Page 183 - ARM_19-1948_02
P. 183
՛՛Ա Մ ա տ տ ի կ ե ա ն ի Մեր սիրելի Հիէ֊րք ամերիկացի զօբավար$երի ՈՐԲՈՒՀԻԻՆ ՊԱԾՏՊԱՆՈՒԹԵԱՆ ՀԱՄԱՐ
Հ*ետ ծ ան օթաց րեց իր շո լ բԼբ գանուող Հայ րենա–
այց հ \ ա թիլեր ^.Ւտ^եբբ ու ապա խօսեց Հ ետ ե լեալ ճառբ :
-— Յարգելի ազգակիցներս , 1 4 ամիսնեբ են Աաացխւ& իմ Հետեւեալ գռւմաբնիբբ *—
է տ ո ւ տկաէի ի կայաԱիՕ ա՝*էՈ^Լ օրուանից , երբ ես ձեզ մօտ Էի , սա Լիւնէն % ազար ԱՀարոնեանի միիցո/ի՝ 9150
կայն ձեզանից Հեռանալով ես ձեզ երբեք չեմ մո ֆրանք։ Մարսէյլէն՝ ՏէօքմէճեաՆի ձեռքով 1500
ռացել, չեմ մոռացել, քանզի մի ՛մամանակ Էլ ես ֆրանք ԼՏո լպաչեաւ.՝ երկրորդ ան֊ է՛րա մ ըլլալով 500,
ԹԷ Շաուակարւոի ել թէ ամբոզչ՝ Գերմանիա եմ ձեզ նման աանԼոլել ու չար չար ո ւե լ , գմոլա՞ թ, Գըլճեան 500 , Վ– Տէր - Հարդաէեան 500) :
Հան՛֊
յի զաքեագան կողմերը գտնուող Հայերը մէզ– տա– ՝բութիւննքտբ ապրել ՛սւ֊ ղաման Հայեացքների ու. Մթբսէյլէն՝ 200 ֆրս*նք; ՄաբոէյչէՏ՝ 100 ֆր • :
•՚՜քիէ ի վեր սրտատրոփ սպասում էին մեր սիրելի դէաել : Ջեմ մոռացել գ քաի որ ձեր գաբգն ՚Բաշանէն՝ 200 ֆքաձք։ ՓաբիզէՆ՝ Տիգրան Վար±
հայրենակցի դալուոաին : Մայիս եին իր աիվնոչ\, ցալր իմն են * . . գանեան 500 ֆրանք։ իսի րէ Մո,լի ոյէն՝ Ն– Գա–
Զօր . Շէքէրճեա՝ ի եւ երկու ամերիկացի ղօրա֊ Զ կ ա յ ՛Հի երկիր որ գնացած չլթւեմ՛, չկայ մի րաճհան 1000 ֆրանք։ Անթոնիէն՝ Պետրոսեան 100
• աբ՛։ հր ի Հկո միասին զիւ քշ ընդունեցինք մեր գուռ, ր.բ բաղխած չլինեմ եւ, չէ մնացել մի ք ա ք յ ֆրանք : *Բոլրպվրլայ էն՝ Եբոէ֊անգ Աղամեա% 400
՛րա յանի մ ԷԼ : ՝ռբ ԼՐ2.ա& չլինեմ֊ որպէսզի աաաՀովուին ձեր ի–, ֆրանք։ Պրոնքսէն §էբ է՜ք. Տիկթ֊, Մաղմանհան
Հաւաքուած էք խուռն բազմութիւն. : ճամ֊ բաւական եւ քաղաքական ա՚Լգորրբ, ո րպէ ո զի ա– 1500 ֆրանք • Գումար 14.650 ֆրանք։ \,ախոքգ
Բարի րնգՀա՝ ուր աեսքբ տօնական էր եւ բերկրա– զատ լի՚նէք զանազան բռնագատ ո ւմնե ր ից : զումարբ 58.000 ֆրանք • ԸնգՀ - գումար 72.650
ԺՀ –՚\ ՝ ՝ Ոչ մի գմուարութեան առաԼ չեմ խոնարՀուեյ ֆրանք •
այն պատճառով , որ սիրում եմ ազգս , ոբն^ ինձ Պէլվիլի բաբե կամն ե\ո էս մին պատրաստակա
Հրապարակի մէկ մասում «բարի դա լու. աո պար գեւել է երկու անգին գո Հ ա րնե բճ Հայր եւ մութիւն֊ յայտնեց իմ տրամագրութեէսնս աակ
մակագրուիքիւնբ գրուահ՜ էր ՜ եւ ՛ելեկտրականէ մայր X գնել այնքան գո ւմար , որքան անՀ րամեշտ կր զտ
լամպերով յաբմաբցուած Մասիսի նկարբ, որՒ Ջ՛* այած ա յն բանին , որ ես ապրում եմ մի եմ ^ որեւէ մամանակ, իմ Հորբանուէր եւ ադգՕ–
վրայ Ն ահ ահում էին։ Հայկական ու ամեբ իկեան առաԼագէմ ու բարեկեցիկ երկրռւմ , բայց ամ՛բող– դուտ զո ր ծ ո ւնէ ո ւթ եան՚ս Համ աբ$> *
գրօչներյչւ Լովին յափշտակուած եմ իմ աւերուած ու թբԼ՝ Փարիզէն բացակաովւթեանս եւ ԱՀարոնեանի
Թանկագին Հ ի՛՛րեր բ եւ Հաւաքուած բազմ ու֊ ուած Հ ա յէր ենիքով , որ ի կե՝ արաբ բուբմ ունքի մ աՀուա՝. ա ր ձ ազաՀհ գներ ուն պատճառվի ուշացան
թիւնբ դիմեցին գէպի բացօթեայ ամբիոնբ, որի փ ո քր իկ զեվւիւ ռն ա նղ ամ ան կարող եղայ զգալ ո բ յօգուածնեբր, զորս խո ստացեր էի % Հյու֊տով կ>ե–
վբայ գրուած էր, բարի գալուստ , յաՐգեէի Հի՛–֊– եւ է օտար երկնակամարի տակ ; ա յ գ յ ° գ ո ւածնե
կ֊-չս ա՛ր ձ աղ. ան գ գա ալ աբգէն
րեբ% : Բայ ձրախօսի միԼնո րգութեամբ ճամբարի ՎեբԼապէս , "ԷԲ^ԼՒ բար՛եկամներ , Հեր խն*ղ~* ար տաս աՀ մա -
