Page 181 - ARM_19-1948_01

Գիտական ասողիս (քեծաքաճք՝ Շ ասա չ ՄխւսվեաԱի տան նկարագբովր անկաշառ աւանգապաՀ ի մը

որ կ՛՛ուզէ մ եր ընկերային , քաղաքական եւ ս՛ տա

ւոբ կեանքի մ ակար գա կին բարձրացնել Հայ լե­

ՈՒԴ.ԵԴ.Ը , արուն կազմ ա խօս ութհ ան մասյէն զուն % Կը յա յանուի գէմադծովր աննկուն Հաւա­
խզային
14 Փետրուարի Տաբաթ գիշերը, Հաէէպէ Հայ տաւորի մր՝ որուն Համար կրօնք մըն է սբրեւմտաՆ
եւ
մամանակին գրած ենք ձՅառաիի մէչ\, շար, երիտասարդաց Ակումբի սրաՀքն մէկ , տեղի ու–– Հայ մշակոյթի պաշտպան ութ իւն բ ։ Այս ՛ոգիով,

գրութեան ամենակարելո ր մասը կր կազմէ, Հ-ԷԼՈ– նեցալ մեծարանքի Հանզէսր՝ ի պատիւ &ւսւարշ ան՜ քառորդ գարէ ի վեր պայքար կբ մղէ Հայ լե­

կեդրոնն է գգա՝էականութեան ^ կամաւոր Միսաքեանի : Եք իաասարդաց Աիութեան Ակում­ զուի եւ արեւմտաՀա լ մշակոյթի դէմ ճիՀաա յայ–

յ-ումներու , գաղափար ր , դատողութեան , բի լեցուն էր բերն՛ է րե րա Լ֊ ու շատեր կը մնա լին Հարող բոլոր ներքին ել արտաքին լմեք ւն

ղութեան եւ բնազդի Հ ոտքի : Ա ո ւր ի ո ք եւ Լիրան ան ի խրողներու Ա իո լ– ք է մ : կը յա յանուի գիմ աղծով ը մ տաւո րական

Գիտութիւնր տակառին՛ շատ Հեռու է թափան, թեան կողմէ Ա* Հքառոլկեան բացաւ Հանդէսը , ֊> ք ապտրակագրի մը՝ որ՛ իր սեփական լեզուով ու

ցելէ ուղեղին բոլոր գաղտնիքներ ուն , այգ Հրաշա­ շեշտելով որ երեկոյթը կազմակերպուած է ոբպէս տեսակէտներով իսկ կը Հանդիսանա յ ուղենիշ մը՝

լի մեքենային որ կր նմանի ամէնէն կատաբելա, յարդանքի արդար տուրք մը՝ Հ այ լո ագրո *~թեան գէպի լե ղո ւա կան բիւրեղացում եւ զտար է ւն Հայ

գովծեա Հեռաձայնական կեգր ոնակա յան ի մ ր,ուր ամէնէն կոր,ովի ել ան բաս իր դէմքերէն մէկուն յ գրականութիւն :

գոյութիւն ունին բիւրաւոր ՛նրբին խուրձեր եւ. Հբաէ Փափաղեան ներկա յացուց Ա՝իստքեա ՝–1 ի

զիրար խաչաձեւող Աղային՛ բնաթելեբ : անձը, սեղմ ղիծեր՚ով։ ճշդեց թէ մեր կուսակցա, յ&օսք առաւ, ապա, Տ * Օշական , եւ ՛ներ կա յա­

Հոն՛ կր գտնուին 14 միլիառէ աւելի Ր^ի^՚եր , կան բարքեբուն՝ ընտա՛նի չէ ապրող գէմքերու ան– ցուց Հ ր ապար ակա դիր Ա՝ իս աքե ա նը ՝ իր սա եղ ծա–

