Page 94 - ARM_19-1947_03

€& Ա Թ Ա » »

դատես ի պարգեւատբուած ս*ասնակիցներու ստեղ­

ՏԻՐԻՐ ԵՐԵԻՈՕԹՆԵՐ ծագործութեան քննարկման անՀրամեշտ կը Հա ,

ՀայաստաԱի Վկ մարեմ նախ եւ առաք նշել Հայաստան ի երիտա -
Հայաստանըմե–
ինչպէս ծանօթ է , կաթողիկոսական ՀրաՀան– սարդ վարպետներու յաղթանակը ;
է ^ եւ Աա~
։՜՝>Լ– . –~–~փ֊~–~֊ • ծադոյն ճարտարապետութեան երկիր

գով, այս տարի Եգիպտոսի Հայոց եկեղեցիները իյՄԲ — «Սովետական Հայաստան* ամսա . վետական Հա յաստ ան ի հր իտասարդ ճարտա բա -

պաշտօնապէս չտօնեցին՝ Հայաստանի՛ ազաաու - զրի Փետրուար . Մարտ թ ի լ է ն , արհւմտահայե . պետն ե րր կը Հանդիսանան այդ ճարտա բապետու ֊

թեան՝ ու անկախութեան 2*)րգ տարեդարձը , Մ ա. րէնի վեբածուած — թեան՝ աւանգութիւններու լաւագոյն՛ իւրացնող -

յիս 28ք : Այս տար ո ւան Յուէն աւարին Ա՝ ոսկուա յի ճար - նհրը; Անոնց վարպետութեան կազմաւորման մէք

կաթողիկոսական ՀրաՀանգը , քանի մը ամիս տա րապետնե րո լ ❁ տան ը մ Էք բա ռ ո ւե սաւ ՚ ճա րտա - մեծ դեր իւ աղաց մեծագո յնՏ վարպետ , ճարտարա.
Ալեքսանդր Թամանեա–
պահուելէ ետք ԳաՀիրէի Աղգ .իշխանութեան մօտ, բա պետ ո ւթեան երիտասարդ վարպետներու Հա - պետալթեան ակադեմիկոս

անչուշտ նախագահ սըըաղան Հ°ր գիտակցու - մամ ի ութ են ական ստուգատեսին նուիբուահ՝ ցու - նը ; թամահեա,նի ստեղծած Գարոցը ԲսոՐոչ է

թեամը կրկնապէս աններելի , թէ օրէնքի ել թէ ցաՀանդԷսը : Ա՛տա լգատեսին կը մասնակցէին Մ ոս­ ստեղծագործական մեթոտի միասնութեամբ , ս ի–

մողովականութեան տեսակէտէս, Մայիս 28ի կուա յի , ԼենիՆկրատի եւ միութենական Հանըա - ^ րով դէպի նիւթը, գէաի անոր կերպրնկալ եւ ե–

նախօրեակին միայն Հրապարակուեցաւ։ ՀրաՀան­ պետականներու ճարտարապետական լաւագոյն ու— րան գաւոր յատկութիւնները» ։

գը, որ Մայիս 28ի տօնախմբում ր կ՝ արգիլէր եկե­ մերը մօտ, \50 Հոգի Հ ճարտարապետութեան ակադեմիկոտտ &չր։լ ,

ղեցիէն ներս, կամայական ել. ան Հիմն մեկնաբա– էՀարտա րապետնե րու տան սրաՀներուխ ^Էք սելր իրաւացի կերպով Սովետական Հայաստանի

նոլթեամբ մը ըէ՚Լդլալնուելով , նոյն իշխանութեան ցուցադրուած էին 10004՛ աէ֊ռէէ բնակելի Հասարա­ ազգային ճարտարապետութեան վերածնունդը կը

կամ աւելի ճիշտ՝ նոյն անձերոմն կողմէ, տարած, կական շէնքերու, քազաքային Հաստատութեանց կապէ անոր մեծ վարպետ Ալեքսանդր Թամանեանի

ուեցաւ նաեւ գպրոցնեբուն վրայ ,որոնք բաց պաՀ– Լանսամպլ) յատակագիծեր եւ նախաձեւեբ , յուշ - Հետ :

ուեցան ։ արձաններու նախադիտեր ՚. Ալեքսանդր Թամանեանի կարգ մը գործերը

Ամբողք 28 տարի տօնուելէ ետք, Մայիս 2$ը Թէ Մ ոսկուա յ ի եւ թէ ե* Միութեան միւս (Եըգէսի շէնք, կառավարական տուն՛ , Օպերայի

