ Աշոա եւ աքացէ մը տալով անոր , խօսքր ուղ» գոր Ա՛ ամ ի կոն ե ան ի մաՀոլամբ ւ
Տան կարն՜ շտապ՛ով իշխանին՛ մօտեցաւ Գա - ղե ց Գ աւ էթ էն * ԲԱԳՐԱՏ Ա6ՎԱԶԷԱՆ6
Fonds A.R.A.M
\
Հէզթք միիսէդայի՚ե քաղաքականութիւնը , Կ0Ձ ՖՐԱՆՍԱՀԱՑՕՒԹԵԱքե Անթիլիասի դպրեվանքը բովանդակ Հայոէ֊ -
Հղենք Պտլքանեան պատերազմը, ձգե՚Լք մեղերու թեան պիտի ն սա այէ եւ Հզօր եւ ներգորն^օն նե
Հակամարտութիւն երն ու խոստումները, ձգենք Սիրելի Հայեք , ցուկը պիտի Հանդիսանա յ նաեւ Մ ա յ ր Աթոռին
Ավ՚ե-ւելեան ՚սաՀ ս/նգ՚լ եր ու բարենորոգման Նրա - (ձառա^յւկայ (Հունիս 5ին , շա րա թ երեկոյ ժ՜ա էջմիածին X
՚էէըԸ յ –ոլ մենք մեզ թրքական րար րա րուտր լթե ան մ՛շ էք որ պոն ի մէ^ Հանգիստ լոյ ապ կ ս պիտի Այ ս ն ր ադիբը ոո ո ւն գո ր&ա գր ոլթէւՀնը % է լ ~»
՚չ-էմ դան ե ք առանձին ։ ւոօնուի Ա՛ են ի Տանն Կ իլիկի" յ Շ՚ձպ՛ Հազա րգկաթո™ թական լսւյն մէջոցնեըու կր կարօտի Համազա–
\914րն Համ՛ա շիա րՀայի՚ե Ա, ընդՀ • պատե ղիկոս § . ձ՝ * Գարեգիս Ա.ի Ննհղե՚ան ԵԿամԼակէ, ղութայէն ն՜բագէր մըն է^ կարելէ է էրադո;րնել^
րազմ ( քաՀանա յ՛ո ւթեան եԱաւյ եակր եւ֊ դրական– դի ա ա - է գլուխ Հանյքլ միայն Համագաղութային միա–՛
թ՛անկագին առիթ մը թսւրքիսյ, րԼաքՏւքելոէ. կան գսրնո^ էութեա՛ն $Հ)ամեակշ հ Համուո ճիգերով :
Համքպ։ Հտյ քյ.իսաո-հեայ տարրը։ թոլորս դեռ լաք. ձ՛ V 5 » Գարեգիւ՝ կաթողիկոս որրլն յոբելեա
արժաւաւորապկս
գիտենք 1914/^ մեր ցեզի՚–< դչիյոյմւ պայթքձ՝• աղէ ննյչ աօևեռիհ մեր գաղոլթներէն՛ Գաբ եզէն կս^քկյղէքլոս^ իք ա). ուքւրվ Հա -
ԹրքաՀա.
