Page 29 - ARM_19-1948_01

աէաք էէ Հիմնուի լեզուի եւ. կրօնի վրայ։ Ան 60 մալսալանբ դասախօսելու։ Նբա՝ ղեկավաբութեան Եւ֊ խօսւում էր շատ լուրէ , Հ ա տ կտրուկ ,
Ասիոյ , կովկասի , Պալ– Անատոմինայի
միլիոն Հաշուելով կեդր* (^Է՚^Լ \ է յանձնլում Ֆաքիւլթէի \թոբմալ շատ որ՛ոշ կերպով ։
Թ՚ուբքեբու-ն լայն՝ աէակ–
քաններու ել Ան աա ո լուի բեմբ։ Աուէեաական կառավարութեան՛ Այդպէս , խ . Ա իոլթեան Հզօրագո յն աէբ ու.

Կ՝էսէ ՝~ ՚ ցութեամբ բԼԿղարձակ/ ւմ՛ է ֆաքիւլթէն , վեբաՆ– տիրական քաղաքակա՛ն բ ի է ֊ ր " յ ի աբգանբ , իր քա­

<մքեն.ք ք»ի՚րո յ ձ ամ բով կը շաՀագբգյլալինք ար­ ւում առանձին կաճառի , ՚ռ ր ի Հի մնա գի քներից ղաքական ար տա յա յայ* ւթ իւններ ի մ էէ շատ ղու֊յպ

տասաՀմանի բոլոր թուրքերով ւ Սիայն թէ քա­ ձէթ է Արկանին ։ «Պրավտա»ն խօսելով այգ ա ւ զ զ ո ւթեամ բ ,՛ սեւով

ղաքական չէ ա յս շաՀաղբգոձոլթիլսրՓ »: Արծրունոլ քեաագայ տարիների ամբոցէ դոՀ/— սպիտակի վրայ գրում էր Հէնց \94եին *

Կ՝արժէ աւելի լայնօբէն պարզել այս նոր՝ իբ֊ ծոլնէութիլնբ կապուած է այդ կաճառին Հետ ։ • կո վկաս աՀա յա ւթեան իրաւունքն՛ է Ա ուր–

մորումբ, ոբ կբ շաՀագրգռէ մեղ ալ ։ Մնալով երկար տա րբներ ո րպէս կաճառին գա ս ա– մալոմն , կարս եւ ԱբտաՀան , իսկ ՏաճկաՀայու֊

Այն օբէն՛ ի վեբ ոբ կորսնցոլց Պա լքանեան իսօս եւ Նորմ ալ Անատոմիա յի բեմ ի վաբիչ * Ար֊ թեան իրաւունքն են Վան , Պիթլիս եւ կարինվիլա–

ճակաաբ , ^ոլրքիա նոր յենարաններ կբ փնտռէ , ծ բ ո ւնին ոչ մ ի էանք չի խնա յել նոր մամն՝ագէտ - յէթներբ »: « Իյ . Հայասաան՚բ ունի բոլոր միէոց–

յանուն արտաքին ասլաՀովութեան եւ ներքին ա)ն–՝ ՛ների պա տ բ ա ս տ մ ան , ա յգ մասնագէ տներ՛ին բժշ­ ներն ՛ու Հ՚նաբալարոլթիւններբ այս նաՀանղն՚երն

դորբութեան՝ յ կական գի տ ո ւթեամ բ ղին ելու գործում : էլ դարձ՛ն՛ելու ծաղկեալ ալ բարգաւաճ , որպիսին՝

Այլեւս իբականտլթիւն է սլաւակա՛ն ցանցբ իբ 1924/"^" լո յս է տեսնում նրա «բժշկական տեբ֊ է "՚Ս՚հէ ծաղկեալ էք * Հայաստանք» *••:

սաՀմաննեբոլ երեք չորրորդին վրա յ , Հ"Գ էէ թէ միների բառաբանբ» ^ԽՄԲ* Այ" բառարա՛նին Բ՛ոլորս մեծ Հրճուանքի մէէ էինք ։

