Page 230 - ARM_19-1947_01

Հա) գաղթակաԱԱԽա Խէցը ՏուԹաաաճի վիճակը մակները ուրիշի մր տանելով; Ան Կ.1Լ սէիէ Ամե­

րիկան, կր սիրէ մոգովրդաաետութի^ււ՝՛ Ռուսաս­

տանի նեղութիւնը տյն է որ կարղապտհ, ութիցն ր

(Ը՜ՍԳՈԻՆԵԼՈՒԹԻԻ՜Ն Ի ՊԱՏԻԻ Ամերիկեսւս թէրյյփ ս)ը թղթակիցը կը գրէ Ա– կր պակսի : Ուրեմն՛ յոյն մոզովուրգր պ է տ Ք է կտր–
–թ-էնքէն, վերլուծելով Յու&ասւռանի ներկայ կ ա .
Պ– ՎԱԼԱ՜եԹԷ՜ե ն՚Ն^ԻԹ՜Ր) ցոՆթիւնւր գապահութեան վարմեցնել ։ Տունասս>անր սլէտր

ինչպէս գրեցինք . Մ արտ \ին ՖբանքեւՀա ւ ,ուևի առաջնորդի– մր, զօրաւոր մարդու մը։ Արմա­

Ս՝ ի ո լիէ Լ ան կեդրոնին մէք տեգի ունեցաւ Հայ գաղ­ ԸնգՀանոլբ առումով Հեռանկարը՝ թեթեւապէս տականները մէշ\տեղէ՚ե վեր ս ո լելո լեն ։Ժ" I"՛/" կ՚դր

թականական կազմ՚ակերպութեանց սարքած ընդու­ կը Հակի ընդդէմ Սովետնեբոլ ։ Բայց անգլիացի սլէտք է Հասկնայ թէ ա՝ն\Հրամեշտ է աշիսասՎ,լ (

նելութիւնը ի պատիլ ,Ա իք կառա վար ա կան՝ կոմ * փորձառու թղթակի(, մը չոնտոնեան իր մեծ օրա­ քրտնիլ՛, • Հյամփանեա մ րն ալ կ^ ո ւղէ® ք ՚>

Ֆ չւանսա յ ր պատուիրակ՝ կառավարիչ Պ * Վ * 1 Լա­ թերթին՛ գրած թղթակցութեամբ մը, Համարձակօ– Յունաստանի րո լո ր յ ո յ ս Ա* ԿԻսե,Ր<1Լ՝ էոՐս

լ ա ն թ Հն - Սմիթի։ Ներկայ է ի ն նաեւ Տիկին Վա . րէն կը նախատեսէբ թէ Տունաստան Աովետնեբու Հինգ անգամ աւելի կրնան լեցնւել Աթէնքի եբեյ,

լանթէն-Ամիթ, Պ* Պրէմոն՝ քարտուղար եւ ազգեցութեան պիտի ենթարկուի , անգլիացի զին– Հրաշալի ել ճոխ դԻ^Օայէս ակումրևերը, ոլր

Ռոլպինշյթայն՝ իրաւագէտ խորՀ բդական : Պ * Վա֊ ուորներու մեկնում՛էն՝ անմիքապէս վերք, որ տեղի միշտ կը տիրէ լուսավաոյււթիւնր , սլատեՀութիւն

լանթէն-Ամիթ փա՛փաք յա յանահ՜ էր ծանօթանա/ պիտ ի ո ւնէ են ա յ այս ամ առ : Այդ մ աս ին Հարց ու- տալու Համար տիկիններուն , քննել իլրաքանչիւ -

Հ այ կազմ ա կերպութեանց ներկա յա ցուց ի չնեբուն : փորձած անձեբէս ամէնէն ուշիմներէն մէկը մեր - րին կարուՀիներուն դորօ՜երր :

Այս ,րնդունելութիւն՚ը Լաւ առիթ մր եղաւ Հ Բոլոր ժեց կարծիք յ ա յ ա Ա ե լ Յունաստանի ապագայի մա­ Յոյն կին ք՛ ՛ը Գ"1 / ս ( ա յ կը Հիւսէ , որուն Հետ