չտօնուեցաւ, ,որովՀետեւ կաթողի՛կոսը այղպէս քազաքներուն մ է ք , սովետական երիտասարդ եւ թատրոն՝) բնդՀ ան ուր ի կաՐ օձիքով կարեւոր ներ -

ՀրաՀանգեր էր՝. շնորՀ՚ալի ճարտարապետներով մեծ Հաւաքակա - դրում են Ա ովետական Հա յ ա ս տ ան ի ձեւով ազգա­

ԱմբողչՀ 28 տարի գպրոցնե րր փակուելէ ետք, ն ո ւթեան մը ստեղծագործական Հ աշուետ ո ւո ւթիւ­ յին եւ բո վանդա կո լթ ե ա մբ ընկերվարական ճար­

ի յարգան՛ս Աղգ. մեծագոյն տօնին, այս տարի բաց ն՛ը մեծ Հետաքրքրութիւն յառաք բերաւ ճարտա­ տա րապետութե ան սա ե ղծմ անէ՛ ճամ բուն վրա յ ւԱ*եր

պաՀուեցան , ՀրաՀանգովր Աղգ* Իշխանութեան , րապետական լայխ Հասարակութեան շր քանակին ճարտա րապետնեբ ո լ ղգալի մասը կ ընթանա ք ա յն

՛որ կաթողիկոսէն աւելի կաթողիկոս դարձած էր , մէչ : ճամրով որ Հարթեց Թամ ան եան :

ի՛նչ տրամաբանութեամբ , չէք գիտեր։ Ստուգատեսը լուրք քննուիՀիւֆ՝ էր ոչ միայն ա– Ա տ ո ւգա տ ե ս ը ցո յց տուաւ որ մեր մէք , սովե­

Այս չատ կարեւոր եւ շատ կենսական խնգրին նոր մասնակիցներու, ա յ լ եւ սովետական՝ երիտա­ տական կարգե բոլ բար են պա ս տ ս՛ա յմ անն երուն՝

մասին մեր ընկեր՛ երեսփոխա՛նն երռլ դիմումը ան­ սարդ ճա րտա րապետնե րուն բանակին Համար որ ս՝էք կ՝աճի ու կ՚ամրանայ այն երի -

ցաւ սալար գիւն , Մայիս 28ի նախօրեակին իսկ : մեծ Հոգատարութեամբ աճեցաւ, ստալինեան՛ Հնգ– տ ա սա րգ բանակը որ մեծ եռանդով կր մ ասն ակց ի

Նոյն երեսփոխանները Հարցը տարին ԳաՀիրէի ամեակի ընթացքին ել որու ստեղծագործական մեր վերածնած մոգովուրդի ձեւով ազգային եւ

Թեմակ. ժողովին , որ օրակարգի անցուց , յառա­ ամբողք աւիւնը ի սպաս գրուեցաւ ընկերվարա - բո վան դա կո ւթ ե ամ բ բն կե ր վա ր ա կան ճարտարապետ

ջի կա յին զբաղելու Համար անով։ կան Հայրենիքի կառուցման վէթխարէ խնդիրնե– տութեան ստեղծման ՛՛Այդ բանակի լաւագոյ՛ն ներ­

Նոյնը կրկնուած է Աղեքսանդրիոյ մէջ, ուր րուն : կայացուցիչներէն Ո՚աֆայէլ Իսրայէլեան , *հրիգոր

Թեմական հիողովը որոշած է Համագումարին տա­ Ա տուգատես ին մ ա սնա կց ո ղնե ր ո ւ ցուցակին \Ազաբարեան , կո րիւն 3 ակոբեան ել ուրիՀներ ի–

նիլ խնդիրը ։ ծանօթանալով՝ իրենց աշխատանքներով Հանդէս րենց ստեղծագործութեամբ արդէն յայտնի են

Ազգ. իշխանութեանց կա րգադրո ւթ իւն ր ընղ– էին եկա^– այնպիսի ճարտարապետներ , որոնք ոչ դարձած Հանրապետ՛ութեան սաՀմաննեբէն դուրս :

Հանուր վրդովում աո աԳ բերաւ թէ՛ ԳաՀ իրէ ի ել միայն լաւ դպրոց են անցած ուսմանդ այլեւ գործ­ •Ա՝շտական ուղեցոյց կը մնան բոլշեւիկեաֆ՛

թէ Աղեքսանդրիոյ մէշ֊. Այգ վրդովումը ինչպէս նական ստեղծագործական աշխատանքի տեսակէ - Հանճարեղ առաքնորգներոլ Լենինի ել Ա տա լինի

