Page 184 - ARM_19-1948_01

1Ո» - 1» •»

յաստանի. , բայց իր դիտցածներբ խեղճուկրակ
բեկորներ էին:
՚ն&Յե շ Ա Ր ա հ Ք Ի՚ԱՂեՐԸ 1՝ն&՝Ի. Ի Ն Է ՚ Ի Ը Ս Ի Ն ՝

Ընթրիքէն յետոյ, ծնողքր, Համբուրելով

որ ե ս ա ԵՄ լանբ, չմոռնալով շեշտելոլ, «տղաս» բառ ր , էւ

Մէֆաղգային կնճիռն երու. խառնիճաղանճին Իլզէն , քաշուեցան ՚սնչասեն եակ : Իլզէ մօտեցաւ

մէջ, պարբերաբար ձայներ կր չսուին, նաեւ, գրադարանին , քաշեց գոԼրս Պռոք Հաուգի խոշոր

Թուրքիոյ մասին : Ուղղակի թէ անուղղալի * Ա՚ա– Համայնագիտարանին առա չին Հատոբբ, բացաւ.

նաւանգ որ, անոբ ճակատագիրը սերաօրէն կապ– Առմենիա բամինշ, եւ Վ ստելով նշանած թ գ– մաց ,

րւած է յունական աա գնա պին Հ ե ա : (հոլան, տղաս, սկսաւ մտյրփկր^ ու Հեծ­ սկսաւ կարդալ։ Եւ ա՚-որ բառերբ կբ ծծուէին

Այսպէս , ա՛նցեալ շայբթու քանի մր ն շան ակտ - կլտուքէն չկրցաւ շատ առաջ երթալ; թէեւ քսան՛ Ռ ո լան էն , ինչպէս անձրեւբ անապատէն։ Իլզէ,

լիո լուր եր Հաղո ր գեսին .Հ եռա գրական գո րծակա– տարի անցած էր , բայց կբ տեսն՛էր միշտ այԳ մէկ կողմէ կբ կարդար, միւս կողմէ (հոլանի ռ–
սեւաՀ եր կինը , ան՛որ աչքե\ր՚բ , ամբոզջ պատկերը ,
լութիւններլլ : ու աւելի սիրով կբ մօտենար (հոլանի մէկ շարմումբ կր փախցնէր։ «Հայերբ ունին
:
ււքին սեւ , առատ մազեր՛» , կարդաց , ու նայելով Ռոլա.
նախարԶա°րբ֊ը 0 ա,Րյ.զԼՀեկԼուց՚ո Մ ւ՚մ տալՆոահվ անգնմեարմոէւլի ներ կա­ Աայբ, բռնեց /հոլան մօր ձեռքը, յանկար­ նի, աւեչցուց,
այո, ճիշգ է ։ Խի֊ո մազերը կր
ծակիի եկած ։
յացս լցիչն եր ուն , Հաստատեց թէ նոր օգնութիւն* ծածկե՛լ անո՛նց ճակատին մեծ մասը։ Այո, այդ.
ւ2> րից տեսաւ որ մ ի ջամ տ ո ւթեան կար գը ի րն Ալէ Ո է , աւելցոլց,
ներ, պիտի ըլլան (Հունաստանի , տնտեսական թէ ՛նայելով կրկին էիոլանի։ Ունի,
է , նո յնպէս գլխաւոր գերբ , ա յս ո ղբե լգո ւթ ե ան սեւ , խոշոր աչքեր , ճիշգ ու ճիշգ այդպէս , յաբեց ,
ղինո ւոր ա կան ;
մէչ , .ուստի Հազաց Հ Աաստեց կին բ որ զգաստ կե­ Արդա\րեւ
Այս առթիւ , յայտնեց թէ սղգ • պաաշգտտապա\ե ու՛ Համայն ազիտայանբՎ գրեթկ (եոլա\նբ ւ՛եր.
թե ան նախա բար ութի ւնբ մ օտեր ս ա ր տաքին* նա­ նայ՛. Եւ աչքեր։ բ ուղղեց իիոլանիւ Ա իլս աչքերն աք կարադբած
նոյն գերբ վերցուցին Հ է.ր : Եվ՛ բ անցաւ ճա ր տարա պե տո ւ .