տը, մէկոք֊կէք։ միլիո՛ն զոՀ . . . ամբողջ ան շաւոերր ^էլէ՚Կէ"յ աարադիր Աթոռր ՀԱնթի– $յսքուահ՜ նուէրւոՀաւաքութիւններբ, ւսռանց մէՀլ
յաստա՚Լր ողջակէզ, մնացեալ վերապրողները քրտական լիաս) գրաւելէն ի վեր , շավ-ուԼակելով վախճան սան գիմին դպչելու ք ատ կաց ո լցան՝ է էր Համ աս–
դաստական, ցիրուցան ամէն կողմ , , եալ Սա ՛Հակ եւ քնարգէ Լ կա թ ո գի կո սն ե ր ո ւն թերա^– Հա՛յկական ն՜րագրի ղ ո րն ագրո ւթեան •֊։
էեռւեյէն մի՛նչեւ ա. ապատի տափաստանները տ– ւա շ սւ գործ երր եւ էշացնելով ու ամբողջացնելով ՖյանսաՀա յո լ թե ան տալիք դում ա բներն այ
վերապրողներ դեռ իրեւց դաՀ իճներոլ գութին ռու ղանոնք ^ ազգային , եկեղեցական , մշակութային ամ բոգջութեամբ պիտի յատկացուէն Հասութա
պաւիեա՚ծ , սով ու սարսափ, եւ պատերազմ փբկաԲաՐ ն՜րագրի մլչ գոչ։ ն^ադրութեան դլուէսր բեր կալուա՚նի մը գնմանդ որպէս ղի Անթիլիասի
սական ճակատին վրայ : ա^ցան է ; վանքը կ արենա լ աՀ ա րգե լ շա րո ւն ա կ ել դորն՜ա*–
(հուսական րաւ ակը յաղթա՛կան րոլոզ. ճա գրութիւնը իր փ ր կար ար ծրագրին • :
կատներու, վրայ : ՏաԱնեակ Հազարներով Հայ Հայոց եկեղեցին 1500 տարիներ է իվեր Հոգե Այս փառաշուք Տոբելեանէն առթիւ շրջաբե -
կամաւոր՛) եր (ի-ուսական բա՛նակի կողքին լեցռւահ՛ ւոր առաջիորգութեանմշակութային եւ ա՚ղգա - րութեան Հանոլան՛ են ^՜ապաւինեալ տոմարներ ,
՛ք(՛է՛է՜ի զգացումով, նաՀանգԼեր ու քաղաք՛ներ ի ֊ յին պա Հ պանո ւթ՝ ե ան իր երրեակ առաքելս ւթիւնր ձեղի պիտ ի * եր կա յանան ն անօթ ազգայինն՛ն ր ,
րար ո լ հտեւէ կ՚իյնան քիուսերոլ ձեռքը։ Խուճապ կր շարունակէ առաւել կամ նուագ չափերով : Այն՛ ձեյ. լումաւերր Հաւաքելու ի նպաստ Անթէլէասէ %
Թուրք զօրքին ու բնակչոլթեան մէ^, փախուստ ցեցում էն յետոյ որուն ենթարկուեցաւ Ապրիլեան Մի Գէա^աՔ ^.&՜Բ լումաները յ եղէք առատաձեռ
ամէն կողմ է , հւ յաեկարձ ... դէպքերու յեղաշր եղեռնով եւ անոր Հետեւանքներովդ եւ ստիպու– Հռըե եւ աղնիլ^ ո րոփՀետեւ ^ ձէնր տալիք ա յ դ ղու֊
ջում, ռուսական բանակը կանգ կ՚առնէ, Համայ մէն տակ արգի Նա±ր պայմ անն՝ Լ րուն՝ աւելի մեն՜ մ ա րն ե ր ո վ դուք մ ե&ապէս ւղիտին պա ստէք Հա յոց
նավարութիւն է հագեր քհուսիոյ մ է ^ ։ Նոր պատ» արիութիւնովդ աւելի լայն չափերով եւ աւելէ ե կեգեց ի հ տեւական՛ութեան ու Հաստատութեան^
գամ ռուսական զօրքի՛՝, ղէւզի ետ , դէ՛զի ա ո Հաստատուն եղանակսվ պէտք է շարունակէ է կա– իսկ Հայոց եկեղեցին Հղօրագոյն աղդակն\ է աղ*
