Page 178 - ARM_19-1947_01

ՆՈՐ ՍԵՐՐԻՆԳԻՆ ՀԱՄԱՐ ՊաՀ պան ո դա կան Հօրեղբա յր ս սաբսափաՀաբ՝ Ապտաըա, Ծաճճաք ե ւԹոլքքիա
բո լո բովին շուարած Էր Հ Փոխանակ
փոքրիկ սեղա­

նք մօտեցնելու իպօին, պղինձէ մեծ կրակարանք

ԱՀԱՒՈՐ ՎՏԱՆԳԸ բերաւ , ապա սթափելով, մօտեցուց սեղանը, վ բան (Մասնաւոր թղթակցութիւն «Յաոաջ»ի,

•- շարեց օղիի շիշը , գաւաթները եւ անՀ րաժեշտ ու­ Անգրյորգանանի թագաւորը , ԱպտաԱա , վե -

ԱռաքիՆ փորձանքէն երկու, շաբաթ վե րէ՝ «Մ այր տելիքները եւ աղերսագին նա յո ւած քով մ ր նստե­ րաղարձաւ Ամման , Թուրք թէ Անգրյորգա՚նանեան

թումբ» դառնալու ՀրաՀանգն ստացանք եւ անմի– ցաւ ոստիկանապետին դիմացը : Երեսփ .ժողովնեբը։ պիտի վաւերացնեն Անգարայի

քապէս ուրախութիւն մ յէ կազմակերպեցինք ու նոյն Վարը՝ խոՀանոցին մէԼ մեծ մայրս Իպօի սի­ մէչ, երկու կողմեր ու մ ի քեւ գոյացած֊ Համաձայ­

գիշերը մեզի այցելեցին նաեւ Բարունակը, Արա֊ րած կերակուրները կլՀ պատրաստէր , անՈր գոՀա– նութիւնը, որմէ վերք միայն՝ պիտի կարենան ո

մը, Ա՛ Վանարեանը եւ ո՛ւրիշ ընկերներ։ 7ւմ տա՜ք ու . անոր բարեկամութիւնը անխախտ յստակ գաղափար կազմել այգ Համաձայնութեան
պ ա •> ն լո ւ <֊*աԱար։
Կարգաց ո լեալ կեգր. կոմիտէի շրջաբերականը աարոզութեաւն չուրէ\ ••
Էքս մեր տունը Հիմն ի վար խորտակած Էի իմ
(խմորատիպ) որուն նմանը մինչ այգ տեսած չէ–
անզգոյշ ընթացքով եւ խեղճ Հօրեղբայրս անմեղ Ցայտուն է, առայմմ, մասնաւորաբար սուրիա–

ինք։ ղոՀ մը դարձած Էր* <ձԳրօշակ» թերթին Համար կան չրքա՚նակներու խրտչումը : Առնուազն , ցբտոլ–

Մենք որ սովոր էինք կաթողիկոսական զար­ Հօրեղբայրս բանտէ բանտ պիտի քաշկռտուէր, թ ի լ ն ը ։ թերթերը րացայատօրէն գիրք կբ ճշտեն

գադիր կոնդակները տեսնելու, արժանի եղանք սոսկալի ծեծերուպիտի ենթաբկուէբ ուեթէ չմեռ­ «Արեւելեան դաշնակցութեան» մր ծրագրին գէմ,

տեսնելու նորօրինակ տպագրութեամբ մլէ թռու - նէր ու տա րին եր վեր^ը կարելի ըլլա ը ազատ իլ , որքան ատեն որ կարգագրուաձ֊ չէ Սանճագի խ1–

ՏէհմԼ՝. "V կնքույսհ– էր Հ *3 ՛Գ • Կեգր * կոմիտէի պիտի դառնար Հ ի լան զկա խ ^ անգամ ա լո յծ մը, գիրը։ Հակառակ Անգարայի սոլրէական դեսպան

կարմիր կսիք"վ* մէՀտեղը զինանշանը (գրօշակ, կամ կաթուածաՀաբ ։ Պիաի կորսնցնէինք մեր սւա- իՀսան Շէրիֆի վերքին յայտարարութեան , թէ