Տօնին Հսճգէպ մեծարանքը արտայայտուեցան այս տէն Հ Ատոլգատեսին մասնակիցներէն ֊42ը(այսինքն ցուցումները անցեալի մշակութային ճառանգոլ -

տարի աննախընթաց թափով, թէ՛ եկեղեցիներու գրեթէ 1/3 մասը) աւարտած են ԱԱՌՄ ճարտա - թեան ուսումնասիրութեան եւ ստեղծագործական

մէշ* Հ՚ոգեՀանգս տեան արարողութեանց պաՀուն , ր ա պե տ ո ւթե ան Ակադեմ իա յի թեկնածութեան մ ա֊ վեր ամ շակմ ան մ ասին :

Հոծ բազմ ո լթի լաւեր՛ո՛ւ ներկա յո ւթեամբ եւ թէ ս ը ( ասպ ի րանտուրա ) , ա յս ինքն անցն իլ տեսական ժողովուրդէն սորվելու ամ ենաՀ իմն ա կան ադ.

դուրսը , Մսյյի՛ս 28^՛ տժնտխմ՚բութեանց Հազարւս– եւ գործնական՝* պատրաստութեան էո*֊րք ԳէՂՐոՅ > բիւբր կը Հ անդի ս անա յ անոր դարաւոր մառանդու–

ւոր Հայերոս մասնակց ո ւթեամ բ ,խանդավառ ու ՛ո­ սովետական ճարտարապետութեան ամ Էն Էն աչքի թեան լուրք եւ բազմակողմանի ո ւս ումնաս իրո լ -

գեշունչ ; ՝՝֊ զարնող վարպետներու անմիքական ղեկավարու - թի^եը :

Զգուշացանք մենք պայքար բանալէ ( որ գմ– թեամբ : - ճարտարապետութեան մ առան գութ հան տեսա­

ոլար չէր ւկր զգուշանանք այսօր ալ։ Պիաի չանդ­ Այս Հանգամանքը յաջողութեան Համար աւելի կէտէն Ա ովետական՝ Հայաստանի ճարտարապետ­

րադառնա յ ինք իսկ , սպասելով օրինական– մար - ղմուար պայմաններ կր ստեզծէ ստուգատեսի իւ­ ները կը գտնուին արտակարգ բարենպաստ ՛գայ ֊,

միննե րու որոշման , եթէ • • • րաքանչիւր մաս՛նակցողի Համար : ԱՀա թէ ինչու մաններու մէշ–.

.Եթէ առ՛քի օր (երեքշաբթի, 1 Ցուլիս), ռամ­ Սովետական Հայաստանի երիտասարգ ճարտարա. Հաճելի է ընդգծել՜, որ վերջին տասն՚ամեակի

կավար օբկանին մէք զարմանքով կարդացած չրէ– պետնե բու տարած փայլուն յաղթանակը այգ ընթացքին լուր1 բեկում կբ նկատ ուի մեր ազգա­

լայինք Աղեքսանդրիոյ Թեմակ* կողովոյ տեղի ֊ ստուգատեսին՝ մէչ* մասնաւոբապէս նշան՛ակալից է յին՝ ճարտարապետութեան ուսումնասիրութեան

կաաուութ իւն ր : մեր Հանրապետութեան ամբողք ճարտարապետա­ մէ՚-շ* ։Մ՝եր \երիտասարգճաբտարապետներէնշատերու

Ազեքսանգբիոյ Թեմական Ժողովը իր 2,2րգ կան Հասարակութեան՛ Համար յ ստեզծագո րծութեան Համար բնորոշ է ճարտա -
նիսար գումարեր է չորեքշասթչ
, 25 Ց՛ունիս 1947– Ստուգատեսի արդիմնքնե բու երեք օր տեւող րապետութեան մառանգոլթեան նկատմամբ ուշա­

ին , նախագաՀ ութեամ՛բ առաքնոըդ Ա • Հ°ր * քննութեան մասնակցեցան Մ իութեան մայրաքա դիր եւ խնամեալ վեբաբերում : Վեբշ^իէն տաբինե -

Ըստ տեղեկատուութեան՝ գ կւ՛ րգացուեբ է գա շ– զաքի աչքի զարնող ճարտարապետները։ Բոլոր ե– բուն Հայաստանի մ Լ Գ լոյս տեսած առանձին աչ–

նակսական եբեսւիոխաններոլ 1 ռաքնորգ Ա * Հ°Ր էոյթ ունեցողները միաբերան նշեցին Ա՛ո վետական , խատոլթիւն՚ներր մեր ճարտարապետութեան մա -