լն . . . ա ա լ անել իր առաքելութիւնը 1 գապա՚Հ ան ո ւթ Լան եւ առՀա ւատչեան ՝ *^–՝Բ *Լ -՝ ՜
ու ռուսական՝ ղօրքը ձգան՜՛ վէնքը > ձգած՜ ճակատը Եկեղեցէն շէնքր չէ ւ Եկեղեցին այն է , թչ որ ձ՛ ա կան գն ումի յո յսին Հ
ու պատիւով ձեռք ձգահ՜ յաղթանակը բռնան՛ է կձցան ա ււր մ ԷԼ գնել իրրեւ բովանդակութիւն
իր ա ա. Լ ինւ ճամբան * * • Հա\րէպւաւոբ քիլոմեդրնե– մեր Հայրերր գ եւ ինչ որ անոր մէջ պիտի կրնան Ջ&ր ՚ ուէրներր կրնաք գրկել նաեւ Յոբելինա՛––
VՈէ1 Լքո*֊ան ճակատի պսւշա պան ո ւ թ ի ւն ը Հայ զօր– դնել այսօր եւ վաղր եւ յաւիտեան մեր պատ կան կեգր . յանձնամ-ողովէ դանձապաՀ Պ ՚Գէոբգ
Քռ. /՛Ր *Լբաձ 1 Ղ Ի ա Ի ա ոքէ Էր : րաստուած գիտնական ել անձնոն՚Նայ առա ջն ո ր դ– Պաքրճեանին, 35 ^սշ X^6V^տ^, Ր^ւտ ( 9 ) ։
քՒո ւըքեվ՚ր իրենք ալ չեն Հաւատար կատար - ներյչ , ոՀ՚ո՚Լց պատրաստութեան կր ձգտի Մեն՜է ԿԻԼԻԿԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ 8ՈԲԵԼԻՆԱԿԱՆ
ո ւ ան ի լէ ոգու թեան , կը վարան Էն յ առա ^աէ ա լո լ : Տանն Կիլէկէոյ վեՀ ափառ Աթոռակալր I ԿԵԳՐ՛ ՅԱՆՁՆԱԺՈղՈՎ
ք*այց յ Էր ո ղո ւթ Էւն է որ ճակատը պա ր պո լան՝ ու • ւ ււ ւ«աւյւււււ •աււ»աա.ււաււ»ա–ւ ւ \աւ–աաա&ա–աաաոթաթօաաաաաա^±#^^^
սլաշապանութիւնը յա՛՛նձն առան՜ էԷ՛Ն Հայերր ; առջեւ , հ.աՍ^Ա^ է մոռնալ այգ գէւցափնամա րա ին
մար
Ի"կ Հայերու. Հետ ճակատի էր գէկը՚էն է կ*Բսէ1*ս * * մասնակցող ղինուորէն թէ Հրամանատարին ՏՈՒԱ6Տ ԿՐԻՍՈՒՈԼՏ, Ցոլնա,,.ո ա՛ս ի ամե,Րիկ–
°\է՚էոԲԳէ^՛
$՝ոլհ1 քեր ր Հ ա (լայ արձակում՛ ի կը սկսրն , Հա յերր տնչումն ու անվիՀեր կեցուան՜քր^ Հայ եան առաքելութեան պետը ^ Ուոշիպթընի մէչ
պաշտպանողական միջոցով կր ն՚աՀանջեԼ յ իրենց ու կնոջ^ վերջապէս Հայ մամիկին քաջալերական նախագաՀ ք&րռւմրնէ պարսեց այս երկ\րէն կացա -
Հետ տա՛նելով տասնեակ Հազարներով ^ո ո մնա– ու անձնաղոՀ պարտտկանութիւններր ; ՀյնորՀիւ թիւ\1ր) "Ր^իբ կարՆիքով% « տասրր ա արի է է վեր
ոա-ն՜ կիներ ոլ , ն՚ե րերու եւ մ անտւկնե ր ու բա՚զմ ու այգ յաղթանակէն Հայաստան Հռչակեց էր անկա– երբեք այսքան լա՛ւ եգան՜ չէ1> ՚ Ւ" կ մ ամ ուլէն ը–
թիւն մ ր յ որոնք Հ՛Հ ագՀ ետ է 1լ ամ փ՚ո փ ո լին ոո լսա էւութէւՏհր յ ունեցաւ էր կառավւսվ^ութէւնյ* , իր րան իր յա յտ ար արութեանց մէջ Կրիսուոլտ ըսած
կան Հա յա ււ տա՛՛ն ի սաՀմ անն եվ. ոմն մ էջ ՚. թուրքերը աղգայէն եռագոյն գբ°ԼԱ) իր բանակն ու էյորՀր–^ է թէ Տուն ասա ան ի տնտեսական եւ բարոյական
