Page 241 - ARM_19-1947_04
P. 241
Գանճհանշ, ՓանոսԼանբ ՚ Սվաճեանբ, Օր էսաեաԱ եէկսե՚ռ վաքժսւքաԱ սկզբունքով սխալ եւ աննախբնթաց կր նկասաէր
ԱբրաՀամեանբ , Համբիկեան բ, Ա• Վ;արդանեա ջնջել ձՆա րե՜դեան–^ պատմական –.անունի եւ բաբե -
\ն\բ , Փէշտիմալճեանբ, 7/«յեմի &անճեանբ եւ (1895 - 1945) ր արութեան մբ փոխարէն վերածել զէսաեան՚շչի է
Ժողովուրդէն կարծՀիքեեր՝ տա
տասնեակ ուրիշներ ^ նուիրուաՆ ա խտաւյ։բներ կբ յայտնեն , ցոյց
որոնք չոր Հացով մյձ ալ պիաի բավականանա յին լս վ Պէղճեան Ամիրան սր Հիմնաձ-իրն էր Ա * Փ*
ԷրեԱ9 "էրած կորհբ իրենց Հեա մինչեւ, պ^րեզ - Հիւանդանոցին Հ Ոմանք 1լ առաջարկեն \,արեկեան
ման տանեք ո ւ. Համար Հ ՀԻՄՆԱՐԿՈՒԹԵԱՆ ՊԱՐԱԳԱՆԵՐ էսա եան անունով կո չ ի լ վարժարանք յ
Գիտեմ որ Ս փիւուքի մ էջ ցրուած՛ էսաեան ցի ԽՄԲ • Թ՚ոբոս Ա ղա տ եան ի Հէսաետնֆ Հ ատո Ա* Ջօպանեան իր «Ծաղիկ» (1895, Աեպտ . 15)
ներ այս Հարեւանցի յ ի շատ ա կո ւթե ամ բ էոկ ա ս - վ՛ է ն կբ քաղենք Հետեւեալ տեղեկո լթիլքններբ Հա– Հանդէսին մէջ կ՛՝անդրադառ այ այս վիճաբանու
դր աղա բձան իրեւնց մ ան կոլթեան , պատանու. - ման\ոլն վարժարանին՝^ Հիմնարկութեան մասին* թեանն եւ կբ ղ րէ . «Ջեմ կարծեր որ եթէ աոաջին
թեան անուշ օրերուն՛, Ամնն մէկբ դ է տ ք մյլ, "վԱքԼ֊ Պէ յօԳէուի թաղա յ ի ն մ ա տ ա կա րա ր մ արմ իննե օրէն , Պէ յօղլուձի խն ամ՛ա կա լո ւթիւն բ անուանակոչ֊
՚ տ՛իկ արկած մբ , պատմութիւն մբ վեբապրեցաւ : րու մշտատեւ մ տտՀ ո գութ իւնն ե՛ր էն մէկբ եղած է մ ան այս եղանակբ առաջարկէ ր , էստետն եղբա յ ր –
Տիշեց դարձեալ ա-նուեներ , դէմքեր որոնք կրթական շէնքի տ<1բաւաբարոլթիւձնլչ X Բնակչոլ^ ն ե ր ՚ բ ) որո՛նք քանի մբ պարագաներու մէջ մեբ սո
մոռցուած են Հոս , դիտեմ , բայց յիսուն տար - թ է ՚ - ն ՚ Ր ՀետղՀետէ աճսփծ ու էն\ոբակաղմ թաղեր Է– վորական դրամի մաբդե բէնտար բե ր ցուցուցածեն
ո լան՝ կրթական Հաստատութեան մբ պատ մ ութիւ— րենց ուրոյն գպրոցներբ ունեցած՝ են X Ա ի շտ ղդա– իրենք ղիրենք, չբնդույնէին ղանիկա» ;
նբ ո լալիսին է էսաեանբ , իր Գր՝ * Ս ա ր դար ե անտ վ յ լէ ե ղտծ է կե գր ոնական յարկի մ բ ա\ն\Հրաժե շտու– Հաստատութեան Հ ր ո վար տ ակր «էսա եան» ա–
Հայկ Խոճասարեանով, Տակոբ ՚Լյիկողոսեանով, թէլեր X Նտբեկեանբ մասամբ կրցած է գոՀացում նունով աոԼն\ո լած է ր եւ ն՛որ փոփոխո ւթեա մի
յէշե լու Համ ար մ իա յն Հ իոեբբ դմա աբ թէ Հա տալ այս պաՀտՏ^ջէն : \է)7Գի ՀբգեՀէն ՛Լերջ ալ նՈ– պէտ ի գա ռն ա ցնէ ր բաբեբարնեբբ X
տորի մբ մէջ էոկ "՛մփոփոլի , ուր մնաց ք^^բթի րակառոյց վարժաբանբ չէ կրցած փարատել տադ– ՜*ֆէ ՅովՀաննէ\ս եւ Մկրտիչ էստետն կե սա բացէ
մր նեղ էջերուն սրւն՚ակներբ : նապբ ու տե լականա ցած է կրթ՜ական ա պա կեդր ոն Գէորգ էսաեանի ղաւակնեբբ են X ՅովՀա%նէս ծնած
եկաճ
Տ արգան քի պարտք մ յէ ուղեցի կատարել ^ա յ դ կե ան քբ իր՛ ան պա տ ե Հո ւթ ի ւն ն ե բ ո վ X Այս Հաբցի ա \ ի ն ե լ Մկրտիչ 1843^11 կտնուխէն Պոլիս
ս ի յ ՚ ե չ ի օ ճաթին՝ եւ անոր Հ ուրբ միշտ վառ պաՀ ող սոլբ բնոյթ ստացած էր \&)0ին ւ իրենց ծնողքին Հետ ե լ նետուած առեւ տրակաֆ
մեր անմ ան ուսուցիչներ/ուն Հանդէպ , հրր էք՝ Այո թուակա\սին աղգ* վարչութեան արտօ ասպար է ղբ X Ընդարձակեց ին\ էբենց Հօր ոորհյէ եւ
աշակերտներուն մէկ մասբ ՀոդեՀ անդի ստով մբ ն՛ութեամբ առժամ ե ա յ կ ե չ։ ոլ ո վ կբ փակուի Ա* Լոնտոն ճէւղ մբ ուն՛ենալով առա^ ա կա րդ տեղ