տար բե բ նշանա խօսքերով ; Պա լքանեան– ճակատին՛ կասկածելի արժէքի մասին բնդաբձակ քննադա­ ս կապէս պէտք էր՛ որ դրամատիրական եւ

միա կ Հ ա ւա տ ա ր ի մ բարեկամն ու ղին ակիցբ յ Ց<Ոէ–— տական մբ Հրատարակեցինք <հ($ ա ռաէ՝^ ի մ էէ մ էկ Համ այն ավար պւ\աա լթ ի լննե ր ի ղեկավարների

նա սա ան ։ ք*նք սլէտք ուն ի արտաքին օգնութեան, տար՛ի առաէ) ։ Այս բառարա՚նբ պարունակում է խօսքե րի եւ գո րծեր ի մ իէեւ մ ի տա ր բե ր ութ իւն՛

գիմ ան ա լո լ Համ ար ներքին փո թո ր ի կներ ո ւն՝ : ք*սկ 1 7.000 բառ եւ մեծապէս օգնել է ո ւս անա լլն՜՚եբ ին լիներ, ուրիշ կերպ չէր կարող լինել »:

անգլեւսաքսոհ աէա կցո ւթի ւնբ , արքան ալ թան­ մայրենի լեղուով ՛ուսումնասիրելու բժշկական Բա յց ինչպէս ասում են , «սաբր մ ոլկ ծ՚եց» X
եզ ել եւ
կա գին , դե ո֊ ամէն վստաՀ ութիւն՛ չի ներշնչեր՝ ։ դիտւոլթիլնբ ; « Կ ա րսն ո լ Ար տաՀ անբ վր ա ց ա կան են
միու­
Կբ մնայ աբ արա կան ա շխաբՀբ յ որուն՛ ՛մօտե­ ք՝միշկ Արծրունին գրել է «Մ ար գա. Անատո­ նրանց է լ պէտք է վերադարձուեն» Աղգեբի Վիշինս֊

նալու ձեւեր է ար կբ փնտռեն «Հալք»ի չափաւոր միայի » գա ս ադիր քբ բաղկացած 6 պբակներից , թեան ժողովում յայտարարաւմ է պարոն

Հոսանքներէ եւ օրաւան վարիչնւեբբ իբենք, առանց որոնցմով ս՛ովորել եւ սովորում են Հարիւրաւոբ քին :

շաա սուր Հանգամանք աալոլ իրենց մարզանք^ ուսան՛ողներ հ Վի չին՛ս քո լ յայտարարութիւնք ե ր կնքից բնկ–

ներուն : Ջնա յած իր առաէացած տարիքին , ա՚ոքթ * նաղ կայծակի տպաւոր ութիւն թաղեց Հայ ժողո­

Երբեմնի միակ Հոսանքք, Ա՛ • ՝Բեմալի կու– պբոֆ . Արծրուձնին մ թն՛չել վերէին շբէանաւմն՝ էք վուրդի վրայ եւ արդար զ ա յ բ " յ թ եւ վր՚գովմւնք

սակցաւթիւնբ, Հարկադրուած է չափաւոբել իր ե - չէ բ կտբւում ՛իր սիրած կաճառից եւ մասնագի– առա Է բերեց նրա Հոգում X

ռա\հգբ, \որավՀետել իր դիմացն ունի \բնգդիմադիր՛ տոլթիւնից X Նոբից * Վիչինսքու յայաարար ութիւն ից յե—
բա­
կազմակերպութիւն մբ, «Գեմոկրատ» , ոբ այնքան՝ (Սռվեաական Հայասաաւն Ամււագիր, թիւ 8) տ ո յ , լսում ՛ենք Հա յ ժողովուրդի իմ աստուն

ալ Համաձայն չէ շեշտակի գիրք բռնելու Հիւսիսի լլ ե րբ , հրբ իր– իբաւո ւնյ^նտե բբ տրոբլոլմ են*