ԳԲէէ՝ ԳաԼոմ" Ծ*– թի խորՀբգանփշերով) , բան մր նլՀ ու տեգը, խանութը եւ րո լոր Հարստութիւնը: «Աանոաքի շուրջ ուբարաարթ անակնկալ մ ր կր

որ «սուրբ գործ՜ին» նուի լա ւած, ՐոԼորԷս Համ ար Մեծ մայրս պիտի ձկբ^աբ դիմանալ կսկիծին եւ պասլբաստուի սու^իացի ժողովուրդին համար» ,

ցանկալի , րայց –.աներեւոյթ մարգոց կողմէդրուած մենք բոլոր տնեցիներս անօթութեան, պիտի դա ֊ մամուլը կը յամառի Հաւատալ, իմէ Անգաըա - Ամ­

էր* Մեր ուրախութիւնն անսաՀման էր ։ Աւուր աապարտու էինք ։ ման բանակցութենէն ոեւէ բարիք չի կրնար սպա­
կը խոբՀրգաեէ բուռն
պատշաճի ճառեր խօսեցան մեր նախկին «Մ այր ի պօն Հարցումներ կ՛ ո ւղէ ր , Հօրեղբա յրո եր ֊ սել Ա ուր իա :

խումբ» ի ներկայացուցիչները, թե լադը ե ցին \ըԱա յ դում կ՚ընէր թէ տեղեկութիւն չունի այգ թերթէն , Հալէպի «իթթիՀատ»

կարդա պաՀ , դա գտնա պաՀ եւ տնտեսող ու մտածեք բայց երկուքն ալ կը խմէին 8 խմբագրականով մը.

զէնք գնելու մ ասին ։ Գուբս ելայ փոքր եղբայրս գրկելու որ կանչէ «Առանց արցունքի չէ կաբելի կարդալ մօ­
Մասնաւորա­
իյումրր ունէր երեք Հնչուն ոսկի։ Մեր նիւթա­ մե ր Հնարագէւ խմբապետը եւ ես վճռեցի պաՀ ան– տաւոր անցեալի մեր պատմութիւնը։
կան պարտականութիւները չրի՛– կատարած էինք * Օսմ • կայս -
արդէն։ * I •* է * Ւ Ւ. Ա– %* Է. ֊ բար այն շրքանը, որ կը զուգադիպի Ցաւալի է

2ել ԻպօԷն որ թերթը վերադարձնէ , Հակառակ պա­ րո՚ւթեան տ իրակա լութեան օրերուն.։

Ընէինք նաեւ մեր անձնական գանձանա կնե րյէ։ րագա յին , սանդուղէն ի^ած սլա Հ ուն կացինով Հաստատել, որ Թուրքերը միշտ ուզած֊ են Հար -

Որոշեցինք անմի^ապէս տասնոց Լմաւղէ ր) ատրճա­ ^ախրախել Հրէէվն ԳԼուխր ւ ոՐ մեր Հացը կուտէ , ՚ուաՆել մեզ, եւ երբեք չեն ռմեեցահ֊ բարի որ՛եւէ

նակ մը գնել եւ ձեռնարկեցինք նուի բատ ո լութ եան^ մ եր կերպասները կը Հա դեփ– ու թերթի մ ը Համ ար ցանկութիւն մեզի Համար։ Համբերութեամբ կրաօ֊

որմէ գոյացաւ ինը Հնչուն ոսկի, տասնոցի մը գին Հօրեղբա յս կը սպաննէ : Որոշում՛ս վերջնական էր* ենք բոլոր տառապանքները , ու տոկացա ծ ենք մեր

այն օրերուն • Ա տայ վւայտանոց , սո՛ւր կացինր առի ու վեր ելայ , բո յոր ցաւերուն ։

Ընթերցանութեան փափաքը սաստկացած էր միզանցքին մէկ անկիւնր պաՀեցի * «Թուբքեբյշ միմիայն ցնծութեան մէ^ էին,երբ

