Page 210 - ARM_19-1948_02
P. 210
ցսւցք*մոչքւ–թէւ%էց , պարաադքրւքզ էնքնաՀալա~
նպա֊
ՏԱ8ւ՝ ե հ – Ո ձ ն Ի Ն ՕՀԱՆ ԿԱՐՕ նութէւնէց , Հ աս աբակա կան ր՝ անՀատական
(ՄԱՀՈՒԱՆ ՏԱՍՆԸՀԻՆԳ ԱՄԵԱԿԻ ԱՌԹԻՒ) տակնեյ՛ է ծառայեցնելու միտում ի ց ւ
ՎեբՀեբս , տաղաեղալոր երկու ֆր ա՛ն ս ա ց ի Նրա գաղաւիարբ գէ՚֊ղէս՝ էՕորՀբգաբան ,
չլւագրողնսբու Հետ խօսակցութեան մը ընթաց խալար ից՛ լո յս , ստրկութիւնս Էց՝ ազատութիւն ,
քին , ինծի կուէը թւըւււԼցաւ այս ի ը աղան պատկե՛ & իսկապէս օբ տարօրինա/լ բյ֊Հկ է յիչբղու–. գնում էր խոՐ Հբգապաշաէ Հաւատքով * յաճախ
թիֆՏ* ըսուածը է ՛կա գամ ախ թշնամի Է իք, միաժա անտես աօձհլով էբ ռտքԻբի ա*ւաԼ փռուած խո»
չ Բ՛Ա գա կն ու խոչյձտղքաբ :
(հըաւ»ա$ի իմ այս բքսըեկամխֆըս գիտեն թէ մանակ ալգլաՀ,սսոիլյի բայեկամ ; ԱՀա քսան տա նաաարվէ Էբ ; Գա գա փա րբ (յա մ է անվՀթսա այլաԼ–
ա– բի կ անցեբ , բայց ես նստած եմ այստեղ ռ լ յիշս– եւ Գ"\Բ՝ծ& | միաժ՜ամա
ա՚Սէէ"ձէ՚1՛ Ղ^էտղգահոլթիլենհր չթւֆիմ, եւ նակ , մաբմէն էէս առ՛ ում նր՛ա մաքի եւ մարմնէ
ձւոնք) ՛Աո՛ յձ լա յհախ րո ւթ ե ամ ը , կը նեբեխ թկՆի՝ ղոլթիւես , ինչպէս միչտ, նստած է իմ քովս ու կը մէչ՛* Անկարելիէ մասէն չէբ մտածում, դրա Հա
երբ գաղղիական աքչոըին *Ա։ղէն կախեմ Հյ իրակի նոբսգէ իմ տխուր ու երջանիկ օրերու Հիւսուած մար է լ մէշա մէ ներկուռ չելա էէք նկատում նրա
մեբ ղիլղացինեբոլն սլա ը սսա իկը , այլեւս սլատ– քը». .. ար տա յայաութէւեեերի մ՛ է՛է , մ անաւանգ երր մ է
Ա ական տ ՚իմրախա ԱՀաե Հքարոյինւ են այս տողխրբ ; մ էաք էբ ղարգացեում ունկեգէրնեբի ա՚ռաչ՛,
ք*այց , Է^^Լ մեղքս սլա Հեմ —՚ սքանչացայ՝ Ես է լ եմ յիշում : (քիշում եմ, էնչպէս եբէկ^ ՕՀաւբ շատ սիրող սրտեր ունեցաւ ( բայց նա
երբ լսեցի այս ղուգակշիււլը , Հ ա յ ը ել . • • ողա 25 տարի աււաչւայ ամառնային գաժ՜ան օրբ, երր միայն մէկին տուաւ էբ "էվ՚աբ^ այլ աւաղ, առանց
՛Լին; ՚իիա^ր թէ մեղ եմ անցուցած են նապաստակի Հարազատի գուրգուրալ քով ճամ բու գրէ նրան՝ իբ նպատակէն Հասնելու, է
(Լոթէ) , նո/նէսկ ՛՛Ը լէ (Ալպէբ Լոնար) եւ ուքէչ Թաւրէզից, այն յոյսով եւ Համոզումով, որ նա ԱՀանի քերթուածնեբբ մնում Էէն անչէնչ էբ
բա՜ւերու , թէեւ Բոէոբ ա յ Գ նմ՛ան ութի ւններ ո ւն իբ երկու տասնեակ տարի* եր ի Հբաբոբր կարօտ բ մտքում՛ ։ 19ճ1 թուէ գ ա ո թ ի ժ՜ամանակ էր * գրա
մէչ կբ սլակսի ... աղյլ , եթէ ոչ աաղանգբ, %ուշ~ պիտի առնէ րարձագոյն կրթական տաճարում ; կան գործերբ մնացին երկրռւմ՛, բայց նա չմ՜տա֊
կինէն Հէաբէբ գծին ՎձՐայԼ*)։ ԸնգՀակառակն , Ո՛վ « գաման յիշողութիւն » ( գեռ տասբ տա. Հ ո գլեց ; Լյա նստեց մեր խաղաղ սեւեակում եւ
Հրաշալի՛՜ք մբն է այս, Հա4Լ\ եւ*** ողնին ։ րին չբոլորած, նրա մաՀւան (27 Ա^րէլ* 1933) մէկ առ մէկ վերա րտագրե ց էր ամթոզ չ քե բթւած**
Եքբեք չէի խորՀած մեբ աղգայիե ա կա բ ու գոյժ՜ն եկաւ Փարիզից 1 նեբբ , բստ իր յայտարարութեան, բացարձակա
թի ւ֊սեե բ բ գիքել այն ձեւով , ոբ կբ Լ եբկա յանա յ ՚1՚ մ բա իւ ա ()Հանբ տասբ տարի երագեց , աշ»՝ պէս աս փոփոխ :
այս սլաաղեբին մէչ*. ֆրանսական նուբբ մէ՚աքլ* խատեց եւ յուսաց , բա յց ա յգ ամէւբ ն բան չՀ աս ^ Լոլսոյ ձ ա՛ճար չմտաւ նա , բայց իր պրպտող
միա յն կբեայ խտացնել ժ՜ողովուբգէ մ յէ ն կաբա՜* ցրին լուսո լ աա՜ձարբ եւ նա բր աչքեբբ փակեց օա միաքբ, գեղարուեստէ էր ճաշակբ, խանգավառ
Գբի թերութէւս՚սեբբ այսպէս եբկոլ բառովդ տար Հորիզոնէ տակ , րնքԱբբես մր՛* սԼալ\ոՎ ^Գի էբ աշխոյժբ եւ անարուեստ էր չերմութէւեբ նրա
