Page 28 - ARM_19-1948_01
P. 28
էսկ անոր յաՀոբգող Աելեւկեան) թագակէբներր Թ11ԻՐ+ԻՈ* ՆԵՐԴԻՆ ՀՈԳԵՐԸ
շատ անգամներ խաբած էէն Հրէաստանէ ժողո–
վուրգբ ՝. Իր առա Հէն տարիներուն ՝ մէՀ , Տ՝էգրան\
Մքւճքդատ Եւպատա այսքան յաՀողոլթիւններ կ՚ունենար , ւորանք քիք
վձրՀ կբկնապատկուած էին ն*բա.նտՀ էր աշխար–՛
՝իեմալապեասէ–թեաև փայլքի օրերուն , լեղ–
Հակալութէւններովէ Մինչգեռ Ե*֊պատ\որ ն^յնէսկ ուադէաակա՚և ա կագեմ ական՛ ժա գքվնեբ ՛սար քո ւե*
Ա– չէր կարողացած կապագո վկէաՏև՝ էր ձեռքին մ ԷՀ ցա\՝ա Գոլս>ոյ մէՀ^ ապացուցանելու Համար թէ
՛Բր՛ի ստոսէ ա ռա 9՝ Ա • դարումն , պաՀ ել Հակառակ որ Տէգրան– զայն քանէցս գրա թուրքերէս բ «արեւ լեզու» մին էձ որմէ ծնած եե
կապաղով– ւած էր ՄԷՀ ր գաա էն առաՀարկով
կիոյ թաղալորուիԳիւնբ , էբվ՛ Փոքր Ասէոյ ոլ Հա– ւոյն . . . ու անոր Կաշ մէւսներբ :
՝(յո յնէսկ մարգկա յէն քաղաքակրթութեան
յասաանի մէ^եւ ա ար ահ՜ո ւա՚ծ շատ կարեւոր եր Մեծն Տ էգրանէ այս ասա Հէն ռազմային յաղթա <ծ>եունգբ վերագրուեցաւ թրքական Հա\հճարէ\ն՝;
ծախու Հանեց է ~
կչիր "՛ր, կր նկատուէր Հռոմէական. Հողամաս մր, նակն եր\ուե\ Հ ամար էբ որ խոր աման կ ՄիՀր գաա Օտար էլ է ան ա կա և Լ ե ր անգամ
՛յ պ ՚աա՛ոցոոււցռան ե ւ ո՜ւ
մ անաւս*, գ Ակէպէոս Աս ի ււ սւ է կո ււի յաղթանակնե– Եւ֊պատորբ իսկոյն ծրագրեց անոր գաշնակէցբ բլ– իրենց Հմտալթիւձկն՛ \Ոլ գրիչբ լ
րէն վերչ–. լալ։ Համեստ սկզբնաւոր ութէն է մբ նոր մեծցած Համար այս «հոր գիտելիքեերբ »
կապագովկէոյ զվ աւո ւմբ կո գէւրացնէր Հա Տ էգրանէ կբ մօտենար սկէզբէն է վեր՝ մեծ ալ զօ Միեւձեոյն ատեն զարկ տբոսեցաւ թուրքերէնէ
յոյ սա ա՚ե՚ի աշխաբՀակալութէւԼբ ել կբ նշանակէր րաւոր ն կա տ ո ւա\ծ Ա ԷՀ բգատ Եւպա տ\որ բ , ՛որ զտման ։ Ա՛սխ1՚այ վտարուեցան պարսկեբկն եւ ա–
ՄԷՀագետքէ ու Պարս կաստան ի պարտոլթվււնբ ։ Տիգրանի Հետ ազգական ԲԱալն ալ պատէւ Համա բաբերէն բա ռե րն ու բա ց ա տ բ ո ւ թ ի լե՛՛ւ, ե ր բ X
Կ ա պա գո վկէ ո յ ա՚՚Լ Հատ թ ա գա ւոր՚ո լ էհ՛ս ան մբ գո– րելովդ էս կոյն կնքեց ՛Հ գա շէնքն եր ալ կնութեան Ա * ՝Ւէ մա լի մաՀէն վեր Հ , էսռո ւն ե րբ ՀետզՀե^
յութէ ւնբ Վտանգ մբն կբ նաեւ Պ՛ոնտոսէ թագա տուաւ էր գեռատէ
ել լաւ գաստ՚իարակուած տէ բացուեցաե ( գլոլխհ\եր\բ բարձրացան՛ , ել այժմ
ւորութեան ու տպառԼա լէք մբ Պաբթեւներո ւն ,
էբ ՄԷՀրգատ գուստվրբ կզէոպատբան ; կատարեալ Հղա գր գռո ւթե ան մբ մատնուած է
ա-րոն ց վերՀէն զօրաւոր թագաւորն
Այ^յ գաշինվձ՚-չել*ով , կապագուէկէան ու Փոքր նոյնիսկ Ա՛ * Կ՝եմալյէ կուսակցութիւներ , <ձՀաէլթ ,
Ա* ՛ոբ իր գրամներաւն վրայ կբ կբէբ «Նէքաթոռ»
Աս էտն՝ կբ ձգոլէր Մ ԷՀ բգատ էն , էբբ ռազմային՝ որուն բացառէկ Համ ագոլմ արբ նա բ վերՀացալ :
եւ « Հ ո ււլ ա տ ո ր» տէտղո սներլլ :
ասպարէզ : իսկ Արեւելքբ կր ձգոլէր՝ Տ է ՛էԼ՛ ան է ՛ն , Մէկէ աւելէ ծանրակշիռ Հարցեր գիզոլած է–
Ա . Ղ*աբու\ն Լ՛էք . ՝§՝ •) Աս Էսա–կան եբեք զօրաւոր՚էբր ռազմային
էրաւունք , Հակառակ աբ \^ոփաց իե օրակարգիս վրա յ ; 1Ղսկ մթն ո լո բաբ այնքա\ւ
յյլ ետ ութ Էւնն եր կայէն՝ * Պարթեւաստան էե՛ ՎռՐւ\ թագաւորութեա՛ն
քաձ գումով՝ Տէգրան կբ վա– պղտոր էր որ , գոռում ֊գոչումներ , բեգՀարում–
գօբաւոբ էր՝ Պ՝ոնտասէ թագաւոբո ւթէւնբ որուն վւաքէբ էր՛ պե տ ո ւթ ե ա\ե՝ կցել կապագո վկէ ան , ՛ո
ներ \է բ արա լ կբ յա Հոր գէ է ն շարո ւևակ ։
գաՀէն վրայ նոր բարձրացած էր Մեծն՝ Տէգրան
րո ւն՝ սաՀմ ան ակէց Կ էլ է կէա ն արգէն է ր ձեռք էն՛ Այսպէս , ՚իեկտ՛ Հի նիստէն մէՀէ պատգամա–
(95 - 55 Ն– -Բ-), .որ ա շվս աբՀ ակ ալա կ ոն ն ար տակ կբ գտնալէ ր , ու ամենայն էրաւամբ՝
կապա– ւոր մբ բեմ ցատ կեց բար կաճայթ , Լ^լ սո առե ելա.
