Page 59 - ARM_19-1947_02
P. 59
ՀԱՅԱՍՏԱՆ լատբելի կերպով մոռցեր են կատարել այգ <աշխա– ընթացքին կատարուած ա շիա տ ութ իւննե բու եւ
«^/ * Հա յաս տան» էն , 19
տանքնեբբ։ (Ամփոփուած Հայրենիքի Հանգէպ մեր պարտա կանո ւթ՛իւննեբու
ԵՐԵՒԱՆԻ ՓՈՂՈՑՆԵՐՈՒ ՄԱՅՐՈՒԹԻՒՆԸ Մ արտ) յ մասին, սլարզեց Հ ՛Տ ՛դաշնակցութեան գերը եւ
ԽՈՐՀՐԴԱՀԱՑ ԿԵՐՊԱՐՈՒԵԱՏԱԳԷՏՆԵՐՈՒ խստօրէն ձազկեց կարգ մբ մարդիկ որոնք Հա -
Սեր մայրաքաղաք Երեւանք հյ * իշխանութեան մխութ իւն ը կազմ ա կե< ր պա ծ է ցոլցաՀ ա՛նգէս մբ , յ ա ա ա ան ք նկատելով ի քենց առանձնաշԽո քՀ ը , կք
տարիներուն վերաշինուեր , ընդարձակուեր , ան - բաղ կաց ած ա րտասաՀ մանէն Հա յա & տան վե բա - իւ ե զա թ ի ւ ր են Հայ ժողովուրդի պա ամ ութիւնբ եւ
ճանաչելիօրկն գեղեցկացեր ել դարձեր է ՍՍՌ դարձաք. 16 կհքպարուեստագէտնեբու գործերէն Հ կք փորձեն աբատաւորել ան՛որ ամեն աՀա յրենասէ բ
Մ իութեան ճաբտա բա բուեստական , մշակութային Մ ասնակցոզ նե րո ւն *^էջ ՚ Ա ն ա բձանագո բ ծներ , տարրբ ։
քաղաքներին մ է կր : գեգան կար ի չն՛ե ր , արծաթագործներ եւ գո րգա - ք՝անախօսք ի վերջոյ պատասխանելով կարդ մը
Մեծ ու քարդ է Երեւանի քաղաքային անաե - գործներ . Գ . ԱՀարոնեան, Գ՛ ՝ԲանգաՀարեան , Հարցումներու , յայտնեց թէ Հ ՛Տ ՚Գաշնակց ութ իւ
սութիւնր • Այդ ան ա ես ո ւթ ի ւնք Հմաութեամ բ եւ Գա լենց , Աս ատ ր ե ան , 0 ՚ Վ^արդանեան եւուր ի շներ ։ նր գերադասելով Հ այ ժոզովուբդի ել Հայրենիքի
օրինակելի կերպով ղեկավարելու, ինչպէս նաեւ ՊԵՏԱԿԱՆ թատերական թանգարանի ձեռա - շա Հ ր որեւէ վարդապետութենէ՝ մ ի շտ կբ ջանա ք
ՔաԳաքին փոգոցներբ մաքրելու, բարեկարգելու գի բնե բոլ մ էջէն գտնուած է թատերագիր Շիր — զ աղութներու մէջ ստեգծել Համերաշխ մթնոլորտ
ել մ շա կո ւթ ա յ ին տեսք տալու ա ս պա ր է ղին մ էջ , վան զ ատ է ի ՀձիշխանուՀի» թատե րգութ իւն ը Է"Ր" մը ել պատրաստ է գո ր&ակց իլ որեւէ կազմ ա կեր
մեծ գործեր ունին կատարելիք քաղաքային Խ որ– գործողութեամբ , զոր այրուած ՜կր Համարուէր ։ պութեան , պարկեշտ ու անշաՀ ախն ղի ր Հա յեր ու
Հուրգի Գործադիր Տանձնախումբբ եւ չՐւ^ա^ա,ք ԹԱԷԻՆԻ ՇՐՋԱՆԻ Ագարակ գիւղի կոլիսողնե– ^ետ, պայմանաւ որ Հաւասարապէս յարգուին իր
իէորՀուրդներոլ յանձնախումքերր ՚. Անշուշտ ա յ Գ բու ել անա սնա պաՀ ական ագարակներու գե կա - անժխտելի ի րաւո ւնքնե բ բ է
ուղղութեամր մինչե՜ւ Հիմա անոնք որոշ տշի ՛ս - վաբներու ինչպէս նաեւ բանւորներու անփութու - Աքս խօս քերբ քնգունուեցալ երկարատեւ ծա—
տանք կաաարաձ֊ են , սակայն այն վիճակք որ ներ— թեան Հետեւանքովդ մէ կոլկէս ամս ո լան ^ընթացքին էրերով եւ ժ ո գո վո ւբ դ ր մ եկնեցալ խոր տպաւո բու–
կայիս կք տիրէ Երեւանի մէջ, Հեռու է գոՀացու– անասուններու ան կումբ մեծ չափեբոլ Հասած է * - թե ամբ ։
&Իւ ըսաւէ* կ ււ լա ո ւած են 123 այծ, 93 ոլրէԼ այ°^^Ր նիՀա բու Աստիկ Աշսհսւ0
Գարնանային օրերք սկսան Երեւանի մէջ, սա թեան պատճառով վիժաՀր են Հ կենդանին-երր այն - ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-ԲԸ ՎԱԼԱՆԱԻ ՄԷՋ
կայն ւիողոցնե րք պէաք եղա ծին չափ չ են մ աք - քան Հիւծած են, որ ամէն օր անպակաս են վիժու–
րուած ։ Մ ասնաւո րաոլէս անՀանգո ւբժե լի են - մ ի դէպքեր բ , մ ա սնա ւո րապէս ՛ո չխտրնե բուն եւ
մ իքեան ել Ավերդ լով փողոցներուն վիճակք ։ Այգ այծեքուն մէջ՛* Մարտ \ էն մինչեւ \2 , օրական մի՜ ՎԱԼԱՆԱ, 13 Աարի լ.֊– Կիրակի, 13 Աարի լ,
փողոցներէն։ անցած ատեն , պաՀ մր չես Հաւտար ջին Հաշուով 7 8 մանր եզ^լերաւոր անասուններ Լավուլթի գիւգաքազաքը կը մեկնէին Ս. Տ. հ..ի ե–