Հայբ եւ,,, ողնին է տեմ ա յս բոլոբբ* * • Ալ ատոր ՀաԱար է , ոք ա՛՜ առաչ միշտ լա յն րաց տրին գուռբ մեր լա ւա գո յն<
<& ԱՀաւո՚ր Է ինչ ՛ոբ կբ սլա ամ Լ ս , բսաւ ռանց տարակուսանքի կբ պատրաստուիմ քեղի մտաւո բա կահ շլւ Հյսնա կ նե< լւ ի X ՛Ի բան՝ փաստ՝ ^Աա–
ինձ էիր աս ս ա ց ի արուեստակիցս , բայո ա։ւա՝Էին գալու , կա րօաա Ա, Հարսս , Լքսաղ մ աՀ » • • • Հ ատակ գրագէտներ ու բաբե կամ ների ^ է մ ատ են ա–
ձեւ
սնգամ Է ոբ առբթ կ՚ունենամ գի Հ Գիտեմ ա յս րոլ՚՚բբՀ» : ՝րբտոմ ոբ բոլոր երա– շարէ թիւ է$ Հատոբբ ։
այսպէս մօահն, այսպէս Հաս*»
գովուբգիե գիմագիծբ, զոգեեբվէ ա– պայման րթԱսց նպատակիս* չեն Իբրեւ Հ աս ար ա կո ւթե ան անգամ , անսպառ
քօղազերծ ։ Բացառիկ բահ է, ոբ օաաբ մտաւո– եում , գիտեմ , որ յաԱախ անարժ՜աններն են Հետտքրքբութէւն ունէր ,
բական մբ պատեհութիւն ոլնենայ նայելու ձեր Հ բախտի թեւեր ին ՛նստում^ եւ գչ֊ա Համար Էլ լա « ԱՀաե ^ ե Բր կբ տխրէս ;
ժ՜ողովոլրգին ամէնէն մտերիմ կեանքէն 1երսւէբր լերից ու աբժանաւո րսե բ բց շատեր բ , չտա և ելով ^/՚/* րաժ՜ա՚կննբբ պարապ են ^ :
օտարական մբ կբ մօտենայ , Հայբ կբ կծկուի , կեասքի անսրաութիւսբ , 0՝>աեի գալուկ , բայց կեանքբ ՝եբա Համար մ է եռուն, շարժ՜ուն եւ
գչուիյբ կբ ծածկէ ձեռքեբուն մէչ, ոտքեբբ կբ խոր Հր գա պաշտ շյւ թուս քսեր ո ՛Լ Հ եգս ո ւմ են՝ կեան որ աւեչէւ՝ է, բո վան գա կա Աւ ց բան՛ էր ւ ՛իա՝ ամէն–
քաշէ փորին վյէայ, գոաձնգ մբ կբ ձեւանայ\,– ճէշքէ քբ , բա րձրաձա յւ< ասելս սԼ <ձԳբտեմ ա յս բոԼորբ * քի <*ամար էլ՛* ոչ ոք էբաւունք ունէր գէմ գնալու
իե՚չպէո ողնին : Աստուծո յ այս կենգանին , ա ր գա–» - Ե1– ատոր Համար Է, ոբ առա և ց տարակուսանքի բնութեան պաՀաեչներին ։ ք՝այց գա՝ բնգՀաԼբա֊
բեւ, անմբչապէս կբ կծկուի , ինքն իր մէչ կ՝ամ կբ պատրաստ ո ւ Է մ քե ղի գա լո ւ , կաՐ օտալի Հար– պէս։ կար նաեւ կեանքի կո չումբ% (Լմէ՛ խ ոք, բացի
փոփս ւի , փշագունգ մբ ղբ ձեւանա յ՝ երր կբ սբս , չքնաղ , մ աՀ ^ • • • բնգՀանուր Հետաքբքբութիւեէց ^ պիաի ունենար
տեսնէ անծանօթ ստուեր մբ որ կբ մօտենայ իրենէ X նաեւ իր սեփական մտաՀոգութէւնբ կեանքէ
միացէք ոյայ^ ի զի Հա յա շատ արուարձանս եբք ել
Հ այբ , բնականէս՝ շատախօս ՝ եբր իր ազգակիցէն Եո 0 Հ ան ին տեսա յ ո րպէ ս ուսուց չէ , ո րպէս կոչում րէ %
զէն ո լ ո՛ր է , որպէս կո ւս ա ղց ա ւլա և ի ( Որպէս մ աաւս -
Հետ է յ մունչ կբ գա ան այ յանկարծ՝ երր օտար մբ՛ բտկանի եւ ոբպէս մարգու ու միշ֊՚ո ՛սոյն , նուէր– ՕՀան կարօն՝ ՀաւատացԼլ էր եւ Համոզուել յ
կբ մօաեեայ եւ Հարցում մբ կ՚ուղղէ էրեն % Եթէ ՛ւ ր էր մասնաւոր կ ո չո ւմ բ գրա՛կան ասպարէզն էր Տ
էր
խփեց բեբանբ, այլեւս զո՛՛ւր է ամէն Հարցում, ւածբձ ՛նոյն անվախբ, նոյն անշեղ Հաւատալս բբ, Ջէ° ռբ Ն * ԱղբալեաԼ՚բ ժամանակէն՛ ասել
ոչ մէկ տեզեկոլթէւն կրնաս խլել էբմէ X Լեզուն՝ նո յն խանգավառ ե բագողյլ , նո յն րիւք եղ ե կա ր ա– Վ ՕՀաե , ՀրաՀանգ կայծ աէտէ տայֆ
կբ կլլէ , Նոյնէսկ ապուշ կբ ձելանայ , որպէսզէ գիբբ ; Առանց կայծէ չմնաց ԱՀանի ՀբաՀանբ, աձԼ
բա՛ն մբ չբոէ քեղի իբ գիտցածէն , բա՛ն մբ չտայ՝ ՕՀաբ ծնւել էր ծառայելու Նոր Գէ՚֊ոէ հօ ափսոս ( որ նա երկար չա՛պրեց իբ ՀբաՀանբ Լաա՛
քեղէ իր ծանօթութիւներէն; Ով ոբ օտար է թշ՛ տաղներէն , գէլղէ մատաղ աշակերտներէն % պա ւագոյնս փորձելու ; ՀՀոլր տեգ չէր յ ոբ նա գրեց
նամի է , եւ վտանղի մբ վախովն կբ սէբէ տերազմի ճակատի ւիր ա յ , կուսաէլցակաւ՝ շբչանա– <ձ է* ե չ կայ՝՛, Էխ՝լ՝չ կ ա յ մենութեանդ բնկեբ այս