բարեսիրական .ընկերակցութիւններր Հոն ներկա - սին եւ ըսաւ թէ ամէն բան կախում ունի Ա * Նա– կը գո բծածէ զարմանալի կերպով ստուար թի՛– մբ

յացուաՀ– է ի ն ; Հանգն երէն * երկար ու բարակ պոդպատեայ ասեղներ։ Կը Հագ­

Հայ Գաղթ * կեդբ * Գբասենեակի տնօրէն՛ պրոֆ * նի թիկնոց ել երկար սեւ շբքազգեստ մը , որ տա­

՛Մենտոր Բունիաթեան բաժակաճառ մր կարգաց Անգլիացիներու Տունաստանը այս ամառ պար­ րիներու ընթացքին կանաչ դո յն ի է վերածուած ։

շնոբՀակալոլթիւն յ ա յտնեշով Պ • Վալան թ՛էն Ամ ի ֊ պելու եւ Պաղեստինի խնդիրը Մ իացեալ Ազգեր ո ւ Անկարելի է որոշել իր կ01^11Կ^յեբը, որովՀետեւ իր

թի* ոբ ուզած էր շփման մէք մտնել փաըիզաՀայ կաղմակե ր պո ւթե ան փոխանցելու որո շումը՝ լա յն կեցած փողոցին ցեխը մինչեւ կբունկները կր Հաս­

բարեգործական եւ մարդասիրական կազմակեր - ծրագրի մը մասը կը կազմէ ։ Բրիտանիոյ ծտնրօ - նի։ Փողոցը կը գտնուի լեռնային գիւղի մ՛ը մէք ,

պո ւթեանց Հետ : րէն\ իւաի.սւաՀք գանձային վիճակն ու մարդկային Աելանիկէն քանի մը մղոն դէպի Հիւսիս՛* Փողոցին

Աւելի ք ա ն 70.000 Հ ա յ գաղթականներ՝ ղոՀ ա - բազուկներու անմ ի քա կան անՀ բաժ եշտ ութի ւնը ան­ երկու կողմ ի տուն երբ կմ ախքներ են կամ աւերա­

կարելիէ կը դարձնեն որ ՚Անգլիա շարունակէ գլխա­ կս յա* Գերմանները քանդեցին ղանւոնք, կ^րսէ կի­

ռաքին Համ աշխաբՀային պատերազմին եւ թրքա - ւոր արգելքի դերը կատարել խորՀբդային ծաւա­ նը։ Երբեմն ալ կը պատմէ թէ անոնք բանտարկած

կան խժդժութեան ց , ըսաւ , 1923^՜5# ի վեր 1լապ - լումին՝ Մերձաւոր եւ Մ իքին՛ Արեւելքի մէք։ Անդ. են՛ Հա ի իւր դպրոցական աշակերտներ , յետոյ այ -

րին ս) չ՛ ան ււ այ ի Հիւրընկալ Հողին վրայ % Մ եծ մա­ լի ա ց ին ե բ ո ւն ա յս մ ասնակի քա շո լի լր մ ասնակի բած ղանոնք % (Կինը կը չավւազանւցէ ան՛շուշտ ,

սամբ ֆրանսական կառավարութիւնն Էր որ Հրա­ պարապ մը կը ձգէ։ Կը թուի իժէ Ա * ՆաՀանգնեըը թերեւս տասն էր անոն ց թի^Լ1) ՚ Անոր գէմ քը ծեր

ւիրեց զանոնք, ՝ո րպէ սղի Հայ արՀեստաւոբներն ու պիտի ս տ ի պո լին կամ ովին լեցնել ա յգ պարապը , կը ցուցնէ; Անկարելի է գուշակել իր տարիքը,

գիւղացիները իրենց մ՛ասնագի տ ո ւթեամբ ա քա կց ին պարզ այն պատճառով որ եթէ մենք չընենք, (հու­ ՆիՀար է եւ խուսափողական * Ամերիկա բապը ը–

•Ֆրան սա ւի վե բա շինութեան % Հայերը իրենց կարե­ սերը զայն պիտի ,քնեն : սած ատեն\ կը կակուղնայ։ Եղբօբր տղան Նի*–՜Եորէո

լին րրին աքակցելոլ Համար այս երկրի տնտեսա­ կը գտնուի Հ Ըմ բոստւսկան կռիւները , Ան տար թէ0 -

