Page 187 - ARM_19-1947_02

8 ԱՌԱՋ

« Ա՛ՆՈՅՇ »Ի ՚ՆԵՐԿԱՅԱՑՈԻՄԸ •այդ խաղին , շատ Հաճելի վայելք մր կորսնցու­ ու իր ձայնը կբ խորասուղոսի ունկնդրին էութեան

էին։ Եավիլի « քիաֆֆի » երգչախումբը իր այս մէք՛ Զկայ երգ մր որ իր ձայնով կորսնցնէ այղ

Երրորդ անգամն է որ Շավիչի « Ռաֆֆի » ներկայացումով պատիլ կը բերէ թէ իրեն, թէ իր երգին գեղեցկութիւնը , իմաստն ու ներգաշնակու–

երդէախումրր կբ ներկայացնէ թումանէ ան ի « //- ղեկավարին եւ նաեւ Շավիլի ա՛յն ընկերներուն ո– թիւնր; Հանդէսին բանախօսն էր Տի^՛ 9" •Փափազ­

նոյշ»բ. Շավիլէն ել իսիէն վերք այս անդամ րոնք յամ առ ա շ իւ ա ա ան քո վ յաջողած են կազմ ա– եան ,

Փոթ ա՝Իթալիի չլվանի Հ ա յո ւթ իւնն էր որ Հա - կ եր պել այս խումբը։ Բարենիշ մը նաեւ Հյ՚սվիլի վաբմուՀփն Տէսինի դպրոցին։ Տամ աո ա շ–

յ ք ո ունեցաւ Վայելելու գեղա ր ո ւեոտա կան ցե– ա յն ծնողքներուն որոնք Հասուն ղ իտակցո ւթեամ բ իս աւո ուլ եւ անվՀատ : Պարտականութեան գիտակ­

Րռկոյթ մր : Ընդարձակ սբաՀր եւ Վերնայարկը կը քաջալերեն իրենց զաւակներուն այս սքանչելի ցութիւնը ունի ո լ Տէսինի շատ մը Հայ ծնոզներր

լեցուավ էր Հանդիսականներով : ԱվֆորՎիլէն , Ի– շարմումը ։ . ՛Աչիկայ ^բ. երախտա՛պարտ են իրեն, ոբովՀետեւ այս մ ր ա ջան

սիէն , Պանեէօէն եւ ուրիշ արուարձաններէ բազ - մշակոլՀին թէ՛ վաբմուՀի է, թէ՛ կազմակերպող,

մաթիւ Հայրենակիցներ եւս փութացած էին ներ­ եւ թէ մ անուկներոլ Հ ա յեց ի դաստիարակիչը ,

կայ ՛ըլլալ։ Հանդէսին կագմակերպիչը , կապոյտ ՃԱ8ՆԵՐ ԳԱՒԱՌԷՆ Թէ ինչ խօսեցաւ կապոյտ Խաչի գոբծունէութեան

Խաչի Փ ո ււթ֊ա ՚ / * թա լի ի մասնաճիւղը յաջողութիւն մասին, կը բաւէ ըսել աՀա ինք, մա րմ՚նացեա ^

մը շաՀեցալ այդ օրր թէ նիւթապէս եւ թէ մանա­ ԿԱՊՈ8Տ ԽԱԶԻ ՕՐԸ Վկայութիւն ։ Պէտք է քաջալերել այս ՛ընտանիքը ,
ոբովՀետեւ
ւանդ բարոյապէս ։ անո նք կ ո ւա ան ի ր են ց կե ա նքին քա յ -

ՀյաՎիլի « Ռաֆֆի » խումբը իր ղեկավար քայումը, ի իսնդիբ մայրենի լեզուին ու մանուկ -

ընկեր Ա ա Հ ա կ 3 ոՎՀաննէսեանոՎ մեր Հը^անի աղ– ՏԷՍԻ՚Ն, 18 Մայիս. - Հյ–ա<բ.աքԺ իրիկուն , 17ներու փրկութեան ։ Բոշաները միայն կրնան ծուռ

դային՛ կեանքի մէջ ԳԴսՏէԻ "ձ՝^~ մը դարձած է ս՛ (< Մայիս , Հրապարակային Հանդէսով մր տօնուեցաւ նայիլ անոնց զործեբուն ;