Հայկական ՛ն՛ուագա խումբր Հնչեցեց ամեբիկեան րին վերաբերեալ կարող եմ ասել,՜որ բաբեբախ - նի մԷԼ;. Ընկերներս կազմած են յանձնախումբեր ,
քայլերգվլ ել զՄեբ Հայրենիքյչբ * տարար բարի խապրիկներով եմ եկել ձեզ մօտ, ո– ն իւ թական անՀ րամեշտ օմանգակութիւնբ Հաս
\թե րկա յ ղսք1ուոզ զօ ր ա վա՚էրն ե րյլ եւ Հ իւր երր րմւ ց մասին* պիտի խօսեմ մ ի քանի օրից յետոյ ցնելու Համար ինծի ի պաշտ՛պանութիւն Հա՛յ որ–
նուագի պաՀին\ ղին ո ւո բ ա՛կան բարելի Է թե կանգ (Լե բմ ծավւաՀաբութ իւննե ր՝) : բու.Հ իին : Ե\ո բ գրեցի թէ ազգային գատ մ րն է
նած Հ Պատիւ ունեմ յա յանհլու , որ ձեզ տնօրինող ա յս ^ իմ րնկերն՚ե ր ս գիտեն անւշո լշտ թէ ԳՐՈ"Բ
վարչութենէն
Ա ւնուՀետել գպ ր ո ցա կան ների ե րզեցխկ խումբբ թիւնք մեր ուղղակի ճ ան ւս չուած անձնաւորու մամուՐւ մԷԼ պնակ պարացնող մ ր չէ , այլ գրագէտ
փեր) ..
երգեց Հա գուցեա լ Գերվի շ ի Հնարով եկա րր՝ֆ Հ սիրելի զօրավար Հթէքէբճեանն՛ է (հա– մը, որ դիտէ թէ ի՛նչ կ՝ընէ ել ի՛նչ կ՚ըսէ։ Այն ոբ
ՓՈՔՐԻԿ գատաբից յետոյ Ազգային խորՀբգի նա– ամէձ էն Հասարակ աշխատանքին Համար կ որոնէ
խագաՀի՝ իր Համառօտ ճառով Պ * Մարտիկեանին Թսյլ տուէք Հաւաստիացնել ձեզ, որ պիտի ամ էն է) I յետ ին մ ան բա մասն ու թ իւնԽերբ% երբ կ ՝*ո -,
որ
յայտնեց Գերմանիա (ում զանուող Հայերի երախ– չ / ո ւս աՀ ա տ ի մ այնքան մամանակ մթչեւ րսշէ ամէն բան զոՀել արդար եւ ազգանուէր զո ր–
Այսօր
տագիտոլթիւնն ,ու յարզանքբ։ ղուբս ղաք այս ճամբարային* կեանքից : ծի մբ Համար, գիտէ թէ որբի մբ պաշապանւու;–
այսքանր միայն, չնո՚րՀակալ եմ՝% : թիւնր ո՛ւր կր սկսի եւ ո1 ւո կբ վերԼանայ , ան–
Պ * ,ճ * Աարտիկեանի սրտաբուխ եւ յոԼգէք Հատակածն խնգիր մբն է թէ Հանրային ։
այնքան որքան ուրիշներ ունին այսօր։ Վկայ՝ իր խօ ոքերէն աղգուած ու$կնղիրներ բ չէին ուղում Տ ո ո ի էն զս ր պատրաստեր եմ խնամքով , ե ր՝~
« ԲահւորոլՀին », որ էէ գերազանցուա՛ծ գե ռ Հ ամբիոնից Հեռանալ : Հնչեց <ձԶէյթուն՝ցիներ՝»բ: կար պրպտումն եբո,վ ՛եւ ամ են այն՝ մ՛անր ամ ասն ու—
Բայց գիտէր նո յ՝ քան լաւ եւ խո ի՛ յ որ կայթէ նա Յարգելի Հիւրեբր շարմուեցին ղէպի այն. շէնքբ, թեամբ, կո Հաստատէ յետագային թէ կտարգա–֊
եւ ուրիշ պայմաններ , զանակներ եւ ազգակներ , ուք պատրաստուած էր թէ յաս եզան Հ. կարճ մա– րացէ՛ ԷՐ անունք զոր կուտամ այս գատ թե % ԷԼյմմ
պաՀելոլ Համար Հայ Հոգին իր ինքնա՛տիպ անձ– մաՀ ակամ իԼոցից յետոյ Հ րամ ե շա ի արտայայտուէ– զիս Հետաքրքբոզր այն բնղՀանռւր Համակրանքն
Ղ ա կ ան ո ւթեանբ մ ԷԼ եւ իրբ մէկ մաս բ տ ի եզերա թեամբ շարմուեցին բազմաթիւ ձե ռքեբ : է միայն, որ րսել կուաալ ինձ. Անուշիկ մողո֊
կան Համհ ր գութ եան Հ Մեր Հայրենակիցն՛երու բերկրանքն ու խան– վուրգ Հայոց ,քաղց^ր է ինձ պայքար իլ քեղի Հա
գավաոսւ֊թիւնն աննկարա՛գրելի էր , յարգելի Հա– մար, պատւոյգ Համար , մեծութեանգ Համար ,
Երբ Տարոնցի այնքան Հեշտօբէն կբ փակէ իբ քբ ն\րանց ներշնչել էր յոյս եւ կեանք , փառք Հայ պատմ ութեա՛՝ գ Համ ար ։ ինծի ցո յց տ րո ւած *իրս~~
« ակնարկ $>բ Գտնիէլ 1Լ ար ամ անի մասին նուիրե ազգի Մ աբտիկե ան.նւեբին Հ տաՀութիւնբ իմ մեծ ագո յ՛ն. վարձատրութիւնս է,
լով անոր իր լաւագոյն գւաՀատանքր , ան գ ե ռ էի Մ. ԳՈԻՐԳհՆ Խթ կբ՝ գինու/ցնւէ զիս ՛ի Ւ1^ Հեռաւոր րնկեբներս ;
թ ուիր րմ բռնած բլլալ այ. որ Հոգին եւ գոբծբ : Ե– ՆԱՐԳՈՒՆԻ
\քաՀ ատակ բանաստեղծ բ եճո բեք չփնտռեց
Հ ա յ կա՛կան պան ծ ալի այս Պ ՛ոռնա ս ր եւ իք մ ա ս ս ա— ՊՈՒՏ ՄԸ ԾԻԾԱՂ.