որ ղուն կր գտն՛ուիս էթրեւանի կեդրոնական մա՛ մեռած են • (Ա . Հա լաստան , 21 Ա՝ արտ) ։ զանակի ախոյենական, վերջին մրցումբ, (–|– քած1)
սին մէջ ։ Փողոցներու աղտոտութենէն կարելի է կատարելու մեր աննմա՛ն մինիմները , որոնց կ\րն–
եղրակացնել , թէ իր տնտեսութիւնք որքան\ գէ յ ՋԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ կե բանա յին իրենց տ աք ե կի ց քն կե ին,երք : Կիրակի
կերպով կր վարէ Ա պան դա ր ե ան շր^ * խո րՀտ ւբդի թալանս քազաքբ դբօշաղաբղուած էր, եւ մեհ֊
գո րծագի ր մ արմինք ՚.\,ո յն վիճա կք կք տիրէ նա>եւ Շ– ՆԱՐԳՈՒՆԻ ԱԷՆ-ԼՈՒԻ ՄԷՋ աօն մբն էր , գարնանամուտի նուի րուած (ՕօքՏՕ
Լէնինի , Ալավերտեանի, կնունեանց փողո րուն ք^ՇԱո) , տասնեակ Հազա բալո ր տեղացիներ փոգսց
մ էջ ։ Հա կա ռո ղջա սլաՀ ա կան է Պարոն եան վւոգոցը * թափած էին՛. ք՝այց եւ այնպէս մեր կառքբ մինչեւ
՝Ե ՚– այս րո լո րր այն սլարղ պատճառով, որ Կիրով– ՄԱՐՍԷՅԼ - Աէն֊Լուի Հ.8Գ- Ակնռնի են– րե բան ը լեցուն կբտսե բ եւ մին իմ տգաքնեբով :
ե ա ն,ի գործ ագի ր իւ ո րՀոլրգբ պէաք եղա Հր չավիով թակոմ իտէն եւ Նո ր Ս՛երունդի մ ասն աճ իւղք օգ - Ժամք Յին, սկսաւ մրց՚ումք, մեծ բազմութիւն
մինիմնեբր,
//* ՂՐաԳէր էրեն՝ յանձնուած շրջանի տնտեսութեան տուելով բնկ,* ^/ . Նարգունիի ներկայութենէն՝ , ՚՚՚ճք լեցուած էր դաշտք՛. ՚Մ՝եր աննման
խնդի րն ե րով : սաբյ>աֆ. էին Հ ր ա պա ր ա կա յին բանախօսութիւն մր Լ,. Ս. Տ>5» յագթեշին 6—0 :
Մարքսի եւ կարմիր ք*անակի փողոցն՛երուն վի— Ապրիլ Գին, գիւգի մատուռին մէջ։ԱրաՀք լեցուած Ա յսպէս , առաջինւ կի ս ախա զբ վե բջացաւ մեր
ճակը ղայրոյթ էլառթէ ։ էքրեւանի ՝ք^աղ • Աովետր էր ՛երկսեռ բազմութեամբ՛. յաղթ ութեամբ 3 0 : Ե՝ բկրորդ կի ս ա խ ազին մեր
այս Ր" լո րք ՚գէաք է մ ամանա կին տեսնէր ու քա — ք՛ացումբ կատարեց ընկ. Գ. Փիլիկեան ներ - տզաքը տ իրապետեց ին , յարգանք եւ Հ իա ցում
ղաքին մ աքրութեան ել բա րեկա ր գութ եան՛ Հ ամ ար կայացնելով Հ^Հայ ք՝ոյժ՝ֆի իոմբագիրբ եւ Հայ գրա պարտագրելով տեղացիներուն : Ուրեմն երկրորգ
անՀ րաժեշտ միջոցները ձեռք առներ՛. Մինչղեո թէ կանութեան։ նոր սե բունդի լաւագո յն ներկա յացու– կիսախա զն ալ վ ե րջաց ալ մերոնց յաղթ անա կ ով ,
փաղ՛ Աովետր, թէ Երջ* Խ որՀ ուրդն երր անթոյ– ոիչբ , Շ • Նաբգունին , որ երկար ու դառն զրկանք– 3—֊0 : Ա յս առթիւ Տոոմ Արտէ շի Ֆէ՛ս էրաս իոնին
նեբով ՝եւ իր Հզօր կամքով կրցած է Հասն իլ մտա ներ կա յաց՚ո լց ի չբ բարձրանալով յայտարարեց թէ ,
այժմ կք Հաշուէ 7 8 միլիոն ինակիչներ , խռ - ւորական բարձր մակարդակի մբ։ Ս. Տ. հ.ի երկու խումրերք, ՕտսԽէ եւ մինի մ շահե
նուած իրարու վրայ ։ Ընկեր Նարգունի պարզելով մեր Հնամեայ ցե - ցաւ՛ աիսո յենական տիտղոսք , կատա րե լագո բծուած
ք*նակ արան ի նոյն տագնապր 1լ ան ց րն է նաե ւ զին գրական , գեզա րո ւե ս տա կան ,ճա րտա բա ր ո ւե ս– մրցում ով : նո րՀաւո րե լի էին Գրիգորեան , Մ ա ր–
մեր գտնուած երկիրը , Ֆրանսա , թէեւ նուաղ Հա– տա կան , զթհ՝ուո րական , ել ա յլ ս տ՝ե ղծա գո րծ ո ւ - տիրս սեան , փէ սմէճեան , Վ՝է շիշեան , Սաբո յեան ,
մ եմ ա ա ո ւ թե ամ ր քան Խ– Մ էութիւնը։ Գեռ վեր– թիւններր ,լայնօբէն անդրադարձաւ մ ին չեւ մեր օ– որոնք աչքառու խ ա դա բ կ ո ւթ ի ւն ո ւն ե ց ան ։ Ս րր -
ջերս Էր որ Փարիզի քաղաքապետ ութ ի ւնք– կր \^ ս– րեբ՚ր զօր • ք՝ազրամեաններու , ծովակալ \*սաՀակ - ՚ոանց շեորՀաւորելի էին ամէնքր, ել իրենց վարի–