Հարեւանին դէմ Հ Շ• « Մ եզ չի բերում » . • •

ՈտԱակոխուած իէաւուԱքԱ& Ա ակ ա յն՝ դր ան ա վ ամ Էն ինչ չվերէաց աւ :

ՀսւԱաԱ ԱէծաւԱի Պ արոնա յ ք Համ ա յնավաբնե րբ , մեր ժողովուր­

դի ա յսօբուայ ճա կա տագր ին աէբերբ , երէկ Հ ա–

Ս՝տածում եմ եբրեմն անեծքի տա՞կ ենք մ արձակօրէն բաց Աւարում էին թէ մ ենք խաբուած

ծնւել մենք; Բա յո այգ չի կարող պատահել , քա­ ենք եղել , մ՛են–ք զոՀ են.ք գնացել գրամատիրա–

Յուլիս 2Տին , 87 տարեկան՛ Հասակում վախ­ նի ՛որ մեր ամրողէ1 պատմութ՜եան ընթացքում կան աշիւարՀ ակտ լական պետ ո լթ իւններ ի շաՀե–

ճան ււ ւե ց ի ուա ւթ ե ան՝ վաստակաւս ր գո բծի չ , մենք ոչ ՛ոքին , վատութիւն չենք արել : րին

դոկտոր - պբոֆ . ՎաՀան Ա ակարի Արծրունին ։ Ա՛ տածում եմ ւնիրւ ՛են Ք ւ պրուս Այսօր մ ենք նորից սպաս՛ում են ք նրանց իմ աս­

Արծրունին Հանդիսանում Է Աովետական՛ Հա­ մ ենք , բայց անյիչելի ժամ անա կն ե ր ի ց պետու­ տուն բացատ րաւթիւսներ ին ։ Մ ենք ցանկանա ում

յաստանի բժ՛շկական գիտութեանն՝ ականաւոր ներ­ թիւն ենք ունեցել , առաէին քբ ի յտոնեա յ ժողո­ ենւք իմանալ թէ* Հայ ժոոավուրգբ Հիմի1* է լ խաբ­

կայացուցիչներից մէկլէ, որբ ունեցել է աւելի վուրդն ենք եղել ամ բողէ աշիաբՀ ում , լուսաւոր– ՛ուած է :

քաւն՛ 60 տարիների բժշկական , գիտական՝ ել ման­ եալ Ե ւր ո սլա յի մ շաա վառ փարոսն ենք Հանգիստ– Եթէ խաբուած է * ոռւմ կողմից :
րն երբ պէտք
կավարժական բե ղուն գոբծու՚նէո լթիւն Տ սել իաւաբակուռ ՚Ասիոյ մէէ ; 451 թուին , քրիս­ Արդար ամ իտ Համա յն ավա է ար
է
՛է,բա գրչին են պատկանում բազմաթիւ դիտա­ տ՛ոնէութեան պա շտպան ո ւթ եան– Համ ար դիւցազ­ պատասխանեն այդ Հարցին

կան ա շխատութ իւններ՝ ։ նական ճակատամարտ ենք մղել Հզօրագոյն^ յ ե—

Լինելով Երեւանի պետական՝ Համալսարանի աաւլ ի մ ՛ո լ թ եանւ դէմ ։ ՛ք՛ար եբ շարունակ անՀ ա լա– Պէտք է պատասխանեն՛ , եւ բացատրեն , Հա­

բժշկական՛ ֆաքիւլիԺէի Վ*"Բ է լլՀ ) ապա Բժշկական ա ալի պ ա յքաբ ՛ե նք տար ել ա ին ար բո լ Հ ո ր գան ե բ ին նուր աշխա րՀ ին թէ այս ա՛ն։ դամ էլ Հայ ժողո–