յակ սւ՛– ա ց ո ւ մր , ա յլ ներբողեց աշխատանքն ու
ԱԹգլիացի մր երբ իր պանգոկին սենեակր
ստեզծագործումր մեծ , աւելի մեծ գործեբու :
Ռուսի մթ եւ Գերմանացիի մը մԷԼ եղած խօ ^ 1 ա յ ^ ք ^ ՚ լ է 1 մեռած մլուկ մ բ ցո յց կուտայ զինքր
Հիւե բ ո լ փազանգբ , որուն մ ԷԼ ան թերեւս կք
սակցութեան, մբ առթիւ. առաԼնորգոզ պան ղո կա տ ի բ ո Լ ։
վարձէ գնել բանաստեղծք , կատարեց իր գոբծբ
Ո>ՈԼՂ1ը ինչո՞ւ մ ի Լա պարե I աւոր ման եւ - Մե ո ա ծ է՛ մի մտաՀոգուիք կ*բսէ տա$Հ
քիո վին՛ ստեղծելով շղթային յա Լ ո ր գա կան օղակ–
ուտելիքի մասին՛ կր խօսիք։ ՝Բ ի չ մ րն ալ մեզի պէս տէրբ ։
նե րբ :
երամշտութեան , արուեստի եւ երգի մասին խօ 3աԼորղ առաւօտուն , մեծ Հոդածութեամբ
Պիտի կրնալն արմեցնել, Հայրենի Հողթն վրայ, սեցէք : կ ^ուզէ տե ղեկաւ ալ թէ յաճա խ ո է գր Հ անգի սա քր՛–
ՆՈԲ 11ԼԼաԼոլ ա յ ՛ ՛ պատեՀութիւնր , տալով նախ Գերմանացին կարծեմ մարգ միշտ իր չոլ– նտցա^՚ծ էր քա՝–1 ի որ ս ռ յ ց տուած մլուկրմեւածէր X
իրենց Հանգանակբ : նեցածինւ՝ մ՛ասին է որ՝ կը խօսի : Ա յո կբ պա տ ա ս խ ան է Ան գլի ա ցին , "՛յգ
ր քան ս պա ս են ք : խեղճբ մեռած էր՛, Րայ° ի՝^1 է սա՛րսափելի բագմ ո ւ^
Ամերիկա ԺԻՐԱ8Ր ԱԲԻԿԵԱՆ թիլն մ ր Հետե ւե ցաւ իբ մ եռե լա՚կառքին
է8ԱՌԱԶ»Ի ԹԵՐԹՕՆԱ (8) Բանի մբ վայրկեան ետք գայլերուն. Հետքը սր ում գին զա ր կեր ով կոտրեց դ.ուռբ . յ՛"^ կաբծ
չմնաց .
