Page 146 - ARM_19-1947_02

աաաաա

ՆԱՄԱԿՆԵՐ ՄԻՋԻՆ ԱՐԵՒԵԼՔԷՆ Ցիշատակի եէեկպ է միշտ իր 900 անգամներով: Նոր Աերունդը կը
խոնարՀ ի մեր ժողովուրդին
կրած տառապանքնե­

Ասրիւ 4 4–%Դ աոթխ րուն առքեւ եւ կր խոստանա յ Հանդիսանալ արժա­

Վ Ե Ր Ա Գ Ա ՛ Ր Զ .. . նաւոր յաքոբդնեբք իր նախնիքներուն։

Երկրորդ րա ախ օ ս ն էր ընկեր Հրանա Բալոլ -

շնոջիլ Հ . Մ. է. Մ ի Տարագիր ժողովուրդի մր տարագիր զաւակ– եան որ յուղիչ պատկերով մբ ոդեկոչեց Տէր Զ°րի
քաղթաԱակ&ԽոէԱ
ները , Հ • Տ * Ղ* * Նոր Աերունգի ադաքր կէրակի անապատներէն Հ * Տ * 9" • Թան դա բ ան բ փոխադ -

ԳԷՀՒ" յիշատակի երեկոյ մր սարքած էին Է)ՅԼ\\Շ <ձշ րուած Գանկը «Անծանօթ Հայ ուն» ։ Աեւ շղաբչնե -

06օ§1Տւթհւշ : Հոծ բազմութիւն մր եկած էր ամփոփ­ բու մէք, թանգարանի սենեակներէն մէկուն ան -

Ամուլ մեղուի մը պէս որ եղբայրներուն հոյլր ուելու, ել իր անթիւ եւ անշիքիմ նաՀատակնեբուն կիւնր, թերեւս գանկն է այդ, րսաւ , ՜աննման Հա,

չքելէ վերք է յաճախ կուգայ գաղտագողի գեղերի լ անթառամ յիչատակովր Հաղորդուելու ։ մամիկին որ անգիտակից պատաՀելիք աղէտին կը

Հարաղատ փեթակին շուրք , բայո , աշխատաւոր - Նոր Ա եբաւնդի վա ր չո ւթեան ներկայացուցիչ^ շարունակէ ր ապրիլ ու պաՀել իր Հա յ ընտանեկան

ներ ուն րնթացքէն ամօթաՀար , ներս մանել չի սնկեր Պետրոս Պետիկեան բանալով սգաՀանդէսր , սուրբ կեանքք ։ «Եթէ Հայկական միաՀամուռ ու­

Համարձակիր , ես ալ, բազմաթիւ առիթներովդ բացատրեց թէ ինչպէս յղացաւ ել գործագրեց ժեղ կազմ ա կերպութիւն մը դո յ՛ո ւթ իւն ունենա ր

ուզեցի վեբամերձիլ «(յ՝ ա ււաք» ի փեթակին , բայց Թուրքր իր դիւային ծրագիրր անճիտելու Համար ա յն՛ ատեն , թերեւս թուրքը չյաքողէր իր դիւա -

ամ էն անգամ ալ տխբօբէն նկատեցի ար ընծա յա– ամ բողք ազգ մր։ Բայց ուժեղ է Հայկական կամ - յին ծրագրին մէք ։

բերածս ծաղիկներվշ շատ աղա ղուն էին ա բղա րա - քր , եւ ի վեր քոյ պիտի շաՀի ամրողքական յաղթ ա– Վերքին խօսողն էր րնկեր էյաւարշ Աիսաքեան

ցնելու Համար անառակի մր վեբագարձր։ իսկ, նակր։ Ը՚սկերր Հրաւիրեց ժողովուրդք յոտնկայս որ աւելի քան մէկ ժամ տեւող բանախօսութեամբ

այս անգամ, լայն թացէք փեթակին դուռն երք եւ յա ր դե լ յ ի շատ ակր մէկ միլիոն ղոՀեբուն , մին ք մը մ անրամ ասնօրէն պա բզեց բնաքնքումի ծ րա —

