Page 213 - ARM_19-1947_04
P. 213
բակներում Հայրենագայ^ձ Հարիւրաւոր շնորհալի ԳիտակաԱ ասուփս ԵՐԳԻԾԱԿԱՆ
երեխաներ են ընգգկուած :
տականք դպրոցում սուէոլւոգ Հ ա յ ր են ա—
դարձ էրե խա1 եր ի ա/ւա^ին տար ո ւ ա յ փորձը ց ո յց է Ս Vճ աէա ձ ի դ ի ւտ ( Խ գ հտը
տալիս որ մեր գարոսի Հոգատարութեան , մ ա՛հ կա– Անգլիո յ մ իջմո լոր ակա յին ը\1 կերա կց ո ւթեան
վարմ ական Հ աւաքա կան ոլթեան ջանասիրութեան նախկին նախագաՀ՝ Փրօֆ* Ա* Մ * Լօ կը յայտա -
եւ ա յ գ Հրաշալի երեխաների աշխատասիրութեան րար է թէ երկրորդ անդամ ըլ/ալ ով ՚ լ ա բ ե լ ի եղած
պայմաններում մենք ամենակարճ մամ ա/. ա կամ ի - է ՀՀ/^աա ա ո.»ի միջոցաւ Հազո բգակցութեան մէք Կաբեկցութեամբ ն ուիրոլած՝ տառապող
քոռում լիո)վին կր վերացնենք գիտելիքների ա յհ մտն՛ել լո ւս ին ին Հ ետ Հ անթիւ ե ղբա յրԼեր ՛ւն՛* ու>ե՛
թերութիւնն՚երը , որ կան Հայրենադարձ երեխա *֊- Հիմնուելով մինչել Հ իմ ա կատարուած փով՝ - կարծուած Հ ամբերո լ թիւ՚ն՚ը օր մ ը պիտի
ների մօտ եւ նրանց կր տանք բազմակողմանի գի ձե բուն՛ եւ ուրիշ տուեալներու վրա յ , կը կարծէ Հ ատն ի Հ
տելիքներ ե ւ ո ւ ն ա կո լթ ի ւ ն ն ե ր % թէ կարելի պ՛իտի \րլէա յ յառաջի կային Հ րթիռ մր
մը
Ա. ՄՈՎՍԻՍԵԱՆ արձակել 384.000 քիլոմեթր Հեռաւորութեան Ամէ Լ– սրճարան իր ^ դ ի ւ ա ն ա գ է տ է ը ունի ։
մէջ։ Այգ Հրթիռը օմտոլած ր լ լալով գիտական– Հաւախօսին , միջօրէ ին , կէս գի շեր ին՝ ան Հոն
( Հայկակս/ն ԱԱՈ* Լուսաւորութեան նա էսա - գործիքներով գ լուսինի շրջանը^ պիտի ընէ ու յե- է ՚ Անկիւն մը պահուըտած , գիշատիչ թռչու՛ն՛ի
բաբ ի տե գա կա լ ) աո յ կրկին՝ գէոլի երկրի պիտի վ ե ր ա դ ա ռ ն ա յ ։ Այ֊ նման, անձայն կը .սպասէ որ միամիտ ղոՀը ոտքը
նա՚լՀետեւ՝ թերեւս կարելի ՛ըլլայ Հրթիռ մը֊արձա– նետէ սրճարանի սեմէն ներս։ Ու եթէ անդամ մր
կել , մարդու մ ը ըն կե ր ա կց ո ւթ ե ա մբ գմբաիստութիլնն ունեցաւ իյնալու իր անգութ
Ի պատիւ ռաԱդհս մը Ներկայիցս գոյութիւն՝ ուձնեցոգ աստեղագի ճիրաններ՛ուն մէջ՝ ամէն ինչ վերջացաւ*. Ան ոք
տական ծանօթոլթիլններոլ Համաձայնէ երկրին՛ մ եծ կը ճանչԳէա յ , ոչ պզտիկ , ոչ բարեկամ , ոք
ձգոգական զօրութիւն ր յազթե լա լ Համ ար, շա՛ր - թշնամի ել ով անարդար աշխարՀ , խսւլեբոլ\ն իոկ
Հայ Բմշկ . Միութեան վերամուտի ճաշկե - մուն՛ մարմին մը նետուելոլ ատեն՝ պէտք է երկ– չի խնա յեր ։ Ան Աստուծո յ ութե բորդ սլա տա լՀ ասն
մր
Րոյթր տ ե գ ի ունեցաւ ՛նոյեմբեր 2ք)ի շարաթ երե– վայրկեանփ մբ մէջ 11.280 մեթր արագութիւն– է ։ Սվւճարան\ մբ սրճարան չէ եթէ չունի գոնէ մէկ
կոյ , ՀձՕրիան^ ճաշարա՛նին մէջ *. ո լնեն ա յ , ա յ ս ինքն մամ լյ 40.600 քիլոմեթր ։ Հատ դ ի ւ ա ն ա գ է տ Հ
Այս ճաշկե րոյթր սարքուած էր ի պատիւ Փրոֆ* Արդ, ^ ՚ ե ը օրով անիրականալի է այդպիսի Արարիչը կարծես գինքը օմտած ր՝լէա յ ք՛ ո յ ո ր
սկզբնական՝ բերելւ թոքեր
Ա * Ջաքրեանի , ո ր , ինչպէս յայտնի է, վերջերս արագութիւն մը ձեռք անՀրամեշտ յ ա տ կո լթ ի ւնն՛երով * Ադախէմէ
որ ոք
ֆրանսական կառավարութենէն պատուուած էր Այս մ ասին ծանՀօթ Փրօֆ * Փ իք՛ս ււ Հ ետեւեաւ ունի , պոդպատեայ կո կորդ եւ բերան մը ,
ՀՀպատուո յ լեգէ՛ոնի ասպէտ» շքանշանով : Հրաւիր - կարծիքը կը յա յան՛է * յ ո ղ ն ի լ գիտէ , ո չ կենալ ։
եալԼե ր\ո լ մ՛էջ էին Մ էութեանս պատ՛՛ուոյ նա խա - Ենթադրենք որ Հ րթիռ մը կարենայ ամ բ ո դ֊ Ամէն՝ ինչ գիտէ , ամէ՛ն ին՛չ կը տեսնէ , բայց
