Page 106 - ARM_19-1947_04
P. 106
ՕովռաԱԱես ՚ԲաջազԱոհԱու Հեա գու—ով կչւ խօսէր ու. րՀնկերներիս ա ՛ո ւհ աք
մտերմութիւն
ՄաուկաթեաԱ ծտդուՎԱ ու կչլ կանչեր , բայց որեւէ մէկին խոր
զարգացումը, ե ւ ՀայուԱ ւիշատակիԱ Լէք 9 ո յ Յ "՛ար : Համե սա էր , անփառասէր , բայց
սլարտա–
պաշտօնական դիրքի - յարգր խստօրէն
աեղը աԱոէ Վկ գրող : Օմ՜աուած՜ էր մ ի գեղեցիկ յաակութ՛Լամ բ,
որի բացակայութիւնն ազգային բնութագիծ է
\9\8իձ Ալէք»անգրապոլի ապր ի լեան խորՀր , գրեթէ բոլոր Հայերի մ*ա լսել գիմացխւին,
ՊԱՏԱՍԽԱՆ ԳԵՐՄԱՆԱՑԻՆԵՐՈՒՆ գակցութեան մէ^ աււաԼիւ. անգամ երբ էԱեցէ նքա լսել ոչ միայն ֆիզիքապէս , այլեւ Հասկանալու ,
ժամուկէս տեւող ղեկուցումբգ մնացէ յՀնգմէշքօ գւ աՀատելրլ Հլ Համողուելոլ գէտաւոբոլթաեմբ. ;
Հմայուած յատուկ՝ սպառիչ
վ^ա^աղն ո լնուն միայ՛ն Վիճաբանելու սովորութիւս չոննֆբ յ ոբտովՀետես
Հ Այ** ցեղը , ֆփզիքակա՚ն երեւոյթի մբ Հետե - կե ր պո վ Հ իմնաւո րելու ո լ ա^ վիճելի տրամ արա - Հարցր կբ լուսաբանէր ամէն կողմերից ել առար
ւսձԼքով իր մէկ մասին մօտ , որոլն Համար գիաու– ՝1 ական ե գրակաց ութիւն Հան ելու խօսքի մաթիմա– կու ի) ե ա ւ գռներբ կբ գոցէր . ի"կ եթէ ոլեկլՀ^ղիբբ
թէմեբ առան ձ ի ն բացատրութիւն մը ոմնի՛ ^ ( Օ շ – տիկակա\և ւ&ե է֊ից : չա րամ աօրէն Հակառակէ ր , լուռ կր ծխէր կամ կբ
ք)1§ա6Ոէ&է10Ո Ւ1&Աէ) ստացաւ աւելի սպիտակ Ան ղր կո վկա ս ի Հա1 բ ա պե ա՛ութ ե ան գե ս պան ո ւ ֊ Հ եււայ. ար :
մորթՏ ն ո յ ն իսկ րաց գոյն , գեղին ^ խարտեաշ թ իււն բ , մ է^՝ ունեն ա լո վ ՝ք՝ա^ագ.. ուն ին եւ ք$ ատ ի ս– Ա՝ ի անգամ Հայաստանի խոր Հր ղում (առածին
մաղ^ եւ րաց գոյ%*ւ կապոյտ աչքեր՝. Եթէ սա– խորՀրզաբանր , բացուած 1918, 1 Օգոստոս) սոց •
կաի , աճ՛ Ավւրիկէ ապրէր , ինքն ալ կչլ սեւնար ։ եսձնիք , Հաստ*֊ութեան* *բանա կ ս ո ւ7թ ի լ նա եր #էր1 վա. - ւե,ոսսիո , խ/աեան# ՚ Փրաօսեայի ւ ւ կIատարած * <Հ* ււրցւ
բում Տ րապիզոնաւմ թուրքի ո յ կա յսեբական առա.
ԳոյԼլլ ցեոա յ ի ս գե ր ա կշււո ւթ ի մն չի նշանակեր , ե– պԼղմաԼ Հետեւանքով՝ տարաձայնութիւն ծագեց
քե լո լթեան Հետ : Վերջինս պնգում էր Բ բ եստ-Լի–
թէ այգ գոյնր նոյն իսկ գերման ՀՀգերմարգերէէ՝Ֆ վարչապետի ել նախարարէ, երից մէկի , մի ուրի,
տ ո վ ս կ ո լ մ ԼեԱ ին ի կնքա& պա յմ ան աղբով պատե -
ո լնե՛ն ան , ո ւււե ցած ԱչիխիԺԷ ի ել Նից էէ է շատախօ– ականաւոր ը՚Լկերո^ մի^եւ։ Հայաստանի կ. Կ-ում
րազմ ական վիճակին վեր^ տալու վրա յ : ՚)՚ա նշա
սութիւձՆ ներէ՛ն յ ք$ ավւշի կձեբ բ այսօր , զարգանա , ԱրտաՀանն ոլ (այգպէս էր կոչում Երեւանի կ– Կ– որի սահման
նակում՛ էր իՒո ւր քԼ ո յ տալ կարսբ
լով ք ոչ մէկ բան ի մէկ սպիտակ ցեղէն ետ կր մ բ ֊ ները նոյնացել էին՝ Հայաստանի Հանրապետու
Բա թումբ :
նան : Ա արգկութ եաՏն գլխոմն՛ փորձաԼք ու պատու— թեան սաՀմանՀևերի Հետ) աշխատեցինք ել կուսի
Հաս եղող ս պ /.՛տ ա կ կոչուած՜ ա յԱ ՚քեզին՝ թ՛ուխ Ալէ քս ան ղ ր ա պո լո ւմ Հ ալ ա քո լ.ած էին բո լո ր ն ե րկա յո ւթ ե ամ բ մի՝ լուծում գանել Հ
խումբէ՚ն գոլրս , \)ւրոպայէն Հեռու գտնուող եր Հա յ քաղաքական Հ ոսա^Լ քև եր ի եւ Հասարակական ա չա գԼ ո ւն ի\Ն ըստ իր սովորութեան մատե
կու ժողովուրդներ , Այն ո լն,երբ եւ Բո լո՝ն եղաց իք , մ արմ՛չ \ն Լ երի ներկա յացուցի չնեբ ր • կարոն ու Ար– մատիկւսկան Հետեւողութեամբ թուեց առածի՛ն ^
ա՛նոր գլխաւոր բաց գ ո յն գառին կ ^ ր ե կերա՛ն ան : աՀան զինելն՛ այնքա\Լ ճակատագրական մի որո երկրւ/րգ, երրորգ . . . ել Հանեց եզրակա ց ո ւթ ի ձե ը ւ
Այնոլյեեբբ^ առանձնացած՜ մոնկոլական հ ո ւի ո լ մէկ շում էր % որ մեր բան ագ– ացնեբ բ չէին կար ող տաք Ս/՚ւսր գայյ՚ացաւ ու սպառնաց օրէնք ու խոր–