ամէնքգ ալ պատուի , որովՀետեւ կուգամ բեռնա­ Օր* Աստղիկ Առաքելէ ան խոր ղգացաւմով 1լեբգէր զրին զանազան ծալքերր ։$իշեցթէԹուրքեքուաղգ *

ւորուած այնպիսի ծաղիկներով որոնց նմաններ ր «Տէր Ողորմեան » ; շարժումը սկսած էր 1860^5/ , երբ Մ՛եծ եպարքոս

միայն Հայրենիքի բուրաստաններուն մէք կր ծլին։ Առաքին խօսողն էր սն՛կեր Ցովիկ Եղիաղաբ - մր մաՀուան անկողնին վրայ կր պատուի րէ բ պար–

Այնպիսի ծաղիկներով որոնք Հրաշագործ մակար– եան, նախադաՀք Ն՛որ Աեբունդին կեդբ* վարչու­ ԷՀՍ բա բա ր զա բ նե, Հ այեբու գլխուն , որպէսղի չկա­

գՐ կք բերեն՝ ձեր քուրր փոխարկելու րիւբակնեան՛ թեան ։ «ժամանակակից պատմութեան ամ էնա ող— րենան ոտքի կանգնի լ եւ ազատութիւն պաՀ անք ե լ ։

նեկտարին* եւ, աձՔԸ՝ Մ*ձս ^ ( Հ ա ռ ա ք » / ՚ խստա - բերդական էքն է Հայկական տա բագրո ւթ իւնր , Ներքին դաւառևերու Հայութիւնք արագօրէն կ՚ա­

Հայեաց աանուտէրին– այնպիսի ծաղիկներով ո– ինչպէս 1լրսէր ամերիկացի միսիոնար մր։ Ել այս­ նօսրանար տեւական ՀարստաՀալէաւթիւններով եւ

բոնց քոյրը անղտանելի ղօրՏութիւնն ունի՝ քսան օր , 32 տարի եաք , նո յնիսկ /» • Համ ա շխ ա րՀ այ ին քարդերով ։ Պայքարը շատ\ոնց սկսած էր երկու ժ ո–

տարով թարմացնելոլ բաղմակնճիռ ճակատներր : պատե բազմէն վերքն ալ ի զօբու է այս խօսքր։ Ամ– ղովուբդնեբուն միքեւ։ Ազատութիւն , ինքնտվտ -

՝Բսա0ն տարով միայն։ է» աւելի, որովՀե­ ԲոԳլ\ աԳԳ ^*ԼՀ ո չնչացնելոլ ծրագիր ր փլուզումն է բութիւն, զինավարժութիւն բառեր ր ամէնէն ա -

տեւ Հազիւ քսան Հազարի կր Հասնէր այն բազմ ո ւ– մարդկային բարոյականին։ ք*այց մեր աղբեբգու - ո֊տք արտասանուած են Պոլսոյ Աղգ*ժողովինմէք,

թիւեր որ եկած սեղմ ուած էր Հալէպի քաղաքա — թիւնր սկսած էր այն օրերուն երբ մենք կորսնցու­ երբ դեռ Հրապարակ չէին իքած յեղափոխական

պետական մ ա բղա գա շտ ի ամբիսն ի ասա ի ճանն ե - ցինք մեր անկախութիւնը ո ր սաստկացաւ 1894^՜^՛ կազմ ակերպութ իւննե րր։ քՒալէաթր ինք կ*րսէր ,

բուն վրայ գ գիտելու Համար Հ*Մ*Ը՚Մ*ի մար­ ի վեր եւ • Հաս աւ գագաթնակէտին 1915^'ծ։ քՒուրքը Հ<կա՚մ մենք, կամ գոլք»։ Ուրիշ առիթով մր, երբ

զիկներուն բազմատեսակ խաղերն ալ մ ան ա լան գ որոշեց քնքել մեր մչակոյթբ եւ աՀա առաքին՝ ոոՀբ դիտոզութիւն էլ բնէին թէ անմեղներն ալ կր զաՀ -

անոնց բազմաշատ տողանցք։ Ընթերցողին խիզճքԼ եղաւ մեր ուժեղ մտաւո րա կանո ւթիւնբ ։ Ան ուզեց ուին մեղաւորներուն Հետ, կը պատասխանէր ,-—