աՀագին. աղմուկ մ ր բարձրացաւ* մեր ՔաԼերր^
Ապա խումբր անցաւ առաԼ* Հեռուն. Լլ երեւար ս ո ւր ե բբ մ ե ր կա ց ո լ ց ա ծ , յարձակեցան արաբ զին^–
Կապոյտ բերգի մօտակայ գիւղերէն մէկբ։ Բոլոր ոլորն՛երուն վրայ* կռիւ չէր ոբ տեղի կ՚ունենաք,
վեբԼսր–
զիւզերբ գրաւուած.էին Եուսուֆի զթւ՚ո ւո րն ե.է էն ։ ա յլ կոտորած : Բ տ ռո ր գ մամ ետք աբգէն
զոՀուն՚ակ
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Երբ մօտեցան գիւղին , Գաւիթ Հրամա՛յեց իբ թե– ցած էր ամէն ի– Լ՛ Այն ատեն՝ Գաւիթ,
կեբն-եբուն պաՀուրտիլ թուփեբոլն տակ , իսկ ին– մպիտով մր , բսալ իբ րն կերն ե ր ո ւՅւ *
քր միայնակ մտաւ գիւղբ լրտեսելու ։ Փա՛ռք Աստուծոյ , Հետքն անգամ չմնաց այս
Զգոլշութեամբ առաԼ անցաւ եւ ի վեբԼո յ շուձեեբուն : Այստեղ բաւական պաշար կայ , պէտք
է շուտով բերգբ տեղավախել ։
Այս ՚^իԼ՚՚^թ1՝՝ մօտ տա՚սնբՀինգ Հոգի, գուբս կանգ առաւ գրան մբ առԼեւ– ներսէն կբ լսուէին
գալով բերգի գռեեբէն\ ^ էլգուշութեամբ սկսան ա– երգի ^ եւ ուրախութեան ձայներ ։ կատուի գի լրա Ամ էն մ է կր բեռնւաւո բո ւեց աւ պաշարով եւ ա֊
մ էնքբ մէկ վ ե բ ա զար ձանւ կապո յտ բերգբ ։
ոաԼ անցնիլ։ ԱմԷնքն ալ զինուած էին նիզակնե - շար մ ո ւթե ա մ ր ՝ Գաւիթ մագլցեցալ ցանկապատէն*
վ՛ ով , վաՀ աններով ե ւ սուրերս վ ։ Խումբին առԼե~ վեր եւ մտա՛ւ բակր* ապա նայելով գրան ճեղքէն
տեսաւ զինուոբնկւ , որոնցմէ մէկ քանին կրակին Աակ ա յն այ ս փ ո ք / ի կ ար շա ւան քն՛եր բ , ո բքան
ւէն կ՚երթար բարձրաՀասակ ու վիթխարի տես շուբԼթ նստած կբ խորովէին՛ ոչխար ^(^^ է"հ. ալ յա Լոզ , մեծ օգնո ւթիւն • մբ չէին ապաՀ ով՚ե բ
քով մարգ մ բ ։ Յանկարծ Հեռուէն եբեւացին՛ ճ,լ ա՛ միւսներբ կրակէն Հեռու փափուկ բարձերու վյրայ բերղական՝՛ երուն * Ամ բատ ^ յո ւ ս աՀ ա տ ահ , ի վեբ
գի ն՛ման փայլող կէտե\ր , որոնք ՀետղՀետէ կք մօ~ րնկոզմանած ծափ կուաային եւ կբ խաղցնէին՛ մէկ Լո յ անձն աա ո ւ ս եղաւ Եո ւ սուֆին , խօսք առնելով
տենային՝ մեր ճամբորդներու\ն՝ ։ ԱռաԼոբգբ շա անկէ ոբ իր եւ բ եր գա կաննե ր ո ւ կեանքբ պիտ ի
տոնց նկատա՛ծ էր ատիկա՛՛, բայց լուռ կբ մնար։ քանի կիսա՛մերկ կիներ։ Վայրենի կիրքր կբ փայ խնայէ ։
Գաւի թ , կր տ՛ե սն ե° ս Հ եռա ւ որ ճ բագներու լէր անոնց ղէմքե րուՂ վրայ^ մինչ խեղճ կթնե բբ
փայլբ* կարծես ուղղակի մեր վրայ կուգան֊ , րձ գ– յոգնութենէն Հազիւ կբ շա լմէին՛ իրենց ոտքերբ ։ Ե ո ւս ուֆ բ իւոստ աց աւ , եւ կապ ո յտ բեր ՝գբ ,
արաբ
միԼեց լռութիւնք էսումբի անգամներէն մէկբ ։ Գաւիթ սոսկաց • մազեր բ փուշի պէս տնկուե– տաբի մք պա շարուելէ ետք յանձնուեցաւ
ցան ղլխուն վրավ* ձեռքբ տանելով գէպի ԱՈկրբ
Հա, գիաեմ , շատոնց է նկատած եմ , բայց ոստիկանի։. : Բա յց այս վեր Լին բ գթմեց իր խոս
տում բ , շզթա յի զա ր կալ Հա յո ց ղմբախտ թագա–
կբ ցաւիմ որ մեր այս առաԼին՝ արշաւանքին ւիո- ուզեց կոտրել ղուռր՝ ել ներս մտն-ել , բայց խոՀե–
խա1ակ Եո՚–սուֆֆի զին ոլորներուն՛ Հետ կռուելու , մ ութեամ բ զսպեց ինքզինքր * Համրեց զինուոր ԼՈՐԸ) էսԿ բե բղա կաննե քէն շատեբր գերի վարեց։
պիտի կռուինք գայլերու Հետ։ ՛ն երք , որոնց թիւր քսանեւՀի՛ւ գէն աւելի չէր երե– Գերի չմնաց միայն Գաւիթ բ իր մէկ քանի բն–
կե բներով * կորսնցնելէ
Գայլերու վոՀմակր, թիւով տաս ր տասն՛երկու լար իրեն . իսկ կինե րն ու Հա բսներ բ վեց Հոգի է— ետք Հայոց թագաւորբ ,
Հատ, շրԼապատեցին մեր ճամբոյգնեբբ, . որոնք թ. : ՀայուՀինեբ էին անոնք ։ ան քաշուեցաւ լեռնեբբ , ամէն օր սպասելով Ա–
ՔաԼ Աշոտ Եր կաթին :