կյուղեն այսօր իրենք եւս յարդանքի կենալ անոնց Օ ար ութիւն եկեղեց՛ին՛ Վ՚Լ^լու վտանգին Հետե գրաւեցին 1875 1895։ Յետոյ ղբաղելով սեղանս*–
ն մէչ ունէին,
յի սատակէն առջեւ ; ւանքով • Ան՛որ յարակի ց Լ,ա ր ե կե ան ւիա բժար ան ի ւոր՚ութեամբ, իրենց ձեռքերու 1875–
ՏԻՐՈՒՀԻ &• ՄԻՍԱ՝ԲԵԱՆ Հ՚Է՚^ՔՐՀ եւս իբրեւ թաղէն առաջին ՝ն ախ ակրթա 1895 քսանամեակին՛ Պ՚ոլսոլ Հրապարակէն վրաք
րան բ ա յն աստիճան անն՛պաստ եւ ան բալա բաբ գտ^՝ուած Հայ վաճառականներու մեծ մասէն ու
Հ արի. IV աս Խա կի ռաևղևս Աը Վէճակէ մբ* մէջ կբ գտնուէ , որ թաղական խոր - գրեթէ բո լո ր Կ ե սա րաց ի Հայ վաճառականներու
Հուրգբ, վճռական
27 ապրիլ (1890) իր նիստին սեղանաւո բա կան դո ր ծառն ութիւն^ երբ եւ շաՀած
միջոցներ՝ ձեռք աոմնհ լո լ կբ Հարկադրուի X էէ ո ղո - էէն մեծ Համբաւ ե լ Հարստութիւն , ուրկէ տղղին
վբ պաշտօն կբ յան ձնէ ճար տա բագէ տներ Տ-ովՀ ան– առատաձեռնօբէւն, բաժէն՝ Հանած են յ թէ /Ր՚^՚ս՚յ
Արնոլիվլի >Րէչ\, շքեղ Հ՛անդէս մը՝ կլա Աւազուե նէս Աղնաւսրեանի եւ աաչիկ Աարաֆեանէ \ն\ոբ կա ծ՜նն գա վայրին ՛եւ թէ բնդՀ * Համ ա յ ն ք է ն կա րօտո ւ—
ցաւ. 16 նոյեմբերիս , ԱրՀիապատիլ Գրիգոր եպ. ռս ւց ան ե լի եկեղեցիին եւ երկսեռ վա բժ ար ան ի ն ո ւթ ե ան նպաստելով ; ք* րենց բարեգո րծ՜ու -
ՊաՀապանեանի ՛նախագահութեամբ ։ Տօնուեցաւ Համ ար՛ յատակագիծ մ ի ե լ բնդՀ • ծախքերու նա թեան արգաս էքն\ էր Ա * կարապետ ի ^աբձր ագո յն
Անարատ Յղութեան Հայ ՚Բոյրերոլ միարա՛նաւ - խատեսութիւն մբ պատրաստեն անոնց շինութեան վա\ր ժ արան ին՛ Հ իմն աբ կութ ի ւնբ : Որով Հ ետեւ ե թէ
ձեռնարկելու Համ ար : Աւելի Տ ր՝ -
թեան Հարիւրամեայ յոբելեանը : քան 4000 ոսկի յատ 1Ց88/-5/ ՅովՀաննէս եւ Ա ^Րաէչ եղբա յ բ ն ե ր յ
ՀաԱ գէսին ներկայ էին Փարիզի Հայ կաթողի կացնելու ան Հ ր աժ ե շտո ւթ ի ւն յէ կբ ներկա յան այ յ դատ եպիսկ* Պտլեանէ խնդբս/եքէն բնգաոաջ եր -
կէ Հի՞նգ վարգասլետներբ ե լ Մխփթարեան, Հայր քՒաղական խո րՀ ուրդ , Կրթական խ\նամ ակա լո լ - թուլով եօթբ տարուան Համար յա՛նձն չառնէ՛ին
մբ, նոյնպէս ւէեց մայրապետներ յոբելեար մ իա - թիմն եւ կտլուածոց Հոգաբարձութիւն իրենցտր՚ա– 1 000 ոսկի նուի րել , պա յմ անով ո ր իրենց Հ ան
բանոլթեան անդամնեբէն՝ Հ մադրելի ն իւթտկան մէջոցն երբ է սպաս դնելէ գ ո ւցե ալ Հ օ բ բ Գէոբգէ սձն ո ւն ո վ 20 ձր էավա րժ ա–
Հանդէսին գե զար ո ւձե\ս ա ա կան յայտագբին ի- ղատ , Հանդանակիչ յանձնախումբ մբ կբ կաղմուի շտկեր տներ պաՀուէն ^թերեւս ա յնքան մեծ՜ դեր
րենց մասնակցութիւնբ բերաճ էին Այրի Տ,իկին Թ՛ պակսած մասբ ամրողջացնելոլ Համար յ կտտա ր ող կեսարիո լ Հա յո լթեան՝ պարծանք եղող
ԵաղըՇեան (դաշնակ) , Պ • Բեն՛ ի ամին Լիրանանցի Կրթական խն՛ամ ա կա լո ւթ ե ան կ^ ան գա մ ակ - Հաս տատս ւթ էւն ր Հ էմնուած ^ԱԼԼաՐ՝ •
(շոլթակ) , Պ– Պալեան (սրինգ). ցէէն : Յ՚ովՀաննէս ՚Լյուբեան Լատե(ն՝ապետ^ , *Լա– Մկրտիչ է ս ա եան գլխաւոր աջակիցներէն մէկբ
եւ
Օր* Րօզա Ագեա՛ւ , նա իլկէն սա՛ներէն , Հանդէ )Հան\ էա ա ե ան՝ ( գան ձա սլե տ ( Օձ ան Պ աղտ ատ լե ան , եղած է Վտրժապետեա\ն Ներսէս Պաաբէարքէն
սը բացաւ Հակիրճ խօսքերովւ Մ է ք ա յ է լ Մ ամ ի կոն եան , Տոքթ . Տիգրան պէյ Ա - կեդրոն՛ական Վարժարանի խ՝ձ ամա կա լութ եան՛ եւ
Սովորական քայլերգներէն յետոյ Ա՝ . քյկմալ ֊ ճէմեան ե Պետրոս Աոմճեան : Բարեգործականէ ատենապետ տ
ե ան՛ի քառաձայն զԱուրբ Աուրբ^ով սկսաւ Հանդէ– Ա՛ ինչ Պ է յ օ ղ լ ո լի թաղբ կ բպատրաստոլէբ Երկու եղբալրնեբն ալ վարած են եբեսփոխա
