Page 89 - ARM_19-1947_03
P. 89
ւլ ա ա ա օ ս օ ւ ա տ ^ ձ ա ա ւ Թ ւ ա ա&օրտ Ծ Ա Ն Ր Ա Կ Շ Ի Ռ Ի0Ս-ԲԵՐ
ՐԼ/\էՀ/\ 1 * . Շ. ԱԽ» 8 7 6 . 2 8 * ԱԶԳ. ԺՈղՈՎԻՆ Մ կ Զ
17, «86 1>աո6տա« - (13՛)
ԱԼ։ 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտսո 1«7&–<^ «ԵՐՐՈՐԳ ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՐՏ,Եթէ խ - ՄԻՈիՒԻԻՆԸ
ԵՒ ԱՐԵՒՄՈՒՏՔԸ ՉՀԱՇՏՈՒԻՆ»
Տար. 1 0 0 0 , 6աս*ս. 5 0 0 , Էրաւքն. 3 0 0 , ֆր., Արաաս. 1 0 Տ°|."
Ուրբաթ օր շատ կարեւոր վէճաբանութէւնձեբ
Օ Ր ԱՏԹԵԲ քո Ո ծ ա մ * 27 յՍ1ԼԼՏ7 1947՜ Կիրակի 27 8 Ո ԻԼԻՍ տեղէ ունեցան Ազգ + ժո ղո վին մէՀ, էբրեւ Հետե -
ւանք արտաքէն քաղաքականութեան մասին եղած
Հարցապնդումներու; Այս առթիւ յոռետես ճառ
ԺԹ– ՏԱՐԻ - 198 ձաւ6« Ո° 5095-Նոր շրջան թ ի ւ 704 Խմրագրր՝ Հ,. ՄԻՍԱ՚քեԱՆ ԳԻՆ՛ 4 էտթ– մը խօսեցաւ նախկին վարչապետը,
Փոլ Ռէնօ , ազ–
գար ար Լ լով թէ անխուսափելի է երբորդ Համաչ -
խարՀային պատերազմը, եթէ կարելի էրլլայ Հաշ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՕՐԸ ՕՐԻ Ն տեցնել Խ • Միութիւնր ՛ել արեւմուտքը։ իր կար֊
օձիքով, ներկայ Հիւլէական ղարաշրՀանին մէՀ ուր
ակ Ա Ր Կ Ո Ւ Տ Տ Ե ՛ Լ Ա 8 ...» մտած է աշխարՀը, պատերազմ ր պիտի շաՀի ան
՛որ առաՀին անդամ
՚ աԽՈՒ ԱՊՐԱՆ՚Բ կը յարձակի նախայարձա -
կը։ Նախորդ երկու պատերազմներուն մէՀ նախա–
Պո լսո յ փողոցներ ր կր թ՛նդային ա յս երգով, աքարէն ու կարագէն ալ աժան՝ ա յս ապ ֊ յարձակը կորսնցոլց : Այս առթիւ վկայ կանչեց
եւ որ
1908/– ամառը, կա լա թա յէն մէն չեւ. Գումգափու , րանքր որ կր Չկոչուի «մարդկային արարածի հ՜ա - մեծ գիտնականը , Այն շթայն , որ ըսած է, ^Հիւ
Պատրիարքարան է ճամ րուն վրայ : պատերաղմի առաքին օրէն մինչեւ այսօր լէական պատերազմ պէտէ չըլլա յ , այլ պարզապէս
Մ ասնաւո ր շոգենաւ մր վարձոլած էր Իղմէր– խ՚ու Է միքազգա յին շուկա յին վյրա յ ; Հէւլէական յարձ՛ակում »: Յետոյ շեշաեց թէ
լեան պատրէարքը դէմաւորելոլ Համ ար , Տարտա~> Գնողնե^րԱ ք ՛Բանի մ ԷԼ ք"քեբ ան շուշտ , ա * աշիւարՀը նորէն անձնատուր եղած է գերադրական
մ Էն ագգէ յ ամ էն գո յո է , ամէն գաս ա կա ր գէ , ո - զէն արշաւէ մը։
նէ լի նեղուցին առՀեւ ւ
Նաւուն մէՀ աչքի կր զարնէին անոնք որ ա - ր ոն ք անվե րՀ կր գն են , փո էսա ր էն\լւ ։էճար ելո գ ե– ՊԻՏԻ ԳԱՅ ՕՐԸ ԵՐԲ • • •
ռաՀի% առթիւ Պոլիս թափած էին, Պալքաններէն, գհցիկ իւօսքեր , սրտառուչ կոէեր , րարձր ււ 1լղ - « քառասուն ազգեր 27՝ուկէս միլիառ տո -
Կովկասէն , Կ գի սլա ււ ս էն եւ ուրիշ երկիրներէ : բո ւս յ՛՛ն եր , Հրււգո ւԼրգա սլ ես։ ու թ իլն , ծովերու աղա– լար կբ ծախսեն պատերազմ պատրաստելու՝ Հա -
Անոնք միասին բերաՀք էին ոչ միայն ճառ խօա տուիՅ՜իւն , ճամրաներոլ րաց ում եւ լւեական Հարս– մար, առանց Հաշուելտւ Հիւլէական ռումբերու եւ
երգեր, յեղափոիսա -
սելոլ վարժութիւնը, այլեւ աո ւթ՜եան ց արդ ա ր բաշխում ելն * % մանրէական պատերազմի պատրաստութեան ծախ
որոնց մասին շատ քիչ՛
կան կանչեր ու եղանակն՛եր Ան ոնք կանխիկ վճարելով գնեցին տասնեակ քերը : Պիտի գայ օրը երբ Հակառակորդ մը կրնայ
գաղափար ունէինք յ միլիոններով «մարդկային արարածների եւ որկե~ դա ղան ա պէս Հիւլէական ռումբ մը դնել անվնաս
