Page 258 - ARM_19-1947_01
P. 258
թ€8հԱՌՈՒԹԻԻՆ Իբաքը եփհկ եւ այսօք ՓւսբիզաԽ) ՈւսաԱողտկաՀ
ԵԻ ՀԳԱԲՏՔհԹԻԻՆ Միութեան կեաԱքեԱ
ԽՄԻ՛ — Ամէրիկեսւս թէրրփ լքը թ-զ^ակիցը,
Որ իրսւք այցելած Էր վերջերս, կը նկարագրէ երկ.
րիս վիճակը եւ Մ^ծելալ մրցտկցւււթ֊իլյսսէրը. — Ա՝արէ "Աուպար Ուսանողական Ոստանին մէջ
Փարի՛զ, էՌնչ ըրիր զիս։ Այս փոքր երկիրը որ պարզ ակնարկով մր կր վերջերս կազմուեցաւ Փարիղահայ Ուսանողական
ճիշտ 25 տարեկան էի՝ երր Ֆրան սա մա այ ։ թուի ամ բողքս վին բաղկացած ըլլալ չոր ցեխէ , կր Ս՚իուիմիւնւր, որ պատերազմի Հետեւանքով ղաղ .
իք աղերս եբենոսի գոյն եւ. առատ* Աչքերս լոյս ող1 կազմէ կատարեալ տա ր բա լուծա բանի նմ ո յշ մը րաձ էր ղորձունէութիւն ունենալէ..
ու չ / ՚ Գ ո ւ Լ լեցուն , ինչւղէս ակունքները մեր գիւղին ամ բողք Մ իքին Արեւելքի խնւդրին։Հոս կը գտնուին Միութեան նորընտիր վարչութիւնը այսու կր
լանքքերուն։ Հոգւոյս մէք՝ անհուն տենչ մր ուսա տարբերը այն՛ կացութեան որ ՀետզՀետէ կը գբա.. փափաքի ուսանողական կեանքով Հետաքրքրուող
նելու եւ Հմտութիւն ամբարելու՛. ^է Ամ երի կա յ ի քաղաքական առաքնո րդնեբուն՝ ու— Հանրութեան սեփականութիւն ղարձնել կարղ մր
՝է՝ի չ կոլգա ր բժշկական՛ Համալսարանին աուա֊ շա գր ո ւթ ի ւ%Ա : տեղե կութի ւնն եր վասն լուսաբանութեան ։
ն\ր% Աղատ ժամերուս՝ կբ վազէի Աորպոն , ու ղի" Բացատրենք ։ Ա՚-երէշ թշուառութիւն : Մուբա– Ս՛իութիւԱվլ կենդանացնելու աոաջին աշիա .
շի բները՝ Ա Էնթ-Հիրնրվլիե ւի մ ատեն ադա բանը ։ Բոց ցիկ կիներ՝ իրենց նիՀար ու յոդնաբեկ աչքերով աանքներր սկսահ՜ են 1946 Նոյեմբերէն Փետրուարի
կոյր երակներուս մէք, կանա՛՛նչ բոռ մր, ԼաՎ՚ո*Լ եւ երախաները գրկած՝ («ճօնէ , ,^օնէ, երախային բան վերքերը՛ Նախաձեռնող ուսս*ետղնեբը մամուլի մի–
սսլառիչ բոս մ ր , այնպէս որ տակաւին ժ ամ ա - մը տուր, Հ$օնի») ։ Նեխած՜ , ճանճերով լեցուն, ցե– քոցաւ կոչ մը Հրատարակեցին բարձրագոյն ՛ուս -
քեակ ալ կր գտնէի՝ Հեաեւելու Համար Օփեբային, ի/ով շինուած՜ Հիւղակներ* Բ՚ուբձեբ , անբաւաբար մանց Հետեւող ՓարիզաՀայ բոլոր ուսանող-ուսա–
Բոմէաի ՖրսՀնսէզին, Օփերա Բոմէքին, Կէթէ Լի֊ սնունդ։ Թրսփյ^ւս՞ա եւ Հիւ&ախտ, ճաՀճատենգ, նողուՀիներուն եւ նաեւ 1939/՛ վերքին վարչական
րէքէս է Ֆոլի Պէբժէբին, Աառա-Պէռնարին , Օաէո– ժ անտ տ ա տեն՛դ • մարմնի անդասներուն մասնակցելու առա քէն րնգ–
նին ու աթբչէին , այլ մանաւանդ գերազանցօրէն Կ ա րե լի ո ւթ ի ւննե բը * Եփրատի եւ Տ իգր՚իսի Հանուր ժողովին ։ 1947 Փետրուար 4ին տեղի ու
յեղափոխական եւ յառաք ապաՀ թատրոններուն նո միքեւ գտնուող սիկային գա շտին անգամ մը՝ եւս ն՛եցաւ այս ժողովր, որուն ներկայ էին ՈւսանողաՀ.