կան վերելքին : Վերքին պատերազմին անոնք զէն Հարց է թէ Ա * ՆաՀանգնեբվԼ ի՛նչ տեսակ ընտ­

ի ձեռին պաշտպանեցին՝ իրենց երկրորդ Հայրենի– րութիւն մը պիտի կատարեն : ԱՀ ա Հոս է որ երկ­ ն ը՛. ք* բ դէմ քը ա ր ւո այ այ ա ի < չէ , երբ կբ նայի քա -

քը Գերմաննեբուն գէմ , թէ՛ ֆրանսական բանակ են սայրի դժուարութեան մ ը կը Հանդիպի Ա * Նա - դա քէն վերեւ՝ լեռնե բուն՛ վրայ ի ձիւնապատ ճամ–

մէք ել թէ Գիմ աղբ ական ճ ա կ ա տ ի ն վրա յ * Այս - Հանգնեբ,ուն արտաքին քաղաքականութիւնը ։ բոլն վրա յ ։

պիսով իրենց ե ը ա իւ տ ա գի տ ո ւթիւնը յա յ տնեցին քյյնքոյքներոլ թղթակիցներու Համար ընդՀան՝– Յոյն կին Բ՛ը Յունաստանի մեծ մասն է ։ Յոյն՛
կին Ա՛ր գեղեցիկ։
այնքան վեՀանձնօրէն զիրենք Հ ի լր ը կա լալ երկրին Հ րապէս վա ըձո ւթիւն մըն Է մ ասնակի անձնական Բայց Բ* աւելի Հարուստ է ել աւելի
գտնուին շատ կբ
ՀձԹրքաՀայ գաղթա կաննե բն են որ կազմեցին՛ դէպքերու Հ ետե լութ իւննե ր էն ընգՀ անուր եղրա - կինը աւելի Հուժկու է , անւոնւցմէ

ա ռաքին զանգուածը «անՀայբենիք»նեբու (ց.թ3.էՈ - կաց ււ ւթ իւննե ր Հանել%\յւ սակայն այս երկընտրան­ :

էՅշտ), ա ռ Գ մը՝ որ մ ինչեւ ա յն ատեն՝ ծանօթ չէր քին էութիւներ բացատրելու ամենադիւրին մ իքոցնտ Յոյն ժոգովուրգին լայնւ զանզ ուածը ոչ Հա -

մ իքազգայ ին ի ըաւունքի մէք : Գ ա շն ա կի ց պետ ո ւ– է թերեւս , ներկա յացնե յ երկու յո յն կիներ ։ Մ է ՜ մայնւավար է , ո չ \)ովետասէր ։ Համ ա յն ավա բնե բ ո ւնէ

թիւններր չյարգեցին քՒրքաՀայաստանր ա զտաւս - կուն անունը գնենք յոյ)ն\ կին Ա՛* միւսինբ՝ յոյս ի նէ պա սա տարրը Հազիւ տասնըՀ ին գ առ Հարիւր

գրելու եւ Աեվռի դաշնագրով ոբոշուա^֊ Հայկա - կթ Բ . ։ կը կազմէ։ Ե՛֊ սակայն այս թիւ֊ր կ^աճի։ Մինչեւ

կան պետութիւնը կազմելու մասին .իրենց իւ ոստ ու- Օ ո յն կին Ա *ը ճա շակա՚ւո ր Հագուած է Հ Անոր իսկ ըմբոստներուն մեծամասն ութիւնը Համայնա­

մը, ել սա ի պո ւե ցան գոնէ զանազաներ կի ըներ բնա­ անուշաՀոտութիւններ,ը ապաՀ ովաբար աղնի լ վարներ չեն, թէեւ իրենց ղեկավարները Համայ–

կող գաղթականներու պաշտպանութեամբ ՛ք Ր ՚1՛ 31 /՚ Լ ՚՛ ֆբահսական ապրանք ենւ ։ Անգլեբէն կը խօսի Օքս֊ նսւվաընւեը են ։ Անոնց թիւն ալ սկսած է աճիլ :