Ար կրօնաշու՚ե՚չ մթն՛ոլորտի մը մէշՀ ։ էր պիւտճէն Հ իմ էն ցնցելու սպառնացող - այս նական պտշտօ՝ն\Լ\եր X 3ովՀ անն է ս եղած է նաեւ
Օրուան բանախօսը, Տովսէփ Լեւո՚նւեան գերագոյն ղոՀոդոլթեան մէջ \է ետուելու , ճիշդ ա յ ս քաղաքական ժողովի անգամ ; Ա * Փ * Հիւանդանո
խօսեցաւ Ա* 3 • Բ • Միաբանութեան, Հիմնար՛կու միջոցին էսա Լ ան բարեՀամբալ գե բ դ ա ս տ ան ի ն ցէն նորոգութեան էսաեան եղբայր\ն երբ բերած՝
թեան Հիմնադիրին՛ ե լ ներկայ գոյավիճակի մա մ օտ Ա ր ուանձաե ան ց Գարեգին եպիսկոպոսի , ()՚աբ– էին առատաձեռն մասնակցութէւն յ
սին : րէէլ Նորատուն՚կեանի եւ 3 * Ն"*֊րեա\նի կողմէ կա– Յ՛՛ովՀաննէս էսաեան մեռաւ Ց)րա>ք սայի մէջ
էսկ
1840 թ ո ւա կ ան Լ՛– եր ո ւն պատմ ական պատ կե բ բ տ ա բո ւ ահ գիմ ո ւմներ ու թելադր ութի ւն նեբբ կ\–ո ւ— 1900/ձ՛ եւ մարմէնբ վախտդբուեցաւ Պոլիս , մայր\բ
գծ՜ելէ յետոյ , սլարդեց է^է է" է. "Լ1" յմ աններ ո լ տակ ն են ՛ան ի բեն ց բար եր ա ր արդ ի ւնքլէ, եւ 3<ո վՀ ա ս& է " Մ կրտէ չ էսաեան մեռաւ 1921^, է ս կ էբենց
Հաստատուեցաւ
Ա* 3 *Բ *Ա՝ ԷաբանոլթԷւնի , 1847– ու Մկրտիչ էստետն Հաբաղատնեբ՝բ կբ փութան Տէկէն ա^նա էսաեան, որ էր գաւակն՛երուն բարե
ի ն չորս– Անգաբացի՝ տան մայրապետ , կուսակրօն պա տ ա ս խ ան ե լ Պէ յ օ ռ ղ ո ւ ի թաղականութեան) X գործութեան քաջալեր ողբ եղած է ե լ անձ ամ ր
խառնուա՛ծ՛ է Հանրային կեանքէ
ա.1 ձերուն անդամ ա կց ո ւթ ե ամ բ ; « Փ ա փ ա ք է լ մ եր ո էր ելէ աղգէն նէլթապէս ծառա , մեռաւ 1917/՛՛^ տ
Ասանք պիտի ղրա ղէ Էն մ է միայն Հայ դ ե ռ ա տ ի յ ո ւ թ ի ւ ն մբ րսել ե տեսնելով ոբ մեր բնակութեան
աղջիկներու կրօնական եւ տոՀմէկ դաստիարակու վայրն եղող Պէյօղլոլի թաղբ գուբկ է Վ^ձ^ԼՐ^Է
թէ կբ
թեան գործով մանաւանդ չքաւոր արբուՀէնեբու վարժարանէ մբ., կբ փութա\նք ծ՜անուցանել ՄԵՐ ԱԻՐԵԼԻ ԳՈՒՐԳԷՆԻՆ ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ
կրթութեամբ Հ խո րՀ էնք կառուցանել երկսեռ վարժարան մլղ Ա •
Տար. ոլէ տարէ պիտի ի ն գ ա ր ձա կո ւէ բ գոբծու ֊ 3ար ութէւն մատրան կէց աղգ • գետնթե վբտյ որ է Փարէղի Ա էփան - Կռմի տաս երգչախոլմբի
վերաշինել
նէութեան իրենց գաշտբ եւ պիտի աճէր իրենց ա– Գապրիստա\ն փողոց , եւ ա յ ս առթէւ խորՀրդոյդ վարչութէւնս սրտի անՀ ու՛նէ կ՚՚կէծով լսեց մ եր
Համաձայն
շակերտութեան թէւբ I Ա՝ ա մնա ճ իւղեր կբ Հաս - ՛նաեւ յիշեալ մատ՚ոլռբ եթէ պատ * ոէրելէ՝ ղեկավարէն՝ Գուբգէն ԱլէմշաՀ է անակն
տ ատ ո ք-է ի ն , կաբինի , Բռնդնէկէ , կեսարէս յ , տուած պաաասխսՀնբ մեր Համողման կալ ու ցաւալի մաՀբ Ամերիկա լի մէջ ուր գացած՝
Թօքաիժէ , Խարբերգէ, Աալաթիոյ, Պէէեճիկէ , լինի : էր քանի մբ ամիսներ առաջ 3
^ ա է է » Հալէս(1– ե լ ԱՀ գա բայէ մէջ : Առ այս անՀրաժեշտ է ոբ յէչեալ կառուցանե իր յօբէնած– երդերուն գտած ջերմ բնդունե -
Հ ա գ ա րաւ որ գեռատէ Հայ ա ղջի կն Լ ր կր դաս լէ վտրժարտնն՝ ծառայէ արդեամբ եւ յաւէտ իբր՝ լոլթիլնբէր բ ա ղ մա թի լ յաջո ղոլթիւններ բ ե րա -
տիարակուէին ամենուրեք ; Առաջին Համաշխար– Հնախակբթարան» թաղէս երկսեռ մանկտւոյն . . . ժ շա ական ար ո ւե ս ա՛ին մ էջ ին չպ է ս նաեւ Նէւ Ե որ -
Հային պատերաղմ ի ն , Հա յ մա յրապետներն այ Աւելորդ է յ է չ ե լ թէ կառուցանելէ վտբժաբանԽ Քէ ԷՐ՝ ւ1^*Սէ–ես ե րգաՀ ան՚դէ ս ի ն աննախբնթաց յա -
կ՝ունեսան իրենց զոՀերբւ մեր բնտանեկան անո՛ւամբ կբ վւավւաքէնք յորջոբք ջողութիւնբ^ Հպարտութիւն կբ նեբշնչէին մեղի