ձգտում.՛– ե բու կբ պատրաստուէր ,ու կր փափաքէր
գովկ է ա՛ն ալ գր տլ ելու վւա փաք կ րն ար ո ւնեն ալ ; Հ ամա բ ճառախօս մ բ ո ր ս/եխնւ էյ կբ քն՚եագաւ •Էբ
Պարթեւն եր ր տկարացնել , Հարաւէ Լք ե լեւկեան
Տէգրան. մ է շտ Հաւատա րէմ իր խոստ՛ումներուն^ քեմալական կար գո ւսարքբ ։
թագասոբութէմԼր՛ էրեն ենթաբկել ու Հայկական ս կէ զբ եե,րբ Հա յաս տանէ չէ կցեց կապագավկէան
, Հյատ խոր –են՛՛ այս էբարանցում՝էն շարժառիթ–
նոր կա յ ս ր ո ւթ է ւն մբ Հէմնել , որուն սաՀմ անն ե րբ ու բաւականացաւ
սվէտէ Հաո\ է էն ծովեր՛ու ավւեբբ ալ որուն աւժբ չափուե լա լ Պարթեւներու , \) ե - ներբ եւ սերտօրէն կապուա՛ծ ւրքիոյ աչ մէայե
եծազօբ
պատ կառագգո ւ պէտ է րլլա^րԱր եւմա ւտքէ մ փ^՚ո^էս լեւկեա\1ներալ յյլ շրՀակայ ուրէշ ազգերուն՝ Հետ X ՚Լեբքէն , ա յ լ ե ւ է ա ր տա քէ՛ն քաղաքա կա\Խութեաե
կապա–
Հռովմէ Հասարակապետութեան ; Այս Բայց այս 2 գաշէ1ք1երէն վեբՀ, կբ ոկսէր Հետ X
^*ոռո
ծ՜բագէրբ յ ա Հո ղցն ե շո ւ Համար , պէտք էր Տէգրանէն վե բ ա պա Հո լյյյ ծ նոր յազթոլթէլննե– Հրատարակուած տեղեկութիւններբ կբ Հաս
գո վ կէա\Լ՝ գրաւուէր ^ որուն սաՀմ անակէց բոլն ռրկբորգ շրՀա՝եբ , որ Մ ԷՀ բգատ^էն ն՛ա խան– տատեն՛ կարգ մբ նշանակալէց էրողութիւններ •
Հա յկական \$՝ո փաց թագաւոր ութէ ւնբ անգամ չէր ձբ գրգռելով ղէՀանած էբ Տէգրանփ աբքու\նէքէն\ Ա . ՚իԺգոՀալթիւձն՝ «Հալք^է աշխաբՀական
կրցած նա ւաճ ել Տէգրանէ ^Գ°Ր նա էյ ո րգնւեր էն՝ մ ԷՀ խառն ակութ էւնն եր Ո լ եր կպա ռա կո ւթ էւնն ե բ Հէայէք) եւ. բնկերային՝ գործուն է ո ւթե ա՛ն գէմ ։ Ո$
նոյ էսկ Արտաշէս Ա. «Աշխար Հ ակալբ» : Եթէ նբ– ստեղծել , որան ք գէլբալ կրնար • յաՀողցնե լ էքՔ մէայն՛ բողոք ( այլեւ ծանր մեղագբանքե եր ,
կատէ ուձևեւ անք որ Տ էգբան Ա եծէ՚ն գա Հ ա կ ա լո լ – ՏէգրաՀ-ի աներբ։ •• աեկբ օն ութ Էւձե՝ , ահա ս աո ւա ծ՝ո լ թ է լ ն սնեէ բարո յա–
թեան տարէն ) աբեւմ տեան Հա յաստա՛ռէ մ ԷՀ գո Տ էգրան՝ ա յս անգամ մ տալ բաւն Պարս կաստան կանո ւթէլն ։ Պատգամաւոր մբ Է բրել գարման
յութիւն– ունէ՜ր՝ \$ա՝փաց (Տօբհշոշ) Հայկական ան կ առա Հար՛կէր աստուածաբանական ՀամալսարսՀ*
՛ու աշխարՀակալեց ամբողՀ Մարաստանբ (|\4շ(^ա),
Եօթ– մբ Հիմնել եւ բոլոր մէՀոցւԼեբով ուժ տալ կրօնէ
կախ թ ա գա ւո րա ւթ է ւն բ , ո բուն գաՀ էն վրայ կբ ու յազյթանակով Հա սա լ մ էն չեւ Ե կբատան
Պ ա ր ս կա ս տ ան է Հա– ուսմ ան ;
բաւչմէ ր Տ՝1է գրաւեր չճան Լցող Հա յաղգէ Արտաշէս •Լա պա րէ ս պ քաղաքր ( ա յժմոլ
թագաւորբ , կրնանք մ ա կա բեր ե լ թէ Տ է ՛լ է՛ ան է մատա).՝է շբՀակայքբ^ : 1 « Երբ մէւս Համայնք երբ աժռաառ՛աւն գա ւո րաց
Համ ար՝ կա.ւ Տուէս ն կա ա ուա՛ծ էր կապ ագո վկէ ան ՚ գք֊ Այս յաղթոլթէ, լններաւն * Լ ր ա յ Կ ո վկաս եան՛ յէարժա բանն եր բանալով րաբունիներ՛ , քա Հանձ՛ա–
րալելու Հաոցբ : Երբ Պարթեւներու Աեծ1 ՄԷՀր ազգերբ ճան Լցան Տէգրան Աեծէ՝հ գեբէշխանալ– ներ կբ Հասցնեն՛, մեր կբօնէց տեսուչյլ ամէն էրա
գատ Ա • թ ա գա ւո րբ մեռաւ , Ա՝ եծն Հայքէ շրՀա– թէլԼբ^ Հակառակ որ Ա էՀրգատ Ե*֊պատ՝որ ո լն է ր ւասութենէ զրկուած օրբ էր՚էկուն կ^ւբնէ Համբի ք
կա յ փոքր պե տ ո ւթ է լն՛է ե ր բ իեչպէս կ որ գ ո լկէ , Կիմիրե ան տ ի լ։տպետա ւթիւնր : Աղուանից պետոլ– քաշելով : Այսօր երկրին մ ԷՀ բախտախաղբ եւ
Ատէապէնէ ,՛ Օսրոյէնի , ոլ ԱարՀոբաթանէ ան Հատ թէ ւնբ (^\Տե&Ո1& Շ&Տթււ) Վրաստան ու ուրիշ երկիր– զէնեմ ո լութփլհբ աւերներ կբ գործե՛ն՝ եւ բաբա լա
թագաւոր ութ էւնն երր կբ պատկանէ էն Պարթե– ներ Հպտւոակեցտն Տիգրանին , ո րա։՛. պետութեան՝ կան՝ ապա կա հա ւթէլն կբ տէ րէ X Պատճաոսբ անկրօ֊
ւաստանիՆ։ Մ՛եծն՝ Տէգրան ոչ մէայն այս 4 ^ր՛–սաՀմ ա՛նն երբ Հիմա կ՚երկարէին Եր Ուսագէմ էն՝ նութէւձնն՛ է : Աս տա լա ծ ա վա խո լ թ է լ ն չմն՛աց » :
կէբլե,րբ էր ձեռք էն տակ չունէր , այլ գեռ իր մի չեւ Բ՝վ.ֆլիս , ու պատկառանք կ՚ազդէին մ թնչել (յ ո յնքան պատկերալից բացագանչութէլններ
պաոլենակաւ եր կրէն 70 Հայկական Հո վէտն եր Պարսից ՝()՝.ո ցին բնակիչներուն : >ոլ–րիշ պատգամաւորներու կողմ է , ա՛րանց մէկբ հ
պա տագրաբա ր «ն՛ուէ ր» տուաւ Պա բթել Արքա– Մեծն Տէգրան իբր Արեւելքի մեծագոյն ինք– բժէշկ, վէրք մբ եւս կբ բանայ.
