Page 187 - ARM_19-1948_02

հարօ-Լր յքյԳք՚բ որ/քնք այնքան խտացած կերպով ԳիտակաԱ ասոււիս ^հանատայի "Հմ֊բողԼ արեւմտեանդ Հողամասը

կր նեկա յանան, մեր մող՛ արուեստէն մէՀ տ հահկոսսհ– է բորակի ընդարձակ խաւերով • ո՝լբ

բնաւ, բուսակաւ ութիւն չաճիր։ Բորակի այդ Հաշ­

տերուս վրայ երբ արհլը մայր մտնէ, եղ^երոլնէ֊

Ս - կր Հեռանայ մեկ էր կեանքի ՎԻՐՍ-ՀՐՒԺՐՒԹԻՒՆԸ ԵՒ ԲԺՇԿՈՒԹԻՒՆԸ բու աՀագին բանակներ կը տեսնուին , որոնք շըր–
Հասո լնու. ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐՈՒ , դարմա՛նելու
Սեան սեմին իսկ , այնպիսի պաՀոլ մր երբ ար­ ՄԷՋ Գտկայ ան՛տառներէն Հոն կը իւոլմեն ստացան– ի–

ուեստագէտ մը% արտայայտութեան,՛ տեսակէտէն ԿենդաԱիներու կեանքին֊ ս լ սուղ՛նաս իր ո ւթ ի ւ ֊ Համար մոհ՜ակն երոլ խայթոցն՛երէն

ւ՚-ք՚յինքք ճակատագրական ա-կէք-նագարձի մ շ նո չաա մր Հետաքրքրաշարժ կողմեր կը՝ն երկայա­ ւենց վէրքերը։

պոքեւ կր գտ՛նէ ւ Այգպէբ , ԱլէմշաՀ անտարակոյս ծէ Հ Փրքձֆսբ֊Ոք-թիմ֊ը ցոյց կուտայ թէ վիրաբու­ Կե նգա՛՛ւ ինթրր բնազդաբար կը ճ ա՛ւ շնան նաեւ

չտա նոր բաներ ունէր ըսելիք ։ Եւ սակայն Հակա֊ ՛ժութիւնը բնազդական է անոնց մէջ * Հանքային9հւրե/>յ֊ եւ անոնց ա -.: զ$սՀ. ար յատկու–

ււստկ այգ բոլորէն էն լ որ ան թողուց մեղի իբր Հյա՚ձախ տեսնուած են կտցարներ, որոնց մէկ թիւններշ։ Հիւսիսային Ամերիկայի կարգ մ՛ը եր­

երկ այնքանւ նշանակալից է որ թ ո յ լ կուտայ մեզի ոտքը կապարի Հարուածէն կոտրելով, ճարտա֊ կիրներու մէջ գոյութիւն ունին Հանքային ջոլ–

առան։, վարանումի գաս ել ղինքը Հայ արուեստի րութեամր յաջողած՜ են րյււլ.աբար դարմանում մր րհր , ուր տաբոլլս՜։ որոշ եղա՛՛ ակներ ուն՝ մէջ եղջե­

ամէւէն աբմանաւոր մշակներու կարգէն։ ընել ե լ վեբաղետեղել կոտ՛րած ոտքըւ ք\բսորդ մր րուներ ու այհետմ՛ւ եր կուդտն անոնց ջուրը խմե­

իր ստեղձ֊աղորհ ական առածէն; շրջանէն էս^1 որսացած Է կտցար մ ր, որուն ոտքին կոտրած լու եւ անոնց մէջ լուացուելու Համար :

ինչպէս ըսինք֊ ան ցոյց կուտայ արդէն ճաշակի մ ասր ծ ած կուած Էր չորցած ցեիսէ ե լ մ ամ ո լոէ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐՈՒ ԴԻՆՈՎՈՒԹԻՒՆԸ • - Ալ–