րութեանց , զբօսատունեբուն՝ խենթռւթեանց , կի - Հարուստ ե լ առ աա գ ր ախտ ի մը վե բածո ւե լու Հ ե– կան/ Տունէն/ 22 ուսանողն/եր , եւ \ուր բնարուեցաւ
ներու Հանդիսադրութեանց , ցաւելով որ չէի կր ռան կարը , որ շատ գիւրո ւթեամբ կա րե լի Է գոր Յանձնախումբ մը^աանելու Համարնախապատրաս^
նար միքոց մր գտնել ներս մտնելու Համար Բլի՜ ծադրել։ քՕուպլիա քսանին դաժան տղան՝ Հոլլաղու տական աշխատանքն ե բ ր ; Փետբ * \3ին , Յանձնա–
շէի գաղտնի տուներէն, «Հաշիշէ ա շխա րՀ» անու նախ քան Միքագետքի ոռ՚ոգման միքոցներր քան - խումբր աւարտելով՝ Մ ՝թէ^ՍՐ կեանքի կոչելու ան–
նով ծանօթ։ Կ՛ուզէ է տեսնել, գիտել, ուսումնա - գելը , ա յս շբքանը կը կերակրէր երեսուն միլիտն Հրաժեշտ աշխատանքները, 25 ՛ուսանողներէ բաղ
սիրել , ամէ՛ն բան , ամէ՛ն բան ։ ժողովուրդ։ Այժմ մշակուած Հինդ միլիոն արտա– կացաք Բ . ընգՀ • ժողովին յանձնեց իր խնամքով
էքւ սակայն ոչինչ ունէի գրպանիս մէք։ վ ա ր Հողը կ1 ապրեցնէ Հ ինդ մ իլիոն րն ա կի չ , մ եծ պատրաստուած՜ տեղեկագիրը եւ իր օրինական
Ուս* Միութիւնր սկիզբներր 100 ֆր * կուտար մաս՛ով շատ խեղճ ։ Մերձաւոր Արեւելքի ամերիկ– Հ բ աժ ա բ ա կանը՝ ։ Աո յն ժողովին , Համ աձա յն Մ իու֊–
ա՛ս սակսանա նպասւո , յետոյ՝ 150։ Ամսական 100 ֆր– եան Հողագործ՜ական յ^ննիչ յանձն։ ա խումրի տեղե թեան ծրագիր կանոնագրին , ըն՚տրուեցաւ 5 ան -
եւս կբ ստանայի՝ ֆրանսերէնի դաս տալու Համար կագրին Համ աձա յն , չկայ աշխաբՀ ի վրա յ ուրիշ գամներէ բաղկացած եւ մէկ տ տ ր ո ւա՛ն Համ ար
Հայ աշխատաւո րն\ե բուն , Մէֆո բվի լէ ֆրանսական Լրքան մը ուր կարելի ըլլար այնքան դիւրութեամբ վարչութիւնէ մը ՚. Նո բ րնտ իր մարմնի անգամնե րր ,
վարժարանին մէք, շաբաթը 2 3 երեկոյ։ Ուրեմն բէ արււոքելէ– ժողովուրդին Մպրուստի միքոցները նո յն օրն իսկ Հետեւեալ ձեւով կազմ եցինյ ի ր ե), ց
ամ բոզք ունեցածս էր ամսական 200 ֆրանք ա/լա X. .... ղիւաԱր * Պ՛ Պ* Տի բան Ոսկերիչէան՝ ատւենա -
պետ ,ՎաՀԷ Օշական՝ ատենադպիր ,&աւաբշԱգխա–
քին տարին , 250 ֆր * յետագա յին : Ուրիշ ոչ մ էկ նուաղ աշխատանքով եւ ՛նուաղ դրամ ով որքան չէրեան՝ ղանւձապաՀ , Տոքթ * Կարպիս
Գարակէօղ–
«եկա մ ուտ» * Պ ատաՀ արաբ՝ փՈՔՐ էկ Գոէ՜մ ար մը ա յգ երկրին մէք ։ 3 անձնախումբը՝ ա յն եզերակա -
մօրմէս, զոր կը խաբէի ըսելով թէ մեծագումար ցութեան եկած է թէ ՚>աոի*–ր միլիոն տ՛ոլաբ ծ՜ախ
ամսական կը ստանամ , եւ ազգականներէս ։ Ուրիշ սելով կաբելի պիտի ր/լայ տասը միլիոն Հէքթաբ
ուսանողներ եւս կը ստանա յին նո ւն նորս սա\ր ։ մշակելի Հող աւելցնէք եղած ին վրայ ։ աեւեալ կատակով * «Ո^ւր կ՚երթաս» , կր Հար
Բայց կր ստանային նաեւ կարեւոր ղւ ւմ աոնե/ Առատ քարիւղր որ կր փռուի թշուառ Ֆէլլա– ցնէ իրաքցին սենեակէն մեկնող իր Հայրենակցին ։
զորս ղազանի կր պաՀ էին , որովՀետեւ Ուս* Մ իա– Հին ոտքեբուն տակ, զինքբ չի Հա րստացն/ե ր ։ Անգ֊ Փ է ր ո ւո փնին կ՛ երթամ , Հ րաՀան գներ ստանալու
թիւն\ը պիտի մեըժէը վճարել էր նսլաստր; Վեր ֊ ԼՒոյ ԴՒՐՔՐ ՒԲՐ^*– մեծ՜ պետութիւն ու նաեւ իր Համար , կը պատասխանէ միւսը : Աթիւրըտ Փէ–
քերը իմացանք, որ կովկասեան Ուս* Միութիւն մբ ամ բողք ան/տես ութի ւն/ը կախում ունի այս եւ դրա րօուն անգլիացի շատ զարգացած , պաղարիւն եւ
40 տոլաբ նպաստ կուտար իր անդամն երուն , ու ցի Պարսկաստանի քարիւղէն ։ ուշիմ ղաղթային։ իսոբՀրգականն է : Անոր ամենա–
սանող որսալու ն սլա տ ա կո /թ Լէն ին ի ս պա ս ա բ կո ւ , Անգլիացիները Միքին ե լ Մօտաւոր Արեւելքի կաըողութիւնը անկասկած՜ չափազան՛ցուած է իր
բայց կարգ մը ուսանողներ , աւելի ճարտար որ - մէք ամէն տեղ կը կրճատէ Լ իրենց յանւձն առ՛ու ֊ բազմաթիւ թշնամիներուն կողմէ։ Պարզ է սակայն/
սորդ, նպաստ կ՚առնէին թէ՛ մէկէն եւ թէ՛ մ իւ - թիւննեբը , բայց այստեղ շատ չէ վ/ոխուած իրենց որ իր եւ ուրիշ Բ րի տանւա ց ինե ր ո ւ աղգեցութիւնբ
սէն , առանց ... *ուսանելոլ • Տ ո լա բը երբեք չլա– քաղաքականութիւն ր * Բրիտանական կայսերական մ եծ է ի բաքի քո/ /լա քա կան ո / իժ ե ան վրա յ մին՚չեւ