«Այոոլէս ծնյալ Ազգերու Գաշնակցութեան Գաղ­ ֆոբտի շեշտով , ֆրանսերէնը՝ ւիարիզեան շեշտով , Պատճառըգժուար չէ Հասկնւալ , տխուըանյուսու–

թականաց ՚ք՝արձբ* կոմիսարութիւնը , որ կոչուած Հաւանաբար յունարէն ալ։ ԱՀն լաւ կը իւօսի՝. Ան­ թիւնը որուն մէք կը գտնուի 3 ո յն Բ * կինը որ կը

էր ապաՀովելոլ ամ բողք ա շիւ ա ր Հ ի մէք ցրուած շուշտ ղիմ ադըութեան մ էք գտնուած է , Աթէնքի վարակէ մթն՛ոլորտը֊ :

Հայ գաղթականներու ի բալա կանւ պաշտպանս ւյթիւ- մէք՝ տ ի կինի մը վայել եղանակով : Մ էկոլ– մը նա֊ Ամերիկայի շաՀը կը պաՀանքէ ի գործ գնել իր

նը։ (Ւընեւի 1933 Հոկտ * 28// պա յմ ան ա գրութեամբ Հսկայական տնտեսական զօրութիւնը , ո րպէս զի

վեբքնապէս ճշտուեցալ այս գաղթականներուն կա­ այԴ յո ւսաՀաա ութիւնը յուսադրութեան վե -

նոնագիրը,որ տեսակ մը Հպատակութիւն կը ճանչ– նեցայ ծանօթանալու Հայկական արուեստի բազ - բած ո ւի •

նաբ անՀ ող ժո զո վո ւբգի մը եւ անոր 1լ ապաՀ ո վէր մաթիլ Հրաշակերտներուն ։ Խ • Միոլթիւնը յոյն Բ . կնոչ միակ բարեկամն

ամէնէն՛ նսլաստաւո բեալ օտար երկիրներու Հպա– «Հայերն ու Ֆրանսացիները իրար ճանւչցա^– են է , մինչդեռ Մ • ՆաՀանգներր իր տմենագէշ թշնա­

տ ակնե ր ո ւն Հ աւաս ա բ իր աւունքն եր՛. քյաչակրութեահց օրերուն, երբ սերտ կապեր Հաս­ միներն են։ եւ ասպետը Յո յն կին Ա .ին. :

«.Ազգերու Գաշնակցութիւնր մեռաւ , բայց մեծ տատուած են երկուստեք։ Այն՚ուՀետել ձեր Լեւոն Ամերիկայի տնւտեսական օժանդակութիւնը,

ծառայութիւննեբ մատոյց Հայ գազթակաեներունտ : ՛Ե՛ թագաւորը^ Եգիպտոսի Աամ լ ո ւքներո ւն կողմէ ներկայ յունական կառավարութեան միիսով,

Ժ>ընեւի պայմանագիրը կը մնայ ի զօրու : Բայց գերի բ ո՛ն ււ ւ ե լ է վերք, եկած է $) ը անէ ս սւ եւ ընղուն– պիտի գերակշռէ իսորՀրգային քարոզութեան :

մեր գաղթա կաննե բո լ պաշտպանութիւնը անցաւ ուած Էթաբլ $ . թագաւորին կողմէ : Հիլրամեծա -

Բ * ՀամաշիյարՀտյիս պատերազմէն ծնաձ ուրիշ ՚բութենէ աւելի զօրաւոր բարեկամական՛ կապեր ՄԱՄՈՒԼ

միք ազգային կազմակերպութեան մը, որ կո չուած Հաստատուած են, քանի ոբ Լեւոն Ե* թաղուած է

է օգնելու տարբեր ազդութեանց պա տ կան ո գ Հա՝ - Սէ Տշնիի մայր եկեղեցիին մէք , Ֆբանսայի թա­

րիւ֊ր Հ աղա բալո բ գաղթա կաննե բ ո լ , որոնք զո Հ ե բն գաւորներու կոգքիս՚ Ուռուցիկ ա տափակ

են ցեղային՝ նախապաշարումներու , քաղաքական «Երբ Հայաստան թատր դարձաւ ամէն՝ կարգի

գա զա փա ր ա խօ ս ո ւթ ե ան ց եւ թուրք գ սւ Հ իճնեբու խժգժութեանց եւ Հալածանքներու , որոնց Հետե - ԽՄԻ Պուէնոս Այբէւփ «Արմենիա»ն հետեւ­
եալ խորհրդածությունները կ՚ընէ այս խորագրով
վա յե ք բար բաբո սո ւթեանց ,քաքալեբուած ա յ ս ,վ ելւ– ւանքով դուք ստիպո ւեցաք գալ մ եր երկիրը , խմբագրականի մը մէջ ( 1 Փետր.)

