Page 159 - ARM_19-1947_04
P. 159
իրականոլթեան •, Որ քիշ է մնում կասկածեմ , թէ Մարդու ե լ ազգերի ազատութեան գոյութիւն չու֊ կա յի տագանգաւո ր քութա կաՀարո ւՀիներէն մէկն
ակա
Գ . 3 ա ր ո լ թ իլնե ան եւս անդամ է վրացական ՚ ; / ՛ ՛ ա յ լ սարկոթիլն : Բայց մեր գժ բա խ տո ւթ ի ւ"1՛ Հ՜» : «Նիւ Ե որք Թայմգ»ի քննագատբ կբ գրէ ,
դեմիայի։ Հ. 3– Գա շնակցոլթ ի ւ ն ը Հիմնւելոլց ի նրանումն է, որ այգ ստրկութիւնն էլ Հաւասար <ձԱչԼաՀիտ Աճէմեան՛ կբ ն՛ուագէ ճաշակո՛վ եւ նբք -
վեր մի\ւշեւ օրս մէկ Հակամէտոլթիւն է ու՝՝ եցել չ է ։ Մէկին տրուած է թ է յ ի գդալով, միւսին շե բագգած ե ր ամ շտ ա կան քմբունում ով : Իբ թօնք
Հայկական Հակամէտոլթիլն : Նա աշթատակցել է րեփով։ Մէկր միայն ստրուկ է, միւսը ստրուկի թաւշա յին է, խո րՀբդաւո բ ,՝ Հաբ՛ուստ , դհրա -
վեր1իննե– եղա ֊
այն բոլոր յեղավւոիական ու ժողովրդավար Հո֊ ստրուկ։ Ես թ.մ ասում , թէ ովքեր ԱՆ ՝Լիշինսքու ղանցօրէն ե՛րփներանգ : իր արտա յա յտելհլ կերպով
սանքնեբի Հեա, որոնց յաղթանակի մէֆ տեսել է րրո, սակայն գոլք այդ կը Հասկանաք ւԼ՚ակ ր վճիտ է , ՛Հնչական ո ւթիւնր անսովոր եւ վբԱ–
Հայաւ՛տա\ ՛ին արշալոյս տուող մ ի շող՛ Ռուս ժո֊ ճառի անարձագանդ արձագանգից : ո՛ւղիղ , ե՛լ իր ձախ ձեռքի թեքնիքր վարմ
դովրՂ ՚՛ տղատոլթեան մէչ՛ մենք տեսել ենք մեր ՀԱՅԿ ՍԱՐԳՍԵԱՆ ա աՀ։
սեփական աղատ ո ւթիւնր։ է լ մենք պայքարել ենք ^>^^*»^<էւ»»յց»^*^՜^.******* –՚– ՚– ք-ՈՆՍԹԱՆՑԱՅԻ մէչ Հոկտեմբեր \9ին քէ -
նո լ ա գ ա - .
Ռուսաստանի վրայ իշիող բա՛ւ ակա լութ եան դէմ մանչիստ քիուբէն՛ տուած է դասական
ոչ պակաս ռուս յեղափոխականներ ից, մեծամաս ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ Հանդէս մբ իր տիկնոք Հետ։ \,երկայ եդած՜ է մեծ
նականներին է լ մէր առած : Հալածու֊ել եՀ1ք ցա թ ի ւււվ Հա յ *ե՚ւ օտար երամշաասէր. Հասարակու -
րիզմից՝ Հաւաա՚ր դաժանութեամբ : թիւն մ բ ։ Տիկ * Ռուբէնի ա շա կե ր տ—ա չակերտս ւՀ ի-
ւբ է ն։
ՆԻՒ ԵՈՐ՝ԲԻ մէք տեգի ունեցած է Պ* Գուր֊ նե րր կ ատ ա րած են Հ անդ է ս ին ւ բաց ո ւմ ր : սա -
Թէ անցեալՈլմ ե լ թէ այսօր աշխարհ ր մեզ Գ՛էն Ալէ մ շա Հ ի նո ւագաՀ աւ֊֊գէ ս ր մօտ \ 200 Հոգիի
մեղադրել է ե լ մեղաղ րում է ռուսասիրութեան* ներկայութեան ։ Այս ^ուագաՀահգէսին ունկնդիր՜՛ նո՚ւագած է անթերի կերպով եւր՛ոպական՝ գա
մ ԷԼ։ ՛քեղ դատապարտել ԼՀ\ դրա Համար ու ամե– ներ եկած են Պոսթբնէն , Ֆիլաաէլֆիայէն ,Թբոյէձ կան կտորներ եւ իր Հեղինակած ՏԱ1է^ :
նաիսիստ ղատասլա րտողներ բ եղել են մեր Հիւսի եւ ԲըՕէթիքբթի շրքաննեբէն ։ ԱլէմշաՀ իր ա յս
սայինՀարեւաններ ր . Ջանա շիայի եւ Բեբղե– \ւ.ո՛ւա գա Հանդէսով գրաւած է նեբկաներոլ ս ի Լ՚ա է՛ 1
յո ւթեան
ն ի շ ՚ ֊ ե ք ի ի ուսուցիչէ երր : Երբ մենք պէսՀանշ\,ւմ թ "–ի էք տուած Հ ա յ բե ն ա կար օ տ երեւակա աղոՒԹէ ԳԱՂՈՒԹ
ենք մեր պատմական Հողերի Լկաբսն ու ԱրաաՀա– եւ Համ ակած ւլանոնք Հա յ ո լ Հ պար տ ո ւթ ե ամբ
նր առաջիններն ե\ն. դրանց մէչ^) կղում ո եորՀ Բղա ք1 ւնկնգիլքնեբ բ ի քենց գոՀ ո լն ա կո ւթ ի ւե\ն\ 1.ն111 - ԵԲԿՐՈՐԳԱԿԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆ ՀԱԼԷՊԻ ՄԷՋ.–
կբ Հաղորդեն
յին Հայաստանին , մեդքներս ի^՚չ թաԳՅ՝^ենք, Հ ատ ո ւթի ւն\ր յա յան ած են թև՛քն ա բոլխ ոգեւոր ո՛ւ– ՛Ա ուր ի ո յ թե բ թե ր բ ո լրախ.ո՛ւթեամբ
\նպ.ասա ու մ ենքհյ .Ա՝իոլթեան կամ աւելի ՏիշդՌոլ– թե ՛ամբ՝ ոբոաբնգոստ ծափերով եւ կեցցէներով : թէ Հալէպի "՚՚յ՚ք * իշխանութեանց որոշումո,վ