ՀետզՀետէ սլա Հ ան ջկո տ ու խիզախ , կհուզեն Վերջ գարանյլ, այդ ՕՐԸ 191ՏԻ ՄԱՅԻՍ 28Ի ՕՐՆ ԷՐ > վիճ ա՛կ ր զ գալիօ րէն բա ր ւոքա Ն է %
՛նականա՛պէս մաքրեէ Հայ ոեղը ու Հայկակա՛ն խըԳւ– Պատ է լ էրենց յ ՍՈՒՐՃԻ , քաքաոյի եւ իւղային նիւթերու
գի.ր,Ըլ • Հա ք&բ՛ը յալք ա& եւ ուժասպառ , կարուան՜ & լ ա յսօր 1 948 , երեսն ամ եակ մ ր եւս անցեր է դիները , ֆրանքին, 80 առ Հարիւր պաշտօնական
արտայէին աշխարՀ էն , կր մերժեն թ<յ քակա՛՛ն վերջ՜՛ \9\%էն է վեր : Այգ օրէւ ի վեր անցեր են նաեւշատ . արմ-եղրկումին պաւոճառով^ կարելիդ չԲԱալով
նադիրը ու կը նախընտրեն պատուաւոր մաՀր : մր տաք ու պաղ ջոլբեք Հայ ժ՜ողովուրդի գլիւէն յ այլեւս իրենց այժմու մականք գա կին վրայ պաՀել
Հ$ /// կ ատ իլ պ է տք էր թր քա՛կան դՀ– ո Հ ին գէ մ յ կ ե– \Ե,ր կուուկէս տարէ անկախ մնալէ վ^՚րջ 1921 Նո - առանց պարգեւ տալու վ֊*,ր՚ո՝յիշեալ սԱնդեղէնիեեբը
նառ եւ մաՀու պայքար Տ չի ելու ու ոչնչանալու յե մ բերէն Հայ աստ ան պէտ է կ որսն ց նէ ր էր անկա % երան՜ս ղ1 եր ո ւն , կահ ա վ ա ր ու թիւ\1ը որո շան՜ է
Հարս : էյլ այգ ուժասպա՛ռ եւ ար Էնա քամ մ ոգո ֊ խութիւնը շն որՀ իւ քՒուրք եւ քհուս բարեկամ ա» այս սննդեղէննե^ուն դթնեըր բարձրացնել ^ մէկ
*ւԼՈԼ–ԲԳ,Ը կռաոաւ թշէ ամ ի րանակին գէմ , Հաւա կան դաշինքին ^ անոնք պատերաղմ պիտի յայտա– Տ ուլիս էն սկսեալ ։ կա՛ռավարութիւն բ օրինագիծ
տա ո գինքր գե կ ա ւիսվւ ո ղին , Հաւաքեց րո է" ր *"ք՚~ Փարէին մանուկ Հայաստանի դէմ ու բաժնէին այգ մը պատբասաաՆ է մօտ 7 ո լկէս միլիառ ֆրանքի
տանի ո քժե րր ու Ա ար տա րապատ ի գաշտ ին մ*Է9 փոքր երկիրը իրե-ց մ իջել է Հայ ժ-ողովուրգէն վա րկ մը ու վե լո լ Հ ամ ար քյ ո ր Հ րդա\ր ան էն , ո րպէս
նետուեոտլ արեա՛ն գաշտր ^ չտփուելու Համար մէկ մ ասը օտար երկէ րնեվ. ու մ էջ մ է շա թափառա ղի մինչեւ Հիմա ա յս սննդեղէնները ներածող նե–
իրմէ ա ւս ս անգամ աւելի ո յՏ՜ով թշքւամ ի ին գէմ՛ » կան , տոգո ր ո ւան՜ Հա յրե՜նէքէ տեն չով ուսէր ով ^ե– րուքւ կրահ վնաոո Հ ատ՚ուոոլի :
ճակատն ղալ. րաՀուէ , րրի՛չ"*/ ) եղունգն եր ոփ եւ. րէկուայ րարեկամնեվ՚ր այսօր է՚վան՜ են էրենց յա ԼՈՆՏՍՆԷՆ կր Հազորո.ե% թէ Հաւանական է
ակռաներով ; կիներ ^ ՛նեյ՛եր ու մանուկներ ամէն րա բերութ է ւնր ^ (\*ուս ը կը պա Հ անջէ Հա յա ս տ ան էն որ Անգլիա վերսկսի իր ա՛նտեսական բանակցու
մէկը ղորնի փրայ^ նաիւաիբևամոլթ իւն ր ^ րնաղգյՀ խլուակ նաՀտնգներր , կարոն ու Աուրմալուն , ս ր– թիւնն ե ր ո մւ քցորՀրգ– Միութեան Հետ; Կ^բնայ րլ.