Այո , յաճախ կր լսուէին , գաղտագողի , զա - ցին ս րսւի կատարեալ Հանդս աո ւթե ամբ , ռազմ ա ֊ եզոյն ակով» իը կործանել ուզած երկրի իւրաքան–
նազան երգեր, «Թէ Հայրենեաց պսակադիր՝» , դաշտ կամ գերիներու արգելարանները 5 Հհն կա– չիւ֊բ գլխաւոր քաղաքին՛ մէք եւ զանոնք պայթե -
«Անի քաղաք նստեր կուլայ», «Հայր բանտէն չի սլարր , Համաճարակներ բ եւ սո վ բ շուտով նօսրաա սնել ՝ ռատ ի ո յի միջոցաւ , 3000 մղոն՝ Հեռուէն ,
վախնար» , «Հիմի՞ էլ լռենք» եւայլն : «Գաւառա– ցուց ին ղան ոնք : այնպէս որ կենսական կեդրոնները պայթին միեւ–
ցի»ներ ալ կային .որոնք աւելին գիտէին , գլուխն ՛՛Ք էր գնել գս ՚յրձեալ աշխատող բազուկ - նոյն ատեն % ք^ոլն վտանգը այն Է որ առտու . մը
ներ, Հ եռու իրենց տուներէն
Աէլալով «Ջայն մը Հնչեց»ը; յ զաւակներէն , կէս ընդՀանուր խուճապին մէք, մէկը պիտի սեղմէ այս
Բայց, սուլթան ախ ւ ամ մայրաքաղաքին մ ԷՀ , ան օթի կէս կուշտ , ո չխարն Լ բու նմ ան թխմ ուած կոճակը։ Ներկայիս Ա* . \,սէՀանգները քախ^ախիչ
մարդիկ ո՞ւր լսած պիտի Լ\լլաձէս ^ Լուսին՛ ՛փարախներու. մէՀ։ Ըսին՝ պատերազմ է: գերազանցութիւն մը կը վայելեն քիուսիոյ վբայ ,
Զկար»ը, «կարկուտ տեղաց»ը ,«կռուեցէք տղերք» , ԱՀա երեք տարի վերքն ալ առուտուրը կը շաա պատերազմ ի թէ խաղաղութեան մէք : ք՚այց քՏ *
«Իբրեւ արծիւ» կամ «Անդրանիկը քաՀ» : Այն ալ՝ բունակոլի նոյն թափսվ* Ամէն տեղ։ Ա՝ իութիւնն ալ կարգ մբ առաւելութ իւննե բ ունի :
ոչ թէ սենեակի մը չորս պատերո ւն մէՀ, կամ Գերէներ Բոլոր երկիրներու մէՀ, ողորմելի ^ոաներկու տարիէն քիուսերու թիլը պիտի ը՛լլա՛յ
պուրակի մը ծառերուն տակ, այլ գոռալով փոգոա մարդկային խլեակներ , որոնք իրենց քրտինքով ու 256 միլիոն Հոգի, Ամերիկացինեբոլ 150 մէլէոնէն
ցէ փողոց : անօթի փորով կը Վճարեն իրենց մեծերուն ոճիր գէմ ։ (հուսերր իրենց տրամադրութեան տակ պի
ԱյԴ՚Ղէ՛" էր որ, Պո լսո յ խելօքիկ Հասարակու֊֊ ները։ Գաղթականներ , մէկ օրէն միւսը կոբսըն– աի ունենան բոլոր աղբիւրները Վլատիսլոստոքէն
թէլնը ՀետզՀետէ կը վարժուէր մարտաշունչ եր» ցուցաֆ֊ իրենց տունը ու տեղը , Հանգիստը, գոր մինչեւ Թրիէսթէ ել Վայմաբ։ Ո՛ ուս իա ունի նաեւ
գերուն : Եւ թուրք զինուորական նուագախում ծը, թափառական երկրէ երկիր եւ ծախու ապ ա բացարձակ գա գտնա պաՀ ո ւթե ան առաւելութիւնը ;
բերն ալ գրի ^առնէին ու կը Հնչեցնէին եղա. - բանք նոբէն մեծերուն Համար ; /՝ ո լո ր երկիրներուն մէք ալ կան՝ Համայնավար
նակները , Հանդիսաւոր տօներու առթիւ : ԱՀա եւ աշխատաւոր բազմութիւննեբ այս կամ կուսակցութիւններ որոնք կբ պ աշտ պ ան են (հո*– ա
դաշտերը
Բուն երկրին, «Գաւառ»ի մէՀ, լեռ ու ձոր կը ա յն երկրին Հանքեբբ, անտառները, սի&յ արտ * քաղաքականութիւնը եւ կաղմակեր -
պէտք
թնդային մինչեւ 1914 15, երբ ոչ միայն ձայ֊ աըդիւնաբեբելու Համար տ պո ւյած աշխատաւո ր ո ւթե ան վբայ ունեցած ազգե–
ներր լռեցին , այլեւ տմբողՀ ժողովուրդ մը գե> Հղ "— ^*Ր^.Ոէ՜ Հարիւր Հաղար բանուԻբնեբու –է թեամբ շատ աւելի զօրաւոր են քան որեւէ
ունիմ ստիպողաբար %
ման մտաւ՛, Տրորուեցաւ .ու փո շիա ցաւ առանց գե֊ Հի՛նգերորդ գունդ իւ
րեզմանի ... Ա*յԳ ուզած տեսակէդ շատ չունւինք, քէէ. Իքօսելով Ա*աԲՀձԸԼհ ^ՐաԳՐ՛է՛"՝ Վրամ * նախկին