եւ ըմբռնումի այ. պիոի Հասունութիւն մը որ, պատեանով մԸ : Տ եսն ո ւած են նաեւ թակարդի մէջ վ֊°ե զ որ ծ ած ե լ ո լ ս ո վո բ ո ւթ ի ւնր միայն֊ մ՚աբդկա–

եթէ երբեք մէկը ստանձնէր անոր արուեստին ինկած վայրի կենդանիներ, որոնք թակարդէն\ յթ՚Լ ցեղին յատուկ չէ : կենդանաբանները կր կար­

զարգացման շաւիղը, կամ անոր Հանգրուանները աղատելու Համար իրենց ակռա Լ եր ով յաջողած են ծեն թէ կենդանիներն ալ ունին այդ լոռի ունա*––

բնորոշելու Հոգը, իր աշխատանքը շատ Հեշտ սլէ– կարել րյռքէուած ոտքր, տեսակ մր ւիիրաբոլժական կռ ւթիւնը :

տէ ըլլար։ Եւ արղէն ի՛ւ քնի՛ն առանց երկար խար­ գործողութիւն կատարելով :

խափում • ե րո լ է ա տեղի կ՝՛ունե՛լ ա յ իբ թէքնիք եւ Խ ո ւղա ր կո ւն ե ր յաճախ Հանդիպած են վ ի րա­ Պիծակ՛ երր Հաճոյքով կ՛ր Ն ծ են Հ ասուն խա -

գեղագիտական բարեշրջման ընթացքը եւ երբ կր լո ր առիւծներուն եւ յ ո վաղն՚ե ր ո Լ , որոնք իր&^Յ զ ո զն եր ո ւն Հ ի ւ թ բ որ ա լքօլ կբ պար ո ւնա՚կէ եւ ա–

.ձեռնարկենք որոնել զայն իր գորօ֊երուն մէչ՝, թաթերուն վարպետ շա րմումնե րո վ յաիղած են ֊ևով ա.1֊ ձնստտուր կ*րլլան զի՛1 ուէութեան վիճակիմբ՛

մենք մեղի կը գտնե ք ար գէն արագօրէն Վէրքին մէջէն դուրս Հանել մխուած նիզակները եւ որ զուարթութիւնէ կը պատճառէ : Արջերր դեր ո ւ՛­
բոլոր֊ լզելով դարմանել
ւււահ Հանգրուա՛ններու առջեւ : իրենց վէրքը։ թեան՝ մէջ մեծ Հաճոյք կր ղգան ալրօլ խմելէն,

Կիւյանի մէջ գոյութիւն ու\նի կապիկներու շուները գարեջուրի սիրաՀաբ են , րնտանի կա–

յ՚բր ստեզօ֊ագո բհ՜ական գլխաւոր յատկանիգ մ ասն աւո ր ց եզ մր , որ շատ խելացի է եւ ա լ տ ա– պիկնե ք ը գինով՛, ալու աստիճան զինի ՜կբ խմեն : –՛

կարելի է ըսել թէ ԱլէմշաՀ կր պատկան.՛էր եր– կարգ, իմացական ութեամր մր օմտուած ՚ Անտառ­ Հաստատուած է թէ կեդանա բան ակա՛ն պար­

ւլաՀ անն ե ր ո լ այն դասակարգէն որոնք բնութեան ներ ուն. ա յս անխոնջ ու աննկուն Հտպիտները փոր­ տէզներու մէջ ցուցադրուած փիղերուն՛ մ եծ ագո յն

կողմէ օ֊ք՜տուաօ֊ են բացառիկ ձայնական՝ կամ սե– ձառու վիր արուժնե րու Համ բաւը կր վա յելեն տքքրբ մասր գինեմոլութեան ախտէն վարակս լած ՚ է •

ղեղիակա՛ պդայնոլթիլնով մը, (տ6ՈՏւհւ1ւէ6 V0^Տւ1ք5) : իրենցմէ մէկր արկածի մբ Հետեւանքով վիրա– բագոսը խնկարկելու անզուսպ փափաքը երբեմն