եւ յեղափոխական գիրքեր , թերթեր ու ըրօշիւրներ Այո՛ , մենք աբգէն կորսուած ենք, թող շունն Աուբիա կը Հիւծէը օտար լուծի տակ Հ Ո՛չ մէկ առ­

ձեռքէ ձեռքէ կր խլուէին : ալ սատկի , կը մտածէ ի ։ թիւ ուզեցին թե թե լցնել մեր բեռը, .ո՛չ մէկ գուր­

Պ ատ ան ե կո ւթե ան ել երիտասարդութեան ա- Անգամ մըն ալ զա յրո յթով գիտեցի Հրէշ/Լ * գուրանք կամ բարեկամութիւն՝ մեզի Հանգէպ ՚.ւք՝ ո -

մէնէն շատ փնտռածլՀ Ըաֆֆիի եւԱՀարոնեա՚նի եր­ ա յ դ կա բճաՀասակ ,թ ո լլա կազմ ու յիսուննոց մա ր - ղոքի նուազագոյն արտայայտութիւնն իսկ չունե -

կերն էին , «Գբօշակ» եւ «Հնչակ» թերթերը եւ ըն­ դլա , որ շատ մ\ը Հայերու տուները Հիմնովին կոր­ ցան, երբ օտարը՝ կ՚աւերէր մեր երկիրը եւ կը բ ւ ւ ֊

կերվարական՛ գրքո յ կն եբյՀ : ծանած էր : Ան՝ ա՛լ աւելի տկար երեւաց ինծի է նանաբ ժողովուրդին Վրայ։ ԸնգՀակառակն , երբ

՝քր բ իստափո բ Միքայէլեանի եւ լիան Հիոռէսի ԱյԳ պա՚Հուն Հասան խմբապետը եւ ընթեբցու— արի ւնը կը Հ ո սէր <եըկլ՚ին մէ^ , անոնք խօ սք-մէ կ

նկարները կը զարդարէին մեր ժողովատեղիները, մի Համ ար ժամ ադրուած ընկերներս ։ Արագ արագ էին մեր թշնամիներուն Հետ %Կ՚աջակցէխն , ուժ կու

իսկ Հ ՛Յ՛ ՛Ղ՛* ղինանշանը իրրեւ ուղեցոյց եւ խոր՚– պատմեցի սլաաաՀածը* իք մ բա պետը (18 տարե ֊ տա յին անոր :

Հրդանիշ միշտ մեր աչքեբուն առնելն էր : կան) Ա *^ ան կց եան , վա յըկեան մր մ տ ածելէ վերքյ «Օեղա յին , ընկեբա յին կամ դ աւանւ ա կան ՛ո՛ Հ

Ուրկէ** ուր փան Հիոռէսի նկարը , Մ ա յիս 1 ի ա շ– թելադրեց որ Հետեւիմ իպօի շարժումներուն ել մէկ ազգականութիւն ունին թուրքերը՝ 0)րանսա ֊

խատաւո քական ՚ոօնի ըմ բռնում այն օրերուն*. խօսքե բուն ե ւ շուտ շուտ տ ե դե կա ցն եմ իրեն ։ ինքն ցիերուն Հետ ; Աակայն , Անդարա մի՛շտ զօրաւորի

Մեր կուսակցութեան Հիմնադիրները եւ անոնց ալ գնաց փո՚քր՛ի՛կ Գաշո յն ը բերելու , կար գա գրելով կողքին է : Գլուխ կը ծո-է մ իա յն անհ ր առֆեւ, որ

ժառանգորդ գո բծի չները ո բ քա՛՜ն Հեռունե րըգա ցե բ որ միւս ընկերները մ՛եկնին։ ի փիճակի է Հարուածելու զինք։

էին եւ ո՜՛վ գիտէ որքա՛՛՛ն տքներ էին * * * Իպօն կը կոնծէր ու կը կոնծէր^ տապկած Հա– «Զենք դիտեր , թէ ինչ յանցանք կամ ռճիր