եւս ։ Ամէնէն մեծը, Հազիւ 20 տարեկան այս երկ­ Կապոյտ Խաչի Օրր Հ Ց -Գ * Տէսինի տան մէջ՛. Նա­ ՈՐՍՈՐԴ
ՀԱՆԴԷՍԸ
խագաՀ ութ իւն ը կը վարէր ընկ . Մովսէս կաբա - ՎԱԼԱ՚ՆՍԻ ԴՊՐՈՑԻ՛Ն

սեռ երիտասարդներու եւ աղջիկներու իւ ում րր , շը– պետե՚ան , որ քանի մը խօսքով բացատրեց կապոյտ

նորՀ իւ իրենց ղեկավա րին անխոնջ աշխա ա ա նքին Խ աչի բեղուն ղո րծո ւնէ ութիւնբ զաղութ է զաղո լթ

միշա կը յ առաջդ ի մ է ; « ԱՀնոյշ »ի բոլոր գերակա– ՀԱԼԱՆՍ, 20 Մայիս. ֊ – Ազգ. վարմարանի

տա բները , խղճամ իա եւ յաջող կե րպով կատարեի կրթական , բարեդո րծա կան ել ալլն : & ետո յ% կա ր– բացառիկ Հանդէսը տեղի ունեցաւ, Ա՝ ա յիս \–\ին ,

սին իրենց գերերը ։ Օր • Աստղի կԲ էօսէ եան , ա յս գով բեմ Հրալիրեց երգողներ , արտասանողներ , ո– Սալ աէ Ֆէք֊ի ըն դարձա կ սրաՀին մ էջ ։

անդամ եւս, իր անուշ եւ զգայուն ձայնով գեղեց­ րոնց մեծագոյն մասր կը յաճախէ կապոյտ ա չի Հանդէս ի նախաձեռն ո ւթիւնը սա ան ձնած էր

կօրէն կատարեց « Անո յշ »ի դժուարին գերը ։ Պ * Տէ սին ի դպրո ց ը * ք-՚՚ն չ ո դե ւո ր ո ւթ ի ւն՝ սա աղջիկ– գպրոցի Կրթական Ա՝ արմ ինը, ղեկավարութեամբ

հորէն Մ ինասեան եւ Պ՛ Աիմոն Գափ ո ւեան Աարօի նե բուն ւել մ անչե բուն մ էջ , որ ոնց շբթնեբէն մ ա յ– Վարիչ ուսուցիչ Պ • Ազգին Ա ա րտի բո սեանի : Գա­

եւ Ա օսիի դերերով գնաՀատուեցան եւ քանիցս բենի լեզուին Հնչականութիւնը լսեցինք, եւ ձայ– ղութը Հոծ բազմութեամբ եկած էր քաջալերելու։

ծափաՀարուեցան ։ Օր՛ ԱղատուՀի Գարաօղլանեան, ներու ներդաշնակութիւնը մեր, երդերուն ,այնքա^ն Հանղէսը բացաւ Կ րթական՝ Ա արմն ո լ քարտ ուղտե­

« Անոյշ »ի մօրը գեըով, Պ– Բիւղանդ Ա ինասեան յուղի չ ու Հայ բեն ա կարօտ ։ վ կբ Հաւատար որ րը , Պ * 5 * 3 * Կարապետեան , ՀրալիրելոՎդպբոցի

ծեր Գիւղացիի եւ Ալիքսւստն Պէըպէրեան « ան ցոր- օտար միջաՎայրի մէջ Հասակ առած Հայ մանուկ– երկսեռ աշակերտներր երգել « Ծաղկիր Աղատ իմ

գ՝2>ի դերերոՎ խաղին ներդաշնակութիւնը պաՀե— ներր ա յսքան կարճ մամանակի մ ը ընթացքին , Հայրենիք » խմբերգը : Տետոյ տեղի ունեցան ար–

ց ին ։ Վիճակի եւ ըմ բչամ արտի խմ բերգներր կա– պիտի երգեն, պիտի արտասանեն սա Հայկական տասանութիւններ ձայնասփիւռի առջեւ։ Մէջ րնգ