Հանդարտեց նել ու Հ ամ ար յ իչա տակո ւած \ոչնչացնել մեր կուսակցական կազմակերպութիւն*– Անոնք որ անմեղ են այսօր , վա զ ր կրնան յանցաւոր

թխին "երր եւ տարագրեց մ եր ժողովուրդին ազգային րլլալ։ Պրուսս՛ յի վալին կը յայտարարէր բացէ ի

ստուգութեան մ ասին , պարկեշտութեան պարտք դործիչնեբր։ Ուզեց փճացնել մեր կրօսքր եւ մին­ բաց* «Վճռած ենք միանգամ րնդ միշտ ոչնչա­

կբ Համաքիմ րսել որ ես ա յգ թիւր ստացայ երի - չեւ մեր Համեստ քա Հանան մ ա ր տ իր ո ս ո ւե ց ա ւ ։ Ան ցնել այս քանսէր^ւ (Հ այ ժողովուրդը^ ։ Մ եր միակ

տասաբգ ձեռնարկուէ մր որ ս։յգ օբր դաշտին վր– ուզեց ո չնչացնել մեր ապագան եւ տարագրեց մ եր քաղաքական վտանգն է ։ Մինչեւ Հիմա չէինք Հաս­

րայ կր գտնուէր ել այսպէս յայտարարեց , «ի զ\ոլբ ա նմ եզ մանո ւկները գլոր ելով ղանոնք ծովե բու եւ կցած։ Հձիշդ է ոը շատ մր անմեղներ ալ պիաի

երեւակայական Հաշիւներ մի՛ ընէք , ես դաշտին գետ եր ու խո րր ։ տուժեն , բա յց զանազանելու ժամանակ չունինք» ։

շինութեան սլա լմ անագի ր ին մասնակից եղած եմ , Ոա յց ա յս Համ ատաբած փճացում ին դէմ Հայ­ Բանախօսը յետոյ ներկայացուց 1915 Ա"լր/՚ք

այս ամ բիսն ր կա ո ո ւց ո ւած է քսան Հազար Հանդի— կական Հ ե բ ո ս ա կան՝ ոգին րմ բոս տաց ալ ել ունէ - 11/24/՛ ձէրբտկալութեանց պարագաները, տեղա -

սականի Համա ր , իսկ աՀա՛ Հ անգի ս ա կաննե րբ որ ւանյլ մեր աննման Հեոոսամարտնե րը, լ աս պ Զոոււ­– Հան ո ւթեան առաքին ձեռնարկները, երբ տեղ մր
՝ոգկոյգի րականի ,՛էյա–պին
ս^ր Հատիկներուն աէս խիտ են» ։ Ղ՝աբաՀիսարի , Ուրֆայի։ 24 ժամ , այլուր մէկ - երկու ժամ կամ երեք օր

Ափսո՛ս, ես ի վիճակի չեմ « Յտռաի>ի մար - նինք մենք ՊտնթէոններՀ սկա\յա շէն ,բայցմե բմ եռեք պա յ մ ան աժ ամ կուտա յին Հեռանալու Համ ար : Տ ի–

զասէր րնթերցոզներուն Համար մանրամասնելու֊ ներուն յիշատակը քանդակուած է մեք Հոգիներուն չեց քանի մը քստմնելի օրինակներ բնաքնքումի տ–

դրուագներր կատարուած իսագեբուն որոնց յօրին— մէք ։ (ծ՝ ա ր րր չՀասալ ՛իր նպատակին , որովՀետեւ մէնէն սովորական եղանակներէն ,Աեւ&ավու ափե­

ուածքէն ա չինչ կր Հ ասկնամ ։ Ա ակա յն , նմ ան ա յն չկրնալ քնքել Հայկական Ղ*ատը որ եկած է այսօր րէն , Բարձր Հայքէն կամ ներքին գաւառներէն

Հօբր որ կարդալ չի գիտեր , բայց յոլզումէն կքԼ ալ Հ աշտ ո ւթ եան ժ ո զո վին մ էք ։ քՒուքքը չՀ աս ալ մինչեւ անապատները եւն : (Կ՚արժէր առանձին