Կաճառի Հիմնադիրներից մէկն ու նրա \,ոբմալ Ա– ղէմ վուրդբ իր՝ սւն Համար զոՀերբ տուեց իր Համա քնա–
հղօր
նատոմիայի բեմի վաբիչբ, Վա Հ ան՛ Արծրունին՝ Պե տալթիլն ենք մենք ել ս յժմս , սյն էլ վար Հա յբեն իքի աղատ ո ւթեան եւ աբգա բո ւթեան՛
Խ՛ րից
անցած 25 տարիներ՛՛ի բնթացքում դաստիարակել, Միու-թեան 16 Հանբաաետութիւննե Համաբ :

աճեցրել է Հարիւրաւոր բժշկական՛ մասնագէտ– մէկբ , Հալա սա բա իրաւունքի տէր ; Ու՜րեմ՛ն՛ մենք Ե ՛֊ պէտք է ար նա վարձատրալի , գոնէ այս
էւնդամ Ս– ԱՐԱ՛ԲԱ
նեբ ւ կանք ։ Օրինաւոր , մշտական , անի ո ր տ ա կ մեծու­

ՎաՀան Արծրունին՝ ծնուել է 1860^՛*" Նո բ Բ այա­ թիւն ենք մենք, եւ այգ Հա ՝• դամ անքից է լ բիող

ղի աո ւմ ։ Տ աբլւ ա կան կրթութիւնն ստացել է իբ իրաւունքներ ի ել պա ր տականա լթ իւններ ի տ է բ ՚՛

ծննդավայրում , ապա փոիագբուել թ՝իֆլիս , որ­ վետական գործիչների շարան՛ ո ւն ին ք մենք , ո–

տեղ շարունակել է աւսումբ դասական1 գիմնա­ ՚րոնք միութենական չափա՛նիշով աշիատաղներւ են՛,

զիա յ ւ՛ ւմ ։ *իիմ ն ա ւլի ա\ե՛ ա ւա ր ա ե լո լց յետ՛ոյ անցեք Հ այ ան ո ւնբ իբ ենց միէազդային գո բ ծո ւն է ո լթեա–

է Փարիզ եւ մ ասն աղի տա կան կրթութիւն՛ ստացել մ ասնւ յկիո դարձն՛ողներ , բայց գաբ ձ եալ ո չին ք

այստեղ • չունենք մենք տ ՆԱՄԱԿ ԲՈՒԺԱՐԱՆկՆ

Վերադառնալով քՒիֆլիս , 1890/՛^ Արծրունին Համ աշիաբՀա յին՝ առաէին պատեբազմի ժա­

աշիատաւմ է որպէս թաղամ ասա յին աոսոզէապա^– մանակ, Ղ՚ալէնակիցնեբի կողքին կռուեցինք, մեր ՓԹԻԹ - ԱՐՊՈՒԱ— Իսկապէս մարգ կր

Հական բ*եիչկ ՝• Փաստ օբէն ա յղ թուականն երից է լ կէսբ վրայ տալով։ կռուից յետոյ յաղվժոգների շուտ ր ի թէ ի®նչ տնուձն տա յ այն ան՛ձնուրաց ել.

սկսւում է նրա գ՛ի տա կան Հասարակական՛ ղոբծու՝– շարքում դասուեցինք , բայց աբպէս վաստակ Լա^ ան ձնաղոՀ կապա յա 1Ա ա չո լՀ ի գթասիրտ քո յբե–

նէութիւնբ : ղանբ միայն ստացաւ բաւն , որոնք իվ՚ենց բնտանեկան Հո գեր էն վեր կբ

Պար՛բե բա կան մ ամաւլոլմ լո յս են տեսնում —- «Մեղ չի բերում», ասում է Հայ Ժազո— դասեն Հ ի ւանգԱ. ե րո լ օդնա ւթեան դո րծբ եւ֊ Հեւ ի