որոնց թիւր առնչութիւն չունի մարդուն իմացա֊ ձին ու գոյութեան շո ւրկ խօսիլ Հրապարակաւ , եւ. ղո բծական էկերոփ Լիբրել գրող), իբրեւ*Հրապա–

կանո ւթեան աստիճանին Հետ։ Ամէն երեւոյթ կը թէ ինք պիտի բաւականանա լ տալով Ա ի սա քե ահ ի բակաղիս , իբրեւ լՐաԳԲ"Գ) "Ր Վլրագր ութիւն

ցուցնէ թէ՝ ուղեղիս– չալ զործունէո ՚֊թիւնր Հիմ֊, կենսագրական Համառօտ գիծերը մ՚լ֊այն, իբրեւ կ \ըն է Ա՛յն ս ե ո ո վ , որմէ գրագէտրոլիտ ի չամչնար՝^ :

նուած է բկիկներու յարակցական միկո ցներո ւձն անոր ե բիտասա բգութեան՝ օրերու մ տե ր իմ ը եւ ($իքեց, թէ Ա իսաքեանի կր պարտի իր առտ.^կի%

ճոէսութեան եւ յատկութեան վրա յ , այսին՛քն՛ կա­ դործակիցր : Հ * Փափաղեան ցայտուն դսւրձսւց դրական վարձերր Հայ մամուլին մէկ; եւ. թէ Հան

տարեալ Համակարգում մը բիւրաւո ր կեդ՛ ոնն՚ե– <^Տառակ^/ի խմբագրին լրագրա՛կան^ եւ մտաւորա­ կ^տրժէ իր բ եր ա\ծ մար. դեր ո վր ՝ մեր դրա կա նո ւ—

րու միկեւ, որոնք իրար՛ու վրայ կր ներգործեն ւի ո - կան գ՛ործ ուն է ո ւթիւնը էրզրռւմ էն մինչեւ Պ ո րի ս թեա՛ն֊–* & աձ ան ՜&աՀ՚Լ ուրով՝ տր այնքան պե–
իս ա գար ձա բա ր եւ վայրկենապէս : եւ Փարիզ, ուր մինչեւ րախտ ւլ տ եուեցաւ իրեն\ Հանդէպ , Հ^ակոբ Անձու
այսօր կը շարունակէ ան՝

ԲՕԼ Վէռ իմասաութեան չավւը կբ վերագրէ Հ ան բան ուէր իր ծառա յո ւթիւնը Հ այ ժողովուբ– րիով, Վ)աղգէն Շուշանեան-ով, եւն*, եւն * ։ Որ֊

ուղեղի բկիկներուն գոբշագո յն տարրին քանակու­ գին : սլէս Հր ապա բա կագիր , Մ ի ս աքե ան ի յայտ բերաւ

թեան եւ որակին՛, \ել ,ոէ թէ անոր ծաւալէն կամ Մ ինաս Թէօլէօլեան ներ կա յացուց աոմանաւո բութիւն. , ա,ր մսյեասլատ ուո ւթիւն՝ ,
Հայ լե­
^ծանրութեան ;
զուի պաշտպանը^.՝ &* Ա*իսաքեանի մէկ,—- կորո­ կիրք* Կ"ՐՈՎ »։

$օքթ° ԱաոլՖ Պլօթ Կ՝ԼՀսէ (^է՝ մարդկային ու– վի՛ մտաւորական– Հրապա րակագի ր՛ը որ երես ուս Գ՛րողներու Մ ի" ւթեան կողմէ , որպէս յ ե շտ­

՚ԺՂ1՛ ծաւալին եւ իմ առա կանո ւթե ան միկեւ բա­ տարիէ աւելի կր պայքարի յանտլն– Հայ լեզուի ա– աւս կ ֊ Տ* Ա՝ իսաքեանի նուի րուեցալ. Ա * Աբեղեանի

ցարձակ յարաբերութիւն գոյութիւն չ ո լեվ։ , թէ գա տ ագ ր ո ւթե ան ՝ Թոլրք - թաթարական եւ ռուս–՛ Հ*քատմ ութիւն Հայոց Գրական ու թե ա՝.՛՝» երկՀա–

