Page 175 - ARM_19-1947_03

Լուսանցքի վրայ Ա. Ա ռ ա ր ո Ա հ ա Ա ի 80-ամհակը կից ։ խորամիտ եւ անվիճելի Հռետոր , որի Համար

է լ արժանացել է Հո ս կե բերանդ տիտղոսին.^։

Բանախօսը թուեց նրա բազմաթիւ արձակ ու

Նէ ւ. նորքի Ազգ. Երեսփ. քշողովը քանի մը €տատգարտի Վկ չավւածոյ երկերը^ կ ա ն գ առաւ նրա արծարծած

տարէ առա ջ որոշեց Նէւ Եորքի մ է լ կանգնել մայր Շ Տ Ո Ի Տ Գ Ա Ր Տ , 11– Օգոստ. ( Յ ա ռ ա ջ ) — Օգոս. գաղափարների վրա լ եւ իր Հեդինակաւո՚ր դեաՀա–

ե կեգեց է մր \ե լ Ագգա յ է ն տուն մր ։ աականւերը տոլեց ; .ԱՀարոնեանը մեր գրական

Երր Ամերիկայի Հ այոց առաթնո բդը , աոսեան արեւափառ օրո ւա յ մ թս շաղը մ օաե՚նում ռաՀվիան ե րի ց մէկն է , փա՛՛ռք ՝նբ ա ստ՚ե ղծագոբ֊
լի էբ
հա իսկ. կաթողիկոսական ընարութենէն վերլ՝ Հա. էր՝Հ ճամբարի ծաղկատես իլ Հրապարակը &ո ւթեան. ։

յաստանէն վերադարձաւ, իրեն ի պատիւ տրուած թուռն բազմութեամբ : Նրանցից շատերին՝ ծանօթ Բանախօսը վե բթացնելով, յանուն՝ ներկայ բազ­

Հացկերոյթի մը մէլ, խումբ մր Հայեր, արգէն էր մեծաքանքար Աւետ ի ս ԱՀաբոՀնեանի գործը ,իսկ մութեա՛ն մաղթեց որ աստո՛ւածային Հրաշքով մը
գու­
գործի անցնելով Հաւաքեցին 70,000 տոլաբի ոմանք աԼյձնապձս ճանաչում էին՛ Հայ վշտագրին : մ եր ՛վ շա ե ր գա կր նորից ղ ը ի չ շարժելու կարողու­
լցուած էին՝
մար Հ ր ։ Ուրիշ անդամ, դարձեալ ճաշի մը մէշ\, Համակրանքի .թեբմեռանգութեամբ գա– թեամբ օժտոլի * . •լ
, որոնք
Հաւաքուեցաւ 20,000 տոլար : նաեւ մանուկները (^դպրոցականներէ

սարանում ծանօթացել էին նրան։ Եւ աՀ ա Հան՛­ ղա րուեստա կանւ բաժ\նում Ա* ԱՀարոնեանի

Ներգաղթի Հ ան գա\ն ակութի ւնը՝ ժամանակ մր րածանօթ գ ր ա գ է տ ի մասին գարն ան այի\և\ ծաղկուն­ ստեղծագո՛րծութիւնն երի ց կարդացուեցան եւ եր­

եկաւ գագար տալու այս ձհ ոձւ ա ր կին ։Վե րլ՝ե բս Ամե քի նման իրար յետեւի ց տեղում են շքեղաշուք յու– դուեցան * ՛Ա* Տ ար ո ւթ ի լԼե ան՝ ^Արիւնոտ քՒթխմ ո ֊

րէկայէ ՀայութփմԼր աչխուփով չծուած է գործի : շերը։ Ւսկ որոշ թումբեր է լ թւում են նրա մաը– րը» , Տիկին (իենփտ՝ «Օրորոցի երգը»։ իսկ Տիկի&

« Պ է տ ք է տ ո ւ ն մ ը ոՍւ11ենաՌք; ո ւ ր մ է ր Աստոլա. գար՚տ ա շա ր գ րքե ր ի ան ո ւննե րը : Ս <• Ս պ են դա ր ե անն ու մե\նե բդի չ Գ * *ք*ա ս պա ր ե ան\ը