նրա Հան բամ ատ չա՛լի լեղուով գբ ո լած մ ժ շկական վու,րղրլ ։ Հել ու աՀկխոնէ կբ վազվղեն Հիլանզան՚ոցէ Հիւան­
յիշաաակու–
բազմաթիւ յօղուածն՚եբբ , որոՀհցից -—• « Բերելու » կամ «չբերելու» ի^գիբ Է^Լա՛յ , դան՛ոց , բոլժաբանէ բուժարան– իբենց Հետ բերե­

թեան՛ արժանի են՛ յատկապէս «Ամ ուսն ութ ի ւն» եւ —• բացատրեցին մեր եր կր ի ա յսօ բա լայ աէբերբ , լով մխիթարութիւն եւ ղոՀաբերութիւն ;
,
«Աղէիկբ» ւբնգաբձակ ուսոլմնասիրոլթիւնն\եբ\բ գրամ ատ իր ա կան– պետ ո ւթիլն\ն երբ ձէեղ ,ե– Անգամ մբ եւս , նոր տարա լայ առթիւ , բու՛­

ւոբոնք տպաղրուե^լ են «Մոլրճ» ամսագրի \ 901 ցին՛—• ի րենց աշխա րՀատի բա կան նպատակների ժարանս ա յցելեց ին Մ արս է յլի ժրաէյմն տիկիննե–

1902 թուական ներ՝ի Համ արն եր ում եւ յեա աղա­ Հ ամմս ա բ , ձեր ա՛րիւնն էբ նրանց պէտք եւ ոչ ձեր րէն , Տիկին Փափաղեան , Գասպարեան՝, քՒիւ–,

յում լո յս են տես՛նել առանձին՝ դբքո յկներով ։ բ րօբութիւն բ: թէբեան ելՀյիկերէցեաա ել Հոս գտնուող տասներ՛­
Լսեցինք նրանց
Բացի վեբոյիշեալ աշյիատութիւններից , Վա­ եւ լսեցինք X կու Հալ Հ ի ւանգն ե րո ւն անխտիր բաժնեցին՛ մ*էյ

Հան՝ Արծրունին՛ այգ շրէանաւմ գրում է առողէա– Մ իայն խո րՀ րդայի՚ն՛ իշխանա ւթիւնն՛՛ է մ էկ զո յգ սօքէթ , երկ երկու տոլփ սիկար , կար­
պաշտ պան ր Հ այ ժողովրդի
պաՀ ական մի շարք գրքոյկներ՛ , («Մի ծ/սիր», «Մի ի րաւձո ւնքնեբ՚՚ին , շա­ կանդակ , պտուղ , ն ա ր ին է ել խնձոբ Հ

իմիբ», վարակիչ Հ ի ւանգո լ թ ի ւննւե րբ եւ նրանց րունակում էին– նրանք : Ղ՝ժ բախտ արաբ ներկա յի ս իրենց այս ղո Հո­
լո ւին ց ա
թո յնբ» , «Ղ՝ոզեբոցք կամ մ ա լա ր ///«» «ք՚նֆ , «Վաա Ղ՚արձեալ լսեցինք եւ սպասեց ինք արդիւնքին ։ սութիւնք ե լ ան փոխ ար ինե լի բա րիքբ չենք կր նար

կամ նար ցաւ» , «Ծաղիկ ել պատուաստ» Հա­ Ծագեց Հ ամ աշխար Հային երկ բո րգ պատե– վա խարինել , ՛ուստի մեր վրա յ 1լ իյեայ գոնէ մեր

ցաւ» եւայչն^ , բոլորն է լ գրուած ^՜ողովքգի յզմբ : Փոքրիկ Հաայ/ ա ււ ՛՛ւ ւււ՝նբ , Դաշնակիցների սիրելի « Տառաէ »ին միէոցալ Հրապարակաւ
կողք ին, ամենագո րծօն կռո լյո դներ ից մ է կլա Հ ան­ ել երախ–
մար Հաս էլն ալի , մատչելի լեղուով։ մեր խորին– շն ո ր Հ ա կա լո լթ ի լն. ներբ