այն առան ց ո ւնւեէ ա ք ու Հայ Հան բա յ էն կարծիքի
եւ ա •֊ կէ ազղուած՝ բաւական ^ կբ բնակին քանի մբ Հ ա ւան ո ւթ իւն բ Հ Հոկրգ մի կողմ Հւետել։ ՝Բաչ՝աղձոմնին նման մի
ճա ւիոն ա կան կղ՚Լլ– ն եր եւ ա՚ն՚Հ ետան ա լո ւ վրա յ են : պւ յս իւ. լսելով Հայստեղ իմ տեղր չէ% ա՛
կաս կահ է գուբս է որ այս եր կոլքբ արեւմ ուտքէ\ն՝ ՛Բա Հազնո ււն ին նկատի առաւ բո չ ո բ առա րկու - սաց , Գվք"աՐ$* առաւ գնաց : Տ ե ա բերել անկարելի
գաղթ ահ՜ են իրենց ներկայ տեղեբբ։ թի ւ ւ ն երր ել թւեց քս ան ի ց աւել Է. պատճառն՛եր , եղաւ : Բա ր ե բա խտաբար ամ էն ին չ Հաբ թո լեց այ /
Ո^ւ-րտեղ զարգացաւ^ Հասնելով իր ներկադ որոնք Հ րամ ա յակէսնօ բէն թելաղրոլմ էին լւնղա— ճա՛ն ապաբՀով^ Հայաստանի է՚ո^^*1ւգի շր^ան֊ա ^
կազմին , եւրոպական սպիտակ ցեղբ : կարծիքներդ* 1 ։ ի լ Բլ-եստ Լիտովսկբ՛ կում :
կբ տարբեր թե : ճիեբմ անաց իք կր սիրեն՝ ահ որ օր՜ &աա քչեր՛ն Համ ա կերպ՚ուեց ին՝ իր եղրակացու՜ ինձ թւում է , որ ՝Բա^աղնունոլ սառեարիլնոէ––
բանր զետեղել Ա*իկին \)լրոպա եւ ԱկաևտիԼաւիա : թեան , թէեւ նա թւում էր ան՛վիճելի : իժ ի մեր , ուղեղի գե ր ի շխանալթ իլյնբ սրտի վրաՀ »ա ՜
ք*\Լ չպէռ ս կարելի էր կա րսր տալ Տ աճ ի կնե բ ին : լ ե լ ի պետական՝ ու Հասարակական ւլ ործ՜չի խառ~
Եւրոպական չէզոք եւ աղատ գիտութիւներ * այս Երբ զգա ցմ ո ւձն յքէ՝ ու ղատողութիլնբ Հա կամար -
բառերավ գերման՛ գիտութ՜եան՝ գի տ ո ւմտնաւո բու «. տ ո ւթեա՚ն մ է^ են , բացառի կ անՀ ատականո ւթիւ%՝- նուածք ուն են ա լբ , քան կո ւս ա կց ա կան , ուր ի շ այ ք
թիլքն ր 1լոււլե՝Լք շեշտել^ ա\նոբ խանձարուր՚ր– կբ էներբ միայ՛ն՝ առաջինը ստորաղասում են՝ եբկրոբ - ա ւլ գ ա կներ ի Հետ միասին փր կա բաբ նշանակո լթիւԽ
կարծէ Հարաւային (կուսաստանի տափաստանն ե- ղին : ՝Բ ա ֆս.ւ զնկո ւն ին խո ր Հ ր գա կց ո ւթ եան մ ասնակ ունեցան 1918 Մայիս - Գեկտեմ բեր մաման ա կա -
բր , որոն՛ք բարեբեր սել Հ*ո՚ղ ուն՛ին , մեղմ կլ^մաք ց՚ւգ ^րից ո րեւէ մ է կից պակաս Հա յրեն ասէր չ\էբ շրջանում ; ՛Ծ ա յրա յեղօբէն փափուկ պա յմ աննձ «
•եւ կ՝ ո ռո գ ո լ ի ն Հ ղօ բ գետ եր ո վ , ին չպ էս ո լկան ; եւ խորին կսկիծով էր , որ նա առաջարկում էր բում ՝Բ ւս ^ավն ո ւն ին սկզբունք ղարձրե պ ի բեն Հա
Ոմանք մթչել. Միշթ Աս իա եւ. Կօպի անապատր զոՀել մեր Հ ողերի մի մաս բ թշ\նամ ուն : Բա յց նա մար ամենայն բ&ախնգրոլթեամբ յարգել քՒոլր -
կ՝երկ ար են ի ր են ց ա կնա ր կնե րբ որ ժամ ա\Լ ա կ թև՛ Հ ե սւ եւո զա կանօր էն՝ իրատես էր^ ուրեմն եւ Հեռա քերի Հետ իր կնքած՜ Բա թո ւմ ի դաշն ա գ ի ր բ եւ իբ
տես։ Նա գյիտէր
բար, երեր եղած՜ Րէէա է կ (Լ (մ՜ո *–ի ՝• Կա Լ՛ ե լի չէ բացա մեր Հն ար ա սոր ո ւթ ի ւեներ ի ու կա րեւ անկախ Հայ պետութեան ամենապաաասխա -
յայտ խօսք մբ րսել կարծիքներու այս զանագա– րողութեան չափբ , գիտէր , թէ մինակ ենք մնալու ն ա ա ո Լ ն ե բ կա յաց ոլց ի չ՝ իրաւակ ան Հ ո ղ ի վբ ա ք
նռւթեան ^ էկգ սպասելով որ գիտութ իւն բ որոյ մ ե զ յէ րաւ ար շաւոդ բանակի գէմ : Երր ԳԼոլ/սԳ կան զ՜ն ած խօսել նրանց զօրավարների եւ գեսպաՀն^
Հուձսի մէկ մտնէ ; փաստ է սակայն՛ որ Հարաւային՝ տալոլ վտաՀնգի տակ ես Տ մազեբիգ Համար չէ , որ ների Հետ , .ռսպելով ներքին ճ ի չ ր , երբ կարգուա՛՛ծ
աւել/ւ
Ո՚ուս իա ՛ե՛լ կ ո վկաս ո լ վւոքր Աս իա , մ եր թ ուա– թբ Բա Հոգս պիտի անես : Ւբօք^ երկու ամիս վեբ^ մ ոզովո լր գի առա^ն ո րղբ կ անգն ած՝ է կարգ ա բ ա բ
, կազ
մօտաւոր տպէս 80.000 տարի առակ թ ո ւմ ի գաշնագ^րով >ո–չ միայն կաբսն՝ ու Աբ– ների աո կե ւ :