Այգ դէէեր , միայն՛ ութ օրուան Համար մեգի լին բնտիր՛ մասերը լափելով, մերթ սպառնալով, զ *րծեբ ենք, ոբպէ>սղի թուրքերը ա՛յսքան վա՛տ ըլ­

տբամտղըեցին «Գբօշակ»ի տասնամեակի մէկ թի., մերթ վ;ա զա քշելով կամ նախատ՚ելւնվ ղերի դար ֊ լա մ եղի դէմ : ինչո® լ ա յսքան չա րակամ ութիւն ։

ւ-ը , որ լի էր յեղափոխական յօդուածներով , բա - ձած Հօրեղբայրս։ «Վերջին՛ Հաբիքը, զոր կը մտածեն գործել ,

նաստեղծութիւններով եւ ղին ո ւած Հայդուկներու հյմբապես-ը վեբագարձաւ ։ Տնեցիները կը սպա­ Ա եծն Ա ուր իո յ ծրագիր՛ն է : թ՝ուրք թերթերը խան­

ն՛կարներով * սէ ին որ շունյ^ մեկնի : դա վա ռութ ե ամբ կը խօսին այս մասին, եւ կ՛ապեն

Որոշեցինք երեքական Հոգի՝ տեղ մը Հաւաք­ Վերջապէս գի շեր ո ւաքն մ եծ մ ասր ան ց ո ւց ինք ան պա յմ ան իրագործուած տեսնե լ գա յն ։Ե րբեքպի–

ուիլ ու կարդալ , այն ալ գիշերներր ։ տտոսյ պան քո՛վ մը, որուն նմանը չունեցայ կետն ֊ աի չվշտանայինւք ( եթէ թուրք թերթեր\ը շռայլ յալ­

3 ա^որգ օրուան ժամ ագրավա յ րը մեր տունն քիո ամրող^ տեւողութեան ընթացքին : լային իրենց գովասանքներ ո ւն՛ մէ^, Հանգէպ Ապ–

էր : Մեր դասերը կը ՛պատրաստենք, պիտի ըսէի Գիշե բուտն ժամը երեքն էր , Հ ըէչր կը պատ­ տալլա թագաւորին։ ք*այց երբ ա յ գ շո այ լա բան ու-

Հօրեղբօրս; րաստուէր մեկնելու : Նկատեցի ոբ կ՛երերար է թիւններլչ կը պարտկեն յետին դիտաւորութիւն

Մ եր տունը թաղա յին ոստիկանատունէն Հե - թռունցքի ուժեղ Հարուած մ՝լվ կր բաւէր ղինքը մր յ Հենք կրնար անտարբեր մնալ ;

ռոլ էր , բայց շրջանի ոստիկանապետ ԱպտիւրրաՀ– դետ ին դլա որ ելու ել թերթը ծոցէն խլելու ։ Լուր

մ ան պէ յը մ եր թաղին ծա յրը կը բնակէ բ : տուի խմբապետին , որ մտաւ մեր դրան աո Հեւի «Ք՝ուբքիա Արաբական Միութեան ոխերիմ թշ­

Կրճատուած անունով՝ քօւք|ւսէր՛Իպօն ամէն՛ օր ուռենիին ետեւը ։ Ա յ դ տ յն պաՀնւ էր երբ շրջուն նամի է ՛Զկայ աշխաբՀի մէ^ ոեւէ երկիր ,որ թ՝ոլբ–

Հայ Հարուստներուն Հիւր էր, կամ աւելի ճիշտ՝ ոստիկանական խում բերը կ՚երթան Հ անդս տան ա լո ւ Քէոյ Լափ ատէ Արաբական Գա տնակցութիւնը, ո-

ամէն իրիկուն տեղ մբ ինքզինքը .ընթրիքի եւ <ձօղի ել միայն Հայ ե կե զե ցտին ե րո ւ ժամկոչներն են ոբ բովՀետեւ ան՝ այգ Միութիւնը, ոսկո՛ր մըն է,

մը խմելու» Հրաւիրել կուտաբ * կ՚արթննան կո՛՛չնակն ե րը Հնչեցնէ լու եւ բա բ ե պա շա իՒոկրքիոյ կոկորդին խրած ։