ծածկել Հայկական կեանքբ, պարիսպ քաշել աւր՜ կում , թէ ներշնչող մ ուսաևե բ ի ոտքեր է սու ա՝Լ ։ տ ո լփէ Լ< մէչ է փշրանքներ որոնող էմ խեղճ Հո
գային շաբժ՜ո ւմնեբ ո ւն՝ շո ւբչ^չ : 1Լնմեղ մ ան ո լկի Տ ա ս 1լաց ալ՛՛ ւ է/ հ ա Ա բ էր նա գիս » :
Աղիքի ՀէւծախտշՀ
Ո՜րքան ճիշգ գէտած էր ֆրանսացի լբագրո– նայում կեանքին յ ա յգ պատճառովդ Էլ խորշում էր գ ժ բախտ Ա Հանի ե գերեգ–
գբ, ՝"°՝–իի նման կծկուելու այգ սովորութիւնբ
ա՛յնքան զարգացած է մեր մէչ, որ էլ աշխատինք
Հրապարակաւ չէոօսիլ մեր ներքին խաթարումնե– սելու կամ ծածկելու յամառութեամբ, օտարբ նա՛կին, է փրկել Համ՚բաւգ եւ աբժ՜էքներգ՝ խոցելով
րոմն՝ մասին , ու կբ փորձենք օտարէն ծածկել մեր չիմանա՛յ յ ոլ փոսբ ւ՚եաելով ողնէն ,որ կբ պա Հ ո լբտէ քղաեց–
վատթար բաք քեր՛բ յ քիգ տակ ։
Աբգ յ օգտուելով այս աւաեգութենէն ^ ուրեմն Այգ ապաՀովութեամր էբ , որ, ժ՜ամանակէն , ՚վատմութէմնբ այգ նշգրակբ կբ գնէ գրագէ
վստաՀ թէ Հրապարակաւ պիտի չխօսուի մեր ան՛* Փբոֆ • թումայեանսեբբ , նոյնիսկ սէրերէ Աեբաղ– տէն ձեռքէն՝ մէչ , ոբովՀետե լ գբագէ՛ ան է մէտ յն)
բաբո յութե՛ մեց եւ վաքոութեանց մա՛սին, աաւ ներբլ եւ ուրիշնե՜ր , ուրիշ՛֊ե՚բ յ մասեագիտութիւն
Հ ո վ ։որ ո զն ին պիաի կծ կուի ել պի տ ի ծած կէ մ ե– գարձուցեբ է էս՝ քաւ ի մբ "րր գտնել , եւ իբր թէ որ կբ ներկայացնէ ցեղին իտէալլլ եւ Հոգին X Ի՚՚-ն՚չ
ղալս ր գէմքբ ,—• մեբ Հ ան բա յին կազմ ա կեր պո լ» ղան ո եք ապրեցնելու եւ բարձր ագո յն վարժ արան փոյքժ թէ խողագէմ բա ս բա ս ո ւլ մբ Հիւկօ կ^բն–
թ ի ւնն ե բ էս՝ նե ր ս ՝ տեղի կ՚ունենան ա յնսլիս ի գէպ– առաչնորգելու ծրագրով՜ աղգէ՚ս գրամ առնել ք գունի թէ կեեգաեէ մբ ^Լաս1ոէ ամէն մ արգո լ մէչ*,
քեբ , որոնք կ*բմ բո ստացն են ա մ էնէն անտարբերն բայց ոչի^չ տալ որբերուն ; Այգ արՀեստով ու կենգաեէ մբ բստ բնաւորութեան 200թ11016^^՛ յ
անգամ : Մեր եկեղեցիներէն , մեր որբանոցներէն, նեցանք նաեւ բազմաիՒիւ ոբրաետցւեբ , որոնց ՚էա– փորձէ սրբապղծել ա յգ աշվսատանքյլ էբ գարշելէ
մեբ աղքատախնամ բն կեր ո ւթ ի ւնն ե բէն , մեբ Հան բիչնեբբ էրենքզէրե՝եք բուծանելու Համար նախ– լեղուուէ : իոլոբ ՚ " յ գ պառաւամտութեանց Հա՛կա -
րային Հա ս տատ ո ւթիւնն եր էն նեվհս սպբղածենա յնա– բԼտբեցէն գիւբէն այգ ճամ՛բան X Տակաւէն միտքե ՛՛ա կ գրագէտ բ պէտք է քալէ գէպէ էր կոէումբ :
պիսի թշուառականնեբ , որոնք ձեղի կբ խօսին ե– րու մէչ թարմ է Հ իՅրիմեան ճեմարան »ի մբ (Տո՛չորզ՛"զահ յօգուածեեբով ց՚ոյց պէտէ տամ
կեղեցիին «սլ ա յծառոլթեան ^ կամ ո բրանւո ցին պատմ ութիւնբ , Նա յր ագո յն տխմար մբ նմ ան թէ է՛ևԼ սրբագործութեան՝ ծ՜Րագէ\Ր է ոՐ կր գնեմ
Հ նորոգութեան ^ մ ասին , բայց ա յգ ^ բարեգութ անգո յ վարժ՜արանի մբ Համ ա ր գրամ Հան գան ա– Հրապարակ եւ է ՛ն չ ն ո լիրա կա Լ աշիսատանք է •որ
Հ ո գա՝ծո ւ թե ամբ կբ խորՀ ին մ իայն՝ ա յն առեւ կեց եւ իշխանական կեանք վարեց՝ ՝$՚ողէթի թբշ– կբ կատարեմ այս պա յքաբո վ ,որ ո ւե Համար յօժ՜ար
տուր ին մ ասին , որ , ե կեգեց ի էն սլա յծաա֊ուա՝ ո լա /ւո ւ թ ե ան գաաապաբտելով 5 * 6 "Րրեբ յ եմ ամէն կարգի անձեաղոՀութեան , ն՚ոյեիսկ Ս ար՜֊
թիւ1ն՝բ ^ կամ որբանոց ին Հնորո գո ւթէ ւնբֆ պատր մինչեւ որ մէկբ բմրոստասալով կրակ ձգեց էր կո ս կ ուբտիոսէ օրէնակովյԼ •
ուակ առած, կրնայ մեծ շաՀեր ապա՚Հովել իբե^ց* տանբ մէչ X Եր կր ա շար ժ ի մբ Հետեւանքով^՛ լայնափեռեկ