խարարութեան պիտի ներկայացնէ իր տեղեկագի– թեանյ, դիր՛եր՛ու, լեզուի եւ գրականութեան բա.
Տղաս , ցաւով իմ՛ացանք այսօրուան պա– մ ինն եր ուն, աղչիկբ,
րլլ Թուքիս յ զինուորական պէտքերու մասին ; Հիացած , բացագանչեց :
տաՀարնեբբ դ որ Իլզէն պատմ ե ց ։ Այս պայմաւ֊նե–
Զօրավաբր թիլեր չՀաղոչ գեց , րայց իրա­ Սակայն, Հիմա աւելի բարձր ես մեզմէ :
րուՏն՝ տակ սա ի պո ւած ենք ճշմ ա րտ՚ո ւթ ի ւ\ն բ յա յտ–
զեկն ելւ կր Հաւաստեն թէ 181 միլիոն տոլար պիտի Ի ռ ն չ ունէր Գեվմանիա՚Լ այգ Հին՛ գարերուն : Հա.
նել քեղի եւ Համալսարան՛ի վարչութեան՛; քիլ ւլլա...
աամագր՚ուի (Հունաստանի , 1 2 5 միլիոն ալ քհուր֊ զ՛՛ քա՛ ի մր Հատուկոտոր. տե զեկ՚ոլթիլննե բճ Տա.
նիկ մձ ւն՛. Եւ մըն
քիյ՝ վառեց Ու՚.ծ,մոցւ՚՚՚խ-ցը կիտոսի բերնով :
: խորունկէն գուբս տալով ( շա.
Իսկ դուն ոԲչ՝ պատասխանեց (հ՛ոլան :
Իրականին մէջ, Ա * ՆաՀանգներու արտաքին ր ո ւն ա կե ց ։

նախարարութիւնն, է ՛ո ր պիտի ճշգէ գումարն երր ։ -— ՛հու գիտես ՛որ ես, մայրիկիգ Հետ, իբրեւ (՛լզէ անմիչապէս ոտքի թռաւ , գրկեց (հոլա.

ինչպէս կր յիշոԼի անցեալ տարի, նախագաՀ կա յսե րական կառավար ո ւթեա Լ պաշտօնէ ա յ , ՛՜՛՛Հ7 ՚ ւիտթթուեցաւ անոր, ու երկար ատեն չկրցաւ

Թբումընի առաջարկին վ ( ՚ ա յ , Մ. ԱաՀանգնե րու մ ա սն ա ւո ր առաքելութիւնով $՝ո կրքիա կր գր ա ֊ ռ;.ո,ր շր թ՛՛երէ, բաժնուիլ։ կէս գիշեր բ անց էր,

խորՀրդարանր 4 0 0 միլիոն տոլարի վարկ մր բա­ նուէ ի մ ա մ անա կին : Օ֊մբախտաբար ա յն ատեն եբք֊յ*լզէ տուն մեկնեցան : Անգին, իր սենեակքն

ցաւ , 3 0 0 միլիոնբ Տ ՛՛լ՛աստանի , 100 ^էլէոեԸ Հմն< սլա ա աՀ ե ց ան գէպքեր, որոնք մտբգկութի՚ւն ՛՜՛էէ՛ խորունկէն կբ մտածէր. «ուրեմ՛ն աՀաւասիկ

Թուրքիս յ Համար % եւ քա ղա քա կր թո լթ ի լն բառե ր ր ամ բո զջո վին գւ ՀայրլՀի պիտի ըլլամ : Ռոլաի Հետ Հայերէն պի.

Այս վեր9ինրայգ գումարը պիտի գործածէր , լ ,Հ , Լ լ , ՝Ր՛՛լ– ,ր, Ր լ լ լ տի սորվինք : Մեր զաւակներովն Հայու աԱ՚ռսն՛ պի.