նոնաւոբ , ներդաշնակ էին գաշնա կին եւ ջութակին պարը երդախառն՝ ցանեն սբաՀի բազմութեան Ար­ մ էջ տեղի ունեցան երդեր եւ պարեր ու վ /՚՜Հ/^ա–

Հետ, ղոր կբ նուաղէին Օր* Աէի" եւ Պ* Մես ու– տերուն մ էջ ։ Աս ի կա՝ շնոբՀ իւ Տէսինի կապոյտ պէս մեր ն աՀա պետ ական Վիճա՛կախաղը , Համ–

մենց; Չմոռնանք նաեւ Հսէգ սարերի չքնաղագեղ եք աչին , շնորՀ իւ տէր ել տիկին Ա* * Փափազեան ի բարձման տօնին առթիւ ;

ոդինեբը » ներկայացնող չորս աղջնակները, Աարի եւ այն մարմնին, որ կրթական գործը իբ ո ւս ե ր ո ւն Առաջին անգամ էր որ մեր գաղութին մէջ

Աարդիսեան , Անն,ի կ Ա կրտի չեան , էլիզ Ար սլան եան վրայ առած , աՀա կը ներկայանայ մեղի բաց ճա­ ա յ սպիս ի դպրոցական Հանդէս մը տեղի 1Լ՛ունե­

եւ ԱղատուՀի Աթանեան * կատ ոՎ , գնաՀ ատելի աշխատանքով մը ։ \ 60 ա շա– նար ։ կարգ մը թերութիւններ Հասկնալի կբ դառ­

Փ ոռթ-տ^ք– թա լի ի շրջան ի ա յն րո լո ր Հ ա յ ր են ա– կերա֊աշակերտուՀիներ՝ ամէն իրիկուն կը սորվին նան , եթէ նկատի առնենք որ աշակերտներու ընդ–

կիցնեբը որոնք որ եւ է պատճառով ներկայ չեղան մայրենիքը, կլերդեն ու կբ թոթովեն։ Հայ եղիր, Հանուր թիւ,ը \ ՏՕի կը Հասնի * եւ շատ գմուաը էբ^

•եւ մի Հպարտանար, մանաւանդ որ, գորտերու կռ­ ուսուցիչին Համ ար բո լո րը բեմ Հանել արտ ա ււ ա–

որ կբ սկսի, «Խանասորը բարձր լեռ էր, մեր կռոց բ ո չին չ փոխեց մ եր դպրոցը իր Հմա յքէն Հ ն ո ւթեան , պարի կամ երդի բաժիններով ։,

չորս կողմր քիւրտ ի գիւղեր : ՝Բաջ րնկե լ.նե ր , լաւ Պէտք է շարունակել, պէտք է տքնիլ, որովՀետեւ

իմացէք այդ բոլորր՚, մեղ տուշման են Լ թ շնամ ի՝) : սերունդի մ ր փրկութեան պարտականութիւն ր կա ք Ո՚֊րիշ մոռցուած կէւո մը որ 1լ ուզենք ճշդել ,

Պարոն , ա յ դ երգին անծանօթ ենք մենք, 1լ ըսէ եւ մեր կոչումէն չշեղելու գիտակցութիւներ : «Տա– •—• Գպրոցին Համառօտ տեղեկադրին մէջ մոռ—

Տակոբը։ Այո դիտեմ որ անծանօթ էք սակայն մ ո– ռաջ»ր բարկանայ կամ ո՛չ, ստիպուած եմ գնա,. ցուած էր յիշել յարանուանութեանց պետեր բ ,

Հատել օրիորդներճ Ա * Զէմպիրճեան , Ա * ՝Բլունկ– քաՀանան, վարդապետը ել պ՚ատուեքին, որոնք ի–

ղոՎրդական երգ մ՛րն է որ տակաւին երգարաննե— եանր , Ա * Գզարճեանը , Ա . Առաքելեանր , Ա . Ա— րենց կարգին Հասցուցած են ու կբ Հասցնեն աշա­