ո յժ սիրտ տութւ մ եր իննե րոմն ու պատաՀեոաւ տանց կը մագթենք ովւ այղ նաՀանդները կցուին լալ որ աոեւտրական ՛նախարար ՈւիլսրԽ Մոսկուա
Հ,րա<շքր , թշնամին ՜պա ր տուան՝ Հաշտութիւն կր նե ր կա յ Հա յաս տա՛՝, ին X Ո ԲովՀ ետ ել առանց ա յ դ երթայ, վերջնականապէս որոշելու Համար 27
իւ % գր էվէ՝ Հայ Հրա մա նատարոլթ են էն :
նաՀ անղձ՚ւերոլե ( Հա յ կական ՀարցյՀ չի կրնար Գեկտ . 1947// անգլեւսովետ առեւտրական Համա
կարելի® է չիյոնարՀ իլ ա յգ ճակատամ արտին լոսուիլ : Մ • ՏԷՐ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ ձայնութեան, գորն՜ագր ութեաՆ պայմանները :ք
մ է ^ ն ա Հ ատակուաՆ ոչ Հ երո սն ե\բոլ յիշատակի՛ն՝
« ՅԱՌԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (14) Լիթ ե՜ւ ըսաւ, ՝երբ ան չորս կողմը կը պատցնէր ԳէՀ ^ ժամ տնակ է մեկնելու * շուտ՛ով ար^
*էբէ՚յ՜խսգէ1*1 լթեամբ լի աչքերը • շալոյսը կը բացուի ։ Հասաւ վրէժխնդրութեան օ–
• Եուսուֆէ ղէնուորնել էն Հէնդ թէ վեց Հ՛ո» ըը * ան օր էնն եր ո ւն արմ ատը՝ պէտք է չո,ր ցնել ;
գէ մեր կողմը կուգան . եթէ ճանչնան մեզ^կռէւը Ապա երկուքն ալ Հենա\ն իր՛ենց ձէերր , երես֊
ւա ւ.քկսւ անխուսափելի է% նէն դարձուցէն դէպէ ք^ագրեւանդ եւ գիչեբայէն
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) քՒ՚ոդ դան* պէաք է ջարդել բոլոր այգ շու մթութեան մէջ սլացան առաջ Հ
ները : Ը՛
ք*այց ( աէբ իմ, կրնան աղմուկ Հան՛ել : Այժմ տեսնենք, թէ ի՞նչ գրութեան մէչ էր
Վ^նց Հ ոգիէ բաղկացա՛ն^ խումբլՀ մօտեցաւ , Հա յ ա ս տ ան Ամբատէ նաՀատակուելէն ետք , եւ
Ի՝՚նչ դլութեանմէչէր անոր Հոգին , դէպի ո*լր Գաւիթի տէրր յանկարն՛ ուժգին աքացի մը տուաւ թէ ո0ւր էր Աշոտ էրկաթ :
կը սաւառնէր ս/ն՛, յայտնի չէր* միայն թէ ով՚ո շ մէկուն^ որ քովէնին վրայ ինկաւ եւ եր՛կուքը մէկ Արաբներու տ էրապե տռւթեան ժամ տնակ , Հա^
էր որ սաստիկ կը տանջոլէր * այդ ներքին տան– դետին ս՚լեցան ՚ Ս*էւսները մերկացոլցէն ի– յաստանի մէջ կը գտնուէ էն բաղմաթիլ մեն՜ ու
ջանքը իր գ,չոշմը գրած էր անոր տ է/՜ գոյն ու մե ր՚են ց սուր եբ յչ : վւոքր ի շխ ան ա կան ցեղեր , որո՛ ցմ է չորսը կը ձգ
ռելատիպ դէմ քէն վրայ : ԱշխարՀը դո յութէւն Հսկան ժպտեցալ , աներկիւղ մ օտեցաւ անոնց տէին ւսռաջնտկարգ գեր խաղալ ՚.ի շխ ան ա կան ա յ դ
չունէր ա^Որ Համար ^ եւ էնք իր ամբողջ էու եւ. բռունցքի Հարուածով մը երկու Հողի եւս գլո մեն՜ ցեղերն էին Արն՜րունիք^ Աիւնիք, Մ ամ իկոն