ՈրովՀետեւ կա\1 նաեւ ուրիշներ որոնք իրենրց ըզ~ ւոր ո լի , բար եկա մ կ ապ ի կներ ր կրՀ ա ւա քո լին վ ի ֊ այնպիսի ծայբայեզութիլննեբու կր մղէ որ, պաՀ–

դայնակտն աշխաք.Հին մէջ ձայնը կը լսեն գոր­ բաւոլեալին շուրթը, կր կարեկցին անոր վրայ , նորգնեբբ յաճախ մեծ դմո-ւարութիւն՛ կը կրեն

ծիական գոյնով մր։ Եւ գ էոլռ ա,1'է ԲԼԼայ նաեւ կբ շոյեն ու կը գգուեն զայն : ղանոնք ետ կեցն ե լո լ ի բեն ց ո ւհէ՚ա՚կո ւթենէն : Փ ի ֊

•ք քիաւլո ր պատճառներ Էէ՛ մին որով իր գոբՆերուե ղե բ ր ե րբեմն ա յ՝1 պիսի Հ իւանգոլթիւննե ր կր կեղ­

մէջ, իմ կարն իքովս, ամէնէն մնայունները պիտի Ոմանք Վէրքին խո բու թ իւձԼ ր շափելու Համար ծեն որոնց դեղր գի տեն թէ օղին է եւ իբենց մ ա–

րլլսւ՚հ իր սիրուն երգերը։ իրենց մ ատնեբը վէրքին մ էջ կը խօթեն , ուր իշներ մերուն մեծագոյն մասր գթԱովութեամբ կ^անց–

Այո, ինչ վւոյթ թէ անոնք երկարաշունչ գոր– ծառե ր ու տերեւներ Հաւաքելով վի րալո ր մասին՛ ցրնեն :

օեր չըլլա–։ Ասոնցմէ իւրաքանչիւրին մէ$ կը մ էջ կր ղձէ-են՛ արեան Հ ոսումր գադրեցնե լու Հա­ Ուզաբ , որուն սակաւակերութիւն ը առածի
մար : Վ^երջապէս ո ւր ի շն ե ր ալ օդտակա ր բո լսեր
ղգան ք տեւական \–֊ե րկա յութ իւե ր՝ էնքատէպ ներ­
Հ աւաքելով վէրքին վր այ կը զետեղեն փութա– կարւլ անցա՛ծ է , պզտիկ գաւաթ մր Ք°Ք^Է,1լէ

շնչումներով Հարուստ արուեստագէտի մը Հո֊ ցնելու Համար անոր բումումր : Համար խռ/քր կր թռցն՛է; կապիկները շոգմեր

զիին, ոբ գիտէ ազնիւ ել անկեզհ մ իշ\ւ ց\՝–ե ր ով ե֊ Նախնական մաբդիկ շատ բան սոբված են\ կեն­ կո չու ած բո քսբ կ՚ուտեն , Հաճե լի զդա յ ո ւթ ի ւնն եր

ոամշտոլթեան դիւթիչ թիլերով արտայայտել դան իներէն, մամնաւորապէս ին է կր– վերաբերի վայելելու Համար։ ^ագաբնւերբ Հաճոյքով կբ կբ–

քերթ ա ահ ի մը իր ես. ւս ո իք ահ յսյվերր : Մ՚եղեդիա– բմշկութեան՝ եւ լուծողական դեղերու գործածու­ ծեն ազա՚տքեզ Լմագտանոս^ , վայրի ծաթրին ,

կան սլաչււլ գիհ մը իր ՛Լոյնքան պարզ դաշնաւո­ թեան : Գիտենք թէ ինչպէս կ տտուն եւ. շունբ եւայլն :

րումով ( որպիսին են իբ գորհերը) բաւական են պարտէզներու մ էջ կ՚ուտեն այնպիսի խոտեր , ո– կարգ մր բոյսեր իբեւց գրգռիչ յատկու­
եւ այլա­
աբգէ՛. կարկառուն կերպով ցոյց տալու Համար բոնք ղո վա ց ո ւց ի չ եւ լուծողական յատկութիւն