գրէր պար պո լա Հր • * • Հանրատուն՛երը (թագաւորին եաննւե րո ւ եւ քՕ ՛Հայաստանի մ ԷԳ ՛՛երեւան եկած րո— չր, Պ՛ Գրիգոր Ս՚երոոնեանր։ Այսպէս 1947/՛ ՀՐէ*~
Հարսներուն տուները պիտի րսէբ բարեկամս , Կ* լո ր ա րժէքնե րու մա ս ին– , յ ա յ ան ե լով թէ կա րել ի ջանին , Վալանսի Հայ Մարզականին խո\01 Շ&ձշէ եւ
քՏ • ) գրաւել ել բնա կա րաննե րո լ վերածել։ ք) ՚ տա չէ լուծել ա յս յատկութիւնն ե րով օժտ,ո ւած ազգ մինիմ կբ ստանան Տոոմ Արտէ շի ախ ո յենական՝
կաւին Ահ գլի ա , ուր տնազուրկ աշխատաւո բներ բո– մք ։ Կոչ ուզղեզ մասնաււոբապէս երիտասարդու տ իա գոսք ։
նի մտան փարթամ լար կա բաժ իններէ ներս ու տ ե— թեան րլլալ Հ պարտ իրենց Հ այ կա կան ծագում ով , Մեր Ա* խումբր Մայիսին պիտի սկ"ի ՇօԱթ6
ղ ա ւո րո ւ ե ց ան այնտեղ % լալ սոչ/վիլ մեր լեզուն , ուսումնասիրել մեք պատ– <1շ Լ^ՕՈՈՏԱՏ/՛ ախո յենական բնգՀ ատուած մրցում -
ք՝ տ յց կարժէ՛* նոք տունե ք շինել , երբ մ ար - մութիւնբ եւ մեր մշակոյթբ ծանօթացնել օտար ներք, որոնց Յբ արդէն շաՀած է ։ Տիշատակու -
գիկ կք խօսին հ առաջիկա յ պատերազմի մ ք Հաւա ներ 1-ն։ թեան արժանի է Ս. Տ. հ..ի վարչութիւնբ որ ժամա*–
նականութեան մասին * * * քՕօ սելով նաեւ տար ագի ր բազմ ո ւթեան ց Հա - ցո յց ի կանոն ա ւո ր ո ւթե ա մ բ կը կա տ ար է իր դբժ -
Ա– ՀԱՐ-ԷԼԵԱ՜Ն մար աբտասաՀմ անի մէջ վերջին քառորդ գարու ուա րին սլաըտականութիլխը : փբիստափորւ
Հ Ե Ա Ն ՚ Բ ԻՆ Հ Ե Տ խ ան գա վա ո՛ռ լի ա յգ մ օտիկ անցեալբ վերա րտա - ոլ նմաններուն գերազանց առաքելութիւնը ալդ ա–
գրելու ա յն կիրքով , վճռա կանո ւթեամ բ որոնք ա— Հաւոր մեգքք սրբագրելու , մարգոց Հոգիներէն ։
ՀԳԻՐ-ԲԻ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) ն ի կա սլարզեց Հայոց ժ ո զո վո ւ րգ ին ոտքին Հ ոգր Զա րիքին դէմ կռուելու գերազանց եզանակն է ա–
ամ ուր քնելու , Հ ոնաւազաննե լովսփիւռքինուժե րբ : նոր սարսափին Հատուցում բ , լա լոր մարդ անո ւ -
Մինչ այդ, Լ՛ Ս * կր մնայ մօտիկ ու գեզեցիկ նին արժանի արարածնեբուն ամէնէն նուիրական
^ներկայացուցի , չեմ աչ ներկայացներ Լ– Ա-ի կարելիութիւն եւ ի րական։ ութ իւն : Անիկա ազատ է Հոգե/ոուններուն եւ ոչ թէ այսօուան մեր տ՛եսա -
՚էէՐՔԼ՛ ։ Ա՚ոիկա ուրիշներ ըրին ու կՀընեն : Ու կ՝\ր– երկու դժուարութիւնն երէն : ք*բ առջեւ , բա՛ց , ի— ծին նմ ան ներքինի զգո լշաւո րութե ամ բ մ ը Լքել
•եեն մեզի անծանօթ գեգեցկոլթեամր , •ագաաոլ — րաւ մարգերու եթէ ոչ Հայրենիքք, գէթ ^ԼՐ^Է"Ր պա յքարբ , պիգատոսել , \ոլ ոճիրը գլուխ Հանած
թեամբ ու րա րձրութ իլն,ով : Ու աւագ, այգ գրքին ուր աքեւմտեան քազախա՛կրթութեան ամէնէն սքր– Ր էլա լո ւ ա յնքան անո րակելի արարքք բարձրացնել
մէչ^ թելադրուած են ուրիշ ալ բաներ, այնքան բազան ձայներք , կարօտներ բ , կի րքե քն ու սար - քա զա քա կրթական փառքի ։
աղեխարշ իրաւութեամբ մը, Թուրքէն գուբս, մեր սուռներք պիտի չամչնան իրենց Հաշւոյն\ : Հետ - Կ՝արժեւորեմ Լ* Ս՛ի ներկայ Հատորք իր
իոկ արեան ճամ բաներ էն քալոգ, երբ մոռցած ան ղՀետէ ։ Գիտեմ թէ ինչ կբսեմ : Անգլերէնբ երկար անառարկելի ^ա Գ ո զո ւած ք է ն դուրս ու անգին
մոռանալին, մենք մեր բոլոր յիմարոլթիւններր ա ա են վաճ առակ ան ակ ան , դի ւա նա դի տա կան իբր փարթամ, բ ա յ ց սւյլսւպէս պԱաււսսխ ա նաւաււ֊
կրկէս կը նեաենք իրար կործան՛ելու Համար : գաղտնի գոքծառնութեանց բարբառր\ՇւՂ10\ւ\շբ քլ ~~ ււկ(|րնաա,րոն.մ մր , այն շատ իրաւ, շատ մեծ –ոլ