ին չպէս ժ ո ղո վո ւր դին մնացորդներ ը , երգերն մ ըն ալ այս տեսակէն պէտք է գնես : վարչապետը զայն՝ կենսական գտաւ քքւբոպայի եւ
ալ մեզի ՛Հետ գաղթեցին Արա ա սաՀ ման : կովերէ Ու ապրանքը , «մարդկային արարածի ապ ֊ խաղաղութեան Համար , եւ բացատրեց թէ երբեք
ծով եւ ցամաքէ ցամ աք • (իո գո վրդա կան տաղերուն րանքբ , ստիպուած է Հ^ձԿ^լ բեռն ու երախան ՛ու չսպառնար ոեւէ պետութեան դերի շխան ո ւթեան *
Հետ, այգ մարտական եղանակներն ալ դարձան քալել անվերՀ, անծանօթ ուղղութեամբ , անէծքը Բայց, իր կարծիքով, քիուսիա պիտի Լ՚քերսնէ՝
աղբիւր խս/եդավառոլթեան եւ Հաւատքի : շրթունքին , ել աչքերը պղտոր ւ ՍՕՍՒ «երկաթե այ վար ագո յրբԻ : ՈրսվՀ ետեւ , «Ամ եբիկ՛»
Ի՞նչ մռայլ պատկեր պիտի ներկայացնէին եան^բարօրութեան եւ ան Հ ատ ա կան երքանկու -
տ յգ երգե - թեան տեսարանը ռուսական
ցիրուցան բազմո ւթիլննե րը , առանց ՆԵՐԳԱ%ԹԸ ՎԻԷՆԻ ՄԷՋ վերք պիտի տար
բուն եւ եզանակնեբուն՝ • կար գո ւս ա բքինի :
Թանկագին գանձեր են անոնք, նոյնիսկ իրենց (հուրի ածխաՀանքեբու եւ Գերմանիոյ վերա
անարուեստ վիճակին ել չափազանցութեան ց մէՀ։ ՎԻԷՆ , 22 8ուլիս ( Ց ա ա ւ ւ ջ ) . Հայաստան ալ շօշափելէ վերքէ Պ*
գտցող Հա յրենակիցնե բու նե Ր գաղթի ա բտօնագի բ– կազմ ո ւթեան, խնդիրներն
Թանկագին՝ ան՛որ Համար որ Հարազատ են՝, իբրեւ մէք են 44 Ռէնօ եզրակացոլց թէ Գերմ ան իա մի ան գամ րնգ
խորՀրգանշանը կամ պատկերացումը դէպքի մբ, նեբբ– այստեղ ալ եկան ; Ուրախութեան խաղը։
ընտան իքնեբ , թէեւ ՚ոմ անք ար ճան ա գր ո ւ ա ծ էխ" միշտ կորսնցուցած^է
դէմքի մը, Հոգեբանական պաՀու մը ւ
ինչպէս ժողովրդական երդերուն, անոնց ՛ալ յետագայ կարաւաններու Համար : իսկ ուրիշներ , *ԳԽՎաճակաԱ վտանգ
շատերոլն Հեղինակները անծանօթ են : աւելի անՀամբեբներ , կբ ցանկային անպայման
Անոնց մէՀ տողեր, պատկերներ կան՝ որոնց մաս կազմել այս առածին կարաւանին; (Հուսով ենք լկայ աղե՛լս»
են , բախտը
յղացման Համար օրերով քրտինք պիտի թափէին թէ բոլոր անոնք որ արձանագրուած առաք։
արՀեստով բանաստեղծներ : կ՚ունենան ճամբայ ելլելու ձմեռէն
• •• ԱՀա թէ երգերը ո՛ւր տարին մեզ, Խա « Բոլորովին փոխուած են պատերազմի մե -*
նասորի յիենամեակին՝ առթիւ։ թոտնեը ը% Վերքին երկու աշխարՀ ամարան եբը
Երդ մ ըն ալ՝ այդ պատմական Արշաւանքը։ ՁՄՐԱՆ ԵՒ ԳԱՐՆԱՆ ՄԻՍԸ ապաՀովելու Հա. Հի մնուած է ին ծանր ճար տա ր ագո րծո ւթեան ՚Լը^՜
կազմակերպուած, պոռթկում՝ րնդգէմ բռնութեան մար , կառավարութիւն բ օրինագիծ մբ ք անձն ած էր ըայ, պողպատ ։ Տաքորդ պատերազմ բ պիտի
եւ բարբարոսութեան։ Մարտական կորովի ֊՝էգ Ազգ՛ մ ո ղո վին, առաջարկելով 50.000 թոն պաՀա– Հ իմն ո լի մեքենական ճարտարագործութեան վը -
մը, որու մասին գովասանական թղթակցութիւն - ծ ո յ միս սլ աւո բա ս ա ել % Այս առթիւ վարչապետը ըայ։ \$բկու Հազար զանազան մասեր կան մէկ \12,ի
ներ Հրատարակած են օտար թերթեր անգամ : գառն օրէն գանգատեցաւ թէ անՀ անգո ւբմ ելի չա ֊– մ էք • *հեբմ տնական վտանգ չկա յ այլեւս : 8Ո՛ր ձա՚փ
Ի) ան ա ս ո ր , Արաո՛՛լլ յիսուն տարի վերՀն րաշաՀութիւննեբ կր կատարուին, քիլօն 400 ֆթ՚ֆ (հուսեր բ եւ Ամ եր ի կա ց ին ե րբ անՀամաձա յն են ,