արուեստագէտի մը տաղանդը ։Դո լցէն ո յնիսկ աւե– անին : թեամբ մարսողութիւն ր կր դիւրացնեն

քի Քան արիշ լայն միչՀոցնԼբ որոնց եաեւ այնքան զան ութիւն կո ւտան ս՛նունդն ե բու :

՚1 ("1՚1՚՛ Հ պարտկել շատ մր մ ի իսկութ իւնն եր : Գ ան ա ա այ ի մէջ աղի րնդարձակ աւազաններ

՛իա լ՛զէ՛՛ արդէն պէտք չէր զգար այդպիսի ար– կան , ուր ամառու ան եղա՝֊ ակին բաղմաթիւ եղջե­ Հ. ՏԷՐՈՍԿԻ

ա եսաւս կան միջոցներու օգտագործման , որովՀե­ րուներ ու ա յծեամնե ր կուգան Հ ան զ ս տ ան ա լո ւ եւ

տեւ այն երգաՀանւերէն չէր որոԱք կը չարչարեն Հանդարտօրէն որոճալու իրենց կերուածները, օգ՜

իրենց Հոգին ու միտքը ամէն գնով ինք տտիպ տուելով աղի ներկա յո ւթենէն :

դորհ մր տալու Համար : Ան կը գրէր ամենայն ՌՈՒՄԱՆԻՈՑ Մ ի լէ լ թագաւորը եւ իր ընտա­

պարզութեամբ , այնպէս է՚չպէս կը զգար, որով­ նի քէն չորս անդամնե բ ո ո ւման ական՝ Հ պա տա կու -

Հետեւ իւր մէջ կ՝ապրէր արդէն ճչմարէտ ել իրեն թեն է զրկուեցա՛ւ, կառավարութեան կողմէ , Հռու–

ղատուկ լուսաւոր կայհ՜ մը, եւ կը բաւէր որ ոլղէր շնչումներու Հարուստ ցանցի մր մ էջէն֊ մարմին մ էն մ ո զո վո ւր գ ի եւ մողովրդական֊ Հանրապետու­

՛լայն գրսեւորել, այդպէս Գուրղէն կը գրէր ինք– կր ստանայ : թեան շաՀ ել ո ւն Հակ առակֆ գո ր ծած ՐԷԼաԼ** ո ^*

՛հա բոլ խ մ՛իջոցներով եւ այգ գո ըհ ը կ՝ըլլա ը իրմէ Երգշ ԱլէմշաՀ ի արուեստին Հոգին իսկ է եւ Համար : Այս առթիւ , գրաւուած են §.աեւ իրենց

հն.ահ բւ.ւն մը : եթէ ապրէր , ամէն, կասկածէ վեր է ոբ ան պիտի գոյ քերն ու կալուտծներբ (29 դղեակէ , 114 պա–

իր սահզօ-ագորհոլթիլններուն խորութիւնը մը– մնար նաեւ մեր ամէնէն մեհ երգի Հեղինակներէն լատ, 15000 Հեքթար մշակելի Հող, 136.000 Հեք–

տահուահ խորութիւն մը չէ այլ բնական Հեշտու­ մին՜։ Դ. ՚ԲԷՐԷԱԹԷՃԵԱՆ թար անտառ , 3 միլիոն արմեթուղթ , գոՀաբե–

թիւնով արտայայտուող ղղայնութէմ). մը ո,ր ներ֊ (Ս1ճԱ1ցեալւը յ ա ջ ռ բ դ ո վ ) զէններ , նկարներ , եւ$ն .) :

« 8Ա11ԱՋ »Ի ԹԵՐԹՕՆԸ (9) որուն ձեռքով ուշ կամ կանուխ ինքն ալ պիտի ՚յգեցնել . Գադիկ քւ ՚չեց ւ նձր , մտրակեց ձի1* ,