քիններու անպատիժ մնալէն : Այգ կազմակերպու­ ^Ֆբանսան չէքեց ձեզ ։ Գուք մեր մէք կը ներկայա–

թիւնն է Գաղթ ականւնե բու Ա՝ իք ազգային Կոմիտէն, ցնէք մաքուր եւ իսելացի տարր մը։ Գո՛լք, Տիկիս–

որուն Օքրան սա յի Պ ատ ո ւի ր ա կ էք գոլք , Պ * կառա­ \նեբ բա բ ե ս ի բ ականէ ընկերութեանց , դուք կը կա - «Նողկանք պա աճառելու աստիճան ուռու -

վարիչ, ել որուն վստտՀած է ֆրանս * կառավա՝ - տարէք ազնիւ գործ մը , քանի որ անձնուիրաբար ցիկ ու տավւակ դարձած է յետպատեբաղմ՚եան Հա՛

րոլթիլնը նաեւ Հայ գաղթականներու պաշտպա­ 1լ աշխաւոիք մարդկային Համերաշխութեան Հա - մամուլի մէկ մասին ինքնագովութիւնն ու հայրե–

նութիւնը : Ուրեմն՛ ձեր Հպատակները դարձած ենք մար յ ամոքելու Համար ցաւերն ոլ տառապանքնե– նասիբոլ-թ-իւնը :

մենք, եթէ կաբելի է այսպէս ըսել։ Նոր՛ բեռ մրն ըը անոնց , որոնք դժբախտ են եղած կեանքի մէք ։ Նոր օրերու այս աճպարարները, մեբ գրակա­

է որ գրին ձեր ուսերուն վրայ ։ Բայց կասկած կը վստաՀեցնեմ ձեզի, ոբ այն Համեստ սաՀմաննե– նութեան եւ լրագրութեան դարպասէն ներս ո ՛ւլ ր՛­

չունինք որ սիրով ընդունեցիք զայն եւ բարեացա– րուն մէք որով պիտի զբաղիմ ձեզմով, Աիքկառա– գա ծ՝ եւ Հ՛աւաքած իրենց շուրքը իրենց չափ կաս­

կամօբէն֊ պիտի վերաբեբուիք այս անՀ այրենիքնե– վաբական կոմիտէին մօտ, դուք պիտի գտնէք բա­ կածելի անցեալով ու պատրաստութեամբ մարգոց

բուն Հանգէպ , որոնց պաշտպանն էք Հիմա» ։ րեացակամ ընդունելութիւն մը ել իրական բարե­ խմբակ մը, ամէն տեղ ստեղծելէ եաքմեը Հրապա­

Վեբքացնելով, Պ * Բունիաթեան բաժակբ պար­ կամութիւն մը։ րակագրութեան մէք ՚արշակաւան մը, այժմ սկսած

պեց Պ * Վտլանթէն Սմիթի եւ տիկնոք կենացը * «Բոլոր այն գաղթականները որոնք բնականոն են արշաւանք մը Հ * 3 * Գաշնակցութեան դէմ , էս­

Պ * կառավարիչը սլատա ս խան ե լով անմիքապէս , տով, յ ս ՚ չ ՛ ՛ Երեւանի , իրենց գիրք մը ստեզծելուհւ

վիճակի մ էք չեն գտնուի բ , կրնան ապաՀ ով ըլլա ք ազգային կեանքի մէք անուն՛ մը չխնելու միամտու–

շնորՀակալոլթիւն յա յտնեց Հայ գաղթականական թէ մեր պաշտպանութիւնը պիտի վայելեն ՚. Միշա թեամբ :