փդճկի երբ իր զաւակք բեմին կր մօտենայ՝ շարա­ իր նպատակին , որովՀետեւ Հայկ . մշակոյթ մք Հրատարակել այո բանախօսութիւնը , իր փաստա­

դրութեան մրցանակր .րնդ ունելու քննիչներուն կը ծաղկի Հայաստանի թէ Ափիւռքի մէք Վենետի­ ցի բովանդակութեամբ) ։իբբել վեր քարտն ,յո րգո–

ձ եռքէն , ես ալ, Հազարաւոր բախտակիցնե րու կէն , Վիէննայէն մինչեւ Աուրիա-Լիբանան եւ Ա - քեց նոր սերունդը դառնալ կենդանի արատ յայտի–

Հետ , տգէտներու յատուկ անխոցելի քեբմեռան - մ ե բխկա։ Ան չՀ աս ալ իր նպատակին , որովՀետեւ չը իրենց անՀետացած գաւառներու լաւագոյն

դոլթեամբ , փոխն ի փոխ տադնապեցա ք ու խան - ներկայիս կը ծաղկի Հայ երիտասարդութիւն մը, յատկութեանց , եւ արիանալ, բազմապատկուիլ ,

դա վտ ռ ո ւե ց ա յ , Հառաչեցի ու ծա փաՀ արեցի այս ապացոյց՝ Հ* Տ* Ղ՝ * Նոր Աերունդը, ար գիտակից էրրեւ Հարազատ ժառանգս րգներ ը ան ոնց աւանդ թե ։

կամ այն խումբի Հաշւոյն ։ ք+այց բան մր զոր Լ ա ս 1 է իր կոչումին եւ որուն սիրտն ու Հոդին ներկա յ Մէք ընդ մէք տեգի ունեցան երգեր ել ա ր տա—

լաւ Հասկցայ , բան մր զո ր սւյնքան դիւրս ւթեամ բ

կարւլացի որքան իմ թերթերուս մեծատառ տիտ -

ղոսներր , դաշտի մոգսվուրգի Հոգին էր այդ ։

Կրնա յի խիղճի կատարեալ Հ ան դա ր տ ո ւթ ե ա մբ ր - իժի , մերթ քաքալեբանքի կամ յանդիմանութեան ։ սանէ լի Հպարտութեամբ կր լեցուին , երբ իրենց

սել, բովանդակ Հայ ազգի Հոգին էր այգ, որով — Բայց, քսիդ տագնապեցնող վայելքք իր խո - Հետքէ քուն վրա ք կր լսեն զուարթ ու առնազօբ ոտ­

Հետ եւ Հոն էին ազգին ր ո լո ր գա դա փա ր ա կան Հո - լաւ թեան բ " յ ո ր աստիճաններով կր մնաւ մենա — նաձայն ր նո բաՀասնե բուն որոնք պատ բաստ են

սանքնե քոլ առաքաւո ր դէմ քեքն ո լ րնկեբա յին շն որ Հ ր անոն ց որո նք պաՀ ան քո ւած ըմ բռն ո ւմն ո ւ լձւ գուն ելու Հ* Մ* Ը* Մ*ի թանկագին աւանդը ։

դա սա կտրդե բո լ ինքնագլուխ բայց իրական պա տ՛­ Հմտութիւնր ալնին իւ ազի կանո ննե րուն ել ա ս ո ն ս Նոյնքան կորովի , նոյնքան կա բ գա պաՀ , բայց ա–

ուի բ ա՛կնէ րր * տաքարիւն կուսակցականն \ոլ կի բա բկում ի ձեւեբուն մ աս ին ։ Մնացեալ արուէս– ւելի ճկուն ոլ դաշնաւոր քայլերով կր ք առա քանոյ ք

զգուշաւոր լ\էգոՔո\\ ծանրաբարոյ սեզանաւորն ու տաղուբկներս (ք)1*օքՁ.Ո6տ) ալ , սակայն , երան ու - սէր են ո յ շներս լ գումարտակր։ Մայր - Հայաստանի