Իմ էքեբր կր գրուին շատ աւելի ՀեռաՀայեաց լալէ կարծես թէ յոգնած , կք փորձէ դարձ մբ ս ր բազան։ , իր բառե րովք մ ա յր՜եկեղեցի մ բ րլ~~
նկատումներով , որքան շատ աւելի իյորոլնկ կըս– մշակութային իր բարձր գերին առաքելութեան։ • լալու սաՀմանուակ֊ աշխատասիրութեան որ պիաի
կիծով մը : Մեր ամէնէն ա Տ աւոր ,ո գբե րգո ւթ ի ւնք Զ եմ րնդՀ ան բ ա ցնե բ ան ո բոշ յ ա ջո զո ւած ք ներ : ւլառնա ր գերագո յն սլսակբ ոչ մ իայն իր գրական՛
մեր իսկ ապիմաստութեամբ , երբ մենք կբ յայտա Օ^Նէյլի թատրոնը որմէ ԷլԷքթռան Փարիզ պարապ ասպարէզին (մեծ կառոյաներբ ԺԹ * ՛՛եւ Ւ * գաբե
րարենք ^արգիլուած ղ օ/////» , ան ց ելա պա շտ ո ւ - սբաՀ մբ գիմալոբեց , կանչուած է , կբ Հաւատամ, րու իրաւ վէպէն , Պալղագ , Տիքրնզ , Թոլսթոյ ,
թիւն դ «շօվիԹիստակաԱ ււոմանթ-իզլք» , Հարկադրա թատրոն բ փրկելու քաղքենի մեղկութիւնն եր էն : Տո յսթո յովսքի , ք* րուսա) այլե լ պիտի ազատագրէր
բար մեր գրոգներք կբ պաՀենք օտար այգ անցեա Անգլերէնք գտնելու վրա յ է շեշտբ իրաւ մ արդ - թերեւս մարգոց մէկ մասբ իրենզ մեղապարտ , ա–
լէն ՚. Աւիիւռքք շա՛տ շատ օրաթերթ , աժան վէա , կո ւթեան , ՛ան գեբաղանցապէս մարդկային Հ//ք«/֊ - կամայ նենգութենէն , Հանդէպ իրենց խորագոյն
մասալ կամ ՀայՀոյոլթիւն կրնայ սնուցանել իր թիւրեր 1 քաղցրութիւնր որոնք քՒ֊ոլսթոյով , 5"յս~ խղճմտանքներուն։ Աղբար Թովմասի անակը, գէչ
մամուլով՛, կարդացի Սիբասի ստո րագրո ւթեան թոյովոքիով, Ձեխովով թափանցում ունեցան ժո զրուած ըլլալուն Հակառակ, քաղաքակրթութեան
տակ <ձԽ ՚ Հա յա ւոա ն»ի մէջ առաջարկութիւն մբ ա– ղովուրդներու Հ ոգիէն ներս :ՂԼաւլու ան <աշխա®րՀ բ է սլա ամ ո ւթեան մ էջ աւելի է քան թուական\ մր ։
ղէտին դառնալու։ ի^այց առաջադրումէն գործա - Անշուշտ , երբ դրամ բ գագբի իր յուռութքէն , ա շ– Աիւրմէլեան պարտաւոր է մտածել այգ բարերս։ -
գրումք ճամ բան երբեմն կր կտրուի անգո ւն գն ե — խատան քբ ազատագրուի իր բռնութենէն , Հողմ բութեան : Իր եքիտասաքդութիւնբ բսել կ ու -
ր ո վ , ինչպէս անձնապէս ես ա՛ռ ի փորձը «Մնացոր դաոնա յ ազատ ստեղծումին անՀ ո ւն արգանդք ու ղեմճ աշխատանքի բնգունակո ւթ իւն բ , ղմ ա յ -
դ ա ց » / առիւթով։ Կը մօտենայ 15 տարին, երբ իմ անոր վրա լ մարգեբուն միտքը գեղեցկութեան՛ ու լելի կերպով թարմ մնացած իր զգայնութիւնն ու
կամքը տրամ ան նուաճելու, բախեցաւ ամէնէն ծագկի վերածէ մութ ուժերք անդունդ նե րո ւն : զգայարանքները, մանաւանդ անՀաւասարելի , ան
անմարգկա՚քին անսրտութեան : Հիմա աղէտը աք Ու այդ աշխաքՀին մէջ պիտի արուի, ու չի կր փոխարինելի իր Հոգեկան փոբձառութիւնբ թող
դուրս է իմ ույք-ւերուն-հասողութենէն , ու ես Հաշ - նար չտ բուի լ մեղի Հսկա յ պա յքարբ քնդդէմ Տէրը խնայէ ձեզի անոր կրկնութիւնը նոյնիսկ իր
տուած եմ զայն ի\նծի Հետ Հող իջեցնելու իմճակա– տառապանքին , արիւն թափելու անասնութեան– , դժոխքին մէջ ո լ նոյնքան՛ Հզօր իր ապրումները
տագրին։ Կրնա՞մ ինծի յատուկ անկեղծութեամբ այդ անասնութիւնք մշակոյթի բարձրացնելու ո- տուեալներ են որոնք ի յառաջագունէ կ երաշխա -
մը ինքզինքս սփոփուա զգալ վւսւստին առֆեւ , կր ճիրին որով մեղաւոր կք մնան ժամանակակից մեր ւորեն իր ձեռնարկին /աջողուածքբ ։ Հին դիրքերը
հարցնեմ ձհգի Տիկիններ եւ Պարոններ» Հատորին , մեծ մշակոյթներբ։ 1915^– մինչեւ ա յսօր մ եր կքսեն , «որ ի սակաւս հաւաաարիմ է յ հաւատարիմ
ա յ սինքն Հ ա ւա տ ա լօ ր ին ,ե րբս փ ի ւո քբ պ ի տ ի գ ա ււ նա յ Հպարտութիւնք կազմող երեք մեծ մշակո լթներ է եւ ի բազմին» :