մած են տի՝նարեան - Հայատիպ իրարու աղգակից տաՀ ան բ , այ լ եւ Ալէ քսան գրասլո լբ , Աոլրմալուն « Պ ա ւո Լ բ ա ղ մ ի ճակատագի ր՛ր \Աբաբատեա\ն
ցեղեբբ * Արգ , տինարեանր Հ ն դեւր ո պա կաԱփն ու Ա այ; գա ր ա պա տր տուինք Տաճիկներին ու թուրք գաշտում չի վճռւում , այլՎերտէօնիտակ ե ւ Աք լա՛ն–
7 քիէոմ եթ րի վր այ սաՀ ֊
գլխաւոր բա ղադր ի չ տարր ե բ էփ մ ի՛ն է ։ Հոս ւի ու- զի ն ո լ ո րնե րր կ բեւան ից ա ի սւ յ ի գաշտերում : Մ ենք՛ պէտք է Համբերենք ,
:
թանք շեշաել որ Հայատիպ ցեղբ (յՈՈ6Ո01<1շ) կոչ մսալին պաՀակ կանգնեցին գիմանանք եւ անշեգ նպատակ գնե՛նք մեզ Համար
ուած՜ նախ Հայկական ցեղ (ծՈՈՔատշհ) կամ վ՚"քր վւրկել պետութիւձեբ որքան։ է լ փոքր լ ի ն ի նաւ Հա–
ասիական ցեղ^ այգպէս կբ կոչուիլ անոր գլխաւոր ** յաւ/տան ի ապագան/՝ Հայ պետութեան գոյութեանն
\Լ երկայացուցիչր Հայր րլլա լո ւն ; (\^0^613Տ1Զէ1Տշհ) Ա իթաՀասակ էր , գունատ , ձիւձնի պէս ճեր~ մէկ ^» , ասում էր նա :
•եւրոպական մտղուիուրգներոլն կորսենք նախ Հ ՚ ն գ - մակ, ք՝այց խիտ մազերով։ ՝Բաոանկիլնի կարճ I)՚արգաբապատի գիւղացիներբ քաշուել էի՛ն
եւրոպական , իսկ *իեր մ՛ան աց ի ք սովոր են զայն կո մօրուքբ խնամուած էր : Խելացի Հայացքբ միշտ գիրգերից ու կուտակուէ լ անմիկապէս սաՀմանի
չել Հև գեւգեբմաԼ , իրենց ամ"արտաւանութիւնբ Հանգիստ էր , անխռով : Զեռքեբի շարժումների այս կողմբ% կիսամերկ ու քաղցած ։ Հյատերր բար–
ամէ՛ն տհզ զղա լի րնելու Համար ւ Աւելի նոր առու ՚^ԷՀ. " ՛ ՝ո լ ս ա ներքին յուղում բ կամ գմգտՀու ֊ ձուեքներից տեսնում էին իրենց ՀաՀնգերն ու գի*֊–
մս մ մո աա-ոբ փակցուցին նախ ՀՀաբէական՚ֆ անաւ-. թիձւբ կ՛ա րտա յայտէր ձայնի բեկբեկումով մի զերբ ւ՛ւ սրտամաշ լինում ։ Ցորենները դեղնել էէն
նլլ , տր ցեղի Հետ որեւէ առնչութիւն՝ շոյձնի , էեղ֊ այն : Նեցուկներ ո ւ օմանգակողն-եր չէր փնտռեր , ու բոս տանն՛ երր Հասել։ Օգտուելով գիշեբուաք
ո ւա բանակա՛ն է , ե լ կր նշանակէ լեղուձն եր ու կբ յենուէր միա^ն ինքն իր վրայ հ Թէեւ ամենքի մթութիմեփց շատերն անց%ում էի\% սաՀմանբ ք
խում բր ՛ո՛րոնք ծվաղում առին Հն գելրհպա կա\ն՝ ար՜
մատէ՝՛֊՝) ր֊շպէս Հայերէն բ:
ք10 ւր կազմուեցան Հնդեւրոպական մողո–
վուրգներբ , ե\՚թաղրութ\իւձեներ են տակաւին ^ Հետեւեալ ցեղերէն՝» § ^Հիւսիսային՝%բՏ րսելով^ ՀԼաբոնւացիք սելի
մբ Պալթիկ ծավոէ.
բայց փաստ է որ ան կբ պոռթկայ , ՚/՝. Ա. 4500 Ա Հբւսիսային ցեղ ( ո Օ ^ Տ շ ե շ ք^ՅՏՏշ) : Հիւսիս յա.», եւ բարակ խաւ
:
խռուականին՛^ երբ կբ սկսի աղղերոլ գաղթրւկեգ^ Բ*– Արեւմ աեա՚ն միքեր կր ական եան՝ ցեղ (0ւ6 արեւելեան ափերուն մօտէկ
աերր 1լա՝.ցնէ.ն Ա՚Լղլիա , Ո է ֊ ր իրենցմէ առա^ աի– Ա իկե րկրականեան ցեղբ կարճ ԷՏ րայց նուրբ ,
/ արեան՛ս ք՝ իքթ՛եր ր տե ղաւ\ո ր ո լած՜ էին՛ ք եւ ք*պեր– Գ— Տ ի ՚ ՚ - ա ր ե ա ն ց ե ղ (Օտ&ոտշհշ Ո&տտշ): իբրեւ թէ Հ իւ սփսային ցեղի ման բան կարբ բլլաբ է
՚՚՛ •
եան թերակղզի : կերման Լ երբ կբ չուեն ամ էն ո ւգ֊ Ե Արեւելեան, ց ե ղ (ՕտեՏշհշ Տ&ՏՏշ) : 1քիայե մազերն ու ա Լքե բ ր սեւ կամ թուխ են*. Մի"
քւ&տտտ) :
գոլթ իւքւ. ով ու կ բ բա ր ձ բ ան ան ԱքանտթԼ ալ,իա : Արեւելապաչիժեաւն ցեղ (Օտէե&1է1Տօհ€ Հերկբականեան ցեղբ կբ աաբած՜ուի Հիլքսիսային
Զ •—•
Պալիմերը կՂբթսՀլ Պաչթիկ ՛ծովու արեւելեան ա՜ ԱւիրիկԷ , Ր ա ց է Եղիատոսէն , իպերեան թերակբղ^
փերն ի վեր։ 1'լլիրացիք) իտա լացիք ^ կ՝ք,$նեն Ի– Ֆէչեան ցեղ (ք՚ձ\հօհշ Ոճտտց) : ղ ի , Հարաւային $)րաեսա , արեւելեան մ ասր իաա–
տալիա : Ա լաւե եր բ խ ա չաձեւ կբ ժ՜տ յ թ ք ի ն ամ է\ն՝ 6 — Ա՚ուաէթեան ցեղ ԼՏ\ւձշճտՀ.հշ 1Հտտտտ) : լ ի ո յ ) ԱէԿԷԺա 1 ՝Բորսիքա% Ա արտ են իա Հ