քողեցաւ Հրապուրել ղիս , եւ .արեց* ՚ ամսակա՛ն մեթոտնեբր նոյնութեամբ կը բանին Հոս։ Անգլի ո / իսկ Ւրաքի դաՀլիճներուն կազմութեան վբայ։ Ե*–
200 ֆրանքով, գեռ այգ նպ այս դիրքը կրնայ բացատրուիլ Իըաքցիներու Հե - սակայն ամենամեծ կայսեբամիա Անգլիացին ան ֊
սնալու Հա գամ տաբտամօրէն գիտէ թէ տեսակ մը փոփոխու -
մար պայման/ էր ներկայանալ Համալսարանի տա՛– եմ այգ ծախքերը,այս ինքն չեմ վճարած՝ ի վարձա իժիւն՛ կատարուելու վրայ ԷՀ Մ արդ այն ւո պա ւո -
րեվերքի քննութեանց եւ յա քողիլ՚*Փակազիծի մէք՝ տրութիւն քննութեանց մէք ստացած բարձր նիշե րութ՚իլնբ կ՚ունենայ թէ Հ՝ոս անգլիական քազա -
սպէւ
կ՚ուզէի այստեղ խոստովանիլ որ , \ե բ բ ձեռքս կը րուս) ։ Պէտք էր վճարել գիրքեբը*. ւրնգՀ։ քա կ ան/ ո ւթ ի ւն/ բ տեսակ մը ան շա րժ ո ւթե ան քա ղա -
գտնուէր Ուս* Միութեան վարչութիւնր անղամ մր մատենադարանին՝ մէք էլ անց ընէի ժամերս՝ պատ. քա կանո ւթ ի ւ\ն\ մըն, է ։
աչք գոցեցի՝ նո յն ն պտստը տա չու Հ ամ ար մէկ - րաստելոլ Համար դասերս , իսկ քննութեանց ժա - էֆէնտիները , շէյխեբր , վարիչ գասակաբգր ,
երկու ընկերներու, որոնք վերաքննութեան մնա - մ տնակ՝ վար ^քով կ ՚ առն/ կ ի քան ի մը օրուան Հա - շատ մր անկեղծ՝ Հա յբենասէ րնե բ , շատեր որոնք
ցած էին Տ ուլիս էն ( տ ա բ եվե ր ք՝) Նո յեմբեր թե ( տա մար. երր Հարկ կ՚ըլլար զն՝ ** րսե բ լուսցնել) ՝ մինչեւ 300.000 արտավար Հող աւնին , բոլորն, աք
րեմուտի , բայց նոյն այդ ընկերներս ձայնիկ մբ Ամէնձէն աւելի կբ սարսափեցնէ էն զ ի ս Հա - կր զողա՛ն՛ իրենց առանւ ձնաշնորՀնեբուն Վրայ
չՀանեցին երբ , այգ արդար զա)։ ց առս ւթեան ս Հա 1
մար իբրեւ պատիժ, ընգՀ* ժողովին մէք ոչ միայն գուստի եւ կօշիկի ծախքերր ։Ամեռր , ցուրտին դէմ Անգլիա իր Հակակշիռր կր գործադրէ այս փոքրա
վտարուեցայ Վարչութենէն , ( ինքնապաշտ պան ո լ - կր դ ո/լայ ի ամառուան՝ մաշած Հ ագո ւսանե բուս մասնութեան մէկ փոքր մասին շձ։<ոբՀիւ։ Եթէ րբի՜
թեան առիթ անգամ չտալու Համար ինծի ժողովը մէք։ Օր մը, նախանձով դիտեցի ընկերս, ինձ պէս /ո ան ա կան/ մեթոտը արմ ատապէս չփսխուի , ճար -
գում արած է ին Հ ի ւան գան ո ց ի Հ եբթապաՀ ութ եան ս փատցած մը , երբ կը Հագնէր տաք վերարկուն , տարա գործական ծ բաղ րէն/ ամ էն էն առաք օգտը–
մէկ գիշերր) ,այլեւ զեղչուեցաւ (25 ֆրանք) ինծի ղո ր իրեն նուէր ըրեր էր իր ուսուցի չբ , Առաքել լողն երը պիտի րլլան շէյխեբն ալ էֆէնտիներր ;
ւբուած ամսական նպաստը, որպէսզի չկարենամ Ջաքրեան։ ։ Ա^նգամ մ ր Հօրեղբօրս տղան , Ամ եր ի - Նոր Հողը պիտի ըլլայ իրենց Հողը։
երիւ Արդի կա յէն , ուր թէ 1լ ուսանէ ր եւ թէ Հան/քերու մ էք Ռուսերը իբեն/ց աչքերը տակաւին յառած են
շարունակել ուս անող ու.թիւնս , կ՚աշխատէր , 600 ֆրանք ղրկեր էր ինծ՜ի*. ան–
նախանձ :
միքասլէս գնեցի ձեռք մր ղդեստ, զոր երբ տեսան Միքին Արեւելքի Հարուստ աւարին վբայ։ /»րւ/ւքլւ՝
Եւ սակայն շարունակեցի ուսանողութիւնը , ընւ կե բներս՝ յ անձն ա ր ա ր ե ց ին , ո ր Լատ չմ օտենամ առաքին գծին վրայ չի գտնուիբ , ինչպէս Պ արս -
ա յգ ամ սական 200, ե ր բեմն 225, երբեմն ալ 250 անասուններուն, կրնայ ըլլալ որ խոտի դէզ կար կաստանր , թուրքիան՝ կամ (Հունաստանը եւ երբեք
ֆրանքով^ վճարեցի սենեակիս վարձքը (երկու րն– ծեն եւ բանան իրենց երախը։ Գնեցի նաեւ զոյգ մը՝ չէ ղ/լ ացած՜ Ա ովետներու ամ բողք ական ճնշումը :
զեր մէկ սենեակի մէշ) , Հ ա\ն ասլաղօրեա յ փուք - կօշիկ , ա^իս, այգ կօշի1լն՝երը, մանաւանդ ձմրան Ե ւ սակայն սեւէ բան իմաց մարդու Համար կան ՛Ո
ֆր|իթ–/ւ^ Հացս , Համ ա լսարանին՝ տուրքը , գիբքե - եղանակին ։ Հիւանդանոցներուն մէք , սրաՀնեբուն րոշ ն/շաններ , Աովետնեբու կարճատեւ սիրաբա
բուս գրամը, Հագուստ-կապուստս , լուացքը, ու տա խտակամ ածը այնքան մ աքրուած կ՛՝րլ լ/// ր ամ էն նութիւնը բաքի Բ իւր տ երուն Հետ , ՝Բէ րքէ՚՚֊քի
նաեւ այն բացառիկ ծ՜ախքերր, որոնց կ՚ենթարկէի առաւօտ , որ կը պսպղար կարծես ։ Կօշէկնեբս , քարիւղի Հանքերուն դործագուլը , որ ղուգագիպե–