ետ իր ամօթանքէն ու Հայոց Հայրենիքը պիտի էիոիսն ի փոխ պսակեցին անասնութիւնը։ Լ* Սէէ (8) , 8 * ՕՇԱԿԱՆ
Fonds A.R.A.M
«^/ * Հա յաս տան» էն , 19
տանքնեբբ։ (Ամփոփուած Հայրենիքի Հանգէպ մեր պարտա կանո ւթ՛իւննեբու
ԵՐԵՒԱՆԻ ՓՈՂՈՑՆԵՐՈՒ ՄԱՅՐՈՒԹԻՒՆԸ Մ արտ) յ մասին, սլարզեց Հ ՛Տ ՛դաշնակցութեան գերը եւ
ԽՈՐՀՐԴԱՀԱՑ ԿԵՐՊԱՐՈՒԵԱՏԱԳԷՏՆԵՐՈՒ խստօրէն ձազկեց կարգ մբ մարդիկ որոնք Հա -
Սեր մայրաքաղաք Երեւանք հյ * իշխանութեան մխութ իւն ը կազմ ա կե< ր պա ծ է ցոլցաՀ ա՛նգէս մբ , յ ա ա ա ան ք նկատելով ի քենց առանձնաշԽո քՀ ը , կք
տարիներուն վերաշինուեր , ընդարձակուեր , ան - բաղ կաց ած ա րտասաՀ մանէն Հա յա & տան վե բա - իւ ե զա թ ի ւ ր են Հայ ժողովուրդի պա ամ ութիւնբ եւ
ճանաչելիօրկն գեղեցկացեր ել դարձեր է ՍՍՌ դարձաք. 16 կհքպարուեստագէտնեբու գործերէն Հ կք փորձեն աբատաւորել ան՛որ ամեն աՀա յրենասէ բ
Մ իութեան ճաբտա բա բուեստական , մշակութային Մ ասնակցոզ նե րո ւն *^էջ ՚ Ա ն ա բձանագո բ ծներ , տարրբ ։
քաղաքներին մ է կր : գեգան կար ի չն՛ե ր , արծաթագործներ եւ գո րգա - ք՝անախօսք ի վերջոյ պատասխանելով կարդ մը
Մեծ ու քարդ է Երեւանի քաղաքային անաե - գործներ . Գ . ԱՀարոնեան, Գ՛ ՝ԲանգաՀարեան , Հարցումներու , յայտնեց թէ Հ ՛Տ ՚Գաշնակց ութ իւ
սութիւնր • Այդ ան ա ես ո ւթ ի ւնք Հմաութեամ բ եւ Գա լենց , Աս ատ ր ե ան , 0 ՚ Վ^արդանեան եւուր ի շներ ։ նր գերադասելով Հ այ ժոզովուբդի ել Հայրենիքի
օրինակելի կերպով ղեկավարելու, ինչպէս նաեւ ՊԵՏԱԿԱՆ թատերական թանգարանի ձեռա - շա Հ ր որեւէ վարդապետութենէ՝ մ ի շտ կբ ջանա ք
ՔաԳաքին փոգոցներբ մաքրելու, բարեկարգելու գի բնե բոլ մ էջէն գտնուած է թատերագիր Շիր — զ աղութներու մէջ ստեգծել Համերաշխ մթնոլորտ
ել մ շա կո ւթ ա յ ին տեսք տալու ա ս պա ր է ղին մ էջ , վան զ ատ է ի ՀձիշխանուՀի» թատե րգութ իւն ը Է"Ր" մը ել պատրաստ է գո ր&ակց իլ որեւէ կազմ ա կեր
մեծ գործեր ունին կատարելիք քաղաքային Խ որ– գործողութեամբ , զոր այրուած ՜կր Համարուէր ։ պութեան , պարկեշտ ու անշաՀ ախն ղի ր Հա յեր ու
Հուրգի Գործադիր Տանձնախումբբ եւ չՐւ^ա^ա,ք ԹԱԷԻՆԻ ՇՐՋԱՆԻ Ագարակ գիւղի կոլիսողնե– ^ետ, պայմանաւ որ Հաւասարապէս յարգուին իր
իէորՀուրդներոլ յանձնախումքերր ՚. Անշուշտ ա յ Գ բու ել անա սնա պաՀ ական ագարակներու գե կա - անժխտելի ի րաւո ւնքնե բ բ է
ուղղութեամր մինչե՜ւ Հիմա անոնք որոշ տշի ՛ս - վաբներու ինչպէս նաեւ բանւորներու անփութու - Աքս խօս քերբ քնգունուեցալ երկարատեւ ծա—
տանք կաաարաձ֊ են , սակայն այն վիճակք որ ներ— թեան Հետեւանքովդ մէ կոլկէս ամս ո լան ^ընթացքին էրերով եւ ժ ո գո վո ւբ դ ր մ եկնեցալ խոր տպաւո բու–
կայիս կք տիրէ Երեւանի մէջ, Հեռու է գոՀացու– անասուններու ան կումբ մեծ չափեբոլ Հասած է * - թե ամբ ։
&Իւ ըսաւէ* կ ււ լա ո ւած են 123 այծ, 93 ոլրէԼ այ°^^Ր նիՀա բու Աստիկ Աշսհսւ0
Գարնանային օրերք սկսան Երեւանի մէջ, սա թեան պատճառով վիժաՀր են Հ կենդանին-երր այն - ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-ԲԸ ՎԱԼԱՆԱԻ ՄԷՋ
կայն ւիողոցնե րք պէաք եղա ծին չափ չ են մ աք - քան Հիւծած են, որ ամէն օր անպակաս են վիժու–
րուած ։ Մ ասնաւո րաոլէս անՀանգո ւբժե լի են - մ ի դէպքեր բ , մ ա սնա ւո րապէս ՛ո չխտրնե բուն եւ
մ իքեան ել Ավերդ լով փողոցներուն վիճակք ։ Այգ այծեքուն մէջ՛* Մարտ \ էն մինչեւ \2 , օրական մի՜ ՎԱԼԱՆԱ, 13 Աարի լ.֊– Կիրակի, 13 Աարի լ,
փողոցներէն։ անցած ատեն , պաՀ մր չես Հաւտար ջին Հաշուով 7 8 մանր եզ^լերաւոր անասուններ Լավուլթի գիւգաքազաքը կը մեկնէին Ս. Տ. հ..ի ե–