ծը պաշաեն՚ք մ ե ր հ ա յ ր ե ր ո ւ կ ե ր պ ո վ , ո ւ ր մ ե ր մշա. Հան գէս է՜լ մէկ մամ առաթ բազմութիւնը թա­ ե բդեցին Ա . ՝ ատուրեան ի եւ Ա, • իսաՀակես^ե ի
գաՀլիճը, որ շա ա
կոյթ^ը վ ա ռ պահենք : վա րով գիմեց գէսլի թատրոնի տրտունթի երդերից : Նո*֊ագի բաժնում Ա *ն՝ ան^

« Մ ե ր երիտասարդութիւնը պէտք ունի կեդբո. Հեռու չէր։ Բացումը կատարեց ճամբարի ւի սւ ր շու— մաՀ Աայաթ-Նովայ\ի «.քՒառամեցաւ^ով ել էք . Լա–
՚Ռի մ ը , աւնաքււք կը սիրեն ի ր ե ն ց ծն&ւղաց հ ա մ ր ո վ
իրեԹց հասած աւա|3դութիլւն|ը : թեան նախագաՀ ը ԼԱ * "9* . ) : լաֆարեան «Գուն էն Գլխէն^ով մեծ Հաճոյք պա–

«Պէտք է ստեղծեիք < պայմաններ որ հայու­ Տ ո՚բելեաբի կեանքի ել գրական գո բծունէու– Ճառեցի4ն Հանդիսականներին։ ԱյնուՀետել ճամ -
թ ե ա ն շ ո ւ ն չ ը ա պ ր ի անո1ն|ց մ է ջ : էսօսե ցաւ
թ՛եան մասին իր Հա յ բեն ակից ը եւ մա - բարի վարչո՛ւթեան ՛նախագաՀ ը՛ կարդաց Տիկին Ա*
«Այս ձեռնարկը ամերիկահայ ոլթեա|ն գոյու­
թ ե ա ն հ ա մ ա ր մ ե ծ սպդակ մ ը պ ի տ ի ը լ լ ա յ : Ամհ. մանակակիցբ , Ա •> , որ վառ գոյնեբով սլա բզեց նրա ԱՀտրոէնեանին ուղարկուելիք բտնաձեւ\ը որ Հւէնգի–
րիկահայութ|իլյնը մեր սպգին մ ե ծ օգուտ պիտ՛ի
ա ա յ , ի ն չ պ է ս ց ա ր դ »։ ման կո ւթիւն Լ\ ու պատանեկութիւնը։ Ապա ծան - սա կան Ա երի կ ողմ ի ց թե գ ո ւՀև ո ւե ց խան դավառո ւ֊

բացաւ նրա ս կզթհ ա կան գրական –աղա տա գրական թե ամ բ ; Հանդէսը վե ր թացաւ կէս գիշերին Հ

գործոլնէութետն վբայ^ րո ո սկսած է ԱՀարոնեան\ Մ– ԳնԻՐԳԷ՚Ս

20-22 տար՛եկան Հասակից։ Ոչ միայն\ լսարանը,

Այս խօսքերր ՚ Ն է ւ Եորքէ Հայ եպիսկոպոսինն ա յլ եւ փւ քր բան ա խօս ը յ ո ւզո ւա ծ էր արգէն , երբ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ

են, ձաիասփիւոձի մ է լ րս ո՛ւած : Եկեվեցիի մը չի– խօսում էր նրա գոբծո ւնէ ո ւթեան առաթին պտուղ­
լայնամիտ Հայ­
նութիւնր այ\նքա\ն չի խօսիր մեր սրտէն որքան՝, ների մասին ւ ԱՀարոնեան իբրեւ ԿՈՎԿԱՍԵԱՆ ՃԱԿԱՏԻ ՀԱՅ Կ Ա Մ Ա Ւ Ո Ր Ն Ե Ր Ո Ւ

Հայկ՛ մշակոյթէ ա՞նունը։ ՝Բա1ի քանի սրրավայ. րենասէր , երբեք ատելութիւն չէ տածած գէպի այլ ԵՒ ՄԱՐՏԻԿՆԵՐՈՒ ՄԻՈՒԹԵԱՆ ԲՈԼՈՐ