սաստա\ ի ընդարձակմա՛ն։ Այդ որ՝ դոամատհրա–
Զեոյնարկին՛ մէք գնաՀատելի րամին– ուՀն\եցած են եր կբ ո ր գա կան վա բմ ար ան մր բացուած է «՝Բ ա ռէն
կան աետոլթիւնն է, որ «ապրիք՛^ պիտի ասէ մեզ Օր* ՛Նորմա Գաղահճեան իր մեներգներո՛վ, իր Եփէ ԳոլէՎ» անունով : (Տէնքբ նուիրուած է Գա
դրա Համարյ֊ւ գաշակի բնկերակցոլՀ իս Օր . Ա առի Ա անոլկեան ՛հ իա ց ի տիկնոք վարած Հաստատ՛ո՛ւթեան կողմէ՝) %
Մեր գնացած ճանապաբՀր Հայ մողովուրգի եւ Հայ ՛Ազգային՝ ԵրգԼախ՝Ոէ–մբբէ : \ Նոր վա րմ ար ան ի ն բացումբ տեգի ունեցած է
շաՀերի ճանասլարՀն է։ Ամերիկայի Հ . Տ* Գ* Նոր Աեր ունդի անգլե– Հո կա եմթեր 2()ին՛, մեծ բազմ ութեամ բ ; Այս ֊ա ո -
ԱՀ ա մ ի աոփթ, երբ֊ ռուսական Հակամէտւո - բէն օրկան՛ «Հայրենիք Ամսագրին^ մէք խ ա ն դ ա - թիւ Հայրենաշոլ\հ՝չ քա\րոզ մբ խօսած է Հալէաէ
Հան,–
թեա\\, մենաշնորՀբ վերցրած Հայ մեծամասն ական վառ տողեր \Նուիրուած են Գ* ԱլէմշաՀի։ Բեղուն՝ առաքնորգր , ՀՀտբեՀ եպիսկ • փառաբանելուվ ան ձնո լ ի
: $ետսյ
ներ բ կարոդ են ցմ/ց տալ, որ իրենք այդ ՝Բ^*արու— եւ կենսունակ ղեկավար մբն է ան , կբ գրէ յ°Գ - գոլցեա լ Տիկին ՝ԲառԷն Եփ էն որ այնքան՝
թեա արել են նոյնպէս Հայաստանի եւ սէ թէ ոլածագիրլչ • Ալմաստ օվւեբայի ո ւմ ե ւլ Համա ֊ րս ւթեամբ ծառայած է Հույ մոգովուրգին
Լա ս\ ՛ի , Մ աբսի , Վրաստանի կամ Փա քիսա ան ի նէուագբ Հ մ ա յեց ունակն դի րնե րր : ճառեր խօսած են Տոքթ * Տ * Գասապեան Լքքւսո ւմ–
Համաբ հ Աք1՝որ ՀՀԷքեաթ՚ծին մէք կայ Հոգեյոյղ կրակ եւ նական 1Տոր՝Հուրդ) եւ Պ* Եգ* Տասն՚ապեաեան՝
Հանդի
Զալն Հանէք^ խօսեցէք քաղաքացի Յարու ում ։ Անոր նրբին քնար եր դո լթիւնբ եւ քաղցրա - (ուսուցչական մարմինի ւ ս՚ո ւթեան ց կբ
է ձևս
թիւն, եան; Վիշիո քու ճա՚ւր պարտադրում նուագ Հատուածներ ք Հմայեցին ունկնդիրն երբ Հ մասնակցէին Հ . Մ՛* Ը* Մ ՛ ի նուագախումբբ եւ
միա–
կա րծ հ ք լայտնե լ ։ Ո^ ր Հ ան ր ա պետ ո ւթեան Թուր– Բայց անոր ամէնէն ուշագրաւ գոքծր <ձԱւուքայրի
ցնելու Համար է պաՀաՀւքում Իք *Միութիւնբ; ՚ր\աղմ աթիւ մ ա բղիկներ :
Քռայից Կարսն .ու ԱրտաՀանբ : ճակատ ամ արտնֆ էր ։ *Իլոլխ գ ո րծո ց մ բ ոբ պիտի Այո նոր ձեռնարկբ մեծ խանդավառսւթիւն։
Գազո լ թ աՀ ա յո ւթ իւն\լէ Հագար գուռ ծեհ՜եց ա յգ ւոեւէ : ԱլէմշաՀի երամշտութեանւ ոճր Վիպական) սլատճառած է Հաւէս(փ ՚ ^ է ք , ուբ այնքան ստիպո -
գաւառների բամանումր բռն՚ագրաւո զից յաքոգե– է ։ Շատ գունեղ են իր «Արեւելեան՝ գի շեբ^նելղր ։ զական էր ե րկրորգական վա րմա ր ան ի մր պ ա ֊
ցնելու Հ ամա ր ։ Այգ տ ^ն՚ո ւթ ի ւն ր լօգուտ Վրաս– ՍԻՐՈՒՆ ՄԱՆԿՐԵԱՆ տուած է երգտՀանդէս Հանքր :
տան /. ; էր արւում ։ Ջեր կեդրոնական կաոավա– մ ւ։ Նիւ Եոբքի մէք, յայտագիրբ բնգգբկե լոՎ ղ ՚ " - ՏԽՐՈՒՆԻ Հոկտեմբեր 2ին Պէյ^թի ա֊
Տաբու–
բոլթ^ւաԼ նե րկա յացոլց ի էք պաշտօնապէս «ա յ՝ո՝% է ստկանէ\է\ մին՝չել արդիական կտորներ, ի տ ա լա - ՚ երիկեան Հ ի լանգանձոց ի ն մէք մ եռած է վայելէր
ւնէ ո Լ–
պատասխանում այդ Հարցին՛՛։ Գոլք , Հայաստանի կան, գերմանական, ամ երիկեան, սպանիական եւ ք յ ի ւ ն Տէրմէնճեան ^ որ մեծ յարգանք կր
Հ ամ ա յնա՚վա բներգ ամ ենա տ ա րր ա կան ազգային՝ Հայկական Հեղինակներէ : ք(ք որ ա ղ գ ա ց երգշուՀ ի է Պասրայի շքքանղին մէք իր, անձն ու էր գոք&ո
աբգաոոլթիւնբ պաշտպան՚ելոլ կարողութիւնք ու- Ա ի բ՛ո ւ ն Մ ան կրեան , ատակ թափանցելու Հյուպէ բ՛ թեամբ :