Այս թշո լ առակ ան նե ր ո ւն կարգին * գո ւք կբ Հ ան Եւ սա կայն տարին ե բա՛ վ պատմ ուեցաւ , ու կբ եւ խււրա յատակ ան գո ւն գ մբ բա ց ո ւե ց ա ւ Հռոմէ
գի սլի ք , մ իշտ ա յգ նո յն ազգս՛ յին մ արմ իններուն պատմուէ տակաւին , թէ ապերախտ է Հայ որբբ , մ կ չ ,—- ՚իրիսաոսէ առաչ՝ Գ* գարուն։ ՀԼո՛ ւբ ան՛
մէչ , ստոբագրութի՛ ւն անգամ գնելու ան կարող ան պարտ կե լի բնաւորութիւն մբ ոլԼէ Հայ ո րրբ , ցան անգունգբ լեցնելու բոլոր փ՚ոբձերբ X ՝ւ՝ուբմե–
մարգոց , ,ոբոնք իրենց « ազգանուէր ^ գործու - Հոգիով Հիւանգ է Հայ ով-բբ , գրաւ կբ գնեմ որ , րբ յայտարարեցին թէ ան՝գուԼ՝գբ պիտի լեցուի ու
նէութիւնբ էլարգարացնեն ՛՛ծախու քուէով մբ կամ յաճախ Հիւանգ պիտի յա յան ուի ա՛յն, ամ բո՝ ղՀԷ գոց ո լի ա՛ յն ատեն մ իա յն , երր Հռովմ այեցիեեբբ
($ուգայէ\, մ ատով % բնտանիքով , ոբ այգ մեղառբանքբ կբ կատարէ՝ անգո ւնգին մէչ նետ ե % իւ չ ոբ գե բաղաԱ ցօբէն
՝ք՝ սան տաբի ե գաւ , ՛որ մտած եմ ՉափաՀաս երբ փոխագաբձարաբ բժշկակաս քնե ութիւն պա– թանկագին է իրենց, ա յգ ղոՀողութեամ ր մէայն
Որբերու շարժ՜ումին մէչ, եւ էնծէ ծանօթ են Հանչուի Հայ որբին կողմ է ; յաւիտենական պէտ ի գառ՛֊ ար նաեւ Հ անր ա պե–
որբանոցներէն խ լո ւ ած ու ծախու ա՛ծ աղչէկնեբու Բայց , բսէ՛ ձեզի , Հայկական սովորութիւն տութ իւնբ : Հրապարակ եկաւ Հռոմ է ամէնէն
պաամութ իւններ , որբանոցներու մէչ կա տ ա բ ֊ է, ոզնի ձեւանալ եւ ծածկել, օտարբ չիմանա՛յ ; պանծալի երէտասաբգնեբէն մէն , Աարկոս կուր
ուած վիժ՜ումի տռամներ , եկեղեցիներու գրան եա $՝ո՛ղ իմանայ : տի ոս ^ պատերազմներու մէչ ա՛նպարտելի , ճա֊
տեւ գաղթականներու խոնիսնէն գուբս Հ ան ուած Մեր գիւղին եր իա աս ար յր մշակներբ^ ճարտար ճան չալո ւ խ ա ս աղա լար տ բ գլո լ խբ յ բ ոց ա լեգո ւ ե է–
կարմիր ոսկիներու գրաւներ՝ անշուշտ *** ձՎ°^~ եւ վաբպետորգէ , գիտէին ձեւբ՝ արգիլելու Հա ղա՝կբ աչ ձեռքէն եւ ան խ ո ր տ ա կե լի ասպաբ բ ձախ
բագարձուելու պայմանով : Եւ– այս ամէնուն գի՜ մար որ ովւէն չգոցուի իեքԱ իր վրայ ։Հետեւողու– ձեռքին , աշխէտ ձիու մբ վրայ Հեծած ինչպէս Ա—
մաց Հայ մամուլբ իր ոզնիի ս ովոր ութե ամ բ ,չխօ– թե ամ բ անոնց, ես յ ա ռա չա մ ա ր ա եւ յեղափոխա բէս X Եւ մէկ ոստում ով նետ ուեցաւ անգունգէն
կան գրագէտ՝ կբ ձեռնարկեմ շարժում ի մբ ,որուն ձ էչ , անգունգբ գոցուեցալ ;
( * ) Հակառակ Հ ա յ եւ Արմէն բառերուն ար նպատակն է վերչ գնել ոզնիութեան ; Վախ էու– 6. ՆԱՐԳՈՒՆԻ
մատական նշանակութեան՝ փառքին , մեր մողո~ նիմ թէ օտարներբ կբ տեղեկանան մեր ներքին 0 . Գ . (/•աման ակի մբ Համար՝ 1լբլ1ՏգՀատեմ
վուրգբ չէ կրնար պաբծէլ գերազանցութեամբ նեխութեաց , կեղհիքհեչուն ել ախտերուն , անբա Հ Ա2յե.<|Ա^11ա. կ խորագրով յօ գո Լ ած ա շարքս եւ ուր էշ
բա զգա ամ ա մբ յո յն ժոզովոլրգէն , որուն անունի րո յութեաեց եւ փտութեաԼց : Թո՛ղ տեղեկանան ; գրական ա շիւ ա տ ան ք՛և ե ր ։ Եւ ա յս՝ կե գր ոնացն ե չո Լ
կբ նշա՚> տկէ գող , եւ ս լաւ ժ՜ողովոլյ գներուն , ո՜ Ժողովս՛ւբգ Հայոց, վիրաւոր բայց քա^կո Համար բ՞ է՛՛ր ճիգերս մէկ գոր,ծ ի շուբչ՛, Հյ ուա ով
բանց անունբ կբ նշանակէ գերի՛, Անուննեբբ չեն, ր՛՛ վ ք գժ բա էստ բա յց աղն ուա կա , ո՛ վ ցեղղ Հա յ֊ այստեղ կուտամ այգ գործին ամբողջական պատ–
ոչ ալ այս կամ այն գրագէտին գնաՀատութիւնբ , կա զա Լ ց ք մ է՛ երկնչէր, փրկայար է "Լգբակբ որ մութիւնբ , սկիղրէւ միւչեւ յաղթանակ ։ Ես
որ մեծ կ՛ո ռարձնեն Ժ-ոոովոլրգնեբՀ կամ պղաիկ ։ պիտի զարնուէ ոզնիէն : ԱնՀբաժ՚եշտ է եւ ժ՛ամա պարտութիւն չեմ ճտնչնար ;