րեր մ\1ացեր են անտէր։ Այստեգ խօսքը հ ա յ մշԱԱ,
կ ո յ թ ֆ , աՆԱւն.դոՆ^եա1ն ե լ գաղռւթ-ի պահպա|ԹւլքանԼ մ ա ր գ ա ս էրի օր ին ակ է Հան գի սաց ել ր ո լո րի Հ ան՝ -

մաս\ք.ն է , սակայֆւ : Օգոստո՛ս \ (ձին , Տ է ս թւ ի մէթ բացո՚ւեցաւ Հայ
ներ­
գէպ : կամ աւո բնե բ՛ոլ ել Ա աբտփկներոլ Ա իութեան՛ կեդր •

$ որչափ Հայ գաղութներս լ մէթ կր պաՀ ուի Բանախօս ը շ եշտեց ա յն գլխաւո բ գերը զո ր Ա– կա յ ա ց ո լց շա կան– ժողռվը 1 մ ասնացութեամբ
անոնք կո ո ւա մշակման
Հայկական ոգին ^ այնքան աաեն Հաբոնետն կատարել է աշխարՀաբարի ել Հարաւ* $)րան՝սայի մասնաճիւղեբու Հ

են Հայութեան՛ եւ Հայրենիքի գաղափարներուն; Համար; Դրուատեց նրա շա ի ադաս ո ւթ ի ւնը ՝Ո–

Հ > Բարեգործականն ալ լծուած է այս գործ ին՝ ճր, ձելի եւ բ ո վան դա կ ո լթեան\ ներ գա շնա կ ո ւթ ի ւ– Բացի Ա երկայացուցիշներէն , ժոզովին՝ մաս -

եւՊ– Լ Կ ե րաանի բերնով Նիւ Նորքի ձա յնասփիւ֊ նր եւ յ ո ւղա կան ութեան՝ Հմայքը : Հ^իշատակեց նա­ նակցեցաէհ նաեւ խոբՀրգա.կցական ձայնավ՝ 9 ^թն–

«բ– մէչ կ՝ըսէ. եւ այն ուշագրաւ փաստը, թէ ԱՀարոնեան որպէս կեբներ :

«Պիաի շինենք զեղեցիկ ել փառաՀեղ եկե­ աշխաբՀատես գ ր ո գ իբ մէթ ամփոփում է թէ՛ Արե­ Մեր մասնաճիւղերէն ոմանք կազմալուծուած,

ղեցի մր , ո րպէ սղի անցորդները ա\ն ո ր աո թե ւ կ ա ն գ ւելքի եւ թէ՛ Արեւմուտքի մշակոյթը, մի Հանգա­ ոմանք « / Հ ՛ թուլցած , եւ կեդր* Վարչութիւնն ալ

առնեն եւ ՚^րսեն . Հա յերք ի՛նչ որ ընեն՛, լաւ կ ՚ ը ­ մանք, որ նշանակալից է նաեւ ՀամաշխարՀային լուծուած (ԼէէաԼՈՎ ) անՀբաժեշտ Համար՛ուեցաւ

նեն» : դրականութեան; վեր ե լ ք ի Համար : ՝\յե րկա յացո ւց չ* ժողովի մր գումարումը, ին՛չ–

՚–—• ՀԱՀարոնեանը որ՚պէս մարդ վերին աստի ֊ պէս նաեւ Առժամեայ կեդր* Վարչութեան ինտ ֊
ղրուցա֊
կասկած չկայ "ր ա յ ս 1էիի^ի1յաբի քաղաքին ր ո լ թ ի ւնը ;

մէթ գեղեցիկ Հայկ * եկեղեցի մը Հպարտութեան ճանի Համեստ է , "իրելի , անզուգական

զգացում պիտի նեբշն<շէ Ամ երք. կա ծ՝1ած Հա յոր - (իոզռվին սկիզբէն ի վեր , ներկայացուցիչները

գիներուն՝ ; յիշատակարանւ մը կրնայ դառնալ քան Հօտարներր ի յայտ բերին աշխատանքի , զո Հ ա բեր ո՛ւթեան՝