նի՞ք ձեր իոկ շարքերում , թէ այգ Հոգն՝ է լ ձգում թ ՜ ի նման բանաստեղծական ամենաթրթռուն խառ Հաֆգուցեալբ ծնած էր՛ քիոաոսթօ , \ 888/՛^ եւ
էք գէսի Հայութեան վրայ։ նուածքով օմ տուած ե բամ շտի մ բ ն ո լագին , ու ի թ նախնական կրթութիւձ1\ր ստանալէ ՛վերք, 1913^>՛
Ուրեմն այգքան գո>*–բկ էք գ ո ՝ լ ք Համենա կա– ֊ երգեց՚ողոլթեանւ մէք գնելու քնարական այն թօն ր մ եծ լաքոգո՚ւթեամբ աւարտելով Հ ա մալս ար ան ա -
տաբեալ մ ո ղո վր գավար ո ւթ եա\ն » եր կրում ձա լն որ ումգն՚ո ւթենէ աւե լի երազանք ո լ ռօմ անթիք կան Հբքո^բ^ ուգաբկուած է Մուսուլ, իիբեւ դա
փերացում է Պասրա » ՈԼ՝Ր մնա
Հանելու իրաւոլևքից ։ Եթէ Վ^բաստանի ակադե պ էր եա նի կբ պաՀա՚1 քէ ։ Հայերէ\1,\ երգած է Պէբ–՛ տաւոր : 0ետո ւ փոխագրուած գրաւում Այս
«Ռէնքպէրի բ;
միայի անգամներր կարող \են ՛ապացուցեմ լ , որ « կ*աԼ ձրեւէ տզաս՝^ , կարօ ՀԼա քա ր եան ի ցած է մին չեւ Անգլիացիներու
Կարոն ու ԱբտաՀ ան ք վրացականն են , մ իթէ Հա՛ եբգբ» , Աարգիսեանի «Հօյնար^ր, կո–
յաստանի ակադեմիայում չկան\ երկու խիզախներ , միտասի <ձ՝Բէլէբ ռոլեվ>՚Ր) Կարա Մ ո ւրգա յ ի «Գա ց էք ո թ ի լ մեծապէս օգտակար եղած . է տարագիր
որ ա յգ գա լառն ե րի Ո ւր ար տ ա ց ին եր ի մամ անակից աեսէք^բ։ Սիրուն Մ ան կրեան ի Հ աս կաց ո գո ւթ իւն՚ք բազմութ՚եանց , որ՛ոնք անդուր թշուառութեան՝
մթնչել 1920 թ՛ Հայաստանի Հող լինելու փաստե աւելի խոր է եղած Հայկական եբզերոլ &էք ։ մատնուած էէի*ե՝ Ւբաքի մէք։ Ձ^ինագագար թե\ Փ ՛Ա
րի մ ի լեռ •ուղարկեն Մ ոսկուա ու նրա աակ թա ՛Ր ի՛լ գալով, կ՚ամուսնանայ ողբացեալ բմ * ՆոԼ–
ՕՐ– ԱՆԱՀԻՏ ԱՃԷՄԵԱՆ ամեբիկաՀայ երի -.
ղեն Զանաշիային , Բերզենե շ ւ ի լ ի ի ն ո լ ՎԷլԷ^՛"– տասարդ քութակաՀարուՀին՛ որ վերք1լն\ 4 տարինե րայր Տ իմ իճեանի քրոք Հետ եւ կբ ձեռնա րկէ ա֊
կոձն. րուն միակք ե գ ա ծ է որ շաՀած է Նաումպոլրկի ռելտրական գործէի մր , սակայն ձախողելով 1928–
Ձկան: Գիտենք : Համբաւաւոր մրցանակբ, տուած է\ն՝ուա գա Հանդէս ի՝ն– կր վերագաոքնաւ Պասրա։ Իր՛ կինն ա լ մեծապէս
Ձկան, որո՛ վՀետել Խ • Միութեան մէք կարելի մբ Հոկտեմբեր ՜23էն։ Թ՚ոսքանինի լսելով Անտ - օգտակար եզս/ծ է ՛թէ ազգա յին եւ թէ կրթական
լտուութեամբ։
է արտա յա յտուե լ մ իայն վերին թո յ Հ իա ի ն֊ո ւա գա ծութ ի ւն՛բ րսա՝ծ է թէ՝ ՀԱն Ամերի դպրծեր՚ու մէք ։
«ՅԱ(ԻԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ՚ԲՆԵՐԸ քովի կի՛նք Հապա® , կարծես քթէն թ\ո՚յն\ կբ թափի յետոյ ։
երբ ոեւէ Հարցում էլրնէ ; Երկար գիտելէ ՝վեբք՝ Խնդիրբ՝ տարբեր էր սակայն այն՝ ատեն ։
ա յն <եւլբ տկաց ո ւթեան Հասա յ թէ ան՝ եօթներորդ Պարոն կորսեմ քագաքավաքօրէն կ\ԸՐ–
՛Լ՛Լ ՚ ս յ ա Բ ա ^ ք է ա\1\բա լա բարութիւնէ կք տառապէր : նւաք գոլք ՀրաՀա\1\գ ստացա՛ծ Բէէաէ 1 շատ ճիշդ է ,
Ա են՛ք խուզուած խո՛յերու նման՛ իրար փակած կր բա յց ես ալ նո յնպէս Հ րաՀանգ ստացած եմ ռ ա -
յառաքանանք : իմ առքել 1Լ ա ս կօ Տբկամայի Հայ րերոլ մէքէն՝ Հաք մնալ ։ Իսկ պիտակի Համար կր
Գաւառի մէկ իսուլ անկիւնը, Հասարակ գիւ– - րենակից մ ր կար ։ Երբ Հաստատեց թէ՝ իր ^.ինք սխբւ ,եմ յձս/նլ ՛գր՛ թ ի ա պա բ ա ի
ղաքազաքի մը Մէաին կբ գանուէի այդ օրը , բա֊" նութեան՝^ գ է ս Բ տասնի տեղ բարձրացած է է." 1՚Ա տետրակի\\\ մէք՝ բ լ է ա յ Հօտէնգօտ կամ Աոլլո
գործ լքած : Հարիւրի , Հին գինիի պէս\ բորբոքելով խիցԲ Հոգս չէ , բայց երբեք թուրք, կր Հասկնա՞ք, եր
ԱՀագին բազմութիւն կար արդէն , երբ ներս պայթեցաւ , ու ծովաՀէննեբոլ միապետի մր պէս, բեք թուրք . . .։ ....