Հանրօգուտ շ՚ի7ն, ութելալնւց Տ , Լ1ղIեկավա՚բաԹլթ1եաՆմբ –"ճկեցին իրենց իմաստէն : Մենք , իբրեւ. պե տի դնենք։ Արդեօք ի՞նչ էր (հոլանի Հայ անունբ։

մերիկացի մասնագէտներու: Հիմնական նպատա­ տական գազան իքի , երգում բրած է ինք ա յգ մա­ ք՚՚՚՚֊ՅՀ Գ^՜Ղ^ց/՚Կ ք""ռ մ բ ։ Իյեզճբ, իր անու՛նն ա/

կին էր ղարղ տալ ե ր կրին տնտես ո ւթե ան , ինչպէս սին քար լռութիւն՛ պաՀ ել ^ եւ մեր տեսածբ ք^է չի՜ դիտեր :»

ել գիմագրական կարողութեա՛ն , ճամ բաներբ ն՛ո. լսածը չյայտնել ոչ ոքի։ Ղ՚ժբտխտաբար այգ գ է պ ֊

ք֊գելով կամ նորեր շինելով , երկաթուղիներ եւ քերը մեծ Համ եմ ատ ութ իւն՛նե բու ՝» ասն ե լո վ , ՚Լ^֊ Ասդին, //• ո լան , աթոռքն մէչ երկնցաւ, կբ ՛նա­

նալաՀ ան գիս ան ե ր կառուցանելով, եւայլն : րածուեցան պատմ ո ւթեան ամէնէն ա է իւն ալի ող­ յէր ծուխի ամպին որ իր գլանիկէն կր բա րձ բա­

բերգութեան , բո լո ր նախ ո րգ՛ բաբբարւ ո սոլթիւ ն– նար : Ու մտքէն կ՚անցնէր թէ ծնոդքբ, եղբայրնե­

Միեւնոյն ատեն պիտի ուսումն՛ասիրէին երկ֊ նե-ր-բ , որոնք ան, պատմտ լթ ի ւն ր ^ տեսած էր , րը եւ ազդականներ՛ը ի՞՛նչպիսի մարգեր էին արդ­

րին ղինտւոբական, պաՀանչնե՚ր՚բ : Ա ի շՀա՚ն՚կե ա լ , սաս ւեր ի մէջ թողլով : Ու ցաւալիօրէն ա յգ օրե­ եօք։ իսկ Հայե՞րը ընդՀանրտպՀ ս , քանի որ կետն,

Թուրքիա զինամթերք ել օդանաւեր կբ ստանար րուն ալ, ինչպէս այսօ\ր , պետութեան ղեկր կբ քին մէչ բնաւ Հայ տեսած չէր : Ու այսպէս , թիկ­

Անգլիայէն , մարտանաւեր , դարձեալ զինամթերք գտնուէ ր մ եր ամ էն էն անտաղա՚Լ ղ Հգե բա սանին» նաթոռին մէ9 , յոգնոլթենէն , մ ա ր ահ /» նմա՝ ՝ • ,ւ/*ր–

եւ ուրիշ անՀրամեչտ նիւթեր՝ Ամերիկայէն : ձեռքբ : Փսքբիկ , աննշան մէկր , պեիսերբ վեր ոլո­ \նաց մինչեւ առտու է

Արգ, վերչդն լուրերը կբ Հաստատեն թէ Մ • ք՛ ա& , հր Հա յե լիին առջեւ պո ւպր ի կն եր ո ւ թտա֊ ^*յԳ գէաՔէ՞լ յ հ ՜ ա ո յ Ո ո լան ԹաուպԷ ււ ւլ ա րւձւ
լռակեաց
ՆաՀւսնգնե՚բը կէս ճամբարն պիտի չմնան՛ ւ րոն կբ խաղար ւ Ու թէել մենք, կարգ մբ պատիւի եւ մելամաղձոտ : Ո*– թէեւ տունբ իրն էր

Անոնք վճռած են արգիացնել , զօրացնել ել իւղճմտանքի տէր ^իերման նե ր , պատրաստակամ ու ծնողքր զինք կր սիրէթ , բայց ինքզին՜ք օտար

Թոլր՚քիոյ պաշտպանութեան մի չ^ոց՚՚ն՚երը , բոլոր էինք բան մբ լքնելու^ բայց մեղի իւս տօ րէն արգիլ­ կը զգար : ԱՀտ ճիշդ այս բանր արգիլելու Համար

• > ակատներ ո ւն վրայ : ուած էր , չխառնո ւի լ բարեկամ եւ զինտ կ իւ ց ե ր էլ բ ի <՝ ւ՚զքր ծածկա& էին անորին քն սւթիւնբ՝ մինչեւոր