Fonds A.R.A.M
նպա֊
ՏԱ8ւ՝ ե հ – Ո ձ ն Ի Ն ՕՀԱՆ ԿԱՐՕ նութէւնէց , Հ աս աբակա կան ր՝ անՀատական
(ՄԱՀՈՒԱՆ ՏԱՍՆԸՀԻՆԳ ԱՄԵԱԿԻ ԱՌԹԻՒ) տակնեյ՛ է ծառայեցնելու միտում ի ց ւ
ՎեբՀեբս , տաղաեղալոր երկու ֆր ա՛ն ս ա ց ի Նրա գաղաւիարբ գէ՚֊ղէս՝ էՕորՀբգաբան ,
չլւագրողնսբու Հետ խօսակցութեան մը ընթաց խալար ից՛ լո յս , ստրկութիւնս Էց՝ ազատութիւն ,
քին , ինծի կուէը թւըւււԼցաւ այս ի ը աղան պատկե՛ & իսկապէս օբ տարօրինա/լ բյ֊Հկ է յիչբղու–. գնում էր խոՐ Հբգապաշաէ Հաւատքով * յաճախ
թիֆՏ* ըսուածը է ՛կա գամ ախ թշնամի Է իք, միաժա անտես աօձհլով էբ ռտքԻբի ա*ւաԼ փռուած խո»
չ Բ՛Ա գա կն ու խոչյձտղքաբ :
(հըաւ»ա$ի իմ այս բքսըեկամխֆըս գիտեն թէ մանակ ալգլաՀ,սսոիլյի բայեկամ ; ԱՀա քսան տա նաաարվէ Էբ ; Գա գա փա րբ (յա մ է անվՀթսա այլաԼ–
ա– բի կ անցեբ , բայց ես նստած եմ այստեղ ռ լ յիշս– եւ Գ"\Բ՝ծ& | միաժ՜ամա
ա՚Սէէ"ձէ՚1՛ Ղ^էտղգահոլթիլենհր չթւֆիմ, եւ նակ , մաբմէն էէս առ՛ ում նր՛ա մաքի եւ մարմնէ
ձւոնք) ՛Աո՛ յձ լա յհախ րո ւթ ե ամ ը , կը նեբեխ թկՆի՝ ղոլթիւես , ինչպէս միչտ, նստած է իմ քովս ու կը մէչ՛* Անկարելիէ մասէն չէբ մտածում, դրա Հա
երբ գաղղիական աքչոըին *Ա։ղէն կախեմ Հյ իրակի նոբսգէ իմ տխուր ու երջանիկ օրերու Հիւսուած մար է լ մէշա մէ ներկուռ չելա էէք նկատում նրա
մեբ ղիլղացինեբոլն սլա ը սսա իկը , այլեւս սլատ– քը». .. ար տա յայաութէւեեերի մ՛ է՛է , մ անաւանգ երր մ է
Ա ական տ ՚իմրախա ԱՀաե Հքարոյինւ են այս տողխրբ ; մ էաք էբ ղարգացեում ունկեգէրնեբի ա՚ռաչ՛,
ք*այց , Է^^Լ մեղքս սլա Հեմ —՚ սքանչացայ՝ Ես է լ եմ յիշում : (քիշում եմ, էնչպէս եբէկ^ ՕՀաւբ շատ սիրող սրտեր ունեցաւ ( բայց նա
երբ լսեցի այս ղուգակշիււլը , Հ ա յ ը ել . • • ողա 25 տարի աււաչւայ ամառնային գաժ՜ան օրբ, երր միայն մէկին տուաւ էբ "էվ՚աբ^ այլ աւաղ, առանց
՛Լին; ՚իիա^ր թէ մեղ եմ անցուցած են նապաստակի Հարազատի գուրգուրալ քով ճամ բու գրէ նրան՝ իբ նպատակէն Հասնելու, է
(Լոթէ) , նո/նէսկ ՛՛Ը լէ (Ալպէբ Լոնար) եւ ուքէչ Թաւրէզից, այն յոյսով եւ Համոզումով, որ նա ԱՀանի քերթուածնեբբ մնում Էէն անչէնչ էբ
բա՜ւերու , թէեւ Բոէոբ ա յ Գ նմ՛ան ութի ւններ ո ւն իբ երկու տասնեակ տարի* եր ի Հբաբոբր կարօտ բ մտքում՛ ։ 19ճ1 թուէ գ ա ո թ ի ժ՜ամանակ էր * գրա
մէչ կբ սլակսի ... աղյլ , եթէ ոչ աաղանգբ, %ուշ~ պիտի առնէ րարձագոյն կրթական տաճարում ; կան գործերբ մնացին երկրռւմ՛, բայց նա չմ՜տա֊
կինէն Հէաբէբ գծին ՎձՐայԼ*)։ ԸնգՀակառակն , Ո՛վ « գաման յիշողութիւն » ( գեռ տասբ տա. Հ ո գլեց ; Լյա նստեց մեր խաղաղ սեւեակում եւ
Հրաշալի՛՜ք մբն է այս, Հա4Լ\ եւ*** ողնին ։ րին չբոլորած, նրա մաՀւան (27 Ա^րէլ* 1933) մէկ առ մէկ վերա րտագրե ց էր ամթոզ չ քե բթւած**
Եքբեք չէի խորՀած մեբ աղգայիե ա կա բ ու գոյժ՜ն եկաւ Փարիզից 1 նեբբ , բստ իր յայտարարութեան, բացարձակա
թի ւ֊սեե բ բ գիքել այն ձեւով , ոբ կբ Լ եբկա յանա յ ՚1՚ մ բա իւ ա ()Հանբ տասբ տարի երագեց , աշ»՝ պէս աս փոփոխ :
այս սլաաղեբին մէչ*. ֆրանսական նուբբ մէ՚աքլ* խատեց եւ յուսաց , բա յց ա յգ ամէւբ ն բան չՀ աս ^ Լոլսոյ ձ ա՛ճար չմտաւ նա , բայց իր պրպտող
միա յն կբեայ խտացնել ժ՜ողովուբգէ մ յէ ն կաբա՜* ցրին լուսո լ աա՜ձարբ եւ նա բր աչքեբբ փակեց օա միաքբ, գեղարուեստէ էր ճաշակբ, խանգավառ
Գբի թերութէւս՚սեբբ այսպէս եբկոլ բառովդ տար Հորիզոնէ տակ , րնքԱբբես մր՛* սԼալ\ոՎ ^Գի էբ աշխոյժբ եւ անարուեստ էր չերմութէւեբ նրա