ո լ զղա նամակը «Որով լուա Ոա(ալյՅ–իլ;նւներ կը Հայաստան ի ճարտարապետութեան երիտասարգ ռանգութեան մասին աւելի մատչելի ղարձոլցին

ինդբէփւն Մայիս 28ի)3ւ՝ ա1<1* վարժ^րանր բաց վարպետներու ել յատկապէս քիաֆայէլ ի սրա յէ լ– մեր ճարտարապետական ձեւերու քննադատական
պահելու եւ եկեղեցին գոհաբանական մաղթա՛նք
չկաաարելու իր աո ւած հրահանգին մասին» : եանի ստեղծագործական լոլրչ* նուաճումները։ օգտագործումը :

Առաքնորդ Ա * Հայրը պատասխանելով անոնս Ժի՚֊րԻԻ նա իւ ագահ , ճարտարապետութեան ա– ճարտարապետներ քիաֆայէլ իսրայէլեան՜,
իս–
ըսաւ, կր գրէ թդթ՚սկէցւԼ* <&Հոս երկու իշխա - կադեմիկոս Ալեքսէյ & չուսելը «.Աովէտսկոյէ ստու^ Գրիգոր Ազաբաբեան եւ Գէորգ (ծ՝ամ ան հան իրենց

նութիւն չ կ ա յ * մեր Ազգ* Ւշխանութիւններու եւ կուստվօ» թերթին մէշ կր գրէ. «Անցնել ով գործն՚ա՛կան աշխատանքի Հետ զուգընթաց սիստե–

Հաստատութիճենեբու գլուխն է Վ^եՀափառ Հայրա­

պետը, որուն՛ կլենթարկոլին մեր եկեղեսին,Առաք–

նոըգարանը եւ դպրոցը։ Ե՛րբ ազգային նուիըապե– զի յատուկ եւ Ա աՀմանագրո ւթեամբ ճչտոլած նորդ մը, ել չէ պատաՀած ՛Ար " ՚ ֊ ր ի չ մը՚պաըտա–

տութեան գլուխը չի ճանչնար Ա՝ ա յիս 2,&ը իբրեւ սկղբունքներր եւ սպասենք Հայրապետական շրջա­ գրէ տրուած թեմի մը, Հակառակ տեղական օրի­

տօն , ուրեմն տօն չէ ան նաեւ Առաքնոբգարանին ու բերականներու։ Այս կերպով թէ՛ գործերը արագ նական Մարմիններոլ կամքին։ կաթողիկոսական

մեր վ արմարանին Համար, որ \խական ^՜».։ կը քալեն եւ թէ • • • ազգը կը յառաչ\լիմէ . . .չոլրչՀ Հեղինակութիւնը, ինչպէս յարգանքի խորունկ ըզ–

Ղ՝եռ ուրիշ բանե^ր ալ , ոբ՚.ւնց պիտի անդրա­ դար մր ետ երթալով։ Առաջնորդ Սրբազան՛ը չիռ գացումը պէտք չէ շփոթել իրաւասութեան Հետ,

դառնանք » գիտեր ուրեմն, կամ չուզե՞ր յիչելոր աշխարՀա + ՛որ բոլորովին տարբեր բան է :

Գիտակցօրէ՞ն ըսուած են այս խօսքերը, թէ կան իշխանութիւն մը կայ, ա՛նկախ եւ ինքն՛ուրոյն Հետեւաբար , ճիչտ չէ Առաջնորդ Հօր այն րա–

պարզապէս բացատրութիւն մը ճարելու Համար ։ իրաւասոլթիմեներով, որոնց Համար այս մողո Հ նաձեւումը թէ «երբ ազգին՛ նուի րապետութեան

Յալալի , տխուր, մեղադրելի՝ երկու պարագային վուրգը պատմական պայքարներ մզած է ոչ մի­ գլուխը չի ճանչնար Մայիս 28^ իբրեւ տօն՛, ու­

ալ։ այն ամիրաներու, այլ ել Պատր իարքա րաններո լ րեմն տօն չէ .ան նաեւ առաջնորդարանին ու մեր

Եթէ գիտակցօրէն՛ րսուած են , ուրեմն կր նշա­ միաՀեծան իշխանութեան՛ց դէմ ։ Առաքնորգ Հօր վարմաբանին Համար, որ ծխական է»։ Ա/՚՚ալ է

նակէ թէ մեր թեմին Առաջնորդ Սրբազանը լուը յայտարարութիւնը կը յիշեցնէ մեզ կաթ ո դի կո սա– խ՚ոյնիսկ, որովՀետել նաիՐ Մայիս 28ը կրօնական