մ ո \եելս . ու քաղաքական փոթորիկ մբ առքե ւ ի ս՝եգան՝ր րռու1ն ոքով ճղմ ե լով գոռաց , Պատուական՝ պաշտօնեան ա՛չքեր ո ւս մէք կբ
Հանելու պատճառ եղաւ պատմաղրական եւ աշ « Ե մբբ կււցած եմ այգքա\ն դրամ խնայել գ ի ա է մա ր գա բ իտ ՛որ ս ա ցո՛ղի մր վա ր՛ձա ռո ւթե աս ւ*
թ ար Հ ա կա լութեան դետնի վրայ : ձեր երկրին մէչ–. շ ո՛ւտ, շուտ, վրղէ, կբ նախ– եւ կր՝ Համոզուի վճռականս ւթեան ս ^ ո լ կբ գրկէ
Այս միջադէպը տեղի կ՛ու՛նենար այն տարին՝ բ I ար եմ Լիղպօն դառնալ քան՝ թէ այգ գ ո ւմ աք բ պա ա ի Լ–, տակ , վրան– ագտոտ՚ող աշակերտի մր ^–՚՚բ^
երբ նշանաւոր ու ծաւալուն ք ա ղ ա ք ա գ է տ մր, Տա վթար՛ել , Ալէ Հիւսսթ ՛վիզա , վիզա» ՚. մ ան , կր սպասեմ մինչեւ որ Պ * քաղաքապետք
ճիկներու բնակավայրէն կր վերադառնար երկար Այս ամ բար տ ա լան փո րթո լգալց իին մաքէն իսկ Ղայ •
ու Հաճելի ճամբորգութիւտնէ մը , ու թերեւս չէր ան՛ցներ անշուշտ թէ ին չ ծաԼր աքացի մբ ինծի կբ ք ա ք ո բ գ է փոթորկաբեր Հայբ, տարի
պարղ զուգագիպութեամբ մը յան՛կարծ , մեր կուտաբ իմ փլատակ տա՚նբս պատերուն : ԱշխարՀի քս ան յա յտ մարգ մ բ, ճփճփուձն աչքերով ական–
Հքարթ տ՝իտանթիդէ–»ներոլ
գի-֊բ քա\1ի մը Հ««– ամ ենա թշուառ մ ար՛դն ՝Լ՚ լէա լ ս ԳԳա$ ի ո ւ կբ նա քի ա ե ղ կաղամբի՛ տերեւներ ու\Լ\ի , ց^եզայթն՝ \Ոք
ր ի ֊ ֊ ր ֆրանքի բարձրանալէ ետք։ Հր ամ անագի Բ - խանձէ ի , ինչ Հրաշալի բան էր Հայրենիք ոճԼւենտլր մէկ լատկան ի՛շ , պարզապէս մարգ մ բն է , մաշած
օբէնքռվ մը որոշո՛ւած էր Ր1ել մեր «Հայ» ա՛՛ւեր ՝ել ի Հ աք կին՝ ք՛՛ել • ծեր ուն քւի մբ տպաւորութեամբ ե լ թեբեւսալ եր\ի~~
ե լ անոր տեզ սլարղասլէս նշանակել <ձթ՝ուրք՝% բա Ալէ Հիւսսդ , տուր սա վլղաս ՚, տասարդ է՝ պորտր կտրողր միայն գիտէ ;
ռը մեր ինք՛նութեան՛ աետբա կքԼւեբ ուն մէէ՛ : Կարգք իմս էր ։ Բո ւ ո րին ուշադրութեան առարկայ ինք բա–
Ոչխարի Համբերութեամբ կարգի կեցած է- կրկնակի կնճռոտ ^ բանս բուրդ էր հ Ես ոչ թէ մին կ * ի յ \ ՝ ՚ ա յ դիմացի կնոք ։ Համեստափայլ Տիկին
ի՛՛՛ք՛է այղ գործ՛ողութեան տամար։ Մեր կ՛՛՛լմէ պէտք է վճարէ ի քանի մ բ ամ սուա\1\, խնա յողու - խորՀլՀգականին քթին թոյնր լեզուին մէք մտա՛ծ էր
Հասարակ թե բացում մք , կամ լեզուի անՀաոկա– թ իւնս ՝ կամ մեծ պաՀ քի օ ր ե րո ւ ն տ ե ւո գո՛ւթ ե ամ բ Ա՛յո անգամ, երբ այս աղուն Հարցուց -
ց ո գութ ի ւ ն մբ տեղի կ ո ւա ր ան՝Հ ար կի վիբաւո ֊. տամ անւ ագին ա շխատոլթեանս գինբ , ւս յ լ ե լ պէտք ՝֊ Անունդ •
=
բսմԱքներու ազնիւ, եւ ատոր Համար վճաբո՝*֊աօ^ \ էր ուրանայի Ազդութիւնս , գրչի մէկ Հարուածով ՝\յափրլէվօն ։
առաքինի պաշտօնեանեբ\Ոլ կոդմէ X ^լ ՌԼԼայէ քաբգարար տաճիկ % ֊ ւ՛1»չ, ի""ւ Ռ ւ –
Գիտեմ թէ՝ յա ս տեսակ դործերր առՀս՚Ա"՛ - Կբ թ ԳաՔ Հ ո յ թ , Հիմա ես ալ կբ խնդամ, վր~
քակ բոլոր երկիրներու մէք կբ վստաՀ-ուխն ՝&ա - տ ա ն գ բ անցնելէ վերք , նոյնիսկ եթէ չանցնէր ,
ղումով պղպեղ, արմանաւս ր այրեքու, բայ$ " ա բայց թն չ բան կա յ «ա\Լ\ցած՝5> որուն վյբայ չխնդս/նք Խ-. ՎՇՏՈՒՆԻ
Fonds A.R.A.M
ակա
Գ . 3 ա ր ո լ թ իլնե ան եւս անդամ է վրացական ՚ ; / ՛ ՛ ա յ լ սարկոթիլն : Բայց մեր գժ բա խ տո ւթ ի ւ"1՛ Հ՜» : «Նիւ Ե որք Թայմգ»ի քննագատբ կբ գրէ ,
դեմիայի։ Հ. 3– Գա շնակցոլթ ի ւ ն ը Հիմնւելոլց ի նրանումն է, որ այգ ստրկութիւնն էլ Հաւասար <ձԱչԼաՀիտ Աճէմեան՛ կբ ն՛ուագէ ճաշակո՛վ եւ նբք -
