Page 159 - ARM_19-1947_02

ՄԱՄՈԻԼ Եթէ այսօր Հարկադրաբար կը պատասխա ԳիտակաԱ ասողիս

քրովՀեաեւ կը նկատենք թէ պառակտումի սերմ -

ՊաոակտիչԱեդ նացաննեըը Հրապարակ կհուզեն ի^նել կրկէն, նոր
գ ւ ա ՚ ձ և ա ւ գոէծի,
խռովոլթիւննեբ սերմանելու եւ նոր գէպքեբստեզ– Ամերիկացի գիտնականներ Նիւ֊ Եորքէ մէջ

վոսք ծե լու Համար իր անգո րրութ իւն ր վերագտած՜ մեր գոբծազրելոլ վրա յ են ծրագիր մը , որ Հ նա ր աւո ր

գաղութին մէջ ։ Եւ ասիկա այնպիսի պա Հո ւ մը , պիտի դարձնէ Հեռադիտումր Լթէէէվէզէօն) եւ

ե րբ օ տա րն ե րո ւ ա չքե ր բ յառած են մեր վրայ եւ Հաղորդակցութեան ուրիշ միջոցներ նոր ու Հին

Պէյրութի «Ազդակ»ը հետեւեալ րաբհրդածաւ– Հա յո ւթ են էն կը սպասեն նկարագրի բարձր կեց - աշխարՀնե բու մ էջել :
թիւննեբր կ՚ընէ այս խորագրով խմբագրականի մը
ուածք ։ -

մէջ (23 Ապրիլ) .... Ինչպէս ներգաղթը երէկ , Լիբանանի ե– Նախատ ես ո ւած միջոցը կը կայանայ անթել

« Մեր գաղութի հ՜ան օթ պառակտիչները րեսվա խանական ընտ բ ո ւթ ի ւնն ե րն ալ ներկայիս Հեռաձայն ի կարճ ալիւքները լուսինի վրայ արձա­

գործի են նորէն։ ՛Բանի մր շաբաթէ ի վեր ղգալի այլի-թ– մը կը նկատ ո լին՝ ղան աղան գրգռութիւն– կելուն մէջ։ Այդ ալիքներու արձակում էն եւ ան­

էիս անոնց սաոբեբկբեայ գա լա գի բ խլրտումն երր , ներոյի դէպքեր ստեղծելու եւ Հայութեան Հ ետ դրադարձումէն քանի մը վայրկեան վերջ, անոնք

առանց Հ րասլա րակա յին արտայա յտ ութ իւն գանե­ վարկաբեկելու նաեւ Լիբանանի արդար ել ազա­ վար կը դրուին ըն կա լո ւջն ե րո ւ կոզմէ որոնք կը

լ ո ւ ։ Մենք չուզեց՛ինք նկատի առել զանոնք 1 որքան տատենչ վարչութիւնը։ Այսպէս . էնչպէ^ո ըմբռնեք գտնուին Լոնտ ոն ի կամ Ե ՛ր ո պա յի ուրիշ որեւէ

ատեն որ Հանրութեան միտքը պղտորելու եւ մեր պաշտօնական անձնաւորութեանց եւ Լի բանան ի քաղաքէ մը մէջ^ ուրկէ լուսինը տեսանելի է ա -

ազգային կեանքը պառակտելու բնո յթը չունէ էէն ։ քաղաքական ղեկավարներուն եղած յարատեւ դի­ լիքներուն աբձակման ատեն ։

Բայց էւԼթ-բիկՆ^Հ/ չեն կրնար ծածկուած մնալ ; մումները «չորս կուսակցութեանց» անունով, պն­ Վերջնական փորձեբբ պիտի կատարուին քանէ

Բազաքիս Հայ բոլշեւիկներոլ օրկանր սպաս– դելու Համար պարզապէս ^^<<Հայուր–եան մ է կ ՛նա– մր ամ է սէն , տեսնելու Համ ար թէ լո ւս էն ր ելե կ -