Տ ա ր տ գր ո լիժ են էն վե ր ապրողէ֊՛երր ^ոլսո յ մէջ տեսնե ւ եւայլն\ ^ : քանի ո ր , ինք եւ մենք, միեւնոյն^ բնտա&իքին ան
կրկէն գործի կշՀ լծուին % Օետ\ոյ կր դառնան դաղ ֊ թաղական խորՀուրդբ բնգու&֊-եց այս առա– գամներն էինք է
թական Հայ ժողովուրդի Հ\եա ե լ կեդրոններ կբ ջարկբ եւ յայտնեց թէ գ ա ր ո ց բ պէտէ կոչուէ էստ ԱնՀամբեր կբ սպասէինք իր վերադարձին :
խանդավառ -
Հաստատեն , մանաւանդ մերձաւոր Արեելքի մէջx ետն վարժարան , թէ ամ էն տարի նո րակառո յց Ն–որ ՛ծ բադիաներովդ նոր յոյսերով
Այսօր 200 Հայ մայրապետն եր իրե՛նց 27 մաս– մատրան մէջ Ա * ՅովՀան\ու Ակրտիչի ծշն\նդեան
Օվէբ Ս * պատարագ ե լ պաշտօն պիտի կատարուի ի ուած՝ տ
նաճէլղեբով կբծտստէա րակեն 12 Հաղար Հա յադ. յիշատակ ողջ եւ ննջեցեալ Էս ա ե ա՛հ տոՀմին , թէ Բայց յանկարծ իր մաՀուան դոյժբ որ արիւ–
ջէկներ <կոլէս , Եգէպտոս , Պադեստէն՛ , Լէ բա - նո րակառո յց վարժարանի մ ատ ա կա ր աբ ո ւթ ի ւձե\բ ն ե ցմեբ սիբաերլէ է
նան, (իոլրիա, իբագ, իրան եւ ՖրաՎսա։ պիտի պատկանի , բոտ աղգայթն\ օրինաց , թաղա
Ասոնց Հիմնագիրբ Հանդիսացած է Անտոն Թ՝ *իուբգէնի մաՀով՝ ոչ միայն ( երգչախ՛ումբս
Հասուն կաթողիկոս - պատ ր ի տ բ քբ Հ կան՛ խորՀբգոյ իրաւասութեան , թէ էսաեան գեր կբ բաժնուի իր սիրո ւած ու յարգուած ղե կա վա -
Բանախօսի դառնութեամբ գիտել տուաւ որ ա , \ ս դաստանն երբեք պա տ ս։ ս խ ան ա տ ո լ պիտի չլէԱ<է Ր է՛ն , ա յ լ ե լ Հայ ժ ո ղո վո կր դբ կբ կո րսնցնէ մ է կր
ծ-իրանաւոր Հայրապետի մասէն մեր սլատմտրս/ն– վարժարանի մատակարարութեան ծախսերուն եւ իր լաւաւ լ ո յն ղաւակներէն ;
նեբբ Հազէլ թէ կր խօսէն ։ Հասուն կա բա ի ա լ ի ն Հասո յ թ ի Հ աւասաբա կշռութեան* եւ ապագա յէն Ան ղո լ գ տ կան՛ բարեկամ ՜ մ բ ն է որ կի կոբ սին–
Հաստատած– երկու միաբանէս ւթիւններր Ա. 3– Բ– վարժարան է շէնքին պսւՀ պա\ն՝մ ան Համ աբ \ԷԷԼա չ^է ք ցնենք։ Պիտի չմոռնանք իր անունբ եւ պիտ՛ի յար
Մ՛իաբանութիւն ր ե լ Հռովմ իԼեւոն եան ւեաո անգա նորոգութեանց բո լոր ծախքերն թաղէն պէտ ի գեն՛ք իր յիշատակբ ;
ւորաց վարժ-արանը՝, տուած– են 500 Հայ մայրա - պատկանէն եւձն\* X Մեր խորին ցաւակց՛ութիւնն երր էր վշտաՀար
պետներ եւ 300 վ ա ր դ ա պ ե տ ն ե ր եւ եպիսկոպոսն՛եր : է֊սաետն եղբայիներբ կ՝ առաջարկեն ոբ աւեէ. մօրի) եղբայրներուն եւ բեաանեկան՛ պարագանե
Ար՚նուվիչի նարակազմ «Արարատ» երգչա ցն են՝ թէ է ս ա եան՝ բետան իքէն կողմ է նշանակել րուն :
խումբը մԷ1 ընդ մէ1 երգեց , Սիւնիէն , ՚ Գամառ անդամ մբ վարժ ա բան էն՝ Հ ո գա բարձ ո ւթե ան մէջ Վարչութիւն ՍիփաԹ . կոմինւալ,
երգչախումրի
Գա թիւ գայ էն , կոմիտաս վարդապետէն ։ իբրեւ պտտուոլ անդամ X
Դադարէն յետոյ , լսեցինք մ՛այրապետն՚եր ոլ 1 $93ին ձեռք կբ բերուի շինութեան կայսերա
կան Հրովարտակի։ շինու–
գիշերօթիկներուն։ եւ Արնոլվիլի Հինգշաբթի օրե 1895^՛ վարժարանին ՀԱՆԳԷԱՆԵՐՈԻ եւ ժողովն երոլ ազդերբ խբմ–
րու Հսւյերէնի սանուհիներուն՛ Հայերէն երգերն ու թիլյններբ կ՚աւարտին X բա գրութեան Հասց նե, որո շո ւած թուական էն առ–
արաա սան ութի լն՛ն երբ ւ Ղյորակառոյց վարժարանին բացման օրերուն , նուաղն երեք օ ր առաջ յ որո վՀ ետեւ ելեկտրականէ
Մեձ– խա՚նգավա ռութ ի ւ ն ստեղծեցին Հայկա - անոր անուանակոչումբ աղմկալից վէճերուծնունգ Հոսանքի բն դՀ ատո ւմն ե րուն պատճառաւ սա ի պ ,
կան տալաղովդ կատարուած երկու խմբապարերըւ տուած է մեր լրագր՛ութեան մէջx ուած ենք կանխել կամ ուշացնէ լ թերթին տպա–