քառանկիւնի կան գնելով՝ սկսան ետ մ զ ե լ զաԼ ոնք ։ բաբնեբու մանտախտին՝
Տզաք, այսպէս ձՌՌաՐ * կա՛տակ քնելու Զգուշութեամբ Հեռացաւ Գաւիթ * գնաց իք
մամանակ չէ , պէաք է վերԼ տալ, րսաւ Գաւիթ եւ բնկեվ՚ներուն մօտ եւ պատմեց անոնց իր տեսած,
Հրամայեց յարձակիլ գայլերուն վրայ ։ ներք՛ խումբր երկու մասի բամնուեցաւ, մէկ մա ԲԱԳՐԱՏ Ա6ՀԱԶԵԱՆ8
Fonds A.R.A.M
Հ*ետ ծ ան օթաց րեց իր շո լ բԼբ գանուող Հայ րենա–
այց հ \ ա թիլեր ^.Ւտ^եբբ ու ապա խօսեց Հ ետ ե լեալ ճառբ :
-— Յարգելի ազգակիցներս , 1 4 ամիսնեբ են Աաացխւ& իմ Հետեւեալ գռւմաբնիբբ *—
է տ ո ւ տկաէի ի կայաԱիՕ ա՝*էՈ^Լ օրուանից , երբ ես ձեզ մօտ Էի , սա Լիւնէն % ազար ԱՀարոնեանի միիցո/ի՝ 9150
կայն ձեզանից Հեռանալով ես ձեզ երբեք չեմ մո ֆրանք։ Մարսէյլէն՝ ՏէօքմէճեաՆի ձեռքով 1500
ռացել, չեմ մոռացել, քանզի մի ՛մամանակ Էլ ես ֆրանք ԼՏո լպաչեաւ.՝ երկրորդ ան֊ է՛րա մ ըլլալով 500,
ԹԷ Շաուակարւոի ել թէ ամբոզչ՝ Գերմանիա եմ ձեզ նման աանԼոլել ու չար չար ո ւե լ , գմոլա՞ թ, Գըլճեան 500 , Վ– Տէր - Հարդաէեան 500) :
Հան՛֊
յի զաքեագան կողմերը գտնուող Հայերը մէզ– տա– ՝բութիւննքտբ ապրել ՛սւ֊ ղաման Հայեացքների ու. Մթբսէյլէն՝ 200 ֆրս*նք; ՄաբոէյչէՏ՝ 100 ֆր • :
•՚՜քիէ ի վեր սրտատրոփ սպասում էին մեր սիրելի դէաել : Ջեմ մոռացել գ քաի որ ձեր գաբգն ՚Բաշանէն՝ 200 ֆքաձք։ ՓաբիզէՆ՝ Տիգրան Վար±
հայրենակցի դալուոաին : Մայիս եին իր աիվնոչ\, ցալր իմն են * . . գանեան 500 ֆրանք։ իսի րէ Մո,լի ոյէն՝ Ն– Գա–
Զօր . Շէքէրճեա՝ ի եւ երկու ամերիկացի ղօրա֊ Զ կ ա յ ՛Հի երկիր որ գնացած չլթւեմ՛, չկայ մի րաճհան 1000 ֆրանք։ Անթոնիէն՝ Պետրոսեան 100
• աբ՛։ հր ի Հկո միասին զիւ քշ ընդունեցինք մեր գուռ, ր.բ բաղխած չլինեմ եւ, չէ մնացել մի ք ա ք յ ֆրանք : *Բոլրպվրլայ էն՝ Եբոէ֊անգ Աղամեա% 400
՛րա յանի մ ԷԼ : ՝ռբ ԼՐ2.ա& չլինեմ֊ որպէսզի աաաՀովուին ձեր ի–, ֆրանք։ Պրոնքսէն §էբ է՜ք. Տիկթ֊, Մաղմանհան
Հաւաքուած էք խուռն բազմութիւն. : ճամ֊ բաւական եւ քաղաքական ա՚Լգորրբ, ո րպէ ո զի ա– 1500 ֆրանք • Գումար 14.650 ֆրանք։ \,ախոքգ
Բարի րնգՀա՝ ուր աեսքբ տօնական էր եւ բերկրա– զատ լի՚նէք զանազան բռնագատ ո ւմնե ր ից : զումարբ 58.000 ֆրանք • ԸնգՀ - գումար 72.650
ԺՀ –՚\ ՝ ՝ Ոչ մի գմուարութեան առաԼ չեմ խոնարՀուեյ ֆրանք •
այն պատճառով , որ սիրում եմ ազգս , ոբն^ ինձ Պէլվիլի բաբե կամն ե\ո էս մին պատրաստակա
Հրապարակի մէկ մասում «բարի դա լու. աո պար գեւել է երկու անգին գո Հ ա րնե բճ Հայր եւ մութիւն֊ յայտնեց իմ տրամագրութեէսնս աակ
մակագրուիքիւնբ գրուահ՜ էր ՜ եւ ՛ելեկտրականէ մայր X գնել այնքան գո ւմար , որքան անՀ րամեշտ կր զտ
լամպերով յաբմաբցուած Մասիսի նկարբ, որՒ Ջ՛* այած ա յն բանին , որ ես ապրում եմ մի եմ ^ որեւէ մամանակ, իմ Հորբանուէր եւ ադգՕ–
վրայ Ն ահ ահում էին։ Հայկական ու ամեբ իկեան առաԼագէմ ու բարեկեցիկ երկրռւմ , բայց ամ՛բող– դուտ զո ր ծ ո ւնէ ո ւթ եան՚ս Համ աբ$> *
գրօչներյչւ Լովին յափշտակուած եմ իմ աւերուած ու թբԼ՝ Փարիզէն բացակաովւթեանս եւ ԱՀարոնեանի
Թանկագին Հ ի՛՛րեր բ եւ Հաւաքուած բազմ ու֊ ուած Հ ա յէր ենիքով , որ ի կե՝ արաբ բուբմ ունքի մ աՀուա՝. ա ր ձ ազաՀհ գներ ուն պատճառվի ուշացան
թիւնբ դիմեցին գէպի բացօթեայ ամբիոնբ, որի փ ո քր իկ զեվւիւ ռն ա նղ ամ ան կարող եղայ զգալ ո բ յօգուածնեբր, զորս խո ստացեր էի % Հյու֊տով կ>ե–
վբայ գրուած էր, բարի գալուստ , յաՐգեէի Հի՛–֊– եւ է օտար երկնակամարի տակ ; ա յ գ յ ° գ ո ւածնե
կ֊-չս ա՛ր ձ աղ. ան գ գա ալ աբգէն
րեբ% : Բայ ձրախօսի միԼնո րգութեամբ ճամբարի ՎեբԼապէս , "ԷԲ^ԼՒ բար՛եկամներ , Հեր խն*ղ~* ար տաս աՀ մա -