յէ և ՝ա՚,ր՝պէ ս զէ կարենար Հա յաս տան է գաՀ բ բա ր– I ակալբ Սելելկ։հա1ներէն մառանգեց հԹԷ՚ոլ՝» « Բացարձակապէս ՛սալա է այն վայնասու–
ձրահալ ,ու հշէւել Արտաշատ մայրաքաղաքէն մէՀ : (Աստ՛ուծոյ), էսՂ Պարթեւներէն խլեց « Վասի– նբ թէ յետագէմոլթէլնբ գլուխ կր ցցէ , Հայրենի–
Մէնչգեռ Տ՝/– գբան ա յսպէսէ պայմաննե ր ո ւ լեւս Վասիլէօն» (Արքայից Արքայ) մակգիրներբ, ՔԲ վտանգէ մէՀ է , վարչաձեւբ ձեռքէ կ՚ելլէ եւն X
տակ գաՀ կբ բարձրանար , Ս ԷՀբգատ Եւպատոբ •ու իր ձիուն, առքեւբ առած 4 գաՀ ազոլրկ թագա ք՛ոլն յետագիմաւթիւն՛ր այն՝ շարժումն է որ կ\ուղէ
արգէն էսկ զօրաւ՛որ թագաւորէ մբ Հմայքս ու ւորներ շր^եցալ կապադովկիա յէն մ էն չեւ Կ ուի– մեզ տանիլ <ձկիւնէշ - միմեէչ» լեղոլձնեվւու, Յա–
նէր , ումէ շտ Ասէոյ ռօրաւո րազՏոյն թագալո րր կաս։ ՚Լոյնէսկ Հռովմի աչքին, Տիգրան երեւցաւ փռտաւքեեբոլ »:
ւր լլա > ո լ յաւակ՚ն՚ո ւթեամ բ էհքզէնքբ՝ կբ էյ ալ՛ էր , ո– Ի՛ԲՐ «Ասէոյ Հզօրագոյն Արքան՝», որ <լէր ուժերով /* • էյ ատ աւելի բնորո շ է &բկրոԲԳ երեւոյ–
, էն չպէս իր մասին, գրեց :
րովՀ ետ եւ քա ն է մր յ աղթ ան ա կ ներ՝ տ արած էր , սարսափն ցուց Հռովմբ» թբ
օգտ աւելով Հոձովմ է մ ԷՀ աէրող ներ լքին ան Համ ա– աշխա րՀաՀռչա կ կ իկերոնբ ; Համ աղում արի օբ ա կարգին վրայ կբ գտնբ–
ձա յնալթ էւնն ե րէն ; Ղ՚էպքեբբ սակայն , կա տլ ա> Կապադով կիսւ'1, , սակայն, ՄիՀրդատին ս ե– ալէր քաղաքական խսգէբ մբ եւ այս առթէւ փոխն
Հակառակբ ցոյց տալ՛, իքոբամանկ Ե*֊պատորէ՝ե՝ փակա՚-ոլթիւնբ չեղաւ։ Անոր Հռովմէասէբ Արիս– է փախբ արտասանուեցան կարգ մբ էմ ա՛ս տա լից
թաթերուն
էէր կրցած աակ գտ՝1 ուձող կապագովկէան՝. անգամ բարղաւԼ՝ թագաւորբ Տփգվանի .ու ՄիՀրգատի բա ւեո ՛բ > ազգա իա կանո ւթէւն , ցեղապաշտու–
Համայնավարու
ա ելակաՀԷ ա պէս գրաւել է ր կողմ է , զուկներ՛ով Հինգ ա ՚գամներ գաՀէն Հալածուելէ թէւձն , թոլբանականոլթէւն ,
Լէ՝հՀաէս "՜ր այժմու Իտալէոյ թաթերուն տակ ՚Ս՚է՚ն է ՂՐՂԷ" Խլ վերադառնար , ու գաՀ կբ բարձ թիւն յ
գանուող ք1 ա տ–
Մ ա լթ ան ա յոօր չէ պատ կան է բ րահար Հռովմի բաղոլկով, ոբովՀետել ՄԷՀրգա– Վեբչէն Հոսանքբ, Համայնավարութէւն , աչքի
փուշ դարձած է ատ Լնէ մբ է վեր։ Այն աստիճան
1/"՛՛,ք ) 1 ոլ կապագովկէո ւ գաՀ էն վրայ բազմած էր տէև՝ էր վերաւղաՀոլտծ անոր պաՀ պան ո լ թ է ւնբ ու
կ՚աղերսէբ որ , առա ւ՛ա ՚ւ՚Գ Րասնաւոբ մ ար մ ԷԽ մ\բ կագ
Հռովմէասէբ Արէսբարզան թագաւորբ՝ թշնամէն՛ "է Տիգրանէն . , . ; Մ ԷՀրգատ միշտ
Հան էր մե լ , պա յքա րելոլ Համ ար անոր գէմ ։իսկ իբրեւ
Տէգրաւի ալ ՄէՀբգատէ ։ Տիգրանէն՛ .ար օգնէր էրեն որպէսզէ գլուխ անմէՀական մէՀոց^ Համ այնավաբեե րբ վտարեի
խրոխտ բո լո ր Հան բա յէն Հաստատութիւնն երէն՝
(հագմագէտական արժա%էքէ Կապադովկիոյ գրաւումբ . . . : Տէգրան զզուած ներէն ։ եւ գաբռց֊
Հազիւ ա–
քկա յ1 Տբ՚հւ Մ ԷՀ բգատ ին վերտէն անկարողս լթիւՏններէն,
րարձվւասաձ՜՝ իր թագին իսկոյն նախ \ք՚ոփաս
կոեյյ ռանձինն արշաւեց Կապագո վկի ո յ վրայ, 77 թուա Տ ես ա կէ տն ե բբ ա յնքան ալ յստակ չեն\ մէւս
Հայկազնեան անկախ թաղալո ր ո ւթիլեր , ս~նՀո՝է&դ կանին , ու բոլոր երկիրբ գրաւեց աՀ ու սարսափ
գա– վարգա պետութեանց մաս է ն ։ Աւելէ ճիշգ^ բերնի
տալով Միացեալ ՄեՀէ Հայաստանին %Տիգրան յե պատճառելով Հռովմայեցլոց ; կտսլադոկիոյ
տակ խօսքեր՝ կան .որոնք վե րապաՀ ո ւթեամ բ կ աբ–