ք*մ կարծիքով , Հայկական՛ տաճա ր մր ու նփ զարմացնող» ամերի կեսձն. Հ ո՚գե բանո ւթեամ բ յօրէ՛ն– բարձր տ րամ ա գր ո ւթ ի ւն գ ազգային շաՀերոլ նա՝ -

նաել տարրեր տեսակէտէ իր օգուտները : Եթէ ուած մ եծազան ւլ ո ւած շիքն ութ իւն*. մ ր , որոնց մ է իսանձա խնդրո ւթիւձն ել անօրինակ Համեբաշխոլ ֊

Նիւ Եորքի մայր եկեղեցին վերարտադրութիւնը շատ ունի Ամ եր ի կա : թիւն; Օրինական ձեւակերպութիւներէ վերթ, օ ֊

ըլլար, օրինակի Համար, Անիւի Հռչակաւոր Ս՛այր « է լ կանգնեցաք տուն Աստուծոյ նորոգ եւ րակարդի բոլոր Հարցերը լր՚թօբէն՝ քննուեցան , Հա–

^եկեղեցիին, ղո ր Կատրամէգէ թագո լՀթ շինէ,, կենդանի ծնոճդ Հ ոգեւո՛ր ել արձան մշաենթենա - մ ա պա տ տ ս խաքն որոշումն եր տրուեց ան՝ եւ բոլոր

աո լալ ^ . գարո՛ւ վերթերր , ասիկա պիաի ըլլար ւոր»** ի յիշատակ ՛Ա՜Լ թի Կաթոլղիկէ Աայր Եկե^ խնդի րն ե ր ը լուծուեցան^ Համարեա միաձայնու -

լա ւ ա ւլ ո յն\ գաս ր թուրքերուն , որո&ք ՚/արգ կը ղեցւոյ.••» : թեամբ։ Ի վերթոյ , ընտրուեցալ շրթանիս գործա­

քանգեն Ա՜ւիի աւերակներու կանգուն մնացած կո. Նի*֊ Եորքի մէթ Հայկական տաճար մ\ը , Հա­ դիր մարմին ը «Աոմամեայ կեգր .Վարչութիւնը» :

թողն ե րը: րազատ վերարտադրութիւն պատմական եկեղեցիի՝ Անգամ մըն ալ շեշտուեցսձւ թէ՝ ֆրանսաՀայ
շ րթանն երոլ
Հայկական պարզ ու յստակ ոճով տաճար մը, մը , բազմալեզու ար ձան ա գ ր ո ւթեամ բ , լաւագոյն մասնաճիւղերը մէթ, ո՚ւշագբ աւ տեղ կը դ ր աւեն մ եր
րենասիրութեամբ
սլացիկ ո րմաս իւձԼե ր ով , պայտաձեւ տգեղներով, ձեւն է Հայո՛ւ շինարար ոգիի արտայայտութեան ։ իրենց խոր գիտակցութեամբ , Հայ–

֊աղեղնաձեւ պատ ո լՀաններով, շատ աճելէ գրաւիչ Վ– Ա Ր Ե Ի – , առողթ գաղափարաբան ու -

Օրուան մ ամ ուլն ալ նո յն՝ մ ո լո ւց քէն՝ բռնուած Ն ս ա ած) անծան՛օթ մ արգոց մ էթ , լքուած ան­

«8ԱՌԱՋ»Ի ՊԱՏՄՈՒԱԾ-ՐՆԵՐԸ է ։ «Հայը Արիական չէ»*»*։ * սՓփ կիւն՛ մը , տխուր մ աքերով զառամ ած , Հայ ո լ ա–
եւ ոճ–
Ո*վ պիտի կասեցնէ այս զառանցանքը ըեւը ա յսպէս օգնութեան կը Հասնի եր բեմն՝ ծա­
Հռոմէն
պիտի կրնայ Հակազդել այս ն սլա տ ա կա ւս ր կելով բոլոր թան ձ րո ւթի ւնն ե ր ը ել անոր մէկ ճա–

Կ Ո ԻԶ Ի Կ Ը բա յ ի ն վերագրո ւմին, Պեբլինէն Փարիզ, ո աղա յ թ ր ն\ո յն իսկ կուգա լ գլուխս բարձրացնել
(ԴՐՈՒԱԱԳՆԵՐ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՕՐԵՐԷՆ)
Ե գի պա ո ս , Վարշաւայէն Ա թալին կրատ : մ ա յ ր ա կան խնամքով ։