անՀոգ Հնակարկատր , անտ ս է ր ծ ե րո ւն ին ե րն ու թեան խորն րնկղմած լ\ենք , մենք ալ անձկութեան Աքյս թարմ ատի թոռնուՀ ինե րր , իրենց վայելուչ

Հբքմոլիկ եր իաասարղնե ր ր ։ Բմիշկ, փաստաբան , մէք ենք , րնգՀանոլբ տողանցի Հեռան կա բովը կամ կեցուածքով ու վճռական շարժումներով * յո յս ի

վա յե լչազգեստ տիկիններ ոլ վաստակաւոր մ այ - աւելի ճիշդ մերձանկարովը մտազբաղ ։ Մէակ տե­ նոր սրսկում մ,ը կատարեցին մեր Հոգիներուն մէք։

բեր որոնք իքենց ղրկած մանկիկին ցոյց կուտային սա րանր ո բուն Հ բապո յրները ըմ բոշխնելու Համ ար Այս չեոըՀքը, զոր այսօր կը յայտնաբեբեն, ապա–

դաշտին վրա ք տողանցող քուրիկն ու ագբարիկք ։ պէտք չուն ինք բանդէ տ նստա կիցնե բոլ դժկամ Հ ով գրաւական՛ մ րն է թէ վազը , աղգա յին գո յա -

Որքան իր րա զկա ց ո ւց ի չ տարրերով , ա յս ժոզո - բացատրութեանց : Մ 1 ՚ ա կ մատչելի պատառք որ մարտիւն մէք, անոնք առանձին պիտի չթողուն Հայ

վոլրղք նոյնքան ալ բազմազան է իր բնակավայրե­ մեր պապենական թոնիրներու Հացին պէս դիւրա– տղամարզր։ Այս ալ մէկն է Հ* Մ* Ը ՛Մ *ի

րով։ Անշուշտ որ Հանդիսականներուն թէ մար - մ արս է ու պարարի չ : Հ բաշքն եր էն զոր մ եր նոբագո յն պատմ ո ւթի ւնր

զիկներուն քախքախիչ մ եծամա սնո ւթ իւն բ կաղ ~ ԱՀա՛ յ վերքապէ՚ս : Մ եր Համբեր ութի՞ ւնն է պիտի չկարենա յ անտեսել ։

մուած է Հալէպցինեբէ ։ Երկրորդ աստիճանի վրա ք ո ր կր վարձատրուի թէ մեր ա ն Հ ա մբ ե ր ութի ւնն է կ՛անոնին զանազան քաղաքնեբու պատկանող

կուգայ Պ էյ բութ իր պաշտօնական .ու . անպաշտօն որ իր պա Հանքը կր ստանայ : Ւ^նչ փոյթ։ ՊաՀք իսումբերը, ամէնքն ալ Մայր - Աիութեան քնծա -

ներկայացուցիչներով։ Այս բազմութեան մէք, թէ Հոգեբանական վե րլուծումներ ո ւնը չէ ; ԱՀա վե ր– յած ԳԲ°Լով ոՐ որքան բաժն ո լի , այնքան կր բազ -

որակով թէ քանակով, իրենց արժանաւոր տեգն քապէս տողանցի առաքին ազդանշանը ։ Հ * Մ • Ը * մապատ կուի ։ Գիտէք որ բնութեան մէք այս նո -

ունին Գամասկոս , Թրիփոլի , ՚Հօմս, Համա, ^է– Մ *ի նուագախումբն է որ արոյրէ շեշտերով կը րանշան Լբ9ւ13Լձօճ9ւ\) առաքինութիւնը , ըստ Վ* Հիւ՜

գիրէ եւ** ՏԼսպեցկք ձեք պակուցումի սարսուռր Հնչեցնէ Աուրիոյ ազգային օրՀներգը։ քՕաղի ու կո յի , մա յ ր սւ կան սիրո յ մենաշնոբՀն է միա յն ։

«- ե,. Տէր ֊ Զօ՜ր • • • շարժում ի յատուկ ա յս կր կէս Ր յանկարծ կը փո - իսկ եռա գոյն ր բաժին ինկած է ա յ ն վայրին որուն