Հայբ եւ,,, ողնին է տեմ ա յս բոլոբբ* * • Ալ ատոր ՀաԱար է , ոք ա՛՜ առաչ միշտ լա յն րաց տրին գուռբ մեր լա ւա գո յն<
<& ԱՀաւո՚ր Է ինչ ՛ոբ կբ սլա ամ Լ ս , բսաւ ռանց տարակուսանքի կբ պատրաստուիմ քեղի մտաւո բա կահ շլւ Հյսնա կ նե< լւ ի X ՛Ի բան՝ փաստ՝ ^Աա–
ինձ էիր աս ս ա ց ի արուեստակիցս , բայո ա։ւա՝Էին գալու , կա րօաա Ա, Հարսս , Լքսաղ մ աՀ » • • • Հ ատակ գրագէտներ ու բաբե կամ ների ^ է մ ատ են ա–
ձեւ
սնգամ Է ոբ առբթ կ՚ունենամ գի Հ Գիտեմ ա յս րոլ՚՚բբՀ» : ՝րբտոմ ոբ բոլոր երա– շարէ թիւ է$ Հատոբբ ։
այսպէս մօահն, այսպէս Հաս*»
գովուբգիե գիմագիծբ, զոգեեբվէ ա– պայման րթԱսց նպատակիս* չեն Իբրեւ Հ աս ար ա կո ւթե ան անգամ , անսպառ
քօղազերծ ։ Բացառիկ բահ է, ոբ օաաբ մտաւո– եում , գիտեմ , որ յաԱախ անարժ՜աններն են Հետտքրքբութէւն ունէր ,
բական մբ պատեհութիւն ոլնենայ նայելու ձեր Հ բախտի թեւեր ին ՛նստում^ եւ գչ֊ա Համար Էլ լա « ԱՀաե ^ ե Բր կբ տխրէս ;
ժ՜ողովոլրգին ամէնէն մտերիմ կեանքէն 1երսւէբր լերից ու աբժանաւո րսե բ բց շատեր բ , չտա և ելով ^/՚/* րաժ՜ա՚կննբբ պարապ են ^ :
օտարական մբ կբ մօտենայ , Հայբ կբ կծկուի , կեասքի անսրաութիւսբ , 0՝>աեի գալուկ , բայց կեանքբ ՝եբա Համար մ է եռուն, շարժ՜ուն եւ
գչուիյբ կբ ծածկէ ձեռքեբուն մէչ, ոտքեբբ կբ խոր Հր գա պաշտ շյւ թուս քսեր ո ՛Լ Հ եգս ո ւմ են՝ կեան որ աւեչէւ՝ է, բո վան գա կա Աւ ց բան՛ էր ւ ՛իա՝ ամէն–
քաշէ փորին վյէայ, գոաձնգ մբ կբ ձեւանայ\,– ճէշքէ քբ , բա րձրաձա յւ< ասելս սԼ <ձԳբտեմ ա յս բոԼորբ * քի <*ամար էլ՛* ոչ ոք էբաւունք ունէր գէմ գնալու
իե՚չպէո ողնին : Աստուծո յ այս կենգանին , ա ր գա–» - Ե1– ատոր Համար Է, ոբ առա և ց տարակուսանքի բնութեան պաՀաեչներին ։ ք՝այց գա՝ բնգՀաԼբա֊
բեւ, անմբչապէս կբ կծկուի , ինքն իր մէչ կ՝ամ կբ պատրաստ ո ւ Է մ քե ղի գա լո ւ , կաՐ օտալի Հար– պէս։ կար նաեւ կեանքի կո չումբ% (Լմէ՛ խ ոք, բացի
փոփս ւի , փշագունգ մբ ղբ ձեւանա յ՝ երր կբ սբս , չքնաղ , մ աՀ ^ • • • բնգՀանուր Հետաքբքբութիւեէց ^ պիաի ունենար
տեսնէ անծանօթ ստուեր մբ որ կբ մօտենայ իրենէ X նաեւ իր սեփական մտաՀոգութէւնբ կեանքէ
միացէք ոյայ^ ի զի Հա յա շատ արուարձանս եբք ել
Հ այբ , բնականէս՝ շատախօս ՝ եբր իր ազգակիցէն Եո 0 Հ ան ին տեսա յ ո րպէ ս ուսուց չէ , ո րպէս կոչում րէ %
զէն ո լ ո՛ր է , որպէս կո ւս ա ղց ա ւլա և ի ( Որպէս մ աաւս -
Հետ է յ մունչ կբ գա ան այ յանկարծ՝ երր օտար մբ՛ բտկանի եւ ոբպէս մարգու ու միշ֊՚ո ՛սոյն , նուէր– ՕՀան կարօն՝ ՀաւատացԼլ էր եւ Համոզուել յ
կբ մօաեեայ եւ Հարցում մբ կ՚ուղղէ էրեն % Եթէ ՛ւ ր էր մասնաւոր կ ո չո ւմ բ գրա՛կան ասպարէզն էր Տ
էր
խփեց բեբանբ, այլեւս զո՛՛ւր է ամէն Հարցում, ւածբձ ՛նոյն անվախբ, նոյն անշեղ Հաւատալս բբ, Ջէ° ռբ Ն * ԱղբալեաԼ՚բ ժամանակէն՛ ասել
ոչ մէկ տեզեկոլթէւն կրնաս խլել էբմէ X Լեզուն՝ նո յն խանգավառ ե բագողյլ , նո յն րիւք եղ ե կա ր ա– Վ ՕՀաե , ՀրաՀանգ կայծ աէտէ տայֆ
կբ կլլէ , Նոյնէսկ ապուշ կբ ձելանայ , որպէսզէ գիբբ ; Առանց կայծէ չմնաց ԱՀանի ՀբաՀանբ, աձԼ
բա՛ն մբ չբոէ քեղի իբ գիտցածէն , բա՛ն մբ չտայ՝ ՕՀաբ ծնւել էր ծառայելու Նոր Գէ՚֊ոէ հօ ափսոս ( որ նա երկար չա՛պրեց իբ ՀբաՀանբ Լաա՛
քեղէ իր ծանօթութիւներէն; Ով ոբ օտար է թշ՛ տաղներէն , գէլղէ մատաղ աշակերտներէն % պա ւագոյնս փորձելու ; ՀՀոլր տեգ չէր յ ոբ նա գրեց
նամի է , եւ վտանղի մբ վախովն կբ սէբէ տերազմի ճակատի ւիր ա յ , կուսաէլցակաւ՝ շբչանա– <ձ է* ե չ կայ՝՛, Էխ՝լ՝չ կ ա յ մենութեանդ բնկեբ այս