դաՀ՝ Փրօֆ* Ե* Մանոլէլեան ել Պ– Ա՛ Ջօսրսն - ջ՚ո ւթեամ բ դուրս ելլել ե ր կր ին մթն ո լոր տի շըր - ՚«՛չին՛չ կը լսէ։ ք՚ր ականջը շատ մեծցած է, Բայց
եա՚ն : Ա եգանը ի պաշտօնէ կը կառավարէր փոխ - ջանակէն , բարձր՛անալով օրի\Լ ակի Համար 500 քի չգործա՜ծելէն մասամբ , կորսնց՚ոլցած է ոլԼ՚կըն^
նախագաՀ Տօքթ . Վ . Զ ի լ ի ն կիրեա՚ն\ , որ աեղեկա– լոմեթր • Եթէ անոր տան՛ք Հորիզոնական՛ ար ագո ւ- գրելու կարոգոլթիլնը ։
ցուց ներ կան երոլն թէ Ա՛իո ւթեան՚ս նախագաՀ թե ան՛ յաւելում մը, մինչեւ որ իր աբագոլթիլձնբ
•Տօքթ * ՝ԲօլօլեաԽ Հիւանդութեան՝ պատճառաւ ներ երկվայրկեանի մը մէջ Հասնի 8 քիէոս^եթրի, այն՝, Ոչ կ՚առնուի , ոչ կը վիրաւորուի , ոչ ալ կը՛
կա ւ սլիտի չրլլայ ա յ ս երեկո յ թ է ն եւ ՛լր կահ՜ է ֆէՀ֊ ատեն շաՀեկան երեւոյթ մը կ\ր պարզոլի : վշտան՛ա յ , բաւական՛ է որ թո յլ ար՛ուի իրեն որ
բան՛ս եր՛էն ուղերձ մը՝ գոր կ ա Բ Գ ա ց երկրորդ փոխ Նիւթեզէն մարմին՛ մը երբ վեր՚ոյիշեալ բարձ խօսի : Բերանը գոցես՝ ոտքով կը խօսի X Եթէ
նախագաՀ ատամնաբոյմ Տօքթ* Ա* ,Լ^ին՚ճեան X րութեան մ էջ դառն՛այ եր կրին ԼոլԲլ\բ երկվայր՛ չկարեցայ խօսիլ այն ատեն կը ճաթի , կը պայ—
Տօքթ* Վ* Ջիլիւկիչւեան ՀետղՀետէ խօսք կեանի մբ մէջ 8 քիէոս*եթր արագութեամբ* կբ կրէ թէ 1 կբ կատղի *.
տուաւ Փրոֆ . Ե * Ման՚ուէլեանին , Պ *Ա* Զօպան– կե դբ ոն ա խ ո յզ զօրութեանս մը ա գդե ց ո ւթ ի ւ\1՝ը , որ՝ Վ^այ եթէ վայրկեան՛ մը տկար; մը գտնա՚ւեցաբ
եանին , քիմիագէտ Պ– Տէրվիշեանին Լէնսթիթիւ Հաւասար է իր ծանրութեան*. Հրթիռը, անդամ ել թ ո յ լ տուիր որ քեղի Համար սուրճ մը ապըս–
Փասթէօռէն) , Տօքթ* Տամլամեանին եւ Տռքթ * Հ* մը որ ա յ գ արագութիւնը ստանայ , պիտի շարաւ— ոլրէ : Պոռթկացոզ թումբի նման թոզ կուտա յ ա–
Գալճեանին՛ , որոնք իրենց խնդակցութիւնն ու շը– նակէ երկրին ԼՈԼմ*ջր դառն՛ալ, ան \ մամ 20 վայբ֊ ր եւե լեան՝ ճո խ եր ե ւ ա կ ա յ ո ւթեամ բ Հա յՀա յան քո՛վ
ն ո ը Հ աւորա լթ ի լեն երը յա յա՝նե լով օրուան Հ իւր կեանէ\ն եր կր ին՛ շրջանը պիտի ընէ եւ ի ր ճամբան Համեմուած բառերու անՀատնաւմ Հեղեղ մբ ել
Փրոֆ . Ա . Զաքրեանւին ՚վիճակուած պատիւին Հա– պիտի շարունակէ մինչեւ որ նորէն Խն՛թար,կուի քոլ օրգ հարամ կ՝ընէ ։
մար. , ի վեր Հանեցին անոր գիտական– բազմաթիւ Հր թ իռի բոց ի ումին X Հաղարաւմէ կ կասկածներով սրճա՛րանէն՛ ներս
՛ուշով
աշխատոլթիւԼնե ը ը , որոնք աչքառու ել պատ - Պ ա հ մ բ ենթադրենք որ կա1 րե լ ի ըլլա յ Հրթի֊ կը մտնես, վախը սիրտդ* չորս կողմդ ուշի
կր
ուաւոր տեգ մը կը գրաւեն՝ ֆրանսական դիտական ռ ին ն որ ում մը Հայթայթել, շարմալն՝ մարմին՛ը կը նայիս որ Հո՛ն չբլլա յ * * * Հոն չէ*. Ա ի տ ք դ յան
մը
պրպտումներ՚ոլ բնագաւառին՝ մէջ եւ գԻ^ՔԼՀ արմա– միշտ Հեռու ւվիտի ր լ լ ա յ ե ը կր ին ձգոզականւ ՚Լ°– Հ ան գա ր տ ի , Հ անդի սա շունչ մ կը քաշես ել
նի գար ձ ո լ ց ահ են այն բարձր գնաՀ ատ ու թեան՝ բոլթեան շրջանակէն՛։ Ա*եբ երկրագունդը, որ ան կարծ , Հ ոգէ առ Հ բե շտակի մ բ նմ ան՝ տեղէ
արուն՛ առաջինէ անգամ է որ Հայ մ տա լոր ական՝ մ բ ջրպետին մէջ կըթաւալի երկվայրկեանի մր ՚ ^ է ք դուրս կ՚ելլէ :
կը Հասնի «Հանրային կրթութիւնդ մարգին մէջ 29 քիլոմեթր արագութեամբ, կ՚այրէ ամէն ին՛չ որ Զանաղտն Հնա ր քներ ունի քե զի ծուղակը ձգե
Ֆրանսա յ ի ն մ աս/ ո լցած իր հ առա յոլթեան՝ իբրեւ կբ Հանդիպի իր ճամ բուն վրայ : լու ։ Կը վստաՀեցնէ որ որ՛ոշած է այլեւս այգ