Հայկական ՛ն՛ուագա խումբր Հնչեցեց ամեբիկեան րին վերաբերեալ կարող եմ ասել,՜որ բաբեբախ - նի մԷԼ;. Ընկերներս կազմած են յանձնախումբեր ,
քայլերգվլ ել զՄեբ Հայրենիքյչբ * տարար բարի խապրիկներով եմ եկել ձեզ մօտ, ո– ն իւ թական անՀ րամեշտ օմանգակութիւնբ Հաս
\թե րկա յ ղսք1ուոզ զօ ր ա վա՚էրն ե րյլ եւ Հ իւր երր րմւ ց մասին* պիտի խօսեմ մ ի քանի օրից յետոյ ցնելու Համար ինծի ի պաշտ՛պանութիւն Հա՛յ որ–
նուագի պաՀին\ ղին ո ւո բ ա՛կան բարելի Է թե կանգ (Լե բմ ծավւաՀաբութ իւննե ր՝) : բու.Հ իին : Ե\ո բ գրեցի թէ ազգային գատ մ րն է
նած Հ Պատիւ ունեմ յա յանհլու , որ ձեզ տնօրինող ա յս ^ իմ րնկերն՚ե ր ս գիտեն անւշո լշտ թէ ԳՐՈ"Բ
վարչութենէն
Ա ւնուՀետել գպ ր ո ցա կան ների ե րզեցխկ խումբբ թիւնք մեր ուղղակի ճ ան ւս չուած անձնաւորու մամուՐւ մԷԼ պնակ պարացնող մ ր չէ , այլ գրագէտ
փեր) ..
երգեց Հա գուցեա լ Գերվի շ ի Հնարով եկա րր՝ֆ Հ սիրելի զօրավար Հթէքէբճեանն՛ է (հա– մը, որ դիտէ թէ ի՛նչ կ՝ընէ ել ի՛նչ կ՚ըսէ։ Այն ոբ
ՓՈՔՐԻԿ գատաբից յետոյ Ազգային խորՀբգի նա– ամէձ էն Հասարակ աշխատանքին Համար կ որոնէ
խագաՀի՝ իր Համառօտ ճառով Պ * Մարտիկեանին Թսյլ տուէք Հաւաստիացնել ձեզ, որ պիտի ամ էն է) I յետ ին մ ան բա մասն ու թ իւնԽերբ% երբ կ ՝*ո -,
որ
յայտնեց Գերմանիա (ում զանուող Հայերի երախ– չ / ո ւս աՀ ա տ ի մ այնքան մամանակ մթչեւ րսշէ ամէն բան զոՀել արդար եւ ազգանուէր զո ր–
Այսօր
տագիտոլթիւնն ,ու յարզանքբ։ ղուբս ղաք այս ճամբարային* կեանքից : ծի մբ Համար, գիտէ թէ որբի մբ պաշապանւու;–
այսքանր միայն, չնո՚րՀակալ եմ՝% : թիւնր ո՛ւր կր սկսի եւ ո1 ւո կբ վերԼանայ , ան–
Պ * ,ճ * Աարտիկեանի սրտաբուխ եւ յոԼգէք Հատակածն խնգիր մբն է թէ Հանրային ։
այնքան որքան ուրիշներ ունին այսօր։ Վկայ՝ իր խօ ոքերէն աղգուած ու$կնղիրներ բ չէին ուղում Տ ո ո ի էն զս ր պատրաստեր եմ խնամքով , ե ր՝~
« ԲահւորոլՀին », որ էէ գերազանցուա՛ծ գե ռ Հ ամբիոնից Հեռանալ : Հնչեց <ձԶէյթուն՝ցիներ՝»բ: կար պրպտումն եբո,վ ՛եւ ամ են այն՝ մ՛անր ամ ասն ու—
Բայց գիտէր նո յ՝ քան լաւ եւ խո ի՛ յ որ կայթէ նա Յարգելի Հիւրեբր շարմուեցին ղէպի այն. շէնքբ, թեամբ, կո Հաստատէ յետագային թէ կտարգա–֊
եւ ուրիշ պայմաններ , զանակներ եւ ազգակներ , ուք պատրաստուած էր թէ յաս եզան Հ. կարճ մա– րացէ՛ ԷՐ անունք զոր կուտամ այս գատ թե % ԷԼյմմ
պաՀելոլ Համար Հայ Հոգին իր ինքնա՛տիպ անձ– մաՀ ակամ իԼոցից յետոյ Հ րամ ե շա ի արտայայտուէ– զիս Հետաքրքբոզր այն բնղՀանռւր Համակրանքն
Ղ ա կ ան ո ւթեանբ մ ԷԼ եւ իրբ մէկ մաս բ տ ի եզերա թեամբ շարմուեցին բազմաթիւ ձե ռքեբ : է միայն, որ րսել կուաալ ինձ. Անուշիկ մողո֊
կան Համհ ր գութ եան Հ Մեր Հայրենակիցն՛երու բերկրանքն ու խան– վուրգ Հայոց ,քաղց^ր է ինձ պայքար իլ քեղի Հա
գավաոսւ֊թիւնն աննկարա՛գրելի էր , յարգելի Հա– մար, պատւոյգ Համար , մեծութեանգ Համար ,
Երբ Տարոնցի այնքան Հեշտօբէն կբ փակէ իբ քբ ն\րանց ներշնչել էր յոյս եւ կեանք , փառք Հայ պատմ ութեա՛՝ գ Համ ար ։ ինծի ցո յց տ րո ւած *իրս~~
« ակնարկ $>բ Գտնիէլ 1Լ ար ամ անի մասին նուիրե ազգի Մ աբտիկե ան.նւեբին Հ տաՀութիւնբ իմ մեծ ագո յ՛ն. վարձատրութիւնս է,
լով անոր իր լաւագոյն գւաՀատանքր , ան գ ե ռ էի Մ. ԳՈԻՐԳհՆ Խթ կբ՝ գինու/ցնւէ զիս ՛ի Ւ1^ Հեռաւոր րնկեբներս ;
թ ուիր րմ բռնած բլլալ այ. որ Հոգին եւ գոբծբ : Ե– ՆԱՐԳՈՒՆԻ
\քաՀ ատակ բանաստեղծ բ եճո բեք չփնտռեց
Հ ա յ կա՛կան պան ծ ալի այս Պ ՛ոռնա ս ր եւ իք մ ա ս ս ա— ՊՈՒՏ ՄԸ ԾԻԾԱՂ.