կազմակերպութեանց , որոնք այգ .ընդունելութիւ­ պատրաստ ենք իրենց օգնելու , իրենց օժանդակե­ Գաշնակցութեան գէմ կանգնած նիզակ ճօճող­

նը սարքա^– էին ել պատեՀութիլն տուած՝ որ ծա­ լու : Մ եբ կազմ ակե ը պո ւթ ի ւն ը որոշ Համ աձա յնու- ներու մէք, գրեթէ գոյութիւն չունին քանքաբա -

նօթանայ Հայ գաղութի ներկա յացուցիչներռւն թիւններով կապուած Րէէալով ֆրանս * կառավա - լոր յեգափո իսական՝ կամ մտաւորականէ դէմքեը Հ

Հետ։ Ր սաւ թէ Հայերն ու Հայաստանը կը ճան՚չ– րութեան Հետ, լաւագոյն կերպով պիտի պաշտ - Գրեթէ առանց բացառութեան մտքով սպառած

ն ա յ շատոնց *գիտէ թէ Նոյի տապանը կեցած է Ա– պանէ զիրենք ։ Ա՛ենք շատ յաւ կ՚աշխատինք մեբ կամ Հասակով գ ե ռ երիտասարդ բայց յեղավախա֊

րաբատ լերան վրայ, որ կը գտնուի Հայաստանի նա խա բարութեանց Հետ : էք ս անձնապէս կը խոս­ կսւն խառնուածքէ թափուր ու սա՚Հմանավւակսլւսւո–

մ էք * թէ Ն ո յ նաՀ ապետ Հաստատուած է Հ ոն՝ ո– տանամ ամ էն գիւրո ւթիւն բն ծա յել : Կարգադրուե­ բաստութեան աէր անձեր են անոնք;

րովՀետել Հայաստանւ շատ բա բերեր երկիր մըն* լիք շատ մը ցաւոտ խնդիրներ կան։ ՎստաՀ եմ որ

Էր , իր բարձրադիր լեռնադաշտեբը բազմատեսակ ձեր բերելիք աքակցո ւթեամ բ պիտի կրնանք Հ ար– Գաշնակցութեան՛ դէմ մ ղած իրենց պա յվ^՚՚րէ

Հաբստոլթիւննեբ կը պարփակէին՝ ։ թել դժո ւարութ իւննե բը ՚.Բաժակս կը պարպեմ մեր ՛ընթացքին , անոնց ամ բողք զէնքը եղած է ապերա­

«Հայաստան՝ իբրեւ նախանձելի երկիր մը՝ գործակցութեան Համար» * սան՛ բառեբոլ ել լրբենի որակումներու շեզքակոյա

յարձակումներէ զերծ չմնաց , ըն դՀ ա կա ռա 1լե՛ իր մը։ Եւ եթէ Հարկ րլլար մէկիկ մէկիկ տալ պաա–

Ջերմ ծափերով ընդունուեցան Պ * Վալանթէն կերը այս եղկելիներուն, Հաւանւօրէն բնթերցող
Սմիթի Համակրանքի խօսքեըը*
գբաց ինեբր յաճախակի յարձակումներ գործեցին Հասաբակութիւնբ պիտի տեսնէր ա 1 լ ն յ տ յ տ ն ւ ի կեր­

անոր վրա յ ։ Բարեբախտաբար չորրորդ գարու Յետոյ խօսեցաւ Հայ Գաղթ, կեգր * 3 անձն Աք­ պով անանց շարքեբունւ մէք ծուարած երբեմն Գա1~
իսումրի ն ախազ ա Հ ՊԱ.
"կիԴՐՐ Պ*րք7ԳոՐ Լուսաւորիչ եկաւ եւ քրիսաոն/էու– նակցութեան Հովանւինէ ու շձէոբՀքր մուրացոզ խեղ֊

թիւնը տարածեց Հայաստանի մէք, որ Ե* գարուն Զօպանեան։ ճութիւննեբու բանակ մը ։

ունեցաւ ի ր գրականութեան Ոսկեդարը : Առիթ ո լ – ՇՐՋՈՒՆ ԹՂԹԱԿԻՑ

(Հքսացեալշ յաքէորգւ՚զ\) Գրձի գաճաճներ ( գրականութիւնէ վարձելու

Fonds A.R.A.M