վարձատրութիւն : Ան՛ոն՛ք մասնաւձորապէս հ՜ան բա Փրօֆ * Փ ի քառի կարծի քով , լուսին՛ին, վրա ք նիլթերաւ շուրջ ^խօսիէ 1 երգում ել րնէ , բայց ան՛
֊
ցան նաեւ Ա* Ջաքրեանի սրտի մարդու եւ Հայրե Հ րթիռ արձակելու խնդի բ բ կարելի է առասպելա զգա լա բաՀր , կամ աց կամաց սէնուշութեամբ /"°~
նասէրք/ յատկոլթիւններուն \վբայ , որոնք Պոլս՚ոյ , կան նկատ ե լ * ՚ սակցութ իւն ը կր փոխէ , կբ տանի գ է պ ի քագա–
եւ Փարիզի մէջ ո1լ՝հ՝ՔԲ մ զահ՝ եհ դէպի // ր բա Հ ա ւաք , ժամանակակից գիտութեան յառաջգիմ ու— քա կանո ւթ իւն Հ Վյսրսլե աութե ամ բ կը փոխէ Հ Այն
աղքատախնամ ել բ ա բ են պա տ ա կ ա զ գ ա յին՝ աշխա . թիլններ՚ը այ՛նքան արադ էլ բնթանան , ար մարդ մամանակ գլուխդ կր սկսի դառնալ , վրադ ըէւգ֊
տանքն եր՚ռւ ^ "էՐ^^՚ց լհ՜ո ւահ է միշտ անձնազոհ եւ կային՛ երեւակայութիւնը ետ կըԼ մն՛այ գիտական Հ ան ա լ ր թ ո լ լ ո ւթ ի ւն մ ը կուգա յ , աչքերդ կը իւա–
անշաՀախնդիը նուիրումով մը : , յդացումն՚ե րոլ շարա յարումէն\ * լարին, միտքդ կը֊ թմրի, կարծես Հաշիշ առած
Տ՚ոքթ * Վ, * Զի լ ի ն կիր ե ան խօսքըԼ օ բո լան Հ իւ ֊ ՝*ֆէ ին չպէս մ իշտ , աս անգամ եւս լուր բ Ամե– ըլլաս * * * Ալ իր ափին՛ մէջն ես ։
Րին տալէ առաջ Հակիրճ բառերով տուաւ անոր բի^յէ" Կոլդ"*յ ՚՝ կր սկսի քննադատել մեծ եւ փոքր պետու–
կե նսագըսւթիլն ը եւ յետ ո լ կարդաց Ֆրանս տցի Փրօֆ* Լա\նկմիւիր, որ Նոպէլի բնագիտու թիււննեբը ։ Ա՛իջաղգա յ ի ն ամեն ա 1լնճռոտ խսգիո -
բաղմ աթիլ գի տ՚ունն՚երալ ել վար պե ան եր ո ւ կողմ է թեան մրցանակր շահ ած է եւ կը վարէ Աքնէքթէ– ներ ր քեզ Համար կը^ քրքրէ եւ կը լուծէ ։ Ամենայն
եղած վկայ՛ո՛ւթիւնն՝եր՝ ան\որ արմանիքներոլ , տի ելեկտր ական՛ րնկերակցա ւթե ան\ մ եծ աշխատա^ Հեշտ ո լ թե ամբ վերջնական՛ապէս 1լ Որո շէ բալո ր
բաբ՛ո յա կան ա բմէքե եբու ել գիտութեան բեր ահ՛ նոցները , յաջոզած է արուեստական անձրեւ ար անցեալ , ն եր կա լ եւ ապագա յ քաղաքական Հ ար–
նպաստին՝ կարեւորութեան՚բ մասին՛, որոնք ջերմ տագրել ; ցերբ :
հ՜ա փա Հ ա րութիւններա վ ազ^ս լնուեցան՝ X ք*ր մեթոտը պարդ է : Օդանաւը կը բարձրա - Սվէճարան ի դիւանագէտին Հ ամ ար ՎաԲձաԳ1՚~
Վ ե ր ջ ա պ է ս կարգը եկաւ Ա* Ջաքբեանիւ՝ *. Ան նայ օդին՝ մէջ, եւ ամպ՛ի մբ վրայ կր թ ա փ է բնած տական ա՚է՚Հասկնալի խնդիր չկայ։ Ա՝< իջա զդա յին՝
կարճ պատմ ականը բբաւ իր կեանքի կար եւոբ խակ ան ձիւնի ամ են՚ան ո լ ր բ փո շ ի մը եւ ար ծաթ ի 0ժէ՝լ՝քի ամենաբարդ ն ր բո ւթ իւններ ը աըեւի պայ֊
գրուագն^եբուն եւ ա յն ելե լէջն եր՛ոլն որոնք զինքը «իօտիւռդ։ Արդիւնքը վայրկենական >է ։ ծառութեամբ կ^ըմբռնէ եւ կլՀ բացատրէ X
Հասցոլցին ի վերջոյ Սոր՚պօնի գիտական պրպը - Հալած ջոլր ի մ ան բ կա թ ի լն եր ը սառոյցի բիւ֊ Ամ են ա գէտ է եւ ամ են ատ ես , կա բծես ներկա ւ
տումն երաւ ներկա լ աշխատանքին : ք*ր ե ր ա իւ ւո ա - րեոներ ու կր փսխուին ւ Այգ բէ1լ–,րեո\ներ՚ը կը կու եղած ըլլա յ ամ էն միջաղգա յ ի ն մո զովի , կարծես
գիտութիւնը յայտնեց Ֆրան ս ա յի աղն ի լ մողո– տակուին՝ ձիւնագնդակներու պէս , որոնք տւ՚եգերքի Բ"Հ"՝Բ քաղաքական՛ պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւ
փբւ^րգին՝ եւ ան՛որ լաւագոյն ու մեծանուն զաւակ— բէն 1լ ի յնան՛ , ո, երբ աւելի տաք մթնա լորտի մի գ ո ր՝ծե բ ը վարող ան ձնա լոր ո ւթ ի ւններ ը ՛մ տերմ օ–