որ ղուն կր գտն՛ուիս էթրեւանի կեդրոնական մա՛ մեռած են • (Ա . Հա լաստան , 21 Ա՝ արտ) ։ զանակի ախոյենական, վերջին մրցումբ, (–|– քած1)
սին մէջ ։ Փողոցներու աղտոտութենէն կարելի է կատարելու մեր աննմա՛ն մինիմները , որոնց կ\րն–
եղրակացնել , թէ իր տնտեսութիւնք որքան\ գէ յ ՋԱՅՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ կե բանա յին իրենց տ աք ե կի ց քն կե ին,երք : Կիրակի
կերպով կր վարէ Ա պան դա ր ե ան շր^ * խո րՀտ ւբդի թալանս քազաքբ դբօշաղաբղուած էր, եւ մեհ֊
գո րծագի ր մ արմինք ՚.\,ո յն վիճա կք կք տիրէ նա>եւ Շ– ՆԱՐԳՈՒՆԻ ԱԷՆ-ԼՈՒԻ ՄԷՋ աօն մբն էր , գարնանամուտի նուի րուած (ՕօքՏՕ
Լէնինի , Ալավերտեանի, կնունեանց փողո րուն ք^ՇԱո) , տասնեակ Հազա բալո ր տեղացիներ փոգսց
մ էջ ։ Հա կա ռո ղջա սլաՀ ա կան է Պարոն եան վւոգոցը * թափած էին՛. ք՝այց եւ այնպէս մեր կառքբ մինչեւ
՝Ե ՚– այս րո լո րր այն սլարղ պատճառով, որ Կիրով– ՄԱՐՍԷՅԼ - Աէն֊Լուի Հ.8Գ- Ակնռնի են– րե բան ը լեցուն կբտսե բ եւ մին իմ տգաքնեբով :
ե ա ն,ի գործ ագի ր իւ ո րՀոլրգբ պէաք եղա Հր չավիով թակոմ իտէն եւ Նո ր Ս՛երունդի մ ասն աճ իւղք օգ - Ժամք Յին, սկսաւ մրց՚ումք, մեծ բազմութիւն
մինիմնեբր,
//* ՂՐաԳէր էրեն՝ յանձնուած շրջանի տնտեսութեան տուելով բնկ,* ^/ . Նարգունիի ներկայութենէն՝ , ՚՚՚ճք լեցուած էր դաշտք՛. ՚Մ՝եր աննման
խնդի րն ե րով : սաբյ>աֆ. էին Հ ր ա պա ր ա կա յին բանախօսութիւն մր Լ,. Ս. Տ>5» յագթեշին 6—0 :
Մարքսի եւ կարմիր ք*անակի փողոցն՛երուն վի— Ապրիլ Գին, գիւգի մատուռին մէջ։ԱրաՀք լեցուած Ա յսպէս , առաջինւ կի ս ախա զբ վե բջացաւ մեր
ճակը ղայրոյթ էլառթէ ։ էքրեւանի ՝ք^աղ • Աովետր էր ՛երկսեռ բազմութեամբ՛. յաղթ ութեամբ 3 0 : Ե՝ բկրորդ կի ս ա խ ազին մեր
այս Ր" լո րք ՚գէաք է մ ամանա կին տեսնէր ու քա — ք՛ացումբ կատարեց ընկ. Գ. Փիլիկեան ներ - տզաքը տ իրապետեց ին , յարգանք եւ Հ իա ցում
ղաքին մ աքրութեան ել բա րեկա ր գութ եան՛ Հ ամ ար կայացնելով Հ^Հայ ք՝ոյժ՝ֆի իոմբագիրբ եւ Հայ գրա պարտագրելով տեղացիներուն : Ուրեմն երկրորգ
անՀ րաժեշտ միջոցները ձեռք առներ՛. Մինչղեո թէ կանութեան։ նոր սե բունդի լաւագո յն ներկա յացու– կիսախա զն ալ վ ե րջաց ալ մերոնց յաղթ անա կ ով ,
փաղ՛ Աովետր, թէ Երջ* Խ որՀ ուրդն երր անթոյ– ոիչբ , Շ • Նաբգունին , որ երկար ու դառն զրկանք– 3—֊0 : Ա յս առթիւ Տոոմ Արտէ շի Ֆէ՛ս էրաս իոնին
նեբով ՝եւ իր Հզօր կամքով կրցած է Հասն իլ մտա ներ կա յաց՚ո լց ի չբ բարձրանալով յայտարարեց թէ ,
այժմ կք Հաշուէ 7 8 միլիոն ինակիչներ , խռ - ւորական բարձր մակարդակի մբ։ Ս. Տ. հ.ի երկու խումրերք, ՕտսԽէ եւ մինի մ շահե
նուած իրարու վրայ ։ Ընկեր Նարգունի պարզելով մեր Հնամեայ ցե - ցաւ՛ աիսո յենական տիտղոսք , կատա րե լագո բծուած
ք*նակ արան ի նոյն տագնապր 1լ ան ց րն է նաե ւ զին գրական , գեզա րո ւե ս տա կան ,ճա րտա բա ր ո ւե ս– մրցում ով : նո րՀաւո րե լի էին Գրիգորեան , Մ ա ր–
մեր գտնուած երկիրը , Ֆրանսա , թէեւ նուաղ Հա– տա կան , զթհ՝ուո րական , ել ա յլ ս տ՝ե ղծա գո րծ ո ւ - տիրս սեան , փէ սմէճեան , Վ՝է շիշեան , Սաբո յեան ,
մ եմ ա ա ո ւ թե ամ ր քան Խ– Մ էութիւնը։ Գեռ վեր– թիւններր ,լայնօբէն անդրադարձաւ մ ին չեւ մեր օ– որոնք աչքառու խ ա դա բ կ ո ւթ ի ւն ո ւն ե ց ան ։ Ս րր -
ջերս Էր որ Փարիզի քաղաքապետ ութ ի ւնք– կր \^ ս– րեբ՚ր զօր • ք՝ազրամեաններու , ծովակալ \*սաՀակ - ՚ոանց շեորՀաւորելի էին ամէնքր, ել իրենց վարի–