մ ա շած ու ծակած , կամ կա րե բ ր քա կո ւած , երբ
ի՚ոքոինքս՝ Փարիզը յալ ճանչնալոլ ցան՚կո ւթեամբ X վեր կր վե րցնւէ ի՝ լեցուն կ^.րլլար մօտ կէս լի թ Ր ցալ Ա ո վէտն երէն ն ե բ շն չո ւած անգլե լիրան էան
քուբով , եւ երբ գետին կը՝ կոխէի՝ դուրս կը ցայ
Հետեւեցայ ամէնէն՝ ծ՜այրայեղ քննադատ ո ւթեան ց Հանքերու գործադուլին , Համ ա յն ա վա ր գաղտնի
Հոգւոյս մէք զարգացնելով գժուարաՀաճութիւնր , կազմակերպութեան մը յայտնութիւնը Յ՛ունուարի
գժ գոՀ ոլթիւնը , յեղ ս/վ/ոխո ւթեան։ սէր՛ը * Միտքս տէր այդ ամբողք ք՚^՚Րվ1 * Ու սեւ , աղտոտ , ցեխոտ ընթացքին, ղեկավարութեամբ Աոսկուա մար -
յագեցաւ Մ արքս ի , յետո յ էե րո յտի ղրա կանո լ - քուրը Հիւան*դանոցին տախտակամածին վբայ կբ զուած Արաբի մը, որ ինքն իրեն առասպելական՝
թեամ բ , սկսա լ կ ո մ ունիստ վարդապետութեան գծէր կօշիկներուս պատկերը , աեսնելոՀլ ընձառիւծ ( ֆաՀատ , կամ լէ օ ւի ա ււ ) անունը տ՛ուած՝
էր Հի– էր • Ռուսէ ըն ալ Անգլիացիներուն
նմ ան , գիտեն
պրիսմակով գիտել արուեստ եւ պատմութիւն , գե– ւանդապաՀոլՀինեբուն՝ կատաղութիւնր ։ Ուրիշ մի թէ փոփոխութիլններր տեղի պիտի ունենան այս
րիրապ աշտներուձն/ Հետ՝ ար Համ աբՀել Ե ւր ո պան եւ քոց չունէի , երբ փրոֆէսէօբին Հետ , տռտւօ ֊ շը քանին/ մէք։ Ո՚ուսեբը կր կարծեն գիտնաք թէ ո՛ր
•յնծւ սցնել Ասիան, //ր զիս ճյ^/"/7^՛ առաքնոբգէբ. /սուն , ուսանողական երամ մը կ՛անցն/Էր Հիւանգ– ուղղութեամբ պիտի կատարուի այդփոփո խո ւթ իլ–
ետքէն , գտնելու Միքերկրական\ը , պորտաքարն իմ ն/էրուն՝ առ քեւէն , կը մտնէի երամին կեդրոնը, որ նլՀ ։ Մ իւս կողմէ , Պաղեստինբ աո աքն ակար/լ իւն -
պատմափիլիսոփայական տեսակէտներուս ք ոգին՛ պէսզի Հ ի ւանդապաՀ ո ւՀ ինեբը չկարենա յին տ ե սնե ւ ՛լիր մրն է Իրաքի Համար ;
իմ գրական Հանգանակիս ։ Նորութեան սէրն էր ու թէ որո՛ ւն՝ կօշիկն է յան/ցաւո բը ՚. Տ աճա խ կը փր
պբպտումնեբոլ ոգին, որ զիս առաքնորդեց ներծոբ թէր էլ°չիքլէս ներբանր, սուր թսւաւտՇ մը կ՚առ Ասոնք են աՀա գլխաւոր Հանգոյցները Միքին
ղեղձեբու Հոգեբնախօսութեան՝ , այն օրերուն՝ երբ նէի, գետին կր դնէէի, կր կոխէի վրան , եւ այսպէս Արեւելքի տարօրինակ եւ չափազանց բարդ քաղա
դեռ* * . սնոպիսմ կր Համարուէր խօսիլ նման նիւ— *՛քանի մը թԱՈծւՏՇ, ու կօշփկս կր նոբոգուէր ։ Տատ քական ցանցին։ Մէկ բան ՛որոշ է 1 որ ասիկա դիւ
թի մը մ ասին • եմ փորձած՝ կաբել, բայց շուտ կը մաշէր կարը եւ րաւ կարգադրելիք խնդիր • մը չէ եւ ամեբիկեան
ի^նչպէս՝ կարելի էր ե՛ւ ապրիլ , ե՛ւ ուսանիք կը փրթէր* մինչգեռ բսո&հշը կր գամէր ամրօրէն , մոգական գաւաղսնով մը չ ի լուձուիր ։ Աակայն
ամսական 200 ֆրանքով։ ասիկա իմ գիւտս է ։ կամ վճռական եւ լուրք աշխատանք պէտք է կա -
Անօթի շա՛՛՛տ եմ մնացեր Աեւ Ծովին եզերքը, տաբել այս չրքանին մէք ամրապնդելու Համար
թրքական գիւղի մը մէք , (ԳուրուՏէրէ՛ » անունը Գիէ-Րէ*" էր ԳՈէ՜1ԷՂայէ՝ն ՀԱՐ9Ը։) երբ մաշէին քաղաքական եւ տնտեսական կացութիւնը եւ կամ
կը բացատ րէ տառապանքս , ուտելի կան ս/ չո ւ - ու ծակէին գուլպաներս , կր կտրէի ոլոքներէն եւ ա է ա Ք է "Ր Մ էացեալ ՆաՀանգնեբը պատ բաստ՛՛ո ւ ին
թիւն իոկ չկար) , ուր աքսորուած էինք՝ իբրեւ մերկ ոտքերս կր խօթէ ի կօշփկիս մէք, բաւական՛ Հանդիսատես ըլ/ալու Համա շխաբՀ ա յ՜ին զօրութ եան
զինուորի րնտանիք, (Հայրս զինուոր էր)՛ Ուրեմն էր որ գուլպայ տեսնուէր ոլոքէն վեր։ Ջմեռը կր կշիռքին ամ բող քա կան/ տակնուվրայութեան , որ
անօթութենէն, վախ չունէի Փարիզի մ էք , բա յց փաթթէի լս/թով մը կամ Հին թաշկինակով, եւ տեղի պիտի ունէ Էնա յ >ուշ կամ կանուխ։ Այս կ բո
պէտք էր վճարել Համալսարանին արձանագրու - վբայէն կր քաշէի կտրուա՛ծ– գուլպային սրունքի լոր Հեղինակաւոբ մարգոց ընգՀս/նսւ ր կարծիքր
թե անց եւ քննութեանց տուրքը, (քանիցս շս/Հած մ ասը I ա յ ս շբքաններուն մէք։
Ն • ՚ՍԱՐԴՈԻէԻ
Fonds A.R.A.M
ԵԻ ՀԳԱԲՏՔհԹԻԻՆ Միութեան կեաԱքեԱ
ԽՄԻ՛ — Ամէրիկեսւս թէրրփ լքը թ-զ^ակիցը,
Որ իրսւք այցելած Էր վերջերս, կը նկարագրէ երկ.