Թերթերը կբ գրեն թէ նոր բեռ. մբ , մ եհ՝ քա­ ներքին զործեբուհ : սաէխտր եկաւ վերցնել այդ սեւ քօղը՝ բա՛նա/ու/

նակութեամբ ամերիկեան ղին ամ թերք պիտի գիր– Ու պատմեց , ս ա ր ս ա վ» ւս ֊֊, ա ր ե լ տյլե ւ ՚ թ . ո ֊ ա՚էպանդ մբ՛ • • Օւ աՀա իր մէչ ոլմեղ փափաք մր

կուի , մինչեւ Ա՝արտի վերչՀբ : ուաււ աղուն , այն որ քիչ աոաք իմ տ ցան ք : /// ԱՏ– սկ՚սսււ Հայեր տեսնելու , Հայեր ճտնչնալու, մօ–

Միեւն՛ոյն աղբիւբն՚եբուն Համաձայն, Թուր– անուն տէ՚հ տեղեկանալու, թէ ի՞նչ բա՛ն է Հայր՛. Ալ չէր

քի ո յ ամերիկեան զինուորական պաաոլիբակու ւելցուց թէ ա լգ էլ ր պաաաՀԷր ^յեսարիա

թեան անգամներոլն թիւ֊բ պիտի Հասնի 250ի , քաղաքին մօտեր ր : /հոլան ^ .գես. գք՚նով , Հար ցուց • ուզեր լսել Համալսարանին անունբ, ուր ինքբ այն––

մինչեւ Աոլրիլիւ վեբ՚Ըը ։ Ի նչ բրիք այգ մանուկք ։ քան ոտ ո քնացուցած էին, նոյն իսկ խայտառա­

Այս մասնագէտ 1.երն են որ պիտի մարզեն թր­ ~ ^;1Դ 1Տ՚անտ ւ կբ գուն ես , տղաս : կած : Հիմա (հոլան Թաոլպէռ գիտէր իքէ իսկական

քական բան ակր , անոնց պիտի սորվեցնեն արդիա­ խայտառակները ՛ո՞վքեր՛ էին, եւ չէր փավւաքեր

կան զինարոլեստբ, ամերիկեան զէնքերու գործա­ Ե՞ՐԲ էբ այգ ... : այլեւս անոնց երեսբ տեսնել։ Իլզէ սակայն բոլո­
- 1915^
ծութեան դաղան իքներր եւ ուրիշ կարեւոր գիտե­ րին գասբ տուաւ յաչորգ օր :

լիքներ : Կապիկներ ձեզի, անգամ մը Համայնագիտա­

Տարակոյս չկայ թՀ ուրիշ թանկագին խոր­ /հ" լա Թաուպէ ո ա թւքտն աժ գո ւնե ցաւ , նմա­ րանը բացէք։ Տեսէք ինչ Հին՛ եւ պանծալի մչակոյ–
ամե­
հուրդներ ալ տուած է Զ°1՚– Մ էք Պբայտ, (վար­ նելով զ ո րհ ո զ ո լի/ե ան սեղանէն նոր բերուած Հխ– իժի տէր ցեղի զաւակ է (հոլա՛ն՛ յ Լեզուն՝ Հնգել^րս–
վեբա–
րիկեան պատուիրակութեան նաիսագաՀբ, Թուր– ւանգի : իր՝ մկջ կբ վ՚լէք աշխտրՀ ՜մբ , * • կբ կ անգ­ սլա կան :

կաբեկ Օլիվրրի յովոբգբ) , որ Ու-ոչինկթբն ՛ն կ բ ն/ւ՚րլւ : Աւելի ճիշգ ^ Հա\րկ էր՛ այւլ նորր տակտ– Այս լու՛ր բ պատեցաւ Համալսարա՛նին մէչ, ու
(հոլանի
՚ է ա ր Հ ՚ " ծ էէ երկար պտոյտ մր կատարելով լին կեր ա ել։ Ո լ ա տ ա , ան , մէկ ՝*ա բու ա ծ ով՛ * կ(՚ դասրնկերներբ կը խօսէին .
քիոյ մէչ :
կոբսնցհ-կր աքլգոլթիլն ^ Հայրենիք, բնտանիք , Ո– Գիտէ՞ ք , սա (հ՛ոլան Թաոլպէռբ փսխուեր