,ուածէն աւելի կանուխ մէ^տեղ Հանեց իր դոյնր կասւո թ շ ն ա մ ի է հ ա յ ր ե ն ի ք ի ն , մ ի ւ ս ը բ ա ր ե կ ա մ , տ րապէս կակուղ է թէ կարծր , այսինքն թէ ան

ընտրութեանց առթիւ անվա յել եւ գրգռի չ յ°գ ՜՜ մ է կ ը դ ա ւ ա ս ա ն , մ ի ւ ս ը հաւաաար|իմ, մ է կ ը աա - կրնա01 յ ճշգութ եամ բ ցոլացնել ստացած տ սլա ւո -

ուածներ տպելով ։ Ան անգամ մ եւս փաստեց թէ ւ ա ծ , մ ի ւ ս ը ս ի ր ո ւ ա ծ » : ր ո ւթ ի ւնն ե րը , կամ թէ այդ տպաւո բութիլննե բր

իրեն Հ ամ ար \ո չ մէկ կա բեւո բութիւն կր ներկա - Այս քո ութի ւնն ե րո ւն Հ եոէնա կ նե րը չե^ն գի - պիտի ենթա ր կուին ձե ւաւիոխում ի , թէ գէպէ էո լ~

յառնեն Հ անգիս աւո բապէ ս տրուած խոստումները. տակցիբ ի վերջոյ թէ Լիբանանի ղեկավարութիւնը ս ին ա րձակուած ու յետ ո յ անկէ դէպ է երկէր ան­

Համերաշխութեան անՀ րամեշտութիւնբ ել Հա - լաւ կը հան շնայ մեզ բոլորս ալ տարիներու կե— դրադարձավ֊ անթել Հեռաձայնէ ալէքները պէտէ

յութեան բարձրագոյն շաՀերը ։ Կը բաւէ որ իբ յե­ նակցոլթեամբ . եւ իր գո լացուցած Համ ողումնե րը Հանղէպէ^ն աս տեղայ էն ալիքներու ,եւ թէ վեր -

տին նպատակները ա ր գիւն աւո բ ելուաս պա րէ ղբա ց՛­ կասկած ի տակ առնել ր Համ աղօ ր է ամ էն էն ան– ջապէս այդ ալիյչներբ մէտէո րանե բու մ էջէն անց­

ոլի , կը բաւէ որ վճռական վայրկեան մը ներկա­ վա յել չարախօսութեան ։ Անոնք չե^ն անդրադառ­ նելով պիտի բե կբե կո ւի^ն կամ պիտ ի ձեւափոխ -

յանա յ եւ աՀ ա պաարասա է ոխ ու թո յն սրսկելու նար արդեօք թէ նման ընթացքով մը մեր արաբ ուի^ն ։ Եթէ լուսինը յստակ անդրադարձս ւմներ

չորս գին։ Հայրենակիցներու արգաՀ ատանքը կը Հ բաւի բեն տայ գ այն աաեն կարելի պիտի ը լ լ ա յ որոշել ալիք­

Փորձիչ էր ընտրութեանց ընձեռած առիթը եւ Հա յր ութ եան վրա յ եւ ամ էնէն առաքէ՝ իրենց էսկ ներուն բռնած ճամբան , էս կ եթէ լուսինըխառնա կ

զարմ անալի պիտի ըլլա ր եթէ ա յս մա բգիկը իրենց վբայ։ ձեւով ցոլացնէ ալիքները, ա յն ատեն փոխանցու­

կոչումին ու գերին մէջ չգանձուէին ։ Փոխանակ Գուցէ թե րաՀաւատնե ր գտնուին մեր մէչՀ տա" մը 4 ա լան ա բա ր սաՀ մ անափակ պիտի ըլլայ ։

Լիբանանի պ ա ա մ ութ եան ա յս կարեւոր անկիւնա– գաւին եւ շոլգեն Հաւատալ Հյառա^գի մականդ ճա­ Հեռաձա յն ի ամ ե ր ի կե ան բնկե բութ իւն մ բ