բու մէջ մտած չէ , ՛բայց պէտք է շաբմիք։ Բաղ - սաւոուրեանբ , Պարսամեանր, Ղյա՚զաը ե անը , Խո - կերտներ Հայերէն մայրենի լեզուին Համար։

մաթիլ երղեր Հնչեցնելէ Վերջ , իրի կունը ուշ ա - րէնեանր , Տ էմի րճեանը եւ Նոր Ա՝ ե բունդի Վ^իէնի կրթական Մարմինը եւ ուսուցիչը շատ դոՀ

տեն կը Վերադառնանք գիւղ , «կռուեցէք ւոզերք , ընկերներէն՝ Ա . Գա լա յճ եանր եւ փոքրիկն Ա* Գրի– մնացին որ ներկայ Հանդիսականները առատաձեռ–

երգելով ։ գորեանբւԱասնաւորապէս քիչեցի այս անունները, նօրէն օմանգա կեցին ։ Հանդէս ին մէջ եղած նուէր–

Բայց աւաղ, երկար չտեւեց այս Րոլորը, գա - ո րովՀետեւ ա յ դ ի ր ի կո ւն իրենց շնորՀ իւ <ա՝պրե - ներու ընգՀ • գումար ր եգաւ 25.ա ֆրանք եւ 10

բուն մըն էր, երբ խաւարեցալ մեր աշխարՀի Վր՛ա/ ցանք Հայկական երեկոյթ մը, Հո դե բա բախ յո յ - տոլար (վերջինր ամերիկաՀայ Հայրենակից մբ

ծագող արեւր , լո֊եց ամէն ինչ , խամ՚րեցան մեր ղերով եւ Հայրենիքի կարօտով ։ ՛Բանի մբ խօսք նուիրեց^ ։ Հ/ն որՀ ա կա լո ւթ ի ւն բո լո ր ին :

բուրումնաւէտ ծաղիկները , խոպանացաւ դաշտե— ալ տիկ * Ա՛ արի կաբապետեանի մասին : Ե բաժ շ - Անոնք որ չէին կրսած պա տաս իսանել Հրաւի­

րր , լռեցին թռչուններու մ եղեգին ե բր , ամ այո ւ. - . ա անո ս ներ աւարտած չէ , Րայց իր *&այնր այնքան րատոմսերուն , անշուշտ պիտի փութան իրենց

թիւն՝ ամ էն ուրեք ։ թոՎիչ ու Հողե յո յ դ է որ իր երդին Հ ետ մ եզ կբ սրտաբուխ նուէրները վճարել կրթական Մարմնի

Գա ր ո ւն , գարուն , քեղ ինչ սրտով ողջունեմ , տանի դէպի մեր Հայրենիքը, մեր լեռները, մեր դանձապաՀ Պ * Երուանդ Գաբրիէլեանի ։

դուն մեղ բերիր ոաւ ու արիւն ։ գաշտերր ու բացաստաններ ը : Ան էլ երդէ Հայերէն Մ– Ց– Կ–

ՊԵՏՐՈՍ ՄԱՆՈՒԿԵԱՆ

միայն մէկ քոյրս, իբրեւ մխիթարութիւն։ ուացն է ուրիշ տիկնոջ մը Հագուստներու դարակին

8 ԱԿ ՈՐ– 0 Տ Ա Կ Ա Ն Օշական ապրած էր Պոլիս 1915 \9\8– փախս­ ետելը պաՀուելով; ք-՚ր առջելը կա խ ո ւա ծ֊ էին աիկ–

(Իբ յոբելեանին աւփթ*ւվ) տական մ արդու մը ճակաաագրովը % Զ ե ր բա կա լ - ն ո ջ Հան դե բձեղէննեբու բաւական ճոխ մթե րքը ,

ուած էր ութն անգամ , գլուխը աղատած յանդուգն Երբ ոստիկանները կր մտնեն տունէն ներս ու կբ

փախուստնեբոՎ։ է*ր արթնամտութիւնն ու Վճռա­ սկսին խուզարկութիւնը, աԻհԻսԼ\ ԻսՔ՝Լ\ անձամբ

կան ո ւթ ի ւնը մ եղ կը զարմ ացնէին անսովոր ըլլա– կ ա ռա՝ջն ո ր դէ զանոնք դա բա կին առջեւ ու երկու