Ե թէ Հաւատանք Հրատարակուած տեղեկու­ րսւն աո ջե ւ՝ր ի ւլա ր առնել փորձած է ին ՚>տյրն– ու Հ : Զորս անդ ւան փոխուեր է ։Առաչ Հայ է եղեր,
մա յր՚բ • Աք ո ե ր կը ի՛ն պատմութիւնր , ղրակտնու֊ յետոյ դարձեր
է Գերման : Տետոյ մենք զի֊՚՚ՔՐ
թեանց , զօրավար շ Հաւաստած է թէ թրքական
թիւնբ ^ա ր ո ւե սա ր ք գաղավւաբաբանո լթիլնր , մ ո - Հրեայ շինեցթք :

լ անա էլբ կարեւոր յառաջգիմ ո ւթիւններ կատարած ՂԻ՚ԼՈԼ1՚ՂԲ 1,1յ՚վյ– ամբողջ իր՛են– օտար։ Ինք ալրի շ ֊ ֊ Այո։

Է *Է^՝)Ը՝Լ\0Րս 1 թէ շաա բարձ՛ր է իր բարոյական կո - լ՛ան , եթէ գիտնար թէ ի՞նչ : Հարկ էր այղ ուրիշ — Հիմա դարձեալ Հայ եզեր է :

Ը"վը եւ կրնա յ ումգնրօէն զիմ ագր ել որեւէ նա­ բանին ձեւ ՛ա կերպարանք տալ : ճիշգ է ,ան պատ– — Ի՞նչպէս , միթէ կարելի՞ է ատանկ բան :

խա յարձակման : մոլթենկն ա աշիսարՀագրութենէն ծանօթ էր Հա–

Թուրք՚իոյ . սպարապետն ալ Ամերիկա այցելեց ՚ •— Այսպէս է իր պատմութիւնը . . . -.

Վյե)Րջռր։յ* , եւ էրաց ո ւց տ րոլ ած Հ աւ աստ իք&՚երր , — Իյեզճ տղայ ՚ . . : ՝Բեզի .Հանդէպ չար գբա–

արեւելեան շռայ լա բան ութեամ բ : թիւՏնբ, կբ նշանակէ մխաել Հայկական պաՀանջ֊ (նոլեցանք։ Սակայ՛ն ո՛՛վ կրնայ ըսել թէ բախտը
նե ր բ :
Այս տեզե կո ւթի ւնն ե\րը եւ ուրիշ եյ։ եւո յթն՚եր մեզի ի՞նչ վերապաՀած է:

ա Լ գամ մր եւս կբ Հաստատեն թէ Հա ր գի լե ա ւո րա­ Այս մասին երկու խօսք չի կրնար ըլլալ :
վարգապետու–
պէս» կբ գոբծագրաւի Թրում բնի ՚իեո շատ աւելի ծտնրակշիււ պարագա յ մը ։ (հոլան Թաուպէռ , գերմանական բարձր
1 9 4 7 Մարտին։
իժ՚իւնբ, որ յայտարարուեցաւ Ալս քա ղա քա կա՛նո լթ ի ւն ր որքան ծաւալի եւ կրթութեան տէր երիտասարդ, քսանելչորս մամ–

Ոկրեմե , Ա . ՆաՀանգները ՀետղՀետէ կը խո­ ւլօ ր ան այ , ա լնքան պիտի լա բոլի). յար ա բե ր ո է - ուան մէչ ՚ողեվախոլթեան ենթարկուեցաւ, իբրեւ,

րանան (Հ ո ւնա ս տ ա՛ն բ եւ Թուրքիան պա շտ պան ելու թիւ՚՚ներր Մ * ՆաՀանգներու եւ եյ՛ Ա իութեան թկ ծիածանին տակէն անցած ըլլար։ Երբ մեր ա..
միվեւ :
քաղաքականս ւթեան մ էջ , ի շաՀ իր՛ենց աշիսարՀա– մեն •••րը Հայրենի աւաններուն վրայ, անձրե..
Զենվէ լէն ե, •ք, ծիածանը
կալութեան ; աեւսււ/մ։ սլԼզեր թէ Հետելանքբ պիտի բլլայ պա. իր աղեղը լարէր պսպղո