ալ , մարդիկ դժուար թէ կարենան՝ պատկերացնել միս ծախելով։ «Զէնք տուէք ինծի ր կարենամ Գերմանիա երկուքի բամնուած պիաի մնայ , եւ
այն՛ ամեՀի զոՀաբեր՚ոլթէլնը որ կալ 1ւեղ աայքարիլ չարա շաՀութեան դէմի։ Ժ"ղովը 132/՛ ցորչափ այգ վիճակը տեւէ , չ ի կրնար վ տ ան գա -
Այգ սարերուն վրայ, ի սաստ Հա րգա բար խու ֊ դէմ 46$ ^ ա յ * * ո * Լ ՔոսէաԲ^լեց օրէնքը ՝. Յօդուածի "ր ԲԱալ։ Եթէ Համաձայնութիւն գոյանայ (հու–
ժանի մը։ Եւ իբրեւ, խրատ Եըլտըզէ : Համաձայն 1948 յունուար 1 էն յունէս 30 , ՛ Գ Ո ձ. V , լ 7ւ«7 ^ 1ս * V , ՚ I
թարմ,մ մմիհսս ճճԼսՀ.,ձ,.եոլ.ո ւ ՀՀաամմաա»ր ւԼկաո.ռ.ավ.ար.1ո.ւ.թ.ի՚ւռԼն,ըո .պ.ի .ե.լ «քե ւ Ա-էեբԻւԿ՞ւյւէ II լ ա*"(–.<(- ՛ գւարձւ ե՛ալ ւ. ւեւրկաւրատե
Ուրիշ ազգերու մէՀ, եթէ ոչ սեփական կամ
տի կրնայ պա Հան քել ար տագր ի չնե րէն ոբ իրեն զինակցութիւն մը գոյութիւն պիտի ոմնենայ Գեր–
Հարեւա՛ն պետութիւնը, գոնէ աշխարՀադրական
յան ձնեն որոշ քանակութեամբ միս ։ մ ան ի ո յ գէմ , եւ գա րձեալ ան վտ ան գա ւո ր պիտի
դիրքը մեծապէս դիւրացուցած է որեւէ յեզա -
թէ մօտ 1200 ապըս– չդառնայ ւ Տասնբմէկ ամիս է ոբ Գերման իո յ պող
փոխական ձեռնարկ : ԱԹԷՆ՚ԲԷՆ կբ Հեռագրեն
պատի արտադրութեան չափ նշանակուած է տա
Մեր անբախտ աշխարՀին մէՀ, բն՛ութիւնն անա տամրւնեբ յուլիս 2,5ին յարձակեցան Կիեվէնա քա
րեկան 5.800.000 թոն 1 բայց Հազիւ կրցած է 3 մի
գամ կը դաւաճանէր յաճախ, եւ մարդիկ Հարկ ղաքին վրա հ ԼԱ ա կե գոն ի ա , ալպանական սաՀ մա -
լիոն արտագրել : Գեռ երեք տարի եւս պիտի անց
դրուած էին գերմարդկայինը փորձել, Հրլ շքներ ն ին մ օտ : կառավարական ղ°բքբ ետ մ ղեց յաբձա–
նի , մինչեւ որ կարենայ Հասնիլ Գաշնակիցներու
յղանալ, ճակատ յարղարել անՀնարին խո չրնգոտ֊ կսղները, սպաննելով 90 եւ գերի բռնելով 62 Հս
սաՀմանած առաւելագոյն չափին։ Բայց \յւրոպան
գի : կառավարական օդանաւեր բ մեֆ֊ աւերներ կը
ներոլ դէմ : կրնայ պողպատ ստանալ դիմելով ֆբանսայի ։ էյ -
գործեն։ Նոյն աղբիւբներուն Համաձայն՝, ապբս–
իբրեւ ծրագիր եւ գործադրութիւն , /Աա՛ն ասո թէ մեղի ածուխ տան (հուրէն , կրնանք անմիքա ֊
տամբները 200 Հսգի կորսնցուցին Լամիա յի մէք
րի արշաւանքը փառաւոր ԷՀ մը բացաւ Հ. 3՛ պէս մեր վեց միլիոն թոնի արտադրութիւնը բարձ
(Թե սալիա , Աթէնքէն 100 մղոն Հ ե ռոլ ) : Աթէն
Դաշնակցութեան յեղափոխական գործունէու - րացնել 10 միլիոնի եւ եթէ միքոցներ տրամադրեն
քի բբի տասական եւ ամ սոր դե ան դեսպանները
թեան մ ԷՀ, միեւնո յն ատեն սրելով Հ,այ ժողս - ֊արդիացնելու մեր մեքենական սարքբ,.. արտա -
Հարցումներ ուղղեցին յունական կառավաբոլ -
վոլրդին ռազմական գիտակցութիւնը, ամրապն ֊ զբութիւնբ կրնայ բարձրանալ 15 միլիոն թոնիի ։
թեան , վերքին Հազարաւոր ձեբբակալութեանց
գելով անոր բազուկին ,ուժը: Վիճաբանութեանց մասնակցեցան նաեւ միւս
առթիւ : կառավարութիւնը կը քեն է իւրաքան չէւ֊ր
1897 Յուլիս 25ին, միայն կապարը չէր որ Հոսանքներու ներկայացուցիչները : Պ ՚ Պիաօ պա–
անՀատական պարագայ ել խոստացած է ազատ
կարկուտի պէս տեղաց «Խան աս որա յ դաշտում ը» ,
արձակել անմեղները : (Լա՛րերու շտրււՀ 8^7յութ^Նս|ւ կաոդսւ| ՚1« • Էք/
այլեւ ազատագրութեան գաղափարը՝ բազմու ա
թանց միտքէն մկՀ : <&.