կողմ : Հ ն գե ւ ի ր ա Լ ց իք քՍրիմի ճամբով կր բոձնէնւ Հիւսիսային ցևղր բարձրահասակ է , չոք I Տինարեան ցեղբ բարձրաՀասակ է^ բարձրա *
իրե ց ^Լեբկայ ^ ա ւրե - , քներուն ո լգգո ւթ ի ւձ1՝բ հ քորթը. բացգ.ոյԱ ՚եպրԻկ՛արագլուկւխ, մ աղեր բ խարա ոտ ե ա I 1 սրրուձևգ^ չ^ր է նիՀար : Բաղուկնեբբ նա խո ր գ ռ ե -
Յ ո յ ն ե ր ՚ ւ կ՜՚ի&ւեն Հարաւ^ իրԱձց այմմոլ երկիրբ : աչքերը կապոյտ , (\&Ո%ևօփհ%) : Ո– զերէն քիչ մբ աւելի կարճ , անգամներր ՛նուազ
Փռ՛է ւգակաՕ. ցեղեր բ , ( ուրեմն ե ւ Արմ էն\1 ե բր ) րովհետել ան գլխաւոր կաղմիչ տարրն է Գերմա նուրբ , վ իգր նոյնպէս կարճ եւ Հասա։ ՚ՆէմքԼՀ
կ՝անց՝ւիւ. Հելլեսպու տոս ու կբ խրին Փոքր Աս իա։ նացիներուն , շստ իրենց 5 0 առ Հարիւր, ինչ որ նուրբ : կարճագլուխ : Մ որթր թխագոյն՝, ա յ սինքն
Փոթոր եփ ՛ւլ է ս 1լ ա ր շաւեն Տ Վ*Աք^ե լով իրենց անց– սուտ է, այսպէս կյ, փառարաՀսեն Գեր մտնացիք գոց ճերմակ։ Աչք եւ Հերք թուխ կամ սեւ։
Քք*Լ ՚ Ռ ա յ Հք՚/^/՚ք^ կայս ք. ութիւն բ գ կանգ առնելով զայն «Գծագրիչ մը, նկարիչ մը եւ քաԱգակա– Տ ին արեան ցեզր , ոլրիշ վկայութիւն , էՓ"ՔՐ՛
մ իա յ :. Ե ՛լ ի ււլ ՚ " " " ի սաՀմ ա՝ն ի Լ վյւա յ , ու կբ կազմ են գորհ մ ը ( * ) , եթէ ուղեն յանգուգն՝ աղնա՚լական , Աւ/իա յ է ն ու. Կ ովկասէն ա րեւմ ո լա ք արշաւելով ՛կր
լիւլ ՚սւգական կա յ սր՚ոլթ ի ւն յ,– ա րեւե լեան Փոքր Ա- Հաստատակամ , վեհ կամ Հերոսական մարդ մը , մխրճուի Հա բա ւա յ ին ո լ Հարաւ արեւմ տեան քյՀ– ՜
սիո յ մ է^ : Ա յս գաղթե բ ր տեղր •աս սւրո~ այՐ Ղ ա մ ԿԻ*՛ է ներԿայա^լԼչ, ա՛ն պիտի ը լ լ ա յ (Հ"Է~ րոսչա : Տինարեաններր կբ լձնակին միայն լեոմպ" -
պա յէ Լ՝ Տ րոլ մ ի՜ն. չեւ ա յ\Լ ատեն այս մողովուբղնե– ՀաՏնրապէս մարդատիպար մը, որ առաւել կամ յին երկիրներ , աւր իրենց տիպարբ կղւ։,նւ՚անյ
բր քովէ քուէ 1լ ապրէին գ ազգակից էին իրարու , նուագ Հիւսիսայի։ ցեղին Համապատասխանէ^*) « պաՀուած է մինչեւ այսօր (կովկասցիներ^ Հւսքեր ,
կբ ի՚օսէին միեւՐոոյե լեղո-ւՏ՝..^ կամ ն ո յ ն լեգոլին հիւսիսային ցեղլ, բաւական անխառն վիճակի մէք Հ ի ն Իլլիրացթեր , Հ ի ն Թիրոլցիներք, Պասքեր,
գաււ՚ռա բաք բաո)՚ ե ր ր , ին չ որ Համեմատական՝ տարած ուած է Ա երկայի արեւելեան Անգլիա ել կարուրացԼներ^ Փիքթեր) : Անոնք կբ կառչին ո*~–
լեզո աբանութիմւբ Հաստատած՜ է այսօր , 6500 Իրլանտա, Հիւսիսային Գերմանիա ,գանիա ,Ակա՛ն– V՛է՛Հ. Յ^Ղ^՚է՚Է աւելի յամ առօր Էն ստացական՝ հա
տաբի յետ ո ^ աինալեան թերակղզի , բացի Հիւսիսային մասէն, սեէիակաՆ մշակութայի՛ն՝ Թեւերու : Այ ս ^եղի՚անլք -
Այ" ք ազթ
ե բուձ՚ւ– Հետեւանքով կազմ ո ւե ց ան ուր Լաբոնացիք նստած են, եւ որ իտալացինե շտններն են,. Հասակ՝ 175 սանթիմեթր : կբ^թբա -
ՀետկՀետէ ա յսօ ր՚ուան Հ 1 գեւբոպակա\ն ազգեր բ : րուն առիթ տուաւ որ Հեգնեն Գերմաններուն Հասակ , <որ , նիՀար : Ոսկրա֊ա անդամներ ; Կ ար–
Մ աքուր ազգ սակայն գոյութիւն չոլն ի ոչ մ էկ ճագաԱ կ ել դէմ քր նեղ : Ղ՛ան կին ետ ելի ւՐ լ#՝"Ր ու՜
աեդ , եւ ամ է ւ ազզ կազմուած է զանագան ցԼ գե՜ ( * ) Գծագրիչ ֊ ֊ ^^6տտ^ո&է6ս^: Նկարիչ = բշւոԱշ, Գ/՚Ղ Գ°^՝"վ 1լ,Բ ցած՛նա յ , կա քուածի պէս : չ^ք^կաաբ
բու խաււն ուբգէն : Ղ*եբմ ա\\ ա ց իք , որ պիտի ուոէթն՝ լուսանկարիչ = բհօէօ§աթհշ: ինչո՞ւ մեր մէչ կը բարձր ել տափակ % ՝Բիթր ծայրայեղօրէն դուրս
ղուտ Հիւս իսացեզ րք/ալ , ստիսլո լած՜ եհ այս բան ր չվաթեն այս բառերը, կշ զարմանամ : ցցուած՛ (աբծոլեռոմն ղՏն՛՝) : ^նօտբ գուբս ցցուած է
խոս, ւովա՝. իլ : ԱէՀ րամեշտ է միտք պաՀել զա յն՛ յ ( * * ) ^սոէհ^^, %՚ա.ֆի ցեղաբանը , կփլնթէբ, որոմ՛ Մաղերբ սեւ թուխ։ Աչքեբր մթին թուխու
Հն գեւր ո պա կան ժողովուրգն երբ կազմ ուած՜ են՝ Հետ տակաւին գործ ուտէինք ; ԵՐ. ՝Բ/1ՀԵԱՆ