՛Ներկայ մը «Հայր՛ենիք՝^ ի խ մ բ ա գ ր ա պ ե տ Ա» Արփիտրեան գր ութ ի ւնբ յ
Fonds A.R.A.M
ԱբրաՀամեանբ , Համբիկեան բ, Ա• Վ;արդանեա ջնջել ձՆա րե՜դեան–^ պատմական –.անունի եւ բաբե -
\ն\բ , Փէշտիմալճեանբ, 7/«յեմի &անճեանբ եւ (1895 - 1945) ր արութեան մբ փոխարէն վերածել զէսաեան՚շչի է
Ժողովուրդէն կարծՀիքեեր՝ տա
տասնեակ ուրիշներ ^ նուիրուաՆ ա խտաւյ։բներ կբ յայտնեն , ցոյց
որոնք չոր Հացով մյձ ալ պիաի բավականանա յին լս վ Պէղճեան Ամիրան սր Հիմնաձ-իրն էր Ա * Փ*
ԷրեԱ9 "էրած կորհբ իրենց Հեա մինչեւ, պ^րեզ - Հիւանդանոցին Հ Ոմանք 1լ առաջարկեն \,արեկեան
ման տանեք ո ւ. Համար Հ ՀԻՄՆԱՐԿՈՒԹԵԱՆ ՊԱՐԱԳԱՆԵՐ էսա եան անունով կո չ ի լ վարժարանք յ
Գիտեմ որ Ս փիւուքի մ էջ ցրուած՛ էսաեան ցի ԽՄԲ • Թ՚ոբոս Ա ղա տ եան ի Հէսաետնֆ Հ ատո Ա* Ջօպանեան իր «Ծաղիկ» (1895, Աեպտ . 15)
ներ այս Հարեւանցի յ ի շատ ա կո ւթե ամ բ էոկ ա ս - վ՛ է ն կբ քաղենք Հետեւեալ տեղեկո լթիլքններբ Հա– Հանդէսին մէջ կ՛՝անդրադառ այ այս վիճաբանու
դր աղա բձան իրեւնց մ ան կոլթեան , պատանու. - ման\ոլն վարժարանին՝^ Հիմնարկութեան մասին* թեանն եւ կբ ղ րէ . «Ջեմ կարծեր որ եթէ աոաջին
թեան անուշ օրերուն՛, Ամնն մէկբ դ է տ ք մյլ, "վԱքԼ֊ Պէ յօԳէուի թաղա յ ի ն մ ա տ ա կա րա ր մ արմ իննե օրէն , Պէ յօղլուձի խն ամ՛ա կա լո ւթիւն բ անուանակոչ֊
՚ տ՛իկ արկած մբ , պատմութիւն մբ վեբապրեցաւ : րու մշտատեւ մ տտՀ ո գութ իւնն ե՛ր էն մէկբ եղած է մ ան այս եղանակբ առաջարկէ ր , էստետն եղբա յ ր –
Տիշեց դարձեալ ա-նուեներ , դէմքեր որոնք կրթական շէնքի տ<1բաւաբարոլթիւձնլչ X Բնակչոլ^ ն ե ր ՚ բ ) որո՛նք քանի մբ պարագաներու մէջ մեբ սո
մոռցուած են Հոս , դիտեմ , բայց յիսուն տար - թ է ՚ - ն ՚ Ր ՀետղՀետէ աճսփծ ու էն\ոբակաղմ թաղեր Է– վորական դրամի մաբդե բէնտար բե ր ցուցուցածեն
ո լան՝ կրթական Հաստատութեան մբ պատ մ ութիւ— րենց ուրոյն գպրոցներբ ունեցած՝ են X Ա ի շտ ղդա– իրենք ղիրենք, չբնդույնէին ղանիկա» ;
նբ ո լալիսին է էսաեանբ , իր Գր՝ * Ս ա ր դար ե անտ վ յ լէ ե ղտծ է կե գր ոնական յարկի մ բ ա\ն\Հրաժե շտու– Հաստատութեան Հ ր ո վար տ ակր «էսա եան» ա–
Հայկ Խոճասարեանով, Տակոբ ՚Լյիկողոսեանով, թէլեր X Նտբեկեանբ մասամբ կրցած է գոՀացում նունով աոԼն\ո լած է ր եւ ն՛որ փոփոխո ւթեա մի
յէշե լու Համ ար մ իա յն Հ իոեբբ դմա աբ թէ Հա տալ այս պաՀտՏ^ջէն : \է)7Գի ՀբգեՀէն ՛Լերջ ալ նՈ– պէտ ի գա ռն ա ցնէ ր բաբեբարնեբբ X
տորի մբ մէջ էոկ "՛մփոփոլի , ուր մնաց ք^^բթի րակառոյց վարժաբանբ չէ կրցած փարատել տադ– ՜*ֆէ ՅովՀաննէ\ս եւ Մկրտիչ էստետն կե սա բացէ
մր նեղ էջերուն սրւն՚ակներբ : նապբ ու տե լականա ցած է կրթ՜ական ա պա կեդր ոն Գէորգ էսաեանի ղաւակնեբբ են X ՅովՀա%նէս ծնած
եկաճ
Տ արգան քի պարտք մ յէ ուղեցի կատարել ^ա յ դ կե ան քբ իր՛ ան պա տ ե Հո ւթ ի ւն ն ե բ ո վ X Այս Հաբցի ա \ ի ն ե լ Մկրտիչ 1843^11 կտնուխէն Պոլիս
ս ի յ ՚ ե չ ի օ ճաթին՝ եւ անոր Հ ուրբ միշտ վառ պաՀ ող սոլբ բնոյթ ստացած էր \&)0ին ւ իրենց ծնողքին Հետ ե լ նետուած առեւ տրակաֆ
մեր անմ ան ուսուցիչներ/ուն Հանդէպ , հրր էք՝ Այո թուակա\սին աղգ* վարչութեան արտօ ասպար է ղբ X Ընդարձակեց ին\ էբենց Հօր ոորհյէ եւ
աշակերտներուն մէկ մասբ ՀոդեՀ անդի ստով մբ ն՛ութեամբ առժամ ե ա յ կ ե չ։ ոլ ո վ կբ փակուի Ա* Լոնտոն ճէւղ մբ ուն՛ենալով առա^ ա կա րդ տեղ
կյուղեն այսօր իրենք եւս յարդանքի կենալ անոնց Օ ար ութիւն եկեղեց՛ին՛ Վ՚Լ^լու վտանգին Հետե գրաւեցին 1875 1895։ Յետոյ ղբաղելով սեղանս*–