Fonds A.R.A.M
ՐԼ/\էՀ/\ 1 * . Շ. ԱԽ» 8 7 6 . 2 8 * ԱԶԳ. ԺՈղՈՎԻՆ Մ կ Զ
17, «86 1>աո6տա« - (13՛)
ԱԼ։ 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտսո 1«7&–<^ «ԵՐՐՈՐԳ ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՐՏ,Եթէ խ - ՄԻՈիՒԻԻՆԸ
ԵՒ ԱՐԵՒՄՈՒՏՔԸ ՉՀԱՇՏՈՒԻՆ»
Տար. 1 0 0 0 , 6աս*ս. 5 0 0 , Էրաւքն. 3 0 0 , ֆր., Արաաս. 1 0 Տ°|."
Ուրբաթ օր շատ կարեւոր վէճաբանութէւնձեբ
Օ Ր ԱՏԹԵԲ քո Ո ծ ա մ * 27 յՍ1ԼԼՏ7 1947՜ Կիրակի 27 8 Ո ԻԼԻՍ տեղէ ունեցան Ազգ + ժո ղո վին մէՀ, էբրեւ Հետե -
ւանք արտաքէն քաղաքականութեան մասին եղած
Հարցապնդումներու; Այս առթիւ յոռետես ճառ
ԺԹ– ՏԱՐԻ - 198 ձաւ6« Ո° 5095-Նոր շրջան թ ի ւ 704 Խմրագրր՝ Հ,. ՄԻՍԱ՚քեԱՆ ԳԻՆ՛ 4 էտթ– մը խօսեցաւ նախկին վարչապետը,
Փոլ Ռէնօ , ազ–
գար ար Լ լով թէ անխուսափելի է երբորդ Համաչ -
խարՀային պատերազմը, եթէ կարելի էրլլայ Հաշ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ՕՐԸ ՕՐԻ Ն տեցնել Խ • Միութիւնր ՛ել արեւմուտքը։ իր կար֊
օձիքով, ներկայ Հիւլէական ղարաշրՀանին մէՀ ուր
ակ Ա Ր Կ Ո Ւ Տ Տ Ե ՛ Լ Ա 8 ...» մտած է աշխարՀը, պատերազմ ր պիտի շաՀի ան
՛որ առաՀին անդամ
՚ աԽՈՒ ԱՊՐԱՆ՚Բ կը յարձակի նախայարձա -
կը։ Նախորդ երկու պատերազմներուն մէՀ նախա–
Պո լսո յ փողոցներ ր կր թ՛նդային ա յս երգով, աքարէն ու կարագէն ալ աժան՝ ա յս ապ ֊ յարձակը կորսնցոլց : Այս առթիւ վկայ կանչեց
եւ որ
1908/– ամառը, կա լա թա յէն մէն չեւ. Գումգափու , րանքր որ կր Չկոչուի «մարդկային արարածի հ՜ա - մեծ գիտնականը , Այն շթայն , որ ըսած է, ^Հիւ
Պատրիարքարան է ճամ րուն վրայ : պատերաղմի առաքին օրէն մինչեւ այսօր լէական պատերազմ պէտէ չըլլա յ , այլ պարզապէս
Մ ասնաւո ր շոգենաւ մր վարձոլած էր Իղմէր– խ՚ու Է միքազգա յին շուկա յին վյրա յ ; Հէւլէական յարձ՛ակում »: Յետոյ շեշաեց թէ
լեան պատրէարքը դէմաւորելոլ Համ ար , Տարտա~> Գնողնե^րԱ ք ՛Բանի մ ԷԼ ք"քեբ ան շուշտ , ա * աշիւարՀը նորէն անձնատուր եղած է գերադրական
մ Էն ագգէ յ ամ էն գո յո է , ամէն գաս ա կա ր գէ , ո - զէն արշաւէ մը։
նէ լի նեղուցին առՀեւ ւ
Նաւուն մէՀ աչքի կր զարնէին անոնք որ ա - ր ոն ք անվե րՀ կր գն են , փո էսա ր էն\լւ ։էճար ելո գ ե– ՊԻՏԻ ԳԱՅ ՕՐԸ ԵՐԲ • • •
ռաՀի% առթիւ Պոլիս թափած էին, Պալքաններէն, գհցիկ իւօսքեր , սրտառուչ կոէեր , րարձր ււ 1լղ - « քառասուն ազգեր 27՝ուկէս միլիառ տո -
Կովկասէն , Կ գի սլա ււ ս էն եւ ուրիշ երկիրներէ : բո ւս յ՛՛ն եր , Հրււգո ւԼրգա սլ ես։ ու թ իլն , ծովերու աղա– լար կբ ծախսեն պատերազմ պատրաստելու՝ Հա -
Անոնք միասին բերաՀք էին ոչ միայն ճառ խօա տուիՅ՜իւն , ճամրաներոլ րաց ում եւ լւեական Հարս– մար, առանց Հաշուելտւ Հիւլէական ռումբերու եւ
երգեր, յեղափոիսա -
սելոլ վարժութիւնը, այլեւ աո ւթ՜եան ց արդ ա ր բաշխում ելն * % մանրէական պատերազմի պատրաստութեան ծախ
որոնց մասին շատ քիչ՛
կան կանչեր ու եղանակն՛եր Ան ոնք կանխիկ վճարելով գնեցին տասնեակ քերը : Պիտի գայ օրը երբ Հակառակորդ մը կրնայ
գաղափար ունէինք յ միլիոններով «մարդկային արարածների եւ որկե~ դա ղան ա պէս Հիւլէական ռումբ մը դնել անվնաս