Ու փա՛ռք Աստուծոյ, անոնք կը կազմեն գուռնեըը բանալով 1^ըսէ * Իքնդրե1 մ , նայեցէք ,

գրիչ շարժողներու պզտիկ բանակ մբ ։ Հյաաեր լու աստիճան ։ Պէտք է իր բեբնէն լսել այդ ոգի– Հոս ալ Հագուստներուս դարակն է ։ Տիկնոջ այս -

Հ բա պա բա կա լ կր խո ս տ ո Վան ին թէ Օ շա կան իրենց սականը։կը Հաւաստէր թէ՝ ոչ մէկ վէպ կրնայ թե­ քան անՎարան ու ապաՀ ով շաբմուձեւր կը տպա­

մտածել է ս ո բվե ց ո լցած % Պ ա շա ո զն ե ր ո ւն Հետ կբ լադրել աՀաւո ր ա յն շաՀ ե կան ութ ի ւնը Գ" Ր "*– - ւորէ ոստիկանները ,ու Հազիւ Հագուստներու շար­

գտնուին անշուշտ ուրացող ներ ա ւ ; նին ա յ դ յիշաաակնե րր ։ ք1 ր անձին Վրա յ խօսելու քին ճակտէն ձեռքի Հպում մը ընելոՎ 1լ անցնին ու

Օշական իր Պոլսոյ ուսուցչութեան առաջին դժկամ ակութիւնն է որ, զինքր Հեռու պաՀեց ա յգ կր Հեռանան տունէն ձեռնունայն : Օշական ինք

շրջանին ելաշվսաաակցէբ ՀձԱզդակ»էն եւ «Ազատա– ՂԻՐՔԸ ԳՐ^լէ ։ ք*այ™ Հիմա 1լ իմ՛անամ թէ՝ սկսած է պատմելու էր այդ Հպումին կրակէն իր մաբմնոյն

մարածէն, զատ Ւզմիբի Հ ա յ Գրականութիւն»ին , գրել իր կեանքի Վէպը «կեանքին պէս» ։ ՎստաՀ Վրա լ զգացած բռնկումը , ո լ ճարճատումը իր րո -

Պոլսոյ «Շանթկին ու Աոսկուայի «Գարուն» տա­ եմ որ պիտի տայ մեզի այդ օրերէն ուրուագծեր , լոր շիդեբուն։

րեգրքին ։ Կր Հրատարակէ ԱեՀեան » Հանդէսք , Հատուածներ տաք ու Հետաքրքրական , դրուագ -

ընկերակցոլթեամբ Զ ա րեանի , 1Լ ար ո ւմ ան ի , ԱՀ ա ֊ ներ անջնջելի որոնք խո րապէ ս ազդած են մ աքիս Այս անգամ ալ ազատած էր*

բոնի , Գ * Բ ա ր ս ե զեան ի : վրայ Հ Օշական կ ո ւա ա ր մեր Ժոգովուրդի մեծու ֊ Ա յս դէպքերէն շատ առաջ , երբ օձիքը ձեռք

I 91 Հի օգոստոս ի արձակուրդի օրերուն դար — թեն էն ապացոյցներ , թէ՝ ա յ դ տարիներուն Հ ան– էր տուած, ու զինքը տարած էին բանտ, Հոն քա­

ձեր էր գիւղ I Չ֊օբաշարժ ։ ք-նքբ մատնուած էր դիպած է բոլորովին անծանօթ կիներու, որոնք նի մ ր օր պաՀ ուելէ վերջ , յիսուն Հոգինոց խում­

կառավարութեան իբրեւ օտարներ ու Հետ շատ մ օ– յանձն առած են իրենց զաւակները, ամուսինր բի Հետ 1լ առաջնորգուին ուրիշ կեդրոն մը։ Հետն

տէն յարաբերութիւն ^ունեցող , փախաւ Պոլիս ։ Վտանդելու գնռվ , սլաՀ ել զինքը ո ս տ ի կանո ւթ ե ան էին ողբացեալ ՏԼօՀբապն ու ուրիշ մտաւորական–