դարձին, պարկեշտ քաղաքացիի Հասո մնութե աս թ. ղատի յառա^գիմական այս ելոյթներունւ ք՝՚"յքք ա– յարմար վիճակի վերածած է մեքենայ մը, ար

Հայ Համայնքի միասնական՛ութեան կամ առնուազն Հա իրենց օրկանի յոիյռրտ յայտարարութիւնը, բարձրաձայն ընթերցում կ՚ընէ ։ Ան ձայնաելեկ -

ազնուութեան ապացոյցները տալու, Հայ Համայ— Ա"/ԲՐւ 2®Ւ թիլով– — « Հ ա յ դեմոկրատ ճակատին տրական խորշերու գրութեամբ մր, տպաւորուե -
կաղմէ՛ կազմուած պատուիրակութիւն մը կր շա -
նա վարն ե րն ոլ իրենց վարձկանները սկսած են բա­ րունակէ տհսակցոլթիլննեբ ունենալ զանազան լով տպա գրուած գի րերոլ ճերմ ակ ու սեւ փոփո­
անձնաւորութեանց հետ։ Պատուիրակութիւնը ա յ ­
նիւ ել գործով ախտաւոր պատկեր մը Աո *–*քադբել ցելած է Սամի Սոլհֆւն հւԱպտուլլաՍաֆիին,որոնց խակներէ . խուլ ու շարունական աղմուկ մր կ՛ար–
հաղորդած է թ է Հայ Դեմոկրատ սակատը որոշած
յա չս բո լո ր թե : է հայ երկու թեկնածուներն ալ իր կոզմէ ներկա­ ձակէ որուն ձայնալարը կարելի է փոփոխութեան
յացնել եւ կը մ ե բ ժ է մաս կազլքել ոեւէ ցաւնկի, ու­ ենթարկել ։ Զ՛այն ի ա յգ փոփո խութիւնե րն են որ
Հակառակ Համերաշխասէբ մեր ցանկութիւն - րուն մէջ դաշնակ թեկնածու մը զանուի» :
յառաջ կը բերեն ճառախօսի մը տարբեր ձայներ է
ներուն եւ գաղութը խաղաղ պաՀելոլ մեր ճիգե -

րուն դ ստիպուաՀք ենք լռութիլնր խգել։ Մեր մ ո– ՄասնագԷտներր ներկայիս կը ջանան նուա —
պեոնեւ
զովուրգբ տեսաւ թէ որ աստիճան նախան ձախնգ– դիրերուն ծաւալը , զոր մինչեւ
կտրտուած
րութեամբ մենք յարգեցինք մեր խօսքը ել զգոլ -
այսօր փոր ձե բու Համար կր գործածէին . որպէսզէ
շացանք պատասխանելէ ա^էն ու ձախ էն արձակ— ուար չէ մնացածը երեւակայել * ոչ ա ք
կարելի րլլա յ մեքենա յով Հնչեցնե լ ձայնատու զի­
ուած սլաքներուն ։ Սկիզբէն իսկ մենք Հետապնգած զատզտնիք են այն քնքուշ որակումները, որոնցմով
րե րը : Մեքենական այգ ընթերցումի դրութիւն ր
ենք մէկ նպատակ • Առաջքը առնել րո լո ր վար­ բո լշե ւի կն ե ր ո ւ ղեկավարած ել «Ղ՝եմ ո կ ր ատ <լՀ ա -
աշխատասնրեքլիութեան կը Հկաասրնեօլտոիւ Համար տակաւին լուրք
կաբեկի չ բանակռիւներուն եւ գէԱլքերուն ։ Հաւա­ կատ» կո չուանք խմբակբ աշխատած է ներկայացնեք

տարիմ այս նշանաբանինւ, մենք Բանացիք ղգւսո^ ^ իր Հակառակորդը ։ Հ - Տէրքոսկի

աո ւթեան Հ րաւէր մ իա յն կա ր գա լ եւ սանձել կի ր– Աւա՛ղ , «Տ եաադէմա կան լ\ ա կա տ ր՝%> կր մնայ