րիս վիճակը եւ Մ^ծելալ մրցտկցւււթ֊իլյսսէրը. — Ա՝արէ "Աուպար Ուսանողական Ոստանին մէջ
Փարի՛զ, էՌնչ ըրիր զիս։ Այս փոքր երկիրը որ պարզ ակնարկով մր կր վերջերս կազմուեցաւ Փարիղահայ Ուսանողական
ճիշտ 25 տարեկան էի՝ երր Ֆրան սա մա այ ։ թուի ամ բողքս վին բաղկացած ըլլալ չոր ցեխէ , կր Ս՚իուիմիւնւր, որ պատերազմի Հետեւանքով ղաղ .
իք աղերս եբենոսի գոյն եւ. առատ* Աչքերս լոյս ող1 կազմէ կատարեալ տա ր բա լուծա բանի նմ ո յշ մը րաձ էր ղորձունէութիւն ունենալէ..
ու չ / ՚ Գ ո ւ Լ լեցուն , ինչւղէս ակունքները մեր գիւղին ամ բողք Մ իքին Արեւելքի խնւդրին։Հոս կը գտնուին Միութեան նորընտիր վարչութիւնը այսու կր
լանքքերուն։ Հոգւոյս մէք՝ անհուն տենչ մր ուսա տարբերը այն՛ կացութեան որ ՀետզՀետէ կը գբա.. փափաքի ուսանողական կեանքով Հետաքրքրուող
նելու եւ Հմտութիւն ամբարելու՛. ^է Ամ երի կա յ ի քաղաքական առաքնո րդնեբուն՝ ու— Հանրութեան սեփականութիւն ղարձնել կարղ մր
՝է՝ի չ կոլգա ր բժշկական՛ Համալսարանին աուա֊ շա գր ո ւթ ի ւ%Ա : տեղե կութի ւնն եր վասն լուսաբանութեան ։
ն\ր% Աղատ ժամերուս՝ կբ վազէի Աորպոն , ու ղի" Բացատրենք ։ Ա՚-երէշ թշուառութիւն : Մուբա– Ս՛իութիւԱվլ կենդանացնելու աոաջին աշիա .
շի բները՝ Ա Էնթ-Հիրնրվլիե ւի մ ատեն ադա բանը ։ Բոց ցիկ կիներ՝ իրենց նիՀար ու յոդնաբեկ աչքերով աանքներր սկսահ՜ են 1946 Նոյեմբերէն Փետրուարի
կոյր երակներուս մէք, կանա՛՛նչ բոռ մր, ԼաՎ՚ո*Լ եւ երախաները գրկած՝ («ճօնէ , ,^օնէ, երախային բան վերքերը՛ Նախաձեռնող ուսս*ետղնեբը մամուլի մի–
սսլառիչ բոս մ ր , այնպէս որ տակաւին ժ ամ ա - մը տուր, Հ$օնի») ։ Նեխած՜ , ճանճերով լեցուն, ցե– քոցաւ կոչ մը Հրատարակեցին բարձրագոյն ՛ուս -
քեակ ալ կր գտնէի՝ Հեաեւելու Համար Օփեբային, ի/ով շինուած՜ Հիւղակներ* Բ՚ուբձեբ , անբաւաբար մանց Հետեւող ՓարիզաՀայ բոլոր ուսանող-ուսա–
Բոմէաի ՖրսՀնսէզին, Օփերա Բոմէքին, Կէթէ Լի֊ սնունդ։ Թրսփյ^ւս՞ա եւ Հիւ&ախտ, ճաՀճատենգ, նողուՀիներուն եւ նաեւ 1939/՛ վերքին վարչական
րէքէս է Ֆոլի Պէբժէբին, Աառա-Պէռնարին , Օաէո– ժ անտ տ ա տեն՛դ • մարմնի անդասներուն մասնակցելու առա քէն րնգ–
նին ու աթբչէին , այլ մանաւանդ գերազանցօրէն Կ ա րե լի ո ւթ ի ւննե բը * Եփրատի եւ Տ իգր՚իսի Հանուր ժողովին ։ 1947 Փետրուար 4ին տեղի ու
յեղափոխական եւ յառաք ապաՀ թատրոններուն նո միքեւ գտնուող սիկային գա շտին անգամ մը՝ եւս ն՛եցաւ այս ժողովր, որուն ներկայ էին ՈւսանողաՀ.