ծածկել Հայկական կեանքբ, պարիսպ քաշել աւր՜ կում , թէ ներշնչող մ ուսաևե բ ի ոտքեր է սու ա՝Լ ։ տ ո լփէ Լ< մէչ է փշրանքներ որոնող էմ խեղճ Հո
գային շաբժ՜ո ւմնեբ ո ւն՝ շո ւբչ^չ : 1Լնմեղ մ ան ո լկի Տ ա ս 1լաց ալ՛՛ ւ է/ հ ա Ա բ էր նա գիս » :
Աղիքի ՀէւծախտշՀ
Ո՜րքան ճիշգ գէտած էր ֆրանսացի լբագրո– նայում կեանքին յ ա յգ պատճառովդ Էլ խորշում էր գ ժ բախտ Ա Հանի ե գերեգ–
գբ, ՝"°՝–իի նման կծկուելու այգ սովորութիւնբ
ա՛յնքան զարգացած է մեր մէչ, որ էլ աշխատինք
Հրապարակաւ չէոօսիլ մեր ներքին խաթարումնե– սելու կամ ծածկելու յամառութեամբ, օտարբ նա՛կին, է փրկել Համ՚բաւգ եւ աբժ՜էքներգ՝ խոցելով
րոմն՝ մասին , ու կբ փորձենք օտարէն ծածկել մեր չիմանա՛յ յ ոլ փոսբ ւ՚եաելով ողնէն ,որ կբ պա Հ ո լբտէ քղաեց–
վատթար բաք քեր՛բ յ քիգ տակ ։
Աբգ յ օգտուելով այս աւաեգութենէն ^ ուրեմն Այգ ապաՀովութեամր էբ , որ, ժ՜ամանակէն , ՚վատմութէմնբ այգ նշգրակբ կբ գնէ գրագէ
վստաՀ թէ Հրապարակաւ պիտի չխօսուի մեր ան՛* Փբոֆ • թումայեանսեբբ , նոյնիսկ սէրերէ Աեբաղ– տէն ձեռքէն՝ մէչ , ոբովՀետե լ գբագէ՛ ան է մէտ յն)
բաբո յութե՛ մեց եւ վաքոութեանց մա՛սին, աաւ ներբլ եւ ուրիշնե՜ր , ուրիշ՛֊ե՚բ յ մասեագիտութիւն
Հ ո վ ։որ ո զն ին պիաի կծ կուի ել պի տ ի ծած կէ մ ե– գարձուցեբ է էս՝ քաւ ի մբ "րր գտնել , եւ իբր թէ որ կբ ներկայացնէ ցեղին իտէալլլ եւ Հոգին X Ի՚՚-ն՚չ
ղալս ր գէմքբ ,—• մեբ Հ ան բա յին կազմ ա կեր պո լ» ղան ո եք ապրեցնելու եւ բարձր ագո յն վարժ արան փոյքժ թէ խողագէմ բա ս բա ս ո ւլ մբ Հիւկօ կ^բն–
թ ի ւնն ե բ էս՝ նե ր ս ՝ տեղի կ՚ունենան ա յնսլիս ի գէպ– առաչնորգելու ծրագրով՜ աղգէ՚ս գրամ առնել ք գունի թէ կեեգաեէ մբ ^Լաս1ոէ ամէն մ արգո լ մէչ*,
քեբ , որոնք կ*բմ բո ստացն են ա մ էնէն անտարբերն բայց ոչի^չ տալ որբերուն ; Այգ արՀեստով ու կենգաեէ մբ բստ բնաւորութեան 200թ11016^^՛ յ
անգամ : Մեր եկեղեցիներէն , մեր որբանոցներէն, նեցանք նաեւ բազմաիՒիւ ոբրաետցւեբ , որոնց ՚էա– փորձէ սրբապղծել ա յգ աշվսատանքյլ էբ գարշելէ
մեբ աղքատախնամ բն կեր ո ւթ ի ւնն ե բէն , մեբ Հան բիչնեբբ էրենքզէրե՝եք բուծանելու Համար նախ– լեղուուէ : իոլոբ ՚ " յ գ պառաւամտութեանց Հա՛կա -
րային Հա ս տատ ո ւթիւնն եր էն նեվհս սպբղածենա յնա– բԼտբեցէն գիւբէն այգ ճամ՛բան X Տակաւէն միտքե ՛՛ա կ գրագէտ բ պէտք է քալէ գէպէ էր կոէումբ :
պիսի թշուառականնեբ , որոնք ձեղի կբ խօսին ե– րու մէչ թարմ է Հ իՅրիմեան ճեմարան »ի մբ (Տո՛չորզ՛"զահ յօգուածեեբով ց՚ոյց պէտէ տամ
կեղեցիին «սլ ա յծառոլթեան ^ կամ ո բրանւո ցին պատմ ութիւնբ , Նա յր ագո յն տխմար մբ նմ ան թէ է՛ևԼ սրբագործութեան՝ ծ՜Րագէ\Ր է ոՐ կր գնեմ
Հ նորոգութեան ^ մ ասին , բայց ա յգ ^ բարեգութ անգո յ վարժ՜արանի մբ Համ ա ր գրամ Հան գան ա– Հրապարակ եւ է ՛ն չ ն ո լիրա կա Լ աշիսատանք է •որ
Հ ո գա՝ծո ւ թե ամբ կբ խորՀ ին մ իայն՝ ա յն առեւ կեց եւ իշխանական կեանք վարեց՝ ՝$՚ողէթի թբշ– կբ կատարեմ այս պա յքաբո վ ,որ ո ւե Համար յօժ՜ար
տուր ին մ ասին , որ , ե կեգեց ի էն սլա յծաա֊ուա՝ ո լա /ւո ւ թ ե ան գաաապաբտելով 5 * 6 "Րրեբ յ եմ ամէն կարգի անձեաղոՀութեան , ն՚ոյեիսկ Ս ար՜֊
թիւ1ն՝բ ^ կամ որբանոց ին Հնորո գո ւթէ ւնբֆ պատր մինչեւ որ մէկբ բմրոստասալով կրակ ձգեց էր կո ս կ ուբտիոսէ օրէնակովյԼ •
ուակ առած, կրնայ մեծ շաՀեր ապա՚Հովել իբե^ց* տանբ մէչ X Եր կր ա շար ժ ի մբ Հետեւանքով^՛ լայնափեռեկ
Այս թշո լ առակ ան նե ր ո ւն կարգին * գո ւք կբ Հ ան Եւ սա կայն տարին ե բա՛ վ պատմ ուեցաւ , ու կբ եւ խււրա յատակ ան գո ւն գ մբ բա ց ո ւե ց ա ւ Հռոմէ