(2)
Fonds A.R.A.M
մտերմութիւն
ՄաուկաթեաԱ ծտդուՎԱ ու կչլ կանչեր , բայց որեւէ մէկին խոր
զարգացումը, ե ւ ՀայուԱ ւիշատակիԱ Լէք 9 ո յ Յ "՛ար : Համե սա էր , անփառասէր , բայց
սլարտա–
պաշտօնական դիրքի - յարգր խստօրէն
աեղը աԱոէ Վկ գրող : Օմ՜աուած՜ էր մ ի գեղեցիկ յաակութ՛Լամ բ,
որի բացակայութիւնն ազգային բնութագիծ է
\9\8իձ Ալէք»անգրապոլի ապր ի լեան խորՀր , գրեթէ բոլոր Հայերի մ*ա լսել գիմացխւին,
ՊԱՏԱՍԽԱՆ ԳԵՐՄԱՆԱՑԻՆԵՐՈՒՆ գակցութեան մէ^ աււաԼիւ. անգամ երբ էԱեցէ նքա լսել ոչ միայն ֆիզիքապէս , այլեւ Հասկանալու ,
ժամուկէս տեւող ղեկուցումբգ մնացէ յՀնգմէշքօ գւ աՀատելրլ Հլ Համողուելոլ գէտաւոբոլթաեմբ. ;
Հմայուած յատուկ՝ սպառիչ
վ^ա^աղն ո լնուն միայ՛ն Վիճաբանելու սովորութիւս չոննֆբ յ ոբտովՀետես
Հ Այ** ցեղը , ֆփզիքակա՚ն երեւոյթի մբ Հետե - կե ր պո վ Հ իմնաւո րելու ո լ ա^ վիճելի տրամ արա - Հարցր կբ լուսաբանէր ամէն կողմերից ել առար
ւսձԼքով իր մէկ մասին մօտ , որոլն Համար գիաու– ՝1 ական ե գրակաց ութիւն Հան ելու խօսքի մաթիմա– կու ի) ե ա ւ գռներբ կբ գոցէր . ի"կ եթէ ոլեկլՀ^ղիբբ
թէմեբ առան ձ ի ն բացատրութիւն մը ոմնի՛ ^ ( Օ շ – տիկակա\և ւ&ե է֊ից : չա րամ աօրէն Հակառակէ ր , լուռ կր ծխէր կամ կբ
ք)1§ա6Ոէ&է10Ո Ւ1&Աէ) ստացաւ աւելի սպիտակ Ան ղր կո վկա ս ի Հա1 բ ա պե ա՛ութ ե ան գե ս պան ո ւ ֊ Հ եււայ. ար :
մորթՏ ն ո յ ն իսկ րաց գոյն , գեղին ^ խարտեաշ թ իււն բ , մ է^՝ ունեն ա լո վ ՝ք՝ա^ագ.. ուն ին եւ ք$ ատ ի ս– Ա՝ ի անգամ Հայաստանի խոր Հր ղում (առածին
մաղ^ եւ րաց գոյ%*ւ կապոյտ աչքեր՝. Եթէ սա– խորՀրզաբանր , բացուած 1918, 1 Օգոստոս) սոց •
կաի , աճ՛ Ավւրիկէ ապրէր , ինքն ալ կչլ սեւնար ։ եսձնիք , Հաստ*֊ութեան* *բանա կ ս ո ւ7թ ի լ նա եր #էր1 վա. - ւե,ոսսիո , խ/աեան# ՚ Փրաօսեայի ւ ւ կIատարած * <Հ* ււրցւ
բում Տ րապիզոնաւմ թուրքի ո յ կա յսեբական առա.
ԳոյԼլլ ցեոա յ ի ս գե ր ա կշււո ւթ ի մն չի նշանակեր , ե– պԼղմաԼ Հետեւանքով՝ տարաձայնութիւն ծագեց
քե լո լթեան Հետ : Վերջինս պնգում էր Բ բ եստ-Լի–
թէ այգ գոյնր նոյն իսկ գերման ՀՀգերմարգերէէ՝Ֆ վարչապետի ել նախարարէ, երից մէկի , մի ուրի,
տ ո վ ս կ ո լ մ ԼեԱ ին ի կնքա& պա յմ ան աղբով պատե -
ո լնե՛ն ան , ո ւււե ցած ԱչիխիԺԷ ի ել Նից էէ է շատախօ– ականաւոր ը՚Լկերո^ մի^եւ։ Հայաստանի կ. Կ-ում
րազմ ական վիճակին վեր^ տալու վրա յ : ՚)՚ա նշա
սութիւձՆ ներէ՛ն յ ք$ ավւշի կձեբ բ այսօր , զարգանա , ԱրտաՀանն ոլ (այգպէս էր կոչում Երեւանի կ– Կ– որի սահման
նակում՛ էր իՒո ւր քԼ ո յ տալ կարսբ
լով ք ոչ մէկ բան ի մէկ սպիտակ ցեղէն ետ կր մ բ ֊ ները նոյնացել էին՝ Հայաստանի Հանրապետու
Բա թումբ :
նան : Ա արգկութ եաՏն գլխոմն՛ փորձաԼք ու պատու— թեան սաՀմանՀևերի Հետ) աշխատեցինք ել կուսի
Հաս եղող ս պ /.՛տ ա կ կոչուած՜ ա յԱ ՚քեզին՝ թ՛ուխ Ալէ քս ան ղ ր ա պո լո ւմ Հ ալ ա քո լ.ած էին բո լո ր ն ե րկա յո ւթ ե ամ բ մի՝ լուծում գանել Հ
խումբէ՚ն գոլրս , \)ւրոպայէն Հեռու գտնուող եր Հա յ քաղաքական Հ ոսա^Լ քև եր ի եւ Հասարակական ա չա գԼ ո ւն ի\Ն ըստ իր սովորութեան մատե
կու ժողովուրդներ , Այն ո լն,երբ եւ Բո լո՝ն եղաց իք , մ արմ՛չ \ն Լ երի ներկա յացուցի չնեբ ր • կարոն ու Ար– մատիկւսկան Հետեւողութեամբ թուեց առածի՛ն ^
ա՛նոր գլխաւոր բաց գ ո յն գառին կ ^ ր ե կերա՛ն ան : աՀան զինելն՛ այնքա\Լ ճակատագրական մի որո երկրւ/րգ, երրորգ . . . ել Հանեց եզրակա ց ո ւթ ի ձե ը ւ
Այնոլյեեբբ^ առանձնացած՜ մոնկոլական հ ո ւի ո լ մէկ շում էր % որ մեր բան ագ– ացնեբ բ չէին կար ող տաք Ս/՚ւսր գայյ՚ացաւ ու սպառնաց օրէնք ու խոր–