վեր մի\ւշեւ օրս մէկ Հակամէտոլթիւն է ու՝՝ եցել չ է ։ Մէկին տրուած է թ է յ ի գդալով, միւսին շե բագգած ե ր ամ շտ ա կան քմբունում ով : Իբ թօնք
Հայկական Հակամէտոլթիլն : Նա աշթատակցել է րեփով։ Մէկր միայն ստրուկ է, միւսը ստրուկի թաւշա յին է, խո րՀբդաւո բ ,՝ Հաբ՛ուստ , դհրա -
վեր1իննե– եղա ֊
այն բոլոր յեղավւոիական ու ժողովրդավար Հո֊ ստրուկ։ Ես թ.մ ասում , թէ ովքեր ԱՆ ՝Լիշինսքու ղանցօրէն ե՛րփներանգ : իր արտա յա յտելհլ կերպով
սանքնեբի Հեա, որոնց յաղթանակի մէֆ տեսել է րրո, սակայն գոլք այդ կը Հասկանաք ւԼ՚ակ ր վճիտ է , ՛Հնչական ո ւթիւնր անսովոր եւ վբԱ–
Հայաւ՛տա\ ՛ին արշալոյս տուող մ ի շող՛ Ռուս ժո֊ ճառի անարձագանդ արձագանգից : ո՛ւղիղ , ե՛լ իր ձախ ձեռքի թեքնիքր վարմ
դովրՂ ՚՛ տղատոլթեան մէչ՛ մենք տեսել ենք մեր ՀԱՅԿ ՍԱՐԳՍԵԱՆ ա աՀ։
սեփական աղատ ո ւթիւնր։ է լ մենք պայքարել ենք ^>^^*»^<էւ»»յց»^*^՜^.******* –՚– ՚– ք-ՈՆՍԹԱՆՑԱՅԻ մէչ Հոկտեմբեր \9ին քէ -
նո լ ա գ ա - .
Ռուսաստանի վրայ իշիող բա՛ւ ակա լութ եան դէմ մանչիստ քիուբէն՛ տուած է դասական
ոչ պակաս ռուս յեղափոխականներ ից, մեծամաս ԼՐԱՏՈՒ ԱՐՈՒԵՍՏԻ Հանդէս մբ իր տիկնոք Հետ։ \,երկայ եդած՜ է մեծ
նականներին է լ մէր առած : Հալածու֊ել եՀ1ք ցա թ ի ւււվ Հա յ *ե՚ւ օտար երամշաասէր. Հասարակու -
րիզմից՝ Հաւաա՚ր դաժանութեամբ : թիւն մ բ ։ Տիկ * Ռուբէնի ա շա կե ր տ—ա չակերտս ւՀ ի-
ւբ է ն։
ՆԻՒ ԵՈՐ՝ԲԻ մէք տեգի ունեցած է Պ* Գուր֊ նե րր կ ատ ա րած են Հ անդ է ս ին ւ բաց ո ւմ ր : սա -
Թէ անցեալՈլմ ե լ թէ այսօր աշխարհ ր մեզ Գ՛էն Ալէ մ շա Հ ի նո ւագաՀ աւ֊֊գէ ս ր մօտ \ 200 Հոգիի
մեղադրել է ե լ մեղաղ րում է ռուսասիրութեան* ներկայութեան ։ Այս ^ուագաՀահգէսին ունկնդիր՜՛ նո՚ւագած է անթերի կերպով եւր՛ոպական՝ գա
մ ԷԼ։ ՛քեղ դատապարտել ԼՀ\ դրա Համար ու ամե– ներ եկած են Պոսթբնէն , Ֆիլաաէլֆիայէն ,Թբոյէձ կան կտորներ եւ իր Հեղինակած ՏԱ1է^ :
նաիսիստ ղատասլա րտողներ բ եղել են մեր Հիւսի եւ ԲըՕէթիքբթի շրքաննեբէն ։ ԱլէմշաՀ իր ա յս
սայինՀարեւաններ ր . Ջանա շիայի եւ Բեբղե– \ւ.ո՛ւա գա Հանդէսով գրաւած է նեբկաներոլ ս ի Լ՚ա է՛ 1
յո ւթեան
ն ի շ ՚ ֊ ե ք ի ի ուսուցիչէ երր : Երբ մենք պէսՀանշ\,ւմ թ "–ի էք տուած Հ ա յ բե ն ա կար օ տ երեւակա աղոՒԹէ ԳԱՂՈՒԹ
ենք մեր պատմական Հողերի Լկաբսն ու ԱրաաՀա– եւ Համ ակած ւլանոնք Հա յ ո լ Հ պար տ ո ւթ ե ամբ
նր առաջիններն ե\ն. դրանց մէչ^) կղում ո եորՀ Բղա ք1 ւնկնգիլքնեբ բ ի քենց գոՀ ո լն ա կո ւթ ի ւե\ն\ 1.ն111 - ԵԲԿՐՈՐԳԱԿԱՆ ՎԱՐԺԱՐԱՆ ՀԱԼԷՊԻ ՄԷՋ.–
կբ Հաղորդեն
յին Հայաստանին , մեդքներս ի^՚չ թաԳՅ՝^ենք, Հ ատ ո ւթի ւն\ր յա յան ած են թև՛քն ա բոլխ ոգեւոր ո՛ւ– ՛Ա ուր ի ո յ թե բ թե ր բ ո լրախ.ո՛ւթեամբ
\նպ.ասա ու մ ենքհյ .Ա՝իոլթեան կամ աւելի ՏիշդՌոլ– թե ՛ամբ՝ ոբոաբնգոստ ծափերով եւ կեցցէներով : թէ Հալէպի "՚՚յ՚ք * իշխանութեանց որոշումո,վ
սաստա\ ի ընդարձակմա՛ն։ Այդ որ՝ դոամատհրա–
Զեոյնարկին՛ մէք գնաՀատելի րամին– ուՀն\եցած են եր կբ ո ր գա կան վա բմ ար ան մր բացուած է «՝Բ ա ռէն
կան աետոլթիւնն է, որ «ապրիք՛^ պիտի ասէ մեզ Օր* ՛Նորմա Գաղահճեան իր մեներգներո՛վ, իր Եփէ ԳոլէՎ» անունով : (Տէնքբ նուիրուած է Գա