գի սլի ք , մ իշտ ա յգ նո յն ազգս՛ յին մ արմ իններուն պատմուէ տակաւին , թէ ապերախտ է Հայ որբբ , մ կ չ ,—- ՚իրիսաոսէ առաչ՝ Գ* գարուն։ ՀԼո՛ ւբ ան՛
մէչ , ստոբագրութի՛ ւն անգամ գնելու ան կարող ան պարտ կե լի բնաւորութիւն մբ ոլԼէ Հայ ո րրբ , ցան անգունգբ լեցնելու բոլոր փ՚ոբձերբ X ՝ւ՝ուբմե–
մարգոց , ,ոբոնք իրենց « ազգանուէր ^ գործու - Հոգիով Հիւանգ է Հայ ով-բբ , գրաւ կբ գնեմ որ , րբ յայտարարեցին թէ ան՝գուԼ՝գբ պիտի լեցուի ու
նէութիւնբ էլարգարացնեն ՛՛ծախու քուէով մբ կամ յաճախ Հիւանգ պիտի յա յան ուի ա՛յն, ամ բո՝ ղՀԷ գոց ո լի ա՛ յն ատեն մ իա յն , երր Հռովմ այեցիեեբբ
($ուգայէ\, մ ատով % բնտանիքով , ոբ այգ մեղառբանքբ կբ կատարէ՝ անգո ւնգին մէչ նետ ե % իւ չ ոբ գե բաղաԱ ցօբէն
՝ք՝ սան տաբի ե գաւ , ՛որ մտած եմ ՉափաՀաս երբ փոխագաբձարաբ բժշկակաս քնե ութիւն պա– թանկագին է իրենց, ա յգ ղոՀողութեամ ր մէայն
Որբերու շարժ՜ումին մէչ, եւ էնծէ ծանօթ են Հանչուի Հայ որբին կողմ է ; յաւիտենական պէտ ի գառ՛֊ ար նաեւ Հ անր ա պե–
որբանոցներէն խ լո ւ ած ու ծախու ա՛ծ աղչէկնեբու Բայց , բսէ՛ ձեզի , Հայկական սովորութիւն տութ իւնբ : Հրապարակ եկաւ Հռոմ է ամէնէն
պաամութ իւններ , որբանոցներու մէչ կա տ ա բ ֊ է, ոզնի ձեւանալ եւ ծածկել, օտարբ չիմանա՛յ ; պանծալի երէտասաբգնեբէն մէն , Աարկոս կուր
ուած վիժ՜ումի տռամներ , եկեղեցիներու գրան եա $՝ո՛ղ իմանայ : տի ոս ^ պատերազմներու մէչ ա՛նպարտելի , ճա֊
տեւ գաղթականներու խոնիսնէն գուբս Հ ան ուած Մեր գիւղին եր իա աս ար յր մշակներբ^ ճարտար ճան չալո ւ խ ա ս աղա լար տ բ գլո լ խբ յ բ ոց ա լեգո ւ ե է–
կարմիր ոսկիներու գրաւներ՝ անշուշտ *** ձՎ°^~ եւ վաբպետորգէ , գիտէին ձեւբ՝ արգիլելու Հա ղա՝կբ աչ ձեռքէն եւ ան խ ո ր տ ա կե լի ասպաբ բ ձախ
բագարձուելու պայմանով : Եւ– այս ամէնուն գի՜ մար որ ովւէն չգոցուի իեքԱ իր վրայ ։Հետեւողու– ձեռքին , աշխէտ ձիու մբ վրայ Հեծած ինչպէս Ա—
մաց Հայ մամուլբ իր ոզնիի ս ովոր ութե ամ բ ,չխօ– թե ամ բ անոնց, ես յ ա ռա չա մ ա ր ա եւ յեղափոխա բէս X Եւ մէկ ոստում ով նետ ուեցաւ անգունգէն
կան գրագէտ՝ կբ ձեռնարկեմ շարժում ի մբ ,որուն ձ էչ , անգունգբ գոցուեցալ ;
( * ) Հակառակ Հ ա յ եւ Արմէն բառերուն ար նպատակն է վերչ գնել ոզնիութեան ; Վախ էու– 6. ՆԱՐԳՈՒՆԻ
մատական նշանակութեան՝ փառքին , մեր մողո~ նիմ թէ օտարներբ կբ տեղեկանան մեր ներքին 0 . Գ . (/•աման ակի մբ Համար՝ 1լբլ1ՏգՀատեմ
վուրգբ չէ կրնար պաբծէլ գերազանցութեամբ նեխութեաց , կեղհիքհեչուն ել ախտերուն , անբա Հ Ա2յե.<|Ա^11ա. կ խորագրով յօ գո Լ ած ա շարքս եւ ուր էշ
բա զգա ամ ա մբ յո յն ժոզովոլրգէն , որուն անունի րո յութեաեց եւ փտութեաԼց : Թո՛ղ տեղեկանան ; գրական ա շիւ ա տ ան ք՛և ե ր ։ Եւ ա յս՝ կե գր ոնացն ե չո Լ
կբ նշա՚> տկէ գող , եւ ս լաւ ժ՜ողովոլյ գներուն , ո՜ Ժողովս՛ւբգ Հայոց, վիրաւոր բայց քա^կո Համար բ՞ է՛՛ր ճիգերս մէկ գոր,ծ ի շուբչ՛, Հյ ուա ով
բանց անունբ կբ նշանակէ գերի՛, Անուննեբբ չեն, ր՛՛ վ ք գժ բա էստ բա յց աղն ուա կա , ո՛ վ ցեղղ Հա յ֊ այստեղ կուտամ այգ գործին ամբողջական պատ–
ոչ ալ այս կամ այն գրագէտին գնաՀատութիւնբ , կա զա Լ ց ք մ է՛ երկնչէր, փրկայար է "Լգբակբ որ մութիւնբ , սկիղրէւ միւչեւ յաղթանակ ։ Ես
որ մեծ կ՛ո ռարձնեն Ժ-ոոովոլրգնեբՀ կամ պղաիկ ։ պիտի զարնուէ ոզնիէն : ԱնՀբաժ՚եշտ է եւ ժ՛ամա պարտութիւն չեմ ճտնչնար ;
Fonds A.R.A.M