տոյ վերադ րաւեց Պ տ.ր թե լա ստան ի Հանուի լ։ ա-հ » 70 Հաղոլրկ թագաւորբ փախաւ մինչեւ Հռովմ իր տասանալէն՝ ;
ամբողչ
Հովչ –*ւներր ու իսկոյէ՛.՛ աշխարՀակալեց չուրդի 4 թագաւորոլթիւնբ ձգելով Տիգրան Մե
ա՚ւկախ թագաճորութիւններր, ու 500.000 զին՛– ծին՛, ՛որ Կապագո վկի ոյ բնակիչներէն՝ 300.000 ժո Նոր Թ՜ուբքէան գարձեալ խարխափումէ մէՀ
ուրոներով (րստ Ակիանոսի) գրաւեց Աելեւկեան ղովուրդ բռնութեամբ Հայաստան փոխադրեց , է, իք ճ բան գտնոենլե ու Համար աղգայնա կանո ւ–
բովանդակ թագալո,րոլթիւնբ , Հալածելով անոր ու նոյնպէս ուրիշներ ալ փ ո խա դրե ցկ ի լի կիո յԱ օլի թեա՛ն՛ եւ թոլրա՚նականոլթեան մէ^եւ։ Ե՛– աձ"
գաՀ ակտ րր ալ մէկէ աւելի թ ա ղա աաՀ ա\< $նե րր , քաղաքէն ամենայն. վեՀափառո ւթեամբ ո լ աննման՝ է Ր լ՚ե Լ Հետեւանք ս լա լա կան ո ւթե ան ծաւալման :
խ ր ո իւ ա ա ր ա ր Հասալ մինչեւ Միջերկրականի հովր ռաղմային յաջողութիւն՝՜ եր ով , որոնք թերեւս Պատգամաւոր մբ յայտարարեց • <ձՄենք
(որո ն շ\էբ կարողացաք Հասնիլ (իյււսիոյ Մ եհ՜ գեր եզանցն ցին՛ ՚Հյա բո լդո տ ո\ւ,ոս.ո ր ր կամ Աալմա– բոլորս աղղայն ականն՛եր ենք թրքակա՛ն՛ .սաՀմ ան
նասա ր բ ... : ներումն մէչ\ :
Պետէ ւ/ւսն անզամ՝) , .ու Հայկակս/ն յաղթական՝
ԳՐ°շ երբ հաՆանեցոլց Աիլրքոյ, Փիւնիկէի , Կ ո– Համաձայն .իր դաշինք երուն, Տ՛ի–ղրան աղ– Աւբէչ մր 1 ծանգթ բանաստեղծ ՀամտուլյաՀ
մաք էի , Հիւսիսային Պտղեստինի , ու րստ Յով– նուօրէն կ՛ կի՛ն ՄԷՀրդատի. ձգեց Կապագովկէո ւ ՍոլպՀԷ , Պոլքրէշէ նախկէն. գես պա՛ն բ , կ՛բ ձգտի
սէւիււ՚էի մին քել Եգիս/տոսք. սաՀմ աճներր) : Կ ի էէ՜ աշիսարՀակալոլթէւնր, բայց ապէկար Մ ԷՀրգատ բնղարձակել Համա ի) րքա կան շարժման սաՀմա՛ն–
Ղ է " յ ռազարներր\ Պէյրութ ու Դամասկոս, Ան դարձեալ չկրցաւ պաՀել զայն...; Մ ԷՀրգատ էր ներբ Րր տեսութեամբ , ազգայնականութիւներ
տիոյ ՛ու Եվ՛ ՛՛ատեան Մ ի ր կ,Րա կան ե ան ե,րկի– Լոլկոլլլեաւ՚ւ պատերազմներէն վերՀ՝ ոչ միայն
րբ Հ ՚ւկակտն եղաձ– էի՛ւ : Երոլսաղէմի Ազէքսան՛– Կապագովկէան , այլ իր բովան՛դակ թագաւորուս զբաղեցնէ , ու Հազէլ Հազ մազա պո ւբ ծկեա՚նքբ տ–
արիլ. թագոլՀւի՚Խ Հպատակութիւն յայտեեց Տիգ թիւնբ կորսնցոլց ու երեք Հոգ՛ով սկսալփախչէ/ զատեց՝ Հասնելով Հայաստանի սաՀմաններբ ,ոլր
րան ե&ին ու խնդրեց որ չարիք չի Հասցնէ աւմատչելի լեռներ ... ։3 1 լսաՀատ ՄէՀրգատ էլ– սաՀմանապաՀ Հայ պաՀակներբ ներս բնգունեցէն
Հրէէ աԳգէ ՝ Տիգրան ագնուօրէն չասպատակեց պատորր, էր ձեռքով իր կի՛՛երբ , Խղքխկներբ ոլ զԴ՚նքբ՝ որ անծանօթ դարձած էբ էր երկէւղէն ՛ու
ա^ւո ՚Րզ/՚-Ր \ ՛ա֊ աչ ալ չտ;րիք Հասցուց Հրէա՝–։ե– Հաւատարիմներ ր մի առ մի թունաւորելէ վեր 9 տագնապներէն Տէգ -
րանէ առչել Համար :
բու՛լ ւաՀե I իր խո ստում բ , մ ի՛ չդեո դարեր իրիւերու\Խ վրայ բհռցուց էվեն ւԴյացած գանձե– ծունկէ ՚1ա տ ո աստ ո ւեո ա լ
գալ էր փրկութեան
աուլ ՜ ՛քեծն ՚կէքսանդր Փիւձիկէ ար՝ շ ալա & օր ե– րբ, որ՛ոնք սկսաւ առատօրէն, գետին՛ թափել որ–,
՚րուն նման՝ խնգրանքէ մբ բեթացք չէր տուած , պէսզէ զէնքբ մօտէն Հալածող Հ ռովմայեցէներբ ՆՈՒՊԱՐ ՄԱ՚ԲԱՈԻՏԵԱՆ
յաքորդուլ)
(Մնա^եալբ
Fonds A.R.A.M
շատ անգամներ խաբած էէն Հրէաստանէ ժողո–
վուրգբ ՝. Իր առա Հէն տարիներուն ՝ մէՀ , Տ՝էգրան\
Մքւճքդատ Եւպատա այսքան յաՀողոլթիւններ կ՚ունենար , ւորանք քիք
վձրՀ կբկնապատկուած էին ն*բա.նտՀ էր աշխար–՛