րութեանց , զբօսատունեբուն՝ խենթռւթեանց , կի - Հարուստ ե լ առ աա գ ր ախտ ի մը վե բածո ւե լու Հ ե– կան/ Տունէն/ 22 ուսանողն/եր , եւ \ուր բնարուեցաւ
ներու Հանդիսադրութեանց , ցաւելով որ չէի կր ռան կարը , որ շատ գիւրո ւթեամբ կա րե լի Է գոր Յանձնախումբ մը^աանելու Համարնախապատրաս^
նար միքոց մր գտնել ներս մտնելու Համար Բլի՜ ծադրել։ քՕուպլիա քսանին դաժան տղան՝ Հոլլաղու տական աշխատանքն ե բ ր ; Փետբ * \3ին , Յանձնա–
շէի գաղտնի տուներէն, «Հաշիշէ ա շխա րՀ» անու նախ քան Միքագետքի ոռ՚ոգման միքոցներր քան - խումբր աւարտելով՝ Մ ՝թէ^ՍՐ կեանքի կոչելու ան–
նով ծանօթ։ Կ՛ուզէ է տեսնել, գիտել, ուսումնա - գելը , ա յս շբքանը կը կերակրէր երեսուն միլիտն Հրաժեշտ աշխատանքները, 25 ՛ուսանողներէ բաղ
սիրել , ամէ՛ն բան , ամէ՛ն բան ։ ժողովուրդ։ Այժմ մշակուած Հինդ միլիոն արտա– կացաք Բ . ընգՀ • ժողովին յանձնեց իր խնամքով
էքւ սակայն ոչինչ ունէի գրպանիս մէք։ վ ա ր Հողը կ1 ապրեցնէ Հ ինդ մ իլիոն րն ա կի չ , մ եծ պատրաստուած՜ տեղեկագիրը եւ իր օրինական
Ուս* Միութիւնր սկիզբներր 100 ֆր * կուտար մաս՛ով շատ խեղճ ։ Մերձաւոր Արեւելքի ամերիկ– Հ բ աժ ա բ ա կանը՝ ։ Աո յն ժողովին , Համ աձա յն Մ իու֊–
ա՛ս սակսանա նպասւո , յետոյ՝ 150։ Ամսական 100 ֆր– եան Հողագործ՜ական յ^ննիչ յանձն։ ա խումրի տեղե թեան ծրագիր կանոնագրին , ըն՚տրուեցաւ 5 ան -
եւս կբ ստանայի՝ ֆրանսերէնի դաս տալու Համար կագրին Համ աձա յն , չկայ աշխաբՀ ի վրա յ ուրիշ գամներէ բաղկացած եւ մէկ տ տ ր ո ւա՛ն Համ ար
Հայ աշխատաւո րն\ե բուն , Մէֆո բվի լէ ֆրանսական Լրքան մը ուր կարելի ըլլար այնքան դիւրութեամբ վարչութիւնէ մը ՚. Նո բ րնտ իր մարմնի անգամնե րր ,
վարժարանին մէք, շաբաթը 2 3 երեկոյ։ Ուրեմն բէ արււոքելէ– ժողովուրդին Մպրուստի միքոցները նո յն օրն իսկ Հետեւեալ ձեւով կազմ եցինյ ի ր ե), ց
ամ բոզք ունեցածս էր ամսական 200 ֆրանք ա/լա X. .... ղիւաԱր * Պ՛ Պ* Տի բան Ոսկերիչէան՝ ատւենա -
պետ ,ՎաՀԷ Օշական՝ ատենադպիր ,&աւաբշԱգխա–
քին տարին , 250 ֆր * յետագա յին : Ուրիշ ոչ մ էկ նուաղ աշխատանքով եւ ՛նուաղ դրամ ով որքան չէրեան՝ ղանւձապաՀ , Տոքթ * Կարպիս
Գարակէօղ–
«եկա մ ուտ» * Պ ատաՀ արաբ՝ փՈՔՐ էկ Գոէ՜մ ար մը ա յգ երկրին մէք ։ 3 անձնախումբը՝ ա յն եզերակա -
մօրմէս, զոր կը խաբէի ըսելով թէ մեծագումար ցութեան եկած է թէ ՚>աոի*–ր միլիոն տ՛ոլաբ ծ՜ախ
ամսական կը ստանամ , եւ ազգականներէս ։ Ուրիշ սելով կաբելի պիտի ր/լայ տասը միլիոն Հէքթաբ
ուսանողներ եւս կը ստանա յին նո ւն նորս սա\ր ։ մշակելի Հող աւելցնէք եղած ին վրայ ։ աեւեալ կատակով * «Ո^ւր կ՚երթաս» , կր Հար
Բայց կր ստանային նաեւ կարեւոր ղւ ւմ աոնե/ Առատ քարիւղր որ կր փռուի թշուառ Ֆէլլա– ցնէ իրաքցին սենեակէն մեկնող իր Հայրենակցին ։
զորս ղազանի կր պաՀ էին , որովՀետեւ Ուս* Մ իա– Հին ոտքեբուն տակ, զինքբ չի Հա րստացն/ե ր ։ Անգ֊ Փ է ր ո ւո փնին կ՛ երթամ , Հ րաՀան գներ ստանալու
թիւն\ը պիտի մեըժէը վճարել էր նսլաստր; Վեր ֊ ԼՒոյ ԴՒՐՔՐ ՒԲՐ^*– մեծ՜ պետութիւն ու նաեւ իր Համար , կը պատասխանէ միւսը : Աթիւրըտ Փէ–
քերը իմացանք, որ կովկասեան Ուս* Միութիւն մբ ամ բողք ան/տես ութի ւն/ը կախում ունի այս եւ դրա րօուն անգլիացի շատ զարգացած , պաղարիւն եւ
40 տոլաբ նպաստ կուտար իր անդամն երուն , ու ցի Պարսկաստանի քարիւղէն ։ ուշիմ ղաղթային։ իսոբՀրգականն է : Անոր ամենա–
սանող որսալու ն սլա տ ա կո /թ Լէն ին ի ս պա ս ա բ կո ւ , Անգլիացիները Միքին ե լ Մօտաւոր Արեւելքի կաըողութիւնը անկասկած՜ չափազան՛ցուած է իր
բայց կարգ մը ուսանողներ , աւելի ճարտար որ - մէք ամէն տեղ կը կրճատէ Լ իրենց յանւձն առ՛ու ֊ բազմաթիւ թշնամիներուն կողմէ։ Պարզ է սակայն/
սորդ, նպաստ կ՚առնէին թէ՛ մէկէն եւ թէ՛ մ իւ - թիւննեբը , բայց այստեղ շատ չէ վ/ոխուած իրենց որ իր եւ ուրիշ Բ րի տանւա ց ինե ր ո ւ աղգեցութիւնբ
սէն , առանց ... *ուսանելոլ • Տ ո լա բը երբեք չլա– քաղաքականութիւն ր * Բրիտանական կայսերական մ եծ է ի բաքի քո/ /լա քա կան ո / իժ ե ան վրա յ մին՚չեւ