(Ի ո ղ ո վր դ ական առողԷապաՀ ութիւն բ Էլ աւե­ դի սա ցաւ % տա դիա ո ւթեան յա յտնելոլ պա ր տ ա կանո ւթի լնէ՛ք ւ

լի զարկ տալու նպատակով 1903^3^ Աբծբաւնփն Հենց իրան՛, 1յ . Աիո1–թհան զեկավաբ Ատալի– Փառք եւ պատիւ իրենց, փառք ցեղիս ա րիր մ Է–

սկսո ւմ Է Հ բատ արա կ ել «Առո ղէապա Հիկ թ երթ» նի յայտարարութեան Համաձայն , 10 * Միոլթեան Էէն 1լ արտագծէ այսպիսի տիպար ՀայոլՀիներ X

պատկերազարդ ՀանգԷսբ, ո րբ շաբունակւում է անգամ ժողովուրդներ ից ա չ մէկբ Հայ ժողովուր­ Տաէոզոլթիլն իրենց բոլոբ ձեռնարկն երուն՝

երեք տաբի եւ լայն ժողովրդականութիւն է ձեռք դին^ չափ ղոՀաբերեց X որոնք բլլան բեղուն եւ արգիլնաւյՈբ :

բերում յատկապէս բանուորական բնտանվ, քն՛ե­ Կեր չբ Հայ երիտասարդութեան Համ ատա– Հյնո րՀ ա կա լո ւթ ի ւն նաեւ Մ արս իլա բնակ Հայ­

րում , դառնալով ա յգ բնաանիքների մ տեր իմ քո ծ գերեղմանոցբ դարձաւ րենակից Պ* Աէ֊ագ ԱՀարոնեանի ,որ յանձն առած
Հայ ղին՚ուորբ քաէաբար
բժշկական) իոբՀբդաաուն ։ ռ կռ՛ուեց ել իրեն ղ՛ո Հ Էր մեր զթո ւթեան քո յրերբ իր անձնական օթո յով

Առա էին Համ ա շ ի աբՀ ա յ թե՛ պատերազմի տա - բերեց ճակատի բոլոր գրիքեբում : Հայ սպա յ ու­ մինչե լ բո ւժ ար ան բերել եւ վերադարձն ել :

բիներին մի պաՀ բնգՀաաւում է Բժ * ՎաՀան թի ւնբ պատերազմի վարման անզուգական Հմտու­ Մկրտիչ Մաաոյեան

Արծրունոլ գիտաՀեաաղօտական աշխատս՝ քբ X թիւն , եւ Հեր ո ս ո ւթի ւն ցուցաբերեց ;

Նա Հարկադրուած է լինում դրա ղո ւե լ բաց առա– վաստակուած գովասանքների թեւերի վրա յ եր–

պէս բժշկութեամբ։ Հայաստանում սովեաակս/ե՛ կինք բարձրացո ւեցին : ԿԸ ԽՆԳՐՈՒԻ Հ– Գ - , Կապոյտ Խաչի եւ

կարգերի Հաստատումից անմիէապէս յետ՛ոյ Ար– Մնտւ-մ էբ գործով Հատուց՛ման խնդիր բ : զանազան՛ կազմակերպութեանց գաւառի կոմիտէ–

ծբունուն գանում ենք Երեւանում : Այգ ուզղութեամ ր է լ կարծես ով ոշ բան կա տա ր– ն երէն եւ մ արմ իններէն որ ժողովն երոլ եւ Հան­

1 921 ին՝ ՎաՀան Արծբ՛ունին Հրաւիրւում է Ե~ ւում էր։ Եթէ էէբ էէ կատաբւում, գոնէ խօսւում դէսներու աղգերբ խմբագրատուն Հասցնեն՛ թո լա­

բեւաա նորաստեղծ Համ ալս ար ան ի բժշկական Հա. էյ՛ յին ւ կանէն առնուավն երեք Օր առա է ։

Fonds A.R.A.M