՝իեմալապեասէ–թեաև փայլքի օրերուն , լեղ–
Հակալութէւններովէ Մինչգեռ Ե*֊պատ\որ ն^յնէսկ ուադէաակա՚և ա կագեմ ական՛ ժա գքվնեբ ՛սար քո ւե*
Ա– չէր կարողացած կապագո վկէաՏև՝ էր ձեռքին մ ԷՀ ցա\՝ա Գոլս>ոյ մէՀ^ ապացուցանելու Համար թէ
՛Բր՛ի ստոսէ ա ռա 9՝ Ա • դարումն , պաՀ ել Հակառակ որ Տէգրան– զայն քանէցս գրա թուրքերէս բ «արեւ լեզու» մին էձ որմէ ծնած եե
կապաղով– ւած էր ՄԷՀ ր գաա էն առաՀարկով
կիոյ թաղալորուիԳիւնբ , էբվ՛ Փոքր Ասէոյ ոլ Հա– ւոյն . . . ու անոր Կաշ մէւսներբ :
՝(յո յնէսկ մարգկա յէն քաղաքակրթութեան
յասաանի մէ^եւ ա ար ահ՜ո ւա՚ծ շատ կարեւոր եր Մեծն Տ էգրանէ այս ասա Հէն ռազմային յաղթա <ծ>եունգբ վերագրուեցաւ թրքական Հա\հճարէ\ն՝;
ծախու Հանեց է ~
կչիր "՛ր, կր նկատուէր Հռոմէական. Հողամաս մր, նակն եր\ուե\ Հ ամար էբ որ խոր աման կ ՄիՀր գաա Օտար էլ է ան ա կա և Լ ե ր անգամ
՛յ պ ՚աա՛ոցոոււցռան ե ւ ո՜ւ
մ անաւս*, գ Ակէպէոս Աս ի ււ սւ է կո ււի յաղթանակնե– Եւ֊պատորբ իսկոյն ծրագրեց անոր գաշնակէցբ բլ– իրենց Հմտալթիւձկն՛ \Ոլ գրիչբ լ
րէն վերչ–. լալ։ Համեստ սկզբնաւոր ութէն է մբ նոր մեծցած Համար այս «հոր գիտելիքեերբ »
կապագովկէոյ զվ աւո ւմբ կո գէւրացնէր Հա Տ էգրանէ կբ մօտենար սկէզբէն է վեր՝ մեծ ալ զօ Միեւձեոյն ատեն զարկ տբոսեցաւ թուրքերէնէ
յոյ սա ա՚ե՚ի աշխաբՀակալութէւԼբ ել կբ նշանակէր րաւոր ն կա տ ո ւա\ծ Ա ԷՀ բգատ Եւպա տ\որ բ , ՛որ զտման ։ Ա՛սխ1՚այ վտարուեցան պարսկեբկն եւ ա–
ՄԷՀագետքէ ու Պարս կաստան ի պարտոլթվււնբ ։ Տիգրանի Հետ ազգական ԲԱալն ալ պատէւ Համա բաբերէն բա ռե րն ու բա ց ա տ բ ո ւ թ ի լե՛՛ւ, ե ր բ X
Կ ա պա գո վկէ ո յ ա՚՚Լ Հատ թ ա գա ւոր՚ո լ էհ՛ս ան մբ գո– րելովդ էս կոյն կնքեց ՛Հ գա շէնքն եր ալ կնութեան Ա * ՝Ւէ մա լի մաՀէն վեր Հ , էսռո ւն ե րբ ՀետզՀե^
յութէ ւնբ Վտանգ մբն կբ նաեւ Պ՛ոնտոսէ թագա տուաւ էր գեռատէ
ել լաւ գաստ՚իարակուած տէ բացուեցաե ( գլոլխհ\եր\բ բարձրացան՛ , ել այժմ
ւորութեան ու տպառԼա լէք մբ Պաբթեւներո ւն ,
էբ ՄԷՀրգատ գուստվրբ կզէոպատբան ; կատարեալ Հղա գր գռո ւթե ան մբ մատնուած է
ա-րոն ց վերՀէն զօրաւոր թագաւորն
Այ^յ գաշինվձ՚-չել*ով , կապագուէկէան ու Փոքր նոյնիսկ Ա՛ * Կ՝եմալյէ կուսակցութիւներ , <ձՀաէլթ ,
Ա* ՛ոբ իր գրամներաւն վրայ կբ կբէբ «Նէքաթոռ»
Աս էտն՝ կբ ձգոլէր Մ ԷՀ բգատ էն , էբբ ռազմային՝ որուն բացառէկ Համ ագոլմ արբ նա բ վերՀացալ :
եւ « Հ ո ււլ ա տ ո ր» տէտղո սներլլ :
ասպարէզ : իսկ Արեւելքբ կր ձգոլէր՝ Տ է ՛էԼ՛ ան է ՛ն , Մէկէ աւելէ ծանրակշիռ Հարցեր գիզոլած է–
Ա . Ղ*աբու\ն Լ՛էք . ՝§՝ •) Աս Էսա–կան եբեք զօրաւոր՚էբր ռազմային
էրաւունք , Հակառակ աբ \^ոփաց իե օրակարգիս վրա յ ; 1Ղսկ մթն ո լո բաբ այնքա\ւ
յյլ ետ ութ Էւնն եր կայէն՝ * Պարթեւաստան էե՛ ՎռՐւ\ թագաւորութեա՛ն
քաձ գումով՝ Տէգրան կբ վա– պղտոր էր որ , գոռում ֊գոչումներ , բեգՀարում–
գօբաւոբ էր՝ Պ՝ոնտասէ թագաւոբո ւթէւնբ որուն վւաքէբ էր՛ պե տ ո ւթ ե ա\ե՝ կցել կապագո վկէ ան , ՛ո
ներ \է բ արա լ կբ յա Հոր գէ է ն շարո ւևակ ։
գաՀէն վրայ նոր բարձրացած էր Մեծն՝ Տէգրան
րո ւն՝ սաՀմ ան ակէց Կ էլ է կէա ն արգէն է ր ձեռք էն՛ Այսպէս , ՚իեկտ՛ Հի նիստէն մէՀէ պատգամա–
(95 - 55 Ն– -Բ-), .որ ա շվս աբՀ ակ ալա կ ոն ն ար տակ կբ գտնալէ ր , ու ամենայն էրաւամբ՝
կապա– ւոր մբ բեմ ցատ կեց բար կաճայթ , Լ^լ սո առե ելա.