քողեցաւ Հրապուրել ղիս , եւ .արեց* ՚ ամսակա՛ն մեթոտնեբր նոյնութեամբ կը բանին Հոս։ Անգլի ո / իսկ Ւրաքի դաՀլիճներուն կազմութեան վբայ։ Ե*–
200 ֆրանքով, գեռ այգ նպ այս դիրքը կրնայ բացատրուիլ Իըաքցիներու Հե - սակայն ամենամեծ կայսեբամիա Անգլիացին ան ֊
սնալու Հա գամ տաբտամօրէն գիտէ թէ տեսակ մը փոփոխու -
մար պայման/ էր ներկայանալ Համալսարանի տա՛– եմ այգ ծախքերը,այս ինքն չեմ վճարած՝ ի վարձա իժիւն՛ կատարուելու վրայ ԷՀ Մ արդ այն ւո պա ւո -
րեվերքի քննութեանց եւ յա քողիլ՚*Փակազիծի մէք՝ տրութիւն քննութեանց մէք ստացած բարձր նիշե րութ՚իլնբ կ՚ունենայ թէ Հ՝ոս անգլիական քազա -
սպէւ
կ՚ուզէի այստեղ խոստովանիլ որ , \ե բ բ ձեռքս կը րուս) ։ Պէտք էր վճարել գիրքեբը*. ւրնգՀ։ քա կ ան/ ո ւթ ի ւն/ բ տեսակ մը ան շա րժ ո ւթե ան քա ղա -
գտնուէր Ուս* Միութեան վարչութիւնր անղամ մր մատենադարանին՝ մէք էլ անց ընէի ժամերս՝ պատ. քա կանո ւթ ի ւ\ն\ մըն, է ։
աչք գոցեցի՝ նո յն ն պտստը տա չու Հ ամ ար մէկ - րաստելոլ Համար դասերս , իսկ քննութեանց ժա - էֆէնտիները , շէյխեբր , վարիչ գասակաբգր ,
երկու ընկերներու, որոնք վերաքննութեան մնա - մ տնակ՝ վար ^քով կ ՚ առն/ կ ի քան ի մը օրուան Հա - շատ մր անկեղծ՝ Հա յբենասէ րնե բ , շատեր որոնք
ցած էին Տ ուլիս էն ( տ ա բ եվե ր ք՝) Նո յեմբեր թե ( տա մար. երր Հարկ կ՚ըլլար զն՝ ** րսե բ լուսցնել) ՝ մինչեւ 300.000 արտավար Հող աւնին , բոլորն, աք
րեմուտի , բայց նոյն այդ ընկերներս ձայնիկ մբ Ամէնձէն աւելի կբ սարսափեցնէ էն զ ի ս Հա - կր զողա՛ն՛ իրենց առանւ ձնաշնորՀնեբուն Վրայ
չՀանեցին երբ , այգ արդար զա)։ ց առս ւթեան ս Հա 1
մար իբրեւ պատիժ, ընգՀ* ժողովին մէք ոչ միայն գուստի եւ կօշիկի ծախքերր ։Ամեռր , ցուրտին դէմ Անգլիա իր Հակակշիռր կր գործադրէ այս փոքրա
վտարուեցայ Վարչութենէն , ( ինքնապաշտ պան ո լ - կր դ ո/լայ ի ամառուան՝ մաշած Հ ագո ւսանե բուս մասնութեան մէկ փոքր մասին շձ։<ոբՀիւ։ Եթէ րբի՜
թեան առիթ անգամ չտալու Համար ինծի ժողովը մէք։ Օր մը, նախանձով դիտեցի ընկերս, ինձ պէս /ո ան ա կան/ մեթոտը արմ ատապէս չփսխուի , ճար -
գում արած է ին Հ ի ւան գան ո ց ի Հ եբթապաՀ ութ եան ս փատցած մը , երբ կը Հագնէր տաք վերարկուն , տարա գործական ծ բաղ րէն/ ամ էն էն առաք օգտը–
մէկ գիշերր) ,այլեւ զեղչուեցաւ (25 ֆրանք) ինծի ղո ր իրեն նուէր ըրեր էր իր ուսուցի չբ , Առաքել լողն երը պիտի րլլան շէյխեբն ալ էֆէնտիներր ;
ւբուած ամսական նպաստը, որպէսզի չկարենամ Ջաքրեան։ ։ Ա^նգամ մ ր Հօրեղբօրս տղան , Ամ եր ի - Նոր Հողը պիտի ըլլայ իրենց Հողը։
երիւ Արդի կա յէն , ուր թէ 1լ ուսանէ ր եւ թէ Հան/քերու մ էք Ռուսերը իբեն/ց աչքերը տակաւին յառած են
շարունակել ուս անող ու.թիւնս , կ՚աշխատէր , 600 ֆրանք ղրկեր էր ինծ՜ի*. ան–
նախանձ :
միքասլէս գնեցի ձեռք մր ղդեստ, զոր երբ տեսան Միքին Արեւելքի Հարուստ աւարին վբայ։ /»րւ/ւքլւ՝
Եւ սակայն շարունակեցի ուսանողութիւնը , ընւ կե բներս՝ յ անձն ա ր ա ր ե ց ին , ո ր Լատ չմ օտենամ առաքին գծին վրայ չի գտնուիբ , ինչպէս Պ արս -
ա յգ ամ սական 200, ե ր բեմն 225, երբեմն ալ 250 անասուններուն, կրնայ ըլլալ որ խոտի դէզ կար կաստանր , թուրքիան՝ կամ (Հունաստանը եւ երբեք
ֆրանքով^ վճարեցի սենեակիս վարձքը (երկու րն– ծեն եւ բանան իրենց երախը։ Գնեցի նաեւ զոյգ մը՝ չէ ղ/լ ացած՜ Ա ովետներու ամ բողք ական ճնշումը :
զեր մէկ սենեակի մէշ) , Հ ա\ն ասլաղօրեա յ փուք - կօշիկ , ա^իս, այգ կօշի1լն՝երը, մանաւանդ ձմրան Ե ւ սակայն սեւէ բան իմաց մարդու Համար կան ՛Ո
ֆր|իթ–/ւ^ Հացս , Համ ա լսարանին՝ տուրքը , գիբքե - եղանակին ։ Հիւանդանոցներուն մէք , սրաՀնեբուն րոշ ն/շաններ , Աովետնեբու կարճատեւ սիրաբա
բուս գրամը, Հագուստ-կապուստս , լուացքը, ու տա խտակամ ածը այնքան մ աքրուած կ՛՝րլ լ/// ր ամ էն նութիւնը բաքի Բ իւր տ երուն Հետ , ՝Բէ րքէ՚՚֊քի