մ աՀ անա ր Հայոց միւս իշխաններուն Ալէս * րա յց ան տեղէն– չշաբմեցաւ :

Անոնք գոնէ պատուով կը մեռ11. էին– , կը նա– Այդ Ժամանակ ետ նայեցաւ Գադիկ , աչքով

Հ ատ ա կուէ ին սուրը ձեռքեբնին , առանց իրենց վնասեց իր ընկերակիցները, սակա՛յ՛ն, ոչ ոք տեսաւ

ս ա ւ.՚ւ՚Կււ(* տոՀմին ու աւ ուտն արատ բերելու * իսկ ինքր յ անոնցմէ ։ ՝Բթին տակէն, բաներ մրմրմռալով իջաւ
ի^նչ կ՚ընէր ինքը* • • պարզապէս դաւաճանութեան
ձիէն, քաշեց զայն՝ մէկ կողմ եւ սկսաւ շ ո յ ե լ ա։ որ

(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) եւ ստոր մ ա ան ո ւթ ե ան կ֊ իքբ կր գնէր իր ճա՚կ– ճակատ ը - յոգնած ե բ ի վարը ո *֊շք չէ ը գաբ ձներ

տին՛. պէտք էր ուրիշ միջոցնեբ ձեռք առնել , ու– այս շոյանյձ եբուն եւ ագաՀօբէն կր քազէր թարմ

րի շ ճամբայ րնարել իր նպատակին Հասնելու Հ ա– խսար Հ

Ե– մ աբ ; *Լերջապէս յո յսը կտրած է/ուսուֆէն , վախ­ Իյեզճ ձիս , կանչեց Գադիկ կարեկցու–

Հինգ ձիաւոբներ , իրենց երեսները գէպի Վաս– նալով ան ո ր կողմ է իր կեանքին դէմ ե Ր ՝ա ո1 ռ էէք թեամբ * գուձւ անօթի ես եւ իրաւունք ունիս ա յս

որոգայթներէն, իր եղբօր՝ Գուրգէ֊նի Հետ միա­ թարմ խոտ ը վա յելելու , մին չեւ որ քեղի Համ աբ
ոլ ՚– լսական դար ձ ո ւց ա ծ , սրարշաւ առաջ կբնթա– սին ար ագո ւթե ամբ վ/ախուստ
կուտաբ գէւգէ . մ օտակտ յ գիւղէ՛ն– դա րի բերեն : էյ ս ալ ան\օթի եմ ,

նսւ կին % "/֊ է տի ն քի մէջ կորս ո ւած ձիե– ՀԼ ա ս սլ ուր ակ ան : Ա^Լ՚տեղ պէաք է բո յն դնել , կե դ– վնաս չունի , պէտք է Համրե՛լ ել 1 ամէն նեղութիւն՛
էին անոնց աոան ի լ յ
եւ բ). ա ւ \բոնանալ եւ դաւադր ութիմսներ լարել Հայ իշխանս
ո բ • է ալտն ի Էբ որ Հեռու տեղէ կուգային
մ տրակի ներու գէմ յ Հայոց թագաւորի դէմ, եւ իր սեփա­ Գագիկ քանի մր վայ բ կե ան ալ սպասեց իր
ւլ ւս.լ աբ չէ֊ ին տուած ձիերուն , որոնք
ոտքեր էին կան ումով Հարթել ճանապարՀլա % եղբօր ու ծառա՛ներուն , բայց անոնք չէին երե–
Հ ւս ր ուա ծ ՛Լ ե բուն՛ տակ Հազիւ կրնա յին
ք՝այց քա. ի գեռ չէր մտած իր երկրի սաՀ– լար* րստ երեւոյթին շա՛տ էին ետ մԼացած։
* ււ է. ժելՀ Զիաւորնեբը կը նկատէ ին ասիկա, րայց
կը ՔձԷ1՚" մ աւ ներր գ ան երկիւղ ունէր ի ուսուֆէն ։
էք ււ ր ձե ա յ անՀամբերութեամբ առաջ է , ի^ն չ եղան անպիտանն՛եր ը եւ ին չո0 ւ