չունի Ազգ. ՍաՀմանադրութենէ՝՛ , անոր գոյութե­ կա՛ն պատուիրակ փրոֆ . Աշոտ ԱբրաՀամեանի ոԼ– տօն մը չէ, ել յետոյ կրօնական բոլոր տօներուն

նէն իսկ։ Լուը չունի, որովՀետել ճիշտ չէ, թէ, Հրապարակային, այլ տիւոլր այն յայտարարոլ - չեն մասնակցիր Առաջնորդարանն ու գարոցը ։

«Հոս երկու իշխանութիւն չկա յ » : թիւնը՝ թէ «ի նչ կարիք կայ պո լսական սով ո - ՎեՀ. Կաթողիկոսը անշուշտ այս գիտնալով է որ

Այ՚էն յարգանք ու մեծաիա՚ք ՎեՀ . Հայրա - րութեան այս մնացորդ թեմական-մեմ՛ական մո ՀրաՀանգած էր միմիս1յ(ն եկեղեցական Հանդիսու–

պետին անձին ու պաշտօնին Հա՛նդէպ , բայց Հարկ զովներոմն» . . . Եթէ Եգիպտոսի Առաջնորդը նոյն թիւն չկատարել ։ իշիսա՚նութեանց փութկոտոլթիւ–

կը դատենք ըսել՝ թէ ան էապէս կրօ/ճական նուի - եզրակացութեան Հասած է Առաջնորդ ընտրուելէն նըն է որ , չըսելու Համար անգիտութիւնը , տը -
րապհսաւթեան գլուխն է, ոչ «տղգթն ն ուի րապե­
մւտքը, լաւ է որ գիտնանք, մեր Հանրային գործե­ ուած ՀրաՀանգր գպրոցնեբուն ալ ղրկուած է,

տութեան» , որ նո ր բացատրութիւնս յ1՛ ըն Է։ Ազգ՛ րը ըստ այնմ վարելու Համար։՛ կրօնական վերարկու Հագցնելով աչխարՀիկ Հաս*,

նոլիրապետութիւն մը, եթէ կայ, այս պարագա­ Ամէն բան չէ ՎեՀափառ Հայրապետը, ամէն տատութեանց ՝.

յին, Սփիւռքի Հայութեան մէշ ազգ. բարձրագոյն յարգանքի արմանի ըլլալով Հանդերձ ։ Մեր ազգ. Այս բացատրութիւները կոլտանք Հոս , եթէ

մոզովներն են՝ ընտրուան ըստ ԱաՀմանադրոլթեաՂ առաջնորդարաններ ը ինչպէս դպրոցները իրենց Առաջնորդ Ս • Հայրը գիտակցօրէն բանաձեւած Կ

ել մոգովուրդի՚ն կոզմէ։ Եթէ Կաթողիկոսն ամէն։՝ զատ եւ ՍաՀ ման ագրո ւթեամբ ճ չտուած իրաւա իր պատճառաբանութիւնը ։

բա՛ն է, այսինքն մէկ իշխանութիւն , եկեղեցիին սութիւններր ունին , վարչական՛, տնտեսական , ու­ Իբր պարզ լուսաբանութիւն եւ ճարտարա՞նք

Հետ Առաջնորդարանի ու դպրոց)1 երուձն ալ տէրն սումնական գետիններուն վրայ, իրենց յատուկ •ընդունինք այգ պատճառաբանութիւնը, բայց այն

ու տի՛ րակաեը, այլեւս ի՛նչ Հարկ թեմական ընտ­ Սարմիննհրով, որոնք ո չ Առաջնորդին ենթակա ք ատեն՛ ո ւր գնենք պատկառելի թեմական ժողո -

րութիւնն ե րու , կրթական մարմիններոլ ել ծրա - են, ո Հ ալ կաթողիկոսին ։ Առաջնորդն՝ իսկ, բացի վին պատկաոե յիու թ իւնը ել պատասխանատու–

դիրներոլ , կաթողիկոսը կը Հրամայէ , ել Աււաչ* - զուտ կրօնական Հարցերէ, ենթակայ է տեղական , անձնաւորութեան մը Հանգամանքը ։

նոգները կը գործադրեն : Տրուենք բոլոր մողով - օրինական մարմիններուն , ո չ թէ կջմիածնի։ Չէ Բայ9 ձՎձ1՚ձաց՚"–ցի՝><ք գեռ։

Հ-երը՝ , քննենք կրթական ազգային , վարչական մե– պատաՀած որ կաթողիկոս մը Հրամարեցնէ Առա է. (Խմբագրական «8ՈԻՍԱՐԵՐ»Ի)

Fonds A.R.A.M