նեբոլՀե՝ առ Հասարակ մեր ազգին Հանդէպ ցոյց Հանգիպ\ի\ն , անձրեւի կաթիլներ՛ու կը փսխուին։ Ր է՛ն՛ իրեն խոստովանած բլլան ։ Ու արՀամարՀան–
տ ր ո լաճ ասպնջականութեան եւ ՛Հ ո գածութեանբ Ասոնք կրն՛ան նորէն շոգիան՛ալ կամ դետին, Հասնի լ քով ազգերս լ քազաքա կանոլթե ան ներկայացա—
Հ ամ ար եւ ի մ ա ս՛եաւս բ ի յ ի շա տ ա կե ց այն՛ ի սկա - տեղատարափ անձրեւի ձեւին տակ ։ ց ւ Լ*1՛ ե՚,ք՝Բ կր կոչէ ՀՏ իմ ա րն եբ՚ո լ կաճա ո » :
պէս քուգիձ եւ Հայրական վ ե ր ա բեր մույնքբ գ ո ր իր Աակայն պէտք չէ կարծել թէ ՚",1" ձեւով Եւ այսպէս՝ օրն ի բուն գլուխ 1լաբդ՝ոլկէ ;
մ ե հ ահ ա մը ա լ ՛ուսս ւց ի չներր ցոյց աո ւահ՜ են՛ իրեն՝ պատրաստուած արուեստական անձրեւ մը ամէն ՝Բ աղ տ՛քա կան , պատմական , իմաստասիրական. ,
անոնց գիմահ՜ առաջին՝ ի11 ել վայրկեանէն սկսեալ ։ ատեն՝ յաջոգ արգիւնք կուտայ ; Ե^է ° Գ Բ Հ"Ս ^> գիտական , գեդա րո ւե ս տ ա կան , անտեսական, ա շ–
Ա * Ջաքբեան իր ջերմ շն ո բ Հ ա կա լո լթ ի ւնն՚եվ. ը* կամ տաք, աւելորդ է վարձ կատարել, պ՛էտք է ա՝ր խաբհագրական եւ աստուածաբանական Հարցեր
յայտնեց Հայ Բմշկ» Ա՝իութեան վարչութեան՝ եւ մ թնա լորտ բ պաղ ըլլա լ ել խոն՛աւութեամբ յագե ոեւէ խոչընդոտ չեն՝ ներկայացներ իրեն՝ Համար :
սեղանակից թո էո բ ան գամներա լն– եւ անանց տի– ցած։ Նաեւ անՀրամեշտ է որ ամպերը^ շատ բարձր Անոր բերնէն՛ ամէն ինչ կը ք՛՛ե ս , բաց ի երկու բա
կիններուն) իրեն Հանդէպ ի յայտ բերուած՝ ա,1ս րլլան , ապա թէ ոչ ա\ն ձ ր եւր կրնայ շոգիանալ օգի ռէ , «չեմ գիտեր՝» *.
անկեղծ Համ ակրանքին Համ ար եւ խո ստացաւ շա ստորին խաւերուն ո^էջ * Ո^վ ըսաւ որ , Հայերը դիւան^ագէտ չունին *
րունակել իր բոլոր աշխատանքիները ի նպաստ իր ^ Լուվ՛ Ֆամ Փարիզի Գիտութեանց կաճա՛ռին Ողնինք, շա՛տ ունինք , բայց անանց յարգը
մողովուրգին եւ իր ընդգրկած ասպարէզին Հ ն՛երկայացուցած՝ է Հ ագո ր գ ա գ բ ո ւթ իւն՛ մը, որ ^՚Լ1՜ չենք գիտեր ....
ԸնդՀանաւր խն՛դրանքին վրայ օրիորդ Զրր - նագիտական տեսակէտէն մ ե ծ կա րե ւո րաւթիւն ու Կին՛եր ր այլեւս թող չ^ տաՀոգուին որ իրենց
ո լան դ ե ան Հա յ կա կան ե րզ ուի մբ փակեց ա յ ս Հա նի ։ Մ օ\նպրօն ի (Շարանթ) Ֆօնթէշվատ քարայրին ամ ո ւս ինն երը սր՛ճարան՛ 1լ ե բթան բերնի Հ ամ ով
ճելի Հաւաքոյթր ել արմանացալ սրտագին ծափա– մէջ Հանրի Ա՝արթէն՝ երեւան՛ Հանած է բրածու «պ ըլո թ» խազա լու ։ քքք եղճերյչ սրճարան՝ կ*ե բթան
Հարոլթիլննւեբու : մարդու մբ գանկին գ ա գ ա թ ի մասը, որ աւելի Հ՛ին՛ ազատելու Համ ար իրենց կողակիցներու լեզուէն ,
ԴիւաՔ Հայ թժշկ– Միութ-է^Թ է քան թէ մամ ութ ի առաջին դարաշրջանին մա– բայց չեն գիտեր որ շատ աւելի, ծանր պատք մ մը
մանակակից «ՒՀշՏւոձշՈհ<ձ»ի մարդը, որ մինչեւ այ կր սպասէ իրենց սրճաբա\ւին անկիւնը ։
սօր նախ ա պա ա մ ական՝ Հնագէտներու կոզմէ մ ար - ԵՆՈՎ-Բ ԼԱՉԻՆԵԱՆ
ՀԱՆԴԷՍՆԵՐՈՒ եւ մոգովւերոլ ազգերը խըմ– գուն՝ ամ ենաՀ ին տ՝՝ի պար ր Համ ա ր ո լած էր X
բադրութեան Հասցնել որոշուած թուականէն աո– Երեւան Հանուած գանկը ենթադրել կալտա՛
ներկա
նոլազն երեք Օր առաջ, որավՀետել ելեկտրական՛ թէ ան^ մ արգակապիկներ՚ու տիպար մ բ կը բրածոյի ներկայութեան , այսինքն՝ ժամանւակա -
յ՚իշեաւ կազմութեան՛
Հոսանքի բնգՀատում՚ներուն պատճառաւ սաիպ ֊ յացնէ ։ Եթէ ալս պար ա գ ա ն Հաստատուի ն՛շանակէ կից երկրի խաւերու, չորրորդական
ամենաՀին
ուած ենք կանխել կամ ուշացնել թերթին տպա խուզարկոլթեանց ինթացքին՛ , այգ կը շ|ր ^անին՛ :