թեամբ ամփովաւա՚ն՜ էր ի,է են երեւցող ոգիին աչ– րեց գետին : Գաւիթ փակեց իր Հաշիւը մէկուն ՛ն անք եւ Րաղր ատուն իք : Ասոնց մ է երկու առաջին»
քերուն մէջ* ան էր այգ վայրկեանին՛ իր աշխար– Հետ 1 իսկ ^էւսը սարսափէն 1լ ուղէր փախուստ ներբ վաղուց արդէն Հ ետ ամ ուտ էին ձեռք ձգելու
Հը , աւելի մեն՜ քան աէեղեբքը , աւելէ աՀարկու տալ , բայց Հսկան Հասաւ ետեւէ՚ն ( բռնեց , գետէն Հայոց թաղ աւո րութիւնր՛ ^ բա յց ամ էն նեյ, ելի ու
քան գ^՜ոխքԸ ՚ սլա ռկե ցուց եւ ձեռքը կ ո կո րգ էն դր՛ան՛ ՝ ըսաւ խը^ անն երելեի միջոցներու գիմեցին ^ գոբ&յՀ փճացու
՛Լյայ ե ցաւ ան ոգեղէն ստուեր էն յ եւ յանկ ար՛ն՜ լախտ ձա յն ով • ցին եւ չկրց ան Հ ասն իլ էրենց փափա քա՛ն՜ նսլատա–
խուլ գ գերեղմանական ձայն՛ով ըսաւ • - ԱնՀ աւատ շուն ողջ կը թողում քեզ* որպէս կին :
Կ՚երդնում , Հայր , որ ոչ մէկ բարբարոս ղի լուը տանիս էքուսուֆթն^ թէ Աշոա էքրկաթ Ա ամ է կոն՛ն անները նորագոյն եւ եկամուտ նա»
պէտ է չթողում Հայաստանի մ էջ եւ քու վ րէժդ շաՀնշաՀը , Ամ բատի որդին , սուրբ վր էժխնգր ո լ– խար արու թիւն մ ր կր կազմէ ին , բա յց իրենց նպա
քո ասն ապատիկ պիտ է առնեմ Ե ուս ուֆ ի Հրոսակ - թեամբ լեցուան՜՝ պիտի Հալան է գինք ու իր Հ րո՛» տս» կն է ր լո կ ազգին ն ա ռա յե լ , աւ՛ելի բարձ ր դա
ներէն : սակներր : Հյատ չանցան ՚, անոնց Հետքն իսկ պիտի սելով անոր շաՀեբր , քա\Լ՝ թէ ձգտումը գէպի թա»
Ուրուական.ր կարՆես ժպտեցաւ • տեսակ մը չգա նուի Հայաստ ան ի մ էջ է գաւոբութիւն • այս է պատճառը որ անոնք 1 թէեւ
անՀուն երանութիւն աէցաւ անոր գունատ դէմքին ԱշոտԷ մատքերու ճնշումէն քիչ մնաց պիտի սպարապետի պաշտօնը կը վայէին եւ էրենց ձեռ.
վրայէն • ապա երերաց , ցնցուեցաւ ^ ՀեաոՀետէ խեղդուէր ղինուորը։ Սկսան՜ էր արդէն խրխռալ։ քըն էր զէնուորական ոյժը ,րայց չօգտուեցան այգ
նօսր՚ացաւ , լուն՜ուեցաւ օգին՛ մէջ եւ պսակէն Հ ետ Հհ» , կր սատկիլս * ո՛՛՛ւր մնաց ձեր քաջու֊ Հանգամանքէ՛ն , մէնչել որ ՀետզՀ՛ետէ , էններոբգ
չքացաւ X թի ւնր՝ , որ մատի մը ուժէն ալ չէք գէմանար , ը– գարու կէսէն 1 վերջացաւ անոնց շառաւէղը Գրի
Կըկէն աիրեց խոր մթութիւնը I սաւ Աշոա եւ աքացէ մը տալով անոր , խօսքր ուղ» գոր Ա՛ ամ ի կոն ե ան ի մաՀոլամբ ւ
Տան կարն՜ շտապ՛ով իշխանին՛ մօտեցաւ Գա - ղե ց Գ աւ էթ էն * ԲԱԳՐԱՏ Ա6ՎԱԶԷԱՆ6
Fonds A.R.A.M
\