գրէր պար պո լա Հր • * • Հանրատուն՛երը (թագաւորին եաննւե րո ւ եւ քՕ ՛Հայաստանի մ ԷԳ ՛՛երեւան եկած րո— չր, Պ՛ Գրիգոր Ս՚երոոնեանր։ Այսպէս 1947/՛ ՀՐէ*~
Հարսներուն տուները պիտի րսէբ բարեկամս , Կ* լո ր ա րժէքնե րու մա ս ին– , յ ա յ ան ե լով թէ կա րել ի ջանին , Վալանսի Հայ Մարզականին խո\01 Շ&ձշէ եւ
քՏ • ) գրաւել ել բնա կա րաննե րո լ վերածել։ ք) ՚ տա չէ լուծել ա յս յատկութիւնն ե րով օժտ,ո ւած ազգ մինիմ կբ ստանան Տոոմ Արտէ շի ախ ո յենական՝
կաւին Ահ գլի ա , ուր տնազուրկ աշխատաւո բներ բո– մք ։ Կոչ ուզղեզ մասնաււոբապէս երիտասարդու տ իա գոսք ։
նի մտան փարթամ լար կա բաժ իններէ ներս ու տ ե— թեան րլլալ Հ պարտ իրենց Հ այ կա կան ծագում ով , Մեր Ա* խումբր Մայիսին պիտի սկ"ի ՇօԱթ6
ղ ա ւո րո ւ ե ց ան այնտեղ % լալ սոչ/վիլ մեր լեզուն , ուսումնասիրել մեք պատ– <1շ Լ^ՕՈՈՏԱՏ/՛ ախո յենական բնգՀ ատուած մրցում -
ք՝ տ յց կարժէ՛* նոք տունե ք շինել , երբ մ ար - մութիւնբ եւ մեր մշակոյթբ ծանօթացնել օտար ներք, որոնց Յբ արդէն շաՀած է ։ Տիշատակու -
գիկ կք խօսին հ առաջիկա յ պատերազմի մ ք Հաւա ներ 1-ն։ թեան արժանի է Ս. Տ. հ..ի վարչութիւնբ որ ժամա*–
նականութեան մասին * * * քՕօ սելով նաեւ տար ագի ր բազմ ո ւթեան ց Հա - ցո յց ի կանոն ա ւո ր ո ւթե ա մ բ կը կա տ ար է իր դբժ -
Ա– ՀԱՐ-ԷԼԵԱ՜Ն մար աբտասաՀմ անի մէջ վերջին քառորդ գարու ուա րին սլաըտականութիլխը : փբիստափորւ
Հ Ե Ա Ն ՚ Բ ԻՆ Հ Ե Տ խ ան գա վա ո՛ռ լի ա յգ մ օտիկ անցեալբ վերա րտա - ոլ նմաններուն գերազանց առաքելութիւնը ալդ ա–
գրելու ա յն կիրքով , վճռա կանո ւթեամ բ որոնք ա— Հաւոր մեգքք սրբագրելու , մարգոց Հոգիներէն ։
ՀԳԻՐ-ԲԻ ՄԸ ԱՌԻԹՈՎ) ն ի կա սլարզեց Հայոց ժ ո զո վո ւ րգ ին ոտքին Հ ոգր Զա րիքին դէմ կռուելու գերազանց եզանակն է ա–
ամ ուր քնելու , Հ ոնաւազաննե լովսփիւռքինուժե րբ : նոր սարսափին Հատուցում բ , լա լոր մարդ անո ւ -
Մինչ այդ, Լ՛ Ս * կր մնայ մօտիկ ու գեզեցիկ նին արժանի արարածնեբուն ամէնէն նուիրական
^ներկայացուցի , չեմ աչ ներկայացներ Լ– Ա-ի կարելիութիւն եւ ի րական։ ութ իւն : Անիկա ազատ է Հոգե/ոուններուն եւ ոչ թէ այսօուան մեր տ՛եսա -
՚էէՐՔԼ՛ ։ Ա՚ոիկա ուրիշներ ըրին ու կՀընեն : Ու կ՝\ր– երկու դժուարութիւնն երէն : ք*բ առջեւ , բա՛ց , ի— ծին նմ ան ներքինի զգո լշաւո րութե ամ բ մ ը Լքել
•եեն մեզի անծանօթ գեգեցկոլթեամր , •ագաաոլ — րաւ մարգերու եթէ ոչ Հայրենիքք, գէթ ^ԼՐ^Է"Ր պա յքարբ , պիգատոսել , \ոլ ոճիրը գլուխ Հանած
թեամբ ու րա րձրութ իլն,ով : Ու աւագ, այգ գրքին ուր աքեւմտեան քազախա՛կրթութեան ամէնէն սքր– Ր էլա լո ւ ա յնքան անո րակելի արարքք բարձրացնել
մէչ^ թելադրուած են ուրիշ ալ բաներ, այնքան բազան ձայներք , կարօտներ բ , կի րքե քն ու սար - քա զա քա կրթական փառքի ։
աղեխարշ իրաւութեամբ մը, Թուրքէն գուբս, մեր սուռներք պիտի չամչնան իրենց Հաշւոյն\ : Հետ - Կ՝արժեւորեմ Լ* Ս՛ի ներկայ Հատորք իր
իոկ արեան ճամ բաներ էն քալոգ, երբ մոռցած ան ղՀետէ ։ Գիտեմ թէ ինչ կբսեմ : Անգլերէնբ երկար անառարկելի ^ա Գ ո զո ւած ք է ն դուրս ու անգին
մոռանալին, մենք մեր բոլոր յիմարոլթիւններր ա ա են վաճ առակ ան ակ ան , դի ւա նա դի տա կան իբր փարթամ, բ ա յ ց սւյլսւպէս պԱաււսսխ ա նաւաււ֊
կրկէս կը նեաենք իրար կործան՛ելու Համար : գաղտնի գոքծառնութեանց բարբառր\ՇւՂ10\ւ\շբ քլ ~~ ււկ(|րնաա,րոն.մ մր , այն շատ իրաւ, շատ մեծ –ոլ
Իմ էքեբր կր գրուին շատ աւելի ՀեռաՀայեաց լալէ կարծես թէ յոգնած , կք փորձէ դարձ մբ ս ր բազան։ , իր բառե րովք մ ա յր՜եկեղեցի մ բ րլ~~