գրութիւնը, ։ թէ կը գտնուինք իսկապէս մարդուն Հ. ՏԷՐՈԱԿԻ
Fonds A.R.A.M
երեխաներ են ընգգկուած :
տականք դպրոցում սուէոլւոգ Հ ա յ ր են ա—
դարձ էրե խա1 եր ի ա/ւա^ին տար ո ւ ա յ փորձը ց ո յց է Ս Vճ աէա ձ ի դ ի ւտ ( Խ գ հտը
տալիս որ մեր գարոսի Հոգատարութեան , մ ա՛հ կա– Անգլիո յ մ իջմո լոր ակա յին ը\1 կերա կց ո ւթեան
վարմ ական Հ աւաքա կան ոլթեան ջանասիրութեան նախկին նախագաՀ՝ Փրօֆ* Ա* Մ * Լօ կը յայտա -
եւ ա յ գ Հրաշալի երեխաների աշխատասիրութեան րար է թէ երկրորդ անդամ ըլ/ալ ով ՚ լ ա բ ե լ ի եղած
պայմաններում մենք ամենակարճ մամ ա/. ա կամ ի - է ՀՀ/^աա ա ո.»ի միջոցաւ Հազո բգակցութեան մէք Կաբեկցութեամբ ն ուիրոլած՝ տառապող
քոռում լիո)վին կր վերացնենք գիտելիքների ա յհ մտն՛ել լո ւս ին ին Հ ետ Հ անթիւ ե ղբա յրԼեր ՛ւն՛* ու>ե՛
թերութիւնն՚երը , որ կան Հայրենադարձ երեխա *֊- Հիմնուելով մինչել Հ իմ ա կատարուած փով՝ - կարծուած Հ ամբերո լ թիւ՚ն՚ը օր մ ը պիտի
ների մօտ եւ նրանց կր տանք բազմակողմանի գի ձե բուն՛ եւ ուրիշ տուեալներու վրա յ , կը կարծէ Հ ատն ի Հ
տելիքներ ե ւ ո ւ ն ա կո լթ ի ւ ն ն ե ր % թէ կարելի պ՛իտի \րլէա յ յառաջի կային Հ րթիռ մր
մը
Ա. ՄՈՎՍԻՍԵԱՆ արձակել 384.000 քիլոմեթր Հեռաւորութեան Ամէ Լ– սրճարան իր ^ դ ի ւ ա ն ա գ է տ է ը ունի ։
մէջ։ Այգ Հրթիռը օմտոլած ր լ լալով գիտական– Հաւախօսին , միջօրէ ին , կէս գի շեր ին՝ ան Հոն
( Հայկակս/ն ԱԱՈ* Լուսաւորութեան նա էսա - գործիքներով գ լուսինի շրջանը^ պիտի ընէ ու յե- է ՚ Անկիւն մը պահուըտած , գիշատիչ թռչու՛ն՛ի
բաբ ի տե գա կա լ ) աո յ կրկին՝ գէոլի երկրի պիտի վ ե ր ա դ ա ռ ն ա յ ։ Այ֊ նման, անձայն կը .սպասէ որ միամիտ ղոՀը ոտքը
նա՚լՀետեւ՝ թերեւս կարելի ՛ըլլայ Հրթիռ մը֊արձա– նետէ սրճարանի սեմէն ներս։ Ու եթէ անդամ մր
կել , մարդու մ ը ըն կե ր ա կց ո ւթ ե ա մբ գմբաիստութիլնն ունեցաւ իյնալու իր անգութ
Ի պատիւ ռաԱդհս մը Ներկայիցս գոյութիւն՝ ուձնեցոգ աստեղագի ճիրաններ՛ուն մէջ՝ ամէն ինչ վերջացաւ*. Ան ոք
տական ծանօթոլթիլններոլ Համաձայնէ երկրին՛ մ եծ կը ճանչԳէա յ , ոչ պզտիկ , ոչ բարեկամ , ոք
ձգոգական զօրութիւն ր յազթե լա լ Համ ար, շա՛ր - թշնամի ել ով անարդար աշխարՀ , խսւլեբոլ\ն իոկ
Հայ Բմշկ . Միութեան վերամուտի ճաշկե - մուն՛ մարմին մը նետուելոլ ատեն՝ պէտք է երկ– չի խնա յեր ։ Ան Աստուծո յ ութե բորդ սլա տա լՀ ասն
մր
Րոյթր տ ե գ ի ունեցաւ ՛նոյեմբեր 2ք)ի շարաթ երե– վայրկեանփ մբ մէջ 11.280 մեթր արագութիւն– է ։ Սվւճարան\ մբ սրճարան չէ եթէ չունի գոնէ մէկ
կոյ , ՀձՕրիան^ ճաշարա՛նին մէջ *. ո լնեն ա յ , ա յ ս ինքն մամ լյ 40.600 քիլոմեթր ։ Հատ դ ի ւ ա ն ա գ է տ Հ
Այս ճաշկե րոյթր սարքուած էր ի պատիւ Փրոֆ* Արդ, ^ ՚ ե ը օրով անիրականալի է այդպիսի Արարիչը կարծես գինքը օմտած ր՝լէա յ ք՛ ո յ ո ր
սկզբնական՝ բերելւ թոքեր
Ա * Ջաքրեանի , ո ր , ինչպէս յայտնի է, վերջերս արագութիւն մը ձեռք անՀրամեշտ յ ա տ կո լթ ի ւնն՛երով * Ադախէմէ
որ ոք
ֆրանսական կառավարութենէն պատուուած էր Այս մ ասին ծանՀօթ Փրօֆ * Փ իք՛ս ււ Հ ետեւեաւ ունի , պոդպատեայ կո կորդ եւ բերան մը ,
ՀՀպատուո յ լեգէ՛ոնի ասպէտ» շքանշանով : Հրաւիր - կարծիքը կը յա յան՛է * յ ո ղ ն ի լ գիտէ , ո չ կենալ ։
եալԼե ր\ո լ մ՛էջ էին Մ էութեանս պատ՛՛ուոյ նա խա - Ենթադրենք որ Հ րթիռ մը կարենայ ամ բ ո դ֊ Ամէն՝ ինչ գիտէ , ամէ՛ն ին՛չ կը տեսնէ , բայց