ն մէչ ունէին,
յի սատակէն առջեւ ; ւանքով • Ան՛որ յարակի ց Լ,ա ր ե կե ան ւիա բժար ան ի ւոր՚ութեամբ, իրենց ձեռքերու 1875–
ՏԻՐՈՒՀԻ &• ՄԻՍԱ՝ԲԵԱՆ Հ՚Է՚^ՔՐՀ եւս իբրեւ թաղէն առաջին ՝ն ախ ակրթա 1895 քսանամեակին՛ Պ՚ոլսոլ Հրապարակէն վրաք
րան բ ա յն աստիճան անն՛պաստ եւ ան բալա բաբ գտ^՝ուած Հայ վաճառականներու մեծ մասէն ու
Հ արի. IV աս Խա կի ռաևղևս Աը Վէճակէ մբ* մէջ կբ գտնուէ , որ թաղական խոր - գրեթէ բո լո ր Կ ե սա րաց ի Հայ վաճառականներու
Հուրգբ, վճռական
27 ապրիլ (1890) իր նիստին սեղանաւո բա կան դո ր ծառն ութիւն^ երբ եւ շաՀած
միջոցներ՝ ձեռք աոմնհ լո լ կբ Հարկադրուի X էէ ո ղո - էէն մեծ Համբաւ ե լ Հարստութիւն , ուրկէ տղղին
վբ պաշտօն կբ յան ձնէ ճար տա բագէ տներ Տ-ովՀ ան– առատաձեռնօբէւն, բաժէն՝ Հանած են յ թէ /Ր՚^՚ս՚յ
Արնոլիվլի >Րէչ\, շքեղ Հ՛անդէս մը՝ կլա Աւազուե նէս Աղնաւսրեանի եւ աաչիկ Աարաֆեանէ \ն\ոբ կա ծ՜նն գա վայրին ՛եւ թէ բնդՀ * Համ ա յ ն ք է ն կա րօտո ւ—
ցաւ. 16 նոյեմբերիս , ԱրՀիապատիլ Գրիգոր եպ. ռս ւց ան ե լի եկեղեցիին եւ երկսեռ վա բժ ար ան ի ն ո ւթ ե ան նպաստելով ; ք* րենց բարեգո րծ՜ու -
ՊաՀապանեանի ՛նախագահութեամբ ։ Տօնուեցաւ Համ ար՛ յատակագիծ մ ի ե լ բնդՀ • ծախքերու նա թեան արգաս էքն\ էր Ա * կարապետ ի ^աբձր ագո յն
Անարատ Յղութեան Հայ ՚Բոյրերոլ միարա՛նաւ - խատեսութիւն մբ պատրաստեն անոնց շինութեան վա\ր ժ արան ին՛ Հ իմն աբ կութ ի ւնբ : Որով Հ ետեւ ե թէ
ձեռնարկելու Համ ար : Աւելի Տ ր՝ -
թեան Հարիւրամեայ յոբելեանը : քան 4000 ոսկի յատ 1Ց88/-5/ ՅովՀաննէս եւ Ա ^Րաէչ եղբա յ բ ն ե ր յ
ՀաԱ գէսին ներկայ էին Փարիզի Հայ կաթողի կացնելու ան Հ ր աժ ե շտո ւթ ի ւն յէ կբ ներկա յան այ յ դատ եպիսկ* Պտլեանէ խնդբս/եքէն բնգաոաջ եր -
կէ Հի՞նգ վարգասլետներբ ե լ Մխփթարեան, Հայր քՒաղական խո րՀ ուրդ , Կրթական խ\նամ ակա լո լ - թուլով եօթբ տարուան Համար յա՛նձն չառնէ՛ին
մբ, նոյնպէս ւէեց մայրապետներ յոբելեար մ իա - թիմն եւ կտլուածոց Հոգաբարձութիւն իրենցտր՚ա– 1 000 ոսկի նուի րել , պա յմ անով ո ր իրենց Հ ան
բանոլթեան անդամնեբէն՝ Հ մադրելի ն իւթտկան մէջոցն երբ է սպաս դնելէ գ ո ւցե ալ Հ օ բ բ Գէոբգէ սձն ո ւն ո վ 20 ձր էավա րժ ա–
Հանդէսին գե զար ո ւձե\ս ա ա կան յայտագբին ի- ղատ , Հանդանակիչ յանձնախումբ մբ կբ կաղմուի շտկեր տներ պաՀուէն ^թերեւս ա յնքան մեծ՜ դեր
րենց մասնակցութիւնբ բերաճ էին Այրի Տ,իկին Թ՛ պակսած մասբ ամրողջացնելոլ Համար յ կտտա ր ող կեսարիո լ Հա յո լթեան՝ պարծանք եղող
ԵաղըՇեան (դաշնակ) , Պ • Բեն՛ ի ամին Լիրանանցի Կրթական խն՛ամ ա կա լո ւթ ե ան կ^ ան գա մ ակ - Հաս տատս ւթ էւն ր Հ էմնուած ^ԱԼԼաՐ՝ •
(շոլթակ) , Պ– Պալեան (սրինգ). ցէէն : Յ՚ովՀաննէս ՚Լյուբեան Լատե(ն՝ապետ^ , *Լա– Մկրտիչ է ս ա եան գլխաւոր աջակիցներէն մէկբ
եւ
Օր* Րօզա Ագեա՛ւ , նա իլկէն սա՛ներէն , Հանդէ )Հան\ էա ա ե ան՝ ( գան ձա սլե տ ( Օձ ան Պ աղտ ատ լե ան , եղած է Վտրժապետեա\ն Ներսէս Պաաբէարքէն
սը բացաւ Հակիրճ խօսքերովւ Մ է ք ա յ է լ Մ ամ ի կոն եան , Տոքթ . Տիգրան պէյ Ա - կեդրոն՛ական Վարժարանի խ՝ձ ամա կա լութ եան՛ եւ
Սովորական քայլերգներէն յետոյ Ա՝ . քյկմալ ֊ ճէմեան ե Պետրոս Աոմճեան : Բարեգործականէ ատենապետ տ
ե ան՛ի քառաձայն զԱուրբ Աուրբ^ով սկսաւ Հանդէ– Ա՛ ինչ Պ է յ օ ղ լ ո լի թաղբ կ բպատրաստոլէբ Երկու եղբալրնեբն ալ վարած են եբեսփոխա
Ար կրօնաշու՚ե՚չ մթն՛ոլորտի մը մէշՀ ։ էր պիւտճէն Հ իմ էն ցնցելու սպառնացող - այս նական պտշտօ՝ն\Լ\եր X 3ովՀ անն է ս եղած է նաեւ