այն առան ց ո ւնւեէ ա ք ու Հայ Հան բա յ էն կարծիքի
եւ ա •֊ կէ ազղուած՝ բաւական ^ կբ բնակին քանի մբ Հ ա ւան ո ւթ իւն բ Հ Հոկրգ մի կողմ Հւետել։ ՝Բաչ՝աղձոմնին նման մի
ճա ւիոն ա կան կղ՚Լլ– ն եր եւ ա՚ն՚Հ ետան ա լո ւ վրա յ են : պւ յս իւ. լսելով Հայստեղ իմ տեղր չէ% ա՛
կաս կահ է գուբս է որ այս եր կոլքբ արեւմ ուտքէ\ն՝ ՛Բա Հազնո ււն ին նկատի առաւ բո չ ո բ առա րկու - սաց , Գվք"աՐ$* առաւ գնաց : Տ ե ա բերել անկարելի
գաղթ ահ՜ են իրենց ներկայ տեղեբբ։ թի ւ ւ ն երր ել թւեց քս ան ի ց աւել Է. պատճառն՛եր , եղաւ : Բա ր ե բա խտաբար ամ էն ին չ Հաբ թո լեց այ /
Ո^ւ-րտեղ զարգացաւ^ Հասնելով իր ներկադ որոնք Հ րամ ա յակէսնօ բէն թելաղրոլմ էին լւնղա— ճա՛ն ապաբՀով^ Հայաստանի է՚ո^^*1ւգի շր^ան֊ա ^
կազմին , եւրոպական սպիտակ ցեղբ : կարծիքներդ* 1 ։ ի լ Բլ-եստ Լիտովսկբ՛ կում :
կբ տարբեր թե : ճիեբմ անաց իք կր սիրեն՝ ահ որ օր՜ &աա քչեր՛ն Համ ա կերպ՚ուեց ին՝ իր եղրակացու՜ ինձ թւում է , որ ՝Բա^աղնունոլ սառեարիլնոէ––
բանր զետեղել Ա*իկին \)լրոպա եւ ԱկաևտիԼաւիա : թեան , թէեւ նա թւում էր ան՛վիճելի : իժ ի մեր , ուղեղի գե ր ի շխանալթ իլյնբ սրտի վրաՀ »ա ՜
ք*\Լ չպէռ ս կարելի էր կա րսր տալ Տ աճ ի կնե բ ին : լ ե լ ի պետական՝ ու Հասարակական ւլ ործ՜չի խառ~
Եւրոպական չէզոք եւ աղատ գիտութիւներ * այս Երբ զգա ցմ ո ւձն յքէ՝ ու ղատողութիլնբ Հա կամար -
բառերավ գերման՛ գիտութ՜եան՝ գի տ ո ւմտնաւո բու «. տ ո ւթեա՚ն մ է^ են , բացառի կ անՀ ատականո ւթիւ%՝- նուածք ուն են ա լբ , քան կո ւս ա կց ա կան , ուր ի շ այ ք
թիլքն ր 1լոււլե՝Լք շեշտել^ ա\նոբ խանձարուր՚ր– կբ էներբ միայ՛ն՝ առաջինը ստորաղասում են՝ եբկրոբ - ա ւլ գ ա կներ ի Հետ միասին փր կա բաբ նշանակո լթիւԽ
կարծէ Հարաւային (կուսաստանի տափաստանն ե- ղին : ՝Բ ա ֆս.ւ զնկո ւն ին խո ր Հ ր գա կց ո ւթ եան մ ասնակ ունեցան 1918 Մայիս - Գեկտեմ բեր մաման ա կա -
բր , որոն՛ք բարեբեր սել Հ*ո՚ղ ուն՛ին , մեղմ կլ^մաք ց՚ւգ ^րից ո րեւէ մ է կից պակաս Հա յրեն ասէր չ\էբ շրջանում ; ՛Ծ ա յրա յեղօբէն փափուկ պա յմ աննձ «
•եւ կ՝ ո ռո գ ո լ ի ն Հ ղօ բ գետ եր ո վ , ին չպ էս ո լկան ; եւ խորին կսկիծով էր , որ նա առաջարկում էր բում ՝Բ ւս ^ավն ո ւն ին սկզբունք ղարձրե պ ի բեն Հա
Ոմանք մթչել. Միշթ Աս իա եւ. Կօպի անապատր զոՀել մեր Հ ողերի մի մաս բ թշ\նամ ուն : Բա յց նա մար ամենայն բ&ախնգրոլթեամբ յարգել քՒոլր -
կ՝երկ ար են ի ր են ց ա կնա ր կնե րբ որ ժամ ա\Լ ա կ թև՛ Հ ե սւ եւո զա կանօր էն՝ իրատես էր^ ուրեմն եւ Հեռա քերի Հետ իր կնքած՜ Բա թո ւմ ի դաշն ա գ ի ր բ եւ իբ
տես։ Նա գյիտէր
բար, երեր եղած՜ Րէէա է կ (Լ (մ՜ո *–ի ՝• Կա Լ՛ ե լի չէ բացա մեր Հն ար ա սոր ո ւթ ի ւեներ ի ու կա րեւ անկախ Հայ պետութեան ամենապաաասխա -
յայտ խօսք մբ րսել կարծիքներու այս զանագա– րողութեան չափբ , գիտէր , թէ մինակ ենք մնալու ն ա ա ո Լ ն ե բ կա յաց ոլց ի չ՝ իրաւակ ան Հ ո ղ ի վբ ա ք
նռւթեան ^ էկգ սպասելով որ գիտութ իւն բ որոյ մ ե զ յէ րաւ ար շաւոդ բանակի գէմ : Երր ԳԼոլ/սԳ կան զ՜ն ած խօսել նրանց զօրավարների եւ գեսպաՀն^
Հուձսի մէկ մտնէ ; փաստ է սակայն՛ որ Հարաւային՝ տալոլ վտաՀնգի տակ ես Տ մազեբիգ Համար չէ , որ ների Հետ , .ռսպելով ներքին ճ ի չ ր , երբ կարգուա՛՛ծ
աւել/ւ
Ո՚ուս իա ՛ե՛լ կ ո վկաս ո լ վւոքր Աս իա , մ եր թ ուա– թբ Բա Հոգս պիտի անես : Ւբօք^ երկու ամիս վեբ^ մ ոզովո լր գի առա^ն ո րղբ կ անգն ած՝ է կարգ ա բ ա բ
, կազ
մօտաւոր տպէս 80.000 տարի առակ թ ո ւմ ի գաշնագ^րով >ո–չ միայն կաբսն՝ ու Աբ– ների աո կե ւ :
մած են տի՝նարեան - Հայատիպ իրարու աղգակից տաՀ ան բ , այ լ եւ Ալէ քսան գրասլո լբ , Աոլրմալուն « Պ ա ւո Լ բ ա ղ մ ի ճակատագի ր՛ր \Աբաբատեա\ն