Այո , յաճախ կր լսուէին , գաղտագողի , զա - ցին ս րսւի կատարեալ Հանդս աո ւթե ամբ , ռազմ ա ֊ եզոյն ակով» իը կործանել ուզած երկրի իւրաքան–
նազան երգեր, «Թէ Հայրենեաց պսակադիր՝» , դաշտ կամ գերիներու արգելարանները 5 Հհն կա– չիւ֊բ գլխաւոր քաղաքին՛ մէք եւ զանոնք պայթե -
«Անի քաղաք նստեր կուլայ», «Հայր բանտէն չի սլարր , Համաճարակներ բ եւ սո վ բ շուտով նօսրաա սնել ՝ ռատ ի ո յի միջոցաւ , 3000 մղոն՝ Հեռուէն ,
վախնար» , «Հիմի՞ էլ լռենք» եւայլն : «Գաւառա– ցուց ին ղան ոնք : այնպէս որ կենսական կեդրոնները պայթին միեւ–
ցի»ներ ալ կային .որոնք աւելին գիտէին , գլուխն ՛՛Ք էր գնել գս ՚յրձեալ աշխատող բազուկ - նոյն ատեն % ք^ոլն վտանգը այն Է որ առտու . մը
ներ, Հ եռու իրենց տուներէն
Աէլալով «Ջայն մը Հնչեց»ը; յ զաւակներէն , կէս ընդՀանուր խուճապին մէք, մէկը պիտի սեղմէ այս
Բայց, սուլթան ախ ւ ամ մայրաքաղաքին մ ԷՀ , ան օթի կէս կուշտ , ո չխարն Լ բու նմ ան թխմ ուած կոճակը։ Ներկայիս Ա* . \,սէՀանգները քախ^ախիչ
մարդիկ ո՞ւր լսած պիտի Լ\լլաձէս ^ Լուսին՛ ՛փարախներու. մէՀ։ Ըսին՝ պատերազմ է: գերազանցութիւն մը կը վայելեն քիուսիոյ վբայ ,
Զկար»ը, «կարկուտ տեղաց»ը ,«կռուեցէք տղերք» , ԱՀա երեք տարի վերքն ալ առուտուրը կը շաա պատերազմ ի թէ խաղաղութեան մէք : ք՚այց քՏ *
«Իբրեւ արծիւ» կամ «Անդրանիկը քաՀ» : Այն ալ՝ բունակոլի նոյն թափսվ* Ամէն տեղ։ Ա՝ իութիւնն ալ կարգ մբ առաւելութ իւննե բ ունի :
ոչ թէ սենեակի մը չորս պատերո ւն մէՀ, կամ Գերէներ Բոլոր երկիրներու մէՀ, ողորմելի ^ոաներկու տարիէն քիուսերու թիլը պիտի ը՛լլա՛յ
պուրակի մը ծառերուն տակ, այլ գոռալով փոգոա մարդկային խլեակներ , որոնք իրենց քրտինքով ու 256 միլիոն Հոգի, Ամերիկացինեբոլ 150 մէլէոնէն
ցէ փողոց : անօթի փորով կը Վճարեն իրենց մեծերուն ոճիր գէմ ։ (հուսերր իրենց տրամադրութեան տակ պի
ԱյԴ՚Ղէ՛" էր որ, Պո լսո յ խելօքիկ Հասարակու֊֊ ները։ Գաղթականներ , մէկ օրէն միւսը կոբսըն– աի ունենան բոլոր աղբիւրները Վլատիսլոստոքէն
թէլնը ՀետզՀետէ կը վարժուէր մարտաշունչ եր» ցուցաֆ֊ իրենց տունը ու տեղը , Հանգիստը, գոր մինչեւ Թրիէսթէ ել Վայմաբ։ Ո՛ ուս իա ունի նաեւ
գերուն : Եւ թուրք զինուորական նուագախում ծը, թափառական երկրէ երկիր եւ ծախու ապ ա բացարձակ գա գտնա պաՀ ո ւթե ան առաւելութիւնը ;
բերն ալ գրի ^առնէին ու կը Հնչեցնէին եղա. - բանք նոբէն մեծերուն Համար ; /՝ ո լո ր երկիրներուն մէք ալ կան՝ Համայնավար
նակները , Հանդիսաւոր տօներու առթիւ : ԱՀա եւ աշխատաւոր բազմութիւննեբ այս կամ կուսակցութիւններ որոնք կբ պ աշտ պ ան են (հո*– ա
դաշտերը
Բուն երկրին, «Գաւառ»ի մէՀ, լեռ ու ձոր կը ա յն երկրին Հանքեբբ, անտառները, սի&յ արտ * քաղաքականութիւնը եւ կաղմակեր -
պէտք
թնդային մինչեւ 1914 15, երբ ոչ միայն ձայ֊ աըդիւնաբեբելու Համար տ պո ւյած աշխատաւո ր ո ւթե ան վբայ ունեցած ազգե–
ներր լռեցին , այլեւ տմբողՀ ժողովուրդ մը գե> Հղ "— ^*Ր^.Ոէ՜ Հարիւր Հաղար բանուԻբնեբու –է թեամբ շատ աւելի զօրաւոր են քան որեւէ
ունիմ ստիպողաբար %
ման մտաւ՛, Տրորուեցաւ .ու փո շիա ցաւ առանց գե֊ Հի՛նգերորդ գունդ իւ
րեզմանի ... Ա*յԳ ուզած տեսակէդ շատ չունւինք, քէէ. Իքօսելով Ա*աԲՀձԸԼհ ^ՐաԳՐ՛է՛"՝ Վրամ * նախկին