քեբը։ Երբ մեր Հակառակորգներբ պալքարը գագ– յետադէմ ո ւթեան նո յն անուղզա յ դէ րքե րո ւն վր– իր պարկեշտութեամբ Հայութեան վւ տաՀ ո ւթիւնը
րա յ , Հայ մ ո ղ ո վ ո ւր գի ա լան դո ւթ է ւնն եր ո ւն , Հ է*ն վայելէ ւ
րեցոլցին սլաՀ մ՛ը , դաոութը ինքնին խաղաղած

էր, որովՀետեւ Ղ*աշնա կց ո ւթ իւն ր ոչ մէկ Հաշիւ չ^ուէզէն մէ^դ Հայ անունը կրող ամէն անձ ընդու— ԱՀա1 մեր եւ անոնց տա րրե րութիւնը յ ԱՀ ա

ունէ ր Հետապնդելիք : ք1 ր խօսքով , իբ մ ամ ուլով, նելով իր Հարազատ եղբա յրը ։ Ե*՜ մ էն չ անոնց թէ որոնք են իսկական պառակտիչները :

իր ընկերներու կարղապաՀ չարքերով պարզապէս պատուէ րակո ւթ է ւննե ր ր ոգէ է Բռէն կը ջանան՛ Աւելո րգ են սա կայն բախտախնդիրներուն Հա­

կ՛ուզէ ր թ\ումբ կանգնի լ բախտախնգի րնե բու սան­ Հ այո ՛թէ ւն ր ան Հ աշտ եւ պառա կտուած Հոս անք -- մար այս անաբժէք մ անր ամա սնո ւթ ի ւննե ր ը ^ որ —

ձարձակ գո րծ ունէ ո ւթեան գէմ եւ պաշտպանել ներով ներկայացնել, մեր թեկնածուն ամէն աեղ քան ատեն որ անոնք որոշած են օտար տէրերու

Հայութեան ա րման ապատ ո ւո ւթիւն ր ։ Մօտիկ անց– կը յա րո ա րա րէ թէ Ղ՚աշնակցութէլն ը մէկ ներկա– Հ րաՀանգով շարժ է լ : Ղ՝էմ ակներ ը պատռուած են

ցեալի գէաքեըը լաւազձո յնս շեշաեցին այս ճշմ ա ր ֊ յացուցէչ մէայն ունէ եւ սիրով կը գործակցի երկ– շատոնց եւ եղբայրադաւ խմբակը Հբապարակ է–

տութիւնը ; րորգէն Հետ, ով ալ ր լ է ա յ անիկա , պայմանաւ որ ջած է էր բուն գիմադծուխ :

6 Ա Կ Ոք* Օ Շ Ա Կ Ա՛Ն ներկայացուցած֊ էր տղեկ մը շատ խելացի, շատ նեցած ըգունակութ ի ւնները ; Տ՛եսուչը էրենց կը

(Իբ յոբելեանին աււիթով) յառաջադէմ ու խէստ աղքատէկոբ կրնար օգնել էմ ներկա յա ցնէ աղոց շար ագրո ւթեան դաս ի տետրակ­

դասեբուս , Հսկել էմ քայլերուս ել էբբ գեգացի ները չմատնանշելով մասնաւո րապկս Տ ա կո ր ին դը–

ալ շատ զգալի չընել դեզին տուն ին բա ց ա կա յո լ - րածները .՛որոնք գրաւած էինԶօՀրապինուշադրու–

թիւն ը ։ Ա յգ պա տ ան ին ապագա յ Օշականն էր գսլ– թի*~նը ; ԶօՀրապ ուզած էր ղինքը տեսնել . Տակոբ

ք*ր աո ա ջին ու երկրորդ մանկո լթիւնները անցու­ բոցին մէջ։ Իր անունը Հեքեաթ մըն էր՛ Գիտեր մերժած էր ներկայանալ Հիւրեբուն իր պատառո­

ցած է ձմեռները Մէօլէօղ եւ ամառները Պ ը ո ւս ա ՚, ուսուցիչներուն չափ ու աւելի։ ՛Նոյն իսկ անոնց տուն Հագուստներուն պատճառով։ ԶօՀրապ ղինքր