դաՀ՝ Փրօֆ* Ե* Մանոլէլեան ել Պ– Ա՛ Ջօսրսն - ջ՚ո ւթեամ բ դուրս ելլել ե ր կր ին մթն ո լոր տի շըր - ՚«՛չին՛չ կը լսէ։ ք՚ր ականջը շատ մեծցած է, Բայց
եա՚ն : Ա եգանը ի պաշտօնէ կը կառավարէր փոխ - ջանակէն , բարձր՛անալով օրի\Լ ակի Համար 500 քի չգործա՜ծելէն մասամբ , կորսնց՚ոլցած է ոլԼ՚կըն^
նախագաՀ Տօքթ . Վ . Զ ի լ ի ն կիրեա՚ն\ , որ աեղեկա– լոմեթր • Եթէ անոր տան՛ք Հորիզոնական՛ ար ագո ւ- գրելու կարոգոլթիլնը ։
ցուց ներ կան երոլն թէ Ա՛իո ւթեան՚ս նախագաՀ թե ան՛ յաւելում մը, մինչեւ որ իր աբագոլթիլձնբ
•Տօքթ * ՝ԲօլօլեաԽ Հիւանդութեան՝ պատճառաւ ներ երկվայրկեանի մը մէջ Հասնի 8 քիէոս^եթրի, այն՝, Ոչ կ՚առնուի , ոչ կը վիրաւորուի , ոչ ալ կը՛
կա ւ սլիտի չրլլայ ա յ ս երեկո յ թ է ն եւ ՛լր կահ՜ է ֆէՀ֊ ատեն շաՀեկան երեւոյթ մը կ\ր պարզոլի : վշտան՛ա յ , բաւական՛ է որ թո յլ ար՛ուի իրեն որ
բան՛ս եր՛էն ուղերձ մը՝ գոր կ ա Բ Գ ա ց երկրորդ փոխ Նիւթեզէն մարմին՛ մը երբ վեր՚ոյիշեալ բարձ խօսի : Բերանը գոցես՝ ոտքով կը խօսի X Եթէ
նախագաՀ ատամնաբոյմ Տօքթ* Ա* ,Լ^ին՚ճեան X րութեան մ էջ դառն՛այ եր կրին ԼոլԲլ\բ երկվայր՛ չկարեցայ խօսիլ այն ատեն կը ճաթի , կը պայ—
Տօքթ* Վ* Ջիլիւկիչւեան ՀետղՀետէ խօսք կեանի մբ մէջ 8 քիէոս*եթր արագութեամբ* կբ կրէ թէ 1 կբ կատղի *.
տուաւ Փրոֆ . Ե * Ման՚ուէլեանին , Պ *Ա* Զօպան– կե դբ ոն ա խ ո յզ զօրութեանս մը ա գդե ց ո ւթ ի ւ\1՝ը , որ՝ Վ^այ եթէ վայրկեան՛ մը տկար; մը գտնա՚ւեցաբ
եանին , քիմիագէտ Պ– Տէրվիշեանին Լէնսթիթիւ Հաւասար է իր ծանրութեան*. Հրթիռը, անդամ ել թ ո յ լ տուիր որ քեղի Համար սուրճ մը ապըս–
Փասթէօռէն) , Տօքթ* Տամլամեանին եւ Տռքթ * Հ* մը որ ա յ գ արագութիւնը ստանայ , պիտի շարաւ— ոլրէ : Պոռթկացոզ թումբի նման թոզ կուտա յ ա–
Գալճեանին՛ , որոնք իրենց խնդակցութիւնն ու շը– նակէ երկրին ԼՈԼմ*ջր դառն՛ալ, ան \ մամ 20 վայբ֊ ր եւե լեան՝ ճո խ եր ե ւ ա կ ա յ ո ւթեամ բ Հա յՀա յան քո՛վ
ն ո ը Հ աւորա լթ ի լեն երը յա յա՝նե լով օրուան Հ իւր կեանէ\ն եր կր ին՛ շրջանը պիտի ընէ եւ ի ր ճամբան Համեմուած բառերու անՀատնաւմ Հեղեղ մբ ել
Փրոֆ . Ա . Զաքրեանւին ՚վիճակուած պատիւին Հա– պիտի շարունակէ մինչեւ որ նորէն Խն՛թար,կուի քոլ օրգ հարամ կ՝ընէ ։
մար. , ի վեր Հանեցին անոր գիտական– բազմաթիւ Հր թ իռի բոց ի ումին X Հաղարաւմէ կ կասկածներով սրճա՛րանէն՛ ներս
՛ուշով
աշխատոլթիւԼնե ը ը , որոնք աչքառու ել պատ - Պ ա հ մ բ ենթադրենք որ կա1 րե լ ի ըլլա յ Հրթի֊ կը մտնես, վախը սիրտդ* չորս կողմդ ուշի
կր
ուաւոր տեգ մը կը գրաւեն՝ ֆրանսական դիտական ռ ին ն որ ում մը Հայթայթել, շարմալն՝ մարմին՛ը կը նայիս որ Հո՛ն չբլլա յ * * * Հոն չէ*. Ա ի տ ք դ յան
մը
պրպտումներ՚ոլ բնագաւառին՝ մէջ եւ գԻ^ՔԼՀ արմա– միշտ Հեռու ւվիտի ր լ լ ա յ ե ը կր ին ձգոզականւ ՚Լ°– Հ ան գա ր տ ի , Հ անդի սա շունչ մ կը քաշես ել
նի գար ձ ո լ ց ահ են այն բարձր գնաՀ ատ ու թեան՝ բոլթեան շրջանակէն՛։ Ա*եբ երկրագունդը, որ ան կարծ , Հ ոգէ առ Հ բե շտակի մ բ նմ ան՝ տեղէ
արուն՛ առաջինէ անգամ է որ Հայ մ տա լոր ական՝ մ բ ջրպետին մէջ կըթաւալի երկվայրկեանի մր ՚ ^ է ք դուրս կ՚ելլէ :
կը Հասնի «Հանրային կրթութիւնդ մարգին մէջ 29 քիլոմեթր արագութեամբ, կ՚այրէ ամէն ին՛չ որ Զանաղտն Հնա ր քներ ունի քե զի ծուղակը ձգե
Ֆրանսա յ ի ն մ աս/ ո լցած իր հ առա յոլթեան՝ իբրեւ կբ Հանդիպի իր ճամ բուն վրայ : լու ։ Կը վստաՀեցնէ որ որ՛ոշած է այլեւս այգ