ցեղեբբ * Արգ , տինարեանր Հ ն դեւր ո պա կաԱփն ու Ա այ; գա ր ա պա տր տուինք Տաճիկներին ու թուրք գաշտում չի վճռւում , այլՎերտէօնիտակ ե ւ Աք լա՛ն–
7 քիէոմ եթ րի վր այ սաՀ ֊
գլխաւոր բա ղադր ի չ տարր ե բ էփ մ ի՛ն է ։ Հոս ւի ու- զի ն ո լ ո րնե րր կ բեւան ից ա ի սւ յ ի գաշտերում : Մ ենք՛ պէտք է Համբերենք ,
:
թանք շեշաել որ Հայատիպ ցեղբ (յՈՈ6Ո01<1շ) կոչ մսալին պաՀակ կանգնեցին գիմանանք եւ անշեգ նպատակ գնե՛նք մեզ Համար
ուած՜ նախ Հայկական ցեղ (ծՈՈՔատշհ) կամ վ՚"քր վւրկել պետութիւձեբ որքան։ է լ փոքր լ ի ն ի նաւ Հա–
ասիական ցեղ^ այգպէս կբ կոչուիլ անոր գլխաւոր ** յաւ/տան ի ապագան/՝ Հայ պետութեան գոյութեանն
\Լ երկայացուցիչր Հայր րլլա լո ւն ; (\^0^613Տ1Զէ1Տշհ) Ա իթաՀասակ էր , գունատ , ձիւձնի պէս ճեր~ մէկ ^» , ասում էր նա :
•եւրոպական մտղուիուրգներոլն կորսենք նախ Հ ՚ ն գ - մակ, ք՝այց խիտ մազերով։ ՝Բաոանկիլնի կարճ I)՚արգաբապատի գիւղացիներբ քաշուել էի՛ն
եւրոպական , իսկ *իեր մ՛ան աց ի ք սովոր են զայն կո մօրուքբ խնամուած էր : Խելացի Հայացքբ միշտ գիրգերից ու կուտակուէ լ անմիկապէս սաՀմանի
չել Հև գեւգեբմաԼ , իրենց ամ"արտաւանութիւնբ Հանգիստ էր , անխռով : Զեռքեբի շարժումների այս կողմբ% կիսամերկ ու քաղցած ։ Հյատերր բար–
ամէ՛ն տհզ զղա լի րնելու Համար ւ Աւելի նոր առու ՚^ԷՀ. " ՛ ՝ո լ ս ա ներքին յուղում բ կամ գմգտՀու ֊ ձուեքներից տեսնում էին իրենց ՀաՀնգերն ու գի*֊–
մս մ մո աա-ոբ փակցուցին նախ ՀՀաբէական՚ֆ անաւ-. թիձւբ կ՛ա րտա յայտէր ձայնի բեկբեկումով մի զերբ ւ՛ւ սրտամաշ լինում ։ Ցորենները դեղնել էէն
նլլ , տր ցեղի Հետ որեւէ առնչութիւն՝ շոյձնի , էեղ֊ այն : Նեցուկներ ո ւ օմանգակողն-եր չէր փնտռեր , ու բոս տանն՛ երր Հասել։ Օգտուելով գիշեբուաք
ո ւա բանակա՛ն է , ե լ կր նշանակէ լեղուձն եր ու կբ յենուէր միա^ն ինքն իր վրայ հ Թէեւ ամենքի մթութիմեփց շատերն անց%ում էի\% սաՀմանբ ք
խում բր ՛ո՛րոնք ծվաղում առին Հն գելրհպա կա\ն՝ ար՜
մատէ՝՛֊՝) ր֊շպէս Հայերէն բ:
ք10 ւր կազմուեցան Հնդեւրոպական մողո–
վուրգներբ , ե\՚թաղրութ\իւձեներ են տակաւին ^ Հետեւեալ ցեղերէն՝» § ^Հիւսիսային՝%բՏ րսելով^ ՀԼաբոնւացիք սելի
մբ Պալթիկ ծավոէ.
բայց փաստ է որ ան կբ պոռթկայ , ՚/՝. Ա. 4500 Ա Հբւսիսային ցեղ ( ո Օ ^ Տ շ ե շ ք^ՅՏՏշ) : Հիւսիս յա.», եւ բարակ խաւ
:
խռուականին՛^ երբ կբ սկսի աղղերոլ գաղթրւկեգ^ Բ*– Արեւմ աեա՚ն միքեր կր ական եան՝ ցեղ (0ւ6 արեւելեան ափերուն մօտէկ
աերր 1լա՝.ցնէ.ն Ա՚Լղլիա , Ո է ֊ ր իրենցմէ առա^ աի– Ա իկե րկրականեան ցեղբ կարճ ԷՏ րայց նուրբ ,
/ արեան՛ս ք՝ իքթ՛եր ր տե ղաւ\ո ր ո լած՜ էին՛ ք եւ ք*պեր– Գ— Տ ի ՚ ՚ - ա ր ե ա ն ց ե ղ (Օտ&ոտշհշ Ո&տտշ): իբրեւ թէ Հ իւ սփսային ցեղի ման բան կարբ բլլաբ է
՚՚՛ •
եան թերակղզի : կերման Լ երբ կբ չուեն ամ էն ո ւգ֊ Ե Արեւելեան, ց ե ղ (ՕտեՏշհշ Տ&ՏՏշ) : 1քիայե մազերն ու ա Լքե բ ր սեւ կամ թուխ են*. Մի"
քւ&տտտ) :
գոլթ իւքւ. ով ու կ բ բա ր ձ բ ան ան ԱքանտթԼ ալ,իա : Արեւելապաչիժեաւն ցեղ (Օտէե&1է1Տօհ€ Հերկբականեան ցեղբ կբ աաբած՜ուի Հիլքսիսային
Զ •—•
Պալիմերը կՂբթսՀլ Պաչթիկ ՛ծովու արեւելեան ա՜ ԱւիրիկԷ , Ր ա ց է Եղիատոսէն , իպերեան թերակբղ^
փերն ի վեր։ 1'լլիրացիք) իտա լացիք ^ կ՝ք,$նեն Ի– Ֆէչեան ցեղ (ք՚ձ\հօհշ Ոճտտց) : ղ ի , Հարաւային $)րաեսա , արեւելեան մ ասր իաա–
տալիա : Ա լաւե եր բ խ ա չաձեւ կբ ժ՜տ յ թ ք ի ն ամ է\ն՝ 6 — Ա՚ուաէթեան ցեղ ԼՏ\ւձշճտՀ.հշ 1Հտտտտ) : լ ի ո յ ) ԱէԿԷԺա 1 ՝Բորսիքա% Ա արտ են իա Հ
կողմ : Հ ն գե ւ ի ր ա Լ ց իք քՍրիմի ճամբով կր բոձնէնւ Հիւսիսային ցևղր բարձրահասակ է , չոք I Տինարեան ցեղբ բարձրաՀասակ է^ բարձրա *