նաեւ այն բացառիկ ծ՜ախքերր, որոնց կ՚ենթարկէի առաւօտ , որ կը պսպղար կարծես ։ Կօշէկնեբս , քարիւղի Հանքերուն դործագուլը , որ ղուգագիպե–
մ ա շած ու ծակած , կամ կա րե բ ր քա կո ւած , երբ
ի՚ոքոինքս՝ Փարիզը յալ ճանչնալոլ ցան՚կո ւթեամբ X վեր կր վե րցնւէ ի՝ լեցուն կ^.րլլար մօտ կէս լի թ Ր ցալ Ա ո վէտն երէն ն ե բ շն չո ւած անգլե լիրան էան
քուբով , եւ երբ գետին կը՝ կոխէի՝ դուրս կը ցայ
Հետեւեցայ ամէնէն՝ ծ՜այրայեղ քննադատ ո ւթեան ց Հանքերու գործադուլին , Համ ա յն ա վա ր գաղտնի
Հոգւոյս մէք զարգացնելով գժուարաՀաճութիւնր , կազմակերպութեան մը յայտնութիւնը Յ՛ունուարի
գժ գոՀ ոլթիւնը , յեղ ս/վ/ոխո ւթեան։ սէր՛ը * Միտքս տէր այդ ամբողք ք՚^՚Րվ1 * Ու սեւ , աղտոտ , ցեխոտ ընթացքին, ղեկավարութեամբ Աոսկուա մար -
յագեցաւ Մ արքս ի , յետո յ էե րո յտի ղրա կանո լ - քուրը Հիւան*դանոցին տախտակամածին վբայ կբ զուած Արաբի մը, որ ինքն իրեն առասպելական՝
թեամ բ , սկսա լ կ ո մ ունիստ վարդապետութեան գծէր կօշիկներուս պատկերը , աեսնելոՀլ ընձառիւծ ( ֆաՀատ , կամ լէ օ ւի ա ււ ) անունը տ՛ուած՝
էր Հի– էր • Ռուսէ ըն ալ Անգլիացիներուն
նմ ան , գիտեն
պրիսմակով գիտել արուեստ եւ պատմութիւն , գե– ւանդապաՀոլՀինեբուն՝ կատաղութիւնր ։ Ուրիշ մի թէ փոփոխութիլններր տեղի պիտի ունենան այս
րիրապ աշտներուձն/ Հետ՝ ար Համ աբՀել Ե ւր ո պան եւ քոց չունէի , երբ փրոֆէսէօբին Հետ , տռտւօ ֊ շը քանին/ մէք։ Ո՚ուսեբը կր կարծեն գիտնաք թէ ո՛ր
•յնծւ սցնել Ասիան, //ր զիս ճյ^/"/7^՛ առաքնոբգէբ. /սուն , ուսանողական երամ մը կ՛անցն/Էր Հիւանգ– ուղղութեամբ պիտի կատարուի այդփոփո խո ւթ իլ–
ետքէն , գտնելու Միքերկրական\ը , պորտաքարն իմ ն/էրուն՝ առ քեւէն , կը մտնէի երամին կեդրոնը, որ նլՀ ։ Մ իւս կողմէ , Պաղեստինբ աո աքն ակար/լ իւն -
պատմափիլիսոփայական տեսակէտներուս ք ոգին՛ պէսզի Հ ի ւանդապաՀ ո ւՀ ինեբը չկարենա յին տ ե սնե ւ ՛լիր մրն է Իրաքի Համար ;
իմ գրական Հանգանակիս ։ Նորութեան սէրն էր ու թէ որո՛ ւն՝ կօշիկն է յան/ցաւո բը ՚. Տ աճա խ կը փր
պբպտումնեբոլ ոգին, որ զիս առաքնորդեց ներծոբ թէր էլ°չիքլէս ներբանր, սուր թսւաւտՇ մը կ՚առ Ասոնք են աՀա գլխաւոր Հանգոյցները Միքին
ղեղձեբու Հոգեբնախօսութեան՝ , այն օրերուն՝ երբ նէի, գետին կր դնէէի, կր կոխէի վրան , եւ այսպէս Արեւելքի տարօրինակ եւ չափազանց բարդ քաղա
դեռ* * . սնոպիսմ կր Համարուէր խօսիլ նման նիւ— *՛քանի մը թԱՈծւՏՇ, ու կօշփկս կր նոբոգուէր ։ Տատ քական ցանցին։ Մէկ բան ՛որոշ է 1 որ ասիկա դիւ
թի մը մ ասին • եմ փորձած՝ կաբել, բայց շուտ կը մաշէր կարը եւ րաւ կարգադրելիք խնդիր • մը չէ եւ ամեբիկեան
ի^նչպէս՝ կարելի էր ե՛ւ ապրիլ , ե՛ւ ուսանիք կը փրթէր* մինչգեռ բսո&հշը կր գամէր ամրօրէն , մոգական գաւաղսնով մը չ ի լուձուիր ։ Աակայն
ամսական 200 ֆրանքով։ ասիկա իմ գիւտս է ։ կամ վճռական եւ լուրք աշխատանք պէտք է կա -
Անօթի շա՛՛՛տ եմ մնացեր Աեւ Ծովին եզերքը, տաբել այս չրքանին մէք ամրապնդելու Համար
թրքական գիւղի մը մէք , (ԳուրուՏէրէ՛ » անունը Գիէ-Րէ*" էր ԳՈէ՜1ԷՂայէ՝ն ՀԱՐ9Ը։) երբ մաշէին քաղաքական եւ տնտեսական կացութիւնը եւ կամ
կը բացատ րէ տառապանքս , ուտելի կան ս/ չո ւ - ու ծակէին գուլպաներս , կր կտրէի ոլոքներէն եւ ա է ա Ք է "Ր Մ էացեալ ՆաՀանգնեբը պատ բաստ՛՛ո ւ ին
թիւն իոկ չկար) , ուր աքսորուած էինք՝ իբրեւ մերկ ոտքերս կր խօթէ ի կօշփկիս մէք, բաւական՛ Հանդիսատես ըլ/ալու Համա շխաբՀ ա յ՜ին զօրութ եան
զինուորի րնտանիք, (Հայրս զինուոր էր)՛ Ուրեմն էր որ գուլպայ տեսնուէր ոլոքէն վեր։ Ջմեռը կր կշիռքին ամ բող քա կան/ տակնուվրայութեան , որ
անօթութենէն, վախ չունէի Փարիզի մ էք , բա յց փաթթէի լս/թով մը կամ Հին թաշկինակով, եւ տեղի պիտի ունէ Էնա յ >ուշ կամ կանուխ։ Այս կ բո
պէտք էր վճարել Համալսարանին արձանագրու - վբայէն կր քաշէի կտրուա՛ծ– գուլպային սրունքի լոր Հեղինակաւոբ մարգոց ընգՀս/նսւ ր կարծիքր
թե անց եւ քննութեանց տուրքը, (քանիցս շս/Հած մ ասը I ա յ ս շբքաններուն մէք։
Ն • ՚ՍԱՐԴՈԻէԻ
Fonds A.R.A.M