Հայը ամէն տեղ է ու Հրէական ճամ բան արիւ— Այն՛ միթոցին՝ որ աՀաղանգի վերթաւորռւթիւնը

Հոս բոլորովին նոյնը չէ բարեբախտաբար ։ նոտ , արիլնո՛տ ։ կբ լսուէր , կուզիկը յանկարծ գէմս Հք$ոլ–եցաւ ,

Մ անուշեանի ա յ դ պատ կե ր ին տակ ան յա յա ըմ­ Ով պա տ մ աՀ ա յր Ա ե ծ 10՝ո բենաց ի * ան մ աՀ ու - մեծցած անկերպարան ու ինծի Հետ կառաշար
բո՛ստ ձեռքեր
« / ՝ ռ ւ վրէմդ թիլնը առանց Հետեւորդի թնշ արժէք ունի ; ինշ– մտաւ * դժնետեսիլ ՔՐքիթով *

պիտի լուծենք մենք» , Ի^նչպէս գ զէնք մըն ալ դուն չէԲիր ուղեր

գ ր ա ծ են։ էք ում բ մը մարդիկ վէճփ բռնուած են սլ է ՝՚° ս ուզեցիր ո բ Ն ո յ ի կա րկտո լած տապանը գի–

այս միթոցթն,.— « ա ՜ յ , լ է սսւլօ՛ պսաաի • • • » Հա­ ս անտ ր Արարատի սառնամանիքի բարձունքնե - ՛ռ ւքն են ալ Հ իմ ա :

ղի ւ 1լ ըսէ Հաստավիզ , ինքնավստաՀ երեւոյթով բուն, երբ անոր կուրծքէն <եայիքքոզ դարաւոր լա­ ճակատս կը շփեմ * աղիքներս կը գալարուին,

անցորդ մը ։ Գիմացէն քանի մը դլուխներ կը լան նոյ\նիսկ ձիւներու տակ մարած է։ գիշեր է եւ առտուն՝ գործէն– ուշացողը կասկածելի

ցցուին գ ուռած երակներով, դո զա Հ ա ր շրթներով Ի^նչպէս կրցար երեւակայել ոբ թ ա փ ա ռ ա կ ա ն է միշտ ։ կը փակեմ աչքերս , կուզիկը կը խլրտաք

ոլ յուղում էն կարկամ ա տ ա մ ն ե ր ո ւն՛ մ էթէն\ լու— ժողովուրդ մը իբ աղթիկներուն Հետ գինարբուքի մէթս ։ Մ ատի ո լժգին Հարուած մը կո ւ ա ա յ լեար–

տանքներ կը տեղան , կ՚ընդդիմանան ՀայՀոյոգ֊ մաՀիճ յարդարէ Շի՛ 11ակի սրբազան դաշտին մէթ ։ գիս վրայ 1 ու անՀ ամ ա չ ա փ երկար ցուց ամատը

նե, մն* ԵՀ ովայ\ի ստեղծած մեղքի պարտէզք Բիւրակ­ կ՚երկարէ գէպի գո՛ւբս, Աիսաքի ուրիշ մէկ պատ­

^Ս*յԳ մենք ենք գալ\իս» : նի Հերոսական սաբաՀարթը չէր կ ր ս ա Ր լ\ԼԼաէ՛՛ Ոք կեր բ ցուցն ելով Հ Հոս անո ր աչքերը փո րած են եւ

Հոգիս կր Հրճոլիւ ՏԼ՚ուբ չէ ուրեմն թավալած ալ \մ ո ստացուած Ե ր կի բ ը իբ ընտրեալ ժողովուր­ փշրուած այտոսկրին– վրայ տիղմ քսած են * թե­
գէմ Հ ա֊
արիւնը, մէկի գէմ Հարիւր ^ Հաբիւրի ։ դին՝ Հ ա յ կ ի կալուածը։ ՝Բու աճապարանքիդ մէթ րեւս ս պո մեգով ք ա ց ա խ ա խառն թուր խմ ած միթո­