ին չպէս ժ ո ղո վո ւր դին մնացորդներ ը , երգերն մ ըն ալ այս տեսակէն պէտք է գնես : վարչապետը զայն՝ կենսական գտաւ քքւբոպայի եւ
ալ մեզի ՛Հետ գաղթեցին Արա ա սաՀ ման : կովերէ Ու ապրանքը , «մարդկային արարածի ապ ֊ խաղաղութեան Համար , եւ բացատրեց թէ երբեք
ծով եւ ցամաքէ ցամ աք • (իո գո վրդա կան տաղերուն րանքբ , ստիպուած է Հ^ձԿ^լ բեռն ու երախան ՛ու չսպառնար ոեւէ պետութեան դերի շխան ո ւթեան *
Հետ, այգ մարտական եղանակներն ալ դարձան քալել անվերՀ, անծանօթ ուղղութեամբ , անէծքը Բայց, իր կարծիքով, քիուսիա պիտի Լ՚քերսնէ՝
աղբիւր խս/եդավառոլթեան եւ Հաւատքի : շրթունքին , ել աչքերը պղտոր ւ ՍՕՍՒ «երկաթե այ վար ագո յրբԻ : ՈրսվՀ ետեւ , «Ամ եբիկ՛»
Ի՞նչ մռայլ պատկեր պիտի ներկայացնէին եան^բարօրութեան եւ ան Հ ատ ա կան երքանկու -
տ յգ երգե - թեան տեսարանը ռուսական
ցիրուցան բազմո ւթիլննե րը , առանց ՆԵՐԳԱ%ԹԸ ՎԻԷՆԻ ՄԷՋ վերք պիտի տար
բուն եւ եզանակնեբուն՝ • կար գո ւս ա բքինի :
Թանկագին գանձեր են անոնք, նոյնիսկ իրենց (հուրի ածխաՀանքեբու եւ Գերմանիոյ վերա
անարուեստ վիճակին ել չափազանցութեան ց մէՀ։ ՎԻԷՆ , 22 8ուլիս ( Ց ա ա ւ ւ ջ ) . Հայաստան ալ շօշափելէ վերքէ Պ*
գտցող Հա յրենակիցնե բու նե Ր գաղթի ա բտօնագի բ– կազմ ո ւթեան, խնդիրներն
Թանկագին՝ ան՛որ Համար որ Հարազատ են՝, իբրեւ մէք են 44 Ռէնօ եզրակացոլց թէ Գերմ ան իա մի ան գամ րնգ
խորՀրգանշանը կամ պատկերացումը դէպքի մբ, նեբբ– այստեղ ալ եկան ; Ուրախութեան խաղը։
ընտան իքնեբ , թէեւ ՚ոմ անք ար ճան ա գր ո ւ ա ծ էխ" միշտ կորսնցուցած^է
դէմքի մը, Հոգեբանական պաՀու մը ւ
ինչպէս ժողովրդական երդերուն, անոնց ՛ալ յետագայ կարաւաններու Համար : իսկ ուրիշներ , *ԳԽՎաճակաԱ վտանգ
շատերոլն Հեղինակները անծանօթ են : աւելի անՀամբեբներ , կբ ցանկային անպայման
Անոնց մէՀ տողեր, պատկերներ կան՝ որոնց մաս կազմել այս առածին կարաւանին; (Հուսով ենք լկայ աղե՛լս»
են , բախտը
յղացման Համար օրերով քրտինք պիտի թափէին թէ բոլոր անոնք որ արձանագրուած առաք։
արՀեստով բանաստեղծներ : կ՚ունենան ճամբայ ելլելու ձմեռէն
• •• ԱՀա թէ երգերը ո՛ւր տարին մեզ, Խա « Բոլորովին փոխուած են պատերազմի մե -*
նասորի յիենամեակին՝ առթիւ։ թոտնեը ը% Վերքին երկու աշխարՀ ամարան եբը
Երդ մ ըն ալ՝ այդ պատմական Արշաւանքը։ ՁՄՐԱՆ ԵՒ ԳԱՐՆԱՆ ՄԻՍԸ ապաՀովելու Հա. Հի մնուած է ին ծանր ճար տա ր ագո րծո ւթեան ՚Լը^՜
կազմակերպուած, պոռթկում՝ րնդգէմ բռնութեան մար , կառավարութիւն բ օրինագիծ մբ ք անձն ած էր ըայ, պողպատ ։ Տաքորդ պատերազմ բ պիտի
եւ բարբարոսութեան։ Մարտական կորովի ֊՝էգ Ազգ՛ մ ո ղո վին, առաջարկելով 50.000 թոն պաՀա– Հ իմն ո լի մեքենական ճարտարագործութեան վը -
մը, որու մասին գովասանական թղթակցութիւն - ծ ո յ միս սլ աւո բա ս ա ել % Այս առթիւ վարչապետը ըայ։ \$բկու Հազար զանազան մասեր կան մէկ \12,ի
ներ Հրատարակած են օտար թերթեր անգամ : գառն օրէն գանգատեցաւ թէ անՀ անգո ւբմ ելի չա ֊– մ էք • *հեբմ տնական վտանգ չկա յ այլեւս : 8Ո՛ր ձա՚փ
Ի) ան ա ս ո ր , Արաո՛՛լլ յիսուն տարի վերՀն րաշաՀութիւննեբ կր կատարուին, քիլօն 400 ֆթ՚ֆ (հուսեր բ եւ Ամ եր ի կա ց ին ե րբ անՀամաձա յն են ,