վարձատրութիւն : Ան՛ոն՛ք մասնաւձորապէս հ՜ան բա Փրօֆ * Փ ի քառի կարծի քով , լուսին՛ին, վրա ք նիլթերաւ շուրջ ^խօսիէ 1 երգում ել րնէ , բայց ան՛
֊
ցան նաեւ Ա* Ջաքրեանի սրտի մարդու եւ Հայրե Հ րթիռ արձակելու խնդի բ բ կարելի է առասպելա զգա լա բաՀր , կամ աց կամաց սէնուշութեամբ /"°~
նասէրք/ յատկոլթիւններուն \վբայ , որոնք Պոլս՚ոյ , կան նկատ ե լ * ՚ սակցութ իւն ը կր փոխէ , կբ տանի գ է պ ի քագա–
եւ Փարիզի մէջ ո1լ՝հ՝ՔԲ մ զահ՝ եհ դէպի // ր բա Հ ա ւաք , ժամանակակից գիտութեան յառաջգիմ ու— քա կանո ւթ իւն Հ Վյսրսլե աութե ամ բ կը փոխէ Հ Այն
աղքատախնամ ել բ ա բ են պա տ ա կ ա զ գ ա յին՝ աշխա . թիլններ՚ը այ՛նքան արադ էլ բնթանան , ար մարդ մամանակ գլուխդ կր սկսի դառնալ , վրադ ըէւգ֊
տանքն եր՚ռւ ^ "էՐ^^՚ց լհ՜ո ւահ է միշտ անձնազոհ եւ կային՛ երեւակայութիւնը ետ կըԼ մն՛այ գիտական Հ ան ա լ ր թ ո լ լ ո ւթ ի ւն մ ը կուգա յ , աչքերդ կը իւա–
անշաՀախնդիը նուիրումով մը : , յդացումն՚ե րոլ շարա յարումէն\ * լարին, միտքդ կը֊ թմրի, կարծես Հաշիշ առած
Տ՚ոքթ * Վ, * Զի լ ի ն կիր ե ան խօսքըԼ օ բո լան Հ իւ ֊ ՝*ֆէ ին չպէս մ իշտ , աս անգամ եւս լուր բ Ամե– ըլլաս * * * Ալ իր ափին՛ մէջն ես ։
Րին տալէ առաջ Հակիրճ բառերով տուաւ անոր բի^յէ" Կոլդ"*յ ՚՝ կր սկսի քննադատել մեծ եւ փոքր պետու–
կե նսագըսւթիլն ը եւ յետ ո լ կարդաց Ֆրանս տցի Փրօֆ* Լա\նկմիւիր, որ Նոպէլի բնագիտու թիււննեբը ։ Ա՛իջաղգա յ ի ն ամեն ա 1լնճռոտ խսգիո -
բաղմ աթիլ գի տ՚ունն՚երալ ել վար պե ան եր ո ւ կողմ է թեան մրցանակր շահ ած է եւ կը վարէ Աքնէքթէ– ներ ր քեզ Համար կը^ քրքրէ եւ կը լուծէ ։ Ամենայն
եղած վկայ՛ո՛ւթիւնն՝եր՝ ան\որ արմանիքներոլ , տի ելեկտր ական՛ րնկերակցա ւթե ան\ մ եծ աշխատա^ Հեշտ ո լ թե ամբ վերջնական՛ապէս 1լ Որո շէ բալո ր
բաբ՛ո յա կան ա բմէքե եբու ել գիտութեան բեր ահ՛ նոցները , յաջոզած է արուեստական անձրեւ ար անցեալ , ն եր կա լ եւ ապագա յ քաղաքական Հ ար–
նպաստին՝ կարեւորութեան՚բ մասին՛, որոնք ջերմ տագրել ; ցերբ :
հ՜ա փա Հ ա րութիւններա վ ազ^ս լնուեցան՝ X ք*ր մեթոտը պարդ է : Օդանաւը կը բարձրա - Սվէճարան ի դիւանագէտին Հ ամ ար ՎաԲձաԳ1՚~
Վ ե ր ջ ա պ է ս կարգը եկաւ Ա* Ջաքբեանիւ՝ *. Ան նայ օդին՝ մէջ, եւ ամպ՛ի մբ վրայ կր թ ա փ է բնած տական ա՚է՚Հասկնալի խնդիր չկայ։ Ա՝< իջա զդա յին՝
կարճ պատմ ականը բբաւ իր կեանքի կար եւոբ խակ ան ձիւնի ամ են՚ան ո լ ր բ փո շ ի մը եւ ար ծաթ ի 0ժէ՝լ՝քի ամենաբարդ ն ր բո ւթ իւններ ը աըեւի պայ֊
գրուագն^եբուն եւ ա յն ելե լէջն եր՛ոլն որոնք զինքը «իօտիւռդ։ Արդիւնքը վայրկենական >է ։ ծառութեամբ կ^ըմբռնէ եւ կլՀ բացատրէ X
Հասցոլցին ի վերջոյ Սոր՚պօնի գիտական պրպը - Հալած ջոլր ի մ ան բ կա թ ի լն եր ը սառոյցի բիւ֊ Ամ են ա գէտ է եւ ամ են ատ ես , կա բծես ներկա ւ
տումն երաւ ներկա լ աշխատանքին : ք*ր ե ր ա իւ ւո ա - րեոներ ու կր փսխուին ւ Այգ բէ1լ–,րեո\ներ՚ը կը կու եղած ըլլա յ ամ էն միջաղգա յ ի ն մո զովի , կարծես
գիտութիւնը յայտնեց Ֆրան ս ա յի աղն ի լ մողո– տակուին՝ ձիւնագնդակներու պէս , որոնք տւ՚եգերքի Բ"Հ"՝Բ քաղաքական՛ պա տ ա ս խ ան ա տ ո ւ
փբւ^րգին՝ եւ ան՛որ լաւագոյն ու մեծանուն զաւակ— բէն 1լ ի յնան՛ , ո, երբ աւելի տաք մթնա լորտի մի գ ո ր՝ծե բ ը վարող ան ձնա լոր ո ւթ ի ւններ ը ՛մ տերմ օ–
նեբոլՀե՝ առ Հասարակ մեր ազգին Հանդէպ ցոյց Հանգիպ\ի\ն , անձրեւի կաթիլներ՛ու կը փսխուին։ Ր է՛ն՛ իրեն խոստովանած բլլան ։ Ու արՀամարՀան–