*ձչ՛ երբ ։ Գագիկի գլխին մէջ այդ պաՀ ուն կար սարսա­ ա յս չավ– ետ մնացի՝– * իռնչ պատաՀ եցալ արդեօք է

Գ ի աւո բն եր էն երկո * ֊ ք բ կ ՝եր թա յին կո ղք կ ո դքի , փելի փոթորիկ մը, որ տակն ու վրայ կ՚ընէր ս/Լոբ Գուրդէնն ալ չկայ։ Աակայն՝ մութը ՀետզՀետէ

ւիտւկ միւս երեքբ փոքր աարածութեամբ Հեռուէն՝ մ տած ո ւմնե րը : Ա* իաքր ամ բոզջովին գրաւուած կը պատէ ամէն կողմ • պէտք է շուտով գիլղ Հաս~

կր ՀեաեւկիԼ անոնց՝ թ թ ո ւած ու տխուր դէմքով։ էր այգ մ տ ահ ո ւմնե բ ո վ *ո չ անօթութիւն կը զգաբ, սիլ* Հանգստանալ եւ Հսձնգստացնել մեր ձիերը ՝,

քԼնոնք ծառաներն էին առջեւէն֊ գտցող երկու Հա ք ոչ յոգնածութիւն* լէ-Լաւ չէր մտածեր իր եղբօր ՝/*իչ ետք Հասան միւս ձի ՛ւո բն՛երը :

) ւ խարտ բն ե ր ո ւն . երկար ճամ բո բդո լթեն էն\ յոգ -, եւ ծառան ե բուն վ րա յ , ո րոնք բաւական տարա­ Մ ենք մեռանք , իշխան , ըսաւ Գուբ գէն :

ն սծ՝ բառ մը անգամ չէին վախանակեր ։Լուռ էին ծութեամբ ետ էին մնացած իր^է 1 1էսհ. Է^՝Ք^ Մեր ձիերուն մէջ ալ ոյմ չմնաց* քանի մը Քայք

նո լնպէս իշիյս/ննեբր , երկու եղբա յրներ՝ Գաղի կ մ իա ի ակ առաջ Էբ դացած % առնելէ ՛ետք կ՛՚իյնան եւ ալ վեր չե՛ւ կենար :

եւ Գուրղէն Արծրունինեբը , որոնք էուսուֆէն Իրիկուն Էր արդէն* մութր ՀետզՀետէ կր - Հա , բաւական տար ածութիւն ՛լք.
արդէն կբ մօտե֊ անք
խոլսավէելով կը փախչէին իրենց աշխաբՀը Վաս~ պատէր ամէն կողմ , երբ Գադիկ մտաւ նեղ ձոր մ եր եր կր ի սաՀմ անն ե -

պ սւբական : մբ, ուրկէ կը Հոսէր լեռնային վճիտ առուակը։ բուն** *$իէ մը անգին Հայոց գիւզ % ա յ * այնտեղ

Ջ կրէ–ա1"վ աանիլ դաւաճանութեան ամ օթը եւ Տ ե ս 1 ելով ջու֊րը , ձին կանգ առաւ • խեղճ կենդա­ կը մնանք գիշեր ը , ճաշ մը կ^րն֊եւ ք եւ վաղն առ­

ք/ւ* ԼԱ ուֆ Էն օգնութիւն ստանալու յո յս՝բ կտրած , նին հաբալ էր եւ սձնօթի • ուզեց գոնէ իբ ծարաւի տու կրկին ճամբայ կելլենք ;

Ղագիկ ուզեց իր աևձբ ազատել այդ բունաւոբէն , ԲԱԴՐԱՏ Ա6ՎԱԶԵԱՆՑ

Fonds A.R.A.M