Օրուան բանախօսը, Տովսէփ Լեւո՚նւեան գերագոյն ղոՀոդոլթեան մէջ \է ետուելու , ճիշդ ա յ ս քաղաքական ժողովի անգամ ; Ա * Փ * Հիւանդանո
խօսեցաւ Ա* 3 • Բ • Միաբանութեան, Հիմնար՛կու միջոցին էսա Լ ան բարեՀամբալ գե բ դ ա ս տ ան ի ն ցէն նորոգութեան էսաեան եղբայր\ն երբ բերած՝
թեան Հիմնադիրին՛ ե լ ներկայ գոյավիճակի մա մ օտ Ա ր ուանձաե ան ց Գարեգին եպիսկոպոսի , ()՚աբ– էին առատաձեռն մասնակցութէւն յ
սին : րէէլ Նորատուն՚կեանի եւ 3 * Ն"*֊րեա\նի կողմէ կա– Յ՛՛ովՀաննէս էսաեան մեռաւ Ց)րա>ք սայի մէջ
էսկ
1840 թ ո ւա կ ան Լ՛– եր ո ւն պատմ ական պատ կե բ բ տ ա բո ւ ահ գիմ ո ւմներ ու թելադր ութի ւն նեբբ կ\–ո ւ— 1900/ձ՛ եւ մարմէնբ վախտդբուեցաւ Պոլիս , մայր\բ
գծ՜ելէ յետոյ , սլարդեց է^է է" է. "Լ1" յմ աններ ո լ տակ ն են ՛ան ի բեն ց բար եր ա ր արդ ի ւնքլէ, եւ 3<ո վՀ ա ս& է " Մ կրտէ չ էսաեան մեռաւ 1921^, է ս կ էբենց
Հաստատուեցաւ
Ա* 3 *Բ *Ա՝ ԷաբանոլթԷւնի , 1847– ու Մկրտիչ էստետն Հաբաղատնեբ՝բ կբ փութան Տէկէն ա^նա էսաեան, որ էր գաւակն՛երուն բարե
ի ն չորս– Անգաբացի՝ տան մայրապետ , կուսակրօն պա տ ա ս խ ան ե լ Պէ յ օ ռ ղ ո ւ ի թաղականութեան) X գործութեան քաջալեր ողբ եղած է ե լ անձ ամ ր
խառնուա՛ծ՛ է Հանրային կեանքէ
ա.1 ձերուն անդամ ա կց ո ւթ ե ամ բ ; « Փ ա փ ա ք է լ մ եր ո էր ելէ աղգէն նէլթապէս ծառա , մեռաւ 1917/՛՛^ տ
Ասանք պիտի ղրա ղէ Էն մ է միայն Հայ դ ե ռ ա տ ի յ ո ւ թ ի ւ ն մբ րսել ե տեսնելով ոբ մեր բնակութեան
աղջիկներու կրօնական եւ տոՀմէկ դաստիարակու վայրն եղող Պէյօղլոլի թաղբ գուբկ է Վ^ձ^ԼՐ^Է
թէ կբ
թեան գործով մանաւանդ չքաւոր արբուՀէնեբու վարժարանէ մբ., կբ փութա\նք ծ՜անուցանել ՄԵՐ ԱԻՐԵԼԻ ԳՈՒՐԳԷՆԻՆ ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ
կրթութեամբ Հ խո րՀ էնք կառուցանել երկսեռ վարժարան մլղ Ա •
Տար. ոլէ տարէ պիտի ի ն գ ա ր ձա կո ւէ բ գոբծու ֊ 3ար ութէւն մատրան կէց աղգ • գետնթե վբտյ որ է Փարէղի Ա էփան - Կռմի տաս երգչախոլմբի
վերաշինել
նէութեան իրենց գաշտբ եւ պիտի աճէր իրենց ա– Գապրիստա\ն փողոց , եւ ա յ ս առթէւ խորՀրդոյդ վարչութէւնս սրտի անՀ ու՛նէ կ՚՚կէծով լսեց մ եր
Համաձայն
շակերտութեան թէւբ I Ա՝ ա մնա ճ իւղեր կբ Հաս - ՛նաեւ յիշեալ մատ՚ոլռբ եթէ պատ * ոէրելէ՝ ղեկավարէն՝ Գուբգէն ԱլէմշաՀ է անակն
տ ատ ո ք-է ի ն , կաբինի , Բռնդնէկէ , կեսարէս յ , տուած պաաասխսՀնբ մեր Համողման կալ ու ցաւալի մաՀբ Ամերիկա լի մէջ ուր գացած՝
Թօքաիժէ , Խարբերգէ, Աալաթիոյ, Պէէեճիկէ , լինի : էր քանի մբ ամիսներ առաջ 3
^ ա է է » Հալէս(1– ե լ ԱՀ գա բայէ մէջ : Առ այս անՀրաժեշտ է ոբ յէչեալ կառուցանե իր յօբէնած– երդերուն գտած ջերմ բնդունե -
Հ ա գ ա րաւ որ գեռատէ Հայ ա ղջի կն Լ ր կր դաս լէ վտրժարտնն՝ ծառայէ արդեամբ եւ յաւէտ իբր՝ լոլթիլնբէր բ ա ղ մա թի լ յաջո ղոլթիւններ բ ե րա -
տիարակուէին ամենուրեք ; Առաջին Համաշխար– Հնախակբթարան» թաղէս երկսեռ մանկտւոյն . . . ժ շա ական ար ո ւե ս ա՛ին մ էջ ին չպ է ս նաեւ Նէւ Ե որ -
Հային պատերաղմ ի ն , Հա յ մա յրապետներն այ Աւելորդ է յ է չ ե լ թէ կառուցանելէ վտբժաբանԽ Քէ ԷՐ՝ ւ1^*Սէ–ես ե րգաՀ ան՚դէ ս ի ն աննախբնթաց յա -
կ՝ունեսան իրենց զոՀերբւ մեր բնտանեկան անո՛ւամբ կբ վւավւաքէնք յորջոբք ջողութիւնբ^ Հպարտութիւն կբ նեբշնչէին մեղի
Տ ա ր տ գր ո լիժ են էն վե ր ապրողէ֊՛երր ^ոլսո յ մէջ տեսնե ւ եւայլն\ ^ : քանի ո ր , ինք եւ մենք, միեւնոյն^ բնտա&իքին ան