Ամառները կը յաճախէ ր իր գիւղի ազգային գսլ բո­ առանց դասե բո ւն զէրքը բանալու կը գէտնա ր զա­ Գրկած էր շուկայ։ ՝Բաոքցէ պարոնէկէ մը Հա -

ցը , Հարուստի տգոց արՀամարՀոտ նայուածքին նոնք դասարանէն մէջ ։ Ուս ո ւցչէն բացա - գո ւ սար անցընել կո ւա ա յ կռնակը եւ կ՛ ազդարարէ

տակ ,ենթա բկուե լովվա բմապետնո բուն ալ անխիղճ դրութէւնբ կր բաւէր։ իրեն Համար գէրք մը կար­ տեսուչին , Եթէ այս շարադրութեան Հեղինակը

վերաբերմունքին եւ կշտամբանքին։ «Անօթի լա - դալը եւ զա յն լմ ան մէկ կա ո ր մ աքէն մ էջ արձա­ տեղ մը չզրկո՚֊է եւ բա րձբադո յն կր թութ էւն չար­

կոտը» իրաւունք չուներ ա ղան ե ր ո ւ տղոցմէն աւելի նագրելը՝ ամէնուն ծանօթ անօրինակ իրողութիւն ուէ , մեզքր վէգդ, դէացաձ– ըլլաս։ Կը յէշեմ որ

ընդունակութիւն ցուցնելու իբ դասերս ւն մէջ, եւ մըն էր։ Իդմիրցի քաՀանայ մը քարոզէ նէւթ ըրաւ այդ օ–

իր ձեռքովր կտրուած ծառի ճիւղեբով յաճախ կը $՝րքախօս այդ քաղաքին մէջ քաղաքացի տզա– բերուն ա յս Հ բաշք ազուն տաղանդը անուանելով

գաակոծուէր իբրեւ պտուղի գող , ^*ԸՐ գեզէն քը Հազիւ կրնային Հայերէն մը խօսիլ։ (իշա կան իր զայն Հանճար եւ թելադրեց որ Հանգանակութեամբ
ՂԷ ՔԸ՚^՚ւԼՀ ա գրկեն Ե ւր ո պա . բայց Պրուսացէն
մէկ պար ա է զէն դո զո ւթ ի ւն մը կը ծան ո լցուէր ։ ընկերներուն շա րագրութիւններ ը կը գրէր տ ^Ը Հ ա–

Վարժապետին տրամ ա բան ո ւթ ի ւն ը շատ պարզ էր % Հասն էր թուաբանական խնդի բներ ու , Հակառակ րատք չունէր այգ Եւրոպայէն ՚էրայ։

Բացի Տակոբէն ոչ ոք զրկուած էր պտուղէ , ու––– անոր որ ֆրանսերէն ո լ թուրքերէն գէր մը չէր Օշականի մտերմութէւնր էր դպբոցէ ընկերնե­

րեմն պէտք էր որ ան մեղանչած բլլար տասնա - ճանչնաբ երբ գ՛զրոց մ տալ ու էր տարիքին դա — րուն Հետ Հազուադէպ էր, էսկ եթէ սլաւոաՀ է ր.

բանեայի պատուէրներէն մէկուն գէմ ։ ս ւս ր ան ր 1 Հինգերորդ ։ Հյուաով այդ դասե բոլն մէջ կ առաջնորդէր մէնչեւ ան ձ%ա զո Հ՛ո ւթեան ՚Տիրուագ

0 շա կան մ անուկ չէ եղած : Ա յ դ պարագան ալ կ^րլլաբ առաջինը տարեկան քննութիւնն եր էն մը։իմ բնակարանէն մէնչել դպրոց ճամբան կ՚անց­

զգալի էր իր վրայ երբ \897էն իրար գտանք Պ բու­ ալ առաջ* կ*օգնէր իմ դասե բուն ու կր բչէր գէս նէր թուրք թաղերէ ։ Աւելորդ է ըսել թէ ենթար­