յակ սւ՛– ա ց ո ւ մր , ա յլ ներբողեց աշխատանքն ու
ԱԹգլիացի մր երբ իր պանգոկին սենեակր
ստեզծագործումր մեծ , աւելի մեծ գործեբու :
Ռուսի մթ եւ Գերմանացիի մը մԷԼ եղած խօ ^ 1 ա յ ^ ք ^ ՚ լ է 1 մեռած մլուկ մ բ ցո յց կուտայ զինքր
Հիւե բ ո լ փազանգբ , որուն մ ԷԼ ան թերեւս կք
սակցութեան, մբ առթիւ. առաԼնորգոզ պան ղո կա տ ի բ ո Լ ։
վարձէ գնել բանաստեղծք , կատարեց իր գոբծբ
Ո>ՈԼՂ1ը ինչո՞ւ մ ի Լա պարե I աւոր ման եւ - Մե ո ա ծ է՛ մի մտաՀոգուիք կ*բսէ տա$Հ
քիո վին՛ ստեղծելով շղթային յա Լ ո ր գա կան օղակ–
ուտելիքի մասին՛ կր խօսիք։ ՝Բ ի չ մ րն ալ մեզի պէս տէրբ ։
նե րբ :
երամշտութեան , արուեստի եւ երգի մասին խօ 3աԼորղ առաւօտուն , մեծ Հոդածութեամբ
Պիտի կրնալն արմեցնել, Հայրենի Հողթն վրայ, սեցէք : կ ^ուզէ տե ղեկաւ ալ թէ յաճա խ ո է գր Հ անգի սա քր՛–
ՆՈԲ 11ԼԼաԼոլ ա յ ՛ ՛ պատեՀութիւնր , տալով նախ Գերմանացին կարծեմ մարգ միշտ իր չոլ– նտցա^՚ծ էր քա՝–1 ի որ ս ռ յ ց տուած մլուկրմեւածէր X
իրենց Հանգանակբ : նեցածինւ՝ մ՛ասին է որ՝ կը խօսի : Ա յո կբ պա տ ա ս խ ան է Ան գլի ա ցին , "՛յգ
ր քան ս պա ս են ք : խեղճբ մեռած էր՛, Րայ° ի՝^1 է սա՛րսափելի բագմ ո ւ^
Ամերիկա ԺԻՐԱ8Ր ԱԲԻԿԵԱՆ թիլն մ ր Հետե ւե ցաւ իբ մ եռե լա՚կառքին
է8ԱՌԱԶ»Ի ԹԵՐԹՕՆԱ (8) Բանի մբ վայրկեան ետք գայլերուն. Հետքը սր ում գին զա ր կեր ով կոտրեց դ.ուռբ . յ՛"^ կաբծ
չմնաց .