իրե ց ^Լեբկայ ^ ա ւրե - , քներուն ո լգգո ւթ ի ւձ1՝բ հ քորթը. բացգ.ոյԱ ՚եպրԻկ՛արագլուկւխ, մ աղեր բ խարա ոտ ե ա I 1 սրրուձևգ^ չ^ր է նիՀար : Բաղուկնեբբ նա խո ր գ ռ ե -
Յ ո յ ն ե ր ՚ ւ կ՜՚ի&ւեն Հարաւ^ իրԱձց այմմոլ երկիրբ : աչքերը կապոյտ , (\&Ո%ևօփհ%) : Ո– զերէն քիչ մբ աւելի կարճ , անգամներր ՛նուազ
Փռ՛է ւգակաՕ. ցեղեր բ , ( ուրեմն ե ւ Արմ էն\1 ե բր ) րովհետել ան գլխաւոր կաղմիչ տարրն է Գերմա նուրբ , վ իգր նոյնպէս կարճ եւ Հասա։ ՚ՆէմքԼՀ
կ՝անց՝ւիւ. Հելլեսպու տոս ու կբ խրին Փոքր Աս իա։ նացիներուն , շստ իրենց 5 0 առ Հարիւր, ինչ որ նուրբ : կարճագլուխ : Մ որթր թխագոյն՝, ա յ սինքն
Փոթոր եփ ՛ւլ է ս 1լ ա ր շաւեն Տ Վ*Աք^ե լով իրենց անց– սուտ է, այսպէս կյ, փառարաՀսեն Գեր մտնացիք գոց ճերմակ։ Աչք եւ Հերք թուխ կամ սեւ։
Քք*Լ ՚ Ռ ա յ Հք՚/^/՚ք^ կայս ք. ութիւն բ գ կանգ առնելով զայն «Գծագրիչ մը, նկարիչ մը եւ քաԱգակա– Տ ին արեան ցեզր , ոլրիշ վկայութիւն , էՓ"ՔՐ՛
մ իա յ :. Ե ՛լ ի ււլ ՚ " " " ի սաՀմ ա՝ն ի Լ վյւա յ , ու կբ կազմ են գորհ մ ը ( * ) , եթէ ուղեն յանգուգն՝ աղնա՚լական , Աւ/իա յ է ն ու. Կ ովկասէն ա րեւմ ո լա ք արշաւելով ՛կր
լիւլ ՚սւգական կա յ սր՚ոլթ ի ւն յ,– ա րեւե լեան Փոքր Ա- Հաստատակամ , վեհ կամ Հերոսական մարդ մը , մխրճուի Հա բա ւա յ ին ո լ Հարաւ արեւմ տեան քյՀ– ՜
սիո յ մ է^ : Ա յս գաղթե բ ր տեղր •աս սւրո~ այՐ Ղ ա մ ԿԻ*՛ է ներԿայա^լԼչ, ա՛ն պիտի ը լ լ ա յ (Հ"Է~ րոսչա : Տինարեաններր կբ լձնակին միայն լեոմպ" -
պա յէ Լ՝ Տ րոլ մ ի՜ն. չեւ ա յ\Լ ատեն այս մողովուբղնե– ՀաՏնրապէս մարդատիպար մը, որ առաւել կամ յին երկիրներ , աւր իրենց տիպարբ կղւ։,նւ՚անյ
բր քովէ քուէ 1լ ապրէին գ ազգակից էին իրարու , նուագ Հիւսիսայի։ ցեղին Համապատասխանէ^*) « պաՀուած է մինչեւ այսօր (կովկասցիներ^ Հւսքեր ,
կբ ի՚օսէին միեւՐոոյե լեղո-ւՏ՝..^ կամ ն ո յ ն լեգոլին հիւսիսային ցեղլ, բաւական անխառն վիճակի մէք Հ ի ն Իլլիրացթեր , Հ ի ն Թիրոլցիներք, Պասքեր,
գաււ՚ռա բաք բաո)՚ ե ր ր , ին չ որ Համեմատական՝ տարած ուած է Ա երկայի արեւելեան Անգլիա ել կարուրացԼներ^ Փիքթեր) : Անոնք կբ կառչին ո*~–
լեզո աբանութիմւբ Հաստատած՜ է այսօր , 6500 Իրլանտա, Հիւսիսային Գերմանիա ,գանիա ,Ակա՛ն– V՛է՛Հ. Յ^Ղ^՚է՚Է աւելի յամ առօր Էն ստացական՝ հա
տաբի յետ ո ^ աինալեան թերակղզի , բացի Հիւսիսային մասէն, սեէիակաՆ մշակութայի՛ն՝ Թեւերու : Այ ս ^եղի՚անլք -
Այ" ք ազթ
ե բուձ՚ւ– Հետեւանքով կազմ ո ւե ց ան ուր Լաբոնացիք նստած են, եւ որ իտալացինե շտններն են,. Հասակ՝ 175 սանթիմեթր : կբ^թբա -
ՀետկՀետէ ա յսօ ր՚ուան Հ 1 գեւբոպակա\ն ազգեր բ : րուն առիթ տուաւ որ Հեգնեն Գերմաններուն Հասակ , <որ , նիՀար : Ոսկրա֊ա անդամներ ; Կ ար–
Մ աքուր ազգ սակայն գոյութիւն չոլն ի ոչ մ էկ ճագաԱ կ ել դէմ քր նեղ : Ղ՛ան կին ետ ելի ւՐ լ#՝"Ր ու՜
աեդ , եւ ամ է ւ ազզ կազմուած է զանագան ցԼ գե՜ ( * ) Գծագրիչ ֊ ֊ ^^6տտ^ո&է6ս^: Նկարիչ = բշւոԱշ, Գ/՚Ղ Գ°^՝"վ 1լ,Բ ցած՛նա յ , կա քուածի պէս : չ^ք^կաաբ
բու խաււն ուբգէն : Ղ*եբմ ա\\ ա ց իք , որ պիտի ուոէթն՝ լուսանկարիչ = բհօէօ§աթհշ: ինչո՞ւ մեր մէչ կը բարձր ել տափակ % ՝Բիթր ծայրայեղօրէն դուրս
ղուտ Հիւս իսացեզ րք/ալ , ստիսլո լած՜ եհ այս բան ր չվաթեն այս բառերը, կշ զարմանամ : ցցուած՛ (աբծոլեռոմն ղՏն՛՝) : ^նօտբ գուբս ցցուած է
խոս, ւովա՝. իլ : ԱէՀ րամեշտ է միտք պաՀել զա յն՛ յ ( * * ) ^սոէհ^^, %՚ա.ֆի ցեղաբանը , կփլնթէբ, որոմ՛ Մաղերբ սեւ թուխ։ Աչքեբր մթին թուխու
Հն գեւր ո պա կան ժողովուրգն երբ կազմ ուած՜ են՝ Հետ տակաւին գործ ուտէինք ; ԵՐ. ՝Բ/1ՀԵԱՆ
(2)
Fonds A.R.A.M