ալ , մարդիկ դժուար թէ կարենան՝ պատկերացնել միս ծախելով։ «Զէնք տուէք ինծի ր կարենամ Գերմանիա երկուքի բամնուած պիաի մնայ , եւ
այն՛ ամեՀի զոՀաբեր՚ոլթէլնը որ կալ 1ւեղ աայքարիլ չարա շաՀութեան դէմի։ Ժ"ղովը 132/՛ ցորչափ այգ վիճակը տեւէ , չ ի կրնար վ տ ան գա -
Այգ սարերուն վրայ, ի սաստ Հա րգա բար խու ֊ դէմ 46$ ^ ա յ * * ո * Լ ՔոսէաԲ^լեց օրէնքը ՝. Յօդուածի "ր ԲԱալ։ Եթէ Համաձայնութիւն գոյանայ (հու–
ժանի մը։ Եւ իբրեւ, խրատ Եըլտըզէ : Համաձայն 1948 յունուար 1 էն յունէս 30 , ՛ Գ Ո ձ. V , լ 7ւ«7 ^ 1ս * V , ՚ I
թարմ,մ մմիհսս ճճԼսՀ.,ձ,.եոլ.ո ւ ՀՀաամմաա»ր ւԼկաո.ռ.ավ.ար.1ո.ւ.թ.ի՚ւռԼն,ըո .պ.ի .ե.լ «քե ւ Ա-էեբԻւԿ՞ւյւէ II լ ա*"(–.<(- ՛ գւարձւ ե՛ալ ւ. ւեւրկաւրատե
Ուրիշ ազգերու մէՀ, եթէ ոչ սեփական կամ
տի կրնայ պա Հան քել ար տագր ի չնե րէն ոբ իրեն զինակցութիւն մը գոյութիւն պիտի ոմնենայ Գեր–
Հարեւա՛ն պետութիւնը, գոնէ աշխարՀադրական
յան ձնեն որոշ քանակութեամբ միս ։ մ ան ի ո յ գէմ , եւ գա րձեալ ան վտ ան գա ւո ր պիտի
դիրքը մեծապէս դիւրացուցած է որեւէ յեզա -
թէ մօտ 1200 ապըս– չդառնայ ւ Տասնբմէկ ամիս է ոբ Գերման իո յ պող
փոխական ձեռնարկ : ԱԹԷՆ՚ԲԷՆ կբ Հեռագրեն
պատի արտադրութեան չափ նշանակուած է տա
Մեր անբախտ աշխարՀին մէՀ, բն՛ութիւնն անա տամրւնեբ յուլիս 2,5ին յարձակեցան Կիեվէնա քա
րեկան 5.800.000 թոն 1 բայց Հազիւ կրցած է 3 մի
գամ կը դաւաճանէր յաճախ, եւ մարդիկ Հարկ ղաքին վրա հ ԼԱ ա կե գոն ի ա , ալպանական սաՀ մա -
լիոն արտագրել : Գեռ երեք տարի եւս պիտի անց
դրուած էին գերմարդկայինը փորձել, Հրլ շքներ ն ին մ օտ : կառավարական ղ°բքբ ետ մ ղեց յաբձա–
նի , մինչեւ որ կարենայ Հասնիլ Գաշնակիցներու
յղանալ, ճակատ յարղարել անՀնարին խո չրնգոտ֊ կսղները, սպաննելով 90 եւ գերի բռնելով 62 Հս
սաՀմանած առաւելագոյն չափին։ Բայց \յւրոպան
գի : կառավարական օդանաւեր բ մեֆ֊ աւերներ կը
ներոլ դէմ : կրնայ պողպատ ստանալ դիմելով ֆբանսայի ։ էյ -
գործեն։ Նոյն աղբիւբներուն Համաձայն՝, ապբս–
իբրեւ ծրագիր եւ գործադրութիւն , /Աա՛ն ասո թէ մեղի ածուխ տան (հուրէն , կրնանք անմիքա ֊
տամբները 200 Հսգի կորսնցուցին Լամիա յի մէք
րի արշաւանքը փառաւոր ԷՀ մը բացաւ Հ. 3՛ պէս մեր վեց միլիոն թոնի արտադրութիւնը բարձ
(Թե սալիա , Աթէնքէն 100 մղոն Հ ե ռոլ ) : Աթէն
Դաշնակցութեան յեղափոխական գործունէու - րացնել 10 միլիոնի եւ եթէ միքոցներ տրամադրեն
քի բբի տասական եւ ամ սոր դե ան դեսպանները
թեան մ ԷՀ, միեւնո յն ատեն սրելով Հ,այ ժողս - ֊արդիացնելու մեր մեքենական սարքբ,.. արտա -
Հարցումներ ուղղեցին յունական կառավաբոլ -
վոլրդին ռազմական գիտակցութիւնը, ամրապն ֊ զբութիւնբ կրնայ բարձրանալ 15 միլիոն թոնիի ։
թեան , վերքին Հազարաւոր ձեբբակալութեանց
գելով անոր բազուկին ,ուժը: Վիճաբանութեանց մասնակցեցան նաեւ միւս
առթիւ : կառավարութիւնը կը քեն է իւրաքան չէւ֊ր
1897 Յուլիս 25ին, միայն կապարը չէր որ Հոսանքներու ներկայացուցիչները : Պ ՚ Պիաօ պա–
անՀատական պարագայ ել խոստացած է ազատ
կարկուտի պէս տեղաց «Խան աս որա յ դաշտում ը» ,
արձակել անմեղները : (Լա՛րերու շտրււՀ 8^7յութ^Նս|ւ կաոդսւ| ՚1« • Էք/
այլեւ ազատագրութեան գաղափարը՝ բազմու ա
թանց միտքէն մկՀ : <&.
Fonds A.R.A.M