տ ր ո լաճ ասպնջականութեան եւ ՛Հ ո գածութեանբ Ասոնք կրն՛ան նորէն շոգիան՛ալ կամ դետին, Հասնի լ քով ազգերս լ քազաքա կանոլթե ան ներկայացա—
Հ ամ ար եւ ի մ ա ս՛եաւս բ ի յ ի շա տ ա կե ց այն՛ ի սկա - տեղատարափ անձրեւի ձեւին տակ ։ ց ւ Լ*1՛ ե՚,ք՝Բ կր կոչէ ՀՏ իմ ա րն եբ՚ո լ կաճա ո » :
պէս քուգիձ եւ Հայրական վ ե ր ա բեր մույնքբ գ ո ր իր Աակայն պէտք չէ կարծել թէ ՚",1" ձեւով Եւ այսպէս՝ օրն ի բուն գլուխ 1լաբդ՝ոլկէ ;
մ ե հ ահ ա մը ա լ ՛ուսս ւց ի չներր ցոյց աո ւահ՜ են՛ իրեն՝ պատրաստուած արուեստական անձրեւ մը ամէն ՝Բ աղ տ՛քա կան , պատմական , իմաստասիրական. ,
անոնց գիմահ՜ առաջին՝ ի11 ել վայրկեանէն սկսեալ ։ ատեն՝ յաջոգ արգիւնք կուտայ ; Ե^է ° Գ Բ Հ"Ս ^> գիտական , գեդա րո ւե ս տ ա կան , անտեսական, ա շ–
Ա * Ջաքբեան իր ջերմ շն ո բ Հ ա կա լո լթ ի ւնն՚եվ. ը* կամ տաք, աւելորդ է վարձ կատարել, պ՛էտք է ա՝ր խաբհագրական եւ աստուածաբանական Հարցեր
յայտնեց Հայ Բմշկ» Ա՝իութեան վարչութեան՝ եւ մ թնա լորտ բ պաղ ըլլա լ ել խոն՛աւութեամբ յագե ոեւէ խոչընդոտ չեն՝ ներկայացներ իրեն՝ Համար :
սեղանակից թո էո բ ան գամներա լն– եւ անանց տի– ցած։ Նաեւ անՀրամեշտ է որ ամպերը^ շատ բարձր Անոր բերնէն՛ ամէն ինչ կը ք՛՛ե ս , բաց ի երկու բա
կիններուն) իրեն Հանդէպ ի յայտ բերուած՝ ա,1ս րլլան , ապա թէ ոչ ա\ն ձ ր եւր կրնայ շոգիանալ օգի ռէ , «չեմ գիտեր՝» *.
անկեղծ Համ ակրանքին Համ ար եւ խո ստացաւ շա ստորին խաւերուն ո^էջ * Ո^վ ըսաւ որ , Հայերը դիւան^ագէտ չունին *
րունակել իր բոլոր աշխատանքիները ի նպաստ իր ^ Լուվ՛ Ֆամ Փարիզի Գիտութեանց կաճա՛ռին Ողնինք, շա՛տ ունինք , բայց անանց յարգը
մողովուրգին եւ իր ընդգրկած ասպարէզին Հ ն՛երկայացուցած՝ է Հ ագո ր գ ա գ բ ո ւթ իւն՛ մը, որ ^՚Լ1՜ չենք գիտեր ....
ԸնդՀանաւր խն՛դրանքին վրայ օրիորդ Զրր - նագիտական տեսակէտէն մ ե ծ կա րե ւո րաւթիւն ու Կին՛եր ր այլեւս թող չ^ տաՀոգուին որ իրենց
ո լան դ ե ան Հա յ կա կան ե րզ ուի մբ փակեց ա յ ս Հա նի ։ Մ օ\նպրօն ի (Շարանթ) Ֆօնթէշվատ քարայրին ամ ո ւս ինն երը սր՛ճարան՛ 1լ ե բթան բերնի Հ ամ ով
ճելի Հաւաքոյթր ել արմանացալ սրտագին ծափա– մէջ Հանրի Ա՝արթէն՝ երեւան՛ Հանած է բրածու «պ ըլո թ» խազա լու ։ քքք եղճերյչ սրճարան՝ կ*ե բթան
Հարոլթիլննւեբու : մարդու մբ գանկին գ ա գ ա թ ի մասը, որ աւելի Հ՛ին՛ ազատելու Համ ար իրենց կողակիցներու լեզուէն ,
ԴիւաՔ Հայ թժշկ– Միութ-է^Թ է քան թէ մամ ութ ի առաջին դարաշրջանին մա– բայց չեն գիտեր որ շատ աւելի, ծանր պատք մ մը
մանակակից «ՒՀշՏւոձշՈհ<ձ»ի մարդը, որ մինչեւ այ կր սպասէ իրենց սրճաբա\ւին անկիւնը ։
սօր նախ ա պա ա մ ական՝ Հնագէտներու կոզմէ մ ար - ԵՆՈՎ-Բ ԼԱՉԻՆԵԱՆ
ՀԱՆԴԷՍՆԵՐՈՒ եւ մոգովւերոլ ազգերը խըմ– գուն՝ ամ ենաՀ ին տ՝՝ի պար ր Համ ա ր ո լած էր X
բադրութեան Հասցնել որոշուած թուականէն աո– Երեւան Հանուած գանկը ենթադրել կալտա՛
ներկա
նոլազն երեք Օր առաջ, որավՀետել ելեկտրական՛ թէ ան^ մ արգակապիկներ՚ու տիպար մ բ կը բրածոյի ներկայութեան , այսինքն՝ ժամանւակա -
յ՚իշեաւ կազմութեան՛
Հոսանքի բնգՀատում՚ներուն պատճառաւ սաիպ ֊ յացնէ ։ Եթէ ալս պար ա գ ա ն Հաստատուի ն՛շանակէ կից երկրի խաւերու, չորրորդական
ամենաՀին
ուած ենք կանխել կամ ուշացնել թերթին տպա խուզարկոլթեանց ինթացքին՛ , այգ կը շ|ր ^անին՛ :
գրութիւնը, ։ թէ կը գտնուինք իսկապէս մարդուն Հ. ՏԷՐՈԱԿԻ
Fonds A.R.A.M