դրա Համարյ֊ւ գաշակի բնկերակցոլՀ իս Օր . Ա առի Ա անոլկեան ՛հ իա ց ի տիկնոք վարած Հաստատ՛ո՛ւթեան կողմէ՝) %
Մեր գնացած ճանապաբՀր Հայ մողովուրգի եւ Հայ ՛Ազգային՝ ԵրգԼախ՝Ոէ–մբբէ : \ Նոր վա րմ ար ան ի ն բացումբ տեգի ունեցած է
շաՀերի ճանասլարՀն է։ Ամերիկայի Հ . Տ* Գ* Նոր Աեր ունդի անգլե– Հո կա եմթեր 2()ին՛, մեծ բազմ ութեամ բ ; Այս ֊ա ո -
ԱՀ ա մ ի աոփթ, երբ֊ ռուսական Հակամէտւո - բէն օրկան՛ «Հայրենիք Ամսագրին^ մէք խ ա ն դ ա - թիւ Հայրենաշոլ\հ՝չ քա\րոզ մբ խօսած է Հալէաէ
Հան,–
թեա\\, մենաշնորՀբ վերցրած Հայ մեծամասն ական վառ տողեր \Նուիրուած են Գ* ԱլէմշաՀի։ Բեղուն՝ առաքնորգր , ՀՀտբեՀ եպիսկ • փառաբանելուվ ան ձնո լ ի
: $ետսյ
ներ բ կարոդ են ցմ/ց տալ, որ իրենք այդ ՝Բ^*արու— եւ կենսունակ ղեկավար մբն է ան , կբ գրէ յ°Գ - գոլցեա լ Տիկին ՝ԲառԷն Եփ էն որ այնքան՝
թեա արել են նոյնպէս Հայաստանի եւ սէ թէ ոլածագիրլչ • Ալմաստ օվւեբայի ո ւմ ե ւլ Համա ֊ րս ւթեամբ ծառայած է Հույ մոգովուրգին
Լա ս\ ՛ի , Մ աբսի , Վրաստանի կամ Փա քիսա ան ի նէուագբ Հ մ ա յեց ունակն դի րնե րր : ճառեր խօսած են Տոքթ * Տ * Գասապեան Լքքւսո ւմ–
Համաբ հ Աք1՝որ ՀՀԷքեաթ՚ծին մէք կայ Հոգեյոյղ կրակ եւ նական 1Տոր՝Հուրդ) եւ Պ* Եգ* Տասն՚ապեաեան՝
Հանդի
Զալն Հանէք^ խօսեցէք քաղաքացի Յարու ում ։ Անոր նրբին քնար եր դո լթիւնբ եւ քաղցրա - (ուսուցչական մարմինի ւ ս՚ո ւթեան ց կբ
է ձևս
թիւն, եան; Վիշիո քու ճա՚ւր պարտադրում նուագ Հատուածներ ք Հմայեցին ունկնդիրն երբ Հ մասնակցէին Հ . Մ՛* Ը* Մ ՛ ի նուագախումբբ եւ
միա–
կա րծ հ ք լայտնե լ ։ Ո^ ր Հ ան ր ա պետ ո ւթեան Թուր– Բայց անոր ամէնէն ուշագրաւ գոքծր <ձԱւուքայրի
ցնելու Համար է պաՀաՀւքում Իք *Միութիւնբ; ՚ր\աղմ աթիւ մ ա բղիկներ :
Քռայից Կարսն .ու ԱրտաՀանբ : ճակատ ամ արտնֆ էր ։ *Իլոլխ գ ո րծո ց մ բ ոբ պիտի Այո նոր ձեռնարկբ մեծ խանդավառսւթիւն։
Գազո լ թ աՀ ա յո ւթ իւն\լէ Հագար գուռ ծեհ՜եց ա յգ ւոեւէ : ԱլէմշաՀի երամշտութեանւ ոճր Վիպական) սլատճառած է Հաւէս(փ ՚ ^ է ք , ուբ այնքան ստիպո -
գաւառների բամանումր բռն՚ագրաւո զից յաքոգե– է ։ Շատ գունեղ են իր «Արեւելեան՝ գի շեբ^նելղր ։ զական էր ե րկրորգական վա րմա ր ան ի մր պ ա ֊
ցնելու Հ ամա ր ։ Այգ տ ^ն՚ո ւթ ի ւն ր լօգուտ Վրաս– ՍԻՐՈՒՆ ՄԱՆԿՐԵԱՆ տուած է երգտՀանդէս Հանքր :
տան /. ; էր արւում ։ Ջեր կեդրոնական կաոավա– մ ւ։ Նիւ Եոբքի մէք, յայտագիրբ բնգգբկե լոՎ ղ ՚ " - ՏԽՐՈՒՆԻ Հոկտեմբեր 2ին Պէյ^թի ա֊
Տաբու–
բոլթ^ւաԼ նե րկա յացոլց ի էք պաշտօնապէս «ա յ՝ո՝% է ստկանէ\է\ մին՝չել արդիական կտորներ, ի տ ա լա - ՚ երիկեան Հ ի լանգանձոց ի ն մէք մ եռած է վայելէր
ւնէ ո Լ–
պատասխանում այդ Հարցին՛՛։ Գոլք , Հայաստանի կան, գերմանական, ամ երիկեան, սպանիական եւ ք յ ի ւ ն Տէրմէնճեան ^ որ մեծ յարգանք կր
Հ ամ ա յնա՚վա բներգ ամ ենա տ ա րր ա կան ազգային՝ Հայկական Հեղինակներէ : ք(ք որ ա ղ գ ա ց երգշուՀ ի է Պասրայի շքքանղին մէք իր, անձն ու էր գոք&ո
աբգաոոլթիւնբ պաշտպան՚ելոլ կարողութիւնք ու- Ա ի բ՛ո ւ ն Մ ան կրեան , ատակ թափանցելու Հյուպէ բ՛ թեամբ :
նի՞ք ձեր իոկ շարքերում , թէ այգ Հոգն՝ է լ ձգում թ ՜ ի նման բանաստեղծական ամենաթրթռուն խառ Հաֆգուցեալբ ծնած էր՛ քիոաոսթօ , \ 888/՛^ եւ
էք գէսի Հայութեան վրայ։ նուածքով օմ տուած ե բամ շտի մ բ ն ո լագին , ու ի թ նախնական կրթութիւձ1\ր ստանալէ ՛վերք, 1913^>՛