Այն Ամերիկան , որ իր ղ ոլէճներն ու անոնց /*տյւլ կր վախնանք ուրիշ ելքէ մբ, ւնե. լ ււ Լ I -

ուսուցիք երե անմ ամ Վկրցաւ փր-կել 19 1 4 18/՛ էւուր մրցակցութիւն ե՜րկու մեծ պետութեանց ֊՛՛ի֊ զոյներով, մամիկները մանուկներուս կ բ՛՛է րն ՝

պատերազմ ին , խուսափելով եւրոպական գործե - չեւ , սի՛րտ չաՀհ լո ւ. Համար Անգարան : Անշուշտ «ով որ Հիմա անոր տակէն՛ անցնի, թէ որ աղաք

րէն , այժ՜մ ոտքով-ձհաքով խրած է արեւելեան ի վնաս վւոքր մոզէ/վաոգնեբու։ Ամէնէն աո ա9 1 4 ՛ ՚ԱՂԱ՚Կ ԿՐ գ՛՛՛ոն այ։ իսկ եթէ աղչիկ է, աղաք

քաղաքականութեան շամբուտներուն մէջ՛. Ե1 * մեզի : կը դաոնա յ, (\՛ ք1՚՚ո լա՛ն , ՛առա՛ն՛ց այգ ծիածանին

բաւական ճամ րա յ կտրած բ լ լ ա էուք 1 գմուար է Թու րքերբ լման 2 5 տարի վայելեցին յեղափո­ իսկ աՀա, Գերմանացի էր ու դարձաւ Հայ է

Հաւատա լ թէ կրնայ նաՀանջել : խական Մ ոսկուա յի շնորՀներ՚բ։ կրնան ատեն մ բն Ա կր մտածէր , խելքը թռցնելու աստիճան ,

Այգ քաղաքականութիւնը կբ բխի նո յն ձըգ - ալ ամերիկեան ձիւթ ծամել՛. Բայց, երբեք պիտի ի ծ ո զ քին , իր Հաւա՛նական քոյր ու եղբայրնե­

տումէն , պատուար կազմել Խ . Ա իութեան չմո/ւնա իրենց երախա, րբ՝ Խ՛ Միութեան 4ան. րու,։ ( ի.յւ ազգականներուն., իր ազգին մասին։ Այ՛

գէմ, որուն ստուեբբ կր սաւաոմ'1 ի, Ա՝օտաւոր թէ գՀսչ ւ որ տակաւին կր յամառի անոնց տրամա­ բնոալոկրաէն՛ն դաշգանատ իբք անմնայթ։երեւսԲայց իրբեէնան. Հմամըարկր-այ յաւըինաեել,
ճ աւ չն՚ս/ գոնէ իր բուն՛ ազգը։
Միջնին –Արեւելքի երկիրներուն վրայ։ դրութեան տակ պաՀել Նախիչելանր; Գեռ ձ֊՚֊՚Ք Ու աՀա իր մէք

Ինչ խօսք որ այս քաղաքական ո ւթի ւն՛ր որեւէ խօսի։ Կա/ս Արտ աՀ ան ի եւ մ՛իացեալի մասին։ սկսաւ զօ,րեղ վւափաք մը Հայ տեսնելու , ՀայոՀ.
բա րի ք Հի իւ ոստան ար Հա յկական
Հ ամ ար ։ Գտա ի լուծմսւն Երկու յաղթականներէն ո՞ր՚Լ՛ աւելի վարպետ Հետ ծանօթանալու, մօտէ՚ն՛ տեղեկան՛ալու թ(, ի՞նք
արուեստին մէչ...
է, փոքր ազդերբ մոլորեցնԼլու բան է Հայր : Ու Հակառակ իր ծ՛նողքին եւ Իլզէէ
կէս ճամբան ենք :
Թուրքիան թեւարկութեան տակ առնել ել զ օ ֊ Արթու՛ն, արթուն։ Դ՛եռ աղաչանքներուն եւ ազդարար ո ւթ իւնն՛ե բո՛ւն եւ

ր ս,ցն ել , ե\ր աչխա՛ւ որել անոր Հ ողա յին ամ բո զլու­ սիր ց ունքն երո մն ՚, որոշեց վւնաոտուքի ելլել տ

ծ – -ՐՈ2ԵԱՆ

Fonds A.R.A.M