մ արգկային իմաց ակա՛ն ո ւթեաԱ աստիճանին ամե– եւրոպական ա յլասեբիչ ազդե ց ո լ թ ի լւ ն ե ր էն : Մի֊ տ՚որ ււ ո րծ ր Հ ք՝եմ Հրաւիրուեցաւ, ապա, ՛Ծ* Ա ի–

ն՛ա կարեւոր աղգակր կր կազմէ ուղեղա յին բկիկ– սաքեանի դիմագիծբ, Հայ լեզուի մշակութային սաքեան , որ շնորՀակալութիւն յարոնեքէ վեր 9. ա֊

ներուն յատկոլթփւնր ; Այգ յատկութիւնը > սաՀ– անդաստաններուն վրայ , կը յայտն ու ի մեղի ցայ– նակնկա լ կերպով կազմ ակ ե ր պո ւտծ այս Հա դէ–

մ ան ա ւո ր ո ւ ած է աւե լի կամ նուազ զօրաւո ր ղգա– սիհ ա ռթ իւ , յ այ տն եզ թէ իր տարիներու աշխ ա֊

նո ւթեամ բ ուղեղային բկի քին , որ իմ ացակւ՚նու - տանքր ներշնշուած Հ միմիայն ալս մ ո ղո ւէո ւիգին

թեան ենթանիւթր (տսետէ^էսա) ն կա աո ւած է. ՐլՀ– կամ ամըոգկական անգամալուծութիւ\նլ^ , որ՛ոն՛ց ծառայելու զվ. տակցութենէնւ եւ թէ ասկէ վեր9

կ1 կին– այգ զդա յն՝ ո ւթի ւնր կրնայ ըլլալ լձնգոծին մասին ։՚11՛՝՚*ի խօսինք յառակիկարին՛ ; եւս պի՛տի շարունակէ նոյն սուրբ ղոր-ծը յան՛ուն՛

կամ ստացական % Ը նգ ոծին ր գերագո լն՛՛ իմացա­ Որոշ տա ր իքէ մը վերկ, կարգ մը անձեր ո– Հալ լեզու ի եւ արեւմ ւո ա Հ ա յ մ շտկո յ թ՛ի պաշտպա­

կանութեան յայտարար նշանն՛ է , իսկ սաացակա– րոնք իրենց կեանքին՝ մէկ շատ մը չափաղա՚եցու– նութեան ։

նը կարելի է ձեռք բերել յարատեւ ՛ու յամառ աշ– թիւՏններ ըրած են, ըլլայ մտայ\ին\ աշխատու­ Հանդէսի լ՛ նթացքին , մէկոն. զ.մէկ արտասանե­
ել Ա ար ի
իւատութեամ բ ; թեա՛ն՝ , ըլլայ ալքոլի կամ վնասակար՛ ըմպեըինէ– ցին օրիորդներ ԱՀնաՀ իա Գա յնաքեան

Ո^գեղին բկ13կ^՚՝*՚երր մարդկային . մարմինին րու գործածութեան մէկ , այգ պի սինձ բ ուն յ ի չ ո – Ա ար դի սեան ;

միւս բկիկնեթուն նման իրենց կենսական ղործու– ղութիւնլէ կը հո լա ղի , մ իտքի կարո զութ իւննե րը

նէութիւնտը կրնան պաՀել այն ատեն– միայն՝ երբ կը տկարանան , եւ մարմինը կը դանդաղի ։ Տեա

սն ունդ ստանան ար եան՝ մ ի կո ցաւ տեւականօրէն՝ մաՀու երբ անոնց ուղեղը ուշագրութեամբ քրն– ՍՏԱՑԱՆ*
զանա­ նենք, պիտի տեսնենք որ այգ գործարանը տեղ
բերուած թթուածինէն եւ փոխադրուած