զար, «պիտի լուծենք մե\նք ձեր ՚վբէմր» Ե Հո՛վան խո սա մնա դրուժ Հռչակեցի բ , որ ռվՀ ետ եւ ցին եղած է • «Տ էր՝ , Հեռացուր ա յ ս բաժակը ինծ–

Բա յ ց եւ ա յնպէս խոՀեմ ութիւն չէ ւրմ էն՝ տեղ Հ ր ե ան ե ր ը եր բե ք չժառանգեցին մեր երկիրը ։ մէ» ...:

Մ ենք թնչով փարատենք կասկածը : ի^նշպէս Ան օթ ո ւթ ե ան տառապ անքը ա յնքա Ն գ ր գ ռ ա ծ

աշտարակ բարձրանալ ա յ ս միթո ց\ին< ել «ես Հա յ Հ աս տատ ենք Հիմա մեր Հ այ կա կ անա ւթ ի ւնը * նախ էր երեւակայութիւնս որ, դէմս նստող անծանօթբ

եմ» պոռալ ։ մենք մեր մէթ։ Լ ալ ոբ մ եր լեզուն մ ատ շե լի շէ կուզիկին Հետ կը շփոթէի։ Աիէչդեռ ան մեր թա­

՛հեռ քանի մը օր առաթ էր , երկու֊ բաբե կամ­ ամէնոձն\ • • • ւ Ա ա ն ա ւ ա ն գ ներկայիս, որբ Հլ*եա– ղին մէթ կը բնակէր ո՛ւ Հոն ալ կ՚աշխատէր • • . այս­

ներ տեղացի ^ վիճակ ձգած էին Օիսուսի պատ­ \ներ կ՛ուզեն ապաստանիլ մեր ծոցը ։ քան Հեռունե ր բ ին չո® լ պիտի գար՝ * ան ալ այս

մուճանին վրայ : Չարաբաստիկ ,ոլ աման վիճակ . Աին՚շել ե^րբ պէտք է լակեն մեր արիւնը զա­ ժամուն– :

Գ֊րալ դրած ենք, բարեկամ , եւ քոլ խօսքդ նաղտն ձելերո՚վ գ պատրուակներով : Բայց ել այնպէս զարմանալի բան , իր Հետ­

\վճիռ մը պիտի ը լ լ ա յ ։ Տեսնենք ո^վ պիաի շաՀի Ոչ * «Արար՛ատ լեռներ» ամ էն տեղ կան բացի քերը ամէն կողմ կը տեսնէ ի ։ Ան սովորութիւն ու­

շիշ մբ գինին։ Հայն ալ Հրեայ շէ^ միթէ^ գոլք Յաւիտենական Հա յ ա ս ա ա*։ էն : ՎաՀ ադե ի ծնո՛ւն գր նէր մեքենաբար թղթի՛ մը կտորը , Մեթրո՛յի գոր­

ալ Հրեայ շունթք ձեր մէթ։ ՎԿայ * Հայաստան արդիւնքն է Արեւի ու \$ո՝վու ծածուած տոմ սակը , V ի կամ զո յ դ խաշի վերա­

Բոլոր պատ մ ադիտո ւթ իւձն ս կր սպառեմ Հա ս ^ երկունքին՛, ու անոր օրօրանին՝ Աասիսի ան՚մատ– ծելով գետին նետել թղաձդօրէն : Այգ խորՀբգա -

տա ա ե յ ՛ւ ւ Համար թէ Հա յ ը Հ ա յ է ու Հրեան շելի կատարին ոչ մէկ թրՀեղեղ իր ալիքները վւշ– ւոբ նշաններ՝բ ամէն տեղ կաբելի էր գտնել այժմ,

Հրեայ ։ րած է : ամ էն տեղ ;

Գինին կորսնցնողը կը յամառի» Մ ենք Հայ ենք , ծագում ով արփի ու 8աւի– (2) ԽՈՍՐՈՎ ՎՇՏՈԻՆԻ

Հ ա պ ա ինշպէ^ս Ֆրանսացի Հրեայ կ՚ըլլայ

եւ Հայ Հրեայ չըլլա՞ր : սՀենական՝ ծովածաւալ ;

Fonds A.R.A.M