Ուրեմն այգքան գո>*–բկ էք գ ո ՝ լ ք Համենա կա– ֊ երգեց՚ողոլթեանւ մէք գնելու քնարական այն թօն ր մ եծ լաքոգո՚ւթեամբ աւարտելով Հ ա մալս ար ան ա -
տաբեալ մ ո ղո վր գավար ո ւթ եա\ն » եր կրում ձա լն որ ումգն՚ո ւթենէ աւե լի երազանք ո լ ռօմ անթիք կան Հբքո^բ^ ուգաբկուած է Մուսուլ, իիբեւ դա
փերացում է Պասրա » ՈԼ՝Ր մնա
Հանելու իրաւոլևքից ։ Եթէ Վ^բաստանի ակադե պ էր եա նի կբ պաՀա՚1 քէ ։ Հայերէ\1,\ երգած է Պէբ–՛ տաւոր : 0ետո ւ փոխագրուած գրաւում Այս
«Ռէնքպէրի բ;
միայի անգամներր կարող \են ՛ապացուցեմ լ , որ « կ*աԼ ձրեւէ տզաս՝^ , կարօ ՀԼա քա ր եան ի ցած է մին չեւ Անգլիացիներու
Կարոն ու ԱբտաՀ ան ք վրացականն են , մ իթէ Հա՛ եբգբ» , Աարգիսեանի «Հօյնար^ր, կո–
յաստանի ակադեմիայում չկան\ երկու խիզախներ , միտասի <ձ՝Բէլէբ ռոլեվ>՚Ր) Կարա Մ ո ւրգա յ ի «Գա ց էք ո թ ի լ մեծապէս օգտակար եղած . է տարագիր
որ ա յգ գա լառն ե րի Ո ւր ար տ ա ց ին եր ի մամ անակից աեսէք^բ։ Սիրուն Մ ան կրեան ի Հ աս կաց ո գո ւթ իւն՚ք բազմութ՚եանց , որ՛ոնք անդուր թշուառութեան՝
մթնչել 1920 թ՛ Հայաստանի Հող լինելու փաստե աւելի խոր է եղած Հայկական եբզերոլ &էք ։ մատնուած էէի*ե՝ Ւբաքի մէք։ Ձ^ինագագար թե\ Փ ՛Ա
րի մ ի լեռ •ուղարկեն Մ ոսկուա ու նրա աակ թա ՛Ր ի՛լ գալով, կ՚ամուսնանայ ողբացեալ բմ * ՆոԼ–
ՕՐ– ԱՆԱՀԻՏ ԱՃԷՄԵԱՆ ամեբիկաՀայ երի -.
ղեն Զանաշիային , Բերզենե շ ւ ի լ ի ի ն ո լ ՎԷլԷ^՛"– տասարդ քութակաՀարուՀին՛ որ վերք1լն\ 4 տարինե րայր Տ իմ իճեանի քրոք Հետ եւ կբ ձեռնա րկէ ա֊
կոձն. րուն միակք ե գ ա ծ է որ շաՀած է Նաումպոլրկի ռելտրական գործէի մր , սակայն ձախողելով 1928–
Ձկան: Գիտենք : Համբաւաւոր մրցանակբ, տուած է\ն՝ուա գա Հանդէս ի՝ն– կր վերագաոքնաւ Պասրա։ Իր՛ կինն ա լ մեծապէս
Ձկան, որո՛ վՀետել Խ • Միութեան մէք կարելի մբ Հոկտեմբեր ՜23էն։ Թ՚ոսքանինի լսելով Անտ - օգտակար եզս/ծ է ՛թէ ազգա յին եւ թէ կրթական
լտուութեամբ։
է արտա յա յտուե լ մ իայն վերին թո յ Հ իա ի ն֊ո ւա գա ծութ ի ւն՛բ րսա՝ծ է թէ՝ ՀԱն Ամերի դպրծեր՚ու մէք ։
«ՅԱ(ԻԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ՚ԲՆԵՐԸ քովի կի՛նք Հապա® , կարծես քթէն թ\ո՚յն\ կբ թափի յետոյ ։
երբ ոեւէ Հարցում էլրնէ ; Երկար գիտելէ ՝վեբք՝ Խնդիրբ՝ տարբեր էր սակայն այն՝ ատեն ։
ա յն <եւլբ տկաց ո ւթեան Հասա յ թէ ան՝ եօթներորդ Պարոն կորսեմ քագաքավաքօրէն կ\ԸՐ–
՛Լ՛Լ ՚ ս յ ա Բ ա ^ ք է ա\1\բա լա բարութիւնէ կք տառապէր : նւաք գոլք ՀրաՀա\1\գ ստացա՛ծ Բէէաէ 1 շատ ճիշդ է ,
Ա են՛ք խուզուած խո՛յերու նման՛ իրար փակած կր բա յց ես ալ նո յնպէս Հ րաՀանգ ստացած եմ ռ ա -
յառաքանանք : իմ առքել 1Լ ա ս կօ Տբկամայի Հայ րերոլ մէքէն՝ Հաք մնալ ։ Իսկ պիտակի Համար կր
Գաւառի մէկ իսուլ անկիւնը, Հասարակ գիւ– - րենակից մ ր կար ։ Երբ Հաստատեց թէ՝ իր ^.ինք սխբւ ,եմ յձս/նլ ՛գր՛ թ ի ա պա բ ա ի
ղաքազաքի մը Մէաին կբ գանուէի այդ օրը , բա֊" նութեան՝^ գ է ս Բ տասնի տեղ բարձրացած է է." 1՚Ա տետրակի\\\ մէք՝ բ լ է ա յ Հօտէնգօտ կամ Աոլլո
գործ լքած : Հարիւրի , Հին գինիի պէս\ բորբոքելով խիցԲ Հոգս չէ , բայց երբեք թուրք, կր Հասկնա՞ք, եր
ԱՀագին բազմութիւն կար արդէն , երբ ներս պայթեցաւ , ու ծովաՀէննեբոլ միապետի մր պէս, բեք թուրք . . .։ ....