ղտն նիլթերէն ; աեղ աւելի կակուղ է քան ինչ որ էր բնականոն

Արեան անօթներու կարեւոր ցանց մը էլ ոռոգէ վիճակի մէկ։ Այգ թուլացումը յառակկուգայ ան՛­ . »ԳԱԲԻԿԻ ԱՐԿԱ՛ԾՆԵՐԸ» (<արիււրր եւ մէկ գր–

ււ շ միտ յն մզնատապ կո չուած ուղեղին ՛հրեք թա­ կէ \ո ր՛ ուղեղին նիւթեր ը կազմող մ անրաղիտակա–

րխն մասնիկները, կորսնցռւցաւծ են իրենց բնական ուաէէն եր , սլո լսական կեանքէ՝) ^ գրեց Վա.Հ ՚. ամ

ղանթներ ր, այլ կր թավւանցէ նոյն ինքն ուղեղին ձե ւն ո լ բաղադրութիւնը : Այգ կերպով վն՛ասս ւա\ծ Տուար եան : Գին 2.50 տոլար : Օհ.62 հտհէ^ռ, ք. Օ.
8. 865, ^6տոօ (Օտււքօւաշ) Ս. Տ. հ.։
մկկ ար կբ բամնոլի ամենանուրբ շն՚չերակներ՚ոլ ։ փոՔԲ գո րծ ա բ անե ե ր\ը այլեւս ի վիճա կի չեն կա–

•ճիշդ այս պարադսՀւ ինչ ՚ք-նչ պայմաններու մէք տ աը ե լո Լ իրենց պաշտ օնները , ինչ ո ո կը բա ց ա–

ամենակարեւոր դեր մը կր կատարէ այգ նշանա­ ա րէ մ տա յին թմ ր ո ւթեան վի&ակէՀ ենթակա յին՛ ՀԱՅՐԵՆԻ* ԱՄՍԱԳԻՐ ՏՕՆԱՑՈՅՑ 1948 (վե–

ւոր ամ բողկ ո ւթեան մէկ, որովՀետեւ արեան շըը– ոք ՀետզՀ ետ է կր կորսնց՛ն՛է իր՝ բոլոր կա րո ղո ւ— ցերորդ տաբի) կազմեց Ս • Վրտցեան : I^^^րո^ո6^^^

կանի սաՀմանափակ խանգարումներն անգամ կր­ թ ի ւհ Լ երր : Հայրենիք, 212 ՏէստՈ Տէ^շէ. 8օտէօո (1\՚1ոտտ) Ս.Տ.Ճ.։

նան՝ խիստ ծանր Հետե Լ ան իք՛ եր՛ ,ո լնենալ ։ Այգ խո­ Բ֊ՇՈԻԱՌԻ ԶԳԱՅՈՒԹԻՒՆՆԵՐ, Հեղինակ Ար–

ղովակներուն մ էկ պնդեր ա կո լթ եան Հ ետ եւանքոմ Ուղեղի այգ վիճակին գէմ դարման է կ աI
միակ միկոցՀկ է չափաւոր ըլլալ ամէն բանի
յա ռակ եկած արեան <ծա յրոյ յեղ ճնշումը , խողո­ մէկ , տալաղդ ԵպիսկոսլՈս*. Հրատ* Փարիզ 1947։ Գին

վակներու պատեր հ ւն գիլրա բեկութիւնը , ինչպէս իւուսափիլ մտային ու ֆիզիքական յոգնեցուցիք 200 ֆրանք :

%աեւ անոնց ներքին կազմը այլափոխող ՛զանազան աշխատութիւն՛երէ եւ մասնաւոր ապէս ղդուշանա տ ՀԱՅ (ԻՈՍԻԼՈՒՐԳԻ. ՊԱՏՄՈՒ՛ԹԻՒՆԸ Հեղի.
գործա– նակ Ժազ ար Ա՛ որդան, թաբգմ • Ա արգիս Երկայն–
ա իւտ ե բ նա խ ա պա ար աս տակ ան պ տտճա ռն եր են ծխախոտի եւ ալքո լական ըմպելիներու