Հետպնդումներէն ։ ներու խումբ մը ։ճամ՛բան կը քալէր Զ°Հրասւի ^1ՈԳ՜

Եղերական տարինե՛ր ։ Ես զինուորագրուած էի. կբ պատմէ բ թէ սեւ օր մը՝ ոստիկանները գր՜՛ քին , չորսական շարքի Վեբածուած ։ ՄիտՔՐ

բանակին մէջ կբ ծառայէ ի իբրեւ օգնական անաս ^. տած էին իր Հետքը ։ Կր շրջապատեն իր պա Հ ուած դնէ փախչիլ ու իր մ տադբոլթիւնը կը յա յանէ

նա բո յժ , ամ բոոջ ընաանիքսաքս ո րուած , անցածէը տունը ։ Տան տիկինը յղի էր ու ծննդաբերութիւ­ Զ°Հ բա–պին որ կբ ողուշացնէ , Հ ետեւանքբ գտնե -

ղարՀուբելի դժոխքէն : Տեսեր էի կործանումը մեր նը մօտ ։ Տ՛ունէն ներս կա ր ղադր ութ իւնր կ*ԷՀԼԷա ՚ լոՎ աւելի ծանր։ Տ ա կո ր մտիկ չընէր * ու Պոլսոէ

ժողովուրդին ,վրա յ տալով լման ընտանիքս *մայր, շատ արադ : Օշական կր մտնէ ներս իր թաքստոցը "՛յդ "եղ վէողոցներու մ Էջէն, երբ կր Հասնին ան–

կին , զաւակներ , վեց քոյրեր իրենց զաւակներով սենեակի տա խտակամ ածէն բացուած մ ո ւա քէն : կիւնադարձի մը, Օշական իր ասպատակութեան

ու ամուսիններով ։ Բանակին մէջ ես ալ զգացեր էի ^Ի^Ի^էԼՀ հ.ԼՀ փո֊ոլի ճիշտ մուտքին վրայ, երկունքի ատեն կրթած սրունքներուն փո ր ձա ռութ եան ը կը

իմ Հայոլիմեանս վտանգը ու Ե ւ ր ո սլա ուսած իսլամ ցաւերու դասական ձեւեր կեղծելով ։ Ոստիկաննե­ Դէ՛մէ, կը նետուի շարքերէն դուրս , աջ ձախ զիկ­

Վրացի անասնաոյժին պաշտպանութեամբ լաջո - րը տան բոլոր մ ասերբ մ ան ր ա կբ կ ի տ խուզարկելէ զակ փախուստավ մը, կր խուսափի Հետապնդողեր–

զած էի օձիքս ազատել Պբուստ յի քաղաքական ի շ^ վերջ, էեն քաշուիք նոյնիսկ այդ սենեակին մէջ ա։ կու ոստիկաններուն Հալածանքէն ։ Ոստիկան -

խանութեան ձեռքէն : կառավարիչյբ իմ ոխերիմ բներ իրենց վէնտռտուքը ։ Ա ի ա յ ն կըխնա յեն եր կո ւն– ները կորսնցելով իր Հետքը, ձեռնունայն կը Վե՛­

թշնամին էր • ատենօք իրար ապտակած էինք քի ցաւերու մատնուած տիկնոջ, կը ձգեն զինքը իր րադառնան մեծ խում րին քով։ Օշա՛կան կ*ան ցնի

ղիս ամբաստանած էր իբրեւ ղեկավար , այդ օրե­ վիճակին մէջ անձեռմխելի , ու կը Հեռանան տու­ Աամաթիա եւ անկէ կ՛՝անՀ ետաա ք գիմելոՎ ղանա–

րէն առաջ ու այդ միջոցին լեռնե բ ր , ապաստան ած նէն։ Օշական այս անդամ ալ կ ազատէ իր օձիքը ։ դան միիցներու : ԳէՈՐԳ ՋԱԳՐԵԱՆ

Հայ յ ե լո ւզա կնե ր ո ւ ու ղին ո ւո ր ա կան դա ս ալի ք ^ Օր մրն ալ դարձե ալ ճարաՀատ է"՝Քղէնքր կ՚անՀե–

ներու ։ Զինադադարին իմ շէն օճախէն մնացած էր

Fonds A.R.A.M