ձգտում.՛– ե բու կբ պատրաստուէր ,ու կր փափաքէր
գովկ է ա՛ն ալ գր տլ ելու վւա փաք կ րն ար ո ւնեն ալ ; Հ ամա բ ճառախօս մ բ ո ր ս/եխնւ էյ կբ քն՚եագաւ •Էբ
Պարթեւն եր ր տկարացնել , Հարաւէ Լք ե լեւկեան
Տէգրան. մ է շտ Հաւատա րէմ իր խոստ՛ումներուն^ քեմալական կար գո ւսարքբ ։
թագասոբութէմԼր՛ էրեն ենթաբկել ու Հայկական ս կէ զբ եե,րբ Հա յաս տանէ չէ կցեց կապագավկէան
, Հյատ խոր –են՛՛ այս էբարանցում՝էն շարժառիթ–
նոր կա յ ս ր ո ւթ է ւն մբ Հէմնել , որուն սաՀմ անն ե րբ ու բաւականացաւ
սվէտէ Հաո\ է էն ծովեր՛ու ավւեբբ ալ որուն աւժբ չափուե լա լ Պարթեւներու , \) ե - ներբ եւ սերտօրէն կապուա՛ծ ւրքիոյ աչ մէայե
եծազօբ
պատ կառագգո ւ պէտ է րլլա^րԱր եւմա ւտքէ մ փ^՚ո^էս լեւկեա\1ներալ յյլ շրՀակայ ուրէշ ազգերուն՝ Հետ X ՚Լեբքէն , ա յ լ ե ւ է ա ր տա քէ՛ն քաղաքա կա\Խութեաե
կապա–
Հռովմէ Հասարակապետութեան ; Այս Բայց այս 2 գաշէ1ք1երէն վեբՀ, կբ ոկսէր Հետ X
^*ոռո
ծ՜բագէրբ յ ա Հո ղցն ե շո ւ Համար , պէտք էր Տէգրանէն վե բ ա պա Հո լյյյ ծ նոր յազթոլթէլննե– Հրատարակուած տեղեկութիւններբ կբ Հաս
գո վ կէա\Լ՝ գրաւուէր ^ որուն սաՀմ անակէց բոլն ռրկբորգ շրՀա՝եբ , որ Մ ԷՀ բգատ^էն ն՛ա խան– տատեն՛ կարգ մբ նշանակալէց էրողութիւններ •
Հա յկական \$՝ո փաց թագաւոր ութէ ւնբ անգամ չէր ձբ գրգռելով ղէՀանած էբ Տէգրանփ աբքու\նէքէն\ Ա . ՚իԺգոՀալթիւձն՝ «Հալք^է աշխաբՀական
կրցած նա ւաճ ել Տէգրանէ ^Գ°Ր նա էյ ո րգնւեր էն՝ մ ԷՀ խառն ակութ էւնն եր Ո լ եր կպա ռա կո ւթ էւնն ե բ Հէայէք) եւ. բնկերային՝ գործուն է ո ւթե ա՛ն գէմ ։ Ո$
նոյ էսկ Արտաշէս Ա. «Աշխար Հ ակալբ» : Եթէ նբ– ստեղծել , որան ք գէլբալ կրնար • յաՀողցնե լ էքՔ մէայն՛ բողոք ( այլեւ ծանր մեղագբանքե եր ,
կատէ ուձևեւ անք որ Տ էգբան Ա եծէ՚ն գա Հ ա կ ա լո լ – ՏէգրաՀ-ի աներբ։ •• աեկբ օն ութ Էւձե՝ , ահա ս աո ւա ծ՝ո լ թ է լ ն սնեէ բարո յա–
թեան տարէն ) աբեւմ տեան Հա յաստա՛ռէ մ ԷՀ գո Տ էգրան՝ ա յս անգամ մ տալ բաւն Պարս կաստան կանո ւթէլն ։ Պատգամաւոր մբ Է բրել գարման
յութիւն– ունէ՜ր՝ \$ա՝փաց (Տօբհշոշ) Հայկական ան կ առա Հար՛կէր աստուածաբանական ՀամալսարսՀ*
՛ու աշխարՀակալեց ամբողՀ Մարաստանբ (|\4շ(^ա),
Եօթ– մբ Հիմնել եւ բոլոր մէՀոցւԼեբով ուժ տալ կրօնէ
կախ թ ա գա ւո րա ւթ է ւն բ , ո բուն գաՀ էն վրայ կբ ու յազյթանակով Հա սա լ մ էն չեւ Ե կբատան
Պ ա ր ս կա ս տ ան է Հա– ուսմ ան ;
բաւչմէ ր Տ՝1է գրաւեր չճան Լցող Հա յաղգէ Արտաշէս •Լա պա րէ ս պ քաղաքր ( ա յժմոլ
թագաւորբ , կրնանք մ ա կա բեր ե լ թէ Տ է ՛լ է՛ ան է մատա).՝է շբՀակայքբ^ : 1 « Երբ մէւս Համայնք երբ աժռաառ՛աւն գա ւո րաց
Համ ար՝ կա.ւ Տուէս ն կա ա ուա՛ծ էր կապ ագո վկէ ան ՚ գք֊ Այս յաղթոլթէ, լններաւն * Լ ր ա յ Կ ո վկաս եան՛ յէարժա բանն եր բանալով րաբունիներ՛ , քա Հանձ՛ա–
րալելու Հաոցբ : Երբ Պարթեւներու Աեծ1 ՄԷՀր ազգերբ ճան Լցան Տէգրան Աեծէ՝հ գեբէշխանալ– ներ կբ Հասցնեն՛, մեր կբօնէց տեսուչյլ ամէն էրա
գատ Ա • թ ա գա ւո րբ մեռաւ , Ա՝ եծն Հայքէ շրՀա– թէլԼբ^ Հակառակ որ Ա էՀրգատ Ե*֊պատ՝որ ո լն է ր ւասութենէ զրկուած օրբ էր՚էկուն կ^ւբնէ Համբի ք
կա յ փոքր պե տ ո ւթ է լն՛է ե ր բ իեչպէս կ որ գ ո լկէ , Կիմիրե ան տ ի լ։տպետա ւթիւնր : Աղուանից պետոլ– քաշելով : Այսօր երկրին մ ԷՀ բախտախաղբ եւ
Ատէապէնէ ,՛ Օսրոյէնի , ոլ ԱարՀոբաթանէ ան Հատ թէ ւնբ (^\Տե&Ո1& Շ&Տթււ) Վրաստան ու ուրիշ երկիր– զէնեմ ո լութփլհբ աւերներ կբ գործե՛ն՝ եւ բաբա լա
թագաւոր ութ էւնն երր կբ պատկանէ էն Պարթե– ներ Հպտւոակեցտն Տիգրանին , ո րա։՛. պետութեան՝ կան՝ ապա կա հա ւթէլն կբ տէ րէ X Պատճաոսբ անկրօ֊
ւաստանիՆ։ Մ՛եծն՝ Տէգրան ոչ մէայն այս 4 ^ր՛–սաՀմ ա՛նն երբ Հիմա կ՚երկարէին Եր Ուսագէմ էն՝ նութէւձնն՛ է : Աս տա լա ծ ա վա խո լ թ է լ ն չմն՛աց » :
կէբլե,րբ էր ձեռք էն տակ չունէր , այլ գեռ իր մի չեւ Բ՝վ.ֆլիս , ու պատկառանք կ՚ազդէին մ թնչել (յ ո յնքան պատկերալից բացագանչութէլններ
պաոլենակաւ եր կրէն 70 Հայկական Հո վէտն եր Պարսից ՝()՝.ո ցին բնակիչներուն : >ոլ–րիշ պատգամաւորներու կողմ է , ա՛րանց մէկբ հ
պա տագրաբա ր «ն՛ուէ ր» տուաւ Պա բթել Արքա– Մեծն Տէգրան իբր Արեւելքի մեծագոյն ինք– բժէշկ, վէրք մբ եւս կբ բանայ.