կրկէն գործի կշՀ լծուին % Օետ\ոյ կր դառնան դաղ ֊ թաղական խորՀուրդբ բնգու&֊-եց այս առա– գամներն էինք է
թական Հայ ժողովուրդի Հ\եա ե լ կեդրոններ կբ ջարկբ եւ յայտնեց թէ գ ա ր ո ց բ պէտէ կոչուէ էստ ԱնՀամբեր կբ սպասէինք իր վերադարձին :
խանդավառ -
Հաստատեն , մանաւանդ մերձաւոր Արեելքի մէջx ետն վարժարան , թէ ամ էն տարի նո րակառո յց Ն–որ ՛ծ բադիաներովդ նոր յոյսերով
Այսօր 200 Հայ մայրապետն եր իրե՛նց 27 մաս– մատրան մէջ Ա * ՅովՀան\ու Ակրտիչի ծշն\նդեան
Օվէբ Ս * պատարագ ե լ պաշտօն պիտի կատարուի ի ուած՝ տ
նաճէլղեբով կբծտստէա րակեն 12 Հաղար Հա յադ. յիշատակ ողջ եւ ննջեցեալ Էս ա ե ա՛հ տոՀմին , թէ Բայց յանկարծ իր մաՀուան դոյժբ որ արիւ–
ջէկներ <կոլէս , Եգէպտոս , Պադեստէն՛ , Լէ բա - նո րակառո յց վարժարանի մ ատ ա կա ր աբ ո ւթ ի ւձե\բ ն ե ցմեբ սիբաերլէ է
նան, (իոլրիա, իբագ, իրան եւ ՖրաՎսա։ պիտի պատկանի , բոտ աղգայթն\ օրինաց , թաղա
Ասոնց Հիմնագիրբ Հանդիսացած է Անտոն Թ՝ *իուբգէնի մաՀով՝ ոչ միայն ( երգչախ՛ումբս
Հասուն կաթողիկոս - պատ ր ի տ բ քբ Հ կան՛ խորՀբգոյ իրաւասութեան , թէ էսաեան գեր կբ բաժնուի իր սիրո ւած ու յարգուած ղե կա վա -
Բանախօսի դառնութեամբ գիտել տուաւ որ ա , \ ս դաստանն երբեք պա տ ս։ ս խ ան ա տ ո լ պիտի չլէԱ<է Ր է՛ն , ա յ լ ե լ Հայ ժ ո ղո վո կր դբ կբ կո րսնցնէ մ է կր
ծ-իրանաւոր Հայրապետի մասէն մեր սլատմտրս/ն– վարժարանի մատակարարութեան ծախսերուն եւ իր լաւաւ լ ո յն ղաւակներէն ;
նեբբ Հազէլ թէ կր խօսէն ։ Հասուն կա բա ի ա լ ի ն Հասո յ թ ի Հ աւասաբա կշռութեան* եւ ապագա յէն Ան ղո լ գ տ կան՛ բարեկամ ՜ մ բ ն է որ կի կոբ սին–
Հաստատած– երկու միաբանէս ւթիւններր Ա. 3– Բ– վարժարան է շէնքին պսւՀ պա\ն՝մ ան Համ աբ \ԷԷԼա չ^է ք ցնենք։ Պիտի չմոռնանք իր անունբ եւ պիտ՛ի յար
Մ՛իաբանութիւն ր ե լ Հռովմ իԼեւոն եան ւեաո անգա նորոգութեանց բո լոր ծախքերն թաղէն պէտ ի գեն՛ք իր յիշատակբ ;
ւորաց վարժ-արանը՝, տուած– են 500 Հայ մայրա - պատկանէն եւձն\* X Մեր խորին ցաւակց՛ութիւնն երր էր վշտաՀար
պետներ եւ 300 վ ա ր դ ա պ ե տ ն ե ր եւ եպիսկոպոսն՛եր : է֊սաետն եղբայիներբ կ՝ առաջարկեն ոբ աւեէ. մօրի) եղբայրներուն եւ բեաանեկան՛ պարագանե
Ար՚նուվիչի նարակազմ «Արարատ» երգչա ցն են՝ թէ է ս ա եան՝ բետան իքէն կողմ է նշանակել րուն :
խումբը մԷ1 ընդ մէ1 երգեց , Սիւնիէն , ՚ Գամառ անդամ մբ վարժ ա բան էն՝ Հ ո գա բարձ ո ւթե ան մէջ Վարչութիւն ՍիփաԹ . կոմինւալ,
երգչախումրի
Գա թիւ գայ էն , կոմիտաս վարդապետէն ։ իբրեւ պտտուոլ անդամ X
Դադարէն յետոյ , լսեցինք մ՛այրապետն՚եր ոլ 1 $93ին ձեռք կբ բերուի շինութեան կայսերա
կան Հրովարտակի։ շինու–
գիշերօթիկներուն։ եւ Արնոլվիլի Հինգշաբթի օրե 1895^՛ վարժարանին ՀԱՆԳԷԱՆԵՐՈԻ եւ ժողովն երոլ ազդերբ խբմ–
րու Հսւյերէնի սանուհիներուն՛ Հայերէն երգերն ու թիլյններբ կ՚աւարտին X բա գրութեան Հասց նե, որո շո ւած թուական էն առ–
արաա սան ութի լն՛ն երբ ւ Ղյորակառոյց վարժարանին բացման օրերուն , նուաղն երեք օ ր առաջ յ որո վՀ ետեւ ելեկտրականէ
Մեձ– խա՚նգավա ռութ ի ւ ն ստեղծեցին Հայկա - անոր անուանակոչումբ աղմկալից վէճերուծնունգ Հոսանքի բն դՀ ատո ւմն ե րուն պատճառաւ սա ի պ ,
կան տալաղովդ կատարուած երկու խմբապարերըւ տուած է մեր լրագր՛ութեան մէջx ուած ենք կանխել կամ ուշացնէ լ թերթին տպա–
՛Ներկայ մը «Հայր՛ենիք՝^ ի խ մ բ ա գ ր ա պ ե տ Ա» Արփիտրեան գր ութ ի ւնբ յ
Fonds A.R.A.M