Կ\ը նախյծւտբէր Հալի միս, թռչնեղէն եւ օղի, Հաւատաւոր ժոգովոլըգը ժամ Հրաւիրելու Հ «Բացայայաօրէն կ՛ուզենք յայտնել թէ չենք

գինին «կեավուբնե բուն կը վայելէ» ըսելով։ Միշա Հօրեղբօ րս Հ ետ օղն ե ց ինք եւ Իպօն վար իֆե– ուզեր վտանգուած տեսնել մեր անդորրութիւնն ՛ու

կէս գիշե րէն վեր ջ Հ րաժեշտ կուտաբ եւ պատէ ցոլցինք սանդուղնեբէն , դուրս ելանք փողոցը : Ի– անկախութիւնը ։ կլլ խնդրենք մեր՝ «բաբեկամ»ն.ե–

պատ զարնուելով , իյնա լով ու կանգնելով իր տոլ- պ օն ո իր ալի ր ՜ մն աս բա րե ւ մը լ/սւսւ Հ օըեղբօ բս X րէն չաշխատիլ ի վնաս մեղի, եւ Հանգիստ թողուէ

նր կր Հասնէր , երբեմն ալ փոզոցը գիշերելով։ Ե" ընկերացայ իպօին ։ մեզ» X

Ընկերներս կուշանային : Անզուսպ էր Հետա– Աշխատէ Համո՛զել որ թերթը ետ տայ, ը՛­
սաւ Հօրեղբայրս;
ՔՐՔՐՈէ–թի*նս ։Մտայ Հիւըասենեակըեւ սկսայ կար­ Գամասկոսի «Էլ-Եագղա» կը գրէ %ոյն առթիւ*
ԱնՀոգ կա՛ց, Հօրեղբայր , ըսի եւ մտայ ի–
դալ «Գրօշակ»ը եւ Հիացումով դիտել մէթի նկար­ սլօի թեւը :

ներ յ^ * — Ա ֆ Է յ փ ՚ մ օւլլռւմ, ա ֆ է բ ի ՚ մ (ապրի՛ս տղաս, «Կ՛ենթադրենք, թէ թուրք թերթեր ու ցտ­

3 ան կա րծ Հ օր եղբօր ս Հ աղալու ձայնը լսեց ի * էք՛ գւԻԻԿոՐ։ : ՛՛Տ

Հասկցայ որ Հ իւր ու ււ են ե ա կը կուգա յ : Աճապարան­
եւ թաւշապաա ապրիս) , ըսաւ մեր գաՀիճլէ եւ շարունակեցինք :
քով «Գրօշակ»ի թիւը թալլեցի Ամէն բան վեբ^ացաւ, Հօրեղբայր , աՀա

«մինտէր»ին տակը գրի * Հօրեղբօրս մեկնելէն վեբ^ Մեր ծրագրի առածին մ ասր յա^ոգ կ՛ընթանար : կր թերթը։

վերցնելու նպատակո՛վ ։ ՚պասէի որ խմբապետը դործադրէբ նաեւ երկրորդ Հօրեղբայրս շտկոլեցալ, երքանիկ մպիտ մը

Գուռը բացուեցալ «պո լյո ւր ո ւն»ով մբ ( Հ րա­ մ ՛աս՛ը * երեւաց իր գէմքին եւ ա ւելց ո ւց՝ «Աղէ կ ոբ տուաւ* :
մր մէ^ սեմին վրայ տնկուե–
մեց կ ք ) եւ ակնթարթի Շատ չանցած , խմբապետը արագ ք յլերով Զէ՛ , չտուաւ ( Արտաչէսն առաւ , քթին բեր­
անցաւ մեր քովէն եւ Հազիւ
ցալ քօւ1իսէր ի պօն Հ երկու քայլ նեւ նին զարկաւ եւ առաւ; Հօրեղբայրս թէեւ անտեղ­

Զգաց ի որ անակնկալ ^երմ ութիւն մր ա յտեըս յանյկաբձ֊ դարձաւ • Իր ղաշռ՚յնյՓ փայլեցաւ խաւա– եակ խլուահ֊ միւս իրերուն, նորէն խռովեցաւ եւ