մ ո \եելս . ու քաղաքական փոթորիկ մբ առքե ւ ի ս՝եգան՝ր րռու1ն ոքով ճղմ ե լով գոռաց , Պատուական՝ պաշտօնեան ա՛չքեր ո ւս մէք կբ
Հանելու պատճառ եղաւ պատմաղրական եւ աշ « Ե մբբ կււցած եմ այգքա\ն դրամ խնայել գ ի ա է մա ր գա բ իտ ՛որ ս ա ցո՛ղի մր վա ր՛ձա ռո ւթե աս ւ*
թ ար Հ ա կա լութեան դետնի վրայ : ձեր երկրին մէչ–. շ ո՛ւտ, շուտ, վրղէ, կբ նախ– եւ կր՝ Համոզուի վճռականս ւթեան ս ^ ո լ կբ գրկէ
Այս միջադէպը տեղի կ՛ու՛նենար այն տարին՝ բ I ար եմ Լիղպօն դառնալ քան՝ թէ այգ գ ո ւմ աք բ պա ա ի Լ–, տակ , վրան– ագտոտ՚ող աշակերտի մր ^–՚՚բ^
երբ նշանաւոր ու ծաւալուն ք ա ղ ա ք ա գ է տ մր, Տա վթար՛ել , Ալէ Հիւսսթ ՛վիզա , վիզա» ՚. մ ան , կր սպասեմ մինչեւ որ Պ * քաղաքապետք
ճիկներու բնակավայրէն կր վերադառնար երկար Այս ամ բար տ ա լան փո րթո լգալց իին մաքէն իսկ Ղայ •
ու Հաճելի ճամբորգութիւտնէ մը , ու թերեւս չէր ան՛ցներ անշուշտ թէ ին չ ծաԼր աքացի մբ ինծի կբ ք ա ք ո բ գ է փոթորկաբեր Հայբ, տարի
պարղ զուգագիպութեամբ մը յան՛կարծ , մեր կուտաբ իմ փլատակ տա՚նբս պատերուն : ԱշխարՀի քս ան յա յտ մարգ մ բ, ճփճփուձն աչքերով ական–
Հքարթ տ՝իտանթիդէ–»ներոլ
գի-֊բ քա\1ի մը Հ««– ամ ենա թշուառ մ ար՛դն ՝Լ՚ լէա լ ս ԳԳա$ ի ո ւ կբ նա քի ա ե ղ կաղամբի՛ տերեւներ ու\Լ\ի , ց^եզայթն՝ \Ոք
ր ի ֊ ֊ ր ֆրանքի բարձրանալէ ետք։ Հր ամ անագի Բ - խանձէ ի , ինչ Հրաշալի բան էր Հայրենիք ոճԼւենտլր մէկ լատկան ի՛շ , պարզապէս մարգ մ բն է , մաշած
օբէնքռվ մը որոշո՛ւած էր Ր1ել մեր «Հայ» ա՛՛ւեր ՝ել ի Հ աք կին՝ ք՛՛ել • ծեր ուն քւի մբ տպաւորութեամբ ե լ թեբեւսալ եր\ի~~
ե լ անոր տեզ սլարղասլէս նշանակել <ձթ՝ուրք՝% բա Ալէ Հիւսսդ , տուր սա վլղաս ՚, տասարդ է՝ պորտր կտրողր միայն գիտէ ;
ռը մեր ինք՛նութեան՛ աետբա կքԼւեբ ուն մէէ՛ : Կարգք իմս էր ։ Բո ւ ո րին ուշադրութեան առարկայ ինք բա–
Ոչխարի Համբերութեամբ կարգի կեցած է- կրկնակի կնճռոտ ^ բանս բուրդ էր հ Ես ոչ թէ մին կ * ի յ \ ՝ ՚ ա յ դիմացի կնոք ։ Համեստափայլ Տիկին
ի՛՛՛ք՛է այղ գործ՛ողութեան տամար։ Մեր կ՛՛՛լմէ պէտք է վճարէ ի քանի մ բ ամ սուա\1\, խնա յողու - խորՀլՀգականին քթին թոյնր լեզուին մէք մտա՛ծ էր
Հասարակ թե բացում մք , կամ լեզուի անՀաոկա– թ իւնս ՝ կամ մեծ պաՀ քի օ ր ե րո ւ ն տ ե ւո գո՛ւթ ե ամ բ Ա՛յո անգամ, երբ այս աղուն Հարցուց -
ց ո գութ ի ւ ն մբ տեղի կ ո ւա ր ան՝Հ ար կի վիբաւո ֊. տամ անւ ագին ա շխատոլթեանս գինբ , ւս յ լ ե լ պէտք ՝֊ Անունդ •
=
բսմԱքներու ազնիւ, եւ ատոր Համար վճաբո՝*֊աօ^ \ էր ուրանայի Ազդութիւնս , գրչի մէկ Հարուածով ՝\յափրլէվօն ։
առաքինի պաշտօնեանեբ\Ոլ կոդմէ X ^լ ՌԼԼայէ քաբգարար տաճիկ % ֊ ւ՛1»չ, ի""ւ Ռ ւ –
Գիտեմ թէ՝ յա ս տեսակ դործերր առՀս՚Ա"՛ - Կբ թ ԳաՔ Հ ո յ թ , Հիմա ես ալ կբ խնդամ, վր~
քակ բոլոր երկիրներու մէք կբ վստաՀ-ուխն ՝&ա - տ ա ն գ բ անցնելէ վերք , նոյնիսկ եթէ չանցնէր ,
ղումով պղպեղ, արմանաւս ր այրեքու, բայ$ " ա բայց թն չ բան կա յ «ա\Լ\ցած՝5> որուն վյբայ չխնդս/նք Խ-. ՎՇՏՈՒՆԻ
Fonds A.R.A.M