յէ և ՝ա՚,ր՝պէ ս զէ կարենար Հա յաս տան է գաՀ բ բա ր– I ակալբ Սելելկ։հա1ներէն մառանգեց հԹԷ՚ոլ՝» « Բացարձակապէս ՛սալա է այն վայնասու–
ձրահալ ,ու հշէւել Արտաշատ մայրաքաղաքէն մէՀ : (Աստ՛ուծոյ), էսՂ Պարթեւներէն խլեց « Վասի– նբ թէ յետագէմոլթէլնբ գլուխ կր ցցէ , Հայրենի–
Մէնչգեռ Տ՝/– գբան ա յսպէսէ պայմաննե ր ո ւ լեւս Վասիլէօն» (Արքայից Արքայ) մակգիրներբ, ՔԲ վտանգէ մէՀ է , վարչաձեւբ ձեռքէ կ՚ելլէ եւն X
տակ գաՀ կբ բարձրանար , Ս ԷՀբգատ Եւպատոբ •ու իր ձիուն, առքեւբ առած 4 գաՀ ազոլրկ թագա ք՛ոլն յետագիմաւթիւն՛ր այն՝ շարժումն է որ կ\ուղէ
արգէն էսկ զօրաւ՛որ թագաւորէ մբ Հմայքս ու ւորներ շր^եցալ կապադովկիա յէն մ էն չեւ Կ ուի– մեզ տանիլ <ձկիւնէշ - միմեէչ» լեղոլձնեվւու, Յա–
նէր , ումէ շտ Ասէոյ ռօրաւո րազՏոյն թագալո րր կաս։ ՚Լոյնէսկ Հռովմի աչքին, Տիգրան երեւցաւ փռտաւքեեբոլ »:
ւր լլա > ո լ յաւակ՚ն՚ո ւթեամ բ էհքզէնքբ՝ կբ էյ ալ՛ էր , ո– Ի՛ԲՐ «Ասէոյ Հզօրագոյն Արքան՝», որ <լէր ուժերով /* • էյ ատ աւելի բնորո շ է &բկրոԲԳ երեւոյ–
, էն չպէս իր մասին, գրեց :
րովՀ ետ եւ քա ն է մր յ աղթ ան ա կ ներ՝ տ արած էր , սարսափն ցուց Հռովմբ» թբ
օգտ աւելով Հոձովմ է մ ԷՀ աէրող ներ լքին ան Համ ա– աշխա րՀաՀռչա կ կ իկերոնբ ; Համ աղում արի օբ ա կարգին վրայ կբ գտնբ–
ձա յնալթ էւնն ե րէն ; Ղ՚էպքեբբ սակայն , կա տլ ա> Կապադով կիսւ'1, , սակայն, ՄիՀրդատին ս ե– ալէր քաղաքական խսգէբ մբ եւ այս առթէւ փոխն
Հակառակբ ցոյց տալ՛, իքոբամանկ Ե*֊պատորէ՝ե՝ փակա՚-ոլթիւնբ չեղաւ։ Անոր Հռովմէասէբ Արիս– է փախբ արտասանուեցան կարգ մբ էմ ա՛ս տա լից
թաթերուն
էէր կրցած աակ գտ՝1 ուձող կապագովկէան՝. անգամ բարղաւԼ՝ թագաւորբ Տփգվանի .ու ՄիՀրգատի բա ւեո ՛բ > ազգա իա կանո ւթէւն , ցեղապաշտու–
Համայնավարու
ա ելակաՀԷ ա պէս գրաւել է ր կողմ է , զուկներ՛ով Հինգ ա ՚գամներ գաՀէն Հալածուելէ թէւձն , թոլբանականոլթէւն ,
Լէ՝հՀաէս "՜ր այժմու Իտալէոյ թաթերուն տակ ՚Ս՚է՚ն է ՂՐՂԷ" Խլ վերադառնար , ու գաՀ կբ բարձ թիւն յ
գանուող ք1 ա տ–
Մ ա լթ ան ա յոօր չէ պատ կան է բ րահար Հռովմի բաղոլկով, ոբովՀետել ՄԷՀրգա– Վեբչէն Հոսանքբ, Համայնավարութէւն , աչքի
փուշ դարձած է ատ Լնէ մբ է վեր։ Այն աստիճան
1/"՛՛,ք ) 1 ոլ կապագովկէո ւ գաՀ էն վրայ բազմած էր տէև՝ էր վերաւղաՀոլտծ անոր պաՀ պան ո լ թ է ւնբ ու
կ՚աղերսէբ որ , առա ւ՛ա ՚ւ՚Գ Րասնաւոբ մ ար մ ԷԽ մ\բ կագ
Հռովմէասէբ Արէսբարզան թագաւորբ՝ թշնամէն՛ "է Տիգրանէն . , . ; Մ ԷՀրգատ միշտ
Հան էր մե լ , պա յքա րելոլ Համ ար անոր գէմ ։իսկ իբրեւ
Տէգրաւի ալ ՄէՀբգատէ ։ Տիգրանէն՛ .ար օգնէր էրեն որպէսզէ գլուխ անմէՀական մէՀոց^ Համ այնավաբեե րբ վտարեի
խրոխտ բո լո ր Հան բա յէն Հաստատութիւնն երէն՝
(հագմագէտական արժա%էքէ Կապադովկիոյ գրաւումբ . . . : Տէգրան զզուած ներէն ։ եւ գաբռց֊
Հազիւ ա–
քկա յ1 Տբ՚հւ Մ ԷՀ բգատ ին վերտէն անկարողս լթիւՏններէն,
րարձվւասաձ՜՝ իր թագին իսկոյն նախ \ք՚ոփաս
կոեյյ ռանձինն արշաւեց Կապագո վկի ո յ վրայ, 77 թուա Տ ես ա կէ տն ե բբ ա յնքան ալ յստակ չեն\ մէւս
Հայկազնեան անկախ թաղալո ր ո ւթիլեր , ս~նՀո՝է&դ կանին , ու բոլոր երկիրբ գրաւեց աՀ ու սարսափ
գա– վարգա պետութեանց մաս է ն ։ Աւելէ ճիշգ^ բերնի