ստ յի վարժարանին մէ^։ Ձէբ կրնար խնդալ» խո՛­ ալ էր քովն է վեր նաէւանձելէ եռանդով մը։ իրմէ կուած էի Հալածանքէ ս ւո աՀ ա կ թուրք աղոց կոզ­

ժոռ , տժդոյն տղեկ մը՝ որուն ծանրութէւնբ տա­ վերջ երկրորգութէւնը ուրիշներուն չձգելու Հա - մէ ։ Օշական յանձն առած էր դպրո ցէն տուն ու

րիքին Հետ խոտոր կր Համեմատէր եւ մենք կր մար կը վերապաՀ էր ինծի : տունէն դպրոց րնկեբանալու։ իրեն Համար «Ուլու

զգուշանա յինք զէնքը խանգարելէ \ Ղ՝պրոցէ աւարտման վերջընթեր տարին, բոլոր ձամի^ի կրպակներէն գնած էի երկուս յրէ դա շ ո յն

Մեր գէւ-ղր Օշականի գեղէն Հեռու էր 10 12 Հանդէսներուն դպրոցական Հ աւա քո յթներուն ,տը– "*՝Բ5 $՝յԳ գոբծէքն էրեն տուած էր բուռն կորով

քիլոմեթր ճան ապ արՀ ո վ մր։ Ես մեր գեղի Հին ու զաքը կը կարդային ու կ՚արտասանէին իր գրած­ մը, նո յն էսկ տենչ մը ծառանալու այդ աղոց

յարգուած Հարոլստընտանիքի մր մէկՀատիկ մանք ները։ Իր ո տ ան ա ւո րն ե ր ր մեր վարժարանէն 1լ անց­ դէմ. եւ այդպէս ալ եղաւ։ Առաջին իսկ աո ի թու/

զաւակն էէ ՛Հայրս կը դո-զար իմ օրերուսվըայ ։իսկ նէին աղջէկնեբոլ վարժարանր , ձեռքէ ձեռք, ան խո յացաւ ա յգ տասնեա կ մը ստաՀակնեբուն

մայրս յանձնառոլ ինձմէ ղրկուելու իմ գերագոյն կ ընդօրինակուէ էն ու Համբաւը կը տանէէն դա սա­ վրայ եւ փախուստի մատնեց ղանոնք մինչեւ ի–

բար իքին Համ ար ու ղրկուեցա յ քաղաք՝ Պբուսա , լ՛ աններէն ալ դուրս, ընտանեկան յարկերուն մէջ։ րենց դռներուն առ^եւ, Հա/աձեց ղանոնք արտա -

նախակրթութեան ընթացք մը բոլորելու Հ^մար ։ Պարգեւաբաշխութեան Հանդէսէ մը էր Հեղէնակած կարգ արագութեամբ : ԱտաՀակներէն երկոլքր

Մեր գեղը, Մ արմարճրք. գպրոցի պէս բան մը ու­ ար ամ ա խօսութ էւնը ուշադըութէւնը գրաւած էր ստացաձ– էին թեթեւ վէրքեր ալ իրենց կռնակէն :

նէինք* ծախքեր ը կը Հոգար Հայրս : Հոն սորված գրաքննիչին : ԷԼյնոլՀեաել անգամ մրն ալ չտեսանք ՛Այգ դղուե–

էի բաւական մը կարդալ։ Հայրս խելացի մարդ 1 Տ9Տին ՏԼօՀբապ եւ Հրանղ Ասաաուր 1լ այցե­ լիներր մեր ճամ բուն վրայ;

շատ լաւ ուսումնասիրած էր քաղաքը ու Հոն այ լեն Պբ ուսայի վարժարանը; Տեսչարանին մէջ 1լ ուղ­ ԳԷՈՐԳ ԶԱԳՐԵԱՆ

արժանացած յաՐԳասքէ ։ *ւ*սՀբոֆի տեսուչը անոր ղեն իմանալ տղհֆ ՀայՏեր1էն շարադրո՛ւթեան Օքէջու* (3)

Fonds A.R.A.M