շարք մ բ ար. կահն երու , ինչպէս մ ար մին ի զանա^ թենէն ։

զան մասեր ուն մասնակի անդամալուծութիւնը Հ. ՏհՐՈՍԿԻ եան , Հրատ* «՛Հ այր ե I. իվ>՝» , Պ՚՚սթըն, 1947։

Հ8ԱՌԱԶ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ Այգ գիշեր, ՝Բ>ունը, էսայի ականկներուն տակ, Րեւմուտք , Հիւսիսէն՝ Հարաւ , ուսկից պիտի ծ աղփ1

չարագուշակ գՀոլեեբ զետեղած , կատազօրէն Հ րաշքը , լուսեզէ\1՝ սա յ լի մ ր վրան նստած :

պարեց ու պարեց , անոր ուռած կոպերուն վբայ , Ահ պիտի գայ յաղթա կան օրէն , առասպե լա­

էտ ա մինչեւ էոր՛ ինկաւ ե բազին գիբկ\ԷՀ , ումաթա/ի ^ ու կան ոգիներու, ճճիներու, Հռւրիւերու եւ բերինե–

( եւ քրտնած ։ րու Հետեւակ գունգեըով, Հրեղէն նժոյգներու

ԽՈՐՀՐԳԱՎԷՊ) վրա լ աշտ ան. ա կո լած : Պիաի բերեն՛ վե րկապէս Ալ­

Ղ՝աշտագետինի մը վրա յէն կբ քալէբ՚> ^7՛՛/* 1 լաՀ ին պատգամագիրը, իրենց մոգական թեւե­

ոտքերը կա խ ո ւե ցան յանկարծ , գաւագի ր պարա­ րուն վրայ վերամբարձ ;

Գ. ԳԼՈՒԽ պութեան մըմէկւ մարմինը թաւալեցտւ մուքժ,*. Օր Աստուածա յայտնո ւթե ահ :

խոր վիրապի մը մէկ, ուսկից մէկը, իր ու­ Ա աֆա լի եւ Մէրվայի ,ոաքերուն ՝ Հսկայ պայտ

սերուն վըայէն , շուտ մը ցատկեց դուրս, դիւա~ մրն է գամ ուեր 1 որուն շրկագիծր՝ մ ի սերը ծովա­

ՄԱՀԻԿ մԹ ՔՐՔԻՐԿ"Վ • ծաւալ բաղմ ութեան , գամե րր Գէո
՛Գրեց՝ ՏԻԳՐԱՆ ՓԻՐԱՆԵԱՆ
Այգ սլաՀուն , կին մը, փոսին՝ բերանէն \ծռե– ւխներր անւոնց :

Ուրեմն է կը յուսալս այսպէս^վ), գազանի ցաւ վար , ազատարար ձեռքե ր՛ը իրեն՛ երկարած ։ Վարպ՚ետբ Համ ատ , որ շըկագիծին .մ Էկտեգը եան– ^
կիրքն
վա՛ր ագո յրի մը ետ ի քաշուած , , լռեցնել ք՝ս,յց քար երոլ աՀռելի կարկուտ մր տեղաց ոռնա– զնա .ծ , որոշ Հեո ալոր ութեան մր վրայ , կ՝ ամ բա­
Հոգիները
ու ատելութիւնը ամբոխին\ ՛ու աև\ոնց լաւ,ուզածդ ձայ՛/, բբղյսցնե լո՛վ Հսկա լ քարակոյտ մբ, որուն ցէ ձեռամբարձ մրճաՀաըումներով ^ ամէն ա–

լեցնել ԱԱաՀվն շունչով* . . լաւ, շատ տակ մնացին՝– ինքն՝ ու կթր , խոշտանւլուած , մտ– նոկք , որ կր փոբձեհ զիծէն ներս թաւ/քանցել : Եր֊