աՀագին. աղմուկ մ ր բարձրացաւ* մեր ՔաԼերր^
Ապա խումբր անցաւ առաԼ* Հեռուն. Լլ երեւար ս ո ւր ե բբ մ ե ր կա ց ո լ ց ա ծ , յարձակեցան արաբ զին^–
Կապոյտ բերգի մօտակայ գիւղերէն մէկբ։ Բոլոր ոլորն՛երուն վրայ* կռիւ չէր ոբ տեղի կ՚ունենաք,
վեբԼսր–
զիւզերբ գրաւուած.էին Եուսուֆի զթւ՚ո ւո րն ե.է էն ։ ա յլ կոտորած : Բ տ ռո ր գ մամ ետք աբգէն
զոՀուն՚ակ
(ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՎԷՊ) Երբ մօտեցան գիւղին , Գաւիթ Հրամա՛յեց իբ թե– ցած էր ամէն ի– Լ՛ Այն ատեն՝ Գաւիթ,
կեբն-եբուն պաՀուրտիլ թուփեբոլն տակ , իսկ ին– մպիտով մր , բսալ իբ րն կերն ե ր ո ւՅւ *
քր միայնակ մտաւ գիւղբ լրտեսելու ։ Փա՛ռք Աստուծոյ , Հետքն անգամ չմնաց այս
Զգոլշութեամբ առաԼ անցաւ եւ ի վեբԼո յ շուձեեբուն : Այստեղ բաւական պաշար կայ , պէտք
է շուտով բերգբ տեղավախել ։
Այս ՚^իԼ՚՚^թ1՝՝ մօտ տա՚սնբՀինգ Հոգի, գուբս կանգ առաւ գրան մբ առԼեւ– ներսէն կբ լսուէին
գալով բերգի գռեեբէն\ ^ էլգուշութեամբ սկսան ա– երգի ^ եւ ուրախութեան ձայներ ։ կատուի գի լրա Ամ էն մ է կր բեռնւաւո բո ւեց աւ պաշարով եւ ա֊
մ էնքբ մէկ վ ե բ ա զար ձանւ կապո յտ բերգբ ։
ոաԼ անցնիլ։ ԱմԷնքն ալ զինուած էին նիզակնե - շար մ ո ւթե ա մ ր ՝ Գաւիթ մագլցեցալ ցանկապատէն*
վ՛ ով , վաՀ աններով ե ւ սուրերս վ ։ Խումբին առԼե~ վեր եւ մտա՛ւ բակր* ապա նայելով գրան ճեղքէն
տեսաւ զինուոբնկւ , որոնցմէ մէկ քանին կրակին Աակ ա յն այ ս փ ո ք / ի կ ար շա ւան քն՛եր բ , ո բքան
ւէն կ՚երթար բարձրաՀասակ ու վիթխարի տես շուբԼթ նստած կբ խորովէին՛ ոչխար ^(^^ է"հ. ալ յա Լոզ , մեծ օգնո ւթիւն • մբ չէին ապաՀ ով՚ե բ
քով մարգ մ բ ։ Յանկարծ Հեռուէն եբեւացին՛ ճ,լ ա՛ միւսներբ կրակէն Հեռու փափուկ բարձերու վյրայ բերղական՝՛ երուն * Ամ բատ ^ յո ւ ս աՀ ա տ ահ , ի վեբ
գի ն՛ման փայլող կէտե\ր , որոնք ՀետղՀետէ կք մօ~ րնկոզմանած ծափ կուաային եւ կբ խաղցնէին՛ մէկ Լո յ անձն աա ո ւ ս եղաւ Եո ւ սուֆին , խօսք առնելով
տենային՝ մեր ճամբորդներու\ն՝ ։ ԱռաԼոբգբ շա անկէ ոբ իր եւ բ եր գա կաննե ր ո ւ կեանքբ պիտ ի
տոնց նկատա՛ծ էր ատիկա՛՛, բայց լուռ կբ մնար։ քանի կիսա՛մերկ կիներ։ Վայրենի կիրքր կբ փայ խնայէ ։
Գաւի թ , կր տ՛ե սն ե° ս Հ եռա ւ որ ճ բագներու լէր անոնց ղէմքե րուՂ վրայ^ մինչ խեղճ կթնե բբ
փայլբ* կարծես ուղղակի մեր վրայ կուգան֊ , րձ գ– յոգնութենէն Հազիւ կբ շա լմէին՛ իրենց ոտքերբ ։ Ե ո ւս ուֆ բ իւոստ աց աւ , եւ կապ ո յտ բեր ՝գբ ,
արաբ
միԼեց լռութիւնք էսումբի անգամներէն մէկբ ։ Գաւիթ սոսկաց • մազեր բ փուշի պէս տնկուե– տաբի մք պա շարուելէ ետք յանձնուեցաւ
ցան ղլխուն վրավ* ձեռքբ տանելով գէպի ԱՈկրբ
Հա, գիաեմ , շատոնց է նկատած եմ , բայց ոստիկանի։. : Բա յց այս վեր Լին բ գթմեց իր խոս
տում բ , շզթա յի զա ր կալ Հա յո ց ղմբախտ թագա–
կբ ցաւիմ որ մեր այս առաԼին՝ արշաւանքին ւիո- ուզեց կոտրել ղուռր՝ ել ներս մտն-ել , բայց խոՀե–
խա1ակ Եո՚–սուֆֆի զին ոլորներուն՛ Հետ կռուելու , մ ութեամ բ զսպեց ինքզինքր * Համրեց զինուոր ԼՈՐԸ) էսԿ բե բղա կաննե քէն շատեբր գերի վարեց։
պիտի կռուինք գայլերու Հետ։ ՛ն երք , որոնց թիւր քսանեւՀի՛ւ գէն աւելի չէր երե– Գերի չմնաց միայն Գաւիթ բ իր մէկ քանի բն–
կե բներով * կորսնցնելէ
Գայլերու վոՀմակր, թիւով տաս ր տասն՛երկու լար իրեն . իսկ կինե րն ու Հա բսներ բ վեց Հոգի է— ետք Հայոց թագաւորբ ,
Հատ, շրԼապատեցին մեր ճամբոյգնեբբ, . որոնք թ. : ՀայուՀինեբ էին անոնք ։ ան քաշուեցաւ լեռնեբբ , ամէն օր սպասելով Ա–
ՔաԼ Աշոտ Եր կաթին :
քառանկիւնի կան գնելով՝ սկսան ետ մ զ ե լ զաԼ ոնք ։ բաբնեբու մանտախտին՝
Տզաք, այսպէս ձՌՌաՐ * կա՛տակ քնելու Զգուշութեամբ Հեռացաւ Գաւիթ * գնաց իք
մամանակ չէ , պէաք է վերԼ տալ, րսաւ Գաւիթ եւ բնկեվ՚ներուն մօտ եւ պատմեց անոնց իր տեսած,
Հրամայեց յարձակիլ գայլերուն վրայ ։ ներք՛ խումբր երկու մասի բամնուեցաւ, մէկ մա ԲԱԳՐԱՏ Ա6ՀԱԶԵԱՆ8
Fonds A.R.A.M