նկատումներով , որքան շատ աւելի իյորոլնկ կըս– մշակութային իր բարձր գերին առաքելութեան։ • լալու սաՀմանուակ֊ աշխատասիրութեան որ պիաի
կիծով մը : Մեր ամէնէն ա Տ աւոր ,ո գբե րգո ւթ ի ւնք Զ եմ րնդՀ ան բ ա ցնե բ ան ո բոշ յ ա ջո զո ւած ք ներ : ւլառնա ր գերագո յն սլսակբ ոչ մ իայն իր գրական՛
մեր իսկ ապիմաստութեամբ , երբ մենք կբ յայտա Օ^Նէյլի թատրոնը որմէ ԷլԷքթռան Փարիզ պարապ ասպարէզին (մեծ կառոյաներբ ԺԹ * ՛՛եւ Ւ * գաբե
րարենք ^արգիլուած ղ օ/////» , ան ց ելա պա շտ ո ւ - սբաՀ մբ գիմալոբեց , կանչուած է , կբ Հաւատամ, րու իրաւ վէպէն , Պալղագ , Տիքրնզ , Թոլսթոյ ,
թիւն դ «շօվիԹիստակաԱ ււոմանթ-իզլք» , Հարկադրա թատրոն բ փրկելու քաղքենի մեղկութիւնն եր էն : Տո յսթո յովսքի , ք* րուսա) այլե լ պիտի ազատագրէր
բար մեր գրոգներք կբ պաՀենք օտար այգ անցեա Անգլերէնք գտնելու վրա յ է շեշտբ իրաւ մ արդ - թերեւս մարգոց մէկ մասբ իրենզ մեղապարտ , ա–
լէն ՚. Աւիիւռքք շա՛տ շատ օրաթերթ , աժան վէա , կո ւթեան , ՛ան գեբաղանցապէս մարդկային Հ//ք«/֊ - կամայ նենգութենէն , Հանդէպ իրենց խորագոյն
մասալ կամ ՀայՀոյոլթիւն կրնայ սնուցանել իր թիւրեր 1 քաղցրութիւնր որոնք քՒ֊ոլսթոյով , 5"յս~ խղճմտանքներուն։ Աղբար Թովմասի անակը, գէչ
մամուլով՛, կարդացի Սիբասի ստո րագրո ւթեան թոյովոքիով, Ձեխովով թափանցում ունեցան ժո զրուած ըլլալուն Հակառակ, քաղաքակրթութեան
տակ <ձԽ ՚ Հա յա ւոա ն»ի մէջ առաջարկութիւն մբ ա– ղովուրդներու Հ ոգիէն ներս :ՂԼաւլու ան <աշխա®րՀ բ է սլա ամ ո ւթեան մ էջ աւելի է քան թուական\ մր ։
ղէտին դառնալու։ ի^այց առաջադրումէն գործա - Անշուշտ , երբ դրամ բ գագբի իր յուռութքէն , ա շ– Աիւրմէլեան պարտաւոր է մտածել այգ բարերս։ -
գրումք ճամ բան երբեմն կր կտրուի անգո ւն գն ե — խատան քբ ազատագրուի իր բռնութենէն , Հողմ բութեան : Իր եքիտասաքդութիւնբ բսել կ ու -
ր ո վ , ինչպէս անձնապէս ես ա՛ռ ի փորձը «Մնացոր դաոնա յ ազատ ստեղծումին անՀ ո ւն արգանդք ու ղեմճ աշխատանքի բնգունակո ւթ իւն բ , ղմ ա յ -
դ ա ց » / առիւթով։ Կը մօտենայ 15 տարին, երբ իմ անոր վրա լ մարգեբուն միտքը գեղեցկութեան՛ ու լելի կերպով թարմ մնացած իր զգայնութիւնն ու
կամքը տրամ ան նուաճելու, բախեցաւ ամէնէն ծագկի վերածէ մութ ուժերք անդունդ նե րո ւն : զգայարանքները, մանաւանդ անՀաւասարելի , ան
անմարգկա՚քին անսրտութեան : Հիմա աղէտը աք Ու այդ աշխաքՀին մէջ պիտի արուի, ու չի կր փոխարինելի իր Հոգեկան փոբձառութիւնբ թող
դուրս է իմ ույք-ւերուն-հասողութենէն , ու ես Հաշ - նար չտ բուի լ մեղի Հսկա յ պա յքարբ քնդդէմ Տէրը խնայէ ձեզի անոր կրկնութիւնը նոյնիսկ իր
տուած եմ զայն ի\նծի Հետ Հող իջեցնելու իմճակա– տառապանքին , արիւն թափելու անասնութեան– , դժոխքին մէջ ո լ նոյնքան՛ Հզօր իր ապրումները
տագրին։ Կրնա՞մ ինծի յատուկ անկեղծութեամբ այդ անասնութիւնք մշակոյթի բարձրացնելու ո- տուեալներ են որոնք ի յառաջագունէ կ երաշխա -
մը ինքզինքս սփոփուա զգալ վւսւստին առֆեւ , կր ճիրին որով մեղաւոր կք մնան ժամանակակից մեր ւորեն իր ձեռնարկին /աջողուածքբ ։ Հին դիրքերը
հարցնեմ ձհգի Տիկիններ եւ Պարոններ» Հատորին , մեծ մշակոյթներբ։ 1915^– մինչեւ ա յսօր մ եր կքսեն , «որ ի սակաւս հաւաաարիմ է յ հաւատարիմ
ա յ սինքն Հ ա ւա տ ա լօ ր ին ,ե րբս փ ի ւո քբ պ ի տ ի գ ա ււ նա յ Հպարտութիւնք կազմող երեք մեծ մշակո լթներ է եւ ի բազմին» :
ետ իր ամօթանքէն ու Հայոց Հայրենիքը պիտի էիոիսն ի փոխ պսակեցին անասնութիւնը։ Լ* Սէէ (8) , 8 * ՕՇԱԿԱՆ
Fonds A.R.A.M