Հացած ։ բեմն, ՛ց աւատ անկ , սուր ճիչեր կր լսուին Ա աֆա յի

թոգ ԷԼԷայ * * * փ^* Րլ\ա9՝ոլ3 հսսւ * * *։ Երբ էսա բացաւ իո աչքերը , քուն՛ը իր պարա֊ եւ Ա էրվա՛յի պա յա ուած ոտքե ր՚էն :

Համատին աւերած դիմագիծը փսխուեցաւ մի զդեստին քղան ց քն ե էն՝ բռ՛ած , յ°,Րասկե է"վ կր (իամագո-ուտծ պաՀն է; ք*զզիւ֊նը կր լռէ, շար­

քի1 , միայն մեկնումի պաՀ ուն, էսա նշմաբեց ա– մեկնէք իր քովէն։ Եաեւէն ինքն ալ,մ՚ագաղաթ՚նե. ժում ր կր քարանայ ( աչքերը կ՚ըլլան ապակիներ,

ըիլնի պգպկա կ մը , անոր ձեռքե բուն վրա յ ։ րբ թեւին տակ , կր Հեռանա ր բնդ միշտ , ճէպէք ակա՚կներր՝ ընկալուչներ , երբ Համ ա ա պայտա–

Օրը ինչռւ մթնեց, այսքան շուտ։ Լույսը կը էն Նուրւք քարայրէն ։ կուո. շբկաԼ ակին կեդրոնէն, կր սկսի իր. աղօթա^

փա խ չէր թէ խաւայը կր յառ ականար ։ Ապառաժ­ բւսբ շբթներր բանալ :

ները ին չո* լ կը ճչա յին իրենց ա ր գա նգէն քարեր Ար1 ածին լո լ սա բաց էր : 8վ ֊ողորմած ու զթած Արարիչ երկնի եա

փոխելով ։ X ՀրԿւՐՒ ։ Ղուն , ոք կը րամն ես խաւ ար,ր լոյսէն եա

Արեւը ինչո^ւ իր աս ի։ X ոտ շապիկը նետեց Ա աֆա ։ Մ է բվա ։ վե Հապանծ մ եծ ութեան. գ առկեւ եր էնա կամարի

Հորիզոնի ուսերուն ու շուտ մր Հեռացաւ : Աութր Մեզունեոու բզզիւն, վայրի պարս մը կեռա է Հազիւ կր զ իման/այ , Հ իմա ( 1լ աղա չեմ , ցոյց տուր

ին չււ* ւ կր լ ի գէր իբ մ աբմ ինր , մ աՀ ասա բսուռ մը– երկու բլուրներու թուլիկ փէշե\րուհ վոայ : Կու գերի՝ ՛ական նշանդ , այս Հաւատացեալ բաղմու–

ւսուքոքք։ Լուս ինր փ՛ն՛չողէ, կռնակը ղարձոլցած , կբ գա) , կր խմբուին շարան շարան, արեւուն տակ, թեան : ՝Բանզի չկայ քեզմէ զատ մէկս, ո ո իրա­

լողար կապո յտին մեկ մ ա>, ամ ե րձ : Ասազեբր քո°յս գլուխ ԴլՒ՚է ՚ ՝Ոլս "ՆԱ1՛ » կախուեով խորՀրգափակ ւունք ունւենայ աալ մարգոց, Ա ր րամ ատեան՛ ե լ ա–

թէ թարախ կր Հոսեցէին : իրական ինչո՞ւ չայցե­ բերանէ մբ որ պիտի բա ցոլի ք՛իչ մր վերկ : Անոնց ն՛ ո ք մ ար՛զ տ ր էն :

լեց իրեն , այս գիշեր • . • : թափառախո լզ աչքերը կը սեւեռին Արեւելքէն Ա– (34) ՚

Fonds A.R.A.M