տալով Միացեալ ՄեՀէ Հայաստանին %Տիգրան յե պատճառելով Հռովմայեցլոց ; կտսլադոկիոյ
տակ խօսքեր՝ կան .որոնք վե րապաՀ ո ւթեամ բ կ աբ–
տոյ վերադ րաւեց Պ տ.ր թե լա ստան ի Հանուի լ։ ա-հ » 70 Հաղոլրկ թագաւորբ փախաւ մինչեւ Հռովմ իր տասանալէն՝ ;
ամբողչ
Հովչ –*ւներր ու իսկոյէ՛.՛ աշխարՀակալեց չուրդի 4 թագաւորոլթիւնբ ձգելով Տիգրան Մե
ա՚ւկախ թագաճորութիւններր, ու 500.000 զին՛– ծին՛, ՛որ Կապագո վկի ոյ բնակիչներէն՝ 300.000 ժո Նոր Թ՜ուբքէան գարձեալ խարխափումէ մէՀ
ուրոներով (րստ Ակիանոսի) գրաւեց Աելեւկեան ղովուրդ բռնութեամբ Հայաստան փոխադրեց , է, իք ճ բան գտնոենլե ու Համար աղգայնա կանո ւ–
բովանդակ թագալո,րոլթիւնբ , Հալածելով անոր ու նոյնպէս ուրիշներ ալ փ ո խա դրե ցկ ի լի կիո յԱ օլի թեա՛ն՛ եւ թոլրա՚նականոլթեան մէ^եւ։ Ե՛– աձ"
գաՀ ակտ րր ալ մէկէ աւելի թ ա ղա աաՀ ա\< $նե րր , քաղաքէն ամենայն. վեՀափառո ւթեամբ ո լ աննման՝ է Ր լ՚ե Լ Հետեւանք ս լա լա կան ո ւթե ան ծաւալման :
խ ր ո իւ ա ա ր ա ր Հասալ մինչեւ Միջերկրականի հովր ռաղմային յաջողութիւն՝՜ եր ով , որոնք թերեւս Պատգամաւոր մբ յայտարարեց • <ձՄենք
(որո ն շ\էբ կարողացաք Հասնիլ (իյււսիոյ Մ եհ՜ գեր եզանցն ցին՛ ՚Հյա բո լդո տ ո\ւ,ոս.ո ր ր կամ Աալմա– բոլորս աղղայն ականն՛եր ենք թրքակա՛ն՛ .սաՀմ ան
նասա ր բ ... : ներումն մէչ\ :
Պետէ ւ/ւսն անզամ՝) , .ու Հայկակս/ն յաղթական՝
ԳՐ°շ երբ հաՆանեցոլց Աիլրքոյ, Փիւնիկէի , Կ ո– Համաձայն .իր դաշինք երուն, Տ՛ի–ղրան աղ– Աւբէչ մր 1 ծանգթ բանաստեղծ ՀամտուլյաՀ
մաք էի , Հիւսիսային Պտղեստինի , ու րստ Յով– նուօրէն կ՛ կի՛ն ՄԷՀրդատի. ձգեց Կապագովկէո ւ ՍոլպՀԷ , Պոլքրէշէ նախկէն. գես պա՛ն բ , կ՛բ ձգտի
սէւիււ՚էի մին քել Եգիս/տոսք. սաՀմ աճներր) : Կ ի էէ՜ աշիսարՀակալոլթէւնր, բայց ապէկար Մ ԷՀրգատ բնղարձակել Համա ի) րքա կան շարժման սաՀմա՛ն–
Ղ է " յ ռազարներր\ Պէյրութ ու Դամասկոս, Ան դարձեալ չկրցաւ պաՀել զայն...; Մ ԷՀրգատ էր ներբ Րր տեսութեամբ , ազգայնականութիւներ
տիոյ ՛ու Եվ՛ ՛՛ատեան Մ ի ր կ,Րա կան ե ան ե,րկի– Լոլկոլլլեաւ՚ւ պատերազմներէն վերՀ՝ ոչ միայն
րբ Հ ՚ւկակտն եղաձ– էի՛ւ : Երոլսաղէմի Ազէքսան՛– Կապագովկէան , այլ իր բովան՛դակ թագաւորուս զբաղեցնէ , ու Հազէլ Հազ մազա պո ւբ ծկեա՚նքբ տ–
արիլ. թագոլՀւի՚Խ Հպատակութիւն յայտեեց Տիգ թիւնբ կորսնցոլց ու երեք Հոգ՛ով սկսալփախչէ/ զատեց՝ Հասնելով Հայաստանի սաՀմաններբ ,ոլր
րան ե&ին ու խնդրեց որ չարիք չի Հասցնէ աւմատչելի լեռներ ... ։3 1 լսաՀատ ՄէՀրգատ էլ– սաՀմանապաՀ Հայ պաՀակներբ ներս բնգունեցէն
Հրէէ աԳգէ ՝ Տիգրան ագնուօրէն չասպատակեց պատորր, էր ձեռքով իր կի՛՛երբ , Խղքխկներբ ոլ զԴ՚նքբ՝ որ անծանօթ դարձած էբ էր երկէւղէն ՛ու
ա^ւո ՚Րզ/՚-Ր \ ՛ա֊ աչ ալ չտ;րիք Հասցուց Հրէա՝–։ե– Հաւատարիմներ ր մի առ մի թունաւորելէ վեր 9 տագնապներէն Տէգ -
րանէ առչել Համար :
բու՛լ ւաՀե I իր խո ստում բ , մ ի՛ չդեո դարեր իրիւերու\Խ վրայ բհռցուց էվեն ւԴյացած գանձե– ծունկէ ՚1ա տ ո աստ ո ւեո ա լ
գալ էր փրկութեան
աուլ ՜ ՛քեծն ՚կէքսանդր Փիւձիկէ ար՝ շ ալա & օր ե– րբ, որ՛ոնք սկսաւ առատօրէն, գետին՛ թափել որ–,
՚րուն նման՝ խնգրանքէ մբ բեթացք չէր տուած , պէսզէ զէնքբ մօտէն Հալածող Հ ռովմայեցէներբ ՆՈՒՊԱՐ ՄԱ՚ԲԱՈԻՏԵԱՆ
յաքորդուլ)
(Մնա^եալբ
Fonds A.R.A.M