ԱնՀաշիւ է նաեւ թիւր Ա՛յն բախտաղուրկնե - խակեըպուի լուռ տաճարի մը, ու Հանդիսական - ան ո ւն ր Հայր չի կրնար արտասանել, առանց նա իս՜՜

բուն որոնք, խաղավայքէն գոլքս, Հազաքաթեւ ները Հաւատացեալներու երկիւդածութեամբ 1լ ար– ղդուշական կեցուածք մը առնելու։ Ե՚լազ ո յն ը ,

վիշապի Ր "լէ" » դաշտին պատնէշք գրկած կր կե­ ձանուն յոտնկայս ողքոյնի մէք, դէմ յանդիման Հայբենտբոյս այս Համասփիւռը, այս անգամ կը

նան , մարզիկ ոլ Հանդիսական Հասարակութեան զոյգ մր սրբութեանց // ուր ի ական օրՀներգին ու հ ախկի Տէր - Զ°րի անապատէն , այն անապատէն

մուտքն ու ելքք դիտելու մտադրութեամբ։ Այս ազղրնտիր դր°Լակին որուն վ/ողփողուն ծփանքնե­ ար Հայ արիւնով արգասաւորուեցաւ ։ Արդարեւ

՚Լայ^՚եՔՌ աբդաբօրէն գնաՀաւոելու Համար , մտա - րուն կը պատասխանեն զ ա լա րա վազերը իրենց միայն Տէր - Զօրի խումբն է որ կր կրէ եռագոյնր :

բեբեցէք որ առնուազն երկու ժամ Հետիոտն երթ դոյն զդոյն ծոպերուն ճախրանքովը։ Ամպիոն ի

ու դարձի եւ երեք ժամ յոտնկայս սպասումի դինն պաաուո լ բաժնին վրայ, Պետութեան ներկա յա - կուգայ գայլիկնեբուն խումբր։ Հ* Մ՛ Ը* Մ ՛ի

է անիկա ։ ցուց իչնե ր ր , շրքապատուած Հայ երեւելիներով , մ անկապա րտէզն է այս։ Ամէնքն ալ կոկոն եւ իս­

Ամբի՛ոնին վ բայէն երիտասարդները կբ Հե - քուրմերու Հպարտութեամբ է որ կր դիտեն քոյսով կական կոկոններու նման կանաչ պատմուճան Հա­

տեւխն մրցոլմնեբուն այնպիսի պիրկ յափշտակու­ բաբաիսուն ել ուխտով ոգեւոր այս թավւօրբ , ո - զած , բայց վայելելով սկա ո ւտ ա կ ան բոլոր ստորո­

թեամբ մր որմէ ոչինչ կրնայ սթափեցնել զիրենք, րուն դաս ա ւո բում ր երեւան կր բերէ ոչ միայն դե– գելիները : Այս կորիւնները ունին իրենց սեփական

ղաբուեստական ճաշակ, այլ նաեւ, ու մանաւանդ, թմբկախումբը, ել մանաւանդ իրենց իննամեայ

ոչ իսկ էրենց գրկած մանկիկներուն անՀանգստու– թմբկապետը որ իր ակնախտիղ Համազդեստն ու

թեան ճիչերը։ Հոգեկան նոյն վիճակի մէք են նա­ բաբո յական վայելչութիւն : Տողանցին կ՛առաք - ծանր գաւազան ր կը տանի էՅաեօԱք - տՏէյՕ^ մբ վա­

եւ արաբ ե ր իտասա րդներր որոնց անձկագին Հիա­ նորդեն երէց սկաուտնեբր, անոնք ոք իտէալի այո յել գնացքով *

ցում ր յաճախ 1լ բնդՀատուի ս՛ղմկա լից բացական– ճանապաքՀ ին վքա յ ան ցուցին իրենց կա յա առ ու

չութիւններով , մերթ ուրախութեան կամ ՛լայ րոյ– խոստմնալիօ պատանեկութիւնը, եւ Հիմա ոյնՀա­ ԵԳՈԻԱՐԳ ՏԱՐՈՆԵԱՆ

(Մնացեալը յաջորդով)

Fonds A.R.A.M