այրեք սկսաւ ել գէշ նախազգա՛ցում մը գոզի մտա­ րին մէի իսոր մտատանջութեան մատնուեցաւ։

նեց ծունկերս , ծալլուելու աստիճան * Իպօն ո ր Հազա ր աւո բ անզէն եւ պաՀ պան ո զա­ Լուրը տարատուեցաւ ամ բողք քաղաքին մէ9 •

իպօն մօտեցաւ աւանգապաՀ \Հ\ւԱ՚աէյւին , ֊որուն կան Հայեր սարսափեցուցած էր > ձեռքն ատրճա­ ԳԷ"1ՔԸ՝ գաՀիճին մրցակից իր օգնականին վերա–
նակին ան զա մ չտա րաւ :
մէկ ծայրը ծուռ մնացած է բ ո ւ գ ե ց ձտ^ել եւ նս– դրուեցաւ։ Շատեր ալ պարզ աւազակային դէպք

ա ի լ ու նկատեց տակի թերթը, բացաւ ել տեսաւ Ես ամուր մը բռնեցի ատրճանակը։ մը Հ ամ արեցին :

ղինուածՀայդոլկի մր նկարը ։Հյան Հոտառութեամբ հ)մբապետը պարպեց Իպօի ծոցի ղրպանները, Առաշփն օլւն իսկ Հօրեղբայրս Հանգստացաւ։

ամէն բան Հասկցաւ, ծալլեց ու ծոցի գրպանը գր– յափշտակելով «Գրօշակ»ը , Իպօի յուշատետրը եւ Խմբապետը խում՛ րին նոլիրեց խլուահ֊ ատր -

րալ , մ ի աժ ամ ան ակ՝ Հարցական ու սպառնական դրամապանակը : (Բռունցքի ուժեղ Հարուածով մլէ՝ ճանակը, երեք Հնչուն ոսկին, երկու մէճիտներ եւ

նայուածք մր նետելով մեղի։ զա յն դետին փռեց , քակեց ատրճանակը կրող գօ­ քանի յը զբոլշները; իպօի յուշատետրը որ կարե­

՛Քանի մր զա յ ր կե ան ի խոբՀ ր դա լոր լո ո ւ թ ի ւնր տին եւ ատրճանակը գրպանը դնելէ ետք, քանի մը ւոր նիշեր կը պարունակէր , կեգր . կոմիտէին ղր­

խզեց քօմիսէր իպօն, «Հայերու Վ\Խ^Հ՝^նե րր ոտքի Հարուածներ ալ տալէ վեբ^, (ինչպէս աբ^եբ կուեցաւ :

Հա յեր էն աւելի Հ աւատաբ իմ են Օսմ ան եան. կա յԱ– իրենց ղոՀ-մարդուն մեռած կամ ոգ^ ՝ՐէէաԼՐ ^Լք*՛ Նոյն իրիկուն իսկ կարդացինք զԳրօշակՀը։

ր ո ւթեան» ֊ոսալ եւ ատ բճանակը առնելը քաշեց ։ ստուգեն) , ուշի ուշով ղննեց եւ ստուգեց որ ան - ք՝այՕ ֊՝"՛ երեք ամիս կախակայո՚ւեցայ , ան -

<ձք*եբ նայինք օղին , Վարդա՛ն աղտ , կը զգա­ զգայ ինկած է* Թ՛եւէս քաշեց եւ անձայն Հեռա - զգո՛ւշութեանս Համար :

յի թէ ֆէտա յինե բու Հետ ես , բայց փաստ չու- ցանք ։ Ախ, ի ՜ ն չ տաժանելի էին եւ երկարատեւ կա­

՚եէէ* Հիմա խմենք, վաղը մեր գործին կը նայինք» է Հօրեղբայրս գլուխը ձեռքեր ուն մէ^, նստած խակայմանս այգ երեք ամիսները :

վ. Հ Ա Մ ա ա